GIOVANNI SPAGNOLI

S T A T U T A  .  C I V I :

T A T I S   A M E R I AE

 

P r o ae m i u m.

 

In Dei nomine amen. Incipit Proaemium Statuti Civitatis Ameriae. Quis non dubitat ab ipso Mundi principio in Singulis Civitatibus diversos fuicse mores variam hominum vitam, atq. legges multiplices extiticse Si veterum commenta intueamur, et sancita Priscorum quae Solonis scripta constant Atheniensibus, quae Num. Pompil. Romanis suis collapsa vetustatibus obliturata sunt. videmus enim post illa cuncta fere mutata temporibus, et alia in aetate, alia placuicse. Nec mirum, cum Mundus ipse à rerum motu ducatur et vertat singula per rapidos dies. Nos itaq. Angelus Jacobi de Cerachinis legum Doct. Hermandus Petri Francisci, Jacobus Ro(n)di Joannes Nicolai Joannis Francisci Petruccioli, Paulus Antonij, Paulus Viti Evangelista Arcangeli Bartolelli Stephanutius Jacobi et Lucas Petruccioli de Ameria ex decreto Generalis Concionis Populi Civitatis Ameriae autoritate nobis exhibita ad reformationem Statuti ipsius Civitatis, ut quae in ipsis secanda sunt abscindantur, et quae adijcienda adijciantur, veluti temporum conditio fortunarum Civitatis Ameriae, et hominum consulere, et hortare videtur, ne quid in illis superfluum reperiatur, neq. deficiens necessarium recondatur. Sedulo namq. studio intendentes statutaq. ipsa vigili attentione perleggimus, et omnia, quae probanda essent probaremus, et tollenda abijceremus, et pariter adderemus adijcienda, in quantum nobis Divino munere Consilij, et luminis, rectitudinis pro universo Reipublicae comodo, et decore praestaretur. Ad quod quid. onus non Gregarium sed singulare in bonum aequumq. regimen Civitatis multiplex dies noctesq. sollicitat cura ad illa quae recta mente subimus, sub praesidio, et gloria omnipotentis Dei cuius imperio virtus imperat servit affectus prorsus repulsis (aliunde "de pulsis") à nobil (sic) illis quatuor hostibus mortalium mentes plerunq. in discrimen iniustitiae deducentibus, quos Sapientes, et vulgus pari sententia Amorem, Odium, formidinem, Munus appellant, Quae statuti Capitula cum suis rubricis de Justitia de (aliunde "et) vivendi disciplina inferius adnotatis antequam modo aliquo celebrentur et observentur per D. Potestatem et Officiales Civitatis Ameriae roborari debeant, et confirmari, iuxta seriem Costitutionum Provinciae per R.um Dominum legatum Apostolicae Sedis, aut D. Rectorem Patrimonij cuius reggimine Civitas Ameria, eiusq. Comitatus, et districtus sub fidelitate, et devotione S. R. Ecclesiae gubernetur.

 

Nota a margine

(S.N.) Statuta confirmata à Principe revocari non possunt, quae nam concernunt utilitatem Civium, ut in materia successionis pocsunt revocari, et Cives possunt illa reformare inconsulto Pontifice. vid. Menoch. lib. 6. casus (?) 598 (?) per tot. quod vero si statutorum confirmatio habeat clausolam Decreti irritantis vid. ibid. Menoch. n°. p°. vid. Caephal. cons. 38. lib. p°. Surd. cons. 58. n°. 20. et seq.

Nota in fondo

(S.N.) Subiecta hec Civitas Romanae Ecclesiae ditioni à Costantino ex Donatione de qua in decreto cap. Constantinus 96. dist., quae secundum Arg. de Ancon. de potest. Eccl. fuit potius resignatio quam Donatio, cum Domini sit Terra, et omnis plenitudo eius. vid. August. de Ancon. in sum. de pot. Eccles. Card. Baron. in Annal. in gestis B. Silvestri.

Quod Statuta non pocsint allegari non ecse in usu vid. (cancellato) nisi probata scientia et patientia Superioris. vid. Zubar. (?) in P.em (?) Clem. §. fin. n°. 2. Gramat. cons.j. post decis n°.

 

 

 

L i b e r   . I  .

De Regimine Civitatis

Rubr.  I

 

Civitatem nostram ipsiusq. Territorium, et districtum desiderantes, sub reggimine laudabili gubernari, ordinamus quod ipsa Civitas, et districtus, et Territorium per Potestatem nominandum, et eligendum ad reggimen supradictum per Communitatem Civitatis Ameriae, et confirmandum per D. N. S. Pont. vel Dominum N. Legatum vel alium iurisdictionem habentem gubernentur regantur, et protegantur, ita quod ipse Potestas ad praedicta deputatus, vel nominatus, vel in posterum deputandus, et nominandus sit et habeatur pro legitimo, et vero Rectore, et potestate, et eius officium iuxta commicsionem ei fiendam, et pro legitimo officiali habeatur Dummodo suprascripta, et infrascripta Capitula Statuti debeat observare.

 

Note a margine

(S.N.) Statuta infrascripta dicuntur ius Commune Civitatis Ameriae quibus debent  se conformari quia illa sunt sibi nota, et cum illis vixerunt (?) praesumendum est. Rot. decis. 775. n°. 6. par. p.a divers. Surd. cons. 460.n°. I0. lib. 4.

(S.N.) Constit. Aegid. non habent locum ubi adsunt statuta particularia. Rot. decis. 330. par. 2. divers. Statuta huiusmodi non ligant Clericos in casu quantumvis favorabili nisi eis uti velint etc. vid. late per Surd.  cons. 30I. n°. I4. et seq. n°. 24, et id. Surd. cons. 560. n°. 4. Rot. recent. p. 2. decis. 228.

 

De iuramento Potestatis  Rubr. 2.

 

Potestas Civitatis Ameriae ea die qua venerit in ipsam Civitatem, antequam descendat de Equo, et intret Palatium Communis debeat, et teneatur fidem facere leggittime de ipsius electione, et iurare, et promittere debbeat in forma infrascripta, et Notarius Cancellariae debeat leggere, et computare secundum infrascriptam formam, et ipse Potestas debeat promittere, et iurare d. Notario recipienti nomine Communis Ameriae et eorum quorum intererit, et inde idem Notarius scribere pub. Istrumentum cuius iuramenti, et promicsionis talis est:

In Dei nomine Amen. Vos Domine Potestas Civitatis Ameriae ad honorem, et reverentiam omnipotenti (sic) Dei et Gloriose B. Mariae et Beatorum Apostolorum Petri et Pauli, et Beatorum Martirum Firminae, et Olimpiadis Capitum, et Ducum Civitatis Ameriae, et Sanctorum, et Sanctarum Dei, et ad reverentiam , et fidelitatem S. R. Ecclesiae, et Domini nostri D. Eugenij Papae 4.i, et B.mi Patris et D.d. Apost. S. Legati Dignissimi, et ad honorem nostrae personae, et ad statum pacificum, et tranquillum Civitatis Ameriae, et Communis ipsius iurabitis ad S. Dei Evangelia corporaliter tacto libro, reggere, salvare, et in franchi(ti)am, et libertatem Civitatem, et districtum Ameriae, et etiam subtracta recuperare pro pocse et etiam augumentare iurisdictionem et iura ipsius Civitatis manutenere Episcopatum, Ecclesias, et Monasteria loca religgiosa, et religiosarum personarum d.ae Civitatis, et districtus defendere, et manutenere, et officium Antianorum Populi d.ae Civitatis, et in suo iure quamlibet specialem personam servare et servari facere praesens statutum in qualibet parte sui, et omnia, et singula eius Capitula reformationes, et ordinamenta facta et facienda secundum formam statuti, et ubi non ecset Statutum ordinamentum, et reformationes, (omesso "procedendo de similibus ad similia ad statum, ordinamentum, vel reformationem") et ubi non ecset simile procedere secundum iura Communis, Credentias nobis impositas, et imponendas tenere iurabitis, et facere iustitiam plenam procuratoribus Piorum locorum, Viduis, Pupillis, et orfanis sine figura iudicij cuilibet in suo gradu, et omnes defendere, ne à Potentioribus oprimantur et successorem vestrum iurari facere ad statutum clausum antequam descendat de aequo (sic), vel intret Palatium, in Platea, et in hac forma, et ecse contentum salario vobis concecso, et plus non petere per vos vel alium, nec pati quod proponatur in Consilio quod aliud Salarium fiat, vel domum, vel aliquid aliud, aliquo quaesito colore, vel causa vobis, vel alteri personae pro vobis, vel alicui vestro officiali, vel familiari detur de pecunia Communis, et si offeratur non recipere, vel recipi permitti, et si recipietis ultra d.um Salarium vestrum, vel recipi permiseritis tempore vestri Sindicatus illud quod ultra vestrum Salarium datum, vel receptum fuerit restituetis in duplum Communi praedicto, et ex nunc omni iure vobis acquisito renunciabitis iurabitis non acceptare aliquod Officium seu electionem quae de vobis fieret (aliunde "quae vobis fuerit") in d. Civitate tempore vestri Reggiminis, et inquirere, et punire si aliquid apparuerit arrengacse, et dixicse, vel ordinacse quod aliquid in pecunia numerata, vel aliquid aliud vestro praedececsori, vel vobis alicui alio in Anno proxime elapso, et tempore vestri reggiminis, ultra salarium ultra praedictam formam daretur de pecunia d.i Communis contra formam statutorum d.ae Civitatis iurabitis non petere, nec procurare per vos vel aliquem Sindicatum vos, vel aliquis ex vestris officialibus infra tempus vestri Regiminis et non dabitis licentiam alicui exbandito Communis, quod intret Civitatem Ameriae, vel districtum, nec moretur in eis, opponentis vos in quantum poteritis, quod nullus procecsus, vel sententia, nec exbandimentum occasione alicuius Maleficij, vel delicti facti, vel factus, vel lata, vel ferenda suspendatur, vel differatur in perpetuum, vel ad tempus, nisi secundum formam Statuti Civitatis Ameriae et ordinamentorum Communis, et Populi Civitatis praedictae et stare cum omnibus vestris officialibus post depositionem vestri Officij extra Palatia, et domos d.i Communis et stare in consueto hospitio, vel aliqua Ecclesia d.ae Civitatis ad reddendam rationem vestrae et officialium vestrorum administrationis secundum formam Statuti Civitatis praedictae, et non ire pro aliqua Ambasciata, nisi aliud deliberaretur in Consilio generali, ubi obtineretur per duas partes Consiliariorum d.i Consillij, et non recipere, nec petere aliquid arbitrium, nisi per hoc Statutum concecsum, cum effectu, et pro pocse, contra Hereticos procedere iuxta Costitutiones Papales, et Imperiales, aeditas contra Hereticam pravitatem, nec etiam vos, et vestra familia audeat corrumpere aliquem officialem Civitatis praedictae quantum sciveritis et poteritis punire, et manifestare in publica concione secundum formam Statuti, et omnia alia, et singula ad officium Potestariae pertinentia secundum formam praesentium statutorum actendere, et observare specialiter, et generaliter, ac si de verbo ad verbum vobis specificata essent, et pro specificatis habentes iuratis, et promittitis, servabitis, et facietis a vestris officialibus, et familiaribus integre observari bona fide sine fraude nullo salvo, vel aliquo alio reservato. Sic Deus vos adiuvet ad S. Dei Evangelia, et si contra feceritis in aliqua parte Statuti praedicti vel aliorum Statutorum Civitatis praedictae in poenam 25 florenorum auri noveritis penitus incursurum vice qualibet.

 

Note a margine

(S.N.) Ultra contenta in praesente statuto tenentur officiales iurare super observatione Bullae Clementis octavi super bono reggimine.

Advertas huiusmodi statuta solum Laicos comprehendi, et ideo puniantur pro Canonis dispositione, nisi de eis exprecsim fiat mentio. Vide (?) Eras. decis. I65. alia n°. I5 de sepult. limita tantum in ordinato si lis vertatur inter Laicos coram Judice Ecclesiastico. Achill. de Grass. decis. 52 alias p.a. n°. 4. de officio delegati.

(S.N.) Aegiptiorum Reges iuxta Reggionis illius consuetudinem ad iusiurandum Judices adigebant, ut etiam si quis Rex iuberet eos iudicare quod iustum non ecset ne iudicarent tanti referre putabant ut Populus iustos haberet Judices. Porro inquit refert Manut. lib. 5. apopht. 26. Potentiae ferociaeq. Reggiae opposita est iuris iurandi religgio quod adactum videri non poterat, cum ab ipsis regibus exiggeretur.

(S.N.) Vid. infra hoc eod. libr. I. rubr. 4. ibi adnott. Mastril. de Magistr. lib. I. c. 2I. n°. 9. et seq.

(S.N.) Quoniam , ut pleclare (sic) inquit M. T. pro Aulo Cluentio Sapientis Judicis est meminicse sè ecse hominem, coggitare tantum sibi à Populo Romano sibi ecse permicsum quantum commicsum, et creditum sit et non solum sibi potestatem datam, verum etiam fidem habitam ecse meminicse pocse quem oderit absolvere quem non oderit condemnare, et semper non quid ipse velit, sed quid lex, et religgio cogat coggitare animadvertere qua legge reus citetur de que reus cognoscat quae res in questione vecsetur cum hec sunt videnda, tum vero illud est nominis magni Judicis atq. Sapientis cum illam iudicandi causa tabellam sumpserit, non sè putare ecse solum neq. sibi quaecumq. concupierit licere, sed habere in consilium legem, religionem, equitatem, fidem, Libidinem autem odium, invidiam, metum, cupiditatesq. omnes, ammovere maximaq. extimare coscientiam mentis suiae (sic) quam ab Dijs immortalibus accepimus quae à nobis divelli non potest quae si optimorum consiliorum atq. factorum Testis in omni vita nobis erit sine ullo metu, et summa cum honestate vivemus. Vid. Franc. Patrit. in sua Rep. cap. 5.

 

Quod ubicumq. fit mentio Potestatis intelligatur

de quolibet alio Rectore qui tenet locum Potestatis  R. 3.

 

Statuimus, et ordinamus quod in omnibus et in qualibet parte cuiuscumq. Capituli facientis mentionem Potestatis Civitatis Ameriae, et quod omnia alia gerenda et ad observationem Statutorum ex nunc dicta Statuta et quodlibet eorum in qualibet parte sui intelligantur et intelligi volumus et mandamus, de omnibus et singulis officialibus d.i Communis gerentibus officium Potestatis prout leguntur in Potestate predicto d.i officiales observare ad litteram inviolabiliter teneantur ad poenas, et damna contentis in eis prout leguntur in Potestate praedicto, et si d.a Statuta vel aliquod ipsorum sub nomine cuiuslibet Officialis specialiter ecse condita, seu facta dummodo quilibet debeat, et pocsit suum officium tantum gerere, et administrare prout in statuto particulari dictum est, et non aliter statutum locum habeat ac coram quolibet officiali Potestatis praedicti quoad observantiam Statuti, et quoad poenas et banda et quod pro observantia, et reformatione Civitatis praedictae cuilibet Amerinorum liceat comparere et intervenire absq. poena, et banno coram Potestate, et quocumque Officiali Civitatis praedictae tam in Civilibus quam in Criminalibus.

 

De salario Potestatis, et assignatione

per eum facienda   R.  4

 

Ordinamus, et etiam statuimus quod Salarium Domini Potestatis, et Officialium, et familiarium ipsiusc(e) Potestatis Collateralis, et Socij Militum Notarij extraordinarij Notarij maleficiorum, quinque familiarium cum uno aequo (sic) sit et ecse debeant 250 florenorum ad rationem 50 bononenorum pro quolibet floreno, et pro quolibet semestri, dummodo d.us Potestas conducat, et conducere debeat, unum legum Doctorem, et teneatur retinere pro suo Judice, et si non conduceretur quod de suo salario antedicto detrhantur pro quolibet semestri quadraginta floreni auri, nisi Potestas ecset legum Doctor, quo casu loco Judicis praedicti conducere pocsit unum Notarium praticum, et expertum, quod Salarium in tribus temporibus per Camerarium Communis ex pecunia Communis praedicti absq. alia deliberatione persolvatur videlicet p.a terteria in principio 2.i Mensis Potestatis preadicti 2.a terteria in principio 4.i Mensis praedicti et ultima terteria d.i Salarij pocsit retineri donec Potestas praedictus eiusq. Officiales fuerint ab administratione eorum Officij finaliter depositi absoluti, et si Judicem, Socium, Notarium familiares et aequm per eos habere, et retinere debet et tenetur non haberet, et retineret continuo (sic) toto tempore sui officij pro quolibet Judice quinq. libras pro quolibet socio Milite, et Notario quolibet die quadraginta solidos Denariorum pro quolibet famulo, et aequo vigginti soldos pro ipso atq. Potestate decem libras denariorum pro quolibet die in singulis diebus quibus non retinuerit non serviverit in d. Civitate ad officium exercendum deducatur de salario per sè ipsum, (aliunde "pro se ipso") et officialibus et familiaribus, et aequo ipsius, et plus petere, et habere non pocsit ipse, nec aliquis eius Officialis, vel familiaris et si quandocumq. aliquod officium, vel exercitium ei, vel alicui ipsorum officialium, vel familiarium committeretur à communi praedicto debeant pro praedicto Salario officium suum, et omne aliud quodcumq. exercitium, vel officium committeretur eisd. à Dominis Antianis, vel ab alijs facultatem, et potestatem habentibus etiam si maius ecsset (sic) facere, et teneantur et si non obedierint, vel contra praedicta facerent ipso iure incurrant in poenam 25. florenorum auri pro quolibet et vice quaibet, et morari debeat praedictus Potestas in d.a Civitate, cum d.is Officialibus familiaribus, et Aequo continue toto tempore sui Reggiminis nec de d.a Civitate discedere d.o tempore, ad poenam d.o Potestati quinq. librarum denariorum pro quolibet die retinendarum de eius Salario per Camerarium d. Communis. Teneaturq. d.us Potestas de se officialibus familia, et aequo mostram facere per propria nomina, et pronomina dictorum officialium et signa, et pilos aequi, et aliter non valeat, et pro non facta habeatur. videlicet quolibet die cuiuslibet Mensis eorum Officij sine requisitione cuiuscumq. in generali Consilio ad minus 20 homines d.ae Civitatis, et plus ac saepius, et toties quoties d.is Antianis videbitur et placebit, ita quod d.i DD. Antiani, teneantur, et debeant dictam requisionem facere qualibet  sectimana (sic) cuiuslibet Mensis eorum officio durante ad poenam x. librarum denariorum omnino incursuri pro quolibet, et vice qualibet qua facta non fuerit et sub vinculo iuramenti, et per Camerarium Communis praedicti teneantur et debant tempore Sindicatus d.i Potestatis solvere, et cum effectu satisfacere omnibus specialibus personis quae ipsi Camerario per Sindicatus Communis (omesso "essent consignatae procuratoribus") praedicti Potestatis, vel alterius officialis vel familiaris ipsius de Terzeria ultimi Salarij. Adden. quod D.ni Antiani vinculo iuramenti, et ad poenam centum librarum omnino committendarum teneantur, et debeant in Apodicsa de ipsorum mandato fienda singulis duobus Mensibus Potestati praedicto excomputationem facere de omnibus, et singulis punctaturis factis tempore eorum Officij, tam de persona quam officialium familiarium, et equo.

 

Nota a margine

(S.N.) Nullum vitium tetrius in principalibus et rem publ. Gubernatoribus quam avaritia habere enim quaestui remp. non modo turpe est sed sceleratum, et nepharium ut inquit M. T. lib. 2. offic.

 

De iuramento Judicis Potestatis  R. 5.

 

Juramentum Judici Potestatis debeat Notarius Cancelleriae Communis supradicti leggere, et computare in maiori Consilio, et iuret, et iurare, et permittere (aliunde "promittere") debeat d.o Notario stipulanti nomine Communis et eorum quorum interest, et intererit, et ipse Notarius exinde conficere pub. Instrumentum, in forma praescripta libro Statutorum. Matricae quae hic omittitur.

(Non figura riportata la consueta formula "matricae" del giuramento, che viene sostituita dalla dichiarazione di omissione, con generico rinvio al libro degli statuti)

 

De iuramento Notarij Potestatis  R. 6.

 

Notarius Potestatis seu Communis Ameriae sacramentum Notario Cancellerie legat, et computet, et ipsi Notario iuret et promittat, ac ipse Notarius Cancelleriae exinde conficiat pub. Instrumentum in Maiori Consilio in hac forma descripta in libro statutorum Matrice. Et in d.o Consilio teneantur iurare familiares, et Birruarij Potestatis eorum officium bona fide facere, et sine fraude, et insuper tam Notarij quam Birruarij praedicti iurent credentias quae eis imponerentur et de iuramento, et promicsione huiusmodi faciendis ipse Notarius Cancelleriae stipuletur nomine d.i Communis, et quorum intererit conficiet publicum Instrumentum.

(Anche in questa rubrica, la formula del giuramento non viene riportata, con rinvio al libro degli statuti)

 

 

De officio Notarij et familia Potestatis  R.  7.

 

Ut Notarius Potestatis, vel alij eius vices gerentes fidelius et rectius officium eorum administrent, statuimus et ordinamus praesentis legis vigore, et edicto perpetuo valituro, quod quilibet Notarius supradictus teneatur, et debeat praesens statutum inviolabiliter observare, et quod non pocsit publicare scribere, vel exemplare ad petitionem alicuius aliquod Instrumentum, vel aliqua acta Communis cum salario, vel sine ad poenam x. librarum denariorum pro qualibet vice pro quolibet, et scripta sic publicata, vel scripta sint nulla, et nullius valoris, nisi talis scriptura ecset facta in favorem Communis Ameriae vel pro eius utilitate et omnia, et singula acta, quae fierent ad damnum per officiales ordinate mittere ad quaternum ea die vel sequenti, e (sic) de eis copiam exhibere cuilibet petenti ad d.am poenam Examinationi autem Testium, maxime in Maleficijs super negotijs, unde resultaretur, vel inferetur poena, centum solidorum, vel ab inde supra Notarius, qui ipsum Testimonium scripserit faciat quod intersit Potestas, vel Judex, et si potestas, et Judex non ecset eo loci, tum intersit alius Notarius d.i Potestatis, et scribat etiam d.us Notarius tam in Civilibus quam in criminalibus seriatim dictum Testis ad causam faciens extense non scribendo sub brevitate dicendo vera ecse, et interroget semper quid sit, et quae dixit, et si non fuerit quaesitum non valeat dictum, et testimonium d.i Testis et nihilominus Notarius contrafaciens in praedictis vel aliquo praedictorum, seu ommittens praedicta servare pro qualibet vice in quolibet dictorum casuum, solvat pro poena Communi Ameriae x. libras denariorum. Non tamen volumus si solus scribens interecset examinationi processui derogare Teneatur etiam d.us Notarius scribere, et publicare in Cartis pecudinis omnes condemnationes, et exinde ordinate facere duos libros quorum unus detur, et acsignetur Notario Cancelleriae, qui Notarius una cum ipso Notario Potestatis ipsum librum quando legunt condemnationes auscultet, et ipso auscultato remaneat unus paenes praedictum Notarium Cancelleriae Communis praedicti et alius liber remaneat penes Officiales praedicti Potestatis. Et id. de absolutionibus, et maleficijs observetur, et praedicta, et quodlibet praedictorum teneantur facere d.i Notarij ad poenam praedictam. Et quod Notarius Cancelleriae praedictus debeat semper petere unum ex dictis libris condemnationum, vel absolutionum, et si non daretur ad eius petitionem, et voluntatem praedictus liber solvat de suo Salario Notarius, et praedicti Notarij non pocsint aliquid petere à Communi vel specialibus personis eius occasione eorum officij vel alicuius eorum aliquo quaesito colore, nisi quatenus per formam statuti communis Ameriae permitteretur ad poenam 25. libr. den. pro quolibet, et vice qualibet mox incurrendam alijs semper salvis.

 

De officio Potestatis et eius Officialium  R.  8

 

Potestas Civitatis Ameriae per se, et officiales suos toto tempore sui reggiminis teneatur exercere et debeat secundum formam Statutorum et ordinamentorum d.ae Civitatis factorum, et faciendorum officium suum prout fuerit deputatum, et singulis diebus à mane usque ad 3.am à nona usq. ad vesperas, et post si pariter fuerint in concordia sedere ad ius reddendum in solito Banco Juris, et unicuiq. petenti facere, et reddere rationem in Civilibus, et Criminalibus, et extraordinarijs causis salvis diiebus feriatis, et capitulo quod loquitur de ferijs, et salvo quando fieret Consilium, vel quando videretur Dominis Antianis, vel placuerit ex aliqua causa non sedere, et salvo quod in diebus quadragesimalibus in Civilibus causis reddatur ius, semel tantum in die, et citati ad Curiam in Civilibus d.is diebus quadragesimalibus tenetur coram d.o Judice comparere sequenti die post citationem praedictam. Et si Comitatenses fuerint suo Adversario responsuri, et teneatur praedictus Potestas, et sui Officiales examinare, sentire, diffinire absolvere condemnare de omnibus et singulis maleficijs criminalibus et extraordinarijs infra 30 dierum spasium (sic) incipiendum à die Citationis huiusmodi, vel responsionis, et in quibus casibus absq. citatione procederet infra terminum, ubi alias per statutum minores termini dati ecsent, postquam d.i procecsus fuerint publicati teneatur, et debeat per sententiam expedire infra  8 dies ultimos dictorum 30 dierum, et procecsus pendentes, qui publicati acsignabuntur eisd. reiterari non pocsint, nisi fuerint procecsus ultimorum dierum mentium (sic) sui reggiminis, qui procecsus si non appareant ecse probati debeant, et pocsint reiterari per succecsorem, et Testis denuo examinari super eos non obstante p.a examinatione facta quacumq. Et ipsos procecsus pendentes succecsor cui acsignati fuerint teneatur, et debeat expedire, et terminare infra 30. dies à die acsignationis praedictae computandos. Et si praedictus Potestas in praedictis fuerit negligens, vel remicsus teneatur Communi d.ae Civitatis pro suo intarecse (sic) reficere omnia damna, quae peterentur ex negligentia praedicta et ubi ex d.o tali procecso non terminato infra d.um terminum corporali poena alias de iure insurgeret ratione d.i procecsus d.us D. Potestas ommittens d.um procecsum infra d.um terminum expedire 50. libr. den. vice qualibet qua contrafactum fuerit, vel neglettum poenae nomine d.o Communi solvere teneatur, et quod ipse procecsus nihilominus per futurum successorem d.i negligentis infra tantundem terminum per sententiam terminetur ad d.am poenam, ita quod inquisitio denunciatio, vel accusatio contra quos ecset aliquo modo procecsum nullo modo, ex tali negligentia remaneat absoluti, (?) et teneatur, et debeat ipse repetere exigere, et exigi facere, et ad manus d.i Camerarij d. Communis, et non alterius personae facere pervenire omnes poenas banda, et condemnationes, tam veteres quam suo tempore faciendas, et omnes dativas, et quantitates pecuniarum, et res quascumq. communi debitas, vel debendas, et nullam pecuniam pignus, vel rem aliquam sive Communis, sive spe(ci)alis personae pocsint recipere sive recipi facere, vel permittere quod recipiat per se, vel per aliquem suum officialem, seu familiarem nec in aliquo modo extra cameram Communis ponere vel poni facere, et etiam teneatur leggi facere et publicare in Consilio generali d.ae Civitatis introitus, et expensas d.i Communis quolibet Mense sui Officij supradicti, et manutenere Officium Antianatus Communis praedicti, et ipsos Antianos, et Sindicos Generales eiusd. Communis, et non retineant nec ducant ad ipsum officium exercendum in Civitate (omesso "preadicta ") à quocumq. (aliter "aliquem qui iam fuerit in d. Civitate à quinque") Annis citra ad aliquod officium exercendum, vel aliquem alium qui esset de Terra propinqua Civitatis Ameriae per sexdecim millia inclusive, nec expulsum de Terra sua ratione partialitatis nec aliquem Rebellem S. R. E. ad poenam centum librarum denariorum pro quolibet contrafaciente, et qualibet vice. Et quod quilibet persona contra dictam formam, et ipsius Officialis habentis Officium contra prohibitionem praedictam sit nulla ipso iure, et etiam dictis, et factis teneatur se exercere per se, et familiam suam contra omnes, et singulos exbanditos d.ae Civitatis, et eorum fautores et receptatores et praedicta omnia facere, et exequi per se suosq. Officiales, et familiares toto tempore sui Reggiminis, secundum formam ordinamentorum, et statutorum Communis, et Populi Civitatis Ameriae, et servare, et servari facere omnia, et singula statuta, et ordinamenta facta, et facienda secundum formam praedictorum Statutorum, et ubi Statuta  non loquerentur servare, et servari facere antiquas consuetudines aprobatas et his deficientibus ius can., et civile. Et praedicta omnia, et singula  teneantur, et debeant ipse Potestas et sui Officiales, et familiares observare, et observari facere, et exercere, et exerceri facere ad poenam 25. floren. auri pro quolibet, et vice qualibet qua contrafactum, vel neglettum fuerit omni modo imminentia, quam poenam tempore sui Sindicatus d.o Communi solvere teneatur. Addentes quod Judices, et alij Officiales conducti  per DD. Antianos Civitatis praedictae sub poena cuilibet Antiano contrafacienti 25. floren. Auri ipso iure imminente, et quod quicquid factum seu gestum fuerit per d.os Judices, vel officiales, vel eorum aliquem in administratione officij sit nullum ipso iure.

 

De prohibitis Potestati, et eius Officialibus  R.  9.

 

Quia temporibus retroactis Potestas Civitatis Ameriae et eius officiales iuxta traditam eis formam sub Capitulis Statutorum suum officium gerere non contenti fuere multiplicibus transgressionibus obviando praedictis, et ut Civitas praedicta ordinate Gubernetur statuimus, et ordinamus, quod Potestas et eius officiales à d.is eorum transgrecsionibus arceantur itaq. ordinatas leges ordinate sequentes tam in procecsibus quam in sententijs arbitrium nullum petant habeant, vel recipere pocsint per eorum Procuratores, vel motu proprio concedentis. Et omnia, et singula gerenda, vel facienda dinceps, (sic) et quae facta apparebunt imposterum (sic) et vigore alicuius arbitrij qualitercumq. ipso iure, et facto nulla sint, et ecse censeantur et nullam executionem, vel effectum aliquod sortiantur. Quinimo eorum tempore Sindicatus de praedictis teneantur reddere integram rationem et Communi Ameriae condemnentur ad tantundem quantum gravati fuicsent, seu ecsent condemnati aliqui ex arbitrio supradicto, et parti ad interrecse suum. Et quod d.i Rectores, et eorum Officiales eorum salario ordinato sint taciti, et contenti prout à principio eorum reggiminis extiterit ordinatum, et plus ultra directe, vel per obliqum, sub nomine Salarij provisionis laboris, vel quovis alio modo à Communi Ameriae seu à singularibus personis petere, et exiggere recipere vel habere non pocsint, vel debeant ullo modo. Et de praedictis per ipsum Commune, et eius Consilium (omesso "in") contrarium praedictorum praevideri non pocsint, vel debeant ullo modo, et de praedictis nec proponi, scribi, vel arrengari in contrarium, et si fieret non valeat ipso Jure ad poenam arrenganti, et scribenti, et proponenti 50. libr. denar. ipso facto infliggendam, et absq. sententia exiggendam. Quodq. ipsi Officiales à gravaminibus extraordinarijs à Civibus, et Comitatu, et quibuscumq. personis abstineant, ita quod ipsi Potestas, et officiales praedicti, et familiares à sponte solventibus et volentibus aliquam pecuniae quantitatem non recipiant, nec lectum, seu aliquam rem, et per interpositam personam nec aliquos gravent pro somerijs, lignis, vel paleis, sed (corretto) praedicta omnia, et singula procurent, et procurare teneantur suis sumptibus, et expensis, quod si contrarium fieret quoquo modo repetere non valeant durante tempore ipsorum Officij, nec etiam Sindicatus sed ipso facto ipsa quantitas seu res mutuata Communi Ameriae publicetur, et publicata ecse intelligatur, et sit, et nihil ipse Potestas, et Officiales praedicti teneantur auctoritate praesentium d.am pecuniam et res alias Camerario d.i Communis integraliter acsignare et poenae nomine tantundem solvere tempore sindicatus ipso iure, et non audeant, vel praesumant prohibere, seu prohibitionem facere d.is Antianis Populi qui pro tempore erunt, nec etiam Camerario Communis praedicti, quod non expendant pecuniam d.i Communis in causis ordinatis, vel ordinandis pro eorum Consilio, et quod non congregentur consilia, nisi prout de ipsorum Antianorum voluntate procedat, neq. pocsint, nec debeant aliquos ex Banditis, (sic) seu exbandiendis licentiam aliquam, seu securitatem concedere tacite, vel exprecse morandi in Civitate vel Comitatu Ameriae, nec aliquas sententias suspendent, vel ipsarum terminos prorogare ultra vel aliter quam provisum apparet ex forma statutorum. Et insuper quod ipsi Rectores non pocsint, nec debeant ius Canonicum, vel Civile procedendo, vel sententiando in casibus decisis ordinatis, et firmatis per quaecumq. verba in praesenti volumine statutorum nec alegare, seu allegari permittere ipsorum prioritatem, seu posterioritatem, sed pro factis, et firmatis uno conceptu, et tempore habeantur. Et si in praedictis, vel aliquo praedictorum, et in ipsorum observatione fuerit contrafactum quomodolibet per Civem, vel Comitatensem, vel alium quemcumq. ultra poena superius declarata in casibus ubi poena adiecta non est ipse contrafaciens in poenam centum librarum pro qualibet vice solvere teneatur. Potestas vero in duplum d.o Communi debeat condemnari Judex vero in 50 lib. condemnetur si in praedictis fuerit aliqualiter transgrecsus, et Miles, et Notarius, et alij officiales in 25. libr. poenae nomine teneatur absq. spe restitutionis in casibus supradictis, et quod de praedictis et quolibet praedictorum in casibus occurrentibus deinceps pocsit inquiri, procedi, et sententiam ferri usq. ad x. Annos ex tunc proxime secuturos non obstante aliquo statuto supra vel infra positis salva et reservata in praedictis, et quolibet praedictorum, et etiam infrascriptorum dispositione, et voluntate S. D. Papae et eius Vicarij. Et si contra dicta statuta, vel aliquam eorum partem factum fuerit per eum vel aliquem ipsorum nullius sit valoris, efficaciae, et momenti, et pro non facto habeatur. Addentes quod d.is Potestati, et officialibus in Palatio, vel extra eum quocumq. loco Civitatis Ameriae, seu eius districtu non liceat, neq. debeat comedere, neq. bibere cum aliquo Cive, vel Comitatensi Ameriae seu habitatori in ea cuiuscumq. gradus, qualitatis, status, et conditionis existat, neq. ab eis aliqua obsonia, esculenta, vel poculenta, vel quid minimum habere, vel recipere pocsint, sub titulo donationi, comodati, vel mutuati, vel aliquo alio titulo seu quaesito colore poena tam dantis quam recipientis 25. florenorum auri statim imminenti pro quolibet et vice qualibet, et in qualibet parte d.i Statuti in qua contra factum fuerit, et quod d.us D. Potestas non permittat ire per Civitatem suum Socium Militem sine tribus famulis ad minus ad poenam x. librarum denar. pro qualibet vice nec aliquem  (omesso "ex") suis Notario sive officialibus sive uno famulo ad minus ad poenam unius floreni auri pro qualibet vice.

 

De exercitio Custodie et Officio Guardiani  R.  X.

 

Ut status pacificus Communis, et Populi Civitatis Ameriae perpetuo servetur, et malignantibus si qui ecsent occurri pocsint de remedijs opportunis, nè eorum pravam voluntatem consequi valeant ullo modo, Volumus, et firmamus quod Civitas supradicta diligenter custodiatur, et Gubernetur die, ac nocte per homines Civitatis supradictae forma, et ordine infrascripto videlicet quod DD. Antiani Populi Civitatis eiusd. super ipsa custodia sollicitam Curam gerant, et iusta casus occurrentes, mature provideant, et disponant quod ipsa Custodia per d.um Guardianum, qui pro tempore erit sollicite fiat die, et nocte, et tam in Civitate quam Comitatu provideat eis secundum occurrentia (sic) videbitur expedire pro quibus auctoritate praesentium deliberare, ac providere pocsint prout eis videbitur in praemicsis absq. novis expensis fiendis. Et ipsorum deliberatio in praedictis sine collatione alterius rei, et absq. novis expensis valeat et teneatur et executioni mandetur per ipsum Guardianum et omnes Officiales d.i Communis, et in principio Officij cuiuslibet Guardiani d.i DD. Antiani librum Custodiae de novo faciant per sè ipsos, vel factum refirment hominum, et personarum qui de die, et nocte, tam ad portas, quam ad alia loca ipsam Custodiam faciant, et facere debeant, dummodo pro ipsa Custodia pauperes, et miserabiles personas molestari (sic) non pocsint, seu gravare personaliter, vel ad soldum, nec etiam homines divites aetatis sexagginta Annorum ab inde supra habentes filios unum vel plures, qui custodiam faciant personaliter, vel ad Sold., ac etiam pro d.a Custodia non graventur nec gravari pocsint de caetero Judices, et Medicos d.ae Civitatis, nec etiam famuli, qui cum aliquo morantur, nisi d.i famuli in Catasto Communis allibrati ecsent  à centum libris supra quo casu quo casu (ripetuto)  ad sold. Custodiam facere teneantur, et ut in exactione d.i Sold. conditio oriri non valeat statuimus, et ordinamus quod homines, et personae ac etiam poderia ad soldum ponantur, quae remaneant in provisione dictorum Antianorum. Praedicti graventur in hac forma (omesso "videlicet") persona, vel Podere allibrata usq. in centum libris inclusive pro quolibet mense ab inde supra quinq. sold. denariorum quolibet mense adicientes, et firmantes, quod quilibet alius, cui praeceptum fuerit, custodiam facere teneatur, et debeat eam facere fideliter, et armate secundum fuerit eid. iniunctum pro quibus inobedientijs committendis circa ipsam Custodiam d. Guardianus pocsit summarie, et de facto à quolibet contrafaciente considerata conditione et qualitate persone, et tempore usq. in x. sold. inclusive, et minus ad voluntatem DD. Antianorum, et poenam exiggere dummodo excusationes leggittimas admittat et accipiat, et pro sequenti die, vel nocte custodiam refici faciat absq. Bando de qua excusatione stetur sacramento se excusantis cum dicto unius Testis, etiam familiaris et domestici. Pauperes vero, et miserabiles persone intelligantur qui non habent libram, vel sunt infirmi aetatis vero praedictae sexagginta Annorum vel supra qui de ea fidem faciant per eorum proprium iuramentum cum dicto unius Testis de credulitate iurantis coram d.o Guardiano, et insuper quia (sic) Notarius, et alij propter officia pro ipsa Custodia personaliter non graventur ut d.o Communi damnum non afferant Decernimus pro honore dictorum euntium, quod non obstantibus praedictis, vel dicta librata pro quolibet mense quo praedicti eunt per officia unum bononenum teneantur solvere, et pro d.a Custodia aliter gravari nequeant. Et d.i Guardiani deliberationi et provisioni DD. Antianorum obtemperare et praedicta facere, et observare teneantur, et de nocte, et de die d.as Custodias, et Custodes visitare et diligenter requirere quoties opus fuerit ad poenam 50. librarum qualibet vice qua contrafactum fueirt aplicandarum d.o Communi, et exigendarum ab ipso tempore Sindicatus. Declarantes quod occasione dictae Custodiae faciendae in d.a Civitate Ameriae habitantes in Comitatu cum eorum familia molestari, vel inquietari non pocsint unus vel plures fuerint per aliquem officialem d.i Communis ad praedictam poenam.

 

De electione DD. Antianorum Populi

Civitatis Ameriae  R.  XI.

 

Ad laudem, et reverentiam Omnipotentis Dei, et Beatae Mariae Virginis Matris eius, ac Martirum BB. Firminae, et Olimpiadis Capitum, et ducum Civitatis Ameriae, et totius Caelestis Curiae triumphantis et ad honorem statum, et reverentiam S. R. E. et D. N. Papae, et ad fortificationem, et fortificationes et ad conservationem status pacifici, et tranquillitatem praesentis Populi eiusd. Civitatis Ameriae qui pro tempore fuerint in ultimis mensibus, ultimi briscioli, cuiuslibet imbucsulationis, una cum Civibus per eos eligendis ad eorum beneplacitum fiat et fieri debeat per eosd. electio DD. Antianorum. Et quia in multitudine praesidentium confusio, et contentio oriri solet, et ut officium Antianatus honorificentius regatur in futurum sicut in duabus imbucsolationibus compertum habetur, decernimus quod pro quolibet Brisciulo duraturo pro duobus Mensibus quatuor boni Cives Amatores Reipub. et praesentis pacifici status praedictae Civitatis describantur et praedictum officium Antianatus debeant Gubernare et pro eorum victu continue faciendo in Patio (sic) Curiae (aliunde "Communis") dictae Civitatis eorum solitae residentiae, et duorum famulorum habeant in dictis duobus mensibus de pecunia Communis florenos 30. ad rationem 50. bononenorum pro quolibet floreno, et quatuor libras Candelarum Cerae, et quatuor petittos olei pro usu, et mensa ipsorum DD. Antianorum et Lampadis d.i Palatij, et quod durante tempore eorum Officij ferre non pocsint aliquod genus Panni Lanae Bisciae ad poenam quatuor florenorum auri de facto auferendam per Potestatem qui pro tempore fuerit finito eorum officio quam poenam solvere teneatur  ipse Potestas tempore sui Syndicatus si negligens fuerit, seu ipsam poenam exiggere ommiserit. Qui Domini Antiani, et Potestas, et Cives sic eligendi nullum salarium recipere pocsint occasione d.ae imbucsolationis, nisi tantum unam caenam duorum florenorum Auri, et quod DD. Antiani praedicti includantur in Brisciolis Caerae in quadam Cacsetta recondendi apud Ecclesiam S. Francisci, et simili etiam modo cum DD. Antianis, et eo tempore imbucsulentur Camerarij Generalis Communis Ameriae pro duobus mensibus pro quolibet Camerario cum Salario quatuor florenorum ad rationem 50. bononenorum idest baioccorum pro quolibet floreno in dictis duobus mensibus pro quolibet Camerario, et claudatur more solito tribus Clavibus quarum una teneatur per DD. Antianos altera per Potestatem qui pro tempore fuerit, et altera per Guardianum Conventus d.ae Ecclesiae S. Francisci. Nec non includantur Consiliarij decem de Populo, et Consiliarij 30 generalis Consilij d.ae Civitatis pro sex Mensibus, et Catasterij Communis praedicti pro quatuor Mensibus, et Notarij Causarum Civilium pro duobus Mensibus prout actenus consuetum extitit imbucsulentur. Addicientes, quod d.i Antiani populi Civitatis praedictae habeant facultatem expendendi, et expendere pocsint pro rebus necessarijs in Palatio suae residentiae, et pro aptatione d.i Palatij videlicet pro quolibet Antianatu duos florenos ad rationem praedictam 50. bononenorum pro quolibet floreno sine aliqua deliberatione Consilij Communis addunantiae vell (sic) arrenghe aliquo non obstante, et quod non pocsint, nec debeant quoquo modo aliquo quaesito colore directe, vel indirecte eligere ponere, permittere, dare, vel concedere alicui eorum Consanguineo, et Agnato usq. in secundum gradum aliquod officium exercitium, vel factum publicum, vel privatum Communis et Populi Civitatis Ameriae excepto in Ambasciatis quae fieri pocsunt et Ambasciatores eligi cum Consiliarijs x. ad poenam cuilibet Antiano contrafacienti 25. libr. denar. statim imminente.

 

De Officio decem de Populo  R.  I2

 

Insuper decernimus, et firmamus, quo (sic) pro statu d.ae Civitatis in ipsa Civitate sit, et ecse debeat officium, seu Consilium temporale quod creari debeat forma inferius annotata per d.um Potestatem qui pro tempore fuerit in Civitate praedicta, et DD. Antianos Populi d.ae Civitatis idonei, et habiles ad praedicta erunt Cives decem de Populo d.ae Civitatis quod officium duret, et durare debeat per sex menses, tantum, et eorum electio, et nominatio fiat, et fieri debeat pro tempore,et quando creati fuerint d.i Domini Antiani quorum nomina sic electorum scribantur, et reggistrentur, et reggistrari debeant per Cancellarium Communis praedicti, et in libris ipsius Communis. Ita quod quibuslibet sex mensibus nomina decem virorum praedictorum publicentur et declarentur ad d.um Officium in Consilio generali et eorum officium iurent coram DD. Antianis et Potestate, ita quod de eorum iuramento appareat manu d.i Cancellarij, qui quidem decem seu ipsorum Consilium quod speciale vocatur sint, et ecse pocsint, et debeant in Consilio generali ad providendum super negotijs d.i Communis, et una cum DD. Antianis, et ipsi DD. Antiani cum eis de communis pecunijs praedicti in casu utili, vel necessario mense quolibet, unum florenum auri simul, et semel, et particulariter, et divisim, ut casus occurreret, et eis videbitur et placebit expendere pocsint. Et quia pro ipso officio exercendo plurimum gravantur pro eorum remuneratione statuimus, quod durante tempore eorum  Officij antedicti sint, et ecse debeant exempti à custodia, et onere in Civitate praedicta.

 

Note a margine

(S.N.) De bonis Consiliarijs et qualitatibus eorum ligendis (C. Farrattini: "eligendis") vid. Greg. Tolos. in sua Rep. libr. 24. cap. 6.

Decem istius ordinis fuerunt micsi oratores à Populo Amerino ad Sillam, ut pro Sext. Rosc. salute deprecarentur. vid. M. T. in orat. pro Sext. Rosc. Amer. Et quod isti salutaria non iucunda proponere debeant alioquin fore ut destruant remp. vid. late per Demost. Olin. trac. 3.a.

Advertas quod hic mandantur eligi decem Cives simplicibus non Nobiles, ut factiosi quidam praetendunt non iuris peritos, ut solertioris Ingenij viri putant, sed idonei, et habiles Cives tantum de populo. Idonei, vero et habiles erunt Modesti Cives quamvis imperiti, quoniam, ut inquit Cleones apud Athenienses et est apud Tucididem. lib. 3. Utilior est imperitia cum modestia quam iurisperitia cum immodestia, ac tardiores ingenij homines administrant comodius plerunq. Civitates, quam Solertiores, nam isti tum  leggibus sapientiores videri, tum semper excellere dicendo in consultatione Reipub. volunt, tamquam nulla sit alia materia maior, ubi vim ingenij sui ostendant Unde in multas calamitates Civitates incedunt: illi suae peritiae diffidentes, non absumi se legibus ecse imperitiores, et cum invalidiores sint quam ut benedicentis orat. refellant potius ex aequo sunt Judices quam concertatores ideoq. eis plerumq. feliciter cedit. add. et ea quae supra ad rubr. xj. adnotat quod etiam comprobatur ex eo quod legitur infra lib. 6. cap. I2. ubi appellatur huiusmodi Consilium Concilium decem bonorum virorum boni viri vero a beatis nihil differunt, de quibus meminit Hor. lib. 4. Carm. ad Lollium od. ix. non pocsidentem multa voca(ve)ris recte beatum, rectius occupat nomen Beati, qui deorum muneribus sapienter uti, duramq. callet paupertatem (per "pauperiem") pati, peiusq. laeto (per "leto") flagitium timet non ille pro caris Amicis aut paterna (errato: "patria") timidus perire.

 

 

De modo servando in Ambassiatoribus

transmittendis  R.  I3.

 Ad removendum errorem de cordibus aliquorum ut ambasciata fiat secundum quod fuerit iniuncta statuimus, et firmamus quod quilibet Ambasciator transmittendus deinceps ad D. N. et ad quemcumq. alium cum aliqua Ambasciata Communis, et pro negotijs Communis praedicti teneantur, et debeant portare in scriptis siggillatos sigillo Communis articulos, seu ambasciatam unam, vel plures, et aliter vel alio modo ipsam ambasciatam facere non pocsit, nec debeat ad poenam 50. librarum pro quolibet Ambasciatorum contrafaciente, et DD. Antiani Populi si ipsum Ambasciatorem transmitterent d.a forma non servata condemnentur in qualibet vice in centum libris, de quibus nulla remissio fiat eis, addentes quod electio et creatio eorum et nominatio fiat, et fieri debeat per DD. Antianos Populi, et per Consilium decem antedictum, nisi quando nececsitas urgeret subito providendi de electione praedicta; quo casu ipsi Ambasciatores, sic destinandi nominentur et eligantur per DD. Antianos, qui pro tempore erunt, et talis electio teneat, et valeat aliquo non obstante. Et quod Camerarius Communis Ameriae de Communis praedicti pecunia cum licentia, et Apodicsa DD. Antianorum, et siggillo parvo Communis imprecso pocsit et valeat absq. alia deliberatione, vel provisione, solvere ipsis Ambasciatoribus secundum ordinem, et formam infrascriptam videlicet pro quolibet die Ambasciatori Equestri quando pernoctaverit extra Civitatem ratione Ambasciatae praedictae sibi iniunctae lib. 3. den. pro quolibet aequo, dum vero non pernoctaverit, dua lib. cum dimidia, et non ultra declarantes etiam quod si quis dictorum Ambasciatorum aliquid impetraverit quam facta Communis poenam incurrat centum florenorum auri, et privatione omnium officiorum d.i Communis.

 

De iuramento DD. Antianorum Populi

Civitatis Ameriae  R.  XIIII.

 

Ut remota fraude Mag.ci Antianatus officium recipiat incrementum, ordinamus quod DD. Antiani Populi Civitatis Ameriae, tacto libro iurent ad Sancti Dei Evangelia facere custodire tempore eorum Officij Castra iurisditiones districtus d.ae Civitatis si invenerint aliqua loca, seu personam remotam à servitio Communis Ameriae, et iurisdictione ea, seu eam procurabit reducere, et manutenere ad mandata, et servitia d.ae Civitatis toto eorum pocse et favore seratas (per "stratas") d.ae Civitatis, et eius districtus expensis Communis praedicti, et quod dabunt operam praesentia statuta inviolabiliter observentur, et omnia ordinamenta facta, et fienda per Consilium generalem sine aliqua diminutione observabunt, et observari facient incorrupte. Et quod omnes qui invenerint iuracse exequi mentem (Stat. 1441: exequentium") Populi defendent, et manutenebunt secundum eorum pocse, et quod non erunt in consensu, et loco, quod aliquis iuratorum de Populo praedicto de persona, seu rebus contra iustitiam quicumque perdant, et quoties ab eis consilium petitum fuerit dabunt, quod melius, et utilius eis videbitur pro utilitate, et honestate Civitatis praedictae et eius districtus, et quod credentias eis impositas tenebunt, et hec omnia, et singula ad eorum officium spectantia bona fide, et sine fraude facere, et gerere, sic deus ipsos adiuvet ad S. Dei Evangelia sub poena etiam cuilibet contrafacienti 20. lib. den. prorsus imminente, et pro qualibet vice.

 

Quod DD. Antiani teneantur defendere, et manutenere

iurisdictionem Communis Ameriae  Rub.  XV.

 

Praesentis leggis firmamus edicto quod DD. Antiani Civitatis praedictae teneantur et debeant eorum Officium Antianatus toto tempore eorum Officij facere, et exercere sine negligentia, quod est tale videlicet favere et manutenere officium d.i Potestatis, et omne officium d.ae Civitatis, et manutenere, custodire, defensare, augere, et salvare, omnia, et singula iura, et iurisdictiones Communis, et Populi Civitatis Ameriae et eius districtus, et ipsam Civitatem et districtum res habere, et pecunias, et bona Communis praedicti, et in quantum poterunt personas speciales in suo iure, et ecse contra omnes personas, et singulos rebelles, et exbanditos Civitatis praedictae. Et cum voluntate, et consensu Domini Potestatis qui pro tempore fuerit ibidem congregare, et congregari facere ubicumq. et quandocumq. et quocumq. tempore ad sonum Campanae vel aliquo modo omnem addunantiam publicam, vel privatam, vel Consilium, et in ipsis, vel eorum altero ordinare Sindicum seu Sindicos pro utilitate d.i Communis, et si Potestas praedictus praesens non sit, vel eius Locumtenens, vel ecse nollet vel ecset tempore quo vacaret officium d.i Potestatis in Civitate praedicta, vel etiam si d.us Potestas consentire nollet eisd. pocsint, et valeant per sè ipsos facere omnia supradicta ita quod ordinata, et facta in praedicta arrenga Consilijs, vel parlamento eorum sic congregatis, cum voluntate d.i Potestatis, vel eo absente, et ignorante, ubi vacaret d.um officium vel consentire nollet eisd. ut supra dictum est valeant, et teneant, ac si d.a Congregatio facta foret, cum praesentia d.i Potestatis, et teneantur, et debeant ipsi DD. Antiani sè interponere cum ipso D. Potestate et ipse D. Potestas benigne, et paterne tractet Cives et incolas, et Comitatus Civitatis eiusd. ita quod pacsim, et indistincte contra eos ad tormenta, et carcerationem non procedat, sed cum temperantia, et causa leggitima praecedente, et ipse D. Potestas, et Officiales eius ab ipsa tormentatione et Carceratione de facto, et sine causa abstineant (omesso "et") abstinere debeant, et ad tormenta nullum ponant, nec ponere pocsint sine licentia DD. Antianorum nisi in Casibus sibi à Jure, et Statuto permicsis, nec etiam aliquem absq. causa carcerare pocsit, nec in Cippis mittere maxime Civem Amerinum si dare voluerit fideiucsorem de non discedendo à Palatio Communis praedicti ad mandatum suum, nisi causa detentionis ecset talis, quae requireret ipsa carcerationem quo casu cum fideiucsore relaxari non pocsit, et si d.us D. Potestas transgrecsor fuerit in praedictis, et contraffaciens in aliqua parte d.i Statuti tempore sui Sindicatus pro quolibet parte (annullato) tormento contra d.am formam condemnetur, et puniatur ipso facto Communi Ameriae in 50. floren. et qualibet vice sine diminutione aliqua pro quolibet Carcerato in I2. flor. absq. diminutione Communi solvendis ipso facto.

 

Quod DD. Antiani non permittant quod Pecuniae

Communis expendantur contra formam statutorum  R.  I6.

 

Statuimus, et ordinamus quod DD. Antiani Civitatis Ameriae non permittant, nec consentiant pecuniam aliquam seu rem aliquam d.i Communis dari seu expendi per Camerarium Communis, seu aliam quamcumq. personam contra formam Statutorum d.ae Civitatis, et si promitterent (aliunde "permitterent") aut consentirent, vel contrafacerent toto tempore eorum Officij debeant contrafacientem, vel consentientem de ipsorum proprio tantam quantitatem solvere d.o Communi quantum ecset in summa pecunia expensa contra formam Satutorum.

 

Quod DD. Antiani Populi sint exempti

ab omni onere personali  R.  XVII.

 

Statuimus quod Domini Antiani Populi sint exempti ab omni onere personali Civitatis Ameriae tempore quo Officium administrabunt in Civitate praedicta, dum tamen datia, et onera personalia subeant prout etiam alij Cives tempore supradicto, et ipso tempore  Arma quecumq. deferri pocsint sine poena, et banno statuto aliquo non obstante. Et quod in d.o tempore eorum Officij, nec in Civilibus, nec in Criminalibus pocsint conveniri, nec aliquos convenire, nes etiam intrare pocsint ostium Palatij id est Salae Magnae residentiae D. Potestatis toto tempore eorum Officij, nisi ecsent omnes Antiani praedicti simul poena cuilibet ipsorum contrafacienti x. librarum ipso facto imminente.

 

 

Quod DD. Antiani Populi possint pulsari facere

Campanam.  R.  XVIII.

 

Statuimus, et ordinamus etiam quod DD. Antiani Populi Civitatis Ameriae pro utilitate Communis, et casibus occurrentibus, et Custodia Civitatis pocsint et valeant pulsari facere Campanam Communis ad Consilium, vel arrengam pro quacumq. causa voluerint probabili, et necessaria aliquo non obstante.

 

Quod DD. Antiani Populi teneantur facere

custodire Campanile  Rubr.  XVIIII.

 

Idem statuimus, et ordinamus quod DD. Antiani Populi Civitatis valeant, et pocsint, teneantur et debeant custodiri facere Campanile Communis praedicti et Custodes pro eisd. obligare, et nominare, et salarium condecens eis ordinare et deputare de pecunia d.i Communis quod salarium ex ipsa deputatione absq. aliqua deliberatione solvi pocsit, et debeat Custodibus praedictis per Camerarium d.i Communis pro tempore existentem secundum Apodicsam DD. Antianorum contrario aliquo non obstante.

 

Quicumque habuerit, vel receperit aliquod damnum

pro Communi sibi emendetur  Rubr.  XX.

 

Ordinamus, et statuimus quod si quis Antianus seu iuratus de Populo, seu aliquis alius Officialis Ambasciator, vel Consiliarius habuerit seu receperit aliquod damnum pro factis Communis illud damnum sibi emendetur de pecunia Communis preadicti sine strepitu, et figura Judicij si ipse damnum substinuerit occasione sui officij, et non commiserit dolum, culpam, vel negligentiam.

 

Quod DD. Antiani possint proponere utilia

pro Communi Ameriae  R.  XXI.

 

Item statuimus, et ordinamus, quod DD. Antiani Populi teneantur dicere, et proponere contra Potestatem, et eius Officiales omnia, quae eis videbuntur fore utilia pro Communi Ameriae, et pro facto cuiuscumq. specialis personae, et Potestas, et eius officiales ipsos Antianos audire teneantur benigne, et proposita intelliggere, et ipsos DD. Antianos non pocsint condemnare, nec aliquod gravamen eis, vel alicui ipsorum inferre d.is de causis, et si qui fecerint perdant de suo salario nomine poenae 25. lib. denar. in fine sui officij sive reggiminis.

 

Quod DD. Antiani debeant assignare Camerario Communis

quicquid ad manus ipsorum pervenerit  R.  XXII.

 

Ordinamus, et statuimus quod DD. Antiani Populi, et quilibet ipsorum teneantur restituere Camerario et facere scribere in quaternis de introitibus Communis quicquid advenerit ad manus ipsorum occasione eorum Officij et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in 50. libras denar., et nihilominus qui receperint Communi praedicto restituere teneantur.

 

De electione Custodum Celatorum  R.  XXIII.

 

Ne Maleficia ascondite commissa remaneant impunita statuimus, et ordinamus quod per DD. Antianos Populi in praesenti eorum reggimine ad requisitionem d.i Potestatis quod tantum facere teneantur ad poenam 50. librar. den. eligantur Custodes Caelati in d.a Civitate, et Comitatu Ameriae qui sin (sic) duo pro qualibet Contrada et quorum officium duret per sex menses, et non ultra qui Custodes sic electi, iurent, et permittant (aliunde "promictant") denunciare, et accusare omnes, et singulos ludentes ad ludum vetitum ex forma statuti, seu Deum, et Sanctos blasphemantes quoquo modo, seu statum pacificum d.ae Civitatis in finibus Ameriae vel eius districtus, et omnes, et singulos vendentes, et facientes carnes contra formam statuti, et Molendinarios, et fornarios in aliquo delinquentes contra d.i Statuti formam, et omnes, et singulos committentes quaecumq. delicta, et excessus, seu maleficia dicto, vel facto quorum Custodum Caelatorum nomina debeant in Credentia retineri, et eorum dicto, et relationi seu denunciationi stari, et credi debeat dummodo omnia supradicta leggitime probentur per duos Testes fide dignos, et si denunciare ommiserint ad poenam teneantur ipso iure et Antiani condemnentur si praedicta neglexerint facere pro quolibet eorum finito officio.

 

De inventario faciendo iurium Communis

R.  XXIIII.

 

Ad hoc, ut iura Communis Civitatis Ameriae sint manifesta, et nota debentibus, et volentibus ipsa iura procurare, et ad utilitatem Communis praedicti, perducere statuimus, et ordinamus quod de iuribus omnibus Civitatis praedictae et districtus fiat quoddam Inventarium, et ponatur in fine praesentis voluminis et unum aliud Inventarium de eisd. quae sint similia, et ponatur in Sacristia fratruum minorum de Ameria apus Guardianum dictorum fratruum. Et si contingerit, quod aliqua plura iura, seu iurisdictiones, et scripturae aliquae haberentur, et supervenirent, quae spectarent ad d.um Commune quod per dd.  DD. Antianos scribi faciat in dd. inventarijs ad poenam centum sold. den., et praedicta iura, et origginalia, seu quae sunt vel ecsent in Cartis publicis, seu Apodicsis sint, et ecse debeant in quodam Archivio. Et ponatur d.um Archivium in Ecclesia S. Firminae et dd. iura non pocse leggi, et d.um Archivium aperiri sine praesentia duorum ex num. dictorum Antianorum Cancellarij, et duorum dd. Canonicorum d.ae Ecclesiae, et si secus fieret quod ille qui d.a iura inspiceret, seu d.um Archivium aperiret puniantur pro quolibet contrafaciente in 50. lib. den. , et d.um Archivium formari debeat cum duobus serraminibus, et duabus clavibus, quarum una retineatur per Sacristanum d.ae Ecclesiae alia per DD. Antianos praedictos.

 

De proponendo unde veniat pecunia in Communi

quando proponitur de expensis  R.  25.

 

Item statuimus, et ordinamus quod Domini Antiani, et eorum x. teneantur, et debeant quando proponeretur super aliqua expensa facienda, seu donationes pro Communi Ameriae nè pecunia ipsius Communis ultra expensas ordinarias per Statutum Civitatis proponere, seu proponi facere, unde quomodo, et qualiter veniat pecunia in Communi pro talibus expensis faciendis, unacum d.a proposita facienda, et si non liberaretur solutio talis debiti, seu donationis, quod talis deliberatio sive reformatio, si (sic) vana, et nullius valoris.

 

Quod Antiani possint eliggere centum Iuratos

de Populo  R.  XXVI.

 

Item statuimus, et ordinamus quod Domini Antiani Populi pocsint eliggere centum Iuratos de Populo, et pauciores secundum eorum voluntatem ad exequendum eorum mandata, qui iurare debeant eisd. Antianis in omnibus obedire, ad poenam centum sold. pro quolibet.

 

De Officio Notarij super Catastris inferni

R.  XXVIJ.

 

Statuimus, et ordinamus quod electio trium Notariorum qui debeant ecse super Catastris infernatis d.ae Civitatis fient, et fieri, et debeant per imbucsolationem ut actenus consuetum extitit quorum f (cancellato) Officium duret per quatuor menses qui Notarij Deputati iurent, et iurare debeant in Manu Cancellarij d.i Communis corporaliter tactis scripturis suum officium per dictum tempus quatuor mensium facere, et gerere, et exercere bona fide, et sine fraude ad poenam x. solid. (sic) pro quolibet ipsorum dum tamen, quod sint, et ecse debeant aetatis 20. Annorum ad minus, et teneantur ac debeant , et pocsint accipere pro quolibet paetio (sic) Terrae elevando, et ponendo in d.is catastis unum bononenum pro qualibet parte, et non ultra, et quod non pocsit in elevando, et ponendo libram diminuere dictorum Catastrorum ad poenam 50. lib. den. , et quod nullus dictorum Notariorum pocsit, vel debeat ponere vel elevare aliquam pocsessionem alicui Civi Comunitatino, (sic) vel forensi, nisi fuerint praesentes partes, vel saltem una partium praesens, et altera citata, et id quod per aliquem dictorum Notariorum scriptum fuerit modo praedicto valeat, et teneat, et si contingeret fieri aliquam libram novam dictorum Catastorum alicui quod d.i Notarij teneantur scribere in Catastris Communis, et pro eorum labore tantum recipere pocsint pro quolibet paetio Terrae à qualibet parte, ut supra exprecsum est et non ultra ad poenam x. libr. denar., et quod nullus audeat, vel praesumat in elevando, vel ponendo minuere libram Communis Ameriae in damnum d.i Communis, vel alicui ipsam libram scribere seu ponere qui non ecset subiectus Jurisdictioni Communis Ameriae, vel quoquo modo recusaret, vel ommitteret solvere datia imposita, vel imponenda in Communi praedicto nisi talis cui deponi deberet, et scribi in d.a Libra ante omnia praestiterit, et dederit idoneos fideiucsores de Ameria super solutione dativarum, et onerum imponendorum eisd. vel d.is Terris Notario scribenti in d. Catastro, et tempore impositionis d.ae librae, et Notarij qui contrafecerint, vel neglexerint praedicta servare poenam incurrant x. libr. pro qualibet vice, et Communi damnum reficiat qui incurreret, ex negligentia supradicta et d.i Notarij sint conservatores dictorum Catastrorum, et librorum dativarum infernatarum d.i Communis de quibus libris, et infernis predictis debeant extrhaere omnes, et singulos homines, et personas debentes aliquod solvere in Communi, et operam dare cum officialibus Domini Potestatis, quod solvant omni cavillatione reiecta, et solventes cacsare, ut dictum est possint, et valeant recipere, et pro eorum labore habere quod ascendat ad summam 4.e partis eius quod in Communi praedicto solvere teneantur ex dativis infernatis praedictis, et teneantur etiam, et debeant cum salarijs consuetis scribere, et exhibere pro Communi libros et extractus quoscumq. dativarum eorum tempore Officij imponendarum, et si aliquis error reperiretur in libris alicuius, vel in d.is infernis, seu extractibus praedictis, seu ecset aliqua, vel aliquis, qui ad solutionem aliquam non teneretur et ecset evidens, vel manifestum, quae evidentia Antianis praedictis videbitur iuxtam fore et veritatis ecsent dummodo in d. correctione appareret nomen Notarij sic corriggentis Annus, Mensis, dies, et nomina dictorum DD. Antianorum vel saltem nomen Confallonerij de quorum mandato fit correctio, seu additio, vel diminutio praedicta quae correctio, additio, vel diminutio praedicta valeat, et teneat, et fieri pocsit servata dicta forma, et aliter scripta, et facta, non valeat ipso iure. Insuper ad oviandum fraudibus statuimus, et firmamus quod ipsi Notarij nullum petium Terrae quod spectet, et pertineat ad eum, in cuius libra ponitur alicui in suo Catasto scribere pocsint, vel in ipso Catastro ponere, nisi id. ad cuius petitionem fieret d.a scriptura iuret  p.o ad S. D. Evangelia corporaliter tactis scripturis quod d.a positio non fit ad fraudem Communis, vel aliter vel alio modo d.us Notarius  d.um petium Terrae unum, vel plura ad petitionem alicuius in d.o Catastro scribere non pocsit ad poenam x. libr. den. pro quolibet eorumd., et qualibet vice.

 

Quod quilibet teneatur accipepere (sic) Officium

sibi datum.  R.  XXVIII.

 

Statuimus, et ordinamus quod quicumq. sibi datum fuerit officium Antianatus Populi, vel aliquod officium recipere teneatur. Et si aliquod Officium sibi datum pro Commune Ameriae recusaverit recusans teneatur in centum solid. denar., nisi iustam causam habeat et praedicti Antiani, non pocsint refirmari per Consilium, vel ordinamentum, et qui arrengaverint quod ipsi refirmentur solvant Camerario Communis poenae nomine centum solid. den. Et si ipsi DD. Antiani proponerent seu propositam facerent de refirmatione eorum, eamd. poenam solvere teneantur adicientes quod d.i recusantes gerere, vel acceptare officium supradictum post solutionem d.ae poenae ad acceptationem ipsius officij urgeri cogi, vel compelli non pocsint per aliquem Officialem Communis ad poenam centum librarum exiggendarum à quolibet Officiali contrafac. in praedictis tempore Sindicatus.

 

De non rebanniendo aliquem exbanditum.  

R. XXIX.

 

Statuimus, et ordinamus quod nullus Antianus vel aliquis alius officialis Civitatis Ameriae directe vel per obliqum audeat quod aliquis procecsus condemnatio, vel exbanditio in maleficijs differatur vel suspendatur, vel quod solutio condemnationis, vel exbanditionis differatur, vel suspendatur, vel quod solutio condemnationis ad tempus vel in perpetuum in totum, vel in partem, vel quod detur, vel concedatur licentia alicui exbandito, vel quod stet, vel intret, vel etiam moretur in Civitate Ameriae vel eius districtu, vel de praedictis vel aliquo praedictorum propositam facere vel de praedictis facienti consentire pocsit. Si quis vero ex praedictis Antianis, vel Officialibus contrafaceret in praedictis, vel aliquo praedictorum vel si Notarius aliquis Civis, vel forensis scripserit propositam vel si quis arrengaverit, vel consuluerit contra praedictam formam solvat pro Banno Communi Ameriae Centum lib. den., et depingetur in Palatio Communis infra quintam Diem postquam contra praedicta vel aliquod praedictorum fecerit in evidenti loco, ut alijs transeat in exemplum, et nihilominus talem in praedictis contrafacientem quilibet pocsit offendere sine poena in persona, et in rebus salvo quod quando procederet de novo per Civitatem Ameriae contra aliquem exbanditum. Et si talis exbanditus contra quem procederet voluerit comparere, et se excusare à d.o procecsu quod tunc teneatur eid. licentiam dare duorum dierum, et non plurium intra quos pocsit se excusare.

 

Quod Domini Antiani teneantur singulis I5. diebus

facere r(ati)onem de introitibus et expensis Communis.

R.  XXX.

 

Statuimus, et ordinamus quod per D. Antianos qui pro tempore erunt singulis I5. diebus fiet ratio de omnibus et singulis introitibus, et expensis d.i Communis et summam ipsorum in scriptis reducere facere per Cancellarium Communis, et ipsas in fine cuiuslibet Mensis legi facere in Consilio generali particulariter et distincte quando fierent ad poenam x. librarum pro quolibet ipsorum exiggenda ab eis de facto, et sine sententia ferenda.

 

Quod Nullus Antianus possit ire in Ambasciatorem.

R.  XXXI.

 

Item statuimus, quod nullus Antianus pocsit eligi Ambasciator, quod vadat in aliquem locum per Ambasciatorem extra districtum Civitatis Ameriae, nisi deliberatum fuerit per DD. Antianos, et decem de Populo, vel per maiorem partem ipsorum, et quod si aliquis Antianus iret contra d.am formam in aliqua Ambasciata puniatur vice qualibet (omesso "in") x. lib. den. ab eo de facto auferendis per dictum Potestatem Civitatis praedictae, non obstante aliquo Statuto quod prohiberet Potestatem procedere contra aliquem Antianum, et quod d.us Antianus pro praedicta Ambasciata nullum salarium habeat à Communi et si Camerarius ei solverit solvat de suo proprio. Et quod nullus Antianus dum ecset in officio Antianatus audeat, vel praesumat recipere aliquam Symoniam ad poenam 50. lib. denar.

 

De electione duorum Sindicorum.  R.  XXXII.

 

Domini Antiani Populi, et Cancellarius Communis teneantur et debeant vinculo iuramenti, et ad poenam xx. lib. mox auferendarum pro quolibet ab eis per d. Potestatem si contrafecerint fieri facere, et eligi in Consilio generali d.ae Civitatis duos Sindicos Generales, quorum Officium duret spatio sex mensium qui Sindici teneantur, et debeant iurare ad S. Dei Evangelia tactis scripturis interrecse saltem unus ex eis singulis Consilijs Populi, et Communis d.ae Civitatis, et in eisd. Consilijs protestari d. Potestati, et Dominis Antianis qui tunc erunt, quod ipsi non permittant fieri, nec faciant aliquam propositam quae ecset, vel ecse pocset in praeiudicium Communis, vel ipsi Communi damnosa, vel quae ecset contra formam Statutorum d.ae Civitatis, et teneantur etiam similem protestationem facere Consiliarijs existentibus in d.o Consilio quod nullus consulat super praedicta proposita contra formam dictorum Statutorum, et si contra d.am formam aliquod proponeretur, vel consuleretur facta d.a protestatione quod d.a proposita, seu quod consultum est non valeat ipso iure quam protestationem Cancellarius d.i Communis teneatur, et debeat ante propositam si ante fieret scribere in libro informationum authentico vinculo iuramenti, et ad poenam x. libr. de suo salario auferendo (sic) pocsint, et debeant Sindici d.i Communis conveniri ab omnibus volentibus aliquid petere Communi praedicto, et ipsi Sindici, et quilibet ipsorum pocsint convenire quemcumq. Debitorem debentem aliquid d.o Communi, et totum procecsum facere cum eis, tam in agendo, quam in defendendo coram Iudice Domini Potestatis ad civilia deputato, vel quorum quocumq. alio Iudice, vel Officiali, et servetur ordo iudiciarius inter ipsos prout servaturus inter alias privatas pesonas. Et si d.i Sindici in eorum administratione commiserint dolum, vel fraudem teneantur ad interecse Communi praedicto. Adijcientes, quod si contingerit Rectorem Patrimonij, vel Legatum D. N. Papae rescribere mandare, vel legare d.os Antianos Civitatis Ameriae quod pocsint, et debeant recipere aliquas suplicationes, et ponere ad partitum in Consilio, vel gratias facere contra formam Stat., vel ordinamenti vel reform. Communis praedicti quod d.i D. Antiani antequam recipiant d.am suplicationem, vel ad partitum mittant teneantur, et debeant rescribere ad Dominum legatum, seu Rectorem pro parte Communis ad replicandum contra expensis praedicti impetrantis poena cuilibet Antiano contrafacienti x. libr. illico imminenti, et quod D. Potestas qui pro tempore fuerit teneatur, et debeat executionem facere contra impetrantes praedicta si d.as expensas solvere recusaverint ad praedictam poenam.

 

De non costringendo Dominos Antianos

Cancellarium, vel Camerarium durante tempore

eorum Officij  R.  XXXIII.

 

Statuimus, et ordinamus quod Potestas Civitatis Ameriae et eius Officiales, vel aliquis alius Officialis cuiuscumq. conditionis existat, (omesso "non possit") nec debeat costringere aliqua causa, vel occasione aliquem stantem in Officio Antianatus realiter, et personaliter toto tempore suae Potestariae nec Notarium Cancelleriae, nec Camerarium existentem in Officio, nec ipsos expellere extra Civitatem, nec pocsit procedere contra eos occasione alicuius Malefitij commicsi nec condemnari exceptis Homicidio, Raptu Mulieris, Rapina, et Adulterio, Incendio, et falsitate in quibus casibus contra eos procedi pocsit ac si non ecsent in Officio constituti. Sed si aliquis dictorum Dominorum Antianorum Notarij Cancelleriae vel Camerarij commiserit aliquod Maleficium exceptis malefitijs praedictis puniri, et condemnari per praedictum Potestatem venturum, et non per eum Potestatem cuius tempore, d.i Antiani Notarius, et Camerarius aliquod malefitium commiserint, ultra casus superius nominatos, et si Potestas contrafecerit solvat de suo salario Communi Ameriae 50 libr. den. et ex nunc non habeatur pro Potestate, et nullus teneatur ei obedire, et quando placuerit Dominis Antianis, et decem de Populo, vel maiori parte ipsorum intiment S. Pontifici, vel eius Vicario, vel legato quod mittant novum Potestatem. Insuper volumus, et firmamus, quod nullus Officialis, seu Notarius Civitatis Ameriae, cuiuscumq. status, et conditionis existat, pocsit, et debeat confirmare, (per "confinare". Il C. Farrattini reca "conformare") vel  extra Terram expellere aliquem Civem, vel Comitatinum d.ae Civitatis quacumq. de causa ad poenam centum libr. de suo Salario, et vinculo iuramenti sed si aliquis Civis, vel Comitatinus repertus fuerit comisicse aliquem excecsum seu delictum debeat puniri, et condemnari secundum formam Statutorum de tali malef. loquentis.

 

Quod Potestas, et sui Officiales non possint aliquid recipere

pro Custodia, alicuius debentis (per "detentis")

R.  XXXIIII

 

Potestas, Miles, Notarius, familiares ipsius non pocsint nec debeant petere exiggere, vel habere aliquam rationem, vel causam ab aliqua persona pro detentione Custodiae, sive alicuius ductione personae aliquid, seu aliquam den. summam ad poenam 50. libr. denar. quam poenam procurent Domini Antiani recipere pro Communi à contrafaciente, in praedictis, et quod praedicti Potestas Judex, et Miles, Notarius, vel familiares, et quilibet, ad petitionem cuiuscumq. petentis debeant capere, et detinere pro esecutione facienda in Civilibus causis omnem personam obligatam d.o petenti in aliqua re, vel pecuniae quantitate, et si in quo praedictorum defecerint perdant de eorum salario pro quolibet, et vice qualibet x. libr. denar. et teneantur ad interrecse partis petentis, et praedicti Potestas, et Officiales non pocsint, nec debeant alicui detento cibum vel potum ad praedictam poenam denegare.

 

De Balistis dimittendis per Potestatem in Communi

R.  XXXV.

 

Potestas Civitatis Ameriae qui nunc est, et pro tempore erit teneatur, et debeat singulis sex mensibus in fine sui Reggiminis dimittere, et dare Camerario Communis Ameriae seu exactori ad praedicta deputato ab ipso Communi recipienti quatuor florenos auri, de quibus emi debeant due Balistae pro Communi praedicto, et nececsitatibus eiusd. ad poenam dupli ipso facto imminente.

 

De expellendo per Potestatem omnes furiosos

Rubr.  XXXVI

 

Potestas Civitatis Ameriae teneatur, et debeat expellere omnes furiosos de d.a Civitate ad poenam 50. libr. de suo Salario ipso facto auferendam salvo quod si Consanguinei ipsius furiosi vellent ipsum in suis domibus detinere in modum quod nulli noceat, qui tunc non expellantur (omesso "alioquin expellantur") ut dictum est et Portonarij, et Januarij non permittant ipsos, vel ipsum Civitatem ullatenus non reintrare sub dicta poena illico committenda.

 

De capiendo filium ad petitionem Patris.  R.  XXXVII.

 

Potestas, et quilibet alius Officialis Ameriae teneatur, et debeat ad petitionem Patris capere ducere, et detinere, et mittere filium eius in Campanile, palgliatia (sic) ferris, et Cippis quoties à Patre fuerit requisitus ad poenam x. librarum.

 

De Cantonibus et Murellis Ostiorum deguastandis

R.  XXXVIII.

 

Cantones de Angulis, et Murellis ostiorum neq. regulae (Stat. 1441: "tegule") devastari per familiam Potestatis, vel aliquem alium sub poena 25. libr. denar., et praedicta d. Potestas faciat suis Officialibus nota ad poenam centum solidorum.

 

De costringendo per Potestatem debitorem

alicuius exbanditi  R.  XXXIX.

 

Si aliquis Civitatis Ameriae, et eius districtus fuerit condemnatus Communi Ameriae, seu eius bona fuerint confiscata, vel annotata Communi occasione alicuius maleficij, vel excecsus per Curiam, et talis condemnatus habeat aliquos, vel aliquem Debitorem, seu fideiussorem, seu aliquem obligatum sibi aliquo modo vel causa Potestas, vel quivis alius Officialis d.ae Civitatis à talibus fideiucsoribus, et debitoribus talis condemnetur (Stat. 1441: "condemnati") de facto sine aliquo procecsu, vel sententia teneatur exiggere pro Communi, et cum effectu ad manus Camerarij facere devenire, et in utilitatem Communis convertere, dummodo prius fiat discucsio contra principalem 2°. contra fideiucsorem, 3°. contra nomina Debitorum. Et si executio sententiarum condemnationum, et exbanditionum facta non fuerit cum effectu quod in Syndicatu competit ipso facto in Salario Potestatis, et sui Judicis, et tanto minus recipiant de suo salario, et si non sufficeret quoad suplementum condemnetur ipso facto per Sindicatores eorum addicientes quod constito de solutione huiusmodi ponatur fideiucsor per Potestatem, et eius curiam de facto in vera possecsione, et dominio bonorum condemnati pro quanto (Stat. 1441: "quarto") minus eius per dicta bona extimata fuerint per extimatores positos unum per ipsum fideiucsorem, et alios per DD. Antianos Populi, et praedicta locum habeant in praeteritis praesentibus, et futuris.

 

Quod Notarij Potestatis debeant scribere condemnatos

(sic) in cartis Pecudinis et exemplare in cartis

bombacinis  R.  XL.

 

Notarij Potestatis Civitatis Ameriae teneantur, et debant omnes et singulas condemnationes, et sententias per eos ferendas in Consilio generali scribere, et exemplare in quodam quaterno Cartarum bombacinarum quando ipsum Consilium congregatur, et ipse sententiae legantur ita quod concordent sententijs scriptis in origginali in Cartis Pecudinis, cum d.is scriptis exemplatis in cartis bombacinis, (corretto) et postmodum latis ipsis sententijs origginale scriptum videlicet in cartis pecudinis remaneat paenes Camerarium dicti Communis, et d.um exemplum paenes d.um Notarium, et exequantur, et solvi faciant ipsas condemnationes infra spatium in stat. contentum, et solventibus tales condemnationes per ipsum Notarium Cancelleriae de d.o libro Cartarum Bombacinarum habita Apodicsas (sic) solutionis per d.um Cancellarium facta d.a solutione condemnationis secundum formam stat. Cancellentur, et praedicta fieri debeant per d.um Notarium ad Cancellarium ad poenam x. librarum pro quolibet ipsorum.

 

De electione Cancellarij Communis  R.  XLI.

 

Statuimus, et ordinamus quod Cancellarius Communis Ameriae una cum Consiliarijs, et Consilio eligatur, et eligi debeat per Dominos Antianos Populi Civitatis Ameriae una cum Consiliarijs, et consilio x. bonorum virorum de Populo existentium, et habeat, et habere debeat d.us Cancellarius pro suo Salario tres florenos ad rationem 50 bonenorum (sic) pro quolibet floreno singulis mensibus quae electio fiat, et fieri debbeat (sic) de semestri in semestri.

 

De Officio Cancellarij Communis  R.  XLII.

 

Statuimus, et firmamus quod Notarius Cancelleriae Communis et Populi Civitatis Ameriae in principio d.i Officij sui iuret, et promittat alteri Notario ipsam promissionem viro scribenti, et stipulanti nomine, et vice Communis Ameriae solliciter prudenter, et legaliter suum officium quod duret, ut in praecedenti Capitulo exprecsum est incipiendo die iuramenti ipsum exercere, et facere inviolabiliter quod officium tale est videlicet continue in Civitate Ameriae moram trhaere tempore sui Officij, et scribere omnes expensas d.i Communis, quae de mandato, et licentia DD. Antianorum fierent, et non scribere expensas et ea, quae contra formam Statutorum quoquo modo fierent, et scribere nullo addito, vel ommicso omnes, et singula proposita, et deliberationes antequam Consilium congregetur et non post per DD. Antianos et decem de Populo provisas, et confirmatas et d.a partita Consilia, et reformationes cuiuscumq. Consilij addunantiae, vel Arrenghae et ordinamenta, et provisiones deliberatas de licentia, et voluntate praedictorum DD. Antianorum vel quae per ipsos fierent ad Bucsolas, et palluctas. Ita tamen quod ipse Notarius legat ante omnium partitas arrengantium, et consulentium, et illas mittat ad partitum prout voluerint, et consenserint DD. Antiani, et non aliud, et credentias sibi impositas tenere, donec fuerit publicum, et scribere, et reggistrare omnes litteras Communis praedicti, vel alia cuiuscumq. generis Instrumenta, et omnia alia necessaria tam in prima quam in 2.a scriptura. Ita quod nemo pro ipis scripturis habeat aliquid facere, et salarium a d.o Communi recipiat inde nullum, et omnium officialium intrinsicorum (sic) electiones, iuramenta, et provisiones quae fierent, et nomina etiam, et condemnationem cum quantitate condemnationis, et causis, et petere, et recipere ipsis in Consilio latis, et de ipsis facere unum librum, et scribere condemnationes cuiuscumq. solutiones, et a quo, et cui Camerario fieret, tam in libro introitus d.i Communis quam in imargine (sic) cartae condemnationis eiusd. et ipsam condemnationem post quam ad plenum satisfactum fuerit tam Communi quam parti si ad partem de ea aliquid pertineret vel pro eo, vel pro aliquo ecset lata cacsare, et de cancellatione huiusmodi, et solutione suo proprio signo, et nominis exprecsione facere mentionem, et scribere, et acsignare cuicumq. Notario Civitatis praedictae acta sua ad copiandum cuius merito interecset et saltem omni die lunae cum instantia alijs ad memoriam reducere omnia, et singula Statuta, et ordinamenta huiusmodi, et de ipsa qualibet recordatione breviter de sua manu exprecsa facere mentionem facere librum specialem, et de Ambasciatoribus Nuntijs, et Magistris, et quibuscumq. personis exprecse ad sold. Communis mittendis, vel conducendis quam de die qua iverit, vel steterit quam de die qua redierit, et ad quam horam, et quid fuerit ipsum Sold., et pro quot diebus, et quot Equis et famulis fuerit ad huiusmodi ordinatum Ita quod de tempore numero die, et quantitate nulla valeat aliqua dubitatio, vel scritium exoriri et deposito suo Officio de gestis administrationibus sui Officij redderet plenariam rationem cum integra eorum, vel librorum vel illorum (corretto) omnium debendorum restitutione et solutione ij tres dies post depositionem sui Officij coram Sindicis ad sindicandum, et deputandis per DD. Antianos Populi qui Sindici plenam Potestatem habeant in d.o Sindicatu, et circa ipsum cognoscendum expediendum, condemnandum, et absolvendum prout eis videbitur, et infra tempus praedictum leggere debeat praedictus Cancellarius nomina consiliariorum in Consilio quando Consilia fiunt, et quod d.us Cancellarius debeat omnia, et singula supradicta plenarie adimplere, et observare sub poena et ad poenam 25. libr. den. Et d.us Cancellarius omnes, et singulas condemnationes eorum condemnatis solventibus cancellare sine aliquo salario teneatur vel mercede sitq. suo praesenti salario contentus. Et sic plus directe, vel oblique petere non pocsit, vel exiggere quoquo modo, ac si secus fieret puniatur, ut dictum est, et sufficiat probatio contra eum per denunciantem cum uno Teste fide digno.

 

Quod Cancellarius Communis reassignet omnia acta

Successori suo  R.  XLIII.

 

Quicumq. fuerit Cancellarius Seu Notarius DD. Antianorum populi omnia acta, et scripturas quas fecerit teneatur, et debeat vinculo iuramenti, et ad poenam 25. libr. den. restituere succecsori suo in Cancelleria Communis, et ea penes sè habere, vel tenere non valeat ullo modo.

 

Quod per Cancellarium Communis copietur liber

rationum Communis  R.  XLIIII.

 

Per Cancellarium Communis Ameriae copietur liber sive quaternus in quo sunt scriptae rationes Communis praedicti, et quantitates quas Creditores Communis recipere, et habere debeant à Communi vel specialibus personis, pro ipso Communi obligatis, et unus liber huiusmodi sit apud Sacrarium (Stat. 1441: "sacristiam") S. Firminae, et alius in Cancelleria Communis.

 

De sigillo, et libris Communis sigillandis

Rub.  XLV.

 

Statuimus, et ordinamus quod sigillum Communis stet in quadam Cacsetta serrata tribus clavibus quarum quelibet clavis sit apud unum Antianum una pro quolibet ita quod tres Antiani habeant d.as Claves, et reliqua clavis suspendatur et in quadam Cacsetta debeat sub clausur. haberi apud 4.um Antianum, et hec sub vinculo iuramenti debeant observare, et ad poenam unius floreni auri pro quolibet, et quoties contrafactum fuerit Communi Ameriae aplicandum, et quod littere Communis pro tempore faciendae non sigillentur nisi primo leguntur coram DD. Antianis ad minus trium numero existentium per Cancellarium Communis pro tempore existentem, et quod d.ae licterae d.i Communis, tam micsivae, quam remicsivae debeant registrari per d.um Cancellarium. Addentes quod Bullecta parva d.i Communis sub simili claus. stet, et retineatur sub poena praedicta.

 

Quod omne partitum fiat ad bussulas et palluctas

preter arrengam  R.  XLVI.

 

Ordinamus quod omne partitum, et arrengatio Consilij generalis, tam Communis quam etiam cuiuscumq. debeat fieri ad Bucsulas, quarum una sit Alba, et alia nigra cum quibus Consiliarij teneantur mittere unam manum in una Bucsula, et aliam in aliam clausam ita quod non pocsit cognosci in quam mittatur pallucta, et Bucsula in qua plures palluctae missae invenirentur partitum obtineat. Et si aliter fieret aliquod partitum, vel reformatio sit nullum, et nulla, et pro Cacsis et irritis habeantur et si plures in ipsis bucsolis ecsent palluctae quam Consiliarij, seu recipiantur ad partitum palluctae ipsa reformatio nulla existat, et mittens plures una pallucta puniatur pro vice qualibet in centum lib. denar. et non mittens manum, ut dictum est solvat vice qualibet I2. libr. den., et Potestas teneatur notificare d.is Consiliarijs una vice quomlibet (sic) mense. Et interrogatis Sindicis partitum fiat ad bucsulas et palluctas modo praedicto, et quoties supra aliqua proposita partitum micsum fuerit praedictum denuo in eod. consilio non pocsit aliquid dici, vel consuli post ipsum partitum super ipsa proposita, et quicquid consuleretur , vel diceretur, vel scriberetur per Cancellarium scrib. non pocsint ad poenam 25. librar. den., nec ad partitum mitti, et si contrafieret non valeat ipso iure, et (omesso "si") ante partitum ipsum plures consulerent, et consilium alicuius perderetur facto partito ad Bucsulas, et Palluctas ad voluntatem DD. Antianorum ad partitum mitti pocsint Consilia aliorum si vero ipsa proposita praedicta tangeret facta alicuius specialis personae non pocsit per decretum, (aliunde "directum") vel obliqum decinceps (sic) in aliquo proponi toto tempore ipsius Antianatus praesentis, et si fieret non valeat ipso iure, et quod si invenerint plures palluctae micse in bucsulis quam Consiliarij ecsent, remittatur d.um partitum si videbitur DD. Antianis.

 

De bulletta Dominorum Antianorum apponenda

in apodissa Camerarij  R.  XLVII.

 

Ut Camerarij Civitatis Ameriae ab honesto expendendo modo facilius arceantur Statuimus, et firmamus quod Camerarius Communis Civitatis Ameriae etiam deliberatione praecedente, vel dispositione statuti non pocsint nec debeant aliquid expendere, vel dare cuicumq. personae Collegio, vel universitati de pecunia, et habere Communis praedicti sine speciali apodicsa DD. Antianorum Populi qui pro tempore fuerint siggillata cum eorum sigillo, vel bullecta parva, et deinde subscripta manu propria Cancellarij praedicti Communis, et si d.i Camerarij contrafecerint, et d.a Apodicsa non habita expenderint aliquid de proprio, et ad ipsorum damnum, et non de pecunia Communis praedicti expendicse censeantur, et reputentur Ita quod (omesso "ad exitum Communis praedicti scribi non possit, et quod Cancellarius qui pro tempore fuerit non audeat, vel praesumat") ad exitum alicuius Camerarij aliquid scribere seu ponere, quod ecset contra formam statutorum vel non ecset deliberatum leggittime, Et si contrafecerit in praedictis pocsit, et debeat condemnari tempore sui Sindicatus, et ad interrecse d.o Communi Ameriae, et quod de praedictis sindicetur per Sindicos deputatos ad Sindicandum Camerarios d.i Communis aliquo in contrarium non obstante.

 

De sindicatu Camerarij Communis Ameriae  

Rubr.  XLVIII.

 

Quia unusquisq. villicationis suae teneatur reddere rationem, et Camerarij Communis Ameriae, qui pro tempore fuerint administrant multa, et varia de quibus congruum est reddere rationem statuimus, et ordinamus boni exempli gratia, quod ipsi Camerarij sindicentur, et sindicari debeant de gestis, et administratis, et ad eorum manus deventis eorum durante Officio per Sindicos, et eorum Sindicatores positos ad Sindicandum per DD. Antianos videl. tempore de quo d.i Domini Antiani sindicantur una cum eis de commissis, et neglectis contra formam Statutorum Civitatis Ameriae condemnentur et puniantur et quod finito eorum Officio, et ante Sindicatum praedictum teneantur, et debeant integraliter, et cum effectu etiam nullo petente restituere per quinque dies post finitum officium praedictum, sed post eorum calculum rationis Camerario novo Communis praedicti eorum succecsori omnes pecuniarum quantitates, et res, et alias quas per revisionem eorum reperti fuerint plus recepicse quam expendicse pro Communi praedicto ad poen. 25. libr. denar. pro qualibet die fuerit immoratum nisi tum per Dominos Antianos qui pro tempore fuerint foret aliter provisum, et ordinatum. Et hoc capitulum observetur aliquo non  obstante.

 

De introitibus Communis Ordinarijs Ameriae

Reducendis ad manus Camerarij.  R.  XLVIII. (sic)

 

Non sine magna utilitatis causa, et quiete d.ae Civitatis adducti sequenti ordinamento D. Rectoris Provinciae Patrimonij praesentialiter declaramus, describi, et declarari proventus, et introitus Communis praedicti reddendo, et exigend. quos exigi et reddi mandamus et ad manus Camerarij deveniri, tam de Gabellis quam de dativis, et alijs proventibus communis praedicti in forma ordinaria inferius adnotata mandantes ex nunc haberi pro ordinarijs introitibus, et exigi pocse, et deberi temporibus infrascriptis, nisi per Consilium generale temporibus secuturis aliter provideretur.

 In primis namq. volumus , et mandamus in Civitate praedicta, et eius comitatu annuatim exigi more solito Gabella Bladi, et leguminis hoc modo videlicet pro qualibet salma grani vel leguminis, vel Segalae quatuor sold. pro qualibet salma speltae, ordei, vel similium duos sold. Et si qui in solvendo d.am Gabellam fraudem fecerit, vel commiserit bladum recollectum in districtu, et allibratur (sic) Ameriae 25. lib. denar. solvere teneatur, et de tali fraude accusari, et denunciari per quemlibet pocsit, et nomen teneatur in credentia et secretum, et lucretur 3.am partem d.ae poenae et de praedictis etiam inquiratur per Potestatem d.ae Civitatis Mense Augusti cuiuslibet Anni, et super ipsa inquisitione examinentur et examinari debeant saltem quinq. homines de quolibet Castro Civitatis Ameriae, et de alijs confinantibus prope confines Civitatis praedictae prout sibi Potestati videbitur et placebit, et si (scritto sopra) supradictus D. Potestas fuerit negligens aut remicsus solvere teneatur et solvat Communi praedicto pro interrecse eiusd. pro poena, et nomine poenae dum de praedictis inquirere, et procecsus facere contempserit 200 librar. denar. retinendas tempore Syndicatus eiusd. per Camerarium d.i Communis qui pro tempore erit.

Item statuimus volumus, et ordinamus, et mandamus quod exigatur modo praedicto in Civitate praedicta et Comitatu eiusd. Gabella Musti videlicet pro qualibet salma solvantur, et exigantur soldi duo et si quis contrafecerit in praedictis puniatur nomine, et forma qua in proximo capitulo continetur et contra sic defraudantes similiter procedatur per d. D. Potestatem ad d. poenam de mense 9bris, et denunciatores partem lucri habeant, et d.us Camerarius retineat poenam quam incurreret d. Potestas propter negligentiam supradictam. Et in d.is Casibus Camerarius qui pro tempore fuerit d.i talis denunciantis de pecunia quam perveniret d.o Communi occasione praedicta d.am partem d. denuncianti contingentem pocsit libere et absq. poena solvere sine aliqua deliberatione.

Item statuimus quod in Civitate Comitatu, et districtu Ameriae exigatur Gabella pasculi bestiarum et vendatur more solito secundum formam statuttorum (sic) et ord. Gabellae.

Item statuimus, et ordinamus, quod exigatur in Civitate praedicta Gabella Macelli videlicet Carnium quae venduntur ad minutum, et vendatur more solito.

Item statuimus quod exigatur in Civitate Gabella Bestiarum, quae venduntur In Civitate comitatu, et districtu praedicto, et vendatur more solito.

Item statuimus, et firmamus quod vendatur mensurarum gabella, et staterae more solito, et exigatur in Civitate Ameriae.

Item statuimus, et ordinamus quod exigatur Gabella generalis, et vendatur more solito et colligatur secundum ordin. Civitatis Ameriae.

Item statuimus, et ordinamus ad manus Camerarij Communis praedicti deveniri reditus quorumdam Castrorum infrascriptorum districtus, et Comitatus Ameriae quorum Castrorum nomina et quantitates cert. (Stat. 1441: "inter cetera") sunt videlicet

Porchianum 50 libr. Perusin. Annuatim in festo S. Firminae de Mense 9bris.

Collicellum - Fractucciam - Podium - S. Focetolum - videlicet I6 sold. inter caetera reguar. quolibet  foculari quolibet Anno et mense 9bris in festo S. Firminae.

Sunt addita deide alia Castra videlicet

Fornoles - Focium - Machium - Mons Campanus - S. Liberatus.

Item statuimus, et declaramus ad manus d.i Camerarij devenire quantitatem pecuniarum exiggendarum de Maleficijs, et damnis datis.

 

De pallijs portandis infrascriptis Ecclesijs

quolibet semestri  R.  L.

 

Ad hoc, ut praecibus et meritis Beatorum Firminae Augustini, Francisci, Civitatis Ameriae pacificus status conservetur, statuimus, et ordinamus ad honorem, et comodum Ecclesiarum S. Firminae Beati Augustini, et Beati Francisci quod quilibet Potestas Civitatis Ameriae qui veniat ad reggimen Civitatis praedictae tempore futuro, et post confirmationem praesentium statutorum ad reverentiam praedictorum Sanctorum de suo proprio salario, et suis expensis teneatur, et debeat dare, et deferre d.ae Ecclesiae S. Firminae unum pallium valor. ad minus 25 libr. den. pro tempore currentium, et Ecclesia S. Augustini de Ameria sequens Potestas unum aliud pallium d.i praetij tempore suo, et de suo salario, et sequens 3.us Potestas teneatur, et debeat pro tempore suo unum aliud pallium de suo salario, e (sic) d.i praetij dare et offerre Ecclesiae S. Francisci de Ameria, et sic currat, et fiat imperpetuum ita quod quilibet Potestas, qui veniet ad d.am Civitatem, ut supra dictum est unum Pallium d.i praetij offerat, et quolibet semestri, et quod d.um Pallium emi faciant Rectores praedicti idest Potestates qui pro tempore erunt ad reggimen praedictum et ducantur extra Civitatem Ameriae et in Civitate praedicta portari faciant cum Apodicsa Venditoris eorumd., et si quis contrafecerit puniatur, et condemnetur ipso facto in 50 libr. den. pro quolibet Potestate, et quolibet (sic) vice aplicandis Canonicis et Capitulo Ecclesiae Amerinae pro ipsa Ecclesia, et alijs Ecclesijs praedictis. Et ad hoc d.ae oblationes ordinate procedant volumus, et firmamus quod fiant ut superius exprecsum est, et quod fiat in festivitatibus, et temporibus prout dd. Antiani (sic) Populi, qui pro tempore erunt videbitur et placebit dummodo ad portationem, et oblationem Cerei deferendi ad Ecclesiam S. Firminae per ipsum Potestatem offerentem d.um Pallium minime teneatur, non obstante provisione facta de praedictis per aliud Capitulum praesentium Statutorum.

 

Lib:  I:    Finis

 

 

 

 

Lib.  II:

Stat:  Amerini:

 

 

De elemosinis pallio, et caereis dandis:  Rubr:  I

 

Ut Civitas Ameriae praecibus, et meritis B. Virginis, et Martiris S. Firminae de bono in melius pacifico statu conservetur ad honorem, et laudem ipsius statuimus, et ordinamus quod Commune Ameriae det, et dari debeat omni Anno in festo S. Firminae de Mense 9bris ipsi Ecclesiae unum palium (sic) valoris extimati usq. ad valorem ad plus octo florenorum auri si pro minori praetio haberi non possit, et unum Caereum Caerae valoris quinq. librarum, et quod Camerarius d.i Communis qui pro tempore fuerit, teneatur, et debeat fieri facere de denarijs d.i Communis, et praetium praedictum solvere pocsit sine aliqua deliberatione, et si in praedictis d.us Camerarius negligens fuerit puniatur, et condemnetur Communi Ameriae in quinq. libr. denar. Insuper statuimus quod Canonici Ecclesiae praelibatae una cum Camerario Communis Ameriae qui pro tempore fuerit teneatur et debeat facere unum Inventarium de omnibus pallijs datis, et dandis cum signo dictorum Paliorum. Et si d.i Canonici una cum d.o Camerario d.um Inventarium non fecerint, quod priventur in die festivitatis oblationis d.i Caerei, et pallij. addicientes quod Camerarius praedctus per duos dies ante festivitatem praedictam requirere debeat, et de mense 9bris Canonicos praedictos vel maiorem partem ipsorum pro d.o Inventario fiendo. Et si d.us Camerarius negligens fuerit in praedictis 40 sold. denar. solvere teneatur et quod Domini Antiani qui pro tempore erunt d.um Pallium emi faciant extra d.am Civitatem Ameriae et in Civitatem ipsam portari, cum apodicsa Venditoris vinculo iuramenti.

 

De luminarijs faciendis in festo S. Catherine Virginis

R.  II.

 

Ad hoc, ut Amerina Civitas semper in libertate conservetur praecibus, et meritis B. Catherinae Virginis statuius, et firmamus quod DD. Antiani Civitatis praedictae qui pro tempore erunt omni Anno in festo S. Catherinae teneantur et debeant accedere ad d.am Ecclesiam, et secum expensis Communis perducere, et portari facere unum Caereum Caerae valoris aestimati centum Solidos, et d.um Cereum offerre et dare Monasterio  S. Catherinae ptraedictae ad hoc ut continove (sic) accendatur in d. Ecclesia, dum divina celebrantur et praedicti Domini Antiani facere teneantur vinculo iuramenti, et ad poenam x. libr. pro quolibet ipsorum, et Camerarius ad d. poenam de luminarijs.

(Le ultime due parole si riferiscono probabilmente al titolo della rubrica seguente)

 

De luminarijs Faciendis in festivitate B. Marie Virginis

de Mense Augusti et S. Firmine de Mense 9bris  R.  III

 

Ut praecibus, et intercecsionibus gloriosae Virginis Mariae, et B. Firminae Advocatae Communis Ameriae adiuvemus (aliunde "adiuvemur") semper et de bono in melius semper pacificus status noster augeatur, Idcirco statuimus, et ordinamus quod omnes Judices Medici, et Notarij Spetiarij, et Mercatores vendentes pannum ad retaglium Lanardi, (sic) et omnes exercentes artem lanae omnesq. Magistri Lapidum, et lignaminum fabri Macellarij et caeteri habentes Matriculam, sive portantes sive portari facientes Caereum in festivitatibus supradictis de quo Caereo, seu Caereis fiat requisitio si fieri est consuetum in Viggilia S. Mariae de Mense Augusti, et Vigilia S. Firminae de Mense 9bris debeant, et teneantur associare eorum Cereum videlicet quodlibet Cereum suae artis hoc modo, et forma videlicet quilibet Judex debeat portare dd. festivitatibus S. Mariae de Mense Augusti et S. Firmine de Mense 9bris, unum Caereum Caere ponderis unius librae et quilibet alius de d.a matricula, videlicet Medicus Notarius, et Spetiarius portare unum Caereum ad minus ponderis unius librae Cerae. Et quilibet alius Mercator vendens Pannos ad retaglium debeat portare ad sociandum eorum Caereum Caerae ponderis unius librae, et non ultra, et quilibet alius exercens artem lanae per se portare debeat similiter Caereum unius librae Caerae. Caeteri vero de d.a matricula portare debant Caereum  saltem ponderis quatuor unciarum. Caeteri autem scripti in numero matricularum seu matriculis aliarum artium Civitatis Ameriae portare debeant temporibus supradictis videlicet Magistri facientes artem per se Caereum saltem mediae librae Caerae alij vero ultra Magistros praedictos hoc est discipuli, et alij cum d.is Magistris comorantes artem exercentes pocsent saltem cereum trium unciarum Caerae, et quod Potestas ante I5. dies idest ante festum S. Mariae de Mense Augusti, et festum S. Firminae de mense 9bris, et in Viggilijs dictarum faestivitatum  d.us Potestas legi faciat omnes Matriculas artium d.ae Civitatis publice in Platea Civitatis Ameriae, et non reperti ibi cum Caereis ut supra dictum est punctentur, et punctati puniantur omnes debentes portare Caereum unius librae ut dictum est, et non habentes iustam causam excusationis quam omnes punctati facere teneantur infra tres dies ex tunc per decem secuturos in 40. sold. alij vero in x. sold. qui punctati fuerint dicto modo quam poenam d.us Potestas de facto solvi faciat cum effectu Camerario Communis Ameriae, et si d.us D. Potestas negligens fuerit in praedictis puniatur, et condemnetur tempore sindicatus in x. libr. den. pro quolibet punctato, et legitime non excusato. Addijcientes quod in Vigilijs d.ae festivitatum d. Domini Antiani Populi, et Cancellarius qui pro temporibus praedictis erunt habeant, et habere debeant unum Caereum Caerae pro quomlibet (sic) ponderis trium librarum, et non plus et Camerarius praedictus solvere teneatur de pecunia d.i Communis absq. aliqua deliberatione, ut actenus consuetum est.

 

Quod Potestas teneatur accedere ad Ecclesiam

S. Firmine  R.  IIII.

 

Ad honorem, et reverentiam Omnipotentis Dei et BB. Martirum Firminae, et Olimpiadis capitum Gubernatorum, et Protectorum Civitatis Ameriae statuimus quod quicumq. fuerit electus in Potestatem d.ae Civitatis ead. die quà venerit ad praedictam Civitatem antequam descendat de Aequo (sic) teneatur, et debeat ad poenam 25. libr. den. accedere ad Ecclesiam S. Firminae, et ante d.am Ecclesiam deequitare, et d.am Ecclesiam reverenter intrare, et ad Altare accedere, et ibid. offerre quicquid ipsi Domino Potestati videbitur, et placebit.

 

De reddendo ius summarium pijs locis.  R.  V.

 

Statuimus, et ordinamus quod Potestas, et eius Curia, et qui loco eius fuerint teneantur, et debeant plenum ius summarium reddere, et facere Prioribus, et Antianis Fraternitatis S. Mariae Laicorum de Ameria et quibuscumq. alijs Pijs locis, seu Sindicis, et procuratoribus eorum sine salario, et oblatione Libelli, et sine strepitu, et figura Judicij, et de pecunijs, et rebus alijs ipsis debitis per quoscumq. et Potestas non pocsit Priores, et Antianos praedictos cogere ad aliquod Officium recipiendum pro Commune sibi datum, donec eorum officium duraverit. Addicientes, quod Domus S. Mariae praedictae semper debeat protegi, et defendi contra quemcumq. per Commune Ameriae, et eius Officiales, et Potestas qui pro tempore erit summarie, omnibus exceptionibus remotis teneatur, et debeat exequi Testamenta, Codicillos, et omnia alia Instrumenta quae producerentur coram eo in favorem fraternitatis, et habeatur ipse Prior pro legitimo administratore domus praedictae si fuerit publice electus per homines de Ameria qui congregati fuerint more solito ad Consilium d.ae fraternitatis, ita quod contra ipsum Priorem exceptio aliqua quod non sit Prior, vel similia opponi non pocsint ad poenam x. libr. opponenti pro qualibet vice, et nihilominus d.a oppositio non teneat, et quod oblati, vel offerendi in futurum quibuscumq. locis Pijs teneantur, et cogi debeant per Potestatem, et eius Officiales ad solvendum omnes dativas pro Communi Ameriae imponendas, et subire omnia onera realia, et personalia, et Gabellas Communis praedicti praeter oblatos Communis Ameriae, et in futurum offerendi nullum onus subire debeant etiam (per "et") etiam praeter oblatos offerendos fraternitati praedictae pro quibus ipsa fraternitas solvat, et solvere debeat quolibet Anno lib. (aliunde "pro libra") ipsorum, et cuiuslibet ipsorum videlicet pro quolibet centinario à Catastris, et in Catastris Communis xx. sold. hoc tantum exprecso quod Gabellas omnino solvere teneantur.

 

De Caereo faciendo in Vigilia S. Firmine

per Potestatem suis expensis  R.  VI.

 

Potestas Civitatis Ameriae ad honorem Dei, et S. Firminae Maioris Ecclesiae Amerinorum teneatur, et debeat fieri facere de sui pecunia unum Caereum Caere, et illum accensum portari facere, cum comitativa DD. Antianorum Populi et aliorum qui fuerint ordinati de sero in Viggilijs faestivitatum praedictarum, et mane in celebratione Micsarum facere retineri accensum et ipsum Caereum, et residuum d.i Caerei offerat, seu offerri faciat, in Altare d.ae Ecclesiae remanendo, et praedicta teneatur facere vinculo iuramenti ad poenam x. libr. denar. ipsi Ecclesiae aplicandorum, et debeat ecse Caereus sex libr., non obstante quod in electione non dicatur.

 

De faciendo, et portando Caereo in festo S. Mariae

de Mense Augusti.  R.  VII.

 

Ordinamus, et statuimus ad reverentiam, et honorem beatissimae, et gloriose Matris Domini nostri Jesu Xpti de Mense Augusti expensis Communis Ameriae fiat quidem Caereus Caerae ponderis x. libr. quam (sic) portari faciat Camerarius Communis de sero, cum immaggine B. Virginis Mariae accensum ante eam dum per Civitatem ducitur, et similiter de mane ad Missam maiorem continue accensum, donec micsa solemnis cantetur, et post haec residuum d.ae (sic) Ceraei Camerario fraternitati detur, et acsignetur.

 

 

Finis:  S.di  lib:

 

 

 

 

Costitutiones in Causis Criminalibus

 

Confirmatae per Breve Sanctissimi D. nostri Pij Divina providentia Papae Quinti Anno Domini I567. Die 24. Mensis Junij prout latius in libro reformationum eiusd. Anni Cesare Locarno Cancellario.

 

P.o - Ad reprimendum (a) Officialium Avaritiam obviandumq. extorsionibus, et fraudibus quae saepe numero per ipsos in multandis delictis committi consueverunt, praesertim cum procedunt non formata inquisitione, et ut debita non remaneant impunita statuimus, et ordinamus quod in omnibus et quibuscumq. delictis, tam pecuniarijs quam Corporis afflictivis quam atrocioribus Capitalibus, et ultimi Suplicij, sive per accusationem quaerelam partium , vel ex officio per quemcumq. Officialem quovis nomine nuncupandum, et auctoritate, et dignitate munitum per inquisitionem proceditur omnesq. inquisitiones in libro Cartulato subscriptas manu Scribae Communitatis Ameriae pro tempore existentis, et ipsi Officiali consignando scribi per Notarium Criminalium illarumq. copiam eo die qua formata fuerit ad Cancellarium d.ae Civitatis transmittere faciat et debeat, et si contra d.am formam procedi contingerit procecsus sit irritus nullus et invalidus nihilominus si Officialis contrafaciat mulctetur poena duorum scutorum tempore sui Sindicatus.

 

Observationes

(a) Ideo enim taxa proponuntur Officialibus ne metas rationis cupiditate nimia ducti excedant cap. stat. §. Notarium ubi glos. de reserv. lib. 6. l. annonas C. de erog. Mil. lib. I2. quas trascendere d.i Officiales non debent l. cum Clericis C. de Ep. et Cler. §. nullo quoq. et §. ne autem auth. de Jud. et secus facientes poena dupli affici debent auth. sed hodie C. de ep. et cler.

Vid. supra lib. 4. rubr. 3.

Hodie adest Bulla Barberina quae praescribit formam procedendi contra Contumaces, et illa servatur in Toto Statu Ecclesiastico.

 

2. - Quia pleriq. Officialium pecuniae lucro ducti facile prosiliunt ad concedendum abolitiones (a) accusantibus seu quaerelantibus in praeiudicium, et fraudem Camerae d.ae Communitatis Ideo volumus statuentes nullas fieri pocse abolitiones, sed causas per condemnatorias, et absolutorias terminari debere.

 

Observationes

(a)  De abolitionibus vid. tot. tit. C. de Abolit. et praesertim in lib. 2. ubi qualiter à Judice concedenda.

 

3. - Cum iure consonum sit nullam fieri debere executionem sine iucsu, ac Decreto Officialis in scriptis redacto, decernimus quod nulla fiat executio, tam personalis quam realis in Civilibus sive Criminalibus sine mandato in scriptis manu officialis subscripto obstendendo personae contra quam exequi contingerit, alias executio reddatur, et sit nulla, et invalida, et Executores ad restitutionem bonorum ablatorum si realis fuerit executio si vero personalis ad capti relaxationem teneantur.

 

4. - Reperti in flagranti crimine, et capti seu detenti ex notorio delicto, non inquirantur, cum iniqum videatur cum illorum crimen  sit Notorium ultra ea quae patiuntur solvere expensas procecsuum, et illorum cacsationem.

 

5°. - Accidit saepe numero quod nonnulli instigatores, et calumniatores odio, et malevolentia ducti falsas quaerelas, et calumnias secrete, et non palam porrigant, ideo statuimus, et ordinamus quod Officialis d.ae Civitatis pro tempore eosd. filios Instigatores falsas quaerelas, et instigationes porriggentes et eorum Adversarios expensis fatigent debitis poenis coerceant, et ad interrecse partium illos condemnent, et propalet (?) declarando in actis Instigatores. Et si Officialis in praemicsis negligens fuerit parti teneatur ad resarciendum d.as expensas damna, et interrecse. Caeteri autem temerarij quaerelantes et instigatores, et accusatores aperti, et manifesti prout de iure condemnari debeant.

 

6°. - Contra Pueros Minores Annorum I4. non inquiratur, nisi in atrocioribus in quibus servetur constit. Julij 2.i de qua in Sacr. Costit. Marchiae, et in hoc actendatur, et servetur motus proprius fel. record. Pij 4.i.

 

7°. - Cum aliquando pro Maleficijs commicsis sit opus inventario, né fiscus defraudetur statuimus quod fiat tantum pro urgentissimis causis atrocioribus et tunc solvantur (una parola cancellata) Notario Criminalium extra Civitatem Julij quinq. executori qui Notarium acsociaverit bon. 25. Si vero intra Civitatem Notario solvantur iulij tres. Executori autem bon. I5. At in causis ubi veniret imponenda poena pecuniaria si delinquens in bonis immobilibus  non ecset solvendo, vel non satisdederit de iudicatum solvendo, tunc fieri statuimus Inventarium, et intra Civitatem Notarius si agatur de poena in centum ducatis supra solvantur iulij duo Executori unus quantacumq. fuerit summa Statuimus tamen d.o Notario, et executori aliquod non solvere nisi in fine litis, et causa cognita an fuerit opus Inventario et procecserit sufficientia inditia ad inquirendum pro eo delicto pro quo fuerit inventarium.

 

8°. - Quoniam omnes sententiae, tam condemnatoriae quam absolutoriae describi consueverunt in libro rubeo Communitatis praefatae per Notarium Criminalium illasq. ascultari, (sic) et collationari  cum Cancellario qui praelationi dictarum sententiarum  adecse debet, et solet illasq. per praefatum Cancellarium, cacsari, aboleri, et circumdari, nihilominus Officiales nonnulli ad dictarum sententiarum, et processuum cacsationem inquisitus, (Cod. Farrattini: "inquisitos") et reos cogere conantur et cum beneficium in invitum conferri minime consueverit, Ideo statuimus quod tam per officialem eiusq. Notarium Criminalium ad cacsationem praedictam dictaeq. cacsationis  solutionem cogi, et compelli minime pocsint, et sufficiat abolitio, et circumductio procecsuum per Cancellarium Communitatis iuxta antiquum Morem, et consuetudinem fiendam.

 

(Manca il numero 9)

 

X. - Item Statuimus quod omnes sententiae, tam condemnatoriae quam absolutoriae, sive condemnationes corporis afflictivae ultimi suplicij, vel pecuniariarum (Cod. Farrattini: "pecuniariam") poenam concernerent, vel comprehenderent, sive ab illa absolutione praeferri, (Cod. Farrattini: "proferri") et promulgari debeat ad Bancum iuris iuxta vulgatum (Cod. Farrattini: "servatum") stylum morem et consuetudinem, alias sententia aliter lata sit ipso iure nulla et invalida nullamq. mereatur executionem.

 

XI. - Accidit saepe numero quod Officiales pecuniae lucrum sectanctes (sic) multifariam pro Delictis quae licet Capitalia, seu atrociora non existant, tantum inquisitionem Capitalem, vel alias Corporis afflictivam instituunt, ideo statuimus quod nulla inquisitio formari ad capturamq. delinquentis procedi pocsit, et debeat nisi praecedentibus legitimis inditijs, sive de poena Corporis afflictiva ultimi suplicij, sive pecuniaria agatur, dummodo non fuicset repertus Delinquens in fragranti crimine, et si plures fuerint Socij Criminis non dividatur iudicium sed contra omnes unica inquisitione comprehensos agatur unicoq. contextu.

 

XII. - Officiales pro tempore pro sententijs absolutorijs iuxta antiqum stylum, et morem, ac consuetudinem Civitatis Ameriae sive in causis Ordinarijs sive in causis Commissarijs tam Criminalibus quam Civilibus proferantur, et promulgentur nullas sportulas recipiat (sic).

 

XIII. - Officiales de poenis tam Criminalibus quam extraordinarijs nullas pecunias recipere audeant, nisi ratam, et portionem sibi tangentem per manus Camerarij d.ae Civitatis pro tempore, et concordata p(rim)o Communitate praedicta.

 

XIIII. - Executores pro carcerationibus in causis Civilibus iuxta morem et consuetudinem d.ae Civitatis nihil exigant, et in causis Criminalibus Carceratis, et in carceribus detentis ultra triduum pro carceratione, sive cum vinculis, seu sine, et ab illi pro liberatione exigat tantum iulios duos.

 

XV. - Notarius Maleficiorum, executores, et Birruarij, caeteriq. famuli, et Officiales d.ae Civitatis, teneantur stare sindicatui tempore quo officialis sindicatur iuxta formam Statutorum.

 

XVI. - Notarius Criminalis pro roggitu fideiucsionum, et quolibet alio roggitu bononenos duos tantum recipiat, et totidem pro cacsatione Instrumentorum, et responsione quae fieri contingerit inquisitionibus.

Item pro quolibet actu bononenum unum.

Pro exhibitione Instrumentorum, positionum exceptionum, et similium scripturarum sive una, vel plures fuerint quae unico contextu, et actu producantur bononenos duos computato actu.

Item pro copijs simplicibus actorum exceptionum positionum aliorumq. iurium productorum Testium, et sententiae in causa latae quam Notarius parte petente teneatur in d.a copia registrare pro qualibet carta quae contineat versiculos 20. pro quolibet latere, et quilibet versiculus sit octo dictionum bononenos duos consequatur pro publicis vero copijs, et in publicam formam redactis, etiam si in d.a copia inserta fuerit aliqua sententia, tam condemnatoria quam absolutoria etiam si corporis afflictiva, vel ultimi suplicij, vel si sententiae copia seorsum ab alijs actis vel iuribus in publ. formam redacta dari peteretur bolenos duos cum dimidio simili modo recipiat, et ad d.am Copiam dandam Notarius praedictus teneatur et cogi pocsit.

Quae omnia praemicsa, et in Civilibus locum sibi vendicare et observari debere statuimus, et volumus:

Pro Testium examine super articulis, et interrogatorijs pro eorumq. iuramento, et inductione pro quolibet Teste qui debeat per ipsumet officialem examinari bonon. quatuor recipiat.

Item pro comparitione in scriptis, sine protestatione bononenum unum.

Pro quolibet praecepto cum requisitoria, tam in Criminalibus quam Civilibus tam criminalium quam Civilium bononenos duos, et totid. officialis recipiat.

Pro exhibitione actorum iurium, et Testium, c illorum offensione (per "ostensione"?) facienda officiali habeat Notarius Crim. pro quolibet Teste examinato bononenum unum pro alijs vero actibus nihil se pro illorum omnium lectura bononenos quatuor.

 

XVII. - Declaramus insuper quod si plures fuerint inquisiti usq. ad quatuor pro actis exhibitionibus tam Testium quam scripturarum privatarum, et publicarum Testiumq. examine, et pro Copijs sive simplicibus sive publicis teneantur solvere Notario duplicatam mercedem, quam solvere teneretur unus iuxta Taxam praedictam, si vero non fuicsent quatuor inquisiti tunc solvant perinde, ac si unus solveret si solus fuicset inquisitus. A quatuor vero supra quotcumq. fuerint solvant Notario praedicto duplicatam mercedem, et 3.am partem mercedis quae veniret solvenda per unicum inquisitum iuxta taxa praedicta.

 

XVIII. - Notarius Maleficiorum pro cacsatione procecsuum, et sententiarum in causis criminalibus corporis afflictivis, et ultimi suplicij si unus fuerit inquisitus, vel duo ducatum unum monetae vaeteris (sic) recipiat, si autem tres, vel quatuor fuerint scutum unum auri viriliter (per "viritim") exigat  à quatuor vero supra quotcumq. fuerint ducatos duos similes consequatur. At in pecuniarijs à centum Ducatis infra si unus fuerit inquisitus exiggere valeat iulios duos à centum vero ducatis supra quantacumq. fuerit summa iulios tres si vero fuerint plures inquisiti usq. ad quatuor, vel ultra, et supra quotcumq. fuerint exigant pro virili portione servando modum, ac ordinem praesenti capitulo traditum in corporis afflictivis ultimi suplicij.

 

 

Observationes super dictis Costitutionibus

 

Supleas caetera ex constitutione felicis record. Pij Papae 4.i eiusd. Pij Papae Quinti etc. et advertas semper ad clausulas irritantes seu decreti in d.is Constitutionibus vel litteris Confirmatorijs appositas quae operantur ut declaratio seu observantia contraria  inferiorum, vel praescriptio non valeat ad tradita per Rebuff. in concord. tit. de firm. et inrevocab. concord. stabil.

 

Add. ulterius instans (Cod. Farrattini: "istas") const. sic à Papa confirmat. non pocse per inferiores, et ipsos statuentes revocari ad trad. per Gabriell. de Claus. conclus. 3. n°. 20 et per nos in praelud. ad supradicta stat. late in verbo confirmatio.

 

Supleas etiam reliqua per litteras Nepotum S. Pontificis de tempore quibus Stat. Eccles. superintendentia est concecsa quoniam eorum litterae micsivae habent laticsimam superintendentiam et censentur scriptae ex Pontificis mandato vivae vocis oraculo ei facto, et circa ipsius Status concernentia dictorum Cardinalium Nepotum acsertioni creditur cum simus in his quae in specie Cardinalibus praedictis concecsa sunt ex amplicsima facultate mot. propr. qui fiunt ipsis Nepotibus ad late tradit. per Ces. de Gracs. decis II2. alias prima de praebend. , et dignit.

 

Add. quod Potestates, et Officiales allegantes praefatas costitutiones non ecse in usu nec in (scritto sopra) observantia cum secus de iure praesumatur illis incumbere probare contrarium, et quod habuerit effectum in contradictorio Judicio Gabr. cons. 84. n°. Cv . (Cod. Farr.: "60") libr. 2. Rot. in una Papien. Devolutionis bonorum Ven. I6. Januarij I598. coram Ill.mo Panfilio praesertim si Constit. harum confirmat. habeat clausolam Decreti Rot. in una Verduen. Parrochialis 23. Junij I586. coram Gipsio.

 

Supleas praeterea nostrae Civitatis S. Pont. et eorumd. Nepot. Cardin. ordinat., et Egid. Const. deficientibus reliqua per Constit. Legati de Latere Provinciae Umbriae, et eorum generalia stat. nam ipsi legati habent facultatem in suis provincijs statuendi quae perpetua sunt de quo vid. semper Gambar. in suo tract. de legat. ... (puntini)

 

Add. quod plerumq. in causis Criminalibus multa nimia partium importunitate à S. Consulta extorqueri consueverunt quae Potestas non debebit statim exequi tot. tit. C. si contra ius vel utilit. publ. Antiocus 3.us scripserat Communitatibus ut si quid per licteras iuberet quod adversaretur leggibus non curarent perinde quasi  ipso nescio scriptum ecset interdum Principes nimia partium importunitate scribunt quicquid fieri nollent, quicquid igitur pugnat cum ll. (legibus) hoc velut insciente Principe tentatum haberi decet.

 

Add. quod Potestates, et Gubernatores pro tempore pendente relatione petita per Sacram Consultam in eius litteris etiam si in illis non mandetur ipsis Gubernatoribus supersederi illa pendente non poterunt amplius procedere in causa, et si secus fiet omnia erunt nulla, et attentata c. licet extr. de officio legati, ita ut neq. requiratur appellatio. Franc. in cap. intimasti n°. I0. vers. tantum adverte de appell. Lancell. de attent. relat. pend. n°. 9. vid. Gratian. in decis. March. decis. I44. vers. 4.a nullitas fuit ex pendentia relationis n°. 35 et seq.

 

Concecsiones paenarum Communitatibus fact. latissime interpretandae, et extendendae ad not. in l. fin. C. de Constit. princ. vid. Hieon. (sic) de Feder. in resolut. crim. imprecs. post tom. 2. respons. crim. D. Farinac. resol. 28. ubi an estendatur ad fraudantes mensuram Salis.

 

Add. quia plerumq. petitur à Procuratoribus Reorum recursum ad S. Consultam numquid ob id suspendi debeat executio Menoch. quem vid. lib. p°. q. 70 n°. I8. de arbi. iud. qq. concludit quod non dicens recursum operari effectum tantum devolutivum non suspensivum quemadmodum appellatio, et de differentia inter recursum, et appellat. vid. Jason. in l. si quis adversus. C. de praec. imper. offerend. Boer. decis. 284.

 

Adverte in bannimentis generalibus quibus imponitur certa poena pro maleficio, et alia arbitrio Domini Judicis quomodo sint intelligenda, et interpretanda per Caball. in suis resolutionibus crim. cent. 3. cas. 258.

 

 

 

 

Congregationes XV. in Urbe institutae

 

Modus recurrendi ad S. Consultam Sixt. Pap. v. const. 4. in cap. inter multiplices describit scilicet, ut adeatur et informetur unus ex Praelatis, vel Cardinalibus ipsi S. Consultae Praepositus et informatus negotium in ea proponat, et ex voto eiusd. diffiniatur et super decisione, et resolutione iuxta morem ab ead. decernantur vid. mult. per Specul. in tit. de Relatt., et advertan. Gub., ut singula singulis epistolis referant.

Sixt. v. Pont. Max. I5 Congregat. Cardinal. instituit ut habetur in eius Bulla in cap. immensa aeterni dei, edita Anno I587. xi. Kal. februarij Pont. Anno tertio, ut Romam pervenientes celerius expedirentur statutis, et distinctis ad certas rerum negotiorumq. tractationes singulis Cardinalium Caetibus, et Congregationibus.

 

Prima est pro Sancta inquisitione eius facultas est inquirendi, citandi, procedendi, sententiandi diffiniendi etc. in omnibus causis tam manifestam haeresim sapientibus quam Schismatam, Apostasiam à fide Magiam, sortileggia, divinationes, sacramentorum abusus, at quaecumq. alia quae etiam praesumpta in haeresim sapere videntur non solum in Urbe, et Statu temporali Sed. Apost. subiect. sed etiam universo Terrarum Orbi, ubi Cristiana viget Religgio super omnes Patriarcas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos et alios inferiores, ac Inquisitores quocumq. privileggio sunt suffulti ubi vid.

 

2.a - Signatura Gratiae quae Preasidem pariter habet S. Pontif. habet ultra Praelatos acsistentes Cardinales infrascriptos Maiorem Penitentiarium Praefectum Signaturae gratiae Prefectum Signaturae Brevium Praefectum Signaturae iustitiae, et qui Datarij munere fungitur si Cardinalis fuerit, ad hanc suplices Libelli referuntur ut quae ex Judicum ordinaria facultate impediri non pocsunt (Cod. Farrattini: "expediri nequeunt") potestate Principis qui viva est lex iuxtis de causis explicentur.

 

3.a - Quae cognoscit de leggitimis causis erectionum novarum Ecclesiarum quarumcumq. Patriarcalium, Metropolitanarum Cathedralium, et de cuiuscumq. earum Dote, Capitulo, Clero, Populo, et alijs quae de eiusmodi erectionibus iuxtra praescripta Sacr. Concilij Trid., et Sanct. Patrum decreta necessaria erunt. Examinat praeterea omnes difficultates de his incidentes controversias quascumq. inter eas quae erectae sunt, nec non dictatum Ecclesiarum diocaesum, et Monasteriorum uniones, dismembrationes, cecsiones, translationes, pensiones etc. Monasteriorum pluralitates, dignitatum incompatibilitates, praesentationes, nominationes electiones, postulationes, confirmationes, sufraganeorum et Coadiutoriorum admicsiones habet Cardinales quinq.

 

4.a - Annona quae curat non solum in Urbe verum in toto Statu Ecclesiastico copiam frumenti aliaq. necessaria, cum facultate percipiendi omnia opportuna ad parandam ubertatem Commissarios ubiq. prout nececsitas exeggerit deputandi etc.

 

5.a - Est sacrorum rituum, cuius praecipue Cura est, ut veteres ritus sacri ubi vis locorum in omnibus Urbis, et Orbis Ecclesijs etiam in Cappella Pontificia in Micsis in divinis officijs sacramentorum administratione caeterisq. ad divinum cultum pertinentibus à quibusvis paersonis diligenter caerimoniae observentur et si exoleverint restituantur, si depravatae reformentur libros de sacris ritibus, et ceremonijs in primis Pont. Rituale, Ceremoniale prout opus fuerit reforment, et emendent examinent officia de Sanctis Patronis inviggilent in Canonizzationibus Sanctorum eorundemq. festorum Celebratione.

 

6.a - Facultas Congregationis pro reparanda, et servanda Clacse, ut pro hoc opere subsidio imposito mature, et diligenter exigatur, ut Nautae, et Milites non tam nautica quam Cristiana disciplina edocti.

 

7.a - Pro indice librorum de quorum materia habes Bull. Pij 4.i const. 99. Greg. I3. const. I0. Leon. x. Const. x. etc. quae facultatem habet expurgandi libr. prohibendi recognoscendi, et examinandi regulas aeditas, et excutiendi libros prohibitos morumq. Ecclesiae disciplinae repugnantes alios paucos errores continentes expurgandi etc.

 

8.a - Sacri Concilij interpetres habent interpetrandi quicquid dubij super decretis S. Conc. emerserint Consulto Pontifice Decreta provincialium expendendi, et recognoscendi visitantium Apostolorum limina Episcoporum postulata audiendi, et ab eisd. requirendi quae in ecclesijs eorum curae morum etc. queq. pertinent ad divinum cultum, et devotionem propagandam etc.

 

9.a - Facultas super gravaminibus facultatem habet revidendi quaecumq. gravamina vectigalium Pedaggiorum tributorum eorumq. exigendi rationes quaestorum iniurias Comicsariorum extorsiones sine figura, et strepitu Judicij etc.

 

X.a - Facultas istius Congregationis convocandi ad erudiendam Juventutem, qui illam instruant etc. constituendi Stipendia, et protectores statuuntur Cardinales instius (sic) Congregationis omnium universitatum in Orbe Cristiano existentium.

 

XI. - Hec Congregatio curat Apost. iucsa, et constitutiones circa Regulares statuta, ut executioni debitae mandantur in usum introducantur, ut ab inferioribus superioribus debita humilitas, et obedientia, à superioribus inferioribus paterna benevolentia adhibeatur, et non dominentur inter fratres.

 

XII. - Respondat petitionibus et consultationibus propositionibus, et difficultatibus quaestionibus ac controversijs alijsq. super quibus ab Episcopo etc. consulta fuerit cognoscit de Ecclesiarum dignitatibus iurisdictionibus exemptionibus immunitatibus privileggijs, et laudabilibus consuetudinibus causas exortas inter capitula, et Ecclesias de iurisdictione aliave causa inter quascumq. personas etiam singulares, et Universitates, Visitatores Apostolicos praesentant, et formam Visitatoribus Apostolicis praescribant.

 

XIII. - Nec aquas in Urbem adductas distribuit unde deduci pocsint uberiores fontes investigant conservandi Acqueductus Castella, formas, etc. et tunc impedimentum tollendi curam gerunt, et si que controversia inter congiuntos (cancellato) Communitates, et domicellos exoriatur summariae, (sic) et sola facti veritate inspecta ad S. Pontif. prius relata ab ijs qui illi pocsunt (Cod. Farrattini: "praesunt") terminatur et habent facultatem curandi, et operiendi (sic) vias etc.

 

XIIII. - Libros imprimendos in Tipographia Vaticana recognoscunt, curant, ut inde volumina integra, et incorrupta prodeant, et si quid non consonum ortodoxae veritati, aut dubium invenitur ad S. Pontificem refertur.

 

XV. - Sacra Consulta in omnibus nogotijs, et causis, etiam inter fiscum, et privatum, et privatos, Communitates, Universitates, et Colleggia, eorumq. Rectores, aut alios quoscumq. etiam coram dictionis Ecclesiae Magistratibus, et Ministris introductis et pendentibus, quod iustum, et aequm videtur praecipit, et ubi ius, et ratio postulat avocat, et alijs committit, cuius iucsa, et praecepta Gubernatores, Praetores etc. exequi tenentur. Poenas impositas, sive mulctas bonorum proscriptiones, sive confiscationes Corporis poenas, etiam Capitis, et ultimi suplicij consulto tamen prius Summ. Pontifice moderatur Carceratos de loco ad locum, ubi expedire iudicaverit transferri mandat, et omnia quae pro quiete, et tranquillitate Subditorum expedire videt deliberat, et providet.

 

XVI. - Add. à Clem. Papa viii. contra Barones Status Ecclesiastici aere alieno gravatos de quo vide in sua Bulla peculiari.

 

XVII. - Addita ad eod. Clemente 8°. Congregatio super bono reggimine Status Ecclesiastici de quo in sua peculiari Bulla quam habes. (Cod. Farrattini aggiunge: "supra in princ. Stat. insert.")

 

 

 

(Trascrizione del "Breve" emanato dal Pontefice Clemente VIII, in data 3 Giugno 1604)

 

A Tergo                Dilecto Filio Julio Caesare de Abbatibus I.V.D.

                            Bononiensi nostrae Consultae Auditori

                                                    Loco Annuli Piscatoris +

 

Intus vero

 

Dilecte Fili salutem, et apostolicam benedictionem. Cum sicut accepimus Dilecte (sic) Filij Communitas, et homines Civitatis nostrae Tudertinae super confinibus eorum Territorij, et districtus Nè dum coram dilecto filio nostro Petro S. Nicolai in Carcere Diacono Cardinali Aldobrandino S.R.E. Camerario, sed etiam in S. Consulta Congregatione boni reggiminis, et Camera nostra Apostolica, et Provinciae nostrae Umbriae Cardinali de Latere legato sive eius vice legato, ac in S. Rote Auditorio et forsan alijs Judicibus respective tam ordinarijs quam à nobis delegatis lites, et causas, et differentias cum dilectis Filijs Nobili viro Federico Caesio Aquaesparte Duce, et Domino in temporalibus illiusq. Communitate, et particularibus personis ac Bartolomeo S. Mariae in Porticu Diacono Cardinali Caesio nuncupato, si, et quatenus sua intersit, et pro omni suo iure, et interecse, nec non Communitatibus, et hominibus Civitatum nostrarum Perusinensis, et Amerinae, ac Terrarum et Castrorum, et locorum Collis Longhi, Riparellae, Mevaniae, Collis Azonis, Gualdi Catanei, Macsae, et Montis Castelli, nec non cum dilecto Filio Alexandro de Aptis, et occasione confinium Sasismani Cacsigliani, et Civitellae Tudertinae, Urbevetanae, et Fulginatensis respective diaecesum alijsq. particularibus personis, nec non ut, etiam accepimus consimiles lites, et causas, et controversias respective confinium ius pascndi, et Territorij Dilecti Filij, et Communitas, et homines Terrae Otreculi, cum universitate Castri Montorij Narniensis diaecesis, sive dilecto filio Joanne Baptista Mordione Montorio nuncupato, et Communitas, et homines Castri Labri, cum Comunitatibus, et hominibus Civitatis nostrae Teatinae et universitatibus Castrorum Morri, Reveduti, et Apostolicis coram praefatis suis Judicibus iam dudum motas, et excitatas non sine magno ipsarum partium damno, et incomodo substineant, ac pari dispendio per diversa Tribunalia distrhauntur. Propterea nos ad sublevandas ipsas Communitates, et subditos nostros praefatos ab expensis caeterisq. incomodis, quae in discutiendo contentiones huiusmodi subire opporteret non solum expendiens verum quoq. necessarium consideramus ut praedictae Cause omnes alicui Judici committerentur pro pace et tranquillitate Communitatum, ac Populorum nostrorum, et litium, et controversiarum huiusmodi fine (a) à nobi summopere desiderantis, ad te cuius Doctrinae, probitate, prudentia, et in rebus etiam arduis peraggendis nota dexteritate plurimum in Domino confidimus mentis nostrae aciem provida meditatione convertimus. Tibi igitur causas, contentiones, et controversias praedictas remittere deliberavimus (b) Quo circa motu proprio non ad alicuius dictarum partium, vel alterius pro eis vobis super hoc oblatae petitionis instantiam sed ex certa nostra scientia et matura deliberatione deq. Apostolicae Potestatis plenitudine omnes et singulas lites, et causas, contentiones controversias, et differentias inter d.as partes quomodolibet, occasione confinium teritoriorum (sic) Districtus, Montium, Vallium, aliorumq. respective locorum ubilibet existentium quorum nomina, denominationes, confinia, et situationes, praesentibus pro exprecsis haberi volumus, et mandamus, quomodocumq. in iudicium deductas seu deducendas etiam respectu Dominij particularis unius cuiusq. ipsorum, ut petitur, et aliorum iurium in controversiam cum quibuscumq. etiam uti singulis deductorum, ac alias quovis modo ubiibet, et coram praedictis seu alijs quibuscumq. iudicibus et Tribunalibus motas, et excitatas, ac quantamvis instructas in statu, et terminis in quibus reponiuntur quos praesentibus pro plene, et sufficienter exprecsis etiam haberi volumus, cum omnibus, et singulis earum dependentibus, et emergentibus connexis, et annexis ac totis negotijs principalibus ad nos harum serie advocamus illasq., nec non et omnes alias causas, et controversias aduc (sic) forte aliter non motas, nec pendentes coram te pro parte et ad instantiam praedictorum seu alterius eorum moventes, et quae moveri contingerit, tam coniunctim quam divisim etiam extraiudicialiter si tibi videbitur expediens, ac sine procecsu, et trasportatione actorum, ac procecsuum actenus inchoatorum ac factorum (c) sola facti veritate inspecta manu reggia summarijssime simpliciter, et de plano, ac sine strepitu, et figura Judicij telaq. et forma iudicij, et vigore sacrae constitutionis, aut statutorum, vel ex stylo Romanae Curiae, seu Curiarum illarum partium requisita etiam terminis substantialibus non servatis penitus ommicsa omniq. et quacumq. appellatione, revisione recursu reclamatione restitutione, et remedio etiam extraordinario prorsus, et penitus reiectis, ac omnino remotis via mere executiva procedendo cognoscendo decidendo et fine debito terminando cicumspectioni tuae per praesentes committimus, et mandamus dantes tibi etiam super praemicsis omnibus et singulis plenam, amplam, et omnimodam potestatem, facultatem, et auctoritatem ut supra procedendi sent(enti)andi, et terminandi, sive in faciem loci, cum ad eadem loca confinium quamprimum poteritis te conferre habeas, sive alijs in partibus sive etiam in Urbe postquam reversus fueris, et prout tibi expediens videbitur, nec non etiam si ut prout tibi visum fuerit, et prout tibi visum fuerit descriptionem, sive plantam locorum differentiarum per peritum, seu Peritos à te eligendos confici faciendo, et in actis redigendo probationesq. iura, et documenta coram sè producendo ac Testes tam Ecclesiasticos quam seculares, inducendo recipiendo, et admittendo, et eorum dicta si tibi videbitur in scriptis redigi faciendo, et demum fines, seu limites, et terminos lapides, seu alios tibi bene visos inter ipsa Territoria, et districtus ratione proprietatis tangendo nullo umquam tempore imperpetuum ammoneri in locis qui tibi videbuntur ponendo, et costituendo cum effectu, ac poni, collocari mandando, et faciendo praecipuam habendo curam si fieri poterit, nè aliquid Commune inter dictas partes quovis modo relinquatur, sed si commune quicquid repertum fuerit, id omnino dividatur ut Commune nihil maneat, quod novae litis, et discordiae praestet occasionem, nec non etiam cum facultate Notarios Tabelliones, Archivistas, et alios quoscumq. tam in Romana Curia quam in partibus quovis privileggio, et indulto, et ex causa onerosa concecso ad scripturas procecsus, et iura ad causas praedictas, tam coniunctim quam divisim faciendo prout tibi videbitur eshibendo, (sic) et praesentandum,(sic) ac in actis Notarij ad praedicta per te eligendi, et deputandi si tibi placuerit, cum effectu dandum relinquendum, et demittendum soluta ei arbitrio tuo competenti mercede etiam sub censuris et poenis tuo arbitrio infliggendo, et aplicando, cogendo, compellendo, cogiq., et compelli faciendo, ac quos, quibus, ubi, quomodo, et quoties opus fuerit, etiam citando, et inhibendo sub pecuniarijs, et corporalibus, et alijs tuo arbitrio poenis infliggendo, et aplicando; nec non quaecumq. statueris, et ordinaveris, et praesertim limites, seu terminos per te seu de tuo ordine, et mandato, ut supra costituendos, et apponendos ab omnibus ad quos spectat, et spectabit servari faciendo, et mandando, et contra illos ammonentes, seu ammonere tentantes poenas tuo arbitrio, etiam ultimi suplicij comminando, et apponendo contradictores, et inobedientes quoslibet per easd. poenas aliaq. iura, et facti remedia ad opportuna cogendo, et compellendo cogiq. et compelli faciendo auxiliumq. Brachij secularis invocando, et tandem lites et causas conventiones, et controversias huiusmodi tuo arbitrio ut praefertur finiendo decidendo perpetuumq. silentium singulis partibus huiusmodi imponendo, nec non omnia, et singula alia faciendo, dicendo, gerendo, et exequendo, quae in praemissis, et circa ea necessaria fuerint, seu alias quomodolibet opportuna, etiam si talia forent, quae maiorem verborum exprecsionem, et declarationem requirerent. Mandantes propria Communitatibus Universitatibus Civitatum Terrarum Castrorum, et locorum praedictorum omnibus, et singulis praedictis, et alijs personis tam Ecclesiasticis quam secularibus super praemissis quomodolibet interesse habentes, vel habituris omnibusq. alijs de quo spectat, et spectabit in futurum quatenus statim visis praesentibus sub indignationis nostrae alijsq. poenis, te ad praemissa omnia, et singula faciendo, gerendo, ordinando, statuendo, terminando, componendo, et exequendo, ut premittitur recipiant, et admittant tibiq. pareant, et obediant, ac honorifice tractent. Decernentes quod per te supra praemicsis facta, statuta, et executa fuerint ex nunc prout ex tunc (d) et est (?) e contra aucthoritate, et tenore praesentis perpetuo aprobamus, et confirmamus rataq. et grata haberi volumus, validaq. et efficacia fore, et ecse, nec à quocumq. quavis aucthoritate rescindi impugnari, aut invalidari pocse praesentesq. subreptionis, vel obreptionis, seu nullitatis vitio, aut intentionis nostrae seu alio quovis defectu, etiam sub praetextu quo d.ae partes, aut quicumq. alij interrecse habentes ad praemicsa citati non fuerint notari nullatenus pocse nec debere, neq. etiam alias per quoscumq. Judices Ordinarios et delegatos etiam Palatij Apostolici Causarum Auditores ac eiusd. S.R.E. Cardinales etiam de latere legatos, (e) sublata eis, et eorum cuilibet quavis aliter iudicandi, et interpretandi facultate, et authoritate in quavis causa, et instantia iudicari, et diffiniri debere, nec non irritum inane quicquid secus super hijs à quocumq. quavis aucthoritate scienter, vel ignoranter contingerit attentari non obstantibus praemicsis, ac de una,et duabus non tamen tribus dictis, et quibus vis alijs Costitutionibus Apostolicis, nec non Civitatum Terrarum, et locorum Piorum respective, et quarumcumq. aliarum personarum interrecse habentium, ut petitur respective privileggijs, et indultis à nobis, seu à praedececsoribus nostris, vel Sede Apostolica quomodoibet concecsis, et confirmatis firmitate (cancellato) etiam iuramento confirmatione Apostolica quomodolibet concecsis, (le ultime due parole cancellate) vel quavis firmitate alia roboratis privileggijs quoq. indultis litteris Apostolicis in contrarium premicsorum concecsis confirmatis, et innovatis. Quibus omnibus quorum tenores hic pro sufficienter exprecsis habentes harum serie pro hac vice tantum ad effectum praesentium dumtaxat consequendum specialiter, et exprecse derogamus caeterisq. contrarijs quibuscumq.  Datum Romae apud S. Petrum sub Anulo Piscatoris Die 3. Junij I604. Pont. nostri Anno xiii.

 

          Marcellus V.nus Barbianus

 

Additiones

(a) Quod Principis sit velle lites suum sortiri fines vid. late per Decian. cons. 26. n°. I8. lib. p°.

(b) Vid. potest. instarum (sic) clausolarum per Decian. cons. I6. 82. et 599. lib. 4., et cons. I8. n°. 268. , et seq. lib. p°. et cons. 5. n°. 48. lib. eod. et cons. 23. n°. 3I. eod. libr. Natt. cons. 636. n°. I59.

(c) Vid. semper Natt. cons. 585. per tot. et cons. 52I. n°. I3. et seqq. et cons. 6I7. ubi plene de natura istius Clausolae De vi, et potestate dictarum Clausolarum simpliciter manu reggia per quod importet vid. Asinium in sua prax. Judiciaria 53. cap. 3. cap. 4. et s. Gratian. in decis. March. decis. 68. (Cod. Farrattini aggiunge: "post Mandos. concil. 65. n°. I0. et consil. 96. col j.") Rot. decis 445. n°. I5. par. p.a divers.

(d) Nota quod ultra quod in specie fuit prohibita restitutio in integrum, ob id. preci partium (Cod. Farrattini: "praecipue") non datur quia intervenit principis auctoritas vid. Decian. cons. I8. n°. 248 et seqq. lib. p°.

(e) Clausola sublata cuius vim vid. per Marchesan. de Comics. Appell. cap. 6. n°. 2°. par. 2.

 

 

 

Tenor sententiae super Confinibus

 

Noi Giulio Cesare Abbati Bolognese Auditore della S. Consulta di N. Signore e dela Congregazione del Bongoverno delle Comunità, e Commissario dalla Santità suo Deputato, à vedere, et terminare li Confini tra la Città di Todi, e molte altre Comunità vicine, havendo più volte udito li Signori Dottori Stefano Stefanucci, e Paolo Laorentij deputati all'infrascritto negotio dalla Comunità di Todi, e li Signori Dr. Venturello Venturelli, Angelo Cerichello, e Maoritio Boccarini deputati dalla Comunità di Amelia à questo effetto, e Mr. Mutio Pennicchio Procuratore di detta Comunità, tanto in Todi quanto nelli luochi delle differense, che vertevano (corretto) frà le d.e Comunità per occasione di d.i confini ecsendosi noi trasferiti sul fatto, e visitati d.i Confini più volte il giorno di hieri, e hier l'altro, et havendo molto bene udito quello ci allegava l'una parte, e l'altra in voce, e veduto quanto è stato ridotto in scritto, e per Catasti, e publici instrumenti, e per detto di Testimonij da noi estragiuditialmente per informatione dell'animo nostro interrogati, e finalmente havendo veduto, e considerato le raggioni, et allegationi, di una parte, e l'altra, habiamo resoluto di venire all'infrascritta terminatione, nel modo, e forma, che si dirrà qui abacso. Onde invocato il nome dell'Iddio per questa nostra diffinitiva sentensa, e totale terminatione delle controversie nate, e che potecsero nascere tra le d.e Comunità sententiamo, e dichiaramo nel modo infrascritto.

Che il primo termine si ponga nella strada posta nella Valle chiamata di Capita la quale Strada principia al Piano de Peloni, et ivi si parte dalla Strada ordinaria, che va da Todi à Viterbo chiamata la Carrareccia, et entra nella d.a Valle di Capita, qual termine, si pone in d.a strada pacsato il monte primo à mano manca per andare verso Amelia, chiamato da alcuni il Monte Pelato perché in cima è sens'arbori, e macchia, e da altri vien chiamato il Monte dell'Aiola, e proprio nel piedi, e radice del d.o Monte, e dell'altro Monte contiguo, che seguita verso Amelia, cioè trà il piedi, e radice dell'uno, e dell'altro Monte, chiamato da alcuno il monte de Cretaccioli e da altri il Monte dell'Alcinella dal quale primo termine si vien sù per il medesimo focso, overo Valletta quale al presente si chiama la Valle del Carafoglio posta trà li d.i dui Monti, e si giunge ad una Rupe, ovvero Scoglio del Monte sudetto dell'Alcinella, ò del Cretaccioli, che stà sopra il Monte dell'Aiola, overo pelato l'altezza più di una picca, e la d.a rupe, overo scoglio si pone per il 2°. termine, e vè s'incendi (?) una Croce grande sopra il sasso di d.a Rupe, ò scoglio che guarda à Tramontana e volemo, che d.o fosso, ò valletta da principio sino al fine, che và seguendo, come si dirrà, si (scritto sopra, in luogo di "che", cancellato) disboschi al presente a spese dell'una, e dell'altra parte, ecsendo hora piena di sterpi, e così si mantenghi, e servi nelle visite de confini, che in ogni Anno si dovranno fare, acciò d.i Confini restino maggiormente Chiari. Dal qual 2°. termine si viene sempre in sù verso Levante per il medesimo fosso, overo Valletta, tra li sudetti dui Monti, e si monta non molti passi poi s'incomincia à calare leggiermente per la d.a Valletta, ò fosso di Carafoglio, che contiene la larghezza di 4 pertiche in circa, e calato circa un quarto di miglio per d.a Valetta si và allargando alquanto sino che si giunge ad una Rupe, e nel medesimo focsato, ò Valletta mà più larga, e che cala più forte, e calato circa cinquanta pacsi si trova un'altra Rupe di Sacso à man manca nel venir giù, e seguitando venire à bacso per il medesimo focso d.a rupe viene à restare doppo le spalle nel Calare, e questa rupe si pone per 3°. termine, ed indi si seguita per la medesima Valle nel principio hà acsai scesa e da una parte, e l'altra ci sono li beni delli Signori Cansacchi d'Amelia che sono Selve di Cerque, e Cerri, et ivi ci è qualche piedi di Castagna chiamata la Selva di Canale e si và seguitando per d.a Valle, e così seguito circa un quarto di miglio, si giunge à certi Campi alquanto aperti d'Alberi, quali si sementano, e sono parimente di d.i Signori Cansacchi la Casa de quali si lascia à mano dritta, e poi si và seguendo, come parimente volemo, et ordinamo, che sijno levati d.i Beni dalli Catasti della Comunità di Todi, e dal d.o Castello dell'Aquila e perche stante le cose sudette li d.i particolari, che pagavano à Todi per li d.i beni venghino totalmente esentati loro, e loro succecsori, mentre sarranno Cittadini, ò del Contado di Todi per li d.i beni delle Gravezze, come di sopra però havendo noi calcolato, che per il pacsato questi tali del Castello dell'Aquila pagavano per colte di d.i beni circa sei scudi l'Anno trà tutti computato un'Anno (sic) per l'altro in ricompensa di ciò volemo, che d.i particolari paghino adecso per una volta sola scudi cento di giulij dieci per scudo alla Comunità di Todi per sovvenimento delle spese che han fatto, e fà hora in tante controversie, che hà con le Comunità circonvicine in materia de confini. Inoltre perche ci costa, che l'homini del Castell. dell'Aquila, et altri Todini sono stati soliti pascolare, e legnare nelle Montagne e beni, che sono remasti nelle Montagne di Amelia però reserviamo à d.i homini del Castello del Aquila, et altri sottoposti à Todi la ragione del pascere, e tagliare d.e Montagne, e beni nel modo, e forma in tutto, e per tutto, come han fatto per il pacsato non intendendo di pregiudicare à d.i homini sopra ciò, et in oltre dichiaramo , che per la presente terminatione de Confini per noi fatta non s'intenda pregiudicato quanto alla proprietà de beni à Padroni di quelli, ò sijno Todini, ò sijno Amerini respettive, mà ecsi ne restino veri Padroni, come per il pacsato pagando però per l'avenire le gravezze, e colte à quella Città nel Teritorio (sic) della quale hora rimangano per la presente terminatione eccettuatone li sudetti beni vicino alla Frattuccia quali per d.i rispetti volemo restino liberi nel modo, e forma, che si è detto di sopra. E perche nel Teritorio di Todi vengano ad ecser rimasti per d.a terminatione molti beni di d.i Signori Cansacchi, e forsi ad altri quali per prima erano accatastati ad Amelia volemo, che d.i beni si levino dal d.o Catasto d'Amelia dove si trovano, e si porghino al Catasto di Todi dove dovranno pagare per l'avvenire. Pigliando hora la Montagna pigliata del Castellano (Cod. Farrattini: "Castellaro") posta incontro alli sudetti Monti Pelato, overo dell'Aiola, ò de Cretaccioli, overo dell'Alcinella sotto la qual Montagna ci stà una fonte alla quale sogliono abeverare li Bestiami, chiamata la fonte di Capita, et abacso è una valle, che si chiama la valle di Capita nella qual Valle ci sono alquanti campi di grano, e dall'altra parte di questo Monte confina la Tenuta di Guardeie sopra li quali beni vi era par pretentione dell'una parte, e l'altra, Dichiaramo, che principiando dalla parte di Amelia nel luogo chiamato il Campo di Berardo al principio del sudetto Monte, dove ponemmo un termine di Pietra Stabile, seguitando sù l'alto di d.a Montagna, dove hora si dice Casa Croce in proprio nel mezzo di d.a Strada, tutta la d.a Montagna e Valle sotto di ecsa s'intenda, e sia commune trà li homini di Todi, e quelli di Amelia, come hanno fatto per il pacsato, et abeverar parimente li Bestiami alla d.a fonte di Capita, e che li Campi, che sono in d.a Valle, e le cose sin'hora da qualsivoglia persona nella Montagna per seminarvi restino alli Padroni, che l'hanno lavorate per il pacsato alle quali non s'intenda pregiudicare nella proprietà de beni loro, sin'hora pocseduti, mà che per l'avvenire non si pocsa nè debba in modo alcuno far Cesa, overo incisione alcuna nè tagliamenti de legnami sù d.i Monti per seminarci, ò redurre terreni à coltura da persona alcuna mà resti nel termine, che si trova al presente. Riservandoci facoltà di dichiarare, ampliare, limitare questa nostra terminatione caso che vi (Cod. Farrattini: "ci") fusse proposto, (?corretto) e noi conoscecsimo ecservi qualche cosa dubiosa da noi non conosciuta. E così dicemo, terminiamo, e diffinitivamente sententiamo non solo in questo mà in ogn'altro miglior modo.

Così ho pronunciato Io Giulio Cesare Abbati Auditore e Commissario Apostolico Lata data in Castro Avigliani Comitatus Tuderti, in quadam stantia sive Camera Gubiculari (sic) supradicti D. Commissarij quem locum etc. hac die quinta Julij I604. coram, et praesentibus ibid. DD. Petro Antonio Moretto Parmense, Seraffino Ferrario Ferrariensi, et Sacchino Litio de Aretio Hebrariae Testibus.

 

 

  

 

  

 

 

 

Liber Tertius Statuti Amerini

Causarum Civilium

 

De Citatione in Civilibus:  R.  I.

 

Civis, vel habitator Ameriae in Civilibus Causis citatus per Castaldum Communis Ameriae oretenus teneatur comparere coram Potestate, seu Judice eius in termino quem d.us Castaldus duxerit praefigendum ad domum autem citatus (sic) sequenti die ante 3.am compareat d.o modo suo Adversario de Justitia responsurus si die citationis, vel infra ipsum terminum ecset in Civitate Ameriae, et qui fuerit, vel non fuerit in Civitate praedicta stetur relationi d.i Castaldi si vero non ecset in Civitate comparere debeat infra duos dies post citationem de eo factam. Comitatus (aliunde "comitatensis") autem seu districtualis, seu extra Civitatem ad Burgos habitantes, citatione oretenus, vel ad Domum sequenti Die proximo post ipsam citationem non comparuerit in termino praedicto ante Vesperas, vel post si partibus videbitur, et fuerint concordes quo scilicet modo debeant comparere si vero citatus non comparuerit in termino praedicto sibi statuto comparente actore, et sua contumaciam accusante solvat pro banno vice qualibet quinq. solid. Si autem citatus comparuerit accusans contumaciam Actoris non comparentis in termino ipse actor eam poenam Communi solvere teneatur utriq., et in utroq. casu poena retenta, et reservata secundum ius commune quod reficiantur expensae, et veniant ad immicsionem Tenutae ex primo decreto. Citatus autem personaliter non comparens in termino accusationis acsignato ab actore in contumaciam habeatur pro mero contumace. Et ad domum oretenus citatus eod. modo accusatus non comparens in duabus citationibus merito contumax habeatur, et in utroq. casu contra Contumacem huiusmodi, tamquam merito contumacem procedatur secundum formam statutorum suo Adversario postulante. Et quibus casibus (aliunde "quilibet castaldus") ad petitionem cuiuscumq. petentis sine aliqua commicsione , vel mandato Potestatis, vel Judicis, vel alicuius eorum pocsit et debeat citare quemlibet hominem, et personam in Civilibus Causis praedictis, et etiam teneatur, et de huiusmodi citationi stetur relationi suae, et pro leggitima et idonea, et tali modo citatus qui supra non comparente habeatur pro vero, et merito contumace. Citatus vero in prima Citatione non comparens exinde in ante citetur expensis ipsius citati, et hec omnia valeant iure aliquo non obstante. Si vero Debitor alicuius sit  defunctus d.i Castaldi pocsint, et valeant citare ad petitionem Creditoris volentis aliquid petere contra ipsius bona haereditatis, vel haeredes ipsius, et volentes ecse haeredes, et pro haeredibus respondere, et bona defendere ut haeredes, (scritto sopra) et pro haeredibus respondere, et bona defendere (ultime tre parole cancellate) et sub nomine appellativo praedicti proprijs nominibus non exprecsis, et referre citationem factam de eis d.o modo, et praedicta citatio, et relatio dummodo facta teneat, et valeat, et ipse ad cuius petitionem d.a Citatio, et relatio facta ecset pocsit, et valeat contumaciam accusare simpliciter contra eos ac si eorum propria nomina fuicsent exprecsa. Ita quod d.a Contumacia afficiat eos non Comparentes et sint, et reputentur ex tunc leggitimi contumaces iur. can., vel Civil. vel Municipal. non obstan. quae in contrarium loquerentur, et praedicta locum habeant, et obtineant plenam roboris firmitatem in praeteritis praesentibus, et futuris et in omnibus procecsibus etiam iam finitis. Adicientes quod procecsus facti, et faciendi contra ipsos haeredes innominatos valeant, et teneant et obtineant plenam roboris firmitatem, dum tamen tales haeredes sub nomine appellativo ante pronunciationem tenutae appareant citati saltem bis ad domum habitationis olim d.i defuncti, et ipsa apparentia probetur per relationem d.i Castaldi quae pro veritate leggitime habeatur, ut dictum est.

 

De relatione Castaldi et horis Sedendi

per Judicem  R.  II.

 

Quicumq. aliquem citare fecerit ad Curiam procuret quod Castaldus, vel quilibet alter iuratus, et deputatus nuncius citatus referat citationem sibi commicsam de sero, vel de mane Judici, vel Notario quod contineat nomen Castaldi, et nomen ad cuius petitionem citatur et quando personaliter, vel ad Domum, habitanti citati ad quem terminum. Et si quis d.am formam non servaverit contumaciam accusare citatus non pocsit, nec alicuius citatio valeat, et Judex antequam accedat ad Bancum Juris statim faciat pulsare (corretto) Campanam Juris (cancellato) Communis quae est in Campanile Communis per spatium competens, ut actores, et citati veniant, qua pulsata Judex accedat ad Bancum ad ius reddendum mandans cuilibet de palatio ad poenam quinq. solidorum, ut sedeant, et taceant, et nullum alloquium fiant per quod examinatio valeat impediri, et fiat leggi per Notarium Banchi ad Civilia deputatum, et citati à quodam Castaldo vocetur primo Actor 2° Reus, et quicumq. non comparuerit ad petitionem comparendis (aliunde "comparentis") et (aggiunto sopra) contumaciam accusatis (aliunde "accusantis") pro contumaci habeatur et scribatur, et si nullae partium comparuerint sit citatio nulla, si autem contumax comparuerit Judice sedente tunc pro Tribunali audiatur, et cacsatur contumacia. Et tunc accedat ad Bancum coram Judice, et nulla alia persona accedat cum eis praeterquam Advocati, et Procuratores, vel persona, quae allegat iura, et tunc examinati cum parte discedant, et Judex, tunc procedat ad alium citatum leggitime dummodo. Et si Potestas, et Judex praedicta non adimpleverint, nec observaverint incidant in poenam quinq. florenorum auri, quando autem occ(asi)one Concilij congregandi Judex non sederit de mane ante tertiam teneantur Actores, et citati in Causis comparere de sero ead. die ante vesperas, vel post si partes fuerint concordes coram d.o Judice prout in d.o termino etiam (aliunde "essent") citati et quaelibet pronunciatio Judici reservat (aliunde "reservans") aliquibus absentibus alia iura vel tempora ratione absentiae Advocati, vel Procuratoris, vel alterius personae maxime pro factis Communis qualitercumq., et quacumq. de causa ex suo officio valeat, et teneat auctoritate praesentis Statuti, dummodo d.a reservatio sit Juridica secundum ius.

 

De oblatione libelli à x. lib. supra et pronunciatione

Tenute  R.  III:

 

Libellus in Civilibus offeratur reo coram Judice ab Actore sive Judici, sive Reo dandus a x. lib. supra, et tunc Judex det Reo terminum trium dierum ad deliberate respondendum supradicto libello, et ad comparendum postmodum coram eo et deinde, et deinde (ripetuto)  si reus contendet contestetur lis et iuretur de calumnia, et veritate dicenda. Et per Judicem utriq. parti detur terminus peremptorius x. dierum ad probandum hinnc (sic) inde, et super q. eamd., et demum ipse Judex ad ulteriora procedat, et procedere debeat in d.a causa usq. ad sententiam inclusive secundum formam iuris, et ordinationem iudiciariam, si vero Reus contumax fuerit, et petitio fecerit realis inducatur et immittatur Actor in pocsessionem bonorum rei Contumacis, usq. in quantitatem rei petitae ab eo, vel mittatur in pocsessionem rei petitae ab eo, et in alijs bonis pro expensis leggitimis pro mensura dictarum expensarum, et non ultra Reo absenti iuris beneficio reservato. Si vero fuerit personalis inducatur actor in pocsessionem bonorum primo mobilium, et si mobilia non haberet immobilium, et si immobila (sic) non haberet nominum Debitorum Rei contumacis usq. ad quantitatem rei petitae, et pro expensis leggitimis, et sit in arbitrio Actoris, ubi voluerit Tenutam ipsi Reo beneficio iuris servato refectis expensis. Et in pronunciatione Tenutae immicsione, et datione sit salvum ius cuiuscumq. iur. pot. habentis. Et postea si quis veniens dicat se habere potiora iura eum (aliunde "cum") audiat et discernat factum summarie, et alias sine oblatione libelli, et insuper pronunciet sicut ei videbitur pronunciandum de iure, et eum faciat potiorem in iure. Fructus autem d.ae Tenutae per Curiam quod creditor ex ea perceperit computentur in sortem salvo quod si alicui fuerit data Tenuta pro dote tunc fructus d.ae Tenutae in sorte minime computetur. Statuimus quod Potestas, et Judex super sum. x. libr. et ab inde infra usq. ad centum sold. procedere, et diffinire pocsint summarie et de plano sine figura Judicij, et oblatione libelli, et in hoc responsionis die vel sequenti salarium Communis solvatur. super sum. autem centum solidorum et ab inde infra libellus non offeratur nec salarium Communis solvatur Sed Judex audita petitione Actoris verbotenus sine litis contestatione à x. solid. supra in centum solid. recepto uno Teste usq. ad ipsum (sic) Centum Solidos, à quibus supra offeratur libellus de decem solid., et abinde infra credatur Sacramento delato à Judice digniori personae ut Judici videbitur, et quod dictum est de Actore idem sit de Reo intelligendum, ut credatur reo usq. in quantitatem I00. solid. cum dicto unius Testis à x. solid. infra credatur sacramento dignioris personae sub poena Potestati, vel Judici, et cuilibet ipsorum contrafacienti in praedictis vel aliqua partita (aliunde "particula") praedictorum, seu ommittenti, vel negligenti praedicta vel aliqua particula in praedictis pro quolibet et vice qualibet x. floren. auri mox imminent.

 

De Salario in Civilibus causis Solvendo  R.  IIII:

 

Salarium sex denar. pro qualibet libr. quantitatis in Civilibus causis petitor solvat Camerario Communis, ubi libbellus offertur ab eo in contestatione litis ubi autem non offertur libellus solvatur ab Actore à Die, qua per eum responsum fuerit palam Judici, vel sequenti. Si autem res petita non consistat in pecunia solvantur sex denarij pro qualibet libra congrue extimata pro salario d.i Communis modo praedicto. Et si Reus ante litem contestatam confitetur restituat totum salarium Actoris ante quam discedat de Palatio. Si autem Reo debitum confitente salarium non fuerit solutum ab Actore Communi tam Reus d. Salarium solvat. Si vero Reus quantitatem petitam negaverit, restituat medietatem Salarij Actori antequam discedat de Palatio. Reo vero non contumace non comparendo, vel respondendo Actor mittatur in tenutam, et pocs(essi)onem, quarumvis rerum et ipse Reus in expensis litis condemnetur et si ante litem contes. contumax fuerit ipse Reus in aliquo de praedictis, si autem post litem contestatam contumax fuerit condemnetur et feratur contra eum sententia, ut postulat ordo iuris nisi inter sè componerent partes quam sent(ent)iam  Judex post x. dies exequi teneatur nisi ea fuerit remedio appellationis suspensa, et si Reus negaverit quantitatem ab eo petitam, et quod convincatur ab Actore Judex condemnet eum in Salarijs, et expensis factis in causa, et executionem facere teneatur secundum modum superius acsignatum, et Castaldus qui iverit ad tenutam dandam habeat pro suo salario infra .... (spazio in bianco; aliunde "muros") antiquos tres denarios in Castris I2. denarios in Villa octo denarios ab illis inductis qui receperint tenutam salvis Capitulis praesentis Statuti in exceptionibus de quibus salarium ecset solutum et revocatum tenutae, et in causis Procuratorum Religiosorum Priorum (sic) Locorum fraternitatis S. Mariae B. Francisci B. Augustini, et miserabilium personarum et cuiuslibet ipsorum, et in repetitione Dotis et in causa alimentorum nullum salarium solvatur, et Potestas, seu Judex in huiusmodi causis, ac eorum, vel alterius eorum procuratorum facient eis ius summarium audiant sine salario, et oblatione Libelli. Insuper autem si Reus confitebitur debitum unde non apparet publicum Instrumentum ante litem contestatam fiat ei praeceptum, ut detur terminus ad solvendum in hac causa salarium non solvatur, nec quando ex ipso praecepto fiert executio, tunc in ipsa executione salarium solvatur praedictum, ita per salarium in aliqua causa amplius non solvatur quam semel, et si in causis in quibus salarium solvi debet salarium Communi, ut supra dictum est solutum non fuerit q(uicquid) quod factum ecset in favorem Actoris non valeat ipso iure. In causa vero si fuerit lis contestata solvatur Salarium die cont. lit. Et si d.a solutio d.i Salarij facta non fuerit d. die cont. lit. vel saltem seq. die post ipsam contest., quicquid factum fuerit ad petitionem Actoris in d.a causa non valeat ipso iure. Declaramus quod congrua estimatio supradicta intelligatur, et sit illa quam fecerit Judex de quo cognoscens ad petitionem actoris seu Rei habita per eum informatione cum duabus personis idoneis eligendum (sic) per ipsum Judicem summarie ad informationem suae conscientiae, quae non attineant alicui partium praedictarum, et d.a declaratio d.ae extimationis auctoritate praesentis Statuti habeatur pro congrua, et leggitima, et praedicta observare debeat quilibet Potestas, seu Judex qui pro tempore fuerit, et in nullo contrafacere, vel venire poena 25. floren. auri paenitus incursurus.

 

Infra quantum Tempus terminentur Civiles Cause

R.  5.

 

Civiles (omesso "quaestiones et") causas (corretto) Judex teneatur infra quadragintaquinq. dies decidere, et terminare post primam citationem, et super lite, et causa facta, et si Judex praedictus, vel Potestas hoc non fecerit incidat ipso facto in pena (sic) 5. solidorum pro qual. lib. quantitatis petitae vel eius extimationis aplicandae pro medietate Camerario Communis Ameriae et pro alia parti laesae, et nihilominus ipsam causam decidere teneatur, et terminare, nisi hoc remaneret de partium voluntate, vel iusto impedimento, vel deliberatione Consilij.  

 

 

 

De modo dandi in solutum  R.  VI.

 Rem in tenutam datam per Curiam et habitam mobilem per I5. dies, et stabilem per unum mensem ab Actore Reo infra ipsa tempora recolliggere, ommittente de petitis suo satisfacere creditori pomicsis post ipsa tempora publice tribus bannimentis in Scalis Palatij Communis quod si quis emere ipsam vellet sic in tenutam datam, et habitam venire coram Judice d.i communis ea plus offerenti detur Judex teneatur vendere eamq. dare, et concedere in solutum Creditori sic immicso in Tenuta huiusmodi pro eo praetio quod de d.a re haberi poterit, vel oblatum fuerit et pro ea quantitate pro qua ipse Creditor habet ipsam in tenutam si plus oblatum non fuerit, et post ipsam dationem ipse creditor sit, et efficiatur verus Dominus, et pocsessor ipsius ex secundo decreto, et quod antequam res ipsa detur insolutum citentur duo proximiores Consanguinei d.i Rei contumacis, et eligant unum Extimatorem ad extimandum rem in Tenutam datam praedicti. Et si d.i duo Consanguinei non comparuerint, vel non reperientur in Civitate, vel districtu Judex Communis loco ipsorum eliget extimatorem prout (?) praedictum pro parte d.i Rei, qui duo extimatores teneantur d. extimat. facere, ut melius, et aequius eis videbitur, et si non fuerint concordes DD. Antiani populi vel maior pars ipsorum ad instantiam d.i Actoris omne alia solemnitate ommicsa eligant 3.um extimatorem ad extimandam d.am rem una cum praedictis extimatoribus, et si omnes praedicti extimatores non fuerint concordes duo ex eis saltem valeant extimare, et eorum extimationi stetur de re extimata praedicta. Et hoc facto detur et concedatur in solutum pro mensura d.i debiti declarati secundum formam d.ae extimationis et expensis leggitimis sacramento Actoris declarandis Judicis taxatione praemicsa, et in solutum recipiens efficiatur, et sit verus Dominus, et Pocsecsor prout superius est exprecs. ad poenam Potestati, vel Judici contrafacienti x. florenorum aur. illico imminentem.

 

De praecepto faciendo in Civilibus Causis  R.  VII.

et de praescriptione Creditorum (aggiunto)

 

Potestas, seu Judex Communis Ameriae teneatur et debeat sine Libello, et oblatione eiusd. omni dilatione exceptione, et retardatione remotis percipere, et terminum prefiggere decem dierum debitori, vel Debitoris fideiucsori in Instrumento, seu contractu publico nominato, seu nominatis, vel haeredibus, seu Procuratori ad satisfaciendum, seu quantitatem in ipso Instrumento seu debito Creditori praedicto, viso ipso publico Instrumento seu contractu in Iudicio Demonstrato coram eod. Judice, et si secus non confiteretur liquidato (corretto) pro ipsis haeredibus tam Debitoris quam Creditoris coram d.o Judice antedictum praeceptum si autem Reus, vel fideiucsor confiteretur etiam sine Istrumento fiat ei praeceptum ut supra dictum est de confecsato debito multo magis salvis et reservatis d.o Reo debitori seu fideiucsori leggitimis exceptionibus infra x. dies apponendis et probandis quibus x. diebus elapsis exceptionibus non oppositis, vel probatis cogatur Debitor, vel Fideiucsor ad voluntatem Creditoris in personam, et rem. Et nihilominus quolibet die post ipsum terminum quo fuerit in mora solvendi si debitum fuerit à 20. soli. supra puniatur in quinq. solid. si vero fuerit à 20, et abinde infra in I2. denar. si ex his accusatus fuerit ab Actore salvo quod non pocsit accusari, usq. in 20. dies, et si aliter fieret non valeat Salvo capite (per "capitulo") quod loquitur de filio fam. et minor. contra prius ipso cap. obstante nihil habeat praeceptum, vel sententia firmitatis salvo etiam quod ex Instrumentis 20. Annorum ab inde supra mutui depositi, et credentiae pannorum non audiantur petentes sine libelli oblatione, sed in talibus libellus offeratur ordinarie procedatur ut postulat ordo iuris publici, et foeneratores non pocsint petere debitum decem Annorum et ab inde supra, sed si instrumenta ipsa à x Annis fuerint confecta ipso iure sint cacsa, et irrita, et quilibet postquam sibi satisfactum fuerit de suo credito teneantur et cogantur satisfacienti refutationem facere, et Instrumentum si publicatum fuerit per Notarium reddere cancellatum ad poenam quam iudex duxerit imponendam aliquod creditum quod inde appareat instrumentum cancellatum petere non pocsint, (sic) nec valeant ullo modo.

 

De exceptionibus opponendis  Rubr.  VIII

 

Exceptiones contra praeceptum, et sententiam, vel Instrumentum pub. nulle opponi pocsint, nisi tantum falsitatis, solutionis, transactionis vel iudicatae rei, vel pacti, et omnes aliae quae competunt, et opponi pocsunt ex rigore alicuius statuti, vel executio Instrumenti sententiae vel praecepti, vel aliorum praeceptorum obligationes valeant retardari. Et Potestas, et sui Officiales elapso termino dato ad opponendum seu ad solvendum, et exceptionibus emicsis oppositis, et non probatis Reum condemnet Actori, et eum costringere, et cogere teneatur ad poenam 25. lib. den. de suo salar. Communi solvendarum exequendo sententiam Instrumentum vel praeceptum in persona, et rebus (omesso "in Palatio") et Cippis, et ferris, vel exbandimento vel quocumq. modo ad voluntatem Actoris, et eumd. Reum facere custodire in d.is locis expensis ipsius detenti pro duobus solidis cuiuslibet diei cum nocte ab ipso detento solvendis, et non plus, et si per diem custodiatur I2 den. pro custodia persolvantur salvo propterea cap. de filio familia loquente, cui in aliquo nullo modo derogetur, et praedicta executio fiat contra eum diebus feriatis, et etiam ad velle actoris quocumq. tempore. Et quod nullus allibratus in catastis Communis Ameriae nec per se nec per alium alias dativas sibi impositas per Commune Ameriae non solverit in Civilibus causis audiatur aggere volens, et simpliciter quilibet (omesso "debitor") Communis, et si opponens quod non solverit d.as Dativas, et qui sit Debitor Communis praedicti non probaverit poenae nomine d.o Communi xx. sold. solvat, et reficiat expensas reservato detento omni beneficio statuti.

 

De refectione Expensarum  Rubr.  IX.

 

Victus in causa quacumq. fuerit teneatur reficere expensas victori, Advocati, Procuratoris scripturarum, et expensarum leggitimarum congrua Judicis taxatione praemicsa tam fact. quam preamicsarum (per "promissarum") et Judex teneatur eum costringere ad solvendum ad voluntatem petentis, et si emptor  alias rem emptam ammiserit in iudicio per sententiam quod ipso iure, et facto cogatur Creditor, vel eius haeredes ad faciendum expensas in causa, et ad recipiendum iudicium secundum tenorem Instrumenti emptoris ad petitionem eiusdem emptoris poena omni modo imminente, Potestate vel Judice contrafacienti, vel ommittenti decem florenorum auri pro quolibet, et vice qualibet.

 

De partito faciendo parti, et modo per Judicem

tenendo  R.  X:

 

Partitum in iudicio agens quicumq. pocsit facere Reo de quacumq. quantitate, vel re patita, (sic) utrum velit iurare se petita debere actori, vel non deberi paratus sit stare petito sacramento rei, et si reus noluerit iurare seu partitum capere ad sacramentum Actoris de petitis stetur et pro veritate habeatur quicquid actor suo declaraverit iuramento, et pro veritate habeatur  quicquid dixerit secundum eius acsertionem decidatur causa in absolvendo, seu condemnando. Et si Reus ad partitum capiendum coactus capere noluerit Judex deferet sacramentum Actori et petitis sacramento huiusmodi credatur, qui si delato sacramento noluerit iurare habeatur pro confecso, et convicto, et similiter nolens iurare, et referre, et hoc intelligatur quod de facto proprio utriusq. fieri pocsit partitum et non de alieno dummodo in praemicsis casibus semper d.um partitum debeat per actorem infrascriptum offerri vel per reum. Et si quis ipsorum volurit iuramentum reprobare detur sibi terminus decem dierum ad probandum, et pro probato haberi ultimo, et peremptorie super reprobatione d.i Iuramenti vel inde dependentium, vel emergentium, et connexorum Potestati vel Judici in aliquo praedictorum contrafacienti vel ommittenti poena x. floren. Auri pro quolibet, et vice qualibet imminente, et repertus in periurio puniri debeat in x. floren. auri Communi praedictae Civitatis Ameriae et hoc habeat locum in Civilibus tantum.

 

De vigore Laudi, et eius executione et Compromisso

R:  XI.

 

Laudum arbitrium, vel arbitramentum, et quecumq. diffinitio, cuiuscumq. quantitatis negotij seu rei latum per Arbitros, vel per amicabiles personas, seu Compositores, sint firma, et rata, et per potestatem, et eius officiales executioni mandentur ad petitionem cuiuscumq. prout ecset sententia lata per Potestatem vel Judicem plenissimo Jure et data nisi ex ipsa causa appareret refutatio, vel ab huiusmodi reclamatum, et legitime contradictum, et nisi aliae exceptiones legitimae ecsent interpositae quae salve sint Contradictor autem seu reclamator ab ipso Laudo, vel predictus si contra dictas ipsam reclamationem noluerit prosequi, seu non inceperit infra decem dies à die lati laudi sententiae et arbitramenti predicti in Curia Civitatis Ameriae vel in aliqua Curia post Laudum leggitime latum ratum remaneat ac si non ecset ei contradictum. Compromicsum autem latum in aliquem, seu aliquos factum ex vigore cuius laudum fieret infra Annum valeat. Ex cuius compromissi potestate, et super quo non laudatum fuerit infra Annum computandum à die conditi compromicsi elapso Anno alabatur (sic) vigor, tam virtute iuris compromicsi quam etiam in hoc in quo fuerit compromicsum nullius valoris, vel momenti existat post Annum, nisi iterum d.o Anno durante per aliquam partium addito compromicso vel à tertio aliquo qui electus ecset per ipsos arbitros seu ab aliquo gravamine quod diceretur illatum per eos ecset appellatum, vel provocatum quo casu tempore illius appellationis seu provocationis, non computetur in ipso Anno nec computari debeant (sic). Et Potestas, et Judex vel aliquis alius officialis, non debeat per se vel eorum aliquem permittere quod fiat aliquod Compromicsum, et si fieret non valeat, et puniatur in tempore quo Sindicabitur in x. lib. denar. pro quolibet, et qualibet vice, et compromicsum quicquid inde latum vel factum fuerit, non valeat ullo tempore et ullo modo. Et quod si q.(uaestio) lis vel scritium verteretur inter aliquos consanguineos vel affines, vel coniunctos, usq. ad 4.um gradum consanguinitatis, vel affinitatis, ita quod d.i gradus comprehendantur in praesenti statuto de quacumq. rè, vel causa Potestas, vel quicumq. alius officialis, vel rector d.ae Civitatis qui fuerit requisitus, à quocumq. de praedictis unde non appareat pub. Instrumentum de re videlicet, et quantitate et etiam de qualitate, et quae ecset mota, et intelligatur mota per simplicem generalem, (aliunde "quaerelam") vel petitionem alicuius eorum verbotenus facta etiam sine libello vel alia petitione aut in scriptis porriggenda cogere praedictos Consanguineos, et Cognunctos (sic) vel affines ad compromittendum de iure, et de facto in aliquem, vel aliquos eorum consanguineos Communes utriq. parti, qui consanguinei sic electi debeant d.um arbitrium in se recipere et d.as lites qq. (quaestiones) et causas inter d.os Consanguineos Coniunctos, vel affines de iure, et de facto summarie omni iure, et solemnitate ommicsa prout eis videbitur diffinire, et condemnare, et quicquid per d.os Arbitros, et Arbitratores inter d.os Consaguineos, vel affines, vel Coniunctos fuerit decisum laudatum, sententiatum, vel arbitratum valeat, et teneat, et plenam obtineat roboris firmitatem. Et non pocsit aliquis contra praedicta laudata, et arbitrata vel sententiata aliquod obijcere, vel opponere, vel de nullitate quaerere vel contra ea aliquid contradicere ex defectu alicuius solemnitatis ommicsae vel personarum compromittentium, vel personarum in quas compromicsum factum est, vel de iuris ordine non servato, vel alia qualibet causa, vel ratione post annum elapsum à die lati Laudi praedicti, et Judex contra d.um laudum opponentes non audiat ullo modo ad poenam x. lib. denar. pro qualibet vice, et quod poena in compromicso, vel laudo adiecta contrafacienti in praemicsis nihilominus committatur et per observantem exigi pocsit in casu supradicto sicut praedicta poena quarantigiata ecset adiecta. Et praedicta locum habeant in praesentibus praeteritis, et futuris, et d.i duo Arbitri sic electi teneantur terminare quaestiones inter d.as  personas in quibus ecset compromicsum infra terminum eis dandum per Potestatem, vel alium officialem requisitum de praedictis si autem non terminaverint ad poenam x. flor. pro qualibet vice quo steterint in mora ad ferendum d.um laudum post terminum praedictum eis datum, et si ecsent electi dui Arbitri per praedictos qui non ecsent concordes in modo ferendi laudum, vel finiendi eligatur tertius Consanguineus Communis praedicti non suspecti alicui partium per DD. antianos (sic) Populi vel maiorem partem ipsorum quorum diffinitioni, et arbitrationi stetur. Et praedicta omnia praedicti coniuncti inter quos ecset praedictum scritium vel q.(uaestio) teneantur ratificare, et aprobare praedictum laudum, et omnia, et singula praedicta facere, et poenam contentam in Compromicso parti observanti aplicandam, et ad poenam x. floren. Potestati, vel Judici, vel Officiali contradicenti, (aliunde "contrafacienti") vel ommittenti in aliqua parte d.i Statuti mox incursuro.

 

De redditione Instrumenti facienda Debitori

Solventi  R.  XII.

 

Soluti,vel restituti debiti instrumenta quaecumq. habent, teneantur ipsum Instrumentum debiti restituere Debitori infra viii. dies postquam fuerit sibi petitum. Et qui contrafecerit solvat Communi pro bann. x. libr. denar., et nihilominus ipse Creditor idem Instrumentum restituat, et de ipso debito refutationem faciat, vel facere teneatur, et pactum de non petendo ulterius ad sensum sui Debitoris.

 

Quod fideiussor possit pignorare Debitorem

R.  XIII.

 

Pignorare Bobus Aratorijs, Ostijs Domus pannis vestibus vel de lecto, armis nemo suum valeat Debitorem, nec Judex de praedictis Tenutam det, si alia mobilia bona habet de quibus pocsit satisfacere Creditori, nec ea det in solutum eid. Et licitum sit alijs in bonis non vetitis huiusmodi sine poena gravaminis eius fideiucsoris, seu debitoris pro sua voluntate, et arbitrio pignorare, et ipsi Creditori Judex teneatur dare tenutam de bonis proprijs, et quod si illa bona non haberet pro debito sufficientia pocsit praedicta bona vetita in solutum et pagamentum capere et quod prius habeatur recursum contra principalem quam contra fideiucsorem sub poena cuilibet officiali contrafacienti, vel ommittenti floren. aur. x. pro quolibet, et vice qualibet. mox incursura.

 

Quod Creditor possidens bona sui Debitoris debet

concurrere cum Creditore supervenienti  R.  XIIII.

 

Si reperiantur plures Creditores unius Debitoris et unus ex d.is Creditoribus praeveniens alium Creditorem in procecsu inveniatur pocsidere bona Debitoris praedicti, vel in ipsorum pocsessionem esset et ipsa bona in tenuta sibi data pocsederit, ne alius Creditor defraudetur suo Credito statuimus, et firmamus quod ipse pocsidens ipsa bona vel, existens in ipsa pocsessione cogatur et teneatur infra octo dies postquam fuerit requisitus, secum admittere et recipere ad ipsa bona concreditorem suum unum, vel plures pro quantitate debita, d.o Concreditori dummodo qui prior fuit in tempore prior sit in iure et ut prior ammittatur, et in casu praemicso pro concursu dd. Creditorum, ubi sunt eid., et eiusd. temporis Creditores, bona sic in tenutam accepta extimentur et extimari debeant per duos extimatores ponendos per ipsos Creditores, et secundum eorum extimationem si erunt in Concordia de ipis bonis extimatis fiat satisfactio  cuilibet ipsorum si sufficient ipsa bona, si non erunt in concordia ponatur tertius extimator una cum praedictis per DD. Antianos Populi qui pro tempore fuerint, et secundum aestimationem satisfiat eis de mandato Judicis Competentis, sed si pocsidens praedictus non pocsit de suo iure docere teneatur et debbeat (sic) relinquere rem pocsecsam per eum ad mandatum Judicis praedictorum Creditorum qui idem (altrove "fidem") faciant de suo Credito, et praedicta locum habeant, tam in personalibus actionibus quam realibus et privileggium temporis cuilibet reservetur, et salvum sit.

 

De conservendo (sic) indemnem fideiussorem

R.  XV:

 

Principalis Debitor, et ipsius haeredes cogantur ad petitionem sui fideiucsoris, ut ipsum fideiucsorem liberet, et conservet indemnem à fideiucsione quam paenes Creditorem pro eo praestiterat, seu ut tutelam, et cautionem idoneam eid. faciat de conservando eum indemnem à fideiucsione praestita ad sensum sui sapientis (omesso "et") d.us Debitor et ipsius haeredes, ad hoc cogentur in palatio vel alibi sine salario, et oblatione libelli ad voluntatem fideiucsoris faciendo eum capi personaliter de facto imponend. (omesso "ei poenam") x. sol. qui (aliunde "quod") à loco ubi coactus fuerit non discedat donec quietum fecerit suum fideiucsorem, et ipsum absolverit de praedictis. Et Potestas, et Judex, et quilibet Officialis teneantur facere praedicta ad petitionem fideiucsoris diebus feriatis, et non feriatis. Et si fideiucsor voluerit tenutam de d.is bonis debitoris detur ei sine salario, et oblatione libelli. Et etiam statuimus, quod si quis fideiucsor  ab eius Creditore Conventus Debitor pro suo fideiucsore ommicso debito d.o Creditori qualitercumq. persolverit quod d.us Creditor ante solutionem sibi factam, ut de iure valere pocsit ne decipiantur inde per eum à d.o fideiucsore recepta de solvendo cautione solemni teneatur et debeat reddere ipsi fideiucsori contra principalem debitorem omnia sua iura si vero ipsa iura non cecsent (aliunde "cesserit") quod factum foret ex praedicta fraude praesumatur ipse fideiucsor, et haeredes eius contra ipsum Debitorem, et eius facultates, et bona si extarent in patrimonio Debitoris vel contra bonorum pocsessores, quicumq. fuerint praedictum Debitum authoritate praesentis Capituli pocsit habere recursum, et ipsa bona capere, et inrevocabiliter iure dominij retinere dummodo, de ipsa fideiucsione, et solutione prima quam in pecunia, sive rebus fideiucsor suo Creditori acseruit sè fecicse constet praedicto Instrumento, vel saltem  attestatione trium Testium fidedignorum. Et praedcta locum habeant in praeteritis praesentibus, et futuris dummodo in obligationibus in iudicio factis non vendicent praedicta sibi locum ad poenam Potestati Judici, et officialibus contrafacientibus vel negligentibus in aliquo praedictorum pro quolibet, et vice qualibet x. floren. auri statim imminente.

 

  

Quod nullus Contrahat cum Minore

vel filio familias  R. XVI.

 

Contractum aliquod nullus faciat cum minore xx. Annorum, non habente Tutorem, vel Curatorem sine consensu duorum Consanguineorum eid. Minori maggis intimorum, et si d.i Consanguinei non ecsent praesentes, vel iniuste consentire denegarent, tum Judex pocset eorum defectum suplere. Nec cum fil. fam. minore xx. Annis sine consensu Patris, et qui contrafecerit solvat pro banno Communi Ameriae x. lib. den. et contractus huiusmodi factus nullam habeat firmitatem, et ex eis pars cogi non pocsit, non obstante si in d.o contractu minor iuraverit non venire contra et quod d.us Minor non pocsit, nec valeat aliquid tradere donare, vel concedere alicui Ecclesiae Piorum locorum seu Ecclesiasticae personae in bonis eorum sine consensu supradicto, nec etiam pocsit semetipsum d.is Ecclesijs vel alicui eorum offerre nec eas, nec aliquas earum intrare sine consensu duorum onsanguineorum eiusd. Minoris magis intimorum, et hoc capitulum obtineat roboris firmitatem authoritate S.D.N. Papae quibuscumq. in contrarium Statutis, dispo(sitio)nibus, iuribus, et leggibus, et Capitulis privilegijs et immunitatibus facientibus non obstantibus et Potestas, et Judex teneatur fieri facere refutationem, et Instrumentum restitui cancellatum ad petitionem praesentis Tutoris, vel Curatoris, vel ipsorum consanguineorum, ac redditibus, contractibus contra d.am formam d.i Capituli. Et si ipsi Creditores praedicta non fecerint, et Instrumentum debiti non restituerint praedictis personis Potestas, et Judex teneatur, et debeat eos condemnare in x. lib. den. , et praedicta locum habeant in oblig(ati)onibus ab ipsis minoribus, vel fil. fam. factis, vel faciendis, et si in praedictis vel aliquo praedictorum d.us Potestas seu Judex contrafecerit, vel commiserit in poenam incidat x. florenorum auri illico incursurus.

 

De communi dividundo  R.  XVII:

 

Divisionem de rebus communibus Potestas, vel Judex fieri faciat, et ad eam faciendam Consortes cogere teneantur infra x. dies postquam ab aliquo consortium fuerit petitum sine salario, et oblatione Libelli detur tamen Judici facti speciem super qua vertitur procecsus, et si reus negaverit rem ecse Communem cogatur ad divisionem (le ultime tre parole cancellate) solvat Communi pro Banno 25. libr. denar. Si actor d.am rem Communem ecse probaverit et eum negantem accusaverit, et nihilominus reo actore probante rem ecse communem cogatur ad divisionem eamd. nisi ipse reus probaverit sè pocsedicse rem de qua aggitur pro suo tempore à Jure concecso, ac etiam probaverit rem ecse suam iure Dominij, vel quasi iusto titulo, et bon. fide nec obstet in praedictis si actor non pocsederit rem communem, et quaerat à reo ante litem contestatam si res de cuius divisione aggitur est Communis, et respondeat sic, vel non poena protestati, (aliunde "potestati") vel cuilibet alij officiali contrafacienti, vel ommittenti in aliquo praedictorum x. flor. aur. mox imminent.

 

Quod Civis possit pignorare suum Debitorem

R.  XVIII.

 

Civi Amerino cuilibet liceat alterum Civem et Comitatinum Ameriae dominium habentem bonis eius pro quantitate quam haberet pignora usq. in quantitatem quam sibi deberet ipse Civis, vel comitatensis sine poena usq. in quantitatem quam sibi debeat ipse Civis, vel Comitatensis vel in qua pro eo ecset alicui obligatus cum Nuncio tunc procedente tantum mandato Potestatis vel Judicis d.ae Civitatis quod mandatum non fiat nisi pro (omesso "dictis") Officialibus sit facta fides de d.o debito per publicum Instrumentum vel per Testes unum, vel plures vel iuramentum secundum quod requiritur in probationibus faciendis, ubi debitum petitur à Cive, et praedicta probatio fieri pocsit, et omni iuris ordine praetermicso reservato ipsi reo iure opponendi tam contra Testes quam contra Instrumentum, et attestationes Testium, et id. habeat locum (scritto sopra) in debitoribus forensibus non obstante aliquo statuto, vel capitulo statutorum, et in hac parte dominis pro Vacsallis et e converso pro bonis Debitoris, ut supra, et quod si ipse Dominus exhibebit Vacsallum per Creditores restituatur sibi pignus ad poenam, et sub poena x. floren. Potestati, et Judici, et cuilibet officiali contrafacienti, vel ommittenti penitus incursuris.

 

De alienanda Arbore in solo alieno Existenti

R.  XX.

(Dalla presente rubrica, vi è un salto di numerazione)

 

Arborem in solo alieno habens teneatur vendere eam ei cuius est solum, et Dominus soli eam emere quicumq. ab ipsorum altero peteret pro pretio declarando per duos ipsorum consanguineos, seu coniunctos, vel amicos communes, et non suspectos alicui partium eligendos ab eis si non aliter concordaretur, et Potesta, (sic) vel Judex ad petitionem cuiuscumq. partis licet (aliunde "haec") petentis praedicta fieri faciat sine salario, et oblatione Libelli, et vicini, et alij eliggendi de praetio declarato iurent bene, et legaliter extimationem facere sine fraude.  

 

 

 Quod filie foemine superstite masculo non succedant

ab intestato, et quales sunt dotentur  R.  XXI:

 

Statuimus, quod nulla filia, neptis, proneptis, vel adneptis alicuius infrascriptarum personarum de cuius succecsione trattaretur nec aliqua persona sexus, vel gradus existat descendens ex tali defuncta persona per lineam foemininam succedat, vel succedere pocsit ab intestato in aliquo eius Patri, Matri, Avo, Aviae, Proavo, Proaviae, Abavo, Abaviae, ab intestato defuncto seu defunctae, nec in d.a eorum succecsione audiatur agendo, vel excipiendo superstitibus alicui dictarum personarum taliter defunctarum aliquo eius filio leggitimo, et naturali inferioris gradus descendentis per lineam masculinam, et naturalem ex tali persona defuncta, de cuius succecsione tractaretur, et ipsam succecsionem acceptantem (cancellata la "m") seu acceptare volente, et si tenutam, vel pocsessonem de bonis Creditoris talis personae defunctae, seu aliquibus, vel aliquo ipsorum bonorum vel aliquo eorum sine cuius (cancellato) alicuius eorum parte haberet ipsam tenutam, sive pocs(essi)onem relinquere, et dimittere teneatur d.o legitimo succecsore talis Defunctae personae ad ipsius petitionem ita tamen quod talis filia, sive Neptis, et alia quaelibet persona inferioris gradus, descendens ex Masculo legitimo, et Naturali descendenti per d.am lineam masculinam, et ipsa defuncta persona de cuius predicta succecsione tractaretur si dotata non ecset debeat decenter dotari de bonis haereditatis talis defunctae personae per eius succecsorem praedictum considerata conditione suae personae et qualitate, et quantitate bonorum haereditatis ac etiam de eisd. bonis alimentari debeat donec fuerit maritata, et dotes praedictas habuerit cum effectu sive donec monasterium intraverit, vel in domo d.ae defunctae persone cum (aliunde "vel") alibi stare, vel morari voluerit honeste, et quod d.us succecsor ad sic dotandam, et alimentandam teneatur et coggi pocsit cum effectu, et pro praedictis alimentibus, et Dotibus post mortem talis defunctae personae, et ex tempore ipsius mortis, et antequam nubat omnia praedicta bona haereditaria vigore functione, et autoritate praesentis capituli tali mulieri obnoxia, et obligata existant. Et ipsa mulier sic dotata sit, et intelligatur ecse contenta pro omni suo iure adeo quod contra bona, et haereditatem praemicsarum omnium, et cuiuslibet ipsorum nullum habeant, vel habere pocsint recursum sed ab eis sint, et ecse debeant penitus exclusae auctoritate praesentis legis. Ex testamento vero, et qualibet alia voluntate tales (aliunde "talis") defunctae personae succedant, et succedere pocsint, et pocsit eid. iuxta tenorem et formam ipsius Testamenti, quelibet legata, et fideicommissa relinqui, et quicquid in tali Testamento, et ultima voluntate eis, vel alicui earum relictum ecset capere, et habere pocsint, et pocsit iuxta tenorem suae ultimae voluntatis, si aliud eis sive ei iuridicum non obsistat, (aliunde "obstat") ita tamen quod ipse Mulieres, et quaelibet earum quibus, vel cui bona talis defunctae personae taliter obvenirent (o "obvenient") ea sibi computent, et computare teneantur in ipsis dotibus suis.  Et si aliqua de d.is Mulieribus dotata fuerit ab aliqua de praedictis personis in eius vita, vel per ipsam ultimam voluntatem eo casu talis mulier ipsis dotibus sit, et ecse debeat contenta, Ita quod nil ultra quantitatem ipsam in haereditate, vel hereditate alicuius praedictarum personarum petere valeat, vel habere nisi secundum exprecsam dispositionem talium personarum. Et si postquam aliqua de praedictis personis nupserit vidua remanserit pocsit ad domum haeredis talis defunctae personae redire, et ibi stare, ac de ipsis bonis haereditatis modo praedicto alimentari debeat donec moreretur (aliunde "maritetur" o "iterum maritetur") vel monasterium intret dummodo fructus suae dotis quoslibet haberet, vel aliorum suorum bonorum si quae tunc haberet converti debeant in alimenta preadicta. Insuper volumus statuentes quod in aliqua de praedictis personis de cuius succecsione tractaretur in sua ultima voluntate aliquod alicuius de d.is  Mulieribus relinquerit pro ea dotanda, vel alia ratione, et causa, et postea quam (cancellato?) antequam dececserit eam dotaverit vel aliud eius nomine, vel eius negotia petens. Et deide non renovata ipsa sua ultima voluntate in parte praedicta dececserit d.um relictum evanescat, et evanuicse ipso iure intelligatur  et pro non facto penitus habeatur. Et si post mortem d.i Testatoris succecsor eius, vel alius eius nomine d.am Mulierem dotaverit, non facta mentione de Dote relicta eid. in Testamento, vel ultima voluntate, seu ipsam Dotem promiserit usq. ad quantitatem Dotis sic relictae in Testamento, vel ultima voluntate praedicta pro ipsa dote sit, et intelligatur revocatum et annullatum, et compensatum in d.a promicsione, vel Dote postquam fuerit sibi satisfactum de dote sic promicsa post mortem d.i Testatoris, et super, et de praedictis, et quolibet praedictorum. Et si de eis, vel eorum alij seu eorum vel alicuius eorum occasione aliqua lis q.(uaestio) vel controversia oriretur, vel ecse pocsit, et teneatur, et debeat Judex Curiae Civitatis Ameriae, cognoscere procedere denunciare, definire, et exequi breviter summarie, et de plano sine strepitu et figura Judicij ad poenam Potestati, vel Judici contrafacienti, vel negligenti in praedictis, vel aliquo praedictorum 25 floren. aur. pro quolibet, et qualibet (omesso "vice").

 

De successione decedentium ab intestato  R.  XXII:

 

Decedentes ab intestato, sive decedens talis fuerit habilis ad testandum sive non sive fuerit masculus, vel foemina sic ab intestato decedens cum liberis liberi eius, et legitimi, et naturales masculi hoc est filius, Nepos, Pronepos, et alij descendentes tantum succedant in tota haereditate decedentium ab intestato secundum gradum, et prerogativas, et si à d.o tali decedenti ab intestato remanserint filiae fominiae, una vel plures sine filijs masculis uno vel pluribus, vel alijs descendentibus ex masculo, et superstitibus fratribus carnalibus d.i Defuncti vel eorum filijs masculis tunc d.ae filiae foeminiae una vel plures natae ex d.o decedente ab intestato non obstantibus d.is masculis succedant, et succedere debeant in tota haereditate ipsius defuncti sine masculis descendentibus ex eo, et masculina linea dummodo quod si d.ae filiae una, vel plures postea dececserint sine filijs tunc d.a haereditas olim ipsius praedictae foeminae sic ab intestato defuncti bona haereditaria devolvantur, et convertantur spectent, et pertineant detracta legitima debita iure naturae quae debeat apud haeredes d.ae filiae foeminae seu foeminarum defunctarum sine filijs ad fratres Carnales unum, vel plures praedicti ipsius Defuncti ab intestato, vel ad filios dictorum fratruum Carnalium, seu fratres, si autem ex d.is ab intestato decedentibus sine filijs masculis, vel alijs descendentibus ex linea masculina, vel filiabus foeminis praedicti gradus extarent, vel superinvenirent Nepotes foeminae vel alij inferioris gradus descendentes per lineam foemininam, et extantibus fratribus Carnalibus uno, vel pluribus d.i ab intestato defuncti, vel masculis dictorum fratruum, quod tunc d.ae Nepotes foeminae vel aliae inferioris gradus praedictae, nullo modo succedant d.is ab intestato decedentibus. Sed ipsi fratres Carnales unus, vel plures si extarent, vel eorum filij masculi succedant, et succedere debeant in tota hereditate d.i ab intestato defuncti. Si vero ex d.o ab intestato defuncto sune masculis descendentibus tempore mortis suae extarent Neptes ipsius Defuncti una, vel plures natae ex filio Masculo praedefuncto, quod tunc d.ae filiae neptis succedant, et succedere pocsint et debeant in tota haereditate praedicta sive una sive plures fuerint, et post obitum ipsarum Neptum  habeat locum, et servetur illud quod in filiabus primi gradus post eius obitum superius ordinatum, et statutum est. Sed si post mortem d.i defuncti ab intestato extarent, et concurrerent filiae foeminae primi gradus ipsius Defuncti ab intestato una, vel plures quae extarent ex d.o filio praedefuncto, tunc volumus, et statuimus quod praedictae filiae, et Neptes una, vel plures pariter succedant, et pro aequali portione in hereditate collatis, et remicsis dotibus in ipsa haereditate, et contributis si aliqua praedictarum fuicset primitus dotata ita quod computatis dotibus praedictis pares sint, et ecse debeant in d.a succecsione. Sed si aliqua persona de Civitate, vel comitatu Ameriae ab intestato dececserit sine liberis superstite, seu superstitibus aliquibus, seu aliqua persona usq. in 3.um gradum agnationis inclusive intelliggendo ipsum gradum 2.um ius Canon. succedat ei proximior de d.a sua agnatione hoc intellecto, et declarato, quod in d.a succecsione non habeatur nec haberi debeat distinctio, seu consideratio, vel respectus, an talis proximior coniungebatur tali coniunctae personae ex utroq. parente, sive per lineam utriusq. Parentis, seu ex uno, vel unius tantum dummodo ex parte ipsius defunctae personae, seu ex eius paterna linea saltem eid. coniunctus extiterit. Praeterea volumus quod Nepotes, (cancellato) Neptes (scritto sopra) ex fratri Carnali talis defunctae personae succedant eid. una cum eorum patruo eod. fratre q.(uondam) talis defunctae personae in stirpes, et non in capita. Mater vero ipsius q.(uondam) Defunctae personae in d.o casu in sola octava parte bonorum ipsius sui q. filij succedat, et succedere pocsit eid., et ipsa octava parte ipsa Mater ipso casu contenta sit et ecse debeat adeo quod nihil amplius iure succecsionis petere, vel habere pocsit de haereditate praedicta. Matre vero non extante succedant eid. ab intestato q. Avia sua Materna in octava praedicta et ipsius Matre, et Avia, non extantibus simili modo succedat ei proavia q. eius Paterna vid.(elicet) mater avi sui Paterni, avia sua Materna vid. Mater Matris, et proavia materna vid. avia materna (cancellato) matris talis defunctae personae, seu aliqua persona de cognatione et prole (aliunde "de cognatitia prole") q. ipsius defunctae personae, sive ipsius (cancellato) patris eiusd. in d.o casu ad d.am succecsionem non admittatur. Ita tamen quod in d.a agnatitia prole non includatur nec intelligatur includi aliqua foemina excepta Sorore Carnali sive Nepte, vidua (aliunde "videlicet") filia fratris, et amita q. talis defunctae personae quae sola scilicet soror Neptis, et amita in d.a prole agnatitia, et in eius numero comprehendantur et comprehendi valeant in casu praedicto si, et in quantum eo casu tali defunctae personae non supervivat aliquis q. eius fratris Carnalis legitimus, vel naturalis sive Nepos legitimus, et Naturalis natus et fratrae (sic) carnali talis defunctae personae. Quibus fratre Carnali, et Nepote, vel aliquo eorum extantibus et supervenientibus seu extantibus et supervenientibus d.a Sorore, neptae, et Amita talis q. defunctae personae a d.a eius succecsione d.a Soror, neptis, et Amita repellantur et ad eam d. q. eius frater, et Nepos admittatur et admitti pocsit. Sed et si d. Mater Avia, et Proavia Paterna, vel aliqua earum quae in d.a octava ordinata praemicsa (aliunde "ordine praemisso") succederent, seu succedere pocsent ut dictum est non extarent succedant nihilominus tali defunctae personae eiusd. proximiores de d.a sua agnatitia prole, ut superius dictum est. Verum si talis persona dececserit condito testamento, vel alia ultima voluntate, et in ipso, vel in ipsa quocumq. titulo iure vel modo aliquo reliquerit ipsi sue Matri aviae vel proaviae eo casu talis eius Mater Avia vel Proavia de relicto contenta sit, et ecse debeat nec ultra in d., vel de d. haereditate iure succecsionis petere pocsit.  

 

 

De advocatis et Procuratoribus dandis et petendis

R.  XXIII:

 

Potestas, seu Judex teneatur unicuiq. petenti, et in quacumq. causa dare, et datos cogere advocatos, et Procuratores quem seu quos voluerit pro salario competenti, nisi iustam causam petitus habens se excusaret hoc salvo, quod si aliquis conduxerit tot Advocatos pro aliqua parte, et alia in Civitate Ameriae non invenerit fiet tunc inter partes Communis de cunductis distributio, et datio coaequalis, et quod propter absentiam Advocatorum, vel Procuratorum procecsus non retardetur nec quoque (aliunde "quoquo") modo vitietur etiam licet  quis non recepicset.

 

De diebus feriatis in Civilibus Causis  R.  XXIIII.

 

Feriati dies quibus in causis Civilibus, nisi tamen alimentorum mercedis operariorum in causis locationum earum operarum et Instrumentorum ad ipsa opera facienda actorum et alijs (aliunde "vasis") ad huiusmodi reponendis, (sic) et fructibus, et vecturis, et alijs casibus in quibus iura, et statuta permittunt causae aliquae non tractentur sunt hi (sic) festorum solemnium quae ad Dei, et sanctorum reverentia sunt inducta, sicut sunt dies faestivitatum Nativitatis Domini S. Stephani Joannis Baptistae Evangelistae SS. Innocentium S. Silvestri Circumcisionis Domini Epiphaniae septem dierum Dominicae Pacsionis faesti Resurectionis cum septem diebus sequentibus Nativitatis S. Joannis Baptistae omnium faestivitatum Gloriosae Mariae semper Virginis scilicet annuatim Nativitatis Purificationis acsumptionis, festivitatis omnium Sanctorum Apostolorum D. Laurentij Dedicationis, et apparitionis S. Machaelis Arcangeli faesti omnium Sanctorum S. Martini Episcopi S. Ferminae de mense ixbris S. Olimpiadis S. Secundi de mense Junij Inventionis S. Crucis Conversionis S. Pauli B. Benedicti S. Marci Evangelistae, S. Cataldi, S. Pancratij S. Mariae Magdalenae S. Justini S. Lucae , et S. Mattei Evangelistae S. Augustini S. Nicolai, S. Luciae S. Francisci, et dierum Dominicorum in quibus diebus Dominicis, et festivis Judex pro Tribunali non sedeat pro Civilibus Causis, sed si in ipsis diebus procederet in causis maleficiorum procecsus valeat, et teneat, et servetur omni modo quo melius potest. Item tempus feriarum rusticorum pro mecsibus et vindembijs recoliggendis inducatur per Consilium Generalem Civitatis Ameriae. In causis autem Criminalium feriae rusticae non habeant locum, numerus autem dierum praedictorum non comprehendantur in terminis qui inciderent, et finirent in d.is ferijs tempore feriarum non currant, sed elapsis ferijs incipiant currere, et intelligantur interim non curricse, sed d.i termini d.o casu conserventur illesi absq. aliqua restitutione facienda et quibus Judex, et Notarius Potestatis, et Communis diebus non feriatis, et quibus permittitur debeant sedere ad Bancum ad ius reddendum omnibus petentibus et ad causas expediendas à mane usq. ad 3.am, et à nonis usq. ad vesperas vinculo iuramenti ad poenam 5. librarum denar. quam poenam pro qualibet die qua non sederit  d.o Communi solvere teneatur. Volumus etiam quod ostia Palatij Communis de die continue stent aperta, et quod Notarius Potestatis non mittat acta extensa ad quaternum, dum sunt ad Banchum immo mittant in memoriali, et postea mittant ad quaternum.

 

Quod principales persone iurentur de calumnia,

et positionibus respondatur.  R.  XXV.

 

Iuramentum de Calumnia praestetur, et positionibus respondeatur à principalibus personis, et etiam iuramentum de veritate dicenda, et non per procuratorem nisi praesentes personae non ecsent in Civitate, vel districtu Ameriae, vel nisi ecset Procurator forensis vel minoris aetatis, vel tantum pupillorum  et quando respondetur positionibus Judex faciat discedere à Banco Advocatos, et Procuratores, et per praesentes personas secrete positionibus respondeatur. Negans positiones ubi tractatur de facto ipsius proprio, et in quo non pocsit pretendere ignorantiam, et ea legitime probaretur solvat pro qualibet positione non credita et probata quinq. sold. d.o Communi, et debeat semper responderi certum verum (aliunde "videlicet") utrum credat, vel non credat, ad poenam Potestati, vel Judici contrafacienti I2. flor. aur. mox imminentem.

 

Lucretur Maritus 4.am partem Dotis sue Uxoris

decedentis sine filijs  R.  XXVI:

 

Lucretur Maritus quartam partem dotis suae Uxoris sine filio, vel filijs decedentis ex eo, et d.a Uxore sua quandocumq. decederet postquam eam duxerit ad domum suam, de qua quarta parte non pocsit maritus modo aliquo defraudari sive dos constet in pecunia numerata, sive non. Et hoc capitulum locum habeat tam in nuptis quam in nubendis, mobile autem quod extabit ex d.a Muliere defuncta intregraliter (sic) revertatur ad haeredes d.ae Mulieris defunctae. Addicientes, ne d.ae Mulieres de facto priventur potestate testandi, quod si ipsa mulier habens filium, vel filios, vel testari voluerit de bonis suis, et eius Maritus, vel alius impediverit eam facere testari ita quod non fecerit d. Testamentum d.us Maritus d.o casu pro parte Dotis, et lucro ipsius partis pro eius poena  sit, et intelligatur privatus et praesumatur authoritate ipsum maritum d. impedimentum praestiticse ad praedicta si hoc opus haberetur saltem per duos Masculos vel foeminas bonae famae, et oppinionis. Verumtamen si dececserit cum filijs, et d.i filij post mortem suae Matris dececserint videlicet foeminae infra I2. Annos masculi infra quatuordicim tunc medietas haereditatis defunctae, et impeditae sic testari revertatur  ad domum de bonis cuius d.ae Dotes d.ae Mulieri datae vel solutae fuicsent à cuius medietatis succecsione d.o casu privamus, et privatos ecse decernimus haeredes, et succecsores dictorum filiorum sic defunctorum quorum mater fuicset impedita testari, ut d.um est.

 

Quod Mulieres bone famae non teneantur intrare

Palatium  R.  XXVII.

 

Mulier bonae famae ad se excusandum seu ad testimonium aliquod peribendum, (sic) non debeat aliqua ratione cogi, nec etiam cogatur ire nec intrare Palatium Communis, Sed Notarius Curiae ad eius Testimonium, seu ad excusationem recipiendam debeat ire recepturus ad aliquem locum in praesentia alicuius coniunctae personae sibi prout ipsa Mulier eleggerit, et si in aliquo praedictorum contrafactum fuerit solvat Potestas, vice qualibet communi poena quinq. flor. auri et eiusd. Mulieris excusatio, sive Testimonium praestitum seu factum in Curia non valeat ullo modo.

 

De non recipiendo in fideiussorem Qui Patrem habet

R.  XXVIII.

 

Item statuimus, et ordinamus quod Potestas Judex er Notarius, non debeant aliquem recipere in fideiucsorem qui patrem habeat, sed semper teneantur quaerere si patrem habet, nec pocsint recipere aliquem Ansianum, (sic) vel aliquem decem de Populo, vel aliquem Advocatum, Judicem, Procuratorem, vel Notarium, in fideiucsorem, et si receperit non teneat  fideiucsio praedicta, etiam si statuto renunciaverit, et si contrafecerit solvat contrafaciens Communi Ameriae de suo salario x. lib. denariorum.

 

Quod per Commune Amerie nulla obligatio fiat

R.  XXIX.

 

Per commune Ameriae fideiucsio, Confecsio, depositum seu aliqua obligatio, vel alienatio non fiat nec fieri pocsit pro aliqua persona, seu Communitate seu universitate existentibus vel existenti ex iurisdictione Communis Ameriae, et hoc capitulum sit praecisum. Et si Antiani contra hoc Capitulum fecerint solvant pro banno Communi Ameriae 5. (aliunde "50") lib. denar., et suo risico procedat obligatio, et non contra Commune.

 

Quod cogatur damnificans ad damnorum refectionem

R.  XXX.

 

Si aliquis Civis, vel Comitatensis ad (aliunde "ob") debitum alicuius, (omesso "civis") ved (sic) de comitatu Ameriae seu ad (aliunde "ob") sententiam, vel ad (aliunde "ob") condemnationem, seu ob inimicitias, vel iniurias, seu causis, et occasionibus quibuscumq. inque (aliunde "inique") commicsis per d. Civem, quarum causa et occasioni aliquis Civis Amerinus, vel Comitatensis damnum pateretur extra districtum Ameriae, vel expensas quocumq. modo in Curia vel extra, quia qui occasionem damni dat damnum (corretto) dedicse videtur quod Potestas, vel iudex teneatur et debeat ad eius petitionem illum cogere de facto sine figura Judicij facta solum fide de damno recepto pro quo damnificatus ecset ad refectionem d.i damni, et expensarum in persona, et rebus ad eius voluntatem. Addicientes quod si in Civitate, Comitatu, et districtu Ameriae ille Civis, et Comitatensis, cuius causa, et occasione quis damnum pacsus est, non haberet bona sufficientia pro d.o damno, seu de illis bonis satisfactum non esset damnum passo infra decem dies post requisitionem damnificati nec capi pocsit personaliter tunc condemnetur Communi Ameriae in illa quantitate in qua quis diceret se damnificatum, ac etiam ad satisfaciendum damno, et interrecsi, et expensis damnificati super quo procedi pocsit per inquisitionem denunciationem seu quaerelam sine figura Judicij sub poena protestati, (sic) vel Judici in praedictis, vel aliquo praedictorum vel contrafacienti, vel ommittenti, vel negligenti 25. flor. aur. pro quolibet paenitus imminente, et vice qualibet.

 

Quod habitantes in ead. domo non faciat iniuriam

unus alteri  R.  XXXI.

 

Habitantes in una Domo, seu aedificio unus superius, et alius inferius divise habeant se se curialiter genere, quod nullum incongruum unus alteri faciat, et si habitans desuper proiecerit, vel fecerit aliquod turpe inferiori solvat pro poena Communi praedicto quinq. libras denariorum. Et si habitans inferius aliquid incongruum, et turpe superiori fecerit solvat Communi praedicto quinq. libras, et ille qui tenet desuper solvat (cancellato) debeat ita claudere et murare voltam, seu solamen quod nihil turpe debeat seu pocsit defluere in domum vel ante domum inferioris, et qui contrafecerit solvat eamd. poenam, si de hoc fuerit accusatus sub poena penitus imminenti Potestati, vel Judici x. floren. auri contrafacienti, vel ommittenti in aliquo praedictorum.

 

De Muro inter Consortes  R:  32.

 

Muri communes inter consortes pocsint murari, et super eis unus ex consortibus altiare, et murare pocsit invito consorte, tantum requisito si vul (sic) teneri ad expensas in d.o opere quod vult Consors inaltiare, et adaequare domum suam vellet d.o muro de novo per consortem mutato (sic) ante horam (aliunde "omnia") debeat ipsi Consorti reficere medietatem expensarum ipsi consorti facto muro (aliunde "factarum in muro") per Consortem praedictum qui d.um murum altiavit ad extimationem dd.orum (duorum) maggistrorum ponendorum unus pro uno, et alter pro altero consortium praedictorum quorum extimationi quilibet parere debeat, et se (sic) d.i Maggistri non ecsent in concordia in extimatione praedicta Magister eligatur ad praedicta et eligi debeat per DD. Antianos populi d.ae Civitatis cuius extimationi et declarationi stetur, et stari debeat per ipsos consortes ad poenam 50. libr. denar. Et si d.us Consors qui muravereit (sic) extimationi praedictae parere nollet, et non permitteret suum consortem murare, et altiare, et appodiare d.o Muro offerenti ei reficere d.as expensas vel medietatem praedictarum expensarum solvat pro poena communi Ameriae xl. lib. denar. et Potestas offerenti reficere d.as expensas debeat dare consilium, et favorem in murando, et appodiando d.o muro Communi salvo quod si Communio negaretur d.i muri quod altiari, et appodiari non pocsit, nisi omnino constiterit de communione, et rationabilitate. et quod nullus consors pocsit de novo cursum aquae seu stillicidium super et versus domum sui Consortis ad d.am poenam. Et quod clusionem (aliunde "clusimen") in alicuius Domus aliquorum Consortium quae ecset divisa licitum sit Consorti claudere, et murare in confinio super solio utriusq. consortis, requisitis consortibus et teneatur tantum solvere medietatem expensarum d.i clusiminis de muro condecenti, et competenti, et Consors qui non fecerit partem suam Muri, sive clusiminis cogatur per potestatem solvere in pecunia usq. in quantitatem qua pretenderetur domus sua, et id. intelligatur semper quando voluerit muro communi recipere commede. (sic) Et hoc fiat sine salario summarie, et oblatione libelli, et sine strepitu, et figura Judicij. Addicientes quod si unus Convicinium super muro Communi  sibi, et alij convicino, vellet facere conductum et aqua destruat parietes d.us Convicinus teneatur ad medietatem expensarum ac etiam ad dandum appodium praedicto conducto quae expense pocsint peti quandocumq. à d.o Convicino sine figura Judicij, ut dictum est sub poena potestati vel Judici in aliquo praedictorum contrafacienti, vel ommittenti xv. flor. aur. illico imminenti pro quolibet, et qualibet vice.

 

Quod omnes exceptiones possint opponi conta (sic)

instrumenta edita extra districtum Ameriae

R.  XXXIII

 

Item statuimus, quod si aliqua quantitas pecuniae apparet mutuata, vel depositata alicui inter Amerinos extra Civitatem Ameriae et inde appareret aliquod publicum Instrumentum et talis mutuator, vel depones (sic) peteret in Curia Amerina, cuilibet sit licitum opponendi omnes exceptiones non numeratae pecuniae et omnes alias sibi competentes, et competituras, et Potestas teneatur observare praedicta ad p(oe)n. x. lib. denar. de suo salario, et hoc locum habeat in praeteritis, praesentibus et futuris.

 

De cedendo Bonis  R.  XXXIIII

 

Quia in fraudem Creditorum plures, immo multi cedunt bonis clam, et occulte, statuimus quod quicumq. voluerit bonis suis cedere infrascripta forma servetur ex parte Domini Potestatis vel aliorum officialium d.ae Civitatis quod omnes Creditores, talis volentis cedere bonis d.ae Civitatis compareant coram D. Potestate ad videndam cecsionem prout d.us talis intendit facere. Et simile bandimentum fiet die Dominico, et die Sabati fiat d.a Cessio bonorum in Platea Communis praesentibus officialibus d.ae Civitatis, et omnibus qui  ad hoc voluerint interecse sono tubae praemicso et aliter facere non valeat, nec debeat dimittere omnes pannos Creditoribus suis usq. ad interulam in d.a platea tubis sonntibus et praedicta locum habeant in praeteritis praesentibus et futuris non obstante, quod si aliquis renunciaverit in aliqua forma, et quod nihilominus mittant, et mitti debeant in Campanili Communi per unum Annum, dummodo praedicta locum non habeant in Mulieribus quibus mulieribus (scritto sopra) sit licitum bonis renunciare ad Bancum d.i Communis coram Potestate, vel Judice sine aliqua solemnitate et ad poenam aliquam non teneantur.

 

Quod Nullus det damnum in Tenuta (sic) datam

R.  XXXV.

 

Statuimus, quod si aliquis habuerit aliquam Tenutam per Curiam d.ae Civitatis ex primo Decreto in bonis alicuius quod in ipsis bonis nullum damnum referat, nec faciat, et si contrafecerit tenatur (sic) ad illa (sic) poenam quam solveret si in bonis alicuius damnum dedicset.

 

Quod viso publico Instrumento facto a xx. Annis

citra fiat preceptum à Debitore  R.  XXXVI.

 

Cuilibet Creditori liceat petere, et exiggere cum effectu à quibuscumq. Debitoribus suis  quamcumq. pecuniam et rem quam recipere et habere deberet à suis debitoribus ex vigore, et auctoritate Instrumentorum capitulo infra maxime scripto semper salvo. Et quod in petitis, et repetitis d.ae quantitatis pecuniae, vel rei nulla petitio seu libellus offeratur aliqua ratione vel causa. Item semper tales Creditores in Curia d.ae Civitatis audiantur sine oblatione libelli, et pocsint, et valeant contra d.os eorum Debitores ius prosequi pro velle ipsorum ut postulat ordo iuris, Et viso publico Instrumento per Judicem fiat praeceptum Debitori ad petitionem sui Creditoris. In debitis vero, et pro debitis unde appareat publicum Instrumentum ultra xx. Annos libellus offeratur, et offerri debeat, et super eo procedi, ut postulat ordo iuris. Et quilibet Notarius d.ae Civitatis, et eius Comitatus pocsit, et valeat ubicumq., et extra districtum d.ae Civitatis. Et inter quoscumq. et quilibet alius Notarius ad petitionem alicuius Civis, vel districtualis d.ae Civitatis facere contrhaentibus praeceptum Quarantiggiae super quocumq. contractu, vel re debita vel promicsa sub hoc tenore.

 Et insuper ego talis Notarius infrascriptus percepi (aliunde "precepi") et praeceptum Quarantiggiae feci super praedicto obligato seu promittentibus seu contrhaentibus seu confitentibus, ut observent, et observare debeant omnia, et singula in d.o Instrumento contenta, ut d.um praeceptum habeat vim diffinitivae sententiae ita quod in contractibus mutui sive depositi et in quacumq. obligatione et confecsione, aut promicsione pecuniae, aut alterius cuiuscumq. rei, unde appareat publicum Instrumentum, in quo ecset scriptum praeceptum quarantiggiae  praedicte contra ipsum Instrumentum, nulla pocsit opponi exceptio nisi tantum falsi, solutionis, transactionis pacti, et iudicate rei, hoc tantum declarato quod per oppositionem dictarum exceptionum, vel aliquarum earum nullus Debitor relaxari debeat, nisi prius discussis exceptionibus praedictis sè opponere vellet, et quod ad petitionem cuiuscumq. debitoris, viso publico Instrumento, cum Quarantiggia teneatur, et debeat cogere d.um Debitorem sine aliquo alio praecepto, vel observatione casuum in d.o Instrumento contentorum ad poenam 25. lib. denar. de suo salarium (sic) nisi praeceptum ecset debitori per Judicem 2.um formam Statutorum d.ae Civitatis, et terminus x. dierum, qui datur debitori ad solvendum esset lapsus, teneantur tamen d.i Creditores antequam debitor capiatur solvere salarium Communi secundum formam statutorum, et fidem facere potestati, et Judici de solutione huiusmodi per Apodissam, seu Bollettam manu Cancellarij Communis, qui pro tempore erit scriptam, et aliter quidem capi non pocsit. Et hoc statutum in quantum de Quarantigia loquitur locum habeat à xx. Annis citra et in futurum, non obstante iure aliquo et Statuto d.ae Civitatis quod in Contrarium loqueretur.

 

Quod quilibet Debitor possit offerre de bonis suis

Creditori  R.  XXXVII.

 

Statuimus etiam quod nulla persona de d.a Civitate Ameriae, vel eius districtu pocsit personaliter cogi constringi ad aliquod debitum persolvendum ad x. lib. supra si obtulerit, et dederit cum effectu de bonis suis pure, et simpliciter alteri non obligatis, nec in genere, nec in specie ad petitionem, et voluntatem Creditoris etiam de melioribus ab una parte dictorum bonorum secundum extimationem faciendam per duos homines ponendos unum pro parte creditoris, et alium pro parte debitoris ab eis de congrua extimatione facienda recepto primitus iuramento, et si d.i duo boni homines sic positi se non concordaverint in extimatione facienda ponatur tertius per DD. Antianos Populi, et d.i duo positi cum d.o Tertio debeant d.am extimationem facere in termino quinq. dierum à die d.ae electionis tertij, et quod debitor praedictus teneatur, et debeat omnia, et singula sua bona stabilia, et mobilia ascendentia ad summam, et valorem centum solidorum inscript. dare, et acsignare coram iudice suo Creditori antequam descendat (sic) de Palatio et si dicte (aliunde "ante") d. acsignationem, et obligationem discederet de Palatio praedicto ipse Debitor beneficio d.ae oblationis careat. Qui extimatores teneantur, et debeant ad poenam x. librarum extimare de ipsis bonis, usq. ad quantitatem debitam de quibus bonis d.o Creditori placuerit, et facta d.a extimatione d.us Creditor habeatur pro vero Domino, et pocsecsore rerum extimatarum, et ipsa bona extimata per se ipsum, et sua auctoritate pocsit aprehendere, et tenere, et nihilominus d.us Debitor teneatur, et debeat d.o Creditori de rebus extimatis venditionem facere pro praetio per praedictos extimatores declarato, cum idonea cautione ad sensum Sapientis Creditoris incontinenti facta extimatione praedicta poena x. lib. den. pro qualibet die qua d.us Debitor fuerit in mora et posquam d.us Creditor fuerit requisitus, et interpellatus per unum debitorem (corretto) qui vellet, et offerret dare de bonis suis Creditori praedicto secund. form. sat. (sic) d. Debitor teneatur, et compellatur recipere, nisi per pactum contrhaentium tempore celebrati contractus in contrarium foret actum secundum d.am formam. Et hoc locum habeat in praeteritis praesentibus, et futuris absolute, et praecise debeat observari, non obstante Statuto, vel ordinamento quod in contrarium loqueretur. Supra vero x. libr., quilibet pocsit, et valeat conveniri, et ad solvendum personaliter cogi, et costringi secundum formam iuris, et Stat. d.ae Civitatis iure aliquo non obstante, quod in contrarium loqueretur dummodo d.um beneficium offerendi locum habere non pocsit in publicis Mercatoribus Civitatis, vel Comitatus Ameriae, qui pro qualibet quantitate pecuniae ad petitionem sui Creditoris in pecunia numerata solvere teneatur poena Potestati, vel Judici contrafacienti vel ommittenti in aliquo praedictorum x. flor. auri mox pro quolibet imminent, (sic) et vice qualibet.

 

De sequestratione facienda  R.  XXXVIII:

 

Ad petitionem cuiuscumq. petentis viso publico instrumento, vel saltem iuramento recepto ab ipso petente Potestas, et quilibet alius officialis contra forensem, vel suspectam personam etiam si forensis non fuerit de qua suspicione tenetur sacramento Creditoris sequestrationem rerum eorum et ipsorum capturam facere teneatur et d.a sequestratio, et captura fieri pocsit exceptis viggilijs quolibet tempore et faestivitatibus S. Firminae de Mense xbris (sic) Nativitatis Domini, et Pascatis Resurectionis quorum exceptis, quibus Viggilijs, et faestivitatibus sequestratio, et captura fieri non pocsit petens vero d.um sequestrum si in aliqua defensione deficeret in expensis leggitimis, et interrecse partis (aliunde "ad interesse parti") summarie condemnetur. Si d.us Potestas Judex, vel alius officialis in aliquo praedictorum contrafecerit vel ommiserit poenam incur. x. floren. auri statim imminentem pro quolibet, et vice qualibet.

 

Quod conserventur indemnes, qui se obligaverunt

pro Communi  R.  XXXIX

 

Ad praebendam materiam Civibus Amerinis et alijs quibuscumq. onera Communis suscipiendi temporibus opportunis, statuimus, et ordinamus quod omnes, et singuli qui pro communi Ameriae, et ad eius petitionem fideiubendo, vel alio quovis modo, et tanquam principales, sub nomine cuiuscumq. contractus sè obligabunt pro communi paenes aliquem, vel aliquos Creditores de aliqua re, vel pecunia ipso facto sint, et conserventur indemnes à d.a obligatione pro Communi Ameriae ita, et taliter quod omnes, et singulas expensas damna, et interrecse quae d.us talis obligatus fecerit, et substinuerit in iudicio, vel extra pro d.a tali obligatione et eius causa in quacumq. Curia vel loco d.um Commune Ameriae absq. alijs probationibus eid. obligato absq. alia deliberatione reficere teneatur. Et nihilominus ad petitionem obligati praedicti vel obligatorum teneatur et debeat d.um Commune d.am causam in se suscipere, et defendere per sè ipsum omnibus suius sumptibus, et expensis, et omnia alia, et singula facere quae d.o obligato, vel obligando videbitur et placebit, et DD. Antiani qui pro tempore erunt in hac persona integro (aliunde "in hac parte personam integri") Communis gerant et gerere intelligantur ita quod absq. nova deliberatione pocsint, et debeant praedicta, et pro conservatione d.ae indemnitatis legitime adimplere gerere, et facere non obstant. aliquibus statut. supra vel infra positis.

 

De Arbitris cogendis per Potestatem  R.  XL:

 

Arbitri, seu positi ad aliquam Causam finiendam, et ponendam in posterum à partibus finem causae eis compromicse debeant penitus terminare infra octo dies et Potestas, et eius Judex cogere eos debeat si causam in sè receperint terminandam ad petitionem cuiuscumq. petentis statuto aliquo non obstante, sub poena Potestati, et Judici contrafacienti, vel ommittenti in aliquo praedictorum x. flor. auri pro quolibet, et vice qualibet, illico imminente.

 

Quod acta Communis possin (sic) publicari

in Cartis bombacinis  R.  XLI:

 

Omnia acta Communis praedicti, tam Civilia quam criminalia, et quaecumq. alia scribi valeant, et publicari in Cartis Bambacinis, etiam in quaternis dictarum Cartarum bene et legaliter sub idoneo corio Carte pecudinae per Notarium, et alios quoscumq. officiales Communis praedicti, et per quoscumq. alios Notarios et ipsa acta pocsint exemplari, et copiae valeant, et teneant, et plenam obtineant roboris firmitatem, tanquam (sic) publica et idonea, et omni modo fide digna, ac si essent scripta, et publicata in cartis idoneis, et pecudinis.

 

De ratificatione gestorum  R.  XLII.

 

Omnia, et singula per viam cntractus gesta, et acta retro inter contrhaentes quoscumq., et quandocummq. concursa retro quae firmitatem recepissent ex vigore alicuius Capituli statutorum Civitatis Ameriae, et quae in praesenti volumine confirmata, et repetita non ecsent ad scandalum removendum rata sint, et firma, et plenam obtineant roboris firmitatem aucthoritate presentis statuti non obstan. aliquo quod in contrarium loqueretur.

 

 

 

Quod habentes dotes Mulierum teneantur

alimenta prestare  R.  XLIII.

 

Quicumque habet dotem Mulieris, et eid. non restituit d.am Dotem, teneatur, et debeat eidem Mulieri dare, et solvere alimenta secundum quantitatem Dotis, et qualitatem Mulieris, et Judex teneatur nomine alimentorum decernere ipsi Mulieri praestandos, et dandos duos denarios pro libra pro quolibet mense sive dos petatur sive repetatur, et in petitione et repetitione Dotis salarium non solvatur contrario aliquo non obstante, et si talis habens Dotem voluerit amplius pro d.a Dote ad alimenta teneri, teneatur, et debeat ipsam dotem deponere in denarijs apud aliquem Mercatorem sufficientem, vel eo citato personaliter, vel ad domum praedictam dotem recipere debeat. Et facto d.o deposito alimenta d.is Dotibus non currant ulterius, et hoc locum habeat in praeteritis praesentibus et futuris. adicientes quod d.i denar. per libram pro quolibet mense intelligantur etiam declarati posito quod Judex ad declarandum non fuisset requisitus.

 

Quod nulla donatio possit fieri per Mulierem

sine consensu infrascriptorum  R.  XLIIII:

 

Quoniam Mulieres de facili pocsunt decipi et fraudari nulla idcirco donatio pocsit fieri per aliquam Mulierem alicui sine praesentia, et voluntate patris Carnalis, vel fratris si haberet, et sine praesentia, et consensu viri, si virum habet, et sine praesentia, et consensu filij Maioris xiiii. Annorum si virum non haberet, vel saltem duorum Consanguineorum eid. Mulieri magis intimorum si praesentem fratrem, vel virum, seu filium ut dictum est non haberet, et si aliter fieret non valeat ipso, (omesso "iure") et Potestas, et quilibet alius officialis d.ae Civitatis teneatur et debeat vinculo iuramenti, et ad poenam 25. libr. denar. pro quolibet ad petitionem cuiuscumq. Mulieris donantis petentis facere revocari, et cacsari d.am donationem factam contra d.am formam cogere, et costringere realiter et personaliter ad cacsandam d.am Donationem et si ille qui receperit d.am Donationem factam, vel ille cui facta foret vel voluerit ad petitionem petentis cacsare, et irritare, revocare, et renunciare Potestas pocsit ipsum de fraude punire ad arbitrium suum, et nihilominus d.a Donatio sit Cacsa, irrita, et nullius valoris aucthoritate praesentis capituli et quod nulla mulier pocsit aliquem Contractum facere sine consensu viri si virum habet si vero virum non habet sine consensu filij sui Maioris I4. Annis si haberet, et si contra praedictam, et infrascriptam formam fieret sit ipso iure nullius roboris, et valoris contrario aliquo non obstante. Addicientes quod d.a Mulier donationem causa mortis secundum formam iur. Civil. et etiam procurationis (aliunde "procuratores") ad causas, et lites quaelibet legitime aetatis facere pocsit, et quod ubi deficerent sopranominati (sic) qui consentire debent secundum formas praedictas, vel ecsent à Civitate, et Comitatu Ameriae absentes, vel ecsent Mortui, quod eo casu Potestas vel Judex suplere pocsit eorum defectum consentiendo, et interponendo decretum suum, et Communis Ameriae, dummodo quod ipsa Mulier habens filium, vel filios nullam pocsit facere donationem quoquo modo.

 

De costringendo forensem qui se costrinxerit

ad Bancum Civitatis Amerie  R.  XLV:

 

Si aliquis forensis, vel alius qui se costrinxerit ad Bancum Civitatis Ameriae vel contraxerit aliquod debitum, vel extiterit in aliquo obligatus, vel promiserit aliquid alicui de d.a Civitate, et eius Districtu costringatur ipse, vel eius haeredes personaliter ad voluntatem petentis usq. ad plenam satisfactionem.

 

De contractibus simulatis et per apodium factis

R.  XLVI.

 

Omnes contractus tempore alicuius Rectoris, vel omni tempore Tiranni d.ae Civitatis, et in ipsa Civitate, vel eius districtu cuiuscumq. generis sint, tam refutationis quam renuntiationis, et tam venditionum, quam aliorum quorumcumq. contractuum qui probarentur per unum Testem plene probantem vel saltem per quinq. testes de fama publica eos fore simulatos, ex coactione tenuiorum (aliunde "ex cohactionis terrore") vel metu, vel apodio facta ipso iure sint cacsi irriti, et inanes, et si peteretur coram Potestate, vel Judice, vel alio Rectore, vel officiali d.ae Civitatis prout d.us contractus facta probatione praedicta faciat Cancellari ad petitionem cuiuscumq. petentis, et praedicta facere sine oblatione (le ultime due parole cancellate) teneantur d.us Potestas, et Judex summarie sine oblatione Libelli et ad poenam xv. floren. auri statim imminentem pro quolibet, et vice qualibet, et quod recipiens tales contractus ad eius voluntatem poenam incurrat ipso facto 25. flor. auri, et hoc locum habeat in praeteritis praesentibus, et futuris praesumptione emptionis non obstante.

 

 

 

Quod restitutio Dotis fiat in bonis specialiter

hipothecatis  R.  XLVII:

 

Tempore restitutionis Dotis ipsa restitutio fiat Mulieri, vel ei, cui de Jure debetur in pecunia in Instrumento d.ae Dotis contenta, si restituens pecuniam restituere vellet, alias ipsa restitutio fiat eid. de bonis, et in bonis, et in ipso Instrumento, vel alio quocumq. pro ipsa restitutione specialiter obligatis si sufficerent ultra d. bona in bonis, et de bonis, alijs d.i restituere debentis, usq. ad plenam restitutionem, et satisfactionem dotis praedictae quae bona licitum sit d.ae Mulieri, vel cui de iure debetur usq. ad satisfactionem praedictam sua aucthoritate propria intrare tenere capere, et pocsidere, et fructus percipere sine poena l. (legis) et Curiae dummodo d.us restituere debens d.as dotes, vel eius Dotes pocsit d.a bona recolligere, et solvere infra Annum proxime futurum à die introitus supradicti.

 

De coggendo debitorem ad petitionem eius

fideiussoris  R.  XLVIII.

 

Cogatur Debitor ad petitionem sui fideiucsoris per Potestatem, et quemlibet eius officialem summarie sine salario, et libello ad satisfactionem d.i fideiucsoris de omni eo quod probaverit sè solvicse pro d.o Debitore, et damnis, et expensis legitimis. Et ipsa coactio fiat, et fieri debeat realiter, et personaliter ad voluntatem fideiucsoris praedicti ipsam solutionem legitime probatis (aliunde "probantis") non obstantibus aliquibus exceptionibus legge, vel statutum (aliunde "statuti" o "statuto") quae in contrarium loquerentur.

 

De oblatione promissa bonorum Debitoris

R.  XLIX.

 

Si quis Civis, vel comitatinus Civitatis Ameriae pro aliquo Cive, vel Comitatensi paenes aliquem forensem fideiucserit, de quacumq. re, et pecunia, et ipse fideiucsor d.o Creditori forensi satisfecerit, non obstante aliqua probatione iuris Civilis, vel municipalis supra, vel infra, (omesso "posita") pocsint, et valeant ipsi fideiucsores à d.o Creditore forensi cecsionem recipere, et iura emere contra d.um Debitorem Civem, vel Comitatensem titulo emptionis, vel quocumq. alio, et ipsa cecsio valeat, et teneat, et ad compensationem admittatur usq. ad concurrentem quantitatem eius quod satisfecerit fideiucsor praedictus d.o forensi. Addijcientes quod fideiucsor quicumq. pocsit suo Creditori offerre de bonis sui debitoris, nisi renunciatum ecset quod non pocsit de bonis offerre pro pecunia. Et ipse Creditor teneatur, et debeat d.am oblationem recipere et de ipsa stare contentus, et si d.a oblatio de bonis proprijs d.o fideiucsori facta foret ex vigore alicuius Capituli d.ae Civitatis.

 

De non molestando Mulierem de (aliunde "in") bonis

per eam possessis occasione suarum Dotium  R.  L.

 

Si aliqua Mulier post mortem Viri sui receperit dotes suas, et ob contumaciam haeredum d.i Viri sui missa fuerit in pocs(essi)onem bonorum olim d.i sui Viri, tam ex primo quam ex secundo decreto ipsa res, et bona per decemnium pocsederit quod nullus ex creditoribus viri ipsam mulierem in bonis praedictis sic pocsecsis inquietare valeat, nec aliquod ius praetendere sed sit secura sic (aliunde "sic secura sit") mulier ac si 30. Annorum spatio pacifice, et quiete, et iusto titulo pocsedicset.

 

De dote alicuius Mulieris solvenda possint personaliter

conveniri principales, et fideiussores  R.  LI.

 

Pocsit, et liceat unicuiq. petere Dotes sibi promicsas pro aliqua Muliere, unde publicum appareat Instrumentum. Et promittens ipsas Dotes realiter, et personaliter, valeant (sic) conveniri ad voluntatem ipsius, qui Dotem recipere debet, et pocsit conveniri principalis, et fideiucsor prout et sicut ei placuerit non obstante aliquo statuto supra, vel infra posito, addentes quod ipse solvens pocsit habere recursum in bonis eius pro quo vel quibus quis promiserit, et se obligaverit, et contra ipsum cui fideiubberet (sic) alias de iure probando ipsam dotem, et pro talibus fiat, et fieri debeat d.o solventi ius summarium sine libello, et alia iuris observantia ita quod non remaneat in damno, et quod id quod  summarie fiet per aliquem Potestatem, vel Judicem valeat, et teneat aliquo non obstante.

 

De exbanditis in Civilibus et citatione forensium

R.  LII.

 

Si aliquis citatus fuerit ad Curiam d.ae Civitatis ad petitionem alicuius, semel personaliter, vel bis ad domum, vel semel in schalis palatij d.i Communis si fuerit forensis, vel Civis non habens in d.a Civitate habitationem propriam vel deductam (aliunde "conductam") pro debito centum solidorum et ab inde infra ad petitionem cuiuscumq. pocsit leggitime exbandiri, et in banno poni de d. Civitate Ameriae (omesso "et") eius districtu in quantitatem, et petitionem per ipsum Creditorem usq. ad ipsam quantitatem et in 20. sol. recepto prius iuramento à Creditore, vel eius Procuratore quod calumnioso animo non petit, et quod sibi non est in totum, vel in partem in aliquo solutum ac etiam in praedictis condemnari suo Creditori praesentiam (aliunde "per sententiam") iudicis facta fide de debito à centum vero solidis supra citetur d.o modo, et non comparens pocsit etiam et valeat ad petitionem sui creditoris, vel eius Procuratori (sic) legitime exbandiri, de Civitate Ameriae et eius districtu, ac etiam condemnari pro quacumq. quantitate, et re petita.

 

Quod Confessio dotis facta in Testamento valeat

R.  LIII:

 

Confessio Dotis per aliquem factam absente parte in testamento valeat, nec non in quacumq. ultima voluntate de quacumq. re et pecunia nec revocari pocsit, nec revocata intelligatur per aliquem (sic) novam ultimam voluntatem à d.o Confitente, quacumq. solemnitate, et ex ipsa confecsione cogi pocsit, et actio competat si (Stat. 1441: "ei") cui ipsa dos de iure debetur, decernentes quod relictum factum mulieri, (omesso "per virum suum in ultima voluntate non obstantibus quibuscumq. verbis in d.a ultima voluntate contentis per ipsam mulierem") vel alicui ius (aliunde "alicuius") nomine seu habentes (aliunde "praetendentes") causam ab ipso recipi vel exigi non pocsit ullo modo si d.a Mulier transiverit ad secunda vota, vel sè remaritaverit vivente filio vel filia viri sui de cuius legato agitur uno, vel pluribus minore, vel minoribus quinq. Annis, d.is vero quinq. Annis elapsis, vel nullo filio remanente, vel filia, ex d.o viro d.um legatum debeatur eid., et peti pocsit, et exigi etiam si ad alia vota transibit.

 

Quod Notarij teneantur ostendere Protocolla

R.  LIIII:

 

Quilibet Notarius teneatur vel debeat ostendere protocolla, et demonstrare cuiuscumq. generis Contractus pertinentes petenti infra spatium quinq. dierum ad poenam centum flor. (cancellato) solidor. recepto prius salario competenti de facto exiggendo, et d.um salarium dicatur ecse competens 22... (puntini; aliunde "duodecim den.") pro quolibet Anno pro ipsa ostentione, anni (aliunde "tantum") temporis preateriti à quo d.um Instrumentum fuerit Confectum.

 

 

 

 

 Qud (sic) male utentibus sua substantia interdicatur

bonorum administratio  R.  LV:

 

Omnibus et singulis, qui male utuntur bonis suis et substantia per Potestatem Ameriae et eius Judicem ad petitionem cuiuscumq. petentis interdicatur bonorum administratio sic male utentibus substantia sua, dummodo d.o Potestati, et eius Judici fiat fides per iuramentum, vel quatuor personarum consanguineorum, vel affinium eius quod male uteretur eius bonis acserentium suo iuramento eum male uti substantia sua absq. alia solemnitate Juris, et sine petitione, vel ordine Judiciario, et causae cognitione, etiam parte absente et quod facta fide, et acsertione praedicta per d.um Potestatem vel Judicem detur Curator bonis d.i maleutentis substantia sua. Et si (aliunde "ei") cui facta est bonorum interdictio praeconizzetur ad petitionem duorum Consanguineorum seu d.i Curatoris, quod nulla persona debeat contrahere, seu contractum inire vel facere de caetero, cum illo tali cui ecset bonorum administratio interdicta, et si secus fieret Potestas qui pro tempore erit, et eius Judex, et quilibet ipsorum teneantur, et debeant ad petitionem cuiuscumq. petentis d.um Contractum factum post d.um Bandimentum cacsare, et nullum pronunciare, sine aliqua petitione damda (sic) in scriptis et sine strepitu, et figura Judicij, et eo contractu non audiatur contrhaens d.o modo statuto aliquo non obstante quod contra praedicta vel aliqua praedictorum loqueretur, et maxime statuto loquente de executione Instrumenti, vel praecepti per quantum ad hec Notarius habeat not., (aliunde "quod quantum ad hoc non habeat") roboris firmitatem.

 

Quod vicini habentes muros inter eos teneantur murare

ad petitionem requirentium usq. ad summum  R.  LVI:

 

Convicini habentes murum Commune murent inter eos usq. ad summum domus ad hoc, ut non valeat inter eos scandali materia exoriri, et unus Vicinus, non pocsit in aliam vicini Domum transire, à summo vero supra si quis vicinorum murare voluerit, teneatur murare suis expensis requisito tantum vicino si vult tenere, Et si alter vicinus, voluerit pro tempore suam Domum inaltiare teneatur eid. reficere medietatem expensarum per muratorum Rectores declarandarum.

 

De praesumptione fictitie venditionis.  R.  LVII:

 

Non obstante contractu quantumcumq. quarantiggia vallato, et si in eo continueretur repraesentata (corretto) pocsessio venditoris dicentis sè emptoris nomine pocsidere, si d.us emptor rem taliter emptam (omesso "non") pocsederit iure spacium (sic) quinq. ... (spazio in bianco; omesso "annorum") decurrendorum post tempus in d.o Instrumento contentum, volumus, et firmamus et praesentialiter declaramus habeatur et intelligatur fictitia, et de iure non teneat, et ipse contractus rescindatur dummodo ipse Venditor restituat praetium emptori, vel haeredi suo et (aliunde "quod") pro dicta emptione recepit.

 

De agumentatione probationis contra Potentes

R.  LVIII:

 

Quoniam nonnulli Comites Magnates, et Barones, multas Mercantias acquirunt, et retro acquisiverunt pro se ipsis, et eorum familijs famulis, et Domicellis, et maxime pannos, et Arma de quibus instrumenta non fiunt, nec fieri consuetum fuit, cum ipsi Mercatores, et alij contrhaentes eorum solam fedem (sic) sequantur in praedictis, et aliorum, et (aliunde "et absonum esset") d.os tales comites, et Magnates et Barones taliter locupletari, cum aliena iactura, statuimus, et ordinamus quod Potestas, et quilibet officialis Civitatis Ameriae praesentes, et futuri teneantur et debeant d.os Magnates vel alterum ipsorum qui personaliter non habitant in Civitate praedicta ad petitionem cuiuscumq. petentis cogere, et cum effectu cogi facere realiter, et personaliter summarie, et de plano absq. libello ad satisfaciendum d.is Mercatoribus, vel alijs supradictis de quacumq. re vel pecunia, et quod contra ipsos, vel alterum ipsorum sufficiat probatio unius Testis fide digni cum iuramento d.i petentis, vel cum libro suae apothechae non obstantibus aliquibus iuribus quae in contrarium loquerentur, et hoc locum habeat in praeteritis praesentibus, et futuris.

 

Quod Tabernarij possint vendere pignus  R.  LIX:

 

Quicumq. pignoraverit aliquid alicui Cauponi vel vendenti vinum, vel cuilibet alteri personae Civitatis, vel Comitatus Ameriae et eius districtus teneatur recolligere quod pignoraverit infra duos menses, et si non recollegerit infra d.um tempus Caupo, seu Tabernarius (cancellato e riscritto sopra) vel vinum vendentes, vel quilibet alius non teneatur eid. reddere elapso d.o termino sed pocsit quod ei pignoratum est vendere, et omnia facere quae de eius voluntate prececserit (aliunde "processerit") dummodo si de d.o pignore plus habuerit quod recipere haberet restituat illud plus Domino pignoris. Si vero minus teneatur d.us pignorans ad suplementum, et ante quam fiat d.a venditio in fine d.i mensis teneantur habentes pignus requirere pignorantem seu pignorantes ut liceat (aliunde "luant") d.um pignus seu pignora recolliggere, et tamen de venditione, et requisitione (aliunde "tam de requisitione quam de venditione") stetur et credatur iuramento ipsius habentis pignus. Si quis vero termino elapso receperit d.um pignus in iudicio nullatenus audiatur non obstante aliquo statuto quod in Contrarium loqueretur, et hec (aliunde "hoc") locum habeat in praeteritis praesentibus, et futuris.

 

De gestis bona Fide rati (sic) habendis  R.  LX:

 

Quia ut plurimum contrahentes sine consilio peritorum contrhaunt, et in omnibus gerendis copia peritorum non habent, statuimus et ordinamus quod omnia facta gesta, et contracta per aliquem, seu aliquam Tutricem Tutorem, vel Curatorem de aliqua re, vel negocio, (sic) cuiuscumq. Pupilli, vel adulti et cuiuscumq. alterius Curatoris, vel per ipsos Pupillos, vel Adultos cum consensu duorum consangiuneorum maggis coniunctos (aliunde "intimorum") non obstante quacumq. solemnitate ommicsa in iudicio, vel extra in futurum gerendum, fiendum vel contrhaendum semper valeat, et teneat, et plenam obtineat roboris firmitatem, ita quod tolli, vel infringi, vel cacsari non pocsit actione, iure, vel officio (aliunde "actionis, iuris, vel officij") Judicis, vel exceptionis seu replicationis ore, (aliunde "ope") vel quocumq. alio quaesito colore. Si vero per alium non Tutorem vel Curatorem, vel Tutricem, vel per ipsos Pupillos, vel adultos sine consensu praedicto de aliqua re Pupilli, vel adulti aliquis contractus factus ecset, vel etiam fieret in futurum, ipso iure sit nullus nulliusq. iuris, valoris, et efficaciae, volumus tamen, et statuimus ad hoc, ut pupilli praedicti in aliquo non decipiantur, vel etiam minores praedicti ante omnia causam qui contrhaunt legitime proponant coram iudice Civitatis Ameriae, et res immobiles ipsorum quae vendendae veniunt leggitime subhastentur, et pro parte d.i Judicis in capite scalarum Palatij d.i Communis tribus bandimentis cum intervallo unius diei pro quolibet bandimento ad minus ita quod plus offerenti vendatur, et aliter fienda non valeat. (sic)

 

De ferijs Repentinis.  R.  LXI

 

Quia omnia sub edicto comprehendi non pocsunt et ut plurimum in Civitate Ameriae ex repentinis actibus Judex causarum Civilium absq. deliberatione solemni diebus utilibus ad bancum sedere non potest, et ex his damna non modica afferuntur, statuimus, et ordinamus quod Notarius Banchi causarum Civilium qui pro tempore fuerit, teneatur, et debat vinculo iuramenti ad poenam centum solidorum pro quolibet in fin. lib. actorum seu in princ. separatim per se scribere omnes dies, et horas dierum si de mane, vel de sero in vesperis quibus d.us Judex ad ius reddendum ad Bancum sederit, et quod omnes alij dies, et hore dierum  videlicet de mane, vel de sero in Vesperis, quibus d.us Judex non sedens modo praedicto ad ius reddendum fiant, et habeantur pro feriatis diebus ita quod ipsi dies, et hore feriate currere non pocsint in praeiudicium litigantium, sed omnia ipsorum iura, et termini sint in eo statu in quo erant ante ipsam diem vel horam quibus Judex reddere ius, vel sedere ommiserit statuto aliquo non obstante, et Notarius praedictus finito suo officio infra x. dies ex tunc proxime secutos acta per se scripta Camerario Communis tradere teneatur ad ipsam poenam.

 

De ordine procedendi contra Exbanditum.  R.  LXII:

 

Ut exbanditorum conditio melior non existat ac eorum defensio totaliter non tollatur statuimus et ordinamus quod Banditi, et in bando positi, de Civitate, et districtu Ameriae, occasione alicuius maleficij, tam in Civilibus quam Criminalibus per se, vel alios in petendo audiri non pocsint, nec in petendo, ut d.um est eis ius reddatur in defendendo vero per Procuratorem facere pocsint, et Advocatos conducere pro defensione praedicta Ita quod si alicui d.us Banditus debitor existat cuiuscumq. quantitatis, vel rei, quod ipse citari pocsit ad domum olim suae habitationis si existat, vel in scalis Palatij Communis praedicti, et si duabus Citationibus praemicsis fuerit contumax, et procuratorem ad respondendum non miserit, quod ex tunc habeatur pro vero Contumace, et pocsit deinceps contra eum ad ulteriora procedi usq. ad finem procecsus, et sententiam diffinitivam, ac si Banditus non ecset Non obstante quod in contrarium loqueretur.

 

De ratione reddenda per tutorem et Curatorem minorum,

et aliorum habentium eos  R.  LXIII:

 

Statuimus, et ordinamus quod omnes, et singuli Tutores, et Tutrices pupillorum, seu pupilli Masculi vel foeminae, Curatores Minores, (sic) et adultorum prodigorum furiosorum, et male utentium substantia sua dati, vel dandi in posterum teneantur, et debeant quolibet Anno recollectis fructibus d.i Anni post mensem 8bris ipsius Anni absq. petitione cuiuscumq., et ad petitionem cuiuscumq. petentis in favorem ipsorum pupillorum, et Minorum adultorum prodigorum furiosorum, et male utentium substantia sua reddere rationem administrationis ipsius Tutelae, vel curae, et fructuum, et omnium proventuum ad manus suas et expensas factas per eos d.a de causa coram Judice domini Potestatis Civitatis Ameriae praesentibus, vel citatis legitime duobus consanguineis dd. pupillorum minorum, et aliorum praedictorum magis proximioribus tam ex parte Patris quam Matris si ecsent, vel in praesentia duorum Antianorum qui pro tempore erunt loco dictorum Consanguineorum, et ad praedicta etiam cogantur et cogi pocsint per Judicem cum iuris remedijs. Et si d.i Tutores, vel Curatores praedicta facere ommiserint, vel recusaverint condemnentur, et condemnari debeant per Potestatem in 50. lib. den. pro quolibet, et vice qualibet contra quoscumq. pocsit, et valeat de praedictis et insuper eos puniat de fraude, et collusione, et cogat eos ad restituendum defraudata per eos, et praedicta bandiantur omni anno de Mense 7bris ad poenam potestati si neglexerit 25. libr. et adimplere praedicta et observare debat in leggitimis, et Testamentarijs Tutoribus nisi per Testatorem omnino redditio remicsa fuerit d.o Testatori (per "tutori") Testamentario.

 

De convalidatione, et confirmatione Testamenti

scripti manu Notarij Testantis  R.  LXIIII:

 

Quia à quampluribus in dubium revocatur si testamenta, vel aliae ultimae voluntates scriptae et in pub. formam redactae manu propria d.i Testantis vel condentium d.as ultimas voluntates, si Notarij sunt, et ut Notarij sè subscribunt iure valeant, vel non ad omne dubium removendum praesenti statuto firmamus, quod d.a Testamenta, et quaecumq. ultimae voluntates scriptae, et in pub. formam redactae, interveniente legitimo numero Testium manu propria sit (aliunde "sic") disponentis, cum ipsorum subscriptione, et publicatione per eos facta, ut per pub. Notarium valeant, et teneant si aliud obstaculum non obsistant, (sic) ac si scripta et publicata forent per alios Notarios pub. non obstantibus aliquibus statutis iur. vel ll. (legum) quae in contrarium loquerentur, vel disponerent, et nullus audiatur per aliquem officialem Civitatis Ameriae opponendo contra praedictas ultimas voluntates, et testamenta ex eo quod manu propria dictorum Testantium scripta forent ad poenam centum libr. den. pro quolibet, et qualibet vice, tam contra Judicem (aliunde "audientes" o "iudicantes") contra praedicta quam contra sè opponentes.

 

De pena officialium consulentium Civibus  R.  LXV

 

Statuimus, (a) et ordinamus quod Potestas, vel iudex vel alius alius (ripetuto; aliunde "eius") Officialis non audeat, vel praesumat dicto, vel facto consulere alicui, (omesso "civi") vel Comitatensi Ameriae, (b) seu acta ei dictare scribere, et scribi facere in quacumq. re vel causa ad poen. 50. flor. auri mox imminente cuilibet ipsorum contrafacienti et vice qualibet.

 

 

Note a margine

(a) Vid. (cancellato) Id. habes (sic) statutum Romae de Anno I6I2. x. Martij per Paulum Papam v. in suis constit. refor. §. ipsi autem Judices ita (Cod. Farrattini: "item") statuitur ibi §. similiter sub tit. coram (Cod. Farr.: "communia") Judice omnium, nè proponant Advocatos item nè domi retineant, etc.

(b) Vid. in magnis Annotationibus et quod fungens officio Judicis et Advocati puniri debeant poenis de quibus in .l. atheletus §. Calumniator ff. de hijs qui not. infam. Franc. March. decis. I98. Item (?) Caeterum numquid prohibitus advocare prohibeatur in Camera consulere et allegationes Judici mittere, , et quando istis sine scriptis, et labore in Camera consulentibus debeatur Salar. iud. semper Gratian. discept. 39. per tot.

(Nota a fondo pagina, dopo la chiusura del lib. III)

Add. circa interpretationem Statutorum poenal. Bonacos. in suis qq. Criminalibus qui distincti omnes recollegit Constit. Aegid. lib. 4. per tot. Bullas Pij Papae 4.i Bannimenta totius Status Ecclesiastici, et constit. Crim. confirmat. à Pio v. de quibus infra, et omnem materiam maleficiorum suppositam fuisae (sic) Ethicae de qua Platina in suo Dialogo contra Amores illius utilitates paucis complecti volens sic inquit. Quid putas nè eam Philosophiam quae de moribus est frustra, et inutiliter à Philosophis fuicse excogitatam; hac retinetur in officio corpus multis, et maximis voluptatum illecebris tamquam pecsimis satellitibus obsecsum hac sensus castigantur, hac appetitus obtemperare cogitur rationi. hic tamquam ex fonte honesti quid deceat in vita, quid dedeceat, et dignitatem humani Generis inventans (Cod. Farrattini: "iunctam") cum hoc vinculo vaganti licentiae, et libidini sint iniecta etc. vid. ibi.

 

 

Fin:  III   lib.

 

 

 STATU.  LIB.  IIII

De publicis Judicijs

 

De iurisdictione D. Potestatis et suorum Officialium

in Maleficijs  R.  I.

 

(Omesso "Quia") Parvum prodest iura condere nisi ecsent ij per quos iura omnibus redderentur statuimus, et ordinamus Quod Potestas, eiusq. Judex Maleficiorum praesentes, et futuri pocsint valeant, et teneantur et debeant cognoscere, et procedere, et sententiare per inuisitionem (sic) ex suo Officio per accusationem, denunciationem notificationem, et per viam Notorij (sic) de omnibus, et singulis iniurijs, et contumelijs oprobrijs, excessibus, furtibus, et delictis realibus, et personalibus facto, vel dicto commictentis, (aliunde "committendis")  deinceps per quoscumq., vel qualitercumq. in Civitate, comitatu, et districtu per aliquem Civem Comitatensem, vel districtualem Civitatis praedictae, ac ad petitionem cuiuscumq. petentis, denunciantis, vel quaerelantis etiam sine scriptis excepto Adulterio de quo cognosci, procedi, vel sententiari, nisi per accusam tantum faciendam ab eo (corretto) cuius interest et non pocsit, nec valeat ullo modo, et super ipsis maleficijs quibuscumq. d.us D. Potestas, et Judex pocsint, et valeant Testes, et probationes inducere examinare, et publicare, et omnia, et singula facere pertinentia ad procecsum secundum formam statutorum, et ordinamentorum d.ae Civitatis, Et praedicta, et praedictorum quorumlibet (aliunde "quodlibet") facere, et observare teneantur, et debeant ad poenam 50. flor. auri statim imminenti.

 

De ordine procedendi, et citationibus in Maleficijs

Rubr:  II.

 

Statuimis, et ordinamus quod si quis accusatus denunciatus, vel inquisitus fuerit coram D. Potestate, vel Judice, vel alio officiali d.ae Civitatis de aliquo Malefitio, vel excecsu, si fuerit Civis Civitatis per Castaldum per Castaldum (ripetuto) d.i Communis cum Caedula personaliter ad domum delinquentis Citati in qua Caedula contineatur nomen Potestatis vel Judicis, sive officialis, nomen Castaldi, nomen accusatoris, accusati, denunciati, vel inquisiti, et totum maleficium de quo accusatus denunciatus, vel inquisitus est, et terminum ad quem comparere debeatur (sic) et si fuerit semel, cum caedula personaliter, vel ad domum citatus, semper debeat per Castaldos pro sequenti Die citari, si vero fuerit Comitatensis, citetur etiam semel eod. modo praedicto cum Caedula, ut dictum est, et qui citatus fuerit debeat sequenti die non feriata comparere post citationem coram Officiali, coram quo citatus in d.o termino eid. dato, et acsignato quod per personam Communitatis Ameriae in Scalis Palatij d.i Communis, et alta voce sono tubae praemicso exbandiatur in quantitate qua condemnari deberet, secundum formam statutorum in (aliunde "de") tali malefitio, vel excecsu loquente. In quo Bandimento acsignetur tali terminus trium dierum cum caedula facienda, ut supra relinquenda eid. citato (scritto come "citetur") personaliter, vel ad domum cum d.o termino ad comparendum coram d.o officiali coram quo est procecsus in quo termino si non venerit, sive non comparuerit habeatur pro convicto, et confecso de d.o Malefitio, et excecsu, et delicto, et vero, et legitimo contumace, et contra talem vel tales per Potestatem, vel alium officialem d.i Communis secundum suam iurisdictionem elapso d.o termino trium dierum procedi pocsit, et debeat ad condemnationem secundum formam statut. Civitatis Ameriae in poena contenta in Statuto, et ordinamento de tali Malefitio delicto, vel excecsu loquente Forenses vero in Scalis Palatij Communis sono Tubae praemicso, et in d.a Citatione detur terminus trium dierum ad comparendum coram Officiali praedicto ad sè excusandum, et defendendum et nihilominus per unum famulum ipsius Potestatis ad hoc per eum deputandum, quod (aliunde "qui") pro d.a vice pro nuncio Communis, (seguono quindici parole ripetute e cancellate, da "coram" a "Potestatis") et legitimo habeatur ex parte d.i Officialis notificaretur Terrae Castro, vel Villae ex quibus, vel ex qua est ille contra quem proceditur, ut citari faciat talem forensem quoad  d.a tertia die debeat coram d.o Officiali Communis Civitatis Ameriae comparere ad sè excusandum defendendum in quo quidem termino si non venerit habeatur pro convicto, et confecso, et vero contumace de maleficio, vel delicto uno, vel pluribus, de quibus proceditur contra talem forensem, et contra eum ad condemnationem procedi pocsit d.o termino transacto secundum formam statutorum, et quod praedicta notificatio in terris, Castris, et villis circumstantibus prope Ameria per x. miliaria sufficiat in alijs vero forensibus longinquis  sufficiat citatio facta ad faenestram, sive scalas modo praedicto, et quod semper credatur relationi dictorum Castaldorum nunciorum praeconum, et cui eisq. ipsorum in citationibus faciendis per ipsos vel ipsorum alterum statutis, vel ordinamentis in contrarium loquentibus non obstant., et quod si in praedictis, vel aliquo praedictorum per Potestatem, vel Judicem contrafactum, vel ommicsum fuerit poenam incidant x. flor. auri ipso facto pro quolibet, et qualibet vice.

 

 

De trasmissione (omesso "accusae") vel inquisitionis

ad Camerarium (aliunde "Cancellarium") Communis Ameriae.  R.  III.

 

Quilibet Officialis procedens contra aliquem per accusationem denunciationem, vel inquisitionem debeat manu propria praedictus Officialis scribere praedictam accusam denunciationem, vel inquisitionem, et acsignare facere Camerario (aliunde "Cancellario") Communis totum tempus (aliunde "tenorem") praedictae accusae denunciationis, vel inquisitionis de verbo ad verbum prout in d.o libro d.i Officialis reperitur ea die qua accusa, vel denuncia praedicta fuit coram eo, sive inquisitio facta fuerit. Et si d.a forma servata non fuerit ipso iure sit nullus procecsus, et quicquid sequeretur ex eo, et officialis contrafaciens in praedictis vice qualibet  in x. libr. denar. puniatur et Cancellarius Communis debeat scribere diem d.ae acsignationis et cuilibet petenti per ordinem exhibere copiam vinculo iuramenti, et ad poenam x. libr. den. d.us Cancellarius d. Copiam sibi transmicsam, sive Caedulam praedicta continentem non pocsit reddere, nec restituere d.o Officiali preaecedenti ,(aliunde "procedenti") nec reddat, vel restituat pro correctione, vel supletione d.ae Cedule, in praeiudicium Communis, et hoc vinculo iuramenti ad poen. 25. libr. pro qualibet vice.

 

De termino dando  R.  IIII.

 

Potestas Judex, et sui Officiales dent terminum super malefitijs partibus x. dierum et peremptorie incipiendum pro utraque parte ea die qua responsum fuerit accusae, vel inquisitioni ad probandum, et defendendum, et docendum de iure suo, et si non daret auctoritate praesentis Capituli habeatur pro dato ipse terminus utriq. parti ac si ut dictum est datus, et currat.

 

De publicatione processus  R.  V:

 

Statuimus, et ordinamus quod d.us Potestas, et eius Officiales Maleficiorum, et alter ipsorum finito termino decem dierum dato ad defendendum per form. stat. de quo supra cavere debeat publicare procecsum, et Testes inductos, et receptos, sive fuerint examinati Testes, sive non. Et si non publicare (sic) eos d.o termino elapso, quod eo ipso sint, et habeantur pro publicatis, et pars pocsit opponere contra ipsos, et eorum procecsum quicquid vult, et potest, et Judex praedictus teneatur dare procecsum, et copia Testium cuius interest, et si dare recusaverit eam, quod terminus non currat ipsi parti donec eam habuerit et Judex, et Notarius recusans x. lib. poen. nomine solvere teneantur.

 

De puniendis Maleficijs.  R.  VI.

 

Omnia maleficia, et delinquentes malefactores Potestas teneatur punire, et condemnare, et condemnationem pro Communi exiggere, et exequi cum effectu secundum forma (sic) stat. Civitatis Ameriae infra x. dies continuos incontinenter currere incipientes elapsis decem diebus datis in sententia ad solvendum ubi poena non ecset exprecsa procedere de similibus ad similia, quod simile fiat, et fieri debeat per DD. Potestates, vel Judices, et duos bonos viros eligendos per D. Antianos Populi qui pro tempore erunt. Et ipsum simile habeatur pro legitimo, et vero et scribatur in actis una cum iuramento dictorum bonorum Virorum.

 

De cogendo Malefactorem ad confitendum  R.  VII.

 

Si de aliquo maleficio de quo procederetur in causis potestatis constiterit per unum Testem idoneum et fama publica, seu loco d.ae famae per alia verisimilia indicia, quae moverent animo iudicantis tunc, nè ipsum maleficium impunitum remaneat d.is indicijs primo in actis discucsis ille contra quem procederetur de d.o maleficio cogatur ad confitendum maleficium praedictum si haberi poterit, si vero sè acsentacset tunc citetur in Caedula continenti d.um delictum, indicia seu famam per Castaldum Communis, quod infra 3.am diem à die Citationis factae de eo comparere debeat coram d.o Judice ad confitendum d.um maleficium, et si non comparuerit infra ipsum terminum habeatur pro confecso, et convicto leggitime, et condemnari pocsit, et debeat in poenas Statutorum, et d.a Confecsio d.o modo facta, vel praesumpta non prosit sibi ad evitationem poenae. Et si comparuerit, et confiteri nollet, habeatur pro confecso, et convicto dummodo praedicta omnia, et singula locum habeant si procecsus, et Testis unus, vel plures examinati contra d.um Malefactorem fuerint primitus probati et dato, et elapso termino ad opponendum contra ipsum procecsum Testes, et d.ae exceptiones legitime oppositae non fuerint probatae contra, et aliter vel alio modo citari, vel cogi non pocsit, et omnis confecsio aliter facta post primam responsionem non valeat, et facta probetur metu tormentorum, nisi servata fuerit forma praedicta in praesenti capitulo descripta ad poenam Potestati, vel Judici in praedictis, vel aliquo praedictorum contrafacienti, vel ommittenti, aut negligenti 25. floren. auri mox imminenti.

 

 

 

De blasfemantibus puniendis  R.  VIII

 

Quoniam gravius (omesso "est") aeternam quam humanam (aliunde "temporalem") laedere maiestatem, antequam ad alias poenas contra temporalia committendas procedatur statuimus, et firmamus, quod si quis Dei timore postposito Blasfemaverit, vel male dixerit, vel oprobriosum verbum protulerit, contra Deum Omnipotentem Dominum nostrum Jesum Xpum Spiritum Sanctum, et Virginem Gloriosam eiusd. Dei Matrem, vel alterum ipsorum quocumq. modo, et qualitercumq. puniatur, et condemnetur pro qualibet vice in 50. libr. den. Si vero contra aliquos alios Sanctos, et Sanctas Dei, et spcialiter contra gloriosissimos Martites et Beatos Firminam, et Olimpiadem d.ae Civitatis Protectores, et alterum ipsorum, vel contra omnes sanctos simul condemnetur, et puniatur in 25. libr. denar. pro qualibet vice, et si d.am poenam non solverint d.i condemnati, ex d.is causis infra x. dies à die latae sententiae contra d.um blasfemantem, vel maledicentem, vel oprobrium proferentem contra Deum Xpum eius filium, et spiritum Sanctum, et Virginem Mariam solvat duplum d.ae poenae, si quis vero  inopinate dixerit ad onta di Dio, sive à despecto, et similia verba non inducentia tantum oprobrium de quo remaneat in descriptione (aliunde "discretione") D. Potestatis, contra Deum, Cristum, Spiritum Sanctum, Virginem gloriosam, vel aliquem ipsorum condemnetur, et puniatur in x. libr. den. si vero contra alium Sanctum in quinq. libr. den. si ques (sic) vero iuraverit per membra ipsorum incitati (aliunde "inusitate") et verecunde (sic), et impudenter, nominando ipsa membra condemnetur, et puniatur in quatuor libr. den. Si quis vero iuraverit per sanguinem, et Corpus, et  Cruces Dei, vel aliquorum Sanctorum condemnetur, et puniatur pro qualibet vice in 20 solid. de quibus omnibus, et singulis inquiri pocsit, et debeat quolibet  mense et stetur et credatur dicto unius Testis legitime probantis. Et habeatur pro plena, et legitima probatione, et praedicta D. Potestas qui pro tempore fuerit teneatur bandiri facere pro (aliunde non figura) quolibet mense, nè ignorantiam allegetur ad poenam 25. libr. den. pro qualibet vice addentes, et declarantes, quod in quacumq. parte praesentis Statuti in casu favorabili, vel odioso pro verbis si quis, vel aliud Masculini generis intelligatur et (aliunde "etiam") si qua in genere foeminino statuto, vel aliquo iure non obstante, et quod omnes praedictae poenae intelligantur, et intelligi debeant sine diminutione excepto quod in praedictis beneficium confecsionis locum habeat, et admittatur et si Potestas, et Judex in aliquo praedictorum contrafecerint, vel ommiserint poenam incurrant ipso facto 25. flor. auri pro quolibet, et vice qualibet.

 

 

 De poena blasfemantium presentem Statum Civitatis

  R.  IX.

 

Ad removendum male loquentes contra pacificum statum Civitatis nostrae statuimus, et firmamus, quod si quis blasfemaverit statum praesentem, et Communis Civitatis Ameriae dicendo quod non bene procedit vel tractatur praesens statum, et quod non est Communis vel quod non tractantur omnes aequaliter, et quod sub partialitate reggitur, et alio modo scandalum verisimiliter induceret, seu reformationes praesentium Statutorum redargueretur puniatur  (omesso "pro") qualibet vice qua contra praedicta; vel aliquo praedictorum dixerit in centum lib. den. pocsit tamen in quocumq. Consilio omnia quae cognoverit utilia, (omesso "pro Communi") et cum verbis condecentibus et tunc praedicta quae dixerit ad d.um Casum, vel Casus prohibitos dummodo non ecsent contra propositam. Adijcientes quod si quis dixerit aliqua verba minativa (aliunde "minatoria") contra Communem, (sic) vel aliquem Officialem Communis puniatur in 25. libr. den.

 

De pena receptantium exbanditos  R.  X.

 

Quilibet de Civitate, et eius districtu receptans aliquem per Maleficium Communis Ameriae exbanditum et condemnatum in solutione 50. libr. den., et ab inde supra solvat pro Bando d.o Communi 20. libr. denar. Si quis vero scienter receptaverit latronem pub. non exbanditum à 50. lib. infra pro Malefitio solvat pro Banno d.o Communi x. libr. den. Et si quis receptaverit robariam, vel furtum teneatur restituere derobato, vel cui est ablatum, et nihilominus d.a poena puniatur, et unicuiq. liceat tales receptatores  denunciare, et accusare, et habeat medietatem Banni, et teneatur in credentia receptatorem huiusmodi intelligi si in domo eum receptaverit, vel extra domum vel aliquid necessarium exhibuerit in Civitate praedicta, vel eius districtu in ead. poena puniatur qui eumd. acsociaverit, vel praedicta cum eo portaverit, vel eid. dederit auxilium vel favorem receptatori, vel alicui exbandito solvat vice qualibet pro poena 20. sold. den. Si autem rem furtivam, vel quocumq. modo ablatam emerit publice in die Sabati in Platea, et negaverit ipsam furtivam, vel alienam ecse eamd. restituat, et praetium restituatur eid. à venditore, et (omesso "si") exbanditus pro aliquo malefitio introiverit aliquod Castrum Civitatis Ameriae quod Sindicus, et universitas d.i Castri debeant d.um exbanditum capere et in fortiam d.i Communis ducere, ad poen. 50. libr. pro quolibet Castro, et universitate, et quod Potestas d.ae Civitatis d.um Capitulum notificet primo mense sui Reggiminis cuilibet Castro ad d. poenam de suo Salario, et quod quilibet pocsit d.os receptatores et Sindicos contrafacientes (omesso "in") praedictis, vel in aliquo praedictorum accusare, et denunciare, et eius denunciationi stetur, et credatur cum duobus Testibus, et nomen accusatoris teneatur in secreto.

 

De penis duplicandis  R.  XI.

 

In Palatio Communis in Platea veteri in Platea S. Mariae in Platea Crucis Burgi in Ecclesia aliqua Civitatis praedictae, et districtu, et quodlibet dictorum locorum vel coram Potestate, vel aliquo Officiali in arrenga, vel Consilio in luctu, vel Nuptijs, in praedicatione Noctis tempore, et in Taberna si quis commiserit vel fecerit aliquod malefitium dicto, vel facto solvat pro Banno duplum poenae contentae in Capitulo, quod de tali malefitio loqueretur; et intelligatur nox à prima pulsatione Campanae quod pulsatur de sero pro Custodibus Civitatis mittendis de nocte usq. ad sonum Campanae quae pulsatur de mane pro Custodibus diei, et intelligatur platea vetus à finibus signatis infra, et platea Burgi à Crucibus signatis infra, duplicentur etiam d.ae poenae pro singulis Maleficijs quae committerentur in festo Nativitatis Domini infra octo dies ante, et infra octo dies post, et etiam quae committerentur infra octo dies infra faestum Pascatis Resurectionis, et octo dies post. Et infra quatuor Dies ante faestum S. Mariae de Mense Augusti, et quatuor dies post, et infra quatuor dies ante faestum S. Firminae de Mense 9bris, et infra quatuor dies post, et in d.is faestivitatibus, et in d.is qualibet earum. Et etiam duplicentur d.ae poenae post resignationem librorum factam per Potestatem, et suos Officiales, et etiam duplicentur vacante Officio Potestariae in d.a Civitate statuentes, et declarantes, quod vacante d.o Officio Potestariae duplicatio locum habeat, ut d.um est pro malefitio tunc temporis commicso. Insuper volumus, et statuimus  quod omnes, et singuli cuiuscumq. conditionis existant offendentes dicto, vel facto, vel offendi facientes aliquem ex Dominis Antianis Populi Civitatis Ameriae durante suo Officio condemnetur, et puniatur poena quadrupli eius poenae quam alias ratione d.ae offensae imponenda veniret de offendendo aliquam aliam quamcumq. personam ex forma Statuti d.ae Civitatis. Si vero d.a offensa fuerit finito officio d.i Antiani infra Annum contra d.um talem qui Antianus fuicset infra d.um Annum, quod tunc ipse offendens condemnetur, et puniatur poena dupli eius poenae quae alias veniret imponenda contra offendentem aliam personam quae non fuerit in ipso officio infra ipsum Annum ex forma alicuius Statuti d.ae Civitatis. Addentes, quod si quis Popularis, et de Populo d.ae Civitatis ad offendendum aliquem alium popularem Civitatis praedictae, vel aliquem ex DD. Antianis praedictis, vel etiam offendenti dederit, vel praestiterit ad praedicta auxilium, Consilium et favorem condemnetur et puniatur poena dupli eius poenae quae alias pro tali auxilio, consilio, vel etiam acsociatione praestiterit alteri personae quam (per "quae"?) nobili imponenda veniret ex forma alicuius capituli statuti. Declarantes, et statuentes quod sinplices praedictae personae (aliunde "poenae") in casibus praedictis, et quibuscumq. alijs in praesenti volumine descriptis augeantur, et augeri debeant, et pocsint ratione dictorum Casuum usq. in infinitum.

 

De poena Antianorum dantium magnatibus favorem

contra Populares  R.  XII.

 

Si Domini Antiani Populi darent favorem, seu fortiam hominibus  de granditia contra Populum, et eius Juratos puniantur in centum libras (sic) denariorum pro quolibet committente, et privetur officio nisi forte Populus, et iurati ecsent contra statum Ecclesiae et Nobiles per statum Ecclesiae quo casu non teneantur ad poenam DD. Antiani.

 

Quod quilibet popularis, et de Populo teneatur

iurare ad populum  R.  XIII.

 

Quilibet popularis, et de populo d.ae Civitatis infra terminum statuendum mandato D. Potestatis teneatur, et debeat iurare ad S. Dei Evangelia et promittere ecse iuxta pocse ad omnia, quae spectant, et sunt ad bonum, et Pacificum statum Communis, et Populi Civitatis Ameriae, et tempore cuuiuscumq. rumoris, et suspicionis venire ad Dominum Potestatem, et Antianos, et eis et cuilibet ipsorum acsistere, et obedire et facere ea quae mandaverint, et eorum mandata exequi pro bono, et pacifico statu Communis et populi supradicti, et non ire ad domum alicuius Nobilis, qui sit, vel ecset contra populum contra voluntatem DD. Antianorum ad poen. centum librarum den. pro quolibet, qui contra formam iret ad domum alicuius extra populum, vel acsociaverit et qualibet vice auferendo de facto et ad praedicta scribentes, et recipientes eligantur per DD. Antianos duo boni homines legales qui praedicta iuramenta, et promicsiones accipiant pro salario per DD. Antianos ordinando, et quod filijs (aliunde "filij") eorum qui iurabunt ad populum, et descendentes per lineam masculinam ex ipsis iuramentis gaudeant iuramento praedictorum iuratorum, et qui causam popularis, et de Populo non iurabit ad populum et permittet ut supra, vel ibit tempore rumoris ad domum alicuius extra populum vel sequeretur non habeatur pro Populari sed extra Populum salvo si à (aliunde "non") iurando legitimam excusationem habeat.

 

 

 

De pena facientium Cavalcatam vel bellum moventis

R.  XIIII.

 

Nullus de Civitate Ameriae, vel Comitatus (sic) movendo sè de d.a Civitate, vel eius districtu vel redeundo etiam ad d.am Civitatem, vel eius districtu (sic) infra quatuor dies, à die factae cavalcatae vel Guerrae, audeat, vel praesumat facere aliquam Cavalcatam, vel aliquam Guerram contra aliquam universitatem, vel specialem personam sine licentia exprecsa Domini Rectoris, et DD. Antianorum populi d.ae Civitatis ad poenam 50. libr. den., et nihilominus contrafacientes teneantur cum effectu satisfacere Communi Ameriae, et etiam spe(ci)alibus personis d.ae Civitatis, et districtus quicquid ipsum Commune, seu spe(ci)ales personae damnificate fuerint occasione d.ae Cavalcatae e (sic) Guerrae.

 

Quod quilibet iuratus de populo compareat quando

requisitus fuerit, ad omnia quae voluerint domini

Antiani  R.  XV.

 

Quilibet iuratus de Populo, ad sonum Campanae et voce (sic) praeconis de mandato Dominorum Antianorum Populi cum Armis, et sine Armis venire teneatur ad Plateam Communis, et quocumq. loco voluerint ipsi Domini Antiani quando (omesso "esset") quilibet aliquis rumor in Civitate praedicta vel rixa, et qui contrafecerit, et non venerit, solvat pro banno Communi Ameriae cent. sold. salvis Capitulis maiorem poenam imponentbus.

 

De poena Dominorum Antianorum recipientium

simoniam  R.  XVI.

 

Nullus ex Dominis Antianis Populi pocsit, nec debeat per sè, vel per alium aliquo colore recipere aliquam simoniam ab aliqua speciali persona vel Comitatensi directe, vel per obliqum ad poenam 50. libr., et privation. officij Communis, et populi Civitatis praedictae, et si ex ipsa simoniaca receptione resultaret aliquod periculum unde iurisdictio Communis praedicti in aliquo laederetur, vel perderetur quod absit, contrafaciens vel recipiens ipsam symoniam solvat nomine poenae 50. libr. denar. et perpetuo ab omni officio Communis, et Populi sit privatus, et quod receperit Symoniae restituat in duplum Communi, et ad probationem praedictorum sufficiat probatio unius Testis, cum sacramento dantis.

 

 

Quod nullus vendat alicui forensi iura patronatus

R.  XVII.

 

Nullus de Civitate Ameriae vel eius districtus debeat dare vendere, vel concedere alicui forensi, vel non habitanti in d.a Civitate iura patronatus alicuius Ecclesiae, nec aliquas res Communis Ameriae, vel specialium personarum ad poenam centum libr. denar., et nihilominus praedicta venditio non valeat, et qui contrafecerit teneatur praedicta reducere ad pristinum statum suis expensis, et hoc bandiatur, et de praedictis teneatur Potestas Civitatis Ameriae inquirere, et inquisitionem facere et procedere ex suo officio, et ad denunciam cuiuscumq., et teneatur accusator, vel denunciator in credentia.

 

De poena petentis debitum solutum  R.  XVIII.

 

Quia bis id. peti aequitas non patitur statuimus, et ordinamus quod si quis per sè, vel alium molestaret aliquem occasione alicuius debiti, et obligationis de quibus, vel de qua rè (sic) appareret publicum Instrumentum refutationis, vel pacti de non petendo vel alicuius liberationis si debitum solutum petierit quod solvat pro Banno Communi Ameriae tantam quantitatem quanta fuerit quantitas, vel res per eum petita, et molestare, et petere intelligatur litem contestatam contra ipsum quem dixerit obligatum vel debitorem, si d.us obligatus, vel debitor de refutatione, seu pacto, seu solutione, vel liberatione Instrumentum d.o molestanti, vel petenti cum Die et consule seu protocollum ediderit legendo et inspiciendo per alias probationes legitima et non aliter, et si facta d.a editione d.o tempore vel ante per ipsum obligatum, vel debitorem vel alium eius nomine d.us molestator vel petens in d.a molestia, seu petitione perseveraverit quod ex tunc ipse molestator vel petens d.am poenam incurrat, et non aliter vel alio modo statuto aliquo non obstante.

 

De pena non probantium accusam  R.  XIX.

 

Statuimus, et ordinamus, quod quicumq. accusaverit aliquam personam de aliquo malefitio vel delicto ex quo principaliter, vel accecsoriae resultaret poenam accusato si maleficium probaretur poena personalis, et ipsam accusam non probaverit, saltem semiplene quod condemnetur d.us accusans, et non probans in fine absolutionis fiendae d.o accusato in centum libr. den. cuius poenae medietas sit Communis Ameriae, et alia accusati. Si vero ex d.o malefitio resultaret poena pecuniaria tantum ex forma aliquorum statutorum quod d.us accusans, et non probans condemnetur et condemnari debeat in quarta parte poenae quam solvere debuicset d.us accusatus si victus ecset, cuius poenae medietas sit Communis praedicti alia vero sit ipsius accusati, dummodo praedicta locum non habeant in Sindicis Comitatus, et Contratarum. Volumus etiam, et firmamus quod d.ae poenae intelligantur, et solvantur sine aliqua diminutione aliquo non obstante.

 

De pena patrocinantium pro exbandito aliquo

R.  XXI.

 

Nullus sit, vel ecse pocsit aliquorum exbanditorum vel alicuius ipsorum Procurator, seu Advocatus in Civilibus sive Criminalibus Causis, et qui contrafecerit solvat pro banno Communi Ameriae 25. libr., et nihilominus Curiam non audiatur salvo quod quando aliquis exbanditus ecsent (sic) praesens quilibet pro eo praesente Procurator, et Advocatus ecse pocsit sine poena. Et salvo Capitulo supra posito de modo procedendi contra exbanditos.

 

De exceptuatis à poenis  R.  XXII.

 

A poenis maleficiorum excipimus infrascriptas personas cum moderatione infrascripta ita quod non teneantur ad poenam, et ab illa intelligantur ecse absoluti auctoritate praesentis Statuti videlicet personas in ead. Domo habitantes, et ad invicem malefitia committentes, et in in (cancellato) simul vexantes in casu ubi ex ipso malefitio sanguis non exiret, vel si exiret sanguis d.us sanguis procederet ex percucsione facta manu vacua, vel corriggia, et ipse sanguis exiret per os vel per Nares, et si d.a Maleficia vel aliquid aliud committeretur per filios vel Nepotes, contra Patres vel Avos Matrem, vel Aviam d.a maleficia puniantur secundum iura, et statuta d.ae Civitatis, et ultra ad voluntatem Patris, vel Avi qui talem iniuriam recepicsent, et si è converso d.i d.i (ripetuto) filij vel Nepotes incarcerantur quoquo modo per viam correctionis, vel emendationis, vel castigationis, quae semper praesumatur per ipsos Patres, vel Avos, vel etiam Matrem, vel Aviam Paternam, et maternam quod d.a talia sic commicsa sint, et intelligantur ecse impunita et sine poena. Si aliquod Maleficium committeretur inter Virum, et Uxorem citra mortem Cicatricem, amputationem membri, et enormem laesionem cum sanguinis effusione, et ferro, volumus, et firmmus quod d.um Maleficium ecse debeat impunitum, tantum castigationis causa factum ecse intelligatur, et paesumatur et non animo iniuriandi nisi ipse maritus mortem intulerit d.ae suae Uxori, et occiderit ex legitima causa puta quia ipsam invenerit, et repererit adulterantem, et adulterium committentem cum alio quibus casibus vel altero ipsorum ratione casu mortis ipse Maritus inquietari vel molestari non pocsit, sed (omesso "si") offensiones aliquae fierent, vel committerentur  inter fratres carnales, patruos et Avunculos, et in eorum nepotes, vel per ipsos Nepotes in Avunculos, vel patruos supradictos habitantes in ead. Domo, vel non, ipse (sic) offensiones sint impunitae nisi intervenerit aenormis laesio inter eos cum aliquo genere armorum de ferro cum sanguinis effusione, quo casu pro ipsa aenormi laesione sic inlata puniatur et condemnetur in integra poena resultante ex tali laesione et aenormi offensione, commicsa vero, seu committenda in futurum inter socerum, et Nurum, vel socrum d.o vel facto puniri non pocsit, nec debeat ullo modo, nisi sequeretur mors alicuius quo casu de ipsa morte, vel mutilatione membrorum si intervenerit procedi pocsit, et valeat per accusam tantum de praedictis, et non alio modo, et si aliquis minor quatuordecim Annorum sine ferro, aut genere armorum sine ferro aliquem percucserit, rixando, vel ludendo cum alio minore I4. An. in quocumq. loco, cum sanguine vel sine, quod tunc ad poenam (omesso "non") teneatur. Sed si cum aliquo ferro, vel genere armorum de ferro percucserit quod tunc etiam puniatur in media poena nisi ex ipsa offensione mors sequeretur, quo casu locum habeat Statutum loquens de hac materia.

 

De poena ementium ius et actionem ab aliquo Forensi

R.  XXIII.

 

Nullus de Civitate Ameriae, vel eius districtu emat vel emere debeat ab aliquo extra distr. Ameriae et quod non solvat dativam in d.a Civitate aliquod ius, et actionem, et quod haberet contra aliquem Civem, vel Comitatensem Civitatis praedictae vel habere pocset, et quod nullus de Civitate praedicta vel eius districtu vendat alicui forensi qui non solverit dativam, et faciat servitia Communis praedicti, nec alicui Nobili forensi aliquod ius, et actionem quae, et quod habet, seu habere pocsit contra d.um Commune, seu speciales personas de d.a Civitate, et districtu, occ(asi)one pecuniae et quacumq. alia causa, nec etiam aliqua bona stabilia, et qui contrafecerit solvat pro Banno, et nomine poenae illius totum quod praedicta res (aliunde "pro dicta re") vendita receperit, et contractus huiusmodi sit nullus, et talis emptor in Civitate Ameriae per Potestatem, vel eius officiales nullatenus audiatur ad poen. centum lib. den. de suo salario. Et quod nullus forensis cuiuscumq. conditionis existat pocsit habere aliquod officium, vel aliquam dignitatem in d.a Civitate, nisi ipsi Parentes, vel forensis moram traxerint in d.a Civitate, et districtu per 50. Ann. et Potestas teneatur facere excusationem (aliunde "executionem") ad poen. 25. floren., et hoc Capitulum sit adeo praecisum, quod tolli, vel Cacsari non pocsit aliquo consilio, vel arrenga.

 

Quod nullus intromittat se in causis habitis occasione

alicuius Ecclesie  R.  XXIIII.

 

Nullus in causis habitis, vel quae haberentur vel nasci pocsent occasione alicuius Ecclesiae seu Ecclesiarum electionibus beneficijs, et praebendis, aliquem Clericum vel Consanguineum debeat sociari facere, vel contendere, vel in favorem ire alicuius Clerici, vel Consanguinei Laici, vel Clerici ad Ecclesiam vel pocsessionem alicuius Ecclesiae, ex qua lis ecset, vel dependeret quocumq. modo, vel coram aliqua Curia de causa cognoscere, vel se modo aliquo Verbis, vel factis in talibus contentionibus se immiscere, sed ipsi Clerici, qui comodum eorum contendunt, damnum sentiant, vel iacturam quantum iustitia Communis fortius ministrabit et quicumq. Consanguineus Laicus contrafecerit in praedictis, vel aliquo praedictorum solvat pro dicto 50. libr. den. pro fac(to) solvat quadruplum poenae contente in Statuto de tali Malefitio loquente salvo quod Advocati, Procuratores, et Notarij tali (aliunde "pari") numero per partem (omesso "in") ipsius Communis, et in foro Ecclesiastico tantum patrocinari scribere procurare pocsint sine poena.

 

De poena facientium Cavalcatam contra Commune

R.  XXV.

 

Si quis autem fecerit cavalcatam, vel congregationem contra Commune Ameriae, vel eius districtu ad offendendum, vel damnum faciendum condemnetur in habere, et persona Communi Ameriae Itaq(uod) omnia et singula sua bona sint Communis praedicti, et omnino sententialiter Communi condemnetur aplicentur et publicentur detracta emendatione damni pacsi paenitus facienda. Et si aliquo tempore in fortia Communis devenerit, pastinetur ita quod moriatur, et hoc capitulum tolli non pocsit hoc tantum addito quod unicuiq. sit licitum tales cavalcatas (aliunde "cavalcantes") capere, offendere, et occidere sine poena.

 

De poena facientium bellum et intrantium

aliunde qua (sic) per Porta (sic)  R.  XXVI.

 

Bellum in Civitate Ameriae si quis fecerit currendo per ipsam Civitatem aequester (sic) vel pedester, vel facere attentaverit ad aliquem (sic) actum veniendo poena Capitis puniatur ita quod moriatur. Si quis Muros d.ae Civitatis perforaverit ita quod aditus per ipsum foramen per homines fieri pocset puniatur poena 200. librar. absq. aliqua diminutione, si vero homines, vel gentes miserit, seu mitti fecerit, vel consenserit aliquid in d.a Civitate per quod statum pacificum Civitatis perturbetur vel perturbari pocsit capite puniatur.

 

De pena falsificantium Caeram  R.  XXVII.

 

Mercatores, seu Mercantes qui Caeram laborant, et vendunt, teneantur, et debeant ipsam Caeram pure laborare, et vendere, sine aliqua malitia quibuscumq. volentibus, et quod in ipsa Caera vel Torcijs, vel Candelis quas vendent falsitatem committere praesumpserint termentina, vel aliarum rerum fraudolenter machinatione seu immicsione, seu immitterent in d.is Torcijs, Candelis, seu Caereis, vel falculis (aliunde "faculis") stuppam, seu Canepam malitiose, seu studiose puniatur pro qualibet vice, et quomlibet (sic) praedictorum in x. libr. den. Et Potestas pocsit per inquisitionem procedere.

 

De pena facientium Cinerem  R.  XXVIII.

 

Nullus in Civitate Ameriae, vel eius districtu pocsit, vel debeat facere, vel fieri facere cinerem in Silvis Communis in bonis alterius ad poen. x. libr. sine aliqua diminutione.

 

Quod nullus faciat impedimentum Calceolarijs

in lavatorio Pisciarelli  R.  XXIX.

 

Nullus faciat impedimentum aliquod Calceolarijs in Lavatorio pisciarelli, nec aliquam turpitudinem, nec mittat Canepam, vel linum ad macerandum, et qui contrafecerit solvat pro banno Communi Ameriae 40. sold., et quilibet pocsit de praedictis accusare, et habeat 3.am partem Bann.

 

Quod nullus vadat ad aliquam terram ubi fieret

congregatio gentium  R.  XXX.

 

Nullus vadat ad aliquam Terram ubi fieret congregatio gentium, occasione partis, vel causa capiendi aliquam Terram, vel cavalcandi sine deliberatione Potestatis, et DD. Antianorum et decem de Populo ad poen. cent. librarum pro quolibet equite, et 25. lib. pro quolibet pedite sine diminutione aliqua.

 

 

 

De poena homicidium Committentis  R.  XXXI.

 

Si quis spiritu diabolico instigatus studiose, vel appensate interfecerit, vel occiderit aliquem Civem, vel Comitatensem Civitatis Ameriae cum armis, et sine armis in Civitate et Comitatus, (sic) vel extra in quocumq. loco de die, vel nocte puniatur, et condemnetur per Potestatem Civitatis Ameriae poena Capitis ita quod eidem caput à Spatulis amputetur itaquod moriatur. si vero d.us homicida non venerit in fortiam Communis praedicti itaquod executio personalis non fieret contra eum, quod tunc omnia bona d.i homicidae deveniant ad manus d.i Communis, et quod ipsum Commune de ipsis bonis fructum percipiat (omesso "et") habeat absq. spe restitutionis donec d.us homicida venerit ad d.am fortiam, et ipsa executio fieret contra eum, facta vero d.am executionem ipsa bona ipso iure pertineant, et devoluta ecse intelligantur ad haeredes ipsius homicidae. Si vero non studiose, et non appensate tale homicidium commiserit, sed casu, et inopinate, vel furtuitu vel aliqua Culpa, et hoc legitime constiterit Potestati, vel eius Judici maleficiorum, tunc d.us homicida licet alias de iure puniendus non veniret, ad auferendam materiam d.um homicidium committendi dummodo condemnetur, et puniatur in 200. libr. den. et hoc locum habeat in maior. I3. annor. d.um Maleficium committentibus. Minores vero I2. Anno. et infantes (omesso "non") doli Capaces pro praedictis non teneantur ad poenam, et intelligantur doli Capaces si fuerint x. Annor., et ab inde supra quo casu intelligantur d.i Doli Capaces usq. in d.is I2. Ann. inclusivae (sic) pro homicidio commicso per eos studiose, et appensate condemnetur in mill. libr. den. quam poenam si non solverit infra x. dies à Die latae sententiae computandis, quod una manus amputetur eid. Si quis vero Civis, et Comitatensis studiose, et appensate occiderit, seu interfecerit in Civitate, vel Comitatu aliquem forensem quod tunc d.us homicida condemnetur, et puniatur in ea poena quae statuta est et reperitur de simili maleficio in Terra d.i forensis occisi, si ibi est repertum, et producatur statutum exprecse loquens, et determinate de ipsa poena homicidij quod committeretur in forensem, et quod in d.o casu quando Civis Civitatis Ameriae, vel comitatus d.ae Civitatis occideret vel interfecerit aliquem forensem, et quod in d.o Casu, tunc talis homicida de Ameria, vel eius Comitatu teneatur et debeat docere, et ostendere statutum Terrae unde ecset d.us forensis occisus, quando ex d.o Statuto d.us talis homicida iuvari vellet, si d.us occisus ecset de Terra  nota, et non distante à Civitate Ameriae centum milliaria, et hoc docere, et ostendere teneatur, et in tempore, et dilatione danda et quae dabitur per ipsum Potestatem, vel Judicem d.o tali homicidae, quod tempus sive dilatio statuatur, et declaretur per ipsum D. Potestatem, et eius Judicem secundum distantiam Terrae unde ecset d.us talis occisus prout melius videbitur ipsis DD. Potestati, et Judici infra quod tempus, sive dilationem datam, et acsignatam, ut dictum est. Dictus homicida si leggitime non dicebit, sive ostendet statutum publicum propter quod iuvari vellet  tunc puniatur poena Capitis supradicti, sed si d.us occisus forensis ecset de loco ignoto, vel de Terra ignota, vel distante ultra centum miliaria, vel si in Terra d.i occisi statutum non loqueretur de d.a materia generaliter, et indeterminate in supradicto casu quod tunc, et in casibus supradictis, et quolibet eorum d.us homicida condemnetur ad poenam mille libr. Communi solvend., et si eam non solverit infra x. dies à die latae sententiae contra eum, ubi ecset in fortia d.i Communis vel infra x. diem (sic) postquam venerit in ipsorum fortiam quod ex tunc capite puniatur. Si vero ad sui defensionem aliquem interfecerit, vel occiderit, tunc si costiterit legitime, quod d.us homicida homicidium commiserit ad sui defensionem, et quod sè defendendo ut dictum est ad poenam nullatenus teneatur.

 

De poena mandantis, et auxiliantis  R.  XXXII.

 

Si quis mandaverit alicui, quod committat homicidium, et ipsum homicidium secutum fuerit, vel d.um homicidam in ipso actu occisionis, acsociaverit dicendo eid. facias secure, et noli timere vel percutias eum, vel retinendo d.um occisum (omesso "per") personam, ut sè defendere non pocsit, puniatur, et condemnetur, ac si vere homicidium perpetracset et secundum limitatam, et depositam poenam in prox. praecedenti capitulo, si vero alijs modis eid. homicidae ante vel post commissum homicidium, quod praestiterit seu dederit auxilium consilium, et favorem, tunc condemnetur, et puniatur poena 50. (aliunde "500") libr. den. si vero ad alia quaecumq. maleficia committenda quis alicui praestiterit seu exhibuerit scienter auxilium, consilium, et favorem, tunc si poena principalis poena (ripetuto) Malefitij commicsi ecset pecuniaria condemnetur et puniatur in medietate d.ae poenae, sed si poena ipsius malefitij ecset personalis, principalis (aliunde "principaliter") condemnetur d.o cas. poen. 50 (aliunde "500") libr. den. et si d.am poenam non solverit infra x. dies à die latae sententiae computandos manus una amputetur eid. ita quod manus à brachio separetur.

 

De pena Assassinorum  R.  XXXIII.

 

Ad reprimendam avaritiam plurimorum qui maxime corrupti pecunia, aut praecibus promittunt aliquem interficere quod proprie acsassini vocantur hac l.(ege) perpetuo valitura sancimus quod si quis deinceps acsacsinus, et more acsacsini corruptus praecibus, vel paecunia (sic) aliquem interfecerit, vel occiderit, seu interficere, vel occidere tentaverit, ad aliquem locum veniendo quod si capi poterit statim veritate plene habita condemnetur, et ducatur trascinando ad caudam cuiusdam Asini usq. ad locum Justitiae consuetum, et ibi pastinetur in Terra more vitis itaquod moriatur ibidem, et si haberi non poterit condemnetur ad d.am poenam, et intelligantur Acsassini eo ipso quod appareret D. Potestati, vel Judici per confecsionem ipsius etiam factam extraiudicialem (aliunde "extra iudicium") cum quacumque persona quod conductus fuerit ab aliquo ad d.um homicidium committendum per pecuniam, vel praeces, vel eo ipso quo constaret in aliquo (omesso "loco penes") quamcumq. partem (aliunde "personam") pro ipso facto esset depositum alicuius rei, vel pecuniae quantitatis, vel Instrumentum alicuius promicsionis, vel si alia legitime probaretur contra quem d.us D. Potestas summarie, et de plano absq. solemnitate iuris, vel statutorum d.ae Civitatis procedere pocsit, et valeat non obstante aliquo supradito vel infra positis (sic).

 

De poena Proditorum  R.  XXXIIII.

 

Si quis tantae protervitatis existat qui pacifice vivere non contentus praesumpserit, vel attentaverit aliqua moliri pro corruptione, et mutatione Communis, et praesentis pacifici status d.ae Civitatis Ameriae ad aliquam seditionem seu tumultum commiserit sive fecerit in Civitate praedicta, vel aliquem tractatum inierit tractaverit fecerit, vel ordinaverit cum quacumq. persona, sub quocumq. colore verborum pro mutamento praedicto, vel ita, quod ipse status pacificus pocsit verisimiliter perturbari etiam si perturbatio non sequeretur, et ipsum prodimentum non fuerit secutum, dummodo fuerit revelatum eid. Potestati, vel Judici, vel Dominis Antianis qui pro tempore erunt, seu eis constiterit de praedictis per aliqua verisimilia inditia quae moverent animum iudicantis itaquod in tali peccato fuisset repertus, quod statim exterminato furore ducatur ad locum iustitiae consuetum, et ibid. pastinetur more vitis in terram ita quod moriatur, et omnia bona sua publicentur d.i Communi, et si filios haberet proditor supradictus cuius praedicti filij sint perpetuo infames, et privati ab omni officio, et beneficio Communis praedicti, et intus Civitatem praedictam aliquo tempore intrari non pocsint, contra quem taliter delinquentem, vel proditorem vel actentate (aliunde "actentantem") praedicta facere, vel committere publice, vel occulte d.us D. Potestas, vel eius Judex pocsint, et valeant teneantur, et debeant inquirere procedere, et d.a poena punire, et condemnare ommicsa etiam, et non servata quacumq. solemnitate etiam de tempore feriato summarie sine strepitu, et figura Judicij et ad torturam procedere pocsint prout eis videbitur per investigationem praedictorum. Itaq. (aliunde "ita quod") de hijs quae fecerint in praedictis non pocsint, nec valeant sindicari non obstant. aliquibus statutis loquent. in contrarium, et hoc capitulum legatur quolibet mense in Consilio generali, quod si non fecerit Cancellarius puniatur in x. lib. pro qualibet vice. Et hoc capitulum scribatur in palatio Communis litteris grocsis infra mensem à die publicationis praesentis supra locum arrengariae.

 

De premio referentium prodimentum  R.  XXXV

 

Ut praemiorum exortatione retrahantur à malo, et ad bonum publicum trahantur homines, et personae d.ae Civitatis, et quemlibet alium Statuimus, et firmamus quod si quis cuiuscumq. conditionis existat Civis, vel forensis, sponte manifestaverit, dixerit, vel ad notitiam Domini Potestatis deduxerit, vel etiam DD. Antianos commonefecerit (termine usato prima soltanto nel Cod. Farrattini) de aliquo tractatu inlicita coniuratione seditione, vel aliquo alio propter quod status pacificus Communis d.ae Civitatis mutari pocsit verisimiliter, et ipsam manifestationem probaverit aliquo dictorum maleficiorum (aliunde "modorum") supra in proximo Capitulo antequam d. D. Potestas procecsum initiaverit contra d.um talem delinquentem modis in d.o Capitulo scriptis, vel aliquo praedictorum, et intelligatur procecsus initiatus eo ipso quod copiam eius miserit Cancellarius prout tenetur ex forma statuti, tunc d.us manifestans dicens, vel ad notitiam deducens, etiam si fuerit culpabilis de aliquo praedictorum ad poenam non teneatur, sed loco sui praemij sit exemptus à d.a poena, et nihilominus habeat, et habere debeat pleno iure medietatem bonorum eius qui d.a de causa contentabitur (aliunde "condemnabitur"); et propter manifestationem praedictam de qua medietate sit, et efficiatur verus, et legitimus Dominus, et Pocsecsor auctoritate praesentis iuris, et legatur quolibet mense in consilio generali.

 

De exfortiamento Mulierum, et poena Adulterij

R.  XXXVI.

 

Si quis exfortiaverit, et (aliunde "ut") Carnaliter cognoscat per vim carnaliter aliquam Mulierem Virginem vel Viduam seu nuptam bonae conditionis et famae, vel alteram ipsarum de Civitate, et Comitatui Ameriae ita quod cum eis concubuerit violenter poena capitis condemnetur et puniatur, et intelligatur exfortiamentum, et violentia, et non aliter si legitime probetur et non praesumptione iuris Communis prosit, vel obsit in praedictis dictum, vel excusatio mulieris taliter cognitae. Si vero non per vim, et violentiam nec exfortiando aliquis Civis, vel Comitatensis carnaliter cognuerit (sic) aliquam ex praedictis Mulieribus Civibus, vel Comitatinis Virginem, vel Viduam, seu desponsatam, vel Maritatam, si quidem in domo talis Mulieris bonae famae et conditionis, vel Patris, fratris Carnalis, vel Mariti eius condemnetur pro quolibet, et vice qualibet in 25. flor. aur. Et hoc si praedicta fuerint commicsa in Domo posita in Civitate Ameriae, si vero non in Civitate Ameriae sed in comitatu, et Domibus Comitatus, et palumbarijs vineis, Gruttis, et alijs quibuscumq. locis, seu in Domo Masculi praedicti committentis quis commiserit praedicta cum voluntate, et eam volentem  (aliunde "contra volentem et ea volente") carnaliter cognoverit condemnetur et puniatur in 50. libr. den. Si vero d.a mulier Maritata, vidua, Virgo, vel desponsata fuerit non bonae conditionis, sed cum diffamata quod consueverit hoc committere, et aliquis eam volentem cognoverit carnaliter in quocumq. loco extra domum suam Matris, vel fratris, vel Mariti quod tunc condemnetur pro quolibet, et vice qualibet in 25. libr. den. Si vero d.a Mulier Virgo, vidua Maritata bonae famae fuerit forensis, et per vim fuerit cognita carnaliter, et exfortiata, et intelligatur exfortiata, ut dictum est condemnetur, et puniatur d.us cognoscens eam d.o modo in 200. libr. denar. Si vero fuerit d.a Mulier forensis Meretrix, vel non bonae famae, vel de meretricio aliqualiter diffamata, et eam volentem quis cognoverit carnaliter ad poenam aliquam cognoscens non teneatur. Si vero per vim fuerit cognita, etiam Meretrix, et diffamata quod tunc iniuriam inferens sibi extra ipsam cognitionem Carnalem condemnetur, et puniatur ac si alicui Civi Masculo intulisset iniuriam et delictum ex forma statutorum d.ae Civitatis, addentes, et declarantes quod Mulier nupta alias bonae famae adulterium committens poena Capitis puniatur et eius Dotes viro proprio aplicentur et ipso iure aplicatae intelligantur, et sint.

 

De sodomitis et eorum penis  R.  XXXVII.

 

Abominabile vitium Sodomiticum extirpare curantes causa pestilentiae incurrunt, et ruine Statuimus, et ordinamus quod si quis cuiuscumq. conditionis existat d.um vitium contra Naturam, cum aliquo commiserit, vel aliquem Puerum stupraverit vel carnaliter contra Naturam cognoverit in quocumq. loco de die, vel nocte sive volente sive per vim si quid. ipse committens abominabile vitium fuerit maior 20 Annis usq. ad 30 Annos condemnetur et puniatur in 500. libr. denar., et si d.am poenam non solverit infra (omesso "decem") dies post latam sententiam contra eum poenam praedictam in duplum solvere teneatur. Si vero fuerit maior 30 Annorum d.us malefitium committens condemnetur in ignem, et flammeis igneis comburetur itaquod moriatur. Si vero fuerit maior 20 Annis minor tamen 24 annis exempli causa nudis carnibus fustigetur per totam Civitatem Ameriae. Si vero fuerit decem, et septem Annorum et infra cuiuscumq. status existat condemnetur, et puniatur in 25. libr. denar. absq. diminutione aliqua, et si iterato commiserit nudis carnibus fustigetur ut dictum est.

 

De falsis testibus et poena falsitatis  R.  XXXVIII.

 

Falsos Testes si quis produxerit, vel falsum testimonium dixerit, seu deposuerit solvat pro quolibet Teste, et quilibet Testis (aliunde "qualibet vice") centum libr. den. quam poenam si non soverit infra x. dies à die latae sententiae contra eum computandos quod d.a poena in duplum solvere teneatur. Qui vero falsum instrumentum scripserit, aut in iudicio produxerit eamd. poenam solvere teneatur cum conditione praedicta. Monetam falsam cuiuscumq. generis, et conditionis in d.a Civitate vel eius districtu si quis fabricaverit, vel fabricari fecerit igne comburatur ita quod moriatur et Potestas d.ae Civitatis, vel eius Vicarius puniat, et condemnet talem, vel tales fabricantes d.am monetam in poenam praedictam et quicumq. scienter portaverit ad d.am Civitatem aliquod genus monetarum falsarum valor centum soldorum si bene ecset ab inde infra puniatur, et condemnetur per d.um Potestatem, et eius iudicem in 50. libr. den., et si non solverit infra x. dies à die latae sententiae contra ipsum quod d.am poenam ad duplum solvere teneatur, ab inde vero supra usq. ad quantitatem x. libr. puniatur in centum libr. denar. quas si non solverit infra d.um tempus ad duplum solvere teneatur. à x. libr. supra puniatur  per Potestatem, et eius Judicem in quinq. libr. denar. quas si non solverit ut dictum est infra d.um tempus poenam etiam in duplum solvere teneatur. Et si quis falsum instrumentum scienter expenderit usq. in quantitatem 20 solidorum den. simul, vel divisim, et ab inde infra puniatur in x. sol. si vero à 20 sold. supra usq. in x. libr. puniatur in 50. libr. den., et ab inde supra in centum libr. den., quam poenam si non solverit intra d.um terminum in duplum ut supra solvere teneatut, et ad probationem omnium, et singulorum praedictorum maleficiorum sufficiat publica fama probanda per quinq. Testes fide dignos, cum aliquo alio inditio verisimili, et aliter torqueri non valeat, non obstante aliquo Statuto vel ordinamento in contrarium loquente. Si quis vero symoniam receperit, vel praestantiam pro Communi, ei, vel alicui elevet, vel imponat Solvat pro Communi Banno 50. libr. den. et acceptam, vel simoniam restituat, ac damnum emendet quod evenerit ob turpitudinem praedictam. Et quicumq. aliquam fraudem commiserit in suo Officio habito à Communi solvat d.am poenam si alia poena exprecsa non ecset in statuto de ead. fraude declarante, et in quomlibet (sic) dictorum casuum ipsi delinquentes in praeditis, vel ipsorum altero ad eorum peromnem (sic) infamiam mitrentur perpetuo sin (sic) infames, et ab omni officio sint privati absq. spe restitutionis in integrum dummodo loco d.ae mitrae solvere pocsint 50. libr. den. Communi Ameriae sine diminutione.

 

De dolose referentibus et eorum poenis  R.  XXXIX.

 

Quia multi dolose, et fraudolenter conantur aliquos infamare, et vera non sunt Zizzaniam seminantes statuimus firmamus, et ordinamus quod quicumq. aliquid novum ad infamiam alicuius traxerit, et dixerit quod trhai pocsit ad Zizzaniam Civitatis ad turbationem eius vel Dominum Potestatem, vel eius Judicem Maleficiorum dolose, vel fraudolenter informaverit contra aliquem de aliquibus quae vera non ecsent quae si vera ecsent personali, vel corporali poena puniendi venirent quod condemnetur, et puniatur absq. diminutione. Et si d.am poenam non solverit infra decem dies à die latae sententiae contra eum scilicet in 40. libr. den., et quod mitratus ducatur per Civitatem, dummodo  loco d.ae Mitrae solvere pocsit quingentas libr. den. sine aliqua diminutione, et si d.am inquisitam (?) poenam non solverit intra d.um terminum x. dierum ut supra dictum est quod d.am poenam in duplum solvere teneatur. Si vero dicta relata per eum de quibus d.um Potestatem informacse existentiam vera poena pecuniaria puniendus veniret, quod tunc d.us referens dolose, et per mendacium condemnetur, et puniatur in 200. libr. den. absq. diminutione aliqua. Et si d.am quantitatem Camerario Communis non solverit cum effectu quod cum d.a mitra in Capite fustigandum ducatur per totam Civitatem praedictam nudis carnibus ita quod hec poena pro statu praedicto caeteris transeat in exemplum, dum tamen quod loco d.ae Mitrae ac fustigationis 50. libr. den., ut supra solvere pocsit, et quod hoc Capitulum bandiatur et legatur in Concilio generali quolibet mense per Cancellarium d.i Communis ad poenam x. libr. den.

 

De poena capientis Columbos et rumpentis

Columbariam  R.  XL.  40

 

Statuimus, et firmamus ad hoc, ut Columbariae conserventur quod nullus audiat (sic) vel praesumat in aliqua re sua, vel loco extra muros Civitatis Ameriae facere, vel tenere Violum, (aliunde "niolum" o "aiolum") seu cum d.o violo Cappannellum in vinacio, vel alio semine, vel alio semine (ripetuto) quacumq. cum rete, vel pallotteria, vel Balista, vel arcu laqueis vel Instrumentis capere vel occidere aliquos columbos domesticos consuetos stare in aliqua Palumbaria ad poenam x. libr. den. usq. in quinq. paria Columbarum inclusive à quinq. paribus supra ad poenam 25. libr. den. Et nihilominus d.os Columbos, vel illorum extimationem in duplum restituat damnum pacso. Et licitum sit Domino Palumbariae destruere Cappannellum sua auctoritate in quocumq. loco staret seu teneretur absq. poena nec pocsit nec audeat aliquis rumpere seu frangere ipsam Columbariam, vel retem ponere supra eam ad poenam centum libr. den., et de praedictis debeat, et pocsit inquirere, et quilibet pocsit ecse accusator, et denunciator, et ipse denunciator secreto habeatur, et habeat quartam partem poenae eius quae devenerit in Communi ad probationem praedictorum sufficiat sacramentum denunciantis vel accusantis, cum dicto Testis unius, dummodo non pocsit ecse Testis Dominus Columbariae de cuius interrecse agitur, vel aliquis de sua familia. Ordinantes, quod pars (aliunde "par") Pipionum vendere debeat quinq. soldos, et non ultra ad poenam 50. sold. vendenti contra d.am formam et quod licitum sit unicuiq. columbariam habenti accipere Columbos captos quos invenerit capientes etiam si de sua Columbaria non ecsent.

 

De pena laborantium Terras exbanditi sine

licentia  R.  XLI.

 

Nulla persona praesumat laborare, vel laborari facere de bonis exbanditi d.i Communis sine licentia Sindici d.i Communis de qua licentia appareat scriptura manu Cancellarij Communis praedicti, et qui contrafecerit pro qualibet vice puniatur in x. libr. den. super quibus Potestas inquirere faciat et procedere debeat ex suo officio ad petitionem cuiuslibet postulantis ad d.am poenam, et quicumq. etiam (aliunde "tenet") vel pocsidens (aliunde "possidet") de bonis alicuius exbanditi d.i Communis de quibus ipse exbanditus tempore sui exbandimenti in pocsessione fuerit teneatur, et debeat infra unum mensem à die publicationis d.i Statuti ipsa bona Communi praedicto relaxare, et qui praedicta non fecerit in x. libr. den. puniatur, et nihilominus iura quae habet in d.a re sint perdita auctoritate praesentis statuti, et deveniant in Communi reservato ei semper quae d.a bona infra d.um terminum restitueret omni iure quod habere (sic) in ipsa re quo iure uti pocsit contra Commune. Sindicus (aliunde "sindico) tantum d.i Communis ad omnem leggitimum actum requisitus (aliunde "requisito") deneatur (sic) de quibus Potestas etiam qui tunc fuerit teneatur, et pocsit suo officio ad petitionem cuiuscumq. petentis contra omnes et singulos qui non servarent praedicta procedere, et quos culpabiles ecse invenerit condemnare. Potestas vero qui praedicta neglexerit x. libr. de suo salario paerdat (sic) que deveniant in Communi.

 

 

 

 

Quod unicuiq. sit licitum aucupationem tenere

ante domum, et olera  R.  XLII.

 

Statuimus, et ordinamus quod unicuiq. sit licitum tenere aucupationem, et venationem cuiuscumq. conditionis ante domus (sic) suam et apothecam, ita quod bene videre pocsit ad poen. centum sold. pro quolibet, et qualibet vice qua contrafecerit absq. poena non obstante aliquo statuto, vel ordinamento in contrarium loquente. Et quod unicuiq. sit licitum ante domum suam vel Apothecam, vel suam habitationem retinere tam in disco quam in Terra ad vendendum olera, et Caules, et alia prout eis videbitur, et placebit non obstante aliquo statuto supra vel infra positur (sic) quod in contrarium loqueretur.

 

De pena publici, et famosi Latronis  R.  XLIII.

 

Ad hoc, ut maleficia gravissima puniantur, et Stratae Civitatis Ameriae, et eius districtus sint securae statuimus, et ordinamus, quod si quis derobaverit aliquem, seu alicui aliquid violenter acceperit in strata publica qua itur à Ponte S. Mariae in Canali ad Civitatem hortanam seu aliam stratam publicam districtus Civitatis Ameriae, vel intus d.am Civitatem puniatur et puniri debeat derobator ad mortem ita quod funis laqueo suspendatur ibi ubi deliquerit, et hoc derobatore publico intelligatur, et famoso alias si non publicus, et famosus fuerit latro, et derobator, et derobaverit aliquem in d.is locis, vel in aliquo ipsorum, tunc puniatur, et condemnetur in quadruplo poenae contentae in Capitulo de furto loquente. Si vero alibi quam in d.is locis et stradis aliquis non publicus, et famosus per vim alicui aliquod (sic) acceperit, condemnetur, et puniatur in duplum poenae statuti qua fur secundum casum, (aliunde "casus") et modos in proximo sequenti capitulo declaratur posit. sub rubr. de poen. furis.

 

De poenis furis  R.  XLIIII.

 

Ut metu poenarum arceantur fures à furtis quorum Dei timor non arcet à malo statuimus et firmamus quod si quis non alias Malae famae de Domo, vel Cappanna alicuius furatus fuerit, vel acceperit quod sit valoris, et extimationis centum sold., et ultr. usq. ad x. libr. si de die solvat nomine poenae 200 libr. den. si vero fueirt minoris aestimationis cent. sold. usq. ad 40 sold. solvat pro banno Communi Ameriae 50. libr. den. Si vero extimationis fuerit 40. sold. infra usq. ad 20. sold. solvat nomine poene 25. libr. den. Si vero fuerit extimationis 20. sold., et ab inde infra solvat nomine poene x. libr. den. Si vero fuerit maioris extimationis x. libr. à decem libr. supra usq. ad 25. libr. solvat nomine poenae 3. libr. denar. Et si ecset valoris à 25. supra usq. in 50. libr. den. solvat nomine poenae quatuor libr. den. sed si ecset valoris à 50 libr. supra usq. ad centum libr. solvat nomine poenae sex libr. Et si fuerit extimationis à 6centum libris usq. ad centum floren. Auri solvat nomine poenae mille libr. denar. Sed si fuerit extimationis à centum floren. supra furcis suspendatur omnino ita quod moriatur, et si nullum alium furtum fecicset. Si vero ex ea vel eis nihil extraxerit solvat nomine poenae quinq. libr. den. Sed si in ipsam Domum Criptam, vel Cappannam intraverit aliunde quam per Hostium consuetum, vel per ostium rumpendo, vel aperiendo ipsum Hostium solvat nomine poenae qualibet vice 25. libr. den. etiam si nihil extraxerit extra eam, Si vero Domum Criptam, vel Cappannam extra Civitatem, et Castra praedicta si quis freggerit, vel intraverit animo furandi, et exinde aliquid extraxerit valoris decem sold., et ultra solvat pro banno Communi 50. libr. den. Si vero fuerit valoris à x. libr. den., et si nihil extraxerit solvat quoq. (aliunde "quinque") libr. den. Et in omnibus praedictis Casibus damnum emendet patienti in duplum. Si vero talis fur d.am poenam non solverit in caibus praedictis infra terminum in sententia statuendum, quod non excedat x dies poenas praedictas in duplum solvere teneatur. Si autem talis fur fuerit malae famae, et plura furta commiserit diversis, et separatis temporibus, tunc d.us fur suspendatur per Gulam ita quod moriatur.

 

De pena non trahentium ad rumorem  R.  LV.

 

Si aliqua offensa realis, vel personalis in districtu et Territorio Civitatis Ameriae omnes, et singuli propinqui, et circumstantes loco commissi malefitij statim trhaere debeant ad ipsum locum et offensos iuvare pocse, et fugare huiusmodi offendentes capere, et detinere, et in fortiam Communis ducere, et si in huiusmodi incursu (aliunde "succursum") d.i offendentes seu aliqui, seu aliquis eorum offensionem realem seu personalem receperit quod illi tales sic currentes ad poenam nullatenus teneantur nisi forte offendens habuicset ante, et haberet aliquod odium, vel livorem odij cum offenso ex quo pocsit praesumi quod fecerit ad vendictam quo casu (omesso "puniatur") secundum formam statutorum . Si vero circumstantes et proquinqui (sic) praedicta non fecerint in 50. libr. den. monetae currentis pro tempore pro quolibet puniatur eid. auferendas per Potestatem de facto, et quilibet pocsit contrafacientem  denunciare, et accusare, et credatur eius sacramento cum uno teste et habeat medietatem Banni.

 

 

 

De capiendo furem  R.  XLVI.

 

Cuilibet liceat furem, vel qui furaverit infra tres dies à die commicsi malefitij capere, et denunciare et curiae praesentare, et etiam cum ipsum furtum portare ubiq. locorum, et si ipsum offenderit sine morte non teneatur ad poenam, dummodo talis fur, vel furtum portans, sè defenderet, vel diceret sè nolle permitti ad Curiam portari, et hoc non habeat locum in damnis datis, nec etiam habeat locum in furto commicso ad x. sold. infra.

 

De poena ementis bladum ultra unam salmam.

R.  XLVII.

 

Nulla persona emat in platea Civitatis Ameriae una, et ead. die ultra unam salmam grani, et qui contrafecerit in 40. sold. den. puniatur vice qualibet ipso facto, et quilibet pocsit  contrafacientem denunciare, et accusare, et habeat 4.am partem damni, (sic) et teneatur in credentia. Et nihilominus per DD. Antianos Populi eligantur quatuor Custodes Caelatos ad denunciandum praedicta et habeant d.am partem quorum, et cuiuslibet alterius denunciationi stetur, et cum uno Teste credatur idoneo, et fide digno.

 

Quod fructus bonorum exbanditi reassignentur infra

mensem Camerario Communis  R.  XLVIII.

 

Quicumq. actenus scilicet à quinto Anno citra, vel ante quandocumq. perceperit aliquos fructus de bonis alicuius exbanditi d.i Communis de quibus ipse exbanditus erat in pocsessione tempore exbandimenti sui teneatur et debeat ipsos fructus infra unum mensem à publicatione praesentis statuti Camerario d.i Communis integraliter resignare, hi vero qui aliqua bona exbanditorum laborans ad praesens teneantur teneantur (ripetuto) fructus pertinentes restituere Camerario praedicto, et quod (aliunde "qui") in praedictis vel aliquo praedictorum fuerit negligens in lib. x. vice qualibet de quibus, et quolibet praedictorum Potestas, ex suo officio, et ad petitionem cuiuslibet petentis teneantur (sic) inquirere, et inventos culpabiles condemnent (sic) quod (aliunde "qui") Potestas si negligens fuerit in 50. lib. den. tempore sui Sindicatus debeat condemnari.

 

 

 

De poena ementium bladum intra muros

Civitatis Amerie  R.  XLVIIII.

 

Nulla persona emat granum, vel aliquod genus bladi infra muros Civitatis Ameriae per se, vel alium causa revendendi, et qui cotrafecerit in x. lib. vice qualibet puniatur, et quilibet contrafacientem pocsit denunciare, et accusare, et habeat 4.am (omesso "partem") Banni, et in credentia teneatur, et credatur iuramento denunciantis cum uno Teste fide digno, et ad investigandum eligantur quatuor homines fide dignos, qui sint Custodes Caelati quorum denuntiationi, et cuiuslibet ipsorum stetur cum uno Teste fide digno, et habeatur d.am partem banni, et in credentia teneatur. Et quod nulla persona emat bladum, vel aliquam partem grani per aliquem forensem, sive Comitatensem deferendam ad Civitatem praedictam alibi in d.a Civitate quam in Platea veteri Communis vel in Cruce Burgi. Et qui contrafecerit in x. sold. vice qualibet puniatur, et quilibet pocsit denunciare et accusare contrafacientem, et credatur sacramento accusantis, et habeat 4.am partem banni, et in credentia teneatur.

 

Quod eligantur duo homines ad colligendum fructus

R.  L. 50.

 

In principio Mensis Junij quolibet Anno eligantur duo boni homines per DD. Antianos Populi Civitatis Ameriae qui iurent ad sacra Dei Evangelia bona fide et sine fraude investigare, et invenire (corretto) bona, et pocs(essi)ones exbanditorum Civitatis praedictae et eius districtus, et fructus, et proventus dictarum pocsessionum ad manus Camararij d.i Communis facere devenire Et praedictis hominibus sic electis omnes, et singuli homines d.ae Civitatis, et districtus, ac etiam officiales eiusd. ad ipsorum requisitionem, teneantur, et debeant dare, et praestare adiutorium Consilium, et favorem ad poenam 25. libr. den. pro quolibet contrafaciente hoc addito, quod d.i duo homines sic eligendi sint, et ecse debeant populares, et eorum officium durare tantum per unum Annum, et qui fuerit in d.o officio in d.o Anno non pocsit elegi in alio Anno prosecuturo, et si aliter fieret electio non valeat ullo modo, et finito d.o tempore eorum officij teneatur, et debeant de administratione de administratione (ripetuto) sui officij plenariam reddere rationem Camerario Communis, qui tales sic eligendi habeant pro eorum salario decimam partem totius eius quod in Communi fecerint devenire.

 

 

De pena laborantium terras ubi non fuerit solutum

dativum (sic)  R.  5I.

 

Nulla persona audeat, vel praesumat laborare seu colere aliquas Terras, seu pocsessiones unam vel plures accatastatas in Catastro d.ae Civitatis ex quibus dativum impositum actenus solitum (aliunde "solutum") non sit, seu dativae quae in posterum non solventur in integrum Ecclesiarum, et aliorum locorum piorum dumtaxat exceptis, et qui (corretto) contrafecerit, nisi ipsas dativas praeteritas infra terminum statuendum, et futuras infra terminum ordinandum, ut alij Cives non solverint cum effectu in x. libr. den. per Potestatem Civitatis Ameriae condemnetur, et nihilominus ad solutionem dictarum dativarum ante praesens statutum per ipsum Potestatem compellatur super quibus Potestas praesens, et futurus quolibet mense teneatur inquirere, et investigare per librum actorum, et per Castaldos Civitatis Ameriae, et omni modo quo melius poterit, et inventos culpabiles d.a poena punire. Si vero Potestas preadictus non fecerit, vel negligens fuerit in praedictis, vel aliquo praedictorum in 40. (aliunde "50") libr. den. condemnetur ad dandum, et solvendum de suo Salario Camerario d.ae Civitatis quas (omesso "50. lib.") praedictus Camerarius qui pro tempore fuerit teneatur de ultima terzeria sui salarij retinere, addentes in praedictis, quod nullus Civis, vel comitatinus d.ae Civitatis, pocsit, vel debeat colere, vel laborare aliquam Terram positam in Comitatu Civitatis praedictae non pertinentem ad aliquem Civem, vel Comitatinum d.ae Civitatis ad poenam 50. libr. pro quolibet contrafaciente, et vice qualibet.

 

De poena non capientium exbanditos  R.  LII.

 

Si contingerit (aliunde "contigerit") aliquem exbanditum Communis Ameriae pro aliquo maleficio ire ad aliquod Castrum d.ae Civitatis, et comitatus, et districtus, vel stare aut morari in eo homines, et universitas ipsius Castri teneatur, (sic) et debeat (sic) ipsum exbanditum Capere et Curiae Civitatis Ameriae praesentare ad poen. 50. libr. den. ab ipsa universitate quoties contrafecerit, seu fuerit negligens auferend. Homines vero speciales, et singuli, qui praesentes fuerint in ipsa contrada et morari debeant contra ipsos exbanditos statim elevare rumorem, et ipsos sequere et capere, et d.ae Curiae praesentare pro eorum pocse ad poenam x. libr. den. pro quolibet eorum qui contrafecerit in praedictis vel aliquo praedictorum. Si vero exbanditi huiusmodi in d.a fuga praesumerent defensionem acsumere et ipsam defensionem facientes per ipsos sequentes fuerint offensi, offendentes eos ad poenam volumus non teneri. Super quibus omnibus, et singulis Potestas teneatur facere singulis mensibus de praedictis, et quolibet praedictorum (omesso "inquisitionem solemnem et in praedictis poenis") repertos culpabiles punire, et condemnare. Si vero Potestas negligens fuerit in praedictis 50. libr. den. tempore ipsius sindicatus solvere teneantur (sic).

 

De pena non capientium malefactorem et Curiae

non representantium.  R.  LIII.

 

Si contingerit (aliunde "contigerit") aliquod malefitium in aliquo Castro committi districtus, et comitatus Ameriae Commune et homines, et universitas ipsius Castri teneantur, et debeant ipsum Malefactorem, seu malefacientem capere, et in fortiam Communis ponere. Et si ipsa universitas negligens fuerit (omesso "in") 50. lib. den. vice qualibet puniatur. Si poena maleficij commicsi ascenderet ad poen. 50. libr. et ab inde supra si vero malefactor in huiusmodi minori poena seu quantitate condemnari debeat d. universitas negligens in ead. quantitate qua malefactor condemnandus ecset per Potestatem qui tunc est in officio puniatur. Addentes quod cuilibet sit licitum capere quemlibet malefactorem in quocumq. loco quo maleficium commiserit sive in Civitate sive in comitatu, sive in Castris, sive extra, dummodo ipsum capiat tempore commicsi maleficij, vel postea per totam diem et ipse capiens ad poenam aliquam non teneatur sed ipso facto intelligatur ecse absolutus à poena resultante, vel ab ipsa captura.

 

De pena facientium falonem sine licentia  R. LIIII.

 

Nulla persona in Civitate Ameriae sive Comitatu debeat facere aliquem falonem sine exprecsa licentia Potestatis, et Maioris partis DD. Antianorum et qui contrafecerit in centum sold. vice qualibet puniatur, et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et eius denunciationi credatur cum uno Teste, et nomen eius teneatur in credentia.

 

De pena optantium malum fochi, et anguenagliam.

R.  LV.

 

Nulla persona optet alicui Carboncellum malum fochi, sive anguenagliam, malum captivum sive lupam, et his verisimilia, et qui contrafecerit in x. sold. vice qualibet de facto puniatur, et contrafacientes quilibet pocsit denunciare, et accusare, et habeat 4.am partem banni, et teneatur in credentia, non obstante quod talis optans fuerit minor x. ann.

 

De pena eumtium (sic) ad Consilium, nisi fuerint

de eo.  R.  LVI.

 

Ad Consilium generale Communis et Populi tantum qui non fuerint de d.o Consilio ire non audeant, vel praesumant, nec in aliquo ipsorum Consiliorum intersit, vel Palluctam accipiat ad poenam x. libr. den. pro qualibet vice, et quilibet pocsit contrafacientes denunciare accusare, et in credentia teneatur salvo quod quicumq. venerit ad d.a Consilia, vel aliqua (sic) eorum causa recitandi aliquam ambasciatam, seu narrandum sua negotia, seu mandata Potestatis, vel Antianorum seu quando ecset banditum Consilium, et novum, non teneantur occasionibus praedictis ad poenam et Potestas, et quilibet alius Rector qui praesens erit in Consilio teneatur et debeat expellere de Consilio expellere (ripetuto) omnem personam quae non ecset de Consilio ibi stantes contra formam praedictam, et nihilominus Camerarius d.i Communis qui pro tempore fuerit teneatur vinculo iuramenti ad poenam xx. soldor. notificari facere per Banditorem Communis in quonlibet (sic) consilio Communis et Populi, quod quicumq. non ecset de Consilio, seu de adiuncta recedere debeat ad poenam in statuto contentam, et facta notificatione praedicta qui quid (sic) ordinatum fuerit in d.o Consilio aliquibus in eo astantibus contra formam praedictam sit irritum, et inane.

 

De pena gridantium per (sic) populum (sic) moriatur

R.  LVII.

 

Nullus praesumat alte, vel bacse truffative, vel alio modo dicere, vel gridare quod Populus moriatur vel quod ipse Populus non durabit, vel alia verba aequipollentia, et si quis contrafecerit in centum soldos puniatur vice qualibet de facto et praedictum Capitulum bandiatur, addentes, et declarantes quod si toto animo, et malo modo gridaverit (corretto)  vel dixerit d.o modo, vel altero ipsorum, et d.a verba non habuerint peiorem effectum condemnetur, et puniatur in 50. libr. den. absq. aliqua dim.

 

De pena forentium offendentium Civem  R.  LVIII.

 

Statuimus, et firmamus quod si abinde in antea casus acciderit quod aliquis forensis aliquem Civem iniuriatus fuerit, vel offenderit in personam dicto, vel facto, absq. promotione et incitatione, talis Civis forensi. (aliunde "offensi") Qui d.us talis forensis poenam tantum dupli puniatur qua puniretur si offenderet alium forensem, sed si talis Civis ecset talis (aliunde "litis") promotor vel rixae tunc d.us talis forensis simplici poena puniatur prout si alium Civem offenderet. Addentes pro declaratione praemissorum, quod Cives sint, et ecse intelligantur quoad hec omnes, et singuli oriundi de Civitate, vel Comitatu Ameriae, vel nati, et descendentes ex eis oriundis, et omnes alij qui ecsent legitimi Cives ordinati, vel constituti, vel etiam fuerunt in Civitate praedicta. Caeteri vero forenses sint, et pro forensibus habeantur.

 

De pena amputantium manum nasum digitum, vel aliud

membrum, vel ea debilitantum (sic) et dentes frangentium,

aut cadere facientium  R.  59.

 

Si quis amputaverit alicui manum, pedem, nasum vel aliud membrum personale, vel oculum studiose offenderit, et caecaverit quamvis secundum iura pen. l. Cornel. teneatur Tamen (aliunde "tantum") de benignitate statuimus quod in 200. flor. auri condemnetur, quam poenam si infra terminum x. dierum in sententia statuendum non solverit Camerario Communis Ameriae, quod d.o termino elapso simile membrum amputetur eid., vel etiam offendatur, et ultra quod fustigetur nudis carnibus usq. ad locum Justitiae consuetum, et expellatur et expelli debeat extra Civitatem, et Comitatum Ameriae ita, et taliter quod infra quinquennium ad ipsam Civitatem, et Comitatum redire non debeat, nec pocsit in ipsis morari, et si in termino rediret amputetur eid. aliud simile membrum. Si vero debilitando, et non amputando in praedicto in 50. flor. auri condemnetur, quam poenam si non solverit infra terminum supradictum in duplum solvere teneatur sine diminutione aliqua si vero digitum manus alicui amputaverit in centum floren. auri condemnetur et si quis aliquem ita percucserit quod fecerit sibi cadere dentem condemnetur in 50. flor. auri, ultra poenam ordinariam per percucsionem in faciem, et si plures dentes cadere fecerit pro quolibet ultra unum, et ultra poenam percucsionis in facie in 25. flor. auri condemnetur. Si vero dentem unum, vel plures freggerit med. pena qua condemnaretur si fecicset cadere condemnetur.

 

De poena percutientium, et offendentium in personam

sine armis manu vacua.  R.  LX. 60.

 

Si quis iniuriose aliquem percucserit, manu vacua alapa, vel pugno in facie ita quod sanguis inde exiverit in 50. libr. den. condemnetur si vero sine sanguine in medietate d.ae poenae condemnetur et ad receptionem similis alapae nihilominus teneatur in loco ubi fuerit data, si vero in alia parte corporis percucserit cum sanguine in 25. lib. den. condemnetur si sine sanguine in medietate d.ae poenae, si vero quis aliquem cum calce percucserit aliquem, et inde sanguis exierit, si à gula supra condemnetur pro qualibet vice  in 50. lib. den., si vero à gula infra si cum sanguine condemnetur in 25. lib. den., si vero sine sanguine in medietate d.ae poenae condemnetur. Si vero quis aliquem iniuriose momorderit in facie ita quod cicatrix perpetua, et evidens remanebit in centum libr. den. condemnetur, et si cicatrix praedicta non remanserit condemnetur in 50. libr. den., si vero in alia parte corporis malo modo momorderit, et sanguis exierit in 50. libr. den. condemnetur, et si sanguis non exierit in medietate d.ae poenae condemnetur. Si quis vero alicui iniuriose traxerit pilos, sive barbam depelaverit (sic) vel aliquem fecerit iniuriose cadere, aut deleverit capitium (sic) biretum, vel cappellum de capite, aut Mulieri velettum de capite, seu pannicellum, vel supra summitatem, vel alios pannos elevaverit de capite eiusd. Mulieris, vel cadere fecerit etiam scrizzando, (sic) vel per iocum quoad ipsam Mulierem pertinet condemnetur in 25. libr. den. si vero impinnerit (sic) aliquem ita quod cadere fecerit, et sanguis exierit de facie condemnetur pro qualibet vice in 50. libr. den. si de alia parte corporis in 25. libr. den. condemnetur et si sine sanguine in medietate d.ae poenae, et si ex inspinta non ceciderit ad Terram condemnetur in medietate d.ae poenae. Et si iniuriose ceperit aliquem per Nasum, vel alicui traxerit Nasum stringendo eum si cum sanguine condemnetur in 50. libr. den. si sine sanguine in 25. lib. den. condemnetur. Et si quis miserit Manum in gula alicuius iniuriose itaquod sanguis exierit in (omesso "50. libr. den. condemnetur, si sanguis non exierit in") medietate d.ae poenae. Et si quis per Terram aliquem iniuriose trascinaverit condemnetur in 50. lib. denar. pro qualibet vice. Et si in facie alicuius expuerit, vel aliquam turpitudinem studiose et iniuriose proiecerit condemnetur in 50. libr. den. in alijs vero locis personae si quis expuerit, vel aliquam turpitudinem proiecerit condemnetur in medietate d.ae poenae. Sed si aliquis cum ungulis manus rancicaverit aliquem in facie alterius, seu in gula, et si ex pluribus locis sanguis exierit, condemnetur in solutionem 50. libr. den. , et non ultra, sed si aliquis cum digito manus, vel cum manu iniuriose inerit contra aliquem versus faciem eiusd. condemnetur in centum sold. den. sed si aliquis alicui inciserit, amputaverit, vel detruncaverit seu exciderit trecciam, vel Capillos Capitis iniuriose condemnetur in centum libr. den. si autem ex d.is offensionibus vel aliqua ipsorum livor (corretto) vel tumor appareret in facie d.i offensi manu vacua supradicta condemnetur d.us offendens, ac si de d.a facie sanguis exivicset.

 

 

 

De pena percutientium, et offendentium personam

cum armis  R.  LXI

 

Si quis aliquem percucserit, vel ulneravit (sic) cum armis ferreis, vel ferratis seu cum bastone grocso, vel malitioso, vel cum lapide in capite cum fractura cranei, et sanguinis effusione condemnetur in cent. flor. aur. solvendis Communi Ameriae, si vero cum sanguine, et non cum fractura Cranei condemnetur in 50. floren. aur. Si vero cum armis quis aliquem vulneraverit in faciem, vel in gulam effuso sanguine ex quo vulnere si cicatrix perpetua, et enormis evidens remansura condemnetur in 200 flor. auri quos si non solverit infra terminum x. dierum in sententia statuendum d.am poenam in duplum solvere teneatur, et id. dicimus de alijs poenis praedictis. Si vero Cicatrix ut praedicitur non sit remansura in d.a facie, seu gula preadicta condemnetur in 50. flor. auri. Qui vero in Capite, vel gula alicuius, cum d.is Armis evagginatis aliquem pecucserit sine sanguine, condemnetur in 25. flor. aur. si vero cum armis non evagginatis in 25. flor. aur. condemnetur. Si vero quis aliquem percucserit cum aliquo dictorum (omesso "armorum") à gula infra, unde sanguis exiret condemnetur in 30. flor. auri, si vero Sanguis non exierit in I5. flor. aur. , si vero cum aliquo ligno, et de sui natura, et de sui natura (ripetuto) ad offensionem non parato, vel cum alijs armis praedictis quis aliquem percucserit cum sanguinis effusione, vel sine sanguine quolibet dictorum casuum poena media condemnetur. Et pro dictorum declarationem (la "m" risulta cancellata) firmamus quod facies cuiuscumq. intelligatur à gula supra quicquid remanet discopertum in ea facie ultra capillos capitis, et ultra auriculas versus nasum, etiam si aliter coperta portatur cum caputio, vel Bireto, e (sic) de Cicatrice enormi cum fractura Cranei, et ocsi, et debilitationis (sic) membri stetur, et stari debeat dicto, et declarationi duorum Medicorum eliggendorum per Judicem procedentem contra ipsum delinquentem quorum dictum, et declaratio habeatur pro vera, et leggitima declaratione in praedictis et ipsorum declarationem semper (aliunde "sequi") debeat ipse Judex, et scribi faciat in actis Communis aliter quis de cicatrice fractura Cranei, ocsi, et debilitationis (sic) membri, praedictas (sic) condemnari non pocsit, nisi fuerit contumax, vel confecsus, et ipsi Medici pro suo labore, et mercede habeant, et consequentur expensis delinquentis pro qualibet vice, et pro quolibet unum florenum auri, dummodo fiat eis d.a solutio cura et sollicitudine d.i Potestatis, seu Vicarij antequam reddant praedictorum declarationem, et ut praedicta declaratio melius fieri pocsit, et haberi per ipsum Judicem, Statuimus quod Potestas, sive Vicarius d.ae Civitatis teneatur, et debeat rationem d.ae Cicatricis, et debilitatis (aliunde "debilitationis") deducere, et adducere in accusam, vel inquisitionem seu denuntiam deferre procecsum per eos ad ascriptum (aliunde "differre processum per eos assumptum") triginta diebus ultra tempus statutis in alijs procecsibus finiendis, ut de eis melius pocsit informari. Si vero aliquis alicui percutiendo, vel vulnerando cum aliquo genere armorum freggerit, seu amputaverit ocsum condemnetur in 25. flor. auri, ultra poenam percussionis seu vulneris facti per eum. Si vero aliquis proiecerit contra aliquem ex proposito Lapidem bastonem Ronchettam, et similia, et non percucserit eum solvat, pro banno Communi x. libr. denar. Si vero percucserit ex proposito proiciendo condemnetur ac si percucserit cum manu, tenendo ipsam lapidem ronchettam et bastonem, et similia, sed si studiose proiecerit contra aliquem ensem Cultellum lanceam clavem (aliunde "clavam") ferream stocchum, vel spontonem, et non percucserit (omesso "condemnetur") pro qualibet vice in 50. libr. denar. Si vero percucserit proiciendo condemnetur ac si percucserit cum manu cum d.is Armis, sed si aliquis (omesso "ludens") ad mitram seu piolos, cum aliquo et quocumq. loco proiciendo mitram cum (aliunde "seu") bacchettam, (cancellata la "m") seu cum ipsa mitra bacchetta vel piolis aliquem percucserit dummodo non studiose si ex ipsa percucsione sanguis exiverit condemnetur ipse percutiens in 4.am partem poenae resultantis ex percucsione praedicta, si fieret extra ludum, sed si sanguis non exiverit ad poenam aliquam nullatenus teneatur. Si autem cum Balista, vel arcu appensate saggittando verr(ett)onem unum (aliunde "viram") vel quadrellum aliquis aliquem percucserit vel vulneraverit cum eo condemnetur pro d.a percucsione, et vulnere, et (aliunde "ac") si cum lancea, ex parte ferri percusicset vel vulneracset. Si vero saggittaverit d.o modo, et non percucserit solvat 40. lib. den. pro qualibet vice, si vero saggittaverit cum pulsone, vel ballotteria (aliunde "pallutteria") aliquis aliquem percucserit studiose solvat, ac si cum lapide percusicset, si vero non percucserit, et contra eum saggittaverit causa percutiendi 2I. libr. den. solvere teneatur. Et in eod. debeat condemnari, declarantes quod si omnes d.as poenas infra terminum x. dierum non solverit in duplum solvere teneatur et debeat.

 

De poena insultantium, et amenantium.  R.  LXII.

 

Insultum contra aliquem si quis fecerit ad domum insultati, seu eius contra quem insultus fit, seu ad domum ubi acsalitus habitat, seu ad apothecam propriam, vel conductam sine armis ipse insultum faciens (omesso "quam quilibet eius sequas") salvat (sic) Communi bannum 25. libr. den. pro quomlibet (sic), et si quis ipsorum malo animo intraverit Apothecam sive Domum et ex ea aliquid extraxerit solvat puniatur in (pleonasmo non presente in altri codici) 20. libr. den., et tam insultum faciens quam quilibet eius ... (spazio in bianco; aliunde "sequas") aliquem vulneraverit solvat bannum in duplum poenae contentae in Capitulo de percucsione, si vero alibi quam ad Domum, vel Apothecam huiusmodi aliquis insultum fecerit si cum armis 40. libr. si sine armis 40. sold. pro banno solvere teneatur, et intelligatur insultus si unus iverit, aut cucurrerit contra alterum, tantum si percucserit de insultu non teneatur sed de percucsione puniatur secundum formam Capituli de huiusmodi procecsibus loquentis. Si vero aliam iniuriam intulerit de qua maiorem poenam solvere deberet quam de insultu de iniuria puniatur, et non de insultu, et si quis acsaltatus fuerit, et defenderit se moderate non teneatur ad poenam, de qua re (aliunde "sequacem") autem intelliggimus dantem Consilium, et favorem. Addentes quod insultus intelligatur factus ad Domum, vel Apothecam quando insultum (aliunde "insultans") iverit contra insultatum prope domum, vel apothecam eiusd. (omesso "per medium vie et ultra versus domum vel apothecam dicti") insultati. Si quis vero amminaverit contra aliquem Civem Ameriae, vel Comitatinum cum aliquo genere armorum evagginatorum, vel non, puniatur vice qualibet in x. libr. den. Si vero sine armis puniatur pro qualibet vice in 40. Sold. Si vero aliquis evagginaverit aliquod genus armorum contra aliquem Civem vel Comitatensem de Ameria puniatur pro qualibet vice in 4. libr. den.

 

De poena portantium arma  R.  63

 

Cultellum malitiosum, seu spatam spatonem Mazzam ferratam, vel igneam (aliunde "ligneam") mazzam malitiosam, vel cuiusvis generis mazza malitiosa existat, vel alia arma offendibilia, et his similia infra muros Civitatis Ameriae, et ipsa Civitate, et eius Burgis si quis portaverit solvat pro quolibet genere armorum, et qualibet vice 50. sold. den. de die, de nocte vero duplum, et nihilominus perdat Arma (omesso "et mittantur dicta die Camerario dicti Communis dicta arma") sic inventa ad poenam x. libr. Potestati d.ae Civitatis de suo Salario et pocsit quolibet genus armorum quod sibi inventum fuerit redimere per x. sold. den., et si quis non permiserit sè, vel arma offerri à familia Potestatis, vel Notario habeatur pro confecso, et condemnetur ac si inventus fuicset omnia arma portare scilicet tria arma offendibilia, et si aliquis per familiam Potestatis euntem pro Armis fuerit inventus Cultellus, vel ensis, vel aliud genus Armorum, et noluerit ipsa arma dare Curiae, et familiae solvat Communi praedicto pro inobedientia x. libr. den., si aliquis autem portaverit d.a Arma, vel aliquod genus de d.is Armis in eundo, et redeundo de foris cum Galero, vel Runcio, vel alijs verisimilibus, vel probaret quod iret, vel rediret de foris per unum Testem cum sacramento deferentis d.a arma, non teneatur ad poen. vel quando iret ad Terram custodiendam de nocte, vel de die, vel quando ipsa arma palam portarent vendendi gratia, et ad faciendum ipsa aptari ad poenam nullatenus teneantur, vel etiam teneantur ad Bannum qui infra Muros domus suae propriae, vel conductae secum arma haberet, vel si Comitatensis portaret arma in manu ligata in eundo, et redeundo de foris, non teneatur ad poenam, et de indicijs verisimilibus, (omesso "supradictis remaneat in providentia Potestatis vel iudicis vel militis qui dicta arma invenerint vel alijs verisimilibus") ut supra dictum est, et etiam Potestas debeat concedere licentiam arma portandi, et deferendi per Terram cuicumq. petenti pro custodia sui Corporis propter inimicitiam quam haberet acsignata prius causa inemicitiae, (sic) et receptis ab eo idoneis fideiucsoribus de non offendendo aliquem cum d.is Armis nisi ad sui defensionem, et tutelam. Et Potestas et sui Officiales pocsint de singulis praedictorum punire, et condemnare, et de inventione  armorum credatur relationi officialium, seu familiarium Potestatis. Forensis vero postquam hospitatus fuerit non pocsit arma portare per d.am Civitatem, et eius Burgos. Et si quis contrafecerit solvat pro Banno Communi Ameriae x. libr. den. et hospitatores semper dicere teneantur d.is forensibus. Et si non diceret d.us Hospitator in cuius hospitium hospitatus fuerit talis forensis, cui inventa ecsent arma teneatur solvere poenam. Et quod nulla persona portet, vel portare debeat per ipsam Civitatem, vel eius Burgos arma defensibilia ad d.am poenam, ita quod ead. poena sit portare Arma defensibilia sicut offensibilia, addentes huic capituo, (sic) quod deferens, vel inventas (sic) deferre, habere, vel portare ad latus ita quod non videretur vel ascondite (aliunde "absconse") circa aliquam partem sui Corporis vel in Calsa, vel involutum (scritto come "involuter") in Mantello seu caputeo, vel aliquo alio Panno, vel alio loco cultellum Malitiosum feritorium, vel quatrellum parvum, vel alium ferrum  acutum malitiosum aptum ad nocendum, et habilem ad portandum ascondite si quid. de die condemnetur, et puniatur in 25. libr. den. absq. diminutione, si de nocte in duplum poenae preadictae pro qualibet vice debeat condemnari, et puniri. Addimus etiam quod quicumq. portaverit correctum, vel planellam poena sit deferenti 20. sold. den. tantum pro qualibet vice, et non in perditione correcti sive planellae, et quod d.us Potestas singulis diebus sui officij ad poenam quinq. libr. de suo salario retinend. pro quolibet die, et pro qualibet nocte debeat intimari facere per Civitatem et Burgos Ameriae contra deferentes Arma praedicta cum quinq. (omesso "berroarijs") vel quatuor ad minus.

 

De pena facientium vindictam contra attinentes.

R.  LXIIII.

 

Ad vindictam faciendam per aliquem alicui, vel ad iniuriam, vel ad offensam, nullus audeat nec procedere debeat, seu offendere aliquem  inferentem (corretto da "inferentis") iniuriam consanguineum attinentem offendenti seu ex parte Patris, seu ex parte Matris usq. in 4.um gradum, et qui contrafecerit solvat duplum poenae contentae in Capitulo loquenti de tali maleficio, et ad probandum quod offensa facta fuerit ad vindictam sufficiat fama publica si sit inde.

 

De poena extrahentium terminum finalem  R.  LXV.

 

Terminum finalem vel Communem si quis fraudolenter extraxerit, vel laboraverit sive laborari fecerit ultra ipsum terminum, seu aliquem in Terram suam, et rem sui vicini sine convicini praesentia, vel consensu terminum miserit solvat pro banno Communi  ... (spazio in bianco) et si laboraverit ultra finem centum libr. den. pro qualibet vice, et quonlibet (sic) termino, si vero omnes termini ceciderint inter aliquos, vel concidissent, (aliunde "cecidissent") vel per aliquem reinventi ecsent terminatores Communis teneantur mittere terminos inter partes in loco ubi consueverunt esse termini, vel eis melius videbitur pro iustitia utriusq. partis, et quod nullus debeat loborare (sic) prope terminum Communem per unum pedem ad poen. 20. solid. pro quolibet, et praedicta bandiantur quolibet Mense.

 

De verbis iniuriosis  R.  LVII (cancellato)  66.

 

Recredentem Ravagliosum si quis alicui dixerit solvat pro Banno d.o Communi 40. sold. den. si vero aliquis reimproveraverit alicui aliquam iniuriam  sibi factam, vel eum tangentem solvat pro Banno Communi Ameriae octo libr. den. si autem alia verba iniuriosa quis dixerit alicui solvat pro quolibet verbo iniurioso nomine poenae (omesso "xx.") sold. den., et si praedicta, vel aliqua (aliunde "aliquid") praedictorum (sic) reimproperata, seu dicta fuerint coram Potestate, Judice, Consilio, vel arrenga, solvat duplum, si autem Mulier malae famae alicui Mulieri bonae famae verba iniuriosa dixerit solvat pro Banno Communi predicto 40. sold. Mulier autem bonae famae mulieri malae famae iniuriam dicens ad poenam nolumus (aliunde "volumus non") teneri, si quis vero dixerit falsus, Proditor in centum sold. den. condemnetur, et puniatur sine diminutione aliqua et id. dicimus, et intelligi volumus de poenis superius declaratis.

 

De poenis facientium param Castaldo  R.  LXVII.

 

Param Castaldo Communis si quis fecerit, quin minus pignus accipiat, vel faciat sibi iniuriam solvat pro banno vice qualibet quinq. sold. den. , et debeat Curiae obedire, Mulier autem de praedicta (aliunde "prima") vice, et para non teneatur, et quod nullus Castaldus nec familiaris Potestatis debeat intrare in Cameram alicuius pro aliquo pignore accipiendo ad poenam 5. libr. pro quomlibet (sic) contrafacienti d.o Communi solvendo

 

De exceptuatis a poenis ratione minoris aetatis

R.  LXVIII.

 

Minores I2. Annis de malefitijs personaliter non teneatur ad poenam sed maiores I3. Annis puniantur de malefitijs per eos commicsis si perfectae ecsent aetatis secundum formam statut. salvo tamen quod minores I2. Annis usq. ad octo annos de damno dato puniantur ea poena qua maiores. Addimus tantum, et declaramus, quod capitulum positum  supra de exceptuatis à poena in quantum ecset contrarium huic in his casibus ubi illud loquitur intelligatur et locum habeat, sit firmum, et praevaleat praesens capitulum in alijs casibus.

 

De poena offendentium officialem forensem.  R.  LXIX

 

Statuimus, et ordinamus quod si quis offenderit dicto, vel facto aliquem officialem forensem Communis praedicti, vel aliquem alium de sua familia, quod talis offendens solvat triplum poenae contentae in statuto de tali poena loquente. Si talis offendens offendicset Civem et si aliqui de d.is officialibus, vel aliquis de sua familia iniuriose offenderit aliquem de Ameria, et eius districtu solvat duplum poenae contentae in statuto quod de tali Malefitio loqueretur. Et teneatur in praedictis Dominus pro familia, nisi Dominus ignoraverit, vel prohibuerit famulo iniuriam ferri salvo quod si praedicti officiales, vel familiares, vel aliquis ipsorum aliquem offenderit in executione aliqua facienda, vel cum caperet aliquem exbanditum, vel caperet aliquem qui non ecset exbanditus, et talem capiendo offenderet sine ferro, vel talis capiendus resisteret cum armis, vel quis cum iuraret officiales, et familiares offenderet, quod non teneatur ad poenam. Volumus etiam, quod si quis aliquam offensam fecerit contra Potestatem, vel aliquem de sua familia, quod punitio d.ae offensae spectet, et pertineat ad illum officialem (corretto) forensem quem DD. Antiani duxerint eliggendum seu per sequentem Potestatem, et aliter ipsum Potestatem codemnatio, vel punitio fieri non pocsit.

 

Quod cuilibet licitum sit capere exbannitum.  

(Omesso "R.") LXX. 70.

 

Ad hoc, ut exbanditi Civitatis Ameriae et eius districtus per d.am Civitatem, et eius Comitatum vagari non pocsint Statuimus quod unicuiq. Civi, et districtuali d.ae Civitatis sit licitum, et permicsum quemlibet exbanditum d.i Communis capere et in fortiam d.i Communis ducere. Et si aliquis de d.a Civitate, et eius Comitatus duxerit aliquem exbanditum d.i Communis in fortiam eiusd. habeat et habere debeat 4.am partem eius quod devenerit ad manus Camerarij occasione talis exbanditi. Et si d.us capiens d.um exbanditum offenderit in capiendo non teneatur ad poenam, et d.us Camerarius pocsit, et debeat d.am 4.am partem dare, et solvere d.o capienti, et in fortiam d.i Communis ducenti absq. aliqua deliberatione, vel reformatione Consilij capitulo aliquo in contrarium loquente non obstante.

 

De poena molestantium Tenutam  R.  LXXI. 7I

 

Tenutam, et pocsessionem alicuius rei immobilis quam aliquis tenet, et pocsidet si quis acceperit, vel abstulerit, sua auctoritate, et molestaverit, et perturbaverit aliquem pocsessorem huiusmodi in Tenuta, et pocs(essi)one ipsius, si res illa fuerit aestimationis 50. libr., et ab inde supra solvat pro poena Communi Ameriae centum libr. den. sine aliqua diminutione. à 25. libr. infr. usq. ad 40 sold. sine deminutione, (sic) ut supra, et nihilominus talis acceptor, et molestator in utroq. casu condemnetur possidenti in restitutionem pocsessionis, et fructus quos inde percipere potuerit, ac damna, et expensas de quibus damnis, et expensis credatur sacramento petentis usq. in quantitatem 20. sold. si plures fuerint ab inde supra probetur legitime. Si autem d.us acceptor, vel Molestator huiusmodi pocsessionem restituerit, et renunciaverit pocsessionem ipsius rei eid. molestato ante litem contestatam, et iuramentum de calumnia per se praestandum ad Bancum iuris nullatenus teneatur ad poenam sed damnum pacso emendet ut supra dictum est. Et Notarius Potestatis, antequam accusatus de turbatione, et molestatione huiusmodi accusationi respondeat, et iuret, et dicat eid. accusato tu es accusatus de turbata pocsessione, vis renunciare pocsessioni, vel ne. Et si d.us accusatus non responderit d.ae interrogationi sed tacuerit habeatur pro respondente, et renunciante d.ae interrogationi et expresse d.e Tenutae. Et si d.us Notarius non diceret quod pocsit d.us Molestator post iuramentum calumniae usq. ad sententiam renunciare pocsessioni et rem restituere, et si restituerit rem praedictam  et renunciabit pocsessioni praedictae, ante sententiam non teneatur ad poenam idest intelligatur in molestante aliquem Tenutam, et pocsessionem datam per Curiam alicuius rei pocsecsae seu per contumaciam ecset data tenuta tempore pronunciationis eiusd., seu executionis.

 

 

 

De poena occidentium vel vulnerantium Animal

alicuius.  R.  LXXII.

 

Et quum (aliunde "Equum") iumentum Asinum, vel Bovem cum aliquo genere armorum percutiens puniatur vice qualibet in x. sold., et si occasione d.ae percucsionis animal moreretur solvat pro banno x. libr., et damnum emendet in duplum, si vero aliud animal, et moreretur ex illa percusione solvat pro banno 20. sold. den., et in duplum damnum emendet, si vero aliud animal vulneraverit, et non moreretur solvat pro banno quinq. solid., et quod si equum stantem ante Domum Domini sui vel in ipsa Domo quis vulneraverit cum effusione sanguinis solvat pro banno x. libr. den., ei si ipsum occiderit de ipso vulnere solvat pro banno 25. libr. den., ed damnum emendet patienti in duplum, et si d.am poenam non solverit infra x. dies à die latae sententiae contra eum ipsam poenam in duplum solvere teneatur.

 

 

De poena negantis Dotem  R.  LXXIII.

 

Dotem sibi datam fore, si quis in iudicio negaverit, et probatum fuerit contra eum sibi datam ecse solvat pro Banno Communi Ameriae decem libr. et Dotem quam tenet restituat. Si vero in iudicio aliquis negaverit sè Patrem Matrem, vel fratrem, vel Consanguineum, vel aliquem ecse, vel fuicse Potestatem Judicem, vel Notarium Episcopum Abbatem, vel Priorem vel aliquam prelaturam, vel aliquem ecse Castaldum veritatem negando de quo, et qua veritate ecset fama publica solvat  Communi Ameriae quatuor libr. denar. sine diminut. si de hoc fuerit denunciatum, vel accusatum à suo Avversario, si quis vero dotem promisicse negaverit, et probatum fuerit contra eum quod promiserit ipsam Dotem solvat et pro banno d.o Communi decem libr. den.

 

De poena negantis depositum  R.  74.

 

Depositum unde appareret publicum Instrumentum seu de aliquo pocset leggitime doceri per Testes si quis sibi fore factum negaverit, si fuerit Mercator centum libr. nomine poenae solvere teneatur si fuerit aliqua persona solvat nomine poenae 50. libr. den., et quod quilibet publicus Mercator pro quolibet depositum quod sibi fore factum negaverit, et appareret pocsit pro ipso restituendo deposito realiter, et personaliter conveniri, non obstante statuto supra vel infra posito quod in contrarium loqueretur.

 

 

De poena euntium post 3.um sonum Campanae

R.  LXXV.

 

Post 3.um sonum Campanae de nocte inventus ire per Civitatem, vel intrare ad bibendum in Taberna, vel arma vetita portare, vel excecsum aliquem facere contra formam Statutorum d.ae Civitatis per Custodem de nocte inventum denunciet (aliunde "inventus denuncietur") Curiae, et eorum relationi stetur, vel saltem duorum ex familia d.i Potestatis cum aliquo eius officiali, persona vero sic inventa etiam sine Armis etiam post sonum Campanae sine igne, vel à longe, à Domo sua, ultra tres Domos, vel nisi persona bonae famae aliquam excusam haberet declarando suo sacramento, vel nisi ecset Medicus, qui iret ad aliquem infirmum et nutritius "aliunde "nuntius") qui iverit cum eo, et de hoc credatur sacramento ipsius Medici, et Socij, qui iret cum eo solvat pro banno quinq. sold. den. et nihilominus Palatium ducatur, et ibi detineatur tota nocte, et in mane postea sequenti banniatur ex parte Potestatis per d.am Civitatem quod talis inventus fuit per familiam Potestatis ire de nocte per Terram post 3.um sonum Campane, et sit in fortia Communis quod quicumq. vult ei aliquod (sic) dicere, vel ab eo aliquid petere vadat coram Curia et fiat ei ius summarium de eod. salvo semper quod si talis inventus dederit fideiucsionem ... (spazio in bianco) recipiat (Stat. 1441: Notario recipienti") pro Communi de mane inde seq. coram Potestate, et Curia, de comparendo, et stando mandatis Curiae quod non ducatur ad Palatium, Et si per Custodes (omesso "de nocte fuerint aliqui inventi aut accusati quod dicti custodes") habeant medietatem bannorum accusatorum per eos. Et si Custodes non accusaverint vel fuerint negligentes solvant pro banno vice qualibet x. sold. den. de dolo autem et eccecsu colludentium, et excedens secundum formam statutorum puniatur. Et Potestas teneatur cogere ipsius (cancellato) d.os Custodes ad denunciandum quos invenerint cum poena obligationis ab inobedientibus exiggenda 40. sol. (scritto sopra) den.  Si quis vero Custodum qui invenerit aliquem, falso accusaverit puniatur vice qualibet in 50. libr. den., et quod si aliquis comederit, vel biberit in aliquo hospitio, vel Taberna vel ubi vinum venditur ad minutum post 3.um sonum Campanae tam comedens quam bibens quam etiam hospitator, vel vini venditor solvat pro banno d.o Communi 20. sold. den. cum accusatore, omesso "vel sine") et stetur relationi officialis cuiuslibet Potestatis, salvo quod hospitatores bonae famae non teneantur ad poenam in (omesso "aliquo praedictorum. In sero autem Potestas et eius officiales teneatur quotidie facere pulsari campanam maioris Communis publice tribus vicibus, ita quod possit commode ab Ecclesia (aliunde "arcu") S.ti Secundi usq. ad Ecclesiam S.ti Stefani ire (aliunde "audiri") et postea fiant tres retocculi pro competentia intervalla, pulsans autem aliter quam per dictum modum qualibet vice puniatur in 5. soldis. Addentes quod fornarius, et fornaria pro eorum officio exercendo, et pro facto furni possint sine poena omni hora ire per Civitatem praedictam").

 

De pena ludentium ad ludum taxillorum  R.  LXXVI.

 

Quia per ludum multa incomoda sequntur, (sic) et delicta praecipuae (sic) Blasfemiae omnipotentis Dei, et aliorum Sanctorum, quod redundare potest ad malum statum Civitatis Ameriae, et singularium personarum, idcirco ut praedicta non fiant de caetero statuimus, et ordinamus pro bono statu d.ae Civitati, (sic) et utilitati Communi, quod nulla persona, audeat, vel praesumat ludere in aliquo loco, vel aliquo tempore ad ludum taxillorum, vel brecciarum , vel ad aliquem ludum cum taxillis, vel sine in quem , et propter quem res, vel pecuniae vincerentur, vel perderentur, vel vinci, vel perdi possit, nec pocsit aliquis mutuare alicui ludenti ad aliquem ludum aliquam rem, vel pecuniam ad poenam 20. floren. auri pro quomlibet (sic) contrafacienti, et qualibet vice, cuius poenae quarta pars sit accusatoris, vel Officialis reperientis, et aliae tres partes sint Communis Ameriae, et nihilominus mutuum suum mutuans rem, vel pecuniam perdat. Et quilibet huiusmodi lusores, et mutuantes denunciare, et accusare pocsit, et credatur sacramento accusantis, et unius Testis. Et simili poena puniatur per Potestatem Tabernarius, vel vinum vendens, vel quis alius in cuius domo, vel taberna propria vel conducta lusum fuerit ipso sciente, et nullus Tabernarius, vel vinum vendens habeat aliquid Tabularium, vel aleas, vel taxillos vel palas, (aliunde "pallas") vel pilos in domo, vel ante domum in qua vinum venditur, vel ante ipsam ludat ad aliquem ludum, ubi denarij, vel paecunia (sic) numerata perderetur: qui vero inventus fuerit in ead. Taberna, vel ante cum taxillis in manibus, vel sedens ante Tabulerium, vel stans habeatur pro confecso, et puniatur ac si ecset ad ludum inventus, et Potestas in principio sui reggiminis, infra quinq. dies teneatur publice banniri facere praedicta, et denunciare, et habeat quartam partem Banni, et credatur suo sacramento, cum uno Teste in singulis praedictis, ad ludum autem Alearum, et ad pilam praeter quam in d.is locis vetitis ludere ubicumq. quilibet pocsit sine poena, et quod nullus in Civitate vel extra audeat, vel presumat aliquo modo vel tempore retinere scienter, vel retinere aliquos lusores ad ipsum ludum prohibitum in Domibus Criptis, vel Cappannis, vel aliquo alio loco ad poenam xx. libr. den. pro quolibet ipsorum et qualibet vice aliquo non obstante, si d.as poenas, et aliquam earum non solverit infra 50. dies per Curiam acsignandos in duplum solvere teneantur sine aliqua diminutione. Volumus etiam quod d.us Potestas, vel eius Officialis, vel quilibet de eius familia dictorum occasione habeat, et habere pocsit d.am 4.am partem poenae quam in Communi faciet deveniri de inventionibus eorum tantum, et non ultra. Addentes quod quilibet pocsit, et valeat ludere ad mitram, et piolos pro commestionibus, et potu tantum sine aliqua poena.

 

De poena intrantium, et exeuntium aliunde

quam per portas. R.  LXXVII.

 

Nullus de Civitate, vel Comitatus (sic) Ameriae intret vel exeat aliunde quam per portas apertas ipsius Civitatis sine licentia Potestatis, vel duorum Antianorum, et qui contrafecerit solvat pro banno Communi praedicto 50. libr. den. sine diminutione excepto beneficio confecsionis.

 

De custodiendo Sanctissimos dies.  R.  LXXVIII.

 

Sanctissimos dies dominicae solemniter custodiantur, et à quolibet  venerentur intus, vel extra apothecas ipso die merces aliqua non vendatur exceptis oleribus et alijs rebus comaestibilibus, et quod nullus ipso die debeat portare aliquem Salicem (aliunde "aliquam salmam") de foris infra d.am Civitatem, nisi quod tantum portare quis pocsit herbam, et aquam, et qui contrafecerit condemnetur, et puniatur in x. sold. den., et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et habeat medietatem banni, et teneatur in credentia. Et hoc faciat Potestas per pub. Bannum notificari per Civitatem, et idem dicimus de faestivitatibus B. Mariae B. Firminae de mense 9bris, et quod portari pocsit vinum, et frumentum.

 

Quod filius non elevet manum contra Patrem.  R.  LXXIX.

 

Filius familias, si elevaverit manum contra Patrem vel Matrem Potestas, et sui Officiales teneantur eum mittere in Campanile Communis, et ibi eum retinere faciat per tres dies continuos, vel alibi ad voluntatem Patris, vel Matris, et eum aliter punire ad voluntatem Patris (omesso "vel") Matris, et petitionem eorum et si damnum intulerit in bonis ipsorum Patris, vel Matris similiter puniatur.

 

De modo faciendi luctum  R.  LXXX: 80.

 

Luctum nemo faciat, vel incipiat ad mortuum in Civitate extra Domum, si antequam lectus mortui portetur, et nullus elevet inflatum (aliunde "infulam") Caputeum vel biretum de capite seu scindat sibi pannos faciae, seu vultum suum dilaceratum, nec etiam intret Ecclesiam cum Cadavere nisi deferentes lectum, vel qui sine plantu vellet de nocte audire divinum officium, nullus etiam postquam mortuus fueirt moram ante Ecclesiam faciat nec sedere debeat ante Domum Defuncti, nullaq. Mulier vadat ad ecclesiam cum mortuo vel etiam quando extrhaitur corpus ante Domum exeat ad faciendum luctum, vel ad hominem amplectentum, nulla etiam Mulier illa die qua mortuus ad Ecclesiam deportatur ire debeat ad domum ipsius mortui nisi semel, contrafacientes (omesso "vero") in praedictis in 20. sold. den. vice qualibet puniatur, (sic) et hoc Potestas per Civitatem publice faciat bannire infra octo Dies sui reggiminis et Notarius Potestatis teneatur vinculo iuramenti ire ad domum Defuncti, et deinde ad Ecclesiam ad scribendum omnes contrafacientes, et eius scripturae credatur. Addentes quod pro morte cuiuscumq. defuncti in suis funeralibus exequijs, nemo lugubria vestimenta faciat exceptis Parentibus fratribus, et filijs, tam masculis quam foeminis, et Nepotibus, et alijs quibuscumq. consanguineis in ead. Domo defuncti simul commorantibus, et in planctum d.i Defuncti postea fieri minime debeat aliqua expensa per Consanguineos, vel affines, nec etiam in eod. planctu decidenda (aliunde "deridenda") reputatio fiat, quae expensa consuli nuncupantur, et qui contrafecerit in praedictis, vel aliquo praedictorum ipso facto in poena incidat xxv. flor. auri sine aliquo (sic) diminutione. Decernendo quod si Potestas commiserit, seu negligens fuerit in exiggendis d.is poenis eisd. poenis puniatur, et condemnetur tempore sui Sindicatus.

 

De poena laboratorum non laborantium bene terras

R.  LXXXI.

 

Ad laborandum Terras alicuius si quis receperit et eas non laboraverit ad boni laboratoris modum si de conventione non apparet (aliunde "appareret") eas non laboraverit solvat pro banno d.o Communi quatuor libras denar., et damnum emendet patienti aut Domino rei in duplum, et stetur sacramento Domini rei de laborerio, et de damno stetur arbitrio, et declarationi duorum bonorum virorum eliggendorum mandato Potestatis, vel Judicis. Si quis vero terram alienam non elaboraverit, teneatur de terratico restituendo Domino ipsius terrae, et eam laborare ad usum boni Laboratoris, et contrafaciens poenam praedictam solvere teneatur, et damnum emendet, vel fructus restituat Domino d.ae Terrae declaranti, et declarando modo praedicto, et Potestas condemnet contrafacientem in aliquo, et die conducti laboritij, vel incepti non obstant. quod inceptum non ecset tempore sui reggiminis, secundum d.am formam etiam si suo tempore ecset conventum servatum, et quilibet Laborator teneatur inquirere Dominum rei ad metendum, et triturandum tempore quo aliquod horum facerent ad poenam 4. libr. den. Et qui laboraverit Terras uno Anno non pocsit eas renunciare ante tempus conventum, vel consuetum ad d.am poenam, et sub integra emendatione Domino rei debenda. Et nihilominus teneatur bene colere et seminare ipsam Terram, tam inculta (sic) quam in Maiese Nec pocsit opponere quod non accepit nisi pro Maggese, et culta. Et quod Terras in quibus bladum existit à malis zizzanijs, et malis haerbis mundare teneatur, et purgetur ad aequitatem Domini rei ad poenam praedictam. Et de requisitione praedicta credatur Domino rei, et habeatur pro plena, et legitima probatione, et ipse Laborator teneatur rebattere paleas ad requisitionem Domini Rei, et aream apponere, et reddere eid. partem suam ad d.am poenam, si quis vero Laborator alicuius rei propriae vel conductae ad laborandum prohibuerit rem ipsam laborare palam, et in praesentia aliquorum solvat Communi pro banno nomime poenae 50. libr. den. si autem privative, et sine praesentia aliquorum solvat poenae nomine centum sold. Et stetur de hoc sacramento laboratorum, vel Domini usq.  in d.am quantitatem, et damnum emendet patienti. Et Potestas praedicta faciat per Civitatem publice bandiri in principio Mensis sui Reggiminis et contrafacientem quilibet pocsit denunciare, et accusare, et teneatur in credentia salvo iure cuiuscumq. in d.is Terris habentis.

 

De poena non ponentium possessiones in Catastris

Communis  R.  LXXXII.

 

Statuimus etiam quod quicumq. habet pocsessionem aliquam quae in Catastro Communis non teneatur quod debeat illam poni et scribi facere in Catastro Communis infra sex menses à die venditionis alienationis, vel succecsionis possecsionis, ad hoc ut de ipsa dativam solvatur Communi et qui non fecerit sibi scribi condemnetur pro quolibet paetio Terrae in 20. sold. den., et in perditione Terrae quae ipso facto aplicentur Communi Ameriae, et solutionem praetij debendi pro d.o petio Terrae personaliter compellatur, et praedicta banniantur per d.am Civitatem infra terminum praedictum, et, nè fraus adhibeatur in scribendo Terras in Catastro praedicto secundum quod supra traditur quod Antiani populi d.ae Civitatis  qui erunt ad officium supradictum de Mense Maij quolibet Anno teneantur, et debeant vinculo iuramenti, et ad poenam x. libr. ponere duos bonos, et idoneos viros ad hoc aptos ad inveniendum pocs(essi)ones, et Terras quae non ecsent scriptae in Catastris Ameriae et quae scribi debuerant in ipsis, et d.i boni homines d.am discucsionem faciant, et faciant, (ripetuto) et facere teneantur ad acsignationem cuiuscumq. paetij Terrae in d.o Catastro non scripti infra mensem à tempore d.ae eorum positionis vinculo iuramenti et habeant, et habere debeant pro eorum salario expensis illius cuius erat d.um petium Terrae pro quolibet paetio Terrae per eos acsignato 20. sold. den. Ac etiam praemicsis addimus, et ordinamus quod ipsi Domini Antiani, (omesso "teneantur") et debeant eorum vinculo iuramenti Catastra Communis revidere facere diligentes (aliunde "diligenter") per duos ut supra quos ad hec duxerint eligendos, et si invenerint in eisd. vel aliquo ipsorum ecse positum per scripturam d.i Catastri aliquod petium Terrae quod curent ipsi DD. Antiani, et solliciter ita, et taliter quod ille cuius est d.um petium  Terrae solvat, et solvere teneatur omnes dativas veteras non solutas pro ipso paetio Terrae uno vel pluribus ita quod sibi fraus patrocinetur, et d.i Notarij sic eligendi sub secreto retineri debeant si voluerint ad quam solutionem in d.o casu, et superiori praedicto 20. sold. pro quolibet dictorum paetiorum Terrarum, ut supra dictum praedicti pocsint, et cogi debeant per quemlibet Officialem d.i Communis ad hec requisitum sub poen. (omesso "50.") libr. den. pro qualibet persona , et qualibet vice, et praedicta (scritto come "prima") pro praesenti, et futuro intelligantur.

 

Quod introitus Communis non recipiantur nisi

per Camerarium.  R.  LXXXIII.

 

Pecuniam, vel aliquem introitum, sive bannum, sive salarium aliquod Communis Ameriae, ac ipsi Communi solvendum Potestas, vel officialis aliquis eius aut Communis non recipiat modo aliquo sine causa per sè vel aliam interpositam personam pro eis. Contrafaciens autem Potestas 50. libr. Judex 25. Notarius x. libr. familia centum sold. den. d. Communi vice qualibet ipso facto solvere teneantur sed omnes res, et pecuniarum quantitates Communi debitae proveniant immediate ad manus Camerarij Communis, et non alium, si vero alteri quam Camerario quis solverit, tam solvens quam accipiens solvant pro banno Communi praedicto 40. sold. den. Et Potestas praedicta inquirere teneatur ad petitionem cuiuscumq. denunciantis ad poenam praedictam.

 

De poena frangentium Pacem  R.  LXXXIIII.

 

Item statuimus, et ordinamus quod si aliquis Amerinus, vel districtualis qui fecerit pacem cum aliquo et offenderit illum cum quo Pacem fecerit cum Armis puniatur in duplum poenae aplicandae d.o Communi quam deberet si d.um talem offendicset antequam faceret pacem cum eo salvis poenis contentis in Instrumento Pacis ab una parte alteri.

 

 

 

De inquisitione facienda contra malos homines.  

R.  LXXXV.

 

Quia plerumq. propter vitam malorum boni oprimuntur statuimus quod Potestas qui nunc est, et qui pro tempore erit teneatur, et debeat singulis mensibus inquirere contra malos homines, et personas infamatas de quo vivunt ipsi, et eorum familiae, et si aliquod delictum commiserint in d.a Civitate, vel districtu puniat eos secundum form. statuti, et si repererit eos non habere artem honestam, et congruam eos expellat extra Civitatem, et eius districtum, et praedicti debeant exire extra d.am Civitatem ad mandatum d.i Potestatis ad poen. x. libr. den. pro quolibet, et qualibet vice, et praedicta omnia, et singula observet, et observare debeat vinculo iuramenti ad d.am poenam.

 

De iuramento Medicorum.  R.  LXXXVI

 

Item statuimus quod Potestas in principio sui reggiminis secrete faciat ad sè venire omnes Medicos habitantes in d.a Civitate, et iurari facere quod (omesso "in secreto sibi denuntiabunt") omnes, et singulos vulneratos quos ipsi vel alter ipsorum curant, vel curat.

 

Quod occasione solemnitatis ommissae non vitietur

processus si constabit de maleficio.  R.  LXXXVII.

 

Item statuimus quod si solemnitates Juris, vel statutorum vel ordinamentorum ommitterentur in procedendo in causis maleficiorum, vel non servaretur ordo Judiciarius, dummodo de Maleficio constet per confecsionem eius qui diceretur Maleficium commisicse, vel per Testes idoneos, et fidedignos non vitietur ipse procecsus, et procedi pocsit ad condemnationem de tali maleficio non obstante aliquo statuto supra, vel infra posit.

 

Quod Castaldi Communis portent Caputeum

R.  LXXXVIII

 

Item statuimus, quod quilibet Castaldus Communis Ameriae teneatur, et debeat ad poenam x. sold. pro quolibet, et qualibet vice, contrafaciens portare Caputeum sive falfardam rubeam, sive rubeam in Capite vel alterius colorem (sic) ad voluntatem DD. Antianorum et quod Camerarij d.i Communis teneantur cuilibet eorum unum pro quolibet  et pro quolibet Anno facere sine alia deliberatione.

 

De securitate atributa arrengantibus  R.  LXXXVIIII.

 

Pro honore, et statu d.ae Civitatis, et eius districtus conservando, et de bono in melius regendo, et ut quilibet in consulendo, et arrengando ecset securus statuimus, quod unicuiq. sit licitum arrengare dicere, et consulere super quacumq. proposita quae fieret mandato vel permicsione DD. Antianorum et quod si quis dicto, vel facto offenderet, et iniuriam inferret contra, et adversus aliquem arrengantem vel consulentem super aliqua proposita, quae fieret mandato Antianorum, vel moioris (sic) partis ipsorum occasione Arrenghae vel Consilij redditi per eum super praedictas, vel ratione, seu occasione alicuius officij per eum administrati in d.o Communi, quod d.us offendens, vel iniurians condemnetur ratione d.ae offensae, seu iniuriae poena quadrupli eius poenae quam alias puniri deberet ex forma alicuius Statuti in Criminalibus causis contra d.um Consulentem, vel d.um officium administrantem nullus pocsit admitti, audiri, vel recipi in Testem vel pro Teste contra eum testificare volentem vel in Testem inductum d.us arrengans consulens vel officium administrans, vel eum aliquo de Domo d.i Testis usq. in 2.um gradum inclusive. Et praesumatur quod occ(asi)onibus supradictis, vel aliqua ipsorum in casu praemicso, d.us offendens, vel iniurians (aliunde "dictas offensiones vel iniurias") ecse factas per aliquem, vel illatas si d.us offendens per annum ante d.um offendentem vel aliquem de Domo d.i offendentis, vel iniuriantis ex linea prima usq. in 2.um gradum inclusive sumendo gradu de iure Canonico, aliquid  dixicset arrengacset, vel consuluicset vel aliquid pro Communi Ameriae administracset, et hoc capitulum sit praecisum, et in perpetuo observetur ita quod sibi nisi in arrenga publica derogari, vel suspendi non pocsit non obstante aliquo alio capitulo quod in contrarium loqueretur.

 

De securitate advocatorum Procuratorum

R.  XC. 90

 

Ut Advocati Procuratores Judices, et Notarij Civitatis Ameriae, pocsint, et valeant in patrocinando, et scribendo largas habere habere (ripetuto) habenas, et ut cunctis praedicta pocsit securius (omesso "consilium") Advocatorum conseq. in aggendo statuimus, et praesentis legis Statuto firmamus quod nullus audeat, vel praesumat dicto, vel facto dicere aliqua iniuriosa verba, vel realem, vel personalem iniuriam vel molestiam facere, vel inferre per se vel alium quomodocumq., vel qualitercumq. contra et adversus aliquem Advocatum Judicem, vel Procuratorem, vel Notarium d.ae Civitatis Ameriae occ(asi)one procurationis advocationis, vel scripturae factae seu positae contra eum, vel aliquem de sua Domo, vel contra aliquem alium  ad poenam (omesso "dupli") d.ae poenae in statutis de d.is poenis loquentibus in maleficijs et praesumatur occasione, et causa supradictorum fecisse illum quem contra aliquem ex supradictis delinqueret. Si autem d.um Maleficium saltem per Annum appareret qualitercumq. offensus (aliunde "offensionem") contra d.um offendentem fecicse advocationem patrocinium, seu Procurationem praestitam, seu factam, vel aliquam scripturam sive contra aliquem de Domo d.i offendentis, et de praedictis stetur dicto iniuriam pacsi, cum dicto unius Testis de veritate, et quod deinceps pro d.o offendente post condemnationem factam de eo d.a occasione nullus Advocatus, Judex, vel alius pocsit, vel debeat quomodolibet patrocinare, advocare procurare, vel aliquam scripturam ei publicam facere, vel privatam ad poen. 50. libr. den. pro quolibet, et qualibet vice, et quicquid in ipsorum favorem Advocatus patrocinatus fuerit scripturam publicam, vel privatam fecerit non valeat ipso iure.

 

De beneficio confessionis solutionis pacis

R.  XCI.  9I

 

Si quis accusatus denunciatus inquisitus vel quoquo modo pro aliquo maleficio conventus in prima sua responsione confecsus fuerit maleficium de quo procedatur contra eum remittatur sibi quarta pars poenae quam pro confecsato maleficio solvere teneretur si poena esset  in x. libr. denar. infra x. dies à tempore latae sententiae computandos alioquin solverit Camerario Communis pro Communi recipere, (aliunde "recipienti") vel solvere voluerit et per eum non steterit (omesso "condemnationem de eo factam") si condemnatio ecset ad (sic) x. libr. supra, et renunciaverit appellationi et ratificaverit procecsum alia 4.a pars principalis (omesso "et originariae") poenae, et non eius tantum quam remansit remittatur eid. itaquod d.ae quartae (aliunde "duae partes") faciant medietatem totius poenae appositae in statut. et quod d.a solutio, ratificatio, aprobatio fieri pocsit per fideiucsorem, vel Procuratorem, vel Curatorem legitimum, et ubi intervenerit effusio sanguinis , vel non intervenerit, vel pro Maleficio sive cum Armis, sive sine Armis, et maleficium preadictum sive cum sanguine, sive sine sanguine committens habuerit pacem, sive concordia (sic) à persona principali offensa, vel Procuratore eius, seu Tutore si Pupillus ecset offensus infra x. dies à die initiati procecsus contra d.um Offensorem, et intelligatur procecsus initiatus eo die quo fuerit caedula transmicsa ipsi Malefactori vel ad Domum suae solitae habitationis, vel ante d.os x. dies de qua pace, vel concordia fiat fides Judici legitime per publicum Instrumentum, quod tunc rationae (sic) d.ae pacis, et concordiae in d.o casu tantum per ipsum D. Potestatem, vel Judicem procedentem in sententia ferenda per eum remittatur et remitti debeat  4.a pars ipsius ordinatae (aliunde "originariae") poenae, et d.o maleficio introducto ex forma statuti ita quod detractis omnibus d.is tribus 4.is ratione dictorum beneficiorum ubi ...( spazio in bianco; aliunde "omnia") concurreret 4.a pars tantum totius integrae poenae Communi solvatur. Et quolibet dictorum beneficiorum pocsit habere locum, et effectum per sè etiam si alia non concurrerent, (sic) et sic teneatur d.us D. Potestas observare ad poenam centum libr. denar. declarand. in quacumq. parte voluminis, quoad aliquem particularem poenam sine aliqua diminutione intelligatur itaquod habere non pocsit  aliquod ex beneficijs supradictis.

 

De poena comburentium stipulas  R.  XCII.

 

Quicumq. combucserit stipulas tempore condecenti, et occ(asi)one  d.ae combustionis, aliquis suus convicinus damnum substinuerit, vel aliqua alia persona, et d.us Combustor dederit operam efficacem ad inferendum (aliunde "non inferre") damnum suo Convicino iuxta pocse solvat pro Banno Communi Ameriae centum sold., et damnum emendet patienti in duplum secundum, secundum (ripetuto) aestimationem faciendam per duos aestimatores ponendos unum pro parte damnum pacsi, et alium pro parte damnum reficientis. (aliunde "inferentis") Et si d.i duo Estimatores non concordaverint de aestimatione facienda quod eligatur tertius per Antianos Populi. Sit etiam cuilibet licitum comburere stipulas tempore condecenti, et intelligatur condecens tempus à 20. diebus mensis Julij, et ultra.

 

Quod quodlibet Castrum Civitatis Ameriae habeat

Sindicum qui iuret exequi mandata reggiminis

Civitatis  R.  XCIII.

 

Quod Castrum quodlibet Civitatis Ameriae habeat Sindicum continue ipsius universitatis qui in principio sui reggiminis cuiuslibet iuret sequi mandata Potestatis, et Communis Ameriae et etiam teneatur et debeat denunciare Potestati, et officialibus d.i Communis omnia maleficia quae committerentur in ipso Castro, et eius tenimento, sive Contrata, cum Die, loco, et Testibus infra terminum diei posquam commissum extiterit maleficium. Universitas vero sive Castrum (omesso "negligens") denunciare d.a Maleficia sive rubberia, vel homicidium commicsum puniatur vice qualibet in 50. libr. den. , si vero fuerit aliud Maleficium a quo resultaret poen. 50. libr. den. puniatur in x. libr. den. nisi ex ipso Maleficio resultaret poen. minor. x. libr. quod tunc condemnetur in ea poena in qua deberet condemnari Malefactor. Sindicus vero negligens in praedictis solvat pro banno Communi Ameriae 50. sold. Et quod alias ex ordine (aliunde "Et Notarius extraordinariorum") cuiuslibet Potestatis d.ae Civitatis qui pro tempore fuerit teneatur, et debeat facere unum librum per se de d.is Syndicatibus, et Instrumentis sindicatuum praedictorum quae (sic) produci debeant coram eo in publicam formam et in d.o libro d.a Instrumenta reggistrare, et scribere in d.is libris, cum d.o reggistro manu propria publicare, et dimittere Communi Ameriae ad poen. 50 libr. den. alias si in praedictis negligens fuerit, et praedicta facere ommiserit, et poen. praedictam d.us Potestas incurrat si non curaverit praedicta per d.um suum Notarium effectualiter adimplere.

 

De poena tondentis monetam  R.  94.

 

Quis si tonderit aliquam monetam auri, vel argenti, solvat pro banno Communi Ameriae x. lib. den. quas si non solverit infra x. dies à die latae sententiae contra eum in duplum solvere teneatur, sine diminutione, et quilibet talem tondentem pocsit accusare et denunciare, et habeat 4.am partem Banni.

 

De stratis, et vijs custodiendis  R.  XCV.

 

Ne maleficia, et ruberiae committantur in Teritorio Ameriae, et districtu Universitas et homines Castri focetoli stratam de S. Leonardo, Universitas, et homines Castri Montis Campani et Totani, seu Castri Novi Stratam S. Luciae, homines de S. Pancratio Strata de Penna, Universitas et homines Castri fornolis stratam de Nucina, (aliunde "Narnea") Universitas, et homines Castri Macchiae stratam Montium Crucis sollicite debeant custodire, et custodiri facere, et si ipsi, vel aliqua ipsorum Universitas negligens fuerit in aliquo dictorum locorum, e (sic) ruberiae seu maleficia fuerint commicsa ipsa Universitas negligens teneatur ad poenam 25. libr. den. solvend. Communi Ameriae, et in emendatione integra damnum (aliunde "damni") pacsi.

 

De poena revelantis secretum  R.  XCVI.

 

Quia retro actis temporibus credentia, et secreta Communis (omesso "fuerunt") multipliciter revelata in Communis dispendium ad occurrendum praedicta statuimus, et firmamus quod si quis deinceps credentiam sibi impositam vel secretum impositum sibi cum iuramenti delatione, vel sine per d.us (sic) Potestatem, vel d.os Antianos Populi d.ae Civitatis, vel maiorem partem ipsorum in quocumq. consilio, seu Cerna, vel Congregatione hominum vocatorum, vel alias contra prohibitionem factam, vel ipsa spreta manifestaverit dixerit vel revelaverit cuicumq. personae cuiuscumq. conditionis existat condemnetur, et puniatur pro tali revelatione per Rectorem seu Potestatem d.ae Civitatis summarie, et sine strepitu iudiciorum et absq. aliqua diminutione in centum libr. den., et nihilominus ipse revelans officium aliquod infra decemnium ex tunc secuturum in Communi habere non pocsit (omesso "et quod quilibet possit") et valeat d.um sic revelantem denunciare, et accusare d.o Potestati cuius nomen secreto teneatur, et facta fide saltem per unum Testem de revelatione d.i denunciati (aliunde "d.us denuntians") medietatem habeat d.ae poenae, et consequatur et consequi pocsit qui (aliunde "quam") Camerarius Communis qui pro tempore fuerit ibi (aliunde "sibi") solvere debeat, et pocsit absq. aliqua deliberatione aliquo non obstante.

 

De poena facientium iuram  R.  97.

 

Nulla persona audeat seu presumat facere aliquam iuram ligam, vel confederationem contra Officium Antianatus Populi Civitatis Ameriae, vel ipsum Populum seu statum Populi d.ae Civitatis nec aliquis audeat corrumpere d.um Officium Populi, vel Status, et qui contrafecerit in praedictis, vel aliquo praedictorum condemnetur vice qualibet in mille libr. den., et si erit in fortia Communis, et infra x. dies à die latae sententiae d.am condemnationem  non solverit cum effectu, ducatur ad locum iustitiae, et ibi eid. Caput à spatulis amputetur, ita quod moriatur. Si vero pacsus fuerit exbandiri per "exbanditus"?) omnia bona sua devastentur, et devastata veniant in Communi, et ipsi Communi Ameriae publicentur. Et si quo tempore in fortiam Communis devenerit, et condemnationem de eo factam non solverit infra x. dies supradicta poena Capitis puniatur. Super quibus Potestas, et Guardianus d.ae Civitatis, vel uterq. ipsorum qui prevenerit pocsit, et debeat procedere ad petitionem cuiuscumq. petentis, ex suo officio, et omni modo, et iure quo voluerit, et etiam quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et denunciator teneatur in credentia, et nihilominus omnis iura, liga, et Confederatio, quae fieret contra d.os DD. Antianos, et Officium ipsorum, et Populum sit Cacsa irrita, et nullius valoris, et nulla persona scribere audeat huiusmodi iura (sic) ligam, et confederationem, vel obligationem, vel promicsionem ad poen. centum libr. den.

 

 

 

De non sedendo ad stancam (sic) maleficiorum

tempore Consilij  R.  XCVIII

 

Tempore maioris Consilij in Palatio in quo adunatur nullus de Ameria sedeat durante ipso Consilio ad stangam maleficiorum contra, (aliunde "intra") et nullus Consiliarius sedeat inter Dominos Antianos, et decem de Populo, sed ipsi DD. Antiani, et decem sedeant in scanno contiguo nullo existente inter eos, et qui contrafecerit in praedictis, vel aliquo praedictorum in quinq. sold. vice qualibet puniatur de facto exceptis Advocatis, et Procuratoribus qui sedere pocsunt inter d.am stangam.

 

De poena euntium, seu petentium quod mittatur

servitium faciendum pro guerra  R.  XCVIIII.

 

Nulla persona in Civitate Ameriae, vel eius Comitatus audeat, vel praesumat ire, vel mittere seu petere quod mittatur pro Communi Ameriae, vel specialis (sic) persona (omesso "aliquo") quaesito colore ad praesidium, vel iuramentum (aliunde "iuvamentum") alicuis Domini, vel Baronis, seu alicuius personae alicuius Civitatis, vel Terrae ad faciendam Guerram, vel Cavalcatam sine licentia DD. Potestatis, et Antianorum, vel maioris (omesso "partis") ipsorum, et quod nullus habitator Civitatis praedictae faciat contra praedicta, vel aliquem praedictorum, et qui contrafecerit puniatur per DD. Potestatem, et Guardianum vel alterum ipsorum in centum libr. den. Camerario Communis Ameriae solvendis, dummodo quicumq. ipsorum in centum libr. den. preadict. (da "in centum" a "praedict." è ripetizione) Potestatis, et Guardiani, in procedendo pervenerit ipsum procecsum habeat terminare, et punire (aliunde, in luogo di "punire": "altera cognitio huius delicti penitus sit exclusa"). Penitus addentes, et declarantes, quod si (omesso "post") mandatum factum per d.um Potestatem, et Guardianum pro ipsorum parte de coscientia, et voluntate DD. Antianorum Populi, seu per ipsos Antianos, vel maiorem partem ipsorum aliquis Civis, vel Comitatensis, vel habitator Civitatis, vel Comitatus Ameriae contra praedicta, vel aliquid praedictorum aliquid attentare praesumpserit in 50. (aliunde 500.) libr. den. per d.os Rectores modo, et forma praedcitis dederit, condemnetur, (aliunde "debeat condemnari") et utroq. casu puniatur, et puniri pocsit contrafaciens in minori poena arbitrio Potestatis, et Guardiani cum consensu, et voluntate Dominorum Antianorum qui erunt pro tempore considerata qualitate personae criminis, et delicti.

 

 

De poena Civis, vel districtualis procurantium

habere officium Potestariae  R.  C. I00.

 

Civis nullus, vel districtualis, vel diocesis Ameriae audeat vel praesumat procurare, vel procurari facere per sè vel alium modo aliquo, vel colore habere, seu recipere officium Potestariae seu Guardianatus d.ae Civitatis, vel alicuius eorum, et qui procuraverit ceperit, vel acceptaverit, seu quis usus fuerit officijs supradictis vel aliquo eorum puniatur, et puniri debeat in mille libr. den. ad quam poenam solvendam cogatur ipse principal. si haberi, (omesso "et conveniri de iure poterit et si non posset haberi") vel conveniri cogatur filius pro Patre et Pater pro filio frater Carnalis pro fratre Carnali et nihilominus ille talis non recipiatur ad ipsa officia, vel aliquod ipsorum sed expensis Communis defendatur, et experiatur, quod ille tale officium non habeat, sed ab illo penitus revocetur. Et etiam contrafaciens ipse perpetuo sit infamis, et de caetero non habeat officium in Communi de qua poena nulla fiat remicsio et etiam in Palatio depingatur. Officiales vero qui execut. fecerint de praedictis habeant, et habere debeant medietatem eius quod eorum occ(asi)one venerit in Commune.

 

Quod si aliqua persona fuerit condemnata et non

solverit intra terminum puniatur in 4.o pluris

R.  CI.

 

Statuimus, et praesentis l. iure firmamus, quod si aliqua persona fuerit condemnata ob aliquod maleficium per eum commicsum in aliqua quantitate pecuniae et ex d.o Maleficio non resultaret pen. personalis, vel (aliunde "sed") pecuniaria tantum, et d.am condemnationem non solverit infra x. dies à die latae sententiae con(tra) eum quod puniatur et puniri debeat in 4.o pluri (sic) sine aliqua diminutione, alijs poenis semper salvis.

 

De reducendo homines de Canali, et lacuscello

ad servitia Communis Amerie  R.  CII.

 

Omnes homines de Canali, et lacuscello, vel undecumq. districtus Ameriae qui actenus consueverunt solvere Communi Ameriae dativas, et collectas reducentur ad servitia Communis Ameriae, et si aliquis ex eis ecsent facti Vacsalli alicuius Nobilis quod per Potestatem et Antianos Populi fiat, et procuretur itaquod reinfranchentur, et reponantur in vera libertate, et in pristinum statum pro Communi praedicto et omnes qui voluerint habitare, et habitaverint tam forenses quam Comitatenses cuiuscumq. status gradus, et conditionis existant in Castro Collicelli iuxta Canale manuteneantur, et defendantur in franchitia, et libertate, et alij d.i Castri, et quicumq. dederint impedimentum, vel ostaculum in iuvando, vel manutenendo d.um Castrum solvant pro banno Communi Ameriae qualibet vice centum soldorum denar. et si in praedicta fac(ienda) Potestas fuerit negligens Communi praedicto in centum lib. den. condemnetur. Et quod omnes liberi, et afrancati de Canali ponantur in d.o Castro Collicelli, et praedicta fieri facere teneatur ante exitum sui reggiminis ad poen. centum libr. den. Communi Ameriae de suo salario solvendarum.

 

De pena non resignantium iura et res alias Communis

R.  CIII.

 

Statuimus, et ordinamus quod quicumq. habet seu habebit in futurum aliqua iura Communis, et res alias quascumq. teneatur, et debeat resignare Camerario Communis praedicti infra x. dies post bandimentum faciendum de praedictis ad poenam x. (cancellato) I00. libr. den. et quod Potestas teneatur, et debeat banniri facere infra x. dies post introitum sui officij ad d.am poenam, et lapso termino bannimenti inquirere (omesso "et") repertos non reacsignantes punire, et condemnare in d.am poenam.

 

De his qui non possunt esse Castaldi  R.  CIIII

 

Quicumq. est in libra Communis Ameriae allibratus 25. libr. den., et qui est artifex qui reperiatur in matricula alicuius artis ita quod ipsam artem  operetur et operari solitus sit, non pocsit ecse Castaldus, nec Mundator fontium, nec platearum, seu stratarum purgator, vel sindicus contratarum, et quod Potestas nec aliquis alius officialis d.ae Civitatis pocsit eum gravare, vel cogere ad d.a officia, vel alterum ipsorum recipiendum ad poenam x. libr. den. si tamen aliquis d.um officium voluerit sponte acceptare in aliquo dictorum casuum pocsit, et valeat non obstante artificio supradicto, vel aliquo ipsorum.

 

De poena incendiarij  R.  CV.

 

Ut graviora maleficia graviter puniantur statuimus, et firmamus quod si quis de caetero studiose ignem miserit in aliqua Domo alterius posita in d.a Civitate Ameriae, vel cum igne ipsam domum combucserit studiose, (omesso "igne comburatur") Si vero aliquis ignem immiserit, et non combucserit (aliunde "animo comburendi") in domum alicuius positam in aliquo Castro Murato Civitatis Ameriae, si quid. Civis, vel Comitatinus, (omesso "talis") qui ignem immiserit seu combucserit condemnetur, et puniatur in 50. (aliunde "500.") libr. den., et si d.am condemnationem de eo factam in x. dies à die latae sententiae computandos non solverit poen. praedictam in duplum solvere teneatur et puniatur, (aliunde "debeat") si vero fuerit forensis sine condemnatione (aliunde "redemptione") igne comburatur. Si vero aliquis Civis sive Comitatinus d.ae Civitatis ignem iniecerit, (aliunde "immiserit") seu immitti fecerit in aliqua Domo posita (scritto come "positur") in districtu Ameriae extra Civitatem Ameriae sive extra Castrum d.ae Civitatis condemnetur et puniatur in centum libr. den. qua poen. si infra  decem dies Camerario d.i Communis taliter non persolverit computandis (sic) à die latae sententiae contra eum, quod tunc in duplum solvere teneatur, et debeat, si vero fuerit forensis talis ignem immittens, seu immitti faciens igne comburatur ita quod (omesso "flammis igneis") moriatur, si vero in Cripta, vel Cappanna ignem immiserit, si Civis, vel Comitatensis fuerit solvat poenae nomine 65. libr. den. et damnum emendet patienti in duplum. Si vero forensis fuerit solvat poenae nomine 200. libr. den. et si d.am poenam infra x. dies non solverit à die latae sententiae contra eum computandos ducatur ad locum iustitiae, et ibi una manus, et unus pes amputetur eid. si vero immiserit ignem in Barconem sive metam frumenti, vel leguminis si Civis, vel Comitatensis fuerit solvat pro banno Communi Ameriae 200. libras usualis monetae, quam poenam si non solverit infra x. dies à die latae sententiae contra eum quod (omesso "tunc in duplum solvere teneatur. Si vero forensis fuerit talis ignem immittens seu immisor condemnetur et puniatur in 400 lib. den. quas si non solverit infra decem dies à die latae sententiae contra eum quod") ducatur ad locum iustitiae consuetum, et ibi eumdem (sic) una manus, et unus pes amputetur, et in duobus (aliunde "omnibus") supradictis casibus damnum in duplum patienti emendet, si quis vero extra Civitatem incendium vel guastum dederit, seu fecerit, sive fuerit Civis sive fuerit forensis incendium, vel Guastum inferens, et facta solemni investigatione non poterit reperiri d.us damnum inferens tunc Commune de sua propria pecunia absq. nova deliberatione teneatur, e debeat emendare damnum sic illatum secundum aestimationem faciendam per duos homines unum pro parte Communis, et alium pro parte damnum pacsi ad hoc ut per ipsum Commune sollicite inquiratur ipsum damnum inferentem contra quem et alios similes inquiri, et procedi pocsit, et debeat, et quocumq. modo procedi prout Domino Potestati videbitur ita quod ipse ipsum (aliunde "dictum") Commune damnum non sentiat si fieri potest, alias praedicta locum habeat (sic) praedictis non obstantibus ad quorum probationem sufficiat Testis familiaris, et domesticus, et admittatur.

 

 

De non capiendo artifices per executionem sententie

(omeso "corporalis') art. lan. (posposto)  R.  CVI

 

Ne artifices forenses maxime apti ad texendum seu laborandum in arte Lanae in Civitate Ameriae capiantur vel graventur pro executionibus corporalibus, et pro hoc habeant materiam recedendi, vel non veniendi ad ipsam Civitatem statuimus, et ordinamus quod nullus officialis Civitatis Ameriae pocsit, vel debeat capere vel invitum capere (aliunde "cogere") aliquem forensem Texitorem, vel laboratorem in arte lanae in Civitate Ameriae ratione executionis personalis contra aliquem condemnatum, aliquo modo, vel causa, et officiales contrafacientes condemnentur, et condemnari debeant tempore sui Sindicatus pro qualibet vice in 25. libr. den. , vel ipsa quantitas retineatur pro qualibet vice de suo salario etiam si condemnatus non ecset.

 

De non recipiendo aliquem in fideiussorem

Procuratorem et c.  R.  CVII.

 

Potestas, vel aliquis Judex, vel officialis, vel aliquis alius d.ae Civitatis non pocsit, vel debeat aliquem Procuratorem, vel Notarium, vel Judicem, vel Advocatum Civitatis praedictae recipere, vel recipi facere ad aliquam fideiucsionem, vel securitatem praestandam, vel faciendam praecibus alicuius personae paenes d.um officialem, vel alterum ipsorum pro aliquo maleficio excecsu, seu delicto, vel quasi, (omesso "vel") debito ad poenam x. libr. den. de suo salario talis officialis recipientis, vel recipi facientis, et nihilominus talis fideiucsio facta contra d.am formam non valeat nec teneat auctoritate praesentis statuti.

 

De syndicatu Potestatis, et Officialium Civitatis

Amerie  R.  CVIII.

 

Statuimus, et ordinamus quod Potestas, et Judex, et quilibet alius officialis ipsius Potestatis, et Communis Ameriae teneantur, et debeant omnia statuta ordinamenta et confirmationes (aliunde "reformationes") Civitatis Ameriae facta, et facienda, et quaelibet particula ipsorum statutorum et reformationum ad unguem inviolabiliter observare et observari facere adimplere, et exiggere, et in nulla, nec in aliqua ipsorum particula, contrafacere venire ommittere, vel negliggere, poena praedictorum Potestati Judici, et officialibus cuilibet ipsorum pro quomlibet (sic) et vice qualibet 50. flor. auri statim imminente, quoties in praedictis vel aliquo praedictorum per eos vel aliquem eorum fuerit contrafactum commissum, vel neglectum, et quilibet pro observatione statutorum, et reformationum, et ordinamentorum Civitatis Ameriae pocsit, et valeat venire, et comparere procurare, et advocare, et protestare coram (corretto) quocumq. potestate, et quibuscumq. Officialibus tam in iudicio civiliter, sive criminaliter agatur, quam extra Judicium et quilibet ecse pocsit et valeat dare sive facere petitiones libellos sive simplices narrationes contra Potestatem Civitatis Ameriae Judices, et suos officiales, et familiares, qui valeant, et teneantur et vitiari non debeant etiam si in eis omnes solemnitates, seu formae vel modi Juris Civilis vel Canonici, vel statutorum vel reformationum Civitatis praedictae ecsent ommicsae, vel ommicsi seu neglecte, et cum nomine, et sine nomine dantis, vel facientis petitionem, quas petitiones libelli, (sic) seu comparitiones ommitti, (aliunde "immitti") et poni pocse in quadam Cacsetta ponenda, et retinenda die noctuq. tempore Sindicatus dictorum Officialium per tres dies in Sala inferiori Palatij solitae residentiae DD. Antianorum Populi Civitatis Ameriae, quae cacseta (sic) claudi debeat tribus clavibus diversorum serraminum quarum una retineatur per Sindicos ipsorum alia per Potestatem Civitatis Ameriae, et altera per DD. Antianos, quae cacsetta tempore quo Sindici vadunt ad Bancum ad Syndicandum omni mane, et sero aperiri debeat in praesentia dictorum DD. Antianorum et Potestatis, et inde accipere omnes praedictas petitiones etc. libellos seu narrationes, et in praesentia dictorum leggere debeant super quibus d.i Sindici teneantur sine figura Judicij inquirere procedere, et sententiare, et repertos culpabiles punire, et condemnare, quibus tribus diebus elapsis, non pocsint amplius petitiones, seu quaerele fieri, exceptis debitis, si quaerele, et petitiones datae et inventae, vel factae discuti debeant, et discerni infra duos dies immediate sequentes, quibus elapsis post depositionem officij Potestariae et incoatum Sindicatum ipsius Potestatis, et suorum officialium, et familiarium, et alterius cuiuslibet Sindici ad praedicta deputati et electi per duos Antianos Populi Civitatis praedictae, et alij quicumq. deputati debeant praedictum Potestatem omnes suos officiales, et totam suam familiam ac etiam alios quoscumq. condemnare, vel absolvere, quo tempore elapso si non fuerint condemnati habeantur pro absolutis, et exceptis debitis, quae peti pocsint semper et pro ipsis continuo capi, et detineri non obstantibus quibuscumq. in contrarium facientibus. Addentes, quod Potestas teneatur, et teneri debeat de omnibus, et singulis quibuscumq. gestis, commicsis ommicsis, vel neglettis per suos officiales, vel per suam familiam, vel per aliquem ipsorum tempore officij suae Potestariae. Et pro omnibus, et quibuscumq. causis, et debitis ipsorum Officialium, et familiarium decernendo, et firmando quod nullus Potestas Civitatis praedictae valeat neq. pocsit sindicari si in d.o Officio fuerit refermatus, (sic) sed ultimis temporibus scilicet quando erit de Civitate Ameriae discecsurus sindicetur pro toto tempore, quo fuit in officio praedicto. Et si quis potestas attentaverit contra praedicta dicto vel facto vel scriptae fuerint à Gubernatore vel legato Provinciae pro d.o Sindicatu faciendo durante tempore sui officij, vel durante refirma, quod de facto incidat in poen. 200. flor. auri, et nihilominus talis sindicatus factus propter d.am summam (aliunde "praeter d.am formam") non valeat, neq. teneat, et iterum sindicetur, et sindicari debeat pro omnibus temporibus et toto tempore quo fuerit in officio d.ae Potestariae, vel alterius officij. Et praedicta omnia, et singula, quae de Potestate, et eius Sindicatu statuimus et firmamus, ut supra etiam de Guardiano eiusq. Sindicati et sua familia intelligi volumus, et mandamus, et eod. modo, et forma inviolabiliter observari.

 

 

Finis  Quarti  Libri

 

 

 

Incipit liber quintus

extraordinariorum

 

Quod nullus vadat ad aliquam terram habentem

represalias cum Commune  R.  I

 

Potestas Civitatis Ameriae qui nunc est, et pro tempore erit, et quilibet alius officialis teneatur, et debeat vinculo iuramenti quolibet mense publice banniri facere quod nulla persona d.ae Civitatis, vel eius districtus se occasione Communitatis, secus si occ(asi)one alicuius spe(ci)alis personae (omesso "quo casu ipsa specialis persona") teneatur ad omne interrecse vadat ad aliquam Terram quae represalias habet contra Commune Ameriae, et speciales personas d.ae Civitatis, vel eius districtus, et si quis contrafecerit, vel iverit vadat ad suum risicum periculum, et furtunam, (sic) et pro Commune Ameriae non iuvetur.

 

De pena non habentium mensuras iustas  R.  II.

 

Statuimus, et ordinamus quod omnes, et singuli vendentes pannum ad retaglium exercentes lanam speciarij Mercatores vendentes salumina, vel oleum ad minutum in Civitate Ameriae, et consueti retinere pro exercitio earum artium quas administrant, et faciunt retineant, et habeant, et retinere teneantur, et debeant, secundum ministerium d.ae artis suae passettum bilancias, et stateras, et mensuras rectas, et iustas cuiuscumq. (omesso "gradus et") conditionis existant. Ita quod fraus, et deceptio non reperiatur in eis, et ipsas mensuras habeant siggillatas, et adiustatas legitime per sigillatorem, et adiustatorem Communis ad hoc deponendum, et deputandum per duos Antianos Populi d.ae Civitatis ad poenam quinq. librarum den. cuilibet Mercatori pro quolibet pacsetto non iusto, et siggillato, ut dictum est, et 40. sold. pro qualibet bilancia, vel statera non siggillata vel minus iusta inventa, et 20. sold. pro qualibet  dictarum mensurarum aliarum. Addentes quod (omesso "si") ipsae mensure pacsetti staterae vel bilanciae vel altera ipsarum fuerint semel siggillatae, vel adiustatae per ipsum adiustatorem cum sigillo plumbeo vel merchio, vel impronta ad arma Communis, quod iterato non siggillentur, vel adiustentur, et retinentes eas, vel eorum, vel alterum ipsorum donec siggillatae fuerint per aliquem officialem gravari non pocsit, si vero absq. facto retinentium eas apparuerit vitium, vel fraus in d.is talibus rebus sigillatis, vel adiustatis puniatur ipse adiustator tantum in 25. libr. den. pro qualibet mensura de fraude non obstant. aliquibus statutis, vel iuribus ubicumq. appositis.

 

De non pignorando Debitorem in viggilia

S. Firmine.  R.  III.

 

Nullus pignorare pocsit suum Debitorem, vel eius fideiucsorem in viggilia S. Firminae, vel in alio die proxime sequente ad poen. 20. sold. Et quilibet teneatur Porcos sive Scrofas, et Anseres per quatuor dies ante d.am festam (sic) et per quatuor dies post retinere in domo ita quod non vadant per Civitatem, et qui contrafecerit solvat pro banno Communi Ameriae 20. sold. den., et hoc capitulum banniatur quatuor diebus ante d.um festum.

 

Quod fratres sortiti ponantur divisim  R.  IIII.

 

Fratres sortiti, et divisim habitantes ponantur in libris divisim ita quod quis plus habet in bonis plus solvere teneatur et quod quilibet ipsorum teneatur in solidum solvere si non poneretur divisim, et praedicta banniantur die Sabati infra primum mensem post aperturam praesentium statutorum et fratres sortiti, ut d.um est praedicta facere teneantur infra unum mensem post eorum divisionem, et id. dicimus de Comitibus (aliunde "hominibus") habentibus librum Communem, et ecsent divisi ad poen. 50. libr.

 

De terminando iura Communis quae habet

in Monte Pileo  R.  V.

 

Terminetur, et dividatur ratio, et ius quod Commune Ameriae habet in Monte Pilio scilicet centum pacsus ad pacsum Communis à cima sive à culmine ipsius infra, et vias quas d.um Commune habet ad eumdum (sic) et redeundum ad d.am Civitatem, secundum pacta, et conventiones contentas in venditione d.i Communis, et Potestas teneatur ipsam terminationem, et divisionem fieri facere in principio sui reggiminis vinculo iuramenti ad petitionem cuiuscumq. petentis et postquam d.us Mons fuerit (omesso "terminatus") d.o modo d.os terminos teneantur Domini Antiani ire ad videndum semel in Anno, et quicumq. ipsorum iverit pro suo salrio de pecunia Communis praedicti habeat quinque Sold. den.

 

De defendendo Ecclesiam S. Pauli prope Lugnanum

R.  VI.

 

Cum Ecclesia S. Pauli prope lugnanum Mensae Episcopatus Civitatis Ameriae sit immediate subiecta, ideo iure, et facto, et omni modo, quo melius potest  ipsa cum iuribus, et pertinentijs suis episcopatus mensae praedictae omni tempore defendatur.

 

Quod cuilibet sit licitum arborem pendentem incidere

R.  VII.

 

Cuilibet sit licitum incidere, et incidi facere arborem existentem, et pendentem supra viam publicam, vel vicinalem si ire, vel redire non potest homo comode, cum Somario onerato, vel si faceret aliquod aliud impedimentum alicui vicino congrue requisito primo Domino ipsius arboris ut elevet ita quod via libera remaneat sine aliquo impedimento transeuntibus per viam, et hac requisitione prius facta, postea incisor, et elevator ad poenam auctoritate praesentium statutorum non teneatur et Notarius damnorum datorum ad petitionem cuiuscumq. petentis teneatur incidi facere, et elevare ad poen. centum sold. de suo salar. Addicientes quod cuilibet liceat ipsam incidere, et incidi facere arborem existentem in via publica, vel vicinali. Et Notarius praedictus praedicta facere teneatur ad petitionem cuiuscumq. ad poenam praedictam.

 

Quod declaretur in titulo libri dativae tempus impositionis,

et quare imponitur  R.  VIII.

 

Quando imponitur in Civitate Ameriae aliqua dativa declaretur ante omnia de titulo ipsius libri quare imponitur, et quod d.a intitulatio fiat cum temporis adiectione, et librum subscribatur, et publicetur per ipsum scriptorem, et quod exinde nullus denarius expendi pocsit, nisi primo facta fuerit paecuniae (sic) quantitatis solutio pro qua imposita erit dativa praedicta et si expenderit denarios d.ae Dativae contra d.am formam non habeantur pro legitimis, expensis, et quod solvat pro banno Communi Ameriae centum sold., et tantundem Communi, et restituat quantum expendit, (aliunde "expendidit") nisi fuerit ex deliberatione dominorum Antianorum et x. de populo, vel maiori parte ipsorum.

 

De conservando indemnem retentum occasione

represaliarum  R.  IX.

 

Quicumq. Civis Ameriae haberet aliquid recuperare ab aliquo extraneo non Civi Amerino in loco ubi recipere deberet non inveniret sumarium ius quod pro Communi Ameriae concedantur represaliae ad voluntatem maioris consilij, cum confirmatione D. Rectoris Provinciae et omnes ille personae quarum occasione represaliae sunt concessae contra Commune Ameriae, et speciales personas per Potestatem, et Guardianum, et quemlibet ipsorum cogantur et specialiter costringantur, et realiter intra Carceres cum Cippis, et ferris ad tollendum, et sedandum represalias praedictas, et quicumq. non obediverit de tollendo, et sedando d.as represalias supradictas, et quicumq. infra I5. dies primos sui reggiminis non d (cancellato) sedaverit ad destructionem (omesso "bonorum") et cor (cancellato) correctionem (aliunde "carcerationem") procedatur, et si d.i Officiales fuerint negligentes solvatur pro Banno Communi Ameriae cent. libr. den. Volumus insuper quod si Civis aliquis fuerit detentus in aliqua Terra occ(asi)one represaliarum quod ille Civis, vel Comitatinus cuius occasione represaliae sunt concecsae, (omesso "et quarum occasione d.us Civis est detentus cogatur per Potestatem ad solvendum debitum propter quod dictae represaliae sunt concessae,") et satisfactionem damnorum, quae pacsus fuerit d.us Civis, vel etiam Comitatensis detentus occasione praedicta, et hoc D. Potestas facere teneatur vinculo iuramenti, et ad d.am poen. centum libr. den. de suo salario Camerario d.i Communis, et d.us Camerarius de salario ipsius D. Potestatis retineat ad poen. 25. libr. den.

 

Quod emptor possessor, et laborator teneatur

solvere dativas  R.  X.

 

Emptor pocsecsor, et Laborator teneatur solvere dativas Communi Ameriae pro ea pocsessione tantum quam emerit seu pocsederit aliqua ratione.

 

Quod quilibet ducere possit bestias forenses

inventas damnum dare  R.  XI.

 

Liceat cuilibet de Civitate Ameriae Bestias quas invenerit damnum dare quae sunt illorum qui non costringuntur ad bannum Civitatis Ameriae ducere, et eas retinere donec de damno sibi plenarie fuerit satisfactum sine poena l. et Curiae, et etiam si sine Bestijs quis damnum dederit sit licitum damnum pacso eid. damnum facienti accipere de rebus quas habuerit cap. et stat. aliquo in contr. non obstan. dummodo d.as Bestias Camerario Communis praesentet  et faciat scribere numerum Bestiarum statuendo quod licitum sit cuilibet Civi, et comitatensem (sic) si pastorem non cognoverit, vel Dominum Bestiarum.  Et si de nocte invenerit damnum dare quod eas sine poena ducere pocsit, et praesentare d.o Camerario, et si aliquis fuerit inventus personaliter damnum dare in bonis alterius et Dominus rei, sive bonorum non cognoverit sit licitum absq. poena eum damnum dantem pignorare, et eid. accipere de rebus ipsius sine poena.

 

Quod mensurae Communis cum quibus venditur

bladum stent in platea  R.  XII.

 

Omnes mensurae Communis cum quibus venditur Bladum, sint et ecse debeant, et inveniantur continuo de Sabato in platea veteri d.i Communis, cum rasora ad poenam x. sold. den. solvendo (sic) per illum qui ipsas mensuras habet à Communi si fuerit contrafactum, dummodo d.ae mensurae sint ferratae et signatae signo Communis, et qui alias mensuras retineret puniatur vice qualibet in x. libr. den.

 

De Molendinis aextimandis, et accatastandis  R.  XIII.

 

Omnia molendina districtus Civitatis Ameriae extimentur pro medietate suae bonitatis per eas personas forenses, vel Cives qui placuerit Maiori Consilio, Ita quod res, quae maioris est fructus maioris sit aextimationis, et omnia, et singula Molendina focsati maioris in Molendinis parae .... (spazio in bianco. Aliunde "lacus suptus usque ad micchignanum") quando ponentur dativae per Catastum sint aextimata, et pro extimatis habeantur per ducent. libr., et si plura Molendina fuerint in una domo quod teneatur Dominus Molendinorum pro quolibet Molendino ducent. libr. Et si non solverint d.i DD. Molendinorum rogantur Molendinarij ad solvendas omnes dativas quae imponerentur d.is Molendinis ut dictum est, et Cancellarius Communis teneatur vinculo iuramenti infra octo dies post aperturam praesentis statuti apponere scribere et addere in libris cuiuslibet dominorum Molendini, et tenentium ei ducent. libr. pro quolibet Molendino pro 200. libr. (omesso "pro quolibet  molendino quod habuit computata alia extimatione facta vel facienda de praedictis molendinis") et si plura Molendina fuerint in una domo... (spazio in bianco: l'ultima frase è la ripetizione di altra già scritta sopra) declarantes quod praedicta non sint, nec intelligantur ecse derogata pactis, et conventionibus adiectis in nostra venditione (aliunde "instrumento venditionis") Molendinorum locus (aliunde "lacus") scriptas Ser Rozzelli Ser Francisci olim Cancellarij d.i Communis.

 

Quod quilibet teneatur solvere dtivam (sic) sibi

impositam  R.  XIIII.

 

Quelibet persona Civitatis Ameriae, et eius districtus, teneatur, et debeat dativam, et collectam sibi pro Communi impositam solvere, et nullus de d.a  Civitate, et eius districtu habeat aliquam immunitatem nec sibi concedatur immunitas datij non solvendi aliqua causa, seu modo capitulo aliquo non obstan. in contrarium statuendo et declarando ad tollendam veterem abusionem, ex qua plures pauperes fuerunt iniuste gravati, quod pauperes personae de Civitate, vel Comitatus (sic) Ameriae non habentes libram veram bonorum quae habeant scripta in catasto Communis pro (cancellato) quod pro lipra (sic) aliqua 35. libr. praesumpta huc usq. de facto de facto de facto (ripeturo tre volte) dativam aliquam imponendam per ipsam libr. solvere non teneatur, nec debeat, sed tantum pro foculari quod fuerit impositum, seu pro igne solvere teneatur et alia onera subire personalia, sicut alij Cives, vel Comitatenses, d.ae Civitatis, et quod de scriptis in Catastum (sic) non teneantur solvere d.am dativam pro ad (aliunde "pro re quam") non habet, et hoc excedi non debeat nisi in his atributio consueta acsertaretur (aliunde "servaretur") pro pace, et quiete d.ae Civitatis ad poen. I00. libr. de suo salar. aliquibus non obstantibus, addentes quod poc(sessi)ones de quibus non ecsent solutae dativae per spatium 20. Annorum ipsae pocsessiones sint Communis ipso iure, et facto, et ipsas alienare, et vendere pocsint dummodo restituat totum illud quod superecset dativas, et quarto plus debito (aliunde "quartum plus debitum") officialibus.

 

Quod quelibet ars debeat, et possit Consules facere

R.  XV.

 

Quaelibet Ars Civitatis Ameriae pocsit, et debeat habere Rectores seu Consules ad conservationem Communis ipsius Civitatis, et Artis, et eos facere pocsit prout fuit hactenus conservatum, et quod omnia, et singula ordinamenta facta, et stabilia (sic) non contra iuris d.i Communis Ameriae et status eius pro qualibet dictarum artium, et retro fuerint firmata per aliquod Consilium d.ae Civitatis rata sint, et firma auctoritate praesentis statuti, et valeant, et teneant nullo obstante. Addentes praedictis quod Trapezzarij, (aliunde "tappetarij" o "trippetarij") et Molendinarij de olivis habentes pro olivis macinandis teneantur et debeant d.a molendina aptare, et lavare per duos dies ante festum S. Firminae de mense 9bris, ita quod quilibet molere pocsit in eis cum ea provisione quod per Consilium populi declarabitur ad poenam x. libr. pro quolibet contrafaciente.

 

 

 

Quod nullus habeat Calcinarium ante Ecclesiam  R.  XV.

 

Nullus de Civitate Ameriae habere pocsit  aliquod Calcinarium  prope aliquam Ecclesiam Civitatis praedictae per tres Domos vel aliquam ... (spazio in bianco; aliunde "zoczuram") facere nè aliquid inde (aliunde "nec aliquid unde") foetor oriatur ad poen. centum sold. den. et praedicta Dominus Potestas, vel Judex teneatur bandiri facere, et quod nullus possit habere Calcinarium prope Palatium Civitatis Ameriae prope domos, vel prope Domum alicuius  sui convicini sine exprecsa licentia talis sui convicini per quinq. pedes, et nullus pocsit, seu debeat trascinare Coria, vel pelles incalcinatas per stratas Civitatis Ameriae ad poen. 40. soldor. pro quolibet contrafaciente, et qualibet vice, et quilibet tales contrafacientes pocsit accusare et habeat medietatem banni, et credatur Sacramento accusantis cum uno Teste, et teneatur in credentia, et nihilominus tale calcinarium habitum contra d.am formam destruatur per illum cuius est infra x. dies postquam denunciatus, vel accusatus fuerit ad pen. 20. sold. pro quolibet die quo steterit in mora non destruendi d.um Calcinarium, et quilibet pocsit praedictum accusare, denunciare, et habeat medietatem Banni et in credentia teneatur, addentes quod à porta Pisciolini usq. ad Ecclesiam S. Augutini per stratam regalem nullus pocsit habere Calcinarium, vel materiam, (aliunde "mactaram") nec purgare Coria, vel pelles nec ponere ad siccandum, nec acsogniam fetidam retinere ad poen. 40. sold. vice qualibet, et pro quolibet. Et Potestas bandiri facere teneatur et contra praedicta, et quolibet praedictorum procedere, et ad petitionem cuiuscumq. petentis pen. 50. libr. den., et etiam per se, et suos Officiales, ex suo Officio et habeat 4.am partem Banni de inventionibus eorum tantum aliquo Capitulo non obstante.

 

De divisione Contratarum  R.  XVII.

 

Statuimus, et ordinamus quod omnes, et singule Contratae Civitatis Ameriae quae sunt scilicet Platea, Vallis, Collis, Pusterla Burgus, sint et ecse debeant divisae et limitatae prout per superstites Custodiae d.ae Civitatis sunt divisae, et declaratae.

 

De immunitate Advocatorum, et Medicorum  R.  XVIII.

 

Judices advocati, et Medici non teneantur facere, vel subire aliquod obsequium personale in Civitate, vel districtu Ameriae, nec ire, vel mittere in exercitum, vel Cavalcatam, dummodo dativam pro sua libra, et foculari solvere teneantur, tamen an (aliunde "ad") consiluium d.ae Civitatis accedere teneantur, et si aliquis officialis  d.i Communis contra d.am formam eos cocggerit (sic) in x. libr. den. vice qualibet puniatur et puniri debeat tempore sui Sindicatus.

 

Quod quelibet Ars haeat (sic) duos Recores  R.  XIX.

 

Firmamus insuper quod homines cuiuslibet artis teneantur debbeant facere, et habere duos Consules, sive Rectores, qui durent eo tempore quo homines d.ae Artis duxerint ordinare. Qui consules teneantur successive ad poenam x. sold. congregari facere Et teneantur d.ae Artes omi tempore in faesto B. Mariae de Mense Augusti, et Beatae Firminae de mense 9bris habere Caereum, et ars quae non habuerit solvat quilibet de d.a Arte 5. sold. denar., et praedicta omnia Potestas praedictus teneatur facere observari ad poenam x. lib. den.

 

Quod quilibet teneatur solvere pro libra et foculari

R.  XX.

 

Omnes, et singuli homines, et personae Civitatis Ameriae, et districtus teneantur solvere pro libr. igne, et foculari, non obstan. quod ignem et focularem non faciant, in Civitate, et districtu Ameiae et qui colleggerit dativam teneatur ignem, vel focularem exiggere, et accipere à praedictis ad poen. x. (aliunde "I00.") sold. exceptis illi (sic) qui pro Tributo aliquid solverent Communi Ameriae, et Mulieribus Viduis non habentibus libram neq. ... (spazio in bianco; aliunde "per appodium") neq. per aliam viam et non habentem reditum neq. usumfructum aliquo quaesito colore publice, vel occulte declarando, quod si infra terminum  sex mensium à die impositionis d.i Datij non solverint cogi possint per Officiales d.i Potestatis de facto ad solvendum d.am Dativam et 4.um plus pro eorum executione Capitulo statuti aliquo non obstante.

 

Quod Laborator non possit accusari de damno

a Custode Caelato  R.  XXI.

 

Laborator bonorum alicuius de damnis datis per ipsum vel eius filios, vel familiam datis, seu factis in ipsis bonis quos habuerit ad laborandum non pocsit accusari, vel denunciari per Custodem Caelatum vel per alium, et si accusaretur non valeat ipso iure, et pocsit tantum accusari à Domino rei contrario aliquo non obstante.

 

 

 

Quod nulla donatio fiat alicui forensi de denarijs

quos habere debet à Communi  R.  XXII.

 

Nulla persona d.ae Civitatis Ameriae, vel districtus vadat, (aliunde "vendat") vel concedat aliqua ratione, vel causa, vel aliquem Contractum faciat alicui forensi de denarijs, vel re quacumq. alia quos, et quem recipere deberet à Communi Ameriae, vel specialibus personis d.ae Civitatis, et Comitatus ad poen. 25. libr., et nihilominus talis contractus si fieret non valeat ipso iure, et si quis dederit vel dabit, vel alium contractum fecerit, et Commune Ameriae vel speciales personae d.ae Civitatis, vel Comitatus damnum aliquod receperit, (omesso "quod talis, qui dederit, receperit,") vendiderit, vel donaverit, vel alium contractum fecerit cogatur realiter, et personaliter ad restitutionem d.i damni, et nihilominus ad d.am poenam 25. libr. d.o Communi solvere teneatur.

 

Quod habentes plures artes debeant solvere in Cereo

cuiuslibet artis  R.  XXIII.

 

Si homines, et personae Civitatis Ameriae et in ea habitantes plures Artes fuerint, vel ex pluribus artibus sè intromiserint quod in Caereo cuiuscumq. Artis de qua fecerint solvere teneantur partem eos contingentem, et quod Potestas, et Guardianus, et quilibet alius Officialis ad petitionem Rectorum Artis cogat tales nolentes solvere ad solvendum id quod eisd. seu eid. ecset impositum.

 

De mercede danda capienti exbanditos  R.  XXIIII.

 

Quicumq. caeperit exbanditos aliquos, vel aliquem exbanditum Civitatis Ameriae in aliqua quantitate pecuniae occ(asi)one maleficij commicsi per eum, et illum duxerit, et praesentaverit in fortiam d.i Communis, quod habeat de bonis, et habere debeat d.i Communis quartam partem eius quod d.us exbanditus, vel alius pro eo solverit d.o Communi pro exbandimento, seu condemnatione de eo facta, quam 4.am (omesso "partem") Camerarius d.i Communis, qui pro tempore fuerit statim cum ad manus eius pervenerit solvere teneatur eid. vinculo iuramenti ad poenam dupli statuto aliquo non obstante, si vero quis caeperit exbanditum aliquem Communis in personam, vel membro, et ipsum duxerit in fortiam Communis, et acsignaverit si in persona condemnatus banditus extiterit, talis capiens, et eum praesentans habeat, et habere debeat de bonis, et havere d.i Communis 25. libr. den., si vero in membro exbanditus fuerit capiens, et ductor, ut supra habere debeat à Communi x. libr. den. quas quantitates denariorum Camerarius Communis qui pro tempore fuerit absq. aliqua (omesso "alia") declaratione, (aliunde "deliberatione") et alicuius requisitione solvere teneatur statuto aliquo non obstante, dummodo hoc statutum locum (omesso "non") habeat in officialibus forensibus d.ae Civitatis, et eorum famulos, seu familiam qui nullam quantitatem pecuniae habere debeant à Communi ex captura, et representatione huiusmodi statuendo quod quicumq. exbanditus d.ae Civitatis, seu d.i Communis praesentaverit aliquem exbanditum Communis praedicti, et eum in fortiam d.i Communis duxerit quod praesentans seu ille cuius nomine representatio fieret sit, et habeatur pro rebandito Communis d.ae Civitatis si representans ecset exbanditus in pari, et aequali poena cum representato, et excederit totam ipsam summam cent. libr. den., sed si non in pari, et aequali poena de eius exbandimento fiat detractio usq. ad summam condemnationem (sic) eius qui fuerit representatus. Addentes quod D. Potestas qui pro tempore fuerit in Civitate praedicta vinculo iuramenti, et ad poenam 25. libr. de suo salario retinendam teneatur, et debeat praesens capit(ulum) notum facere per publicum bannimentum quolibet mense sui Officij.

 

De poena portantium forcellas  R.  XXV.

 

Forcellae pali, et sarmenta non apportentur per aliquem ad Civitatem Ameriae sine licentia Notarij damnorum datorum, et portinarij portantibus eos (aliunde "portarum teneantur eis") accipere, et iurent tempore quo acceptant officium, adimplere praedicta.

 

De foro faciendo in platea veteri Communis  R.  XXVI

 

Veterem consuetudinem servantes statuimus quod quolibet die Sabati bona (aliunde "boves") ad vendendum debeant retineri in Platea veteri Communis Ameriae ad poen. cent. libr. den. pro quolibet retinente in aliquo alio loco d.a die causa vendendi ad forum cum rebus venalibus in d.a Platea, et insuper quod Mulieres, quae veniant ead. die in foro cum rebus venalibus statuimus quod ipse venire, et stare debeant ad vendendum cum Pullis caseo, et alijs rebus venalibus in d.a Platea tempore aestuali videlicet à Kal. April. usq. ad Kal. 8bris exclusive ad poen. 20. sold. pro qualibet Muliere contrafaciente, et qualibet vice de facto exigendam ab eis.

 

 

 

Quod cuilibet liceat monetam falsam rumpere

R.  XXVII.

 

Liceat cuilibet Mercatori monetam falsam rumpere quae ad eius manus devenerit, et devastare pro libito voluntatis ita, et taliter (omesso "quod") expendi non pocsit absq. poena.

 

Quod tabernarij habeant mensura (sic) siggillatas

R.  XXVIII.

 

Quilibet Tabernarius, seu vinum vendens habeat petittum medium, et fogliettam siggillatam siggillo plumbeo, et ipsum vinum, cum ipsis mensuris vendere secundum ordinem inferius declaratum. Et semper quando sibi petitum fuerit vinum debeat dare, et ire ad veggetem ad ipsum vinum hauriendum et debeat ipsum vinum  quod venditur sive quod vendetur retinere in aliquo vase, nec mensuret d.um vinum nisi cum mensuris siggillatis, nec habeat in disco nisi d.as (omesso "mensuras") siggillatas pocsit tamen habere, et retinere vas cum aqua pro aqua danda petentibus et qui contrafecerit in aliquo praedictorum solvat pro banno vice qualibet 20. sold. Et quilibet pocsit contrafacientem denunciare et accusare, et habeat medietatem banni, et nullus tabernarius pocsit miscere aliquod vinum cum aliquo vino quod venderetur ad poen. x. libr., et non pocsit habere discum ante ostium quod impediat quin pocsit entrare tabernam usq. ad vegetem, et praebeat d.us Tabernarius, seu vinum vendens proprijs manibus miscere vinum omnibus ementibus, et petentibus ad poenam x. soldorum pro quolibet, et qualibet vice, et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et habeat medietatem Banni. Et quilibet Tabernarius vinum vendens alteri teneatur, et debeat proprijs sumptibus ad ipsum vinum vendendum retinere vasa, et cyatos ad poen. 40. sold. pro quolibet, et qualibet vice, et quod si quis per iocum vel alio modo ruperit, seu freggerit aliquod de d.is vasibus et Cyatis antequam recedat à d.a Taberna teneatur, et debeat emendare id quod freggerit ipsi Tabernario ad poen. I00. sold. pro quolibet, et qualibet vice. Si vero finitive, (aliunde "furtive" vel alio modo asportaverit, vel acceperit clam aliquod vas, vel Cyatum cuiuscumq. fuerit aestimationis condemnetur, et puniatur in x. libr. den. quorum medietas sit Tabernarij, et alia Communis Ameriae, et quilibet admittatur ad denunciandum, et accusandum. Et nè fraus committi pocsit in venditione d.i vini statuimus quod ad ipsum vinum mensurandum pro Communi Ameriae pro utilitate Communis habeatur et haberi debeat expensis Communis unus qui teneatur, et debeat mensurare veggetes, et vinum quod venditur, et eius dicto, et mensurae stetur, et stari debeat et Tabernarij rationem reddere teneantur, et debeant Domino d.i Vini 2.um mensuram d.i mensuratoris (aliunde "sciabecatoris") ad poenam x. libr. den. pro quolibet contrafaciente, et habeat d.us mensurator pro sua provisione pro qualibet salma vini quatuor denarios, et à Communi domum suae habitationis, et immunitatem ab omni onere personali, addentes quod non obstantibus verbis supradictis in praesenti capitulo licitum sit vinum vendentibus ad minutum in disco (omesso "et") extra retinere quaecumq. vasa voluerint etiam non siggillata dummodo ipsa vasa sic retinenda sint minora petitto, et teneantur et debeant una cum alijs mensuris praedictis retinere mediam fogliettam siggillatam ad ipsam poenam teneantur et debeant ipsas mensuras plenas, et iustas, et nullam fraudem committere in praedictis ad poen. quinq. soldorum pro qualibet vice. Et postquam d.us mensurator erit, et habebitur in Civitate praedicta ad mensurandum vinum ibi vendendum, et ipsum adiustandum nullus vinum vendi faciens in ipsa Civitate, vel eius comitatu eid. pocsit  d.um vinum vendi facere d.a mensuratione, et adiustatione non facta, ad poen. x. libr. d. vendi facienti pro qualibet vice, et veggete qualibet sive Carrato quis vinum venderet, et ad eamd. poen. teneatur vinum vendens d.a mensuratione non facta aliquo non obstante, et quod in causis occasione venditionis  d.i vini contra ipsos vendentes pro alijs ad petitionem cuius fuicset d.um vinum Judex Civitatis Ameriae pocsit, et debeat procedere, et supra his cognoscere praecipere, et mandare summarie, et de plano sine strepitu, et figura iudicij omni solemnitate ommicsa ad poen. I00. (cancellato) 25. (scritto sopra) libr. den. d.o Judici, si non observaverit supradicta. Addentes etiam quod nullus recedat à d.a (omesso "taberna invito") Tabernario ante solutionem vini recepti ad poen. 20. sold. pro quolibet, et vice qualibet.

 

Quod quilibet teneatur favere Rectoribus artium  R.  29

 

Pro honore, et statu Communis, et Populi Civitatis Ameriae Potestas, et Guardianus, et Domini Antiani populi, et quilibet ipsorum teneantur et debeant Rectoribus artium d.ae Civitatis, et Cuilibet ipsorum favere et opportunum Consilium, et auxilium quoties requisiti fuerint dare.

 

Quod cuilibet liceat carnes morticinas vendere extra

Portam.  R.  XXX.

 

Unicuiq. sit licitum  vendere carnes morticinas extra muros Civitatis Ameriae, sine poena aliqua pro duobus denarijs libr. tantum non obstan. aliquo cap. stat. in contrarium loq. Addendo quod nulla persona pocsit vendere alicui de d.is Carnibus ultra quinque libras ad poen. 20. sold., in quolibet dictorum casuum, et quilibet pocsit cntrafacientes in praedictis denunciare, et accusare, et habeat medietatem Banni, et in credentia teneantur, et habeantur pro Carnibus morticinis ... (spazio in bianco; aliunde "omnes") quae venduntur extra muros praedictos et quilibet pocsit tales contravenientes denunciare, et accusare et credatur sacramento accusatoris cum uno Teste, et habeat medietatem banni. Et Potestas rcepta d.a accusatione et attestatione unius Testis, ut d.um est summarie, et de facto d.am poenam accipiat vinculo iuramenti, ac etiam inquirere pocsit teneatur et debeat.

 

De pena Macellariorum tenentium Carnes in Domo propria

R.  XXXI.

 

Nullus Macellarius tenere debeat de die in Domo sua propria vel conducta aliquas carnes sine signo Porcis (sic) Masculi, vel Castrati Carnibus Bovinis exceptis, et qui contrafacere inventus fuerit in x. libr. den. in qualibet vice puniatur, ac si inventus ecset vendere unam carnem pro alia, et de hoc stetur, et credatur inventioni, et relationi cuiuslibet officialis d.i Potestatis, et inventioni Notarij damnorum datorum, et cuiuslibet alterius officialis Domini Potestatis et inventioni ut supra cui commissum fuerit, et quilibet eorum vel dictorum familiariorum Domini Potestatis, ac etiam si legitime probatum ecset super quibus d.us D. Potestas Notarij, et alij officiales quibus commissum fuerit, et quicumq. eorum invenerit pocsit inquirere procedere, et punire eo modo quo sibi videbitur, et inventum culpabilem condemnare, et ipsos punire. Addendo quod de poenis praedictis, et alijs appositis in quocumq. Capitulo ... (spazio in bianco; aliunde "praesentium") statutorum contra Macellarios tantum quilibet officialis habeat 4.am partem de inventionibus eorum tantum quorum alibi nulla fuerit mentio de praedictis.

 

Quod Notarius damnorum datorum possit procedere

contra Macellarios  R.  XXXII.

 

Notarius damnorum datorum Communis, et Populi Civitatis Ameriae pocsit et teneatur, et debeat procedere per accusationem denunciationem et inquisitionem omni modo, et iure quibus melius potest in quo melius sibi videbitur contra omnes, et singulos Macellarios, et omnes vendentes pisces, et carnes in civitate Ameriae, et eius districtu, qui non observantes (aliunde "observarent") ordinationes faciendas, et qui fierent contra eas. Et ab alijs contrafacientibus poenam et bannum in quibus incurrerent auferre de facto, qui Notarius teneatur, et debeat de praedictis semel ... (spazio in bianco; aliunde "inquirere") qualibet hebdomada, et praedicta, et quodlibet praedictorum observare summarie ad poen. x. libr. den. de suo salario super quibus per DD. Antianos fiant, et eligantur Custodes caelati qui contrafacientes denuncient, et eorum, et cuiuslibet ipsorum relationi stetur et credatur usq. in x. sold. ab inde vero supra usq. ad 20. sold. credatur cum uno Teste bonae famae. Et nihilominus quaelibet alia persona eosd. contrafacientes pocsit denunciare, et accusare, et in credentia teneatur, et habeat 4.am partem eius, quod ex sua denunciatione vel accusatione devenerit in Commune, reservata D. Potestati, et suis officialibus auctoritate procedendi contra praedictos non obstanti (sic) praesenti capitulo.

 

De pena Macellariorum et pisces vendentium

R.  XXXIII

 

Macellarius sive aliquis alius vendens Carnes pro carnibus et quaerenti non respondens cuius animalis sint Carnes ille, seu Macellarius (aliunde "macellans") Scrofas, vel Porcos aliquos  ad (sic) Kal. Maij, usq. ad faestum omnium Sanctorum solvat pro pen . vice qualibet Communi Ameriae cent. sold. den., et super his Potestas, et sui Officiales cum accusatore, et sine procedere debeant omni mense, et culpabiles punire, et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et habeat 4.am partem banni praedicti, et si accusatus non fuerit aliter convictus sacramento primo accusantis puniatur in x. libr. pro quolibet praedictorum cuius poenae 4.a pars sit accusatoris, et alia 4.a pars officialis executionem facientis, et aliae duae Communis, et si Potestas non fecerit executionem praedictam ipso facto pen. incurrat x. flor. auri, pocsint tantum Macellarij vendere Carnes Scrofinas, et Porcinas, et his similes extra Macellum Communis ubicumq. separatim ab alijs bonis Carnibus, et quod non pocsint vendi prope locum, ubi perfectae, et bonae Carnes venduntur per x. pedes, vel via mediante ad poenam praedictam, et nullus Macellarius inflet carnes vel inflari faciat ad poen. 5. lbr. den., et ad hoc eligantur duo homines de qualibet contrata quorum accusationi, et relationi debeat stari, et stetur, vel alicuius ipsorum, et habeant 4.am partem Banni, qui iurent eorum officium facere omesso "bona") fide, sine fraude, qui debeant perpendere, et ire, et custodire ad praedicta, et si fiat contra vel nè, et si Accusator contrafaciens (aliunde "et accusare contrafacientes") de singulis praedictis, ad poen. x. libr. den. Et Potestas de negligentia, et fraude contra eos inquirere teneatur omni mense. Macellarij autem non incidant seu dividant Carnes ante diem, ad d.am poen., et debeant retinere septem pondera ad minus idest septem petia ferri, quorum unus sit ponderis quinq. librarum, et aliud unius librae pro quolibet, et unum sit ponderis mediae librae, et omnia sint siggillata sigillo Communis et adiustatoris et quilibet vendere teneatur carnes cuilibet petenti ad perfectum pondus videlicet ad libram, et tot quot petitae fuerint qualibet vice ad poen. 40. solid., et quod si habens excusam nolle petita dare quia venditae ecsent, et contrarium probaretur solvat vice qualibet pro mendacio, et negatione 40. sold. et carnes quas dixerat vendidicse postquam petitae fuerint ab eo in totum vel in parte antequam d.us petens recedat Macellarius teneatur extrhaere, et extrhai facere de d.o Macello ad d.am poenam, de his pocsit denunciari, et accusari, ut de alijs, et puniri. Pisces autem tempore quadraggesimali vendantur solum in Macello Communis, alio veto tempore in tota platea S. Mariae et non alibi, et vendi in totum debeat eo die quo portatur Ameriam vel sequenti per illos à quibus portatur. Qui vero eos acsociaverint ad vendendum eosd. pisces solvat vice qualibet 20. sold. denar. quam poenam solvat quilibet contrafaciens in aliquo praedictorum, et semper pisces vendantur ad libram. Addendo supradictis quod d.i Macellarij, vel alij Carnes vendentes ad minutum seu taglium, non pocsint, nec debeant aliquo modo vel causa vendere ad pondus vel alicui ponderare aliquas Carnes (aliunde "coccias" o "cotecas") Capiti, vel pedis, vel gambam usq. ad iuncturam Genochij alicuius Animalis, quod venderetur ad minutum, nec etiam capita  animalia (aliunde "animalium") praedictorum ad poen. 40. sold. den. pro qualibet vice qua contrafecerit in praedictis, et quod quilibet Macellarius teneatur in d.o Macello viriliter animalia (aliunde "virilia animalium") retinere, donec Carnes fuerint venditae per eum ad poen. 20. sold. pro quolibet, et qualibet vice, declarando quod omnes, et singuli vendentes Carnes à Sabhato (sic) Pascali resurectionis Domini usq. ad I5. dies Mensis Maij teneantur facere Carnes, et cogi pocsint, et debeant pro toto Anno per Potestatem, et quemlibet alium officialem Communis Ameriae. Et si Potestas negligens fuerit in praedictis seu aliquo praedictorum vel ommiserit poen. incurrat x. flor. auri ipso facto ac etiam declarando, quod omnes praedictae poenae sine diminutione intelligantur aliquo non obstante.

 

Quod Rectores Macellariorum teneantur inquirere

pro malis Carnibus.  R.  XXXIIII.

 

Rectores Macellariorum, et quilibet ipsorum pocsint, et teneantur et debeant qualibet hebdomada semel, et puries si eis videbitur nè ad Apothecas, bancos, et Domos Macellariorum, et alia loca in quibus Carnes ... (spazio in bianco; aliunde "invenire") vendiderint (aliunde "crediderint") ... (spazio in bianco; aliunde "unas") Carnes pro alijs, seu aliquid facerent contra formam statutorum, et quos invenerint statim referre debant d.o Potestati, seu Notario damnorum datorum, seu alijs Officialibus quibus commicsum fuerit, quorum relationi stetur, et credatur, ac si legitime probatum ecset, et de omni eo quod ex denunciatione ipsorum venerit in Commune medietas sit Communis, et alia medietas sit artis macellariorum praedictae, et rectores praedicti teneantur predicta iurare, et observare vinculo iuramenti et si negliggentes fuerint in quinq. sold. den. de facto vice qualibet puniantur.

 

Quod quilibet habeat hortum in sua possessione

R.  XXXV.

 

Statuimus quod quilibet habens pocsessionem in Tenuta Civitatis Ameriae teneatur facere, et habere ortum (sic) saltem in una ex suis pocsessionibus sub poena 20. sold., et Potestas pocsit inquirere suo officio, et similiter Notarium (sic) damni dati, et hoc bandiatur.

 

Quod cuilibet liceat Carnisferculos per Capillos et.c.

R.  XXXVI

 

Statuimus quod si quis consuetus portare Carnes, et requisitus noluerit portare à Macello ad Domum, requisitus sine poena pocsit capi à d.o requirente per Capillos, et cogi, et trascinari per Capillos tantum cum moderatione, ita quod penitus cogatur ad portandum d.as Carnes.

 

De Molendinarijs.  R.  XXXVII.

 

Statuimus, et ordinamus quod Domini Molendinorum et Molendinarij ipsorum debeant accipere pro molitione duos ottaiolos rasos pro qualibet salma grani septem quartorum, et tres octaiolos pro qualibet salma ... (spazio in bianco; aliunde "misticanze") et aliorum bladorum, et nullus det vicendam alteri, et recolligant ... (spazio in bianco; aliunde "bene circum") circa farinam Molendini ad poen. quinq. libr. den., et quod si aliqua mulier (omesso "portaverit") in capite frumentum ad macinandum Molendarius (sic) habeat ei molere macinato frumento quod ecset intus moggiam (aliunde "in tremogiam") ad poen. x. sold., et credatur sacramento ipsius mul.(ieris) et quod in omni Molendino retineantur, et retineri debeant Mensurae siggillatae cum sigillo Communis, videlicet quartus octaiolus, et medius quartus (cancellato) octaiolus ad poen. 5. libr. den. Si vero aliquae mensurae non siggillatae reperte fuerint in praedictis, vel quolibet praedictorum eamd. poenam 5. libr. solvere teneantur, et damnum emendare patienti, et credatur sacramento cuiuslibet cum uno Teste. Addendo quod Potestas, et quilibet alius officialis habeat et habere debeat quartam partem de inventionibus earumd.

 

De iuramento fornariorum Panifacularum Macellariorum

et eorum assettamento  R.  XXXVIII.

 

Furnarius quilibet, seu furnaria teneantur panem omnibus petentibus sufficienter, et bene coquere custodire, et salvare pro uno pane, et (aliunde "de" o "pro") 40. panibus à se electo, et secundum consuetudinem , et conditionem temporum, et temporis caritudinem seu frumenti secundum modum, et formam quae declarabuntur per Dominos Antianos et x. de populo Civitatis Ameriae, et ille panis sic electus sit illius magnitudinis, et bonitatis sicut aliqui 40., et d.i furnarij et furnariae non recipiant aliquod ... (spazio in bianco; aliunde "ensenium") ab aliquo aliquo quaesito colore, etiam si daretur, vel mitteretur ad domum ad poen. infrascriptam, nec etiam vicennam dare, nec tollere alicui debeat nec ardere, seu deguastare panem, vel subtrahaere (sic) debeat alicui, contrafaciens autem in praedictis, vel aliquo praedictorum solvat pro banno vice qualibet 20. sold., et damnum emendet patienti Domino alias Domini (aliunde "dominae") panis sacramento stando, vel eius qui acsignaverit in praedictis. Et Potestas, et sui officiales facere vocari (aliude "iurari") ipsos fornarios, vel fornarias teneantur, et omnia praedicta faciant inviolabiliter  observari, et bona fide, et sine fraude Panifaculae ac omnes et singulae panem vendere volentes, teneantur facere, et habere panes (sic) ad vendendum bene factum sine fraude ad poenam 5. sold. pro qualibet vice. Et Potestas in principio sui Reggiminis faciat poni modum vendendi panem, et acsectum 2.um modum inferius declaratum, et ipsum modum facere observari et qui non observaverit solvat pro banno Communi Ameriae 20. sold. Et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare et habeat medietatem banni, et teneatur in credentia. Carnes vero in Civitate Ameriae vendantur, et vendi debeant per Macellarios quoscumq. ad d.as Carnes vendendas deputatus (sic) in d.a Civitate, et eius districtu secundum modum, et acsectum quod pro tempore habetur, et retinetur in Civitate Narniae, et quod Cancellarius Communis teneatur, et debeat omni mense mittere ad Cancellarium Communis Narniae pro habendo d.o acsecto, et modo, et forma praedicta per eos (aliunde "ut secundum eos") Carnes vendantur et non aliter, vel alio modo ad poen. x. libr. pro quolibet contrafaciente. Et Potestas faciat publice bandiri praedicta per Civitatem, et etiam bandiri faciat pro qualibet (aliunde "quod quilibet") Panifacula, seu panem vendere volens faciat se scribi in Quaterno Communis obligando se ad praedicta, quae vero non ecsent sciptae panem vendere non audeant exceptis hospitatoribus, qui pocsint panem vendere in suis Domibus secundum modum per infrascriptum ordinamentum, contrafaciens autem solvat pro banno Communi Ameriae vice qualibet 20. sold. den. Et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et habeat medietatem Banni, et teneatur in credentia, et Potestas et sui officiales teneantur, et debeant inquirere in convicinijs praedictis , et in d.is locis, et si inquirere contra furnarios neglexerint puniantur in 20. libr. den. pro qualibet vice qua debuerint inquisivicse, Et per Consilium speciale eligantur certi accusatores super praedictis scilicet pro qualibet contrata unus cui de praedictis cum sacramento fides debeat adhibere, et habeatur pro plena probatione. Addentes quod omnes Pizzicaroli teneantur, et debeant facere panem, et tenere ad vendendum iuxta acsectum faciendum per DD. Antianos, et per Consiliarios x., vel maiorem partem ipsorum ad poen. x. libr. den. de facto auferend. sine aliqua diminutione.

 

De poena extrahentium grasciam extra districtum

R.  XXXIX.

 

Grasciam aliquam praeter vinum, oleum, ficus, mala, et pira aliquis extrhere (sic) non audeat de d.a Civitate, et eius districtu, et qui contrafecerit perdat Somarium, et salmam, et puniatur in x. libr. den., et quicumq. accusaverit extrhaentem d.am grasciam habeat medietatem banni praedicti, licitum tamen sit Patri habenti filium, fratri habenti fratrem extra Ameriam ad studendum mittere duas salmas grani pro suo victu, et licitum sit unicuiq. extrhaere vinum, Nuces, oleum, ficus, mala, et pira, et etiam bladum ad micinandum (sic). Et quicumq. repertus fuerit alio tempore quam sementis cum aliquo genere Grasciae praedictae prohibitae extrhaere de Territorio d.ae Civitatis sine licentia dictorum DD. Antianorum  in Confinio Teritorij (sic) d.ae Civitatis, vel prope confinia, vel prope ipsa confinia per medium miliare quod praesumatur extraxicse de confinibus ex Teritorio praedicto itaquod incurrat poenas superius nominatas.

 

De Textricibus et modo texendi  R.  XL. 40

 

Testrices, (sic) vel Textores panni lini Canapis, et consuetae, vel consueti tenere d.um pannum cogantur teneantur et debeant ad petitionem cuiuscumq. petentis Masculi, vel foeminae texere ipsum pannum pro praetijs infrascriptis videlicet quod accipiant et accipere debeant pro quolibet Brachio sacchi, et grocselli soldum unum, et denarios tres, pro quolibet Brachio panni x. ligaminum sold. (omesso "unum"), et den. tres, pro quolibet brachio pa

nni xi. et xii. ligaminum sold. unum , et denarios sex, pro quolibet Tovagliolo usitando in domo quotidiae (sic) quaotuor unciarum bombacis, et ab inde infra sold. sex, et den. tres, pro quolibet tobagliolo à quatuor uncijs bombacis supra bononenum unum pro qualibet uncia bombacis, pro quolibet brachio Tobaliae subtilis bon. tres, pro quolibet brachio Tobaliae usitandae in domo quotidie minus subtilis videlicet Grocselli, seu grocsi filati bon. duos, et pro quolibet sciucatorio bon. unum pro qualibet uncia bombacis, et non ultra, exceptis tobagliolis laboratis, seu laborandis cum Ucellis, et alijs novis laborerijs de quibus fieri pocsit inventio (aliunde "conventio") cum Textoribus seu textricibus praedictis et 2.um eorum consuetudinem ita solutio fieri debeat, et quod d.ae Textrices, seu Textores teneantur et debeant facere exercere d.am artem bene, et legaliter, et bona fide, et sine fraude, et pro praedictis praetijs ad poenam cuilibet contrafacienti, et deneganti in praedictis, vel aliquo praedictorum exercere d.am artem bene, et legaliter pro praetijs praedictis 40. sold. pro qualibet vice. Et potestas d.ae Civitatis, et sui officiales teneantur, et debeant vinculo iuramenti et ad poen. x. libr. den. de eorum salario pro quolibet eorum, et quolibet mense inquirere, et inquiri facere, et ad petitionem cuiuscumq. petentis procedere super praedictis saltem in mense, et contrafacientes in praedictis, vel aliquo praedictorum punire debeant summarie, et de facto d.as poenas ab ipsis contrafacientibus exigi faciendo absq. aliqua diminutione, et devenire ad manus Camerarij d.i Communis.

 

Quod nullus emat olera causa revendendi  R.  XLI.

 

Olera, Cucurbites, Porros, Caules, et cetrones nullus emat, nec accipiat causa revendendi ante vesperas, et qui contrafecerit solvat vice qualibet sold. 40., et quod nullus emat pro revendendo Lepores, ova, pullos, et alias Aves (omesso "et") alias res comestibiles exceptis Apris, Cervis, et Capreolis ad poen. praedictam, et quod Potestas, et sui Officiales de praedictis habeant quartam partem poenae.

 

Quod Mercatores legaliter faciant artem suam  R.  42

 

Mercator quilibet, seu artifex, seu Negotiator faciat fideliter artem suam, et legaliter, et nullus vendat unum pannum pro alio et unam rem pro alia, et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in 20. libr. denar., et quilibet Canepacciolus debeat portare secum per Terram, quando vadit emendo pannum brachium panni Canapis iustum, et vegiatum vegis de ferro à capite, et à pede.

 

 

 

De pesone Communis habendo qui vocatur iustitia

R.  XLIII.

 

Quia varietates in pesonibus Mercatorum, ut plurimum inveniuntur in d.a Civitate, statuimus quod Mercatores Civitatis praedictae teneantur, et debant fieri facere unum pesonem iustum ad ponderandum floren., et congrui ponderis, ita quod pondus iustitiae sit, et nominetur itaquod 2.um pondus praedictum iustitiae, et ad d.um pesonem et non ad alium unusquisq. teneatur, et debeat ad poen. x. libr. den. pro quolibet contrafaciente floren. sive ducatos dare, et recipere ita quod floreni, et ducati d.i Ponderis occ(asi)one ponderis recusari non pocsint, quem personaliter (aliunde "pesonem") bene, et legaliter faciant per unum ex eis publice retineri, ita quod d.us peso, et Mercator qui eum debeat  retinere ordinetur, et publice appareat cuilibet ponderare volenti infra I5. dies post publicationem, et scriptur. praesentis Statuti et quod perpetuo duret d.us peso, et pondus Civitatis Ameriae, dummodo d.us Mercator cuilibet petenti suos florenos, et ducatos ad petitionem ponderare volentis debeat ponderare, et eid. dicere si florenus ponderatus sit iusti ponderis, vel iniusti sine aliquo salario, vel mercede ad poen. x. libr. pro quolibet eorum et quoties contravenerit in predictis, quarum poenarum habeat Potestas, vel eius officialis de inventionibus suis tantum quartam partem.

 

Quod nullus neget artem suam  R.  XLIIII.

 

Artem suam nullus operari, et de ea alicui petenti servire neget oblato salario competenti, et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in 20. sold. den., nisi iustam excusationem haberet.

 

De Tegularijs et forma Tegularum  R.  XLV.

 

Tegulas mattones, et Canales Tegularius, debeat facere bene coctas, et coctos, et bonae cretae, et debeat Tegularius quilibet facere ipsas tegulas longitudinis unius pedis et ... (spazio in bianco: aliunde "tertij") et latitudinis unius pedis idest (aliunde "infra") orlos ad pedem Communis Ameriae et quod grocsitudo respondeat longitudini, et latitudini et Mattones in longitudine unius pedis, et in amplitudinem unius ... (spazio in bianco; aliunde "summissi") ad paedem (sic) praedictum, et grocsitudine trium digitorum, et qui contrafecerit qualibet vice puniatur in x. libr. den. d.o Communi solven. sine aliqua diminutione, et quilibet pocsit contrafacientes denunciare, et accusare, et quilibet tegularius faciat ad longitudinem tegulae Canales, qui bene coperiant tegulas ad d.am poenam, et Potestas Civitatis praedictae teneatur et debeat ... (spazio in bianco; aliunde "rimari") facere quolibet mense contra praedictos tegularios et mittere unum ex Notarijs suis pro investigatione praedictorum, ita quod de praedictis appareat  in actis d.i Communis, et habeat ipse Potestas I2. den. pro libr. de quacumq. quantitate quam occasione praedictorum perveniri fecerit ad manus Camerarij d.i Communis quam de facto ad eius manus faciat deveniri.

 

De puniendo non solvente (sic) dativas  R.  XLVI.

 

Datium aliquod impositum pro libra mensure Terrarum sive pro capita, vel foculare, et generaliter quomodocumq., et qualitercumq. imponeretur secundum formam preasentis statuti quilibet teneatur solvere, contemnentes vero, et nolentes Potestas, et sui Officiales pocsint punire et condemnare, et contra eum cui impositum ecset datium procedere, et bona sua, et ab eo pen., et banna accipere ad suum arbitrium, et voluntatem non obstan. aliquo stat., et Potestas et sui Officiales teneantur, et debeant excutere, seu solvi facere omnia datia quae tempore sui reggiminis imponerentur per Commune Ameriae ex forma statutorum, et ordinamentorum. Addentes quod si praedicta excuti non fecerint requisiti ab Antianis qui pro tempore fuerint quod quantitas non exacta in salarium d.i Potestatis computetur, et computari debeat.

 

Quod nulla Mulier vadat ad luctum sive ad forum

R.  XLVII.

 

Nulla Mulier Civitatis, et Comitatus Ameriae pocsit ire extra Teritorium d.ae Civitatis (omesso "et Diocesis") ad aliquem luctum nec ad aliquem forum causa emendi, vel vendendi aliquam iumentam, (aliunde "nummatam") vel Mercansiam et qui contrafecerit puniatur in centum sold. pro quolibet, et vice qualibet, cuius poenae medietas sit accusantis, et alia sit Communis et cuilibet sit licitum contrafacientes renunciare, (sic) et accusare et teneatur in credentia, et habeat d.am partem Banni, et credatur sacramento accusantis cum uno Teste, et Potestas praedicta bandiri facere teneatur infra octo dies primos sui reggiminis inquirere, et inquiri facere, et repertos culpabiles punire, et condemnare.

 

 

 

De pena aperientium apothecas diebus faestivis.

R.  XLVIII.

 

Item quod nulla persona artifex Civitatis Ameriae debeat aperire aliquam apothecam aliquo die Dominico, vel aliquo die faestivitatum suprascriptarum videlicet S. Firminae de mense 9bris, Nativitatis, et Resurectionis Domini, et faestivitatum B. Mariae excepto festo de Mense 7bris, et nisi currant in die Sabati, quo casu in d.o die Sabhati (sic) non obstan. d.is faestivitatibus possit quilibet aperire apothecam suam pro Mercato faciendo vel ostendendo alicui, vel aliquod laboritium facere ad poen. x. sold. Communi aplican., et quod rectores cuiuslibet artis teneantur et debeant iurare omni faesto, et die d.o Dominico inquirere, et contrafacientes denunciare, quarum denunciationi credatur, et praedicta poena de facto auferatur. Et si quis alius contrafacientes denunciaverit, et accusaverit stetur eius accusae, et habeat medietatem Banni. Et quando res, et medicinae quae sunt et ecse consueverunt in Apothecis speciariorum sunt quolibet tempore n(ecess)ariae pro remedio, et salute personarum statuimus, et decernimus quod non obstan. praedictis  verbis huius capituli, et quolibet tempore diebus festivis vel non speciarij pocsint, et valeant eorum Apothecas apertas retinere, et de rebus suis vendere petentibus prout eis videbitur, et placebit, et occasione praedictorum Artis cum lumine, et sine de nocte impune pocsint ire per Civitatem Ameriae, dummodo sine Armis, et recta via ad Domum infirmorum de ipsorum Apothecis, et ad suam propriam non obstante statuto quod in contrarium loqueretur, et credatur et credi debeat eorum libris cum iuramento de eorum credentijs usq. ad quantitatem centum sold.

 

Quod omnis conventio fia (sic) ad denarios monetae

currentis  R.  XLIX.

 

Item quod quaelibet conventio, et venditio, et quelibet (sic) contractus ubi pecunia apparet, et quelibet ... (spazio in bianco; aliunde "nummata") de singulis rebus debeat fieri ad monetam currentem pro tempore et non ad r(ati)onem (aliunde "ravenensem et") perusinensem, ut antea consuetum extitit, et qui contrafecerit solvat nomine poenae pro qualibet libra quinq. sold. den., et quilibet pocsit contrafacientem accusare, et denunciare, et credatur sibi et habeat medietatem banni, et teneatur in credentia, et quod in Civitate Ameriae non pocsint expendi ravennenses, seu Perusinenses, ad poen. praedictam. Et quod per Commune Ameriae procuretur reicere Perusinenses parvos, seu (aliunde "procuretur perusinos parvos haberi") sicut videbitur per Consilium speciale. Addentes quod in omni conventione, et solutione quae ascenderet quantitatem 43. (aliunde "44.") sold. inclusive, et ab inde supra quilibet teneantur recipere floren., vel Ducatum pro illo praetio quod communiter valet in Civitate Ameriae absq. aliquo cambio, sed à 44. sold. infra teneatur solvere monetam pro qualibet conventione nisi alicui procecserit de voluntate creditorum, et accipere debentis et ad hoc compellatur, et compelli pocsit tam solvens quam recipiens aliquo non obstante.

 

De termino faciendo in Montibus et vijs fornolis

R.  50.

 

Item statuimus, et ordinamus quod Mons, et Castellare Castri fornolis terminetur, et discernatur à pocsessione specialium personarum adiacentium d.o Monti, et vijs quibus itur ad d.um Castrum, et vijs quibus itur ad fontes, et quod silva S. Silvestri banniatur, et custodiatur per homines d.i Castri, et contrafacientes puniantur 2.um formam statutorum, et ad praedictas vias, et montes terminandos sint et ecse debeant duos homines eligendi, et deputandi per DD. Antianos Populi, et quod per eos factum fuerit teneat, et valeat.

 

De via vicinali terminanda, et amplitudine eius

R.  LI.

 

Ad petitionem cuiuscumq. Petentis Potestas, et eius officiales, et etiam Notarius damnorum datorum qui pro tempore fuerit teneantur et debeant facere terminari cum effectu quemlibet (sic) viam vicinalem, et quae via vicinalis est vadat, et sit ipsa via ampla quinq. pedum ad minus, et fiat expens. adiacentis. Et praedicta omnia d.us Potestas ad poen. 20. libr. den., et quilibet alius officialis eius, et d.us Notarius damn. datorum ad poen. x. libr. fieri facere tenantur sine salario summarie sine libello si tunc extimata non fuerint, salvis tantum semper pactis habitis inter partes, et similiter pocsessiones non terminatas ad d.am poen.

 

Quod fons Nucicchie reaptetur  R.  LII.

 

Fons Nucicchiae reaptetur et in eo remittatur tota acqua, (sic) quae exit, vel emanat e muro antiquo Communis Ameriae in focso supra d.i fontis, et si videbitur D. Potestati, et DD. Antianis, cum consilio Magistrorum lapidum, et lignaminum quod pro meliori  Communis Ameriae ecset, quod remitteretur in aliquo loco Camerarius Communis  teneatur expendere de havere d.i Communis necessariam quantitatem pecuniae pro d.o opere faciendo, et ad d.um opus faciendum sint superstites unus, vel duo eliggendi per DD. Antianos Populi.

 

De vijs superapreensis reaptandis  R.  LIII.

 

Potestas, et Notarius damnorum datorum, vel quivis alius officialis Civitatis Ameriae teneatur, et debeat ad petitionem petentis vias sive stratas communis Ameriae, vel vicinales, vel loca Communia inter Consortes superaprehensa per aliquem relaxari facere, et in pristinum statum reponi, et reduci, et ingomberatas exgomberari expensis adiacentis prout videbitur superstitibus eligendis per DD. Antianos populi, vel saltem prout videbitur Potestati, vel Notario damnorum datorum, ubi superstites non eliggerentur infra decem dies postquam fuerint requisiti per aliquem, vel aliquos, et d.i D. Antiani et Potestas, vel quivis alius officialis teneantur, et debeant sollicite ad petitionem cuiuscumq. petentis procedere in praedictis ad poen. 25. libr. den. de eorum salario si negligentes fuerint in praedictis et quod duo proximi convicini viae seu viarum aprehensarum teneantur, et debeant ad poen. x. libr. den. denunciare praedicto D. Potestati, vel Notario damnorum datorum infra I5. dies post aprehensuram (aliunde "aperturam") praesentium statutorum et acsignare viam seu vias supra (sic) aprehensas, et ingomberatas, et subsequenti Potestati infra x. dies in princ. sui Reggiminis, et praedictum Capit. sit praecisum et nihilominus officiales praedicti, et quilibet ipsorum tenantur, et debeant vinculo iuramenti praedicta inviolabiliter observari. Addentes quod omnes viae, et stratae et superaprehensae tam publicae quam vicinales mundentur, et spazzentur singulis diebus Sabhati, et si aliqua dictarum viarum ecset ingomberata lapidibus vet Terraepleno per convicinis debeat exgomberari, aut vero per Commune exgomberentur, et si aliqua dictarum viarum fuerit superaprehensa per Potestatem praedictum fiat relaxari, et in pristinum statum reponi.

 

Quod liceat cuilibet populari aedificare in Castris

R.  LIIII.

 

Cuilibet Populari, et de Populo Civitatis Ameriae liceat Domum vendere, seu edificare in quibuscumq. Castris Comitatus Ameriae tam factis quam fiendis statuto, vel ordinamento aliquo non obstante, dummodo nullus pocsit emere, vel aedificare unam Domum tantum.

 

 

 

De fonte porcelli aptanda  R.  LV.

 

Fons Porcelli aptetur expensis Communis, et (aliunde "ea") via, et modo quibus videbitur superstitibus eligendis per DD. Antianos Populi, et aqua quae est in Grutta Martini Vicignoli (aliunde "Cinciglioni" o "Cancigloni") ducatur expensis Communis ad ipsum fontem, et Potestas teneatur facere vinculo iuramenti infra terminum statuendum per DD. Antianos ad poen. 25. libr. den.

 

Quod ars Merciariorum sit separa (sic) ab arte

Pizzicaroliorum  R.  LVI.

 

Ars Merciariorum sit separata ab arte Pizzicaroliorum et quilibet dictarum artium per sè faciat separatim Rectores suo (sic) habeant, (aliunde "cereum") et alias factiones ad quas tenentur aliae artes.

 

De prestantia non imponenda per Commune Ameriae

R.  LVII.

 

Statuimus, et odinamus quod nulla praestantia pocsit imponi per Commune Ameriae, vel aliquem alium Officialem alicui personae vel Civi, vel Comitatensi, vel (aliunde "nec") fieri executionem in praedictis et talis contrafaciens, non habeatur ex tunc pro officiali nec ei obediatur.

 

De non tollendo pedaggium alicui Civi  R.  58

 

Ut Cives, et districtuales Civitatis Ameriae occasione Pedaggij et Gabellae non graventur statuimus, et ordinamus, quod nulli subditi (aliunde "subdito") iurisdictioni, vel discecsui (aliunde "diocesi") Ameriae liceat auferre, vel auferri facere alicui Civi, vel districtuali Ameriae aliquod Pedaggium, et Gabellam ad pen. cent. libr. den. nisi d.um Pedaggium, et Gabellam exigi, vel levari temporibus retroactis consueverit ad quod praesens statutum non porrigatur, seu extendatur, nec talis sic auferens incidat in poenam praesentis statuti, et si aliquis Terriggena, vel Castellanus alicuius Terrae in qua exiggeretur contra d.am formam Pedaggium, et Gabellam aliquid traxerit de Civitate, et districtu Ameriae sine Apodicsa, quod perdat res quas portaverit, (omesso "et bestiam in qua portaverit") et cuilibet liceat accusare, et id quod extraheret accipere, et Gabellario Communis praesentare, et habeat medietatem eius quod acceperit, et praesens statutum banniatur quolibet mense una vice, et die Sabhati, et durante foro ordinibus (omesso "gabellae") d.ae Civitatis in suo statu remanentibus.

 

Quod bona illorum de Canali, et Podio qui non solverunt

dativam aplicentur Communi  R.  LIX.

 

Statuimus, et ordinamus quod omnes de Canali, et de Podio qui consueverunt dativam ordinatam Communi Ameriae solvere, et omnes de districtu Ameriae, qui exiverunt extra districtum Ameriae, seu qui habitant alibi quam in districtu, quod cogi non pocsint ad d.um dativum solvendum (sic) quod eorum bona aprehendantur pro d.o Communi pro d.o datio solvendo, et praedicta bona aprehensa sint d.i Communis et per ipsum Commune vendantur, et locentur, et fructuentur ut alia bona d.i Communis, et quod immunitas talium corrigatur, ut alij de districtu in districtu Ameriae habere non pocsint, et hoc locum habeat in praeteritis praesentibus, et futuris. Et de praedictis Potestas inquisitionem facere teneatur ita quod d.o Communi persolvatur tale datium in poen. 25. libr. den. d.o Communi solven.

 

De modo tenendo per Castaldos circa pignora  R.  60.

 

Quia pignora quae per Castaldos Communis Ameriae tolluntur, vel recipiunt ut plurimum ammittuntur, (aliunde "amittuntur") ut ab eis occasio cesset, et tollatur ab eis materia delinquendi Statuimus, et ordinamus quod quilibet Castaldus d.i Communis teneatur, et debeat die acceptionis pignoris quae per eum fieret d.um pignus, (omesso "dare") et acsignare Macsario d.i Communis, seu superstiti cuiuscumq. operis, si ad eius petitionem pignoratio fieret, et curare quod ipse Macsarius vel superstes ipsum pignus et nomen cuius est scribat in quodam quaternulo ipsius Castaldi ita quod si ex tunc d.um pignus perderetur d.o Macsario, vel superstiti perditum intelligatur et ad eius damnum, (omesso "et ad damnum") d.i Castaldi statuto aliquo non obstante.

 

De Castro novo faciendo in Colle Resto.  R.  LXI

 

Ut pocsessiones, et Terrae circumstantes iuxt. Castrum focis melius laborentur, et colentur (aliunde "colantur") et Laboratores existentes in Teritorio Civitatis Ameriae ultra foces iuxta confines inter Civitatem Ameriae, et Civitatem Narniae habeant, et habere pocsint domum et recursum propinquiorem ad habitandum standum, et morandum, ordinamus, quod per homines Civitatis Ameriae fiat, et fieri debeat quoddam Castrum in Colle Resto prope Castrum focis, qui (sic) vocatur Castrum Guardiae, et nullus Civis, vel comitatensis d.ae Civitatis Ameriae accedat, vel praesumat imposterum (sic) adijcere, (aliunde "directe") vel per obliqum, vendere, donare, vel cedere alicui fociano vel habitatori d.i Castri focis aliquam suam Pocsessionem, nec alij recipienti pro eis, nec de d.is bonis aliquem contractum facere, cum praedictis focianis, vel habitantibus in focio ad poen. 50. libr. den. de facto auferen. eid., et quod ipse contractus qui fieret contra praedicta non valeat nec teneat ipso iure, et Potestas Civitatis Ameriae tenatur contra praedictos et de praedictis inquisitionem facere omni mense ad poen. x. lib. den.

 

De capiendo tenutam auctoritate publici Instr(ument)i.

R.  LXII.

 

Statuimus, et odinamus quod auctoritate propria licitum sit unicuiq. sine requisitione alicuius Judicis, vel Officialis capere tenutam rei emptae auctoritate Instrumenti emptionis, et rem emptam intrare, et alias tenere, et pocsidere, et ex ea fructus percipere, et habere statuto aliquo non obstante, vel aliqua costitutione, quae in Contrarium loqueretur. (omesso "Et") quod Laboratores teneantur reddere, et respondere de fructibus d.o emptori ad poen. x. libr. den. praedictis locum habentibus in praeteritis praesentibus, et futuris.

 

De electione procuratorum et Sindicorum bonorum

indefensorum  R.  LXIII.

 

Statuimus, et ordinamus quod per DD. Antianos Populi eligantur duo Procuratores Cives Amerini, qui sint, et ecse debeant procuratores miserabilium personarum, et Communis Ameriae, et ad videndum iura d.i Communis, et ad opponendum sè, nè facta d.i Communis male procedant, et quod sint Curatores legitimi bonorum indefensorum et Defunctorum sine haeredibus ita quod quicquid per eos, et cum eis in iudicio, vel extra facta (aliunde "factum") fuerit, sive gestum de ipsis bonis, et ipsorum occasione, valeat, et teneat (omesso "et") inter creditores ipsorum pocsint distributionem facere, et eisd. satisfacere, et sine requisitione Judicis, et citatione facienda, dummodo ipsi Curatores fuerint Citati, et requisiti, quorum officium duret sex mensibus et promittant, et iurent eorum officium facere bona fide, et sine fraude.

 

 

 

De rebus acquisitis per filium fam. separatim

a Patre  R.  LXIIII.

 

Quia aequm (sic) est, ut qui laboribus gravantur lucro, et honoribus releventur, et aliorum sollicitudine gesta cedant alijs in exemplum statuimus, et ordinamus quod si quis filius fam.(ilias) in praeteritum steticset separatim à Patre ... (spazio in bianco; aliunde "extra patris") familiam seu in futurum steterit, et non probaretur d.um filium peculium habuicse, seu pecunias, vel res mobiles d.i sui Patris, et tempore retroacto suis sumptibus, et labore acquisiverit, vel lucratus fuerit aliqua bona, vel pecuniae quantitatem vel in futurum acquireret vel lucraretur ex personae industria super quolibet dictorum casuum quod praesumatur sit d.um peculium quantitatem pecuniae, vel res mobiles à d.o suo Patre non habuicset, vel in futurum haberet quod ipse filius d.a acquisita et per eum lucrata communicare non debeat, nec teneatur fratribus suis, vel alicui cuicumq. personae, sed sua sint propria et ad ipsum pertineant pleno iure, usufructu Patri debito semper salvo, non obstante aliquo iure, seu statuto quod in contrarium loqueretur.

 

De prohibita retentione loggiarum et edificiorum

supra viam.  R.  LXV.

 

Statuimus, et ordinamus quod nulli liceat Loggiam facere vel aliquod alium edificium supra viam vicinalem, nec facere possit contra voluntatem suorum vicinorum, seu alicuius ipsorum ad poen. centum sold. den. si non tolleret ad petitionem cuiuscumq. petentis vicini d.o Statuto, seu ordinamento quod in contrarium loqueretur non obstante, et si aliquod aedificium iam factum ecset supra quacumq. via, (sic) vel in futurum fieret, dummodo non sit strata regalis, quae intelligatur à Palatio Communis usq. ad Portam Pisciolini per rectam viam quoad hec tantum ipsum aedificium sit, et ecse (omesso "debeat") firmum si Vicini non prohibuerint à principio, et in principio d.i Edificij non obstante aliquo quod in contrarium loqueretur, et quilibet pocsit edificare supra viam publ. per altitudinem I2, vel decem pedum aliquo non obstante.

 

De purgatione puteorum et ipsorum acqueductum.

R.  LXVI.

 

Statuimus, et ordinamus, quod per DD. Antianos Populi eligatur unus vel plures prout eis videbitur quod mundent, et purgent seu mundari faciant puteos plateae veteris d.ae Civitatis, et curent, et curare debeant quod acqua, (sic) quae currere consuevit ad d.os Puteos, seu aliquem ipsorum, et intrare in eos more solito currat, et intret undecumq. et qualitercumq. et si d.i Domini Antiani, vel electi per eos in praedictis fuerint negligentes vel remicsi puniantur ad petitionem cuiuscumq. postquam requisiti fuerint de praedictis in x. libr., et nullus pocsit aquam à suo consueto cursu deviare intus Civitatem Ameriae vel extra in quacumq. parte sui districtus in praeiudicium alicuius nec impedimentum dare quin libere currat ad d.am poenam x. libr. statuto aliquo non obstante.

 

De augumentatione Castrorum  R.  LXVII.

 

Ad augumentationem Castrorum statuimus, et ordinamus quod si quis (sic) Castrum Civitatis praedictae voluerit in futurum Communiter ad Communem usum d.i Castri aliquod melioramentum facere Communi Ameriae teneatur pro adiutorio d.i Castri solvere salarium Maggistri nececsarij. Addentes quod ipsum melioramentum fiat et fieri debeat de voluntate Communis Ameriae, et cum licentia DD. Antianorum qui pro tempore fuerint, et non aliter.

 

De credentijs Mercatorum  R.  LXVIII.

 

Statuimus, et ordinamus quod stetur, et credatur libro, et scripturae cuiuslibet Mercatoris occasione praetij pannorum usq. in quantitatem x. libr. den. si debitum factum ecse appareat ante unum Annum, ab uno vero Anno supra credatur usq. in quantitatem quinq. librarum den. inclusive, et non ultra, si vero Mercator mortuus ecset credatur eius libro, et scripturae usq. in quantitatem 50. sol. nisi probaretur contrarium dummodo d.us Mercator et ipsius nomen reperiatur in scriptis in matricula sue artis, et viso d.o libro, et scriptura Potestas, et Judex Communis Ameriae teneantur, et debeat (sic) praeceptum facere suo debitori usq. in d.as quantitates de pannis credentijs, et accomodatur (aliunde "accomanditijs") pannorum Guarnellorum diploidorum (aliunde "diproidiorum" o "diproidorum") burbi, (aliunde "burdi") et bombicis, dummodo iuret d.us Mercator quod de d.a quantitate non est in totum, vel in parte satisfactum.

 

De vigore laudi inter Coniuncto (sic)  R.  LXIX.

 

Statuimus, et ordinamus quod quicquid fuerit sententiatum dictum, terminatum, vel diffinitum, vel in futurum laudabitur inter Coniunctos, vel affines per aliquos arbitros quod valeat, et teneat, et retardari, infringi, cacsari, vel tolli non pocsit aliquo iure vel aliquo quaesito colore iuris, actionis, officij Judicis, restitutionis beneficij vel alio modo, dummodo statutum locum non habeat, si d.um laudum latum fuerit tempore aliquo in quo aliqua pars expulsa ecset de Civitate Ameriae.

 

De cessione facienda per principalem fideiussorem

R.  LXX. 70.

 

Ordinamus, et statuimus, quod si quis fideiucsor ab eius Creditore conventus, debitore pro quo fideiucsit ommicso debitum d.o Creditori qualitercumq. persolverit, d.us Creditor ante solutionem sibi factam, ut de iure valere pocsit, nè decipiatur tantum à fideiucsore per eum recepto de solvendo cautione solemni teneatur, et debeat cedere ipsi fideiucsori contra principalem debitorem omnia sua iura, et quod ipse fideiucsor, et haeredes eius ipsum Debitorem et eius facultates et bona si extant in patrimonio debitoris alias contra bonorum pocs(ess)ores quandocumq. fuerint d.i Debitoris auctoritate praesentis statuti seu capituli pocsit habere recursum, et ipsa bona capere, et inrevocabiliter iure Dominij retinere, dummodo de ipsa fideiucsione, et solutione praedicta quam in pecunia sive rebus ipse fideiucsor suo Creditori acserit sè fecicse constet publico instrumento, vel saltem attestatione trium Testium fide dignorum, quod statutum in praeteritis preasentibus, et futuris aliquo non obstante nec etiam cursu temporis obtinere volumus plenum robus. (sic)

 

De immunitate artificum forensium  R.  LXXI.

 

Statuimus, et ordinamus quod si quis venerit in Civitate Ameriae ad operandum aliquam artem, quae non operaretur per aliquem in d.a Civitate quod tali, seu talibus remanentibus in d.a Civitate operari voluerit d.am Artem per Commune Ameriae dentur, et solvantur de pecunijs Communis Ameriae pro pensione Domus cent. solid. den. Perusinorum pro quolibet Anno solvendo pro rata temporis postquam steterit in d.a Civitate ad d.am Artem exercendam usq. ad 3. Annos, et non ultra dummodo praedicta locum non habeant, nisi tantum in forensibus qui venirent ad aliquam artem novam exercendam quae non operaretur in d.a Civitate, et d.i Artifices à novo venientes non teneantur facere custodiam in Civitate praedicta. Addentes quod quilibet forensis veniens in Civitate Ameriae seu in futurum venire volens in d.a Civitate, sive eius Comitatum et districtum habitare voluerit, et habitaverit, et artem aliquam, seu laboritium facere voluerit, et promiserit, et fideiussionem dederit, et continuo habitando in Civitate, seu Comitatu praedicto quod talis sic veniens, et promittens à die d.ae promicsionis, et fideiucsionis praestitae sit immunis ab omni onere personali, et etiam ab onere ignis usq. ad tempus quinquennij usq. (ripetuto) tunc proxime secuturi, et quod elapso d.o tempore si in Civitate habitaverit, ut Civis in omnibus habeatur et tractetur, si in Comitatu, ut verus comitatinus praeter quam ad officia Communis quae per ipsos habitatores haberi non pocsint. Et id intelligatur de forensibus nunc habitantibus et qui iam venerunt in Civitate Ameriae ad habitandum sicut dispositum est in forensibus qui venirent in futurum, et in facientibus, et in permittentibus (aliunde "promittentibus") ut supra, et quod d.a promicsio, et fideiucsio scribatur, et rogetur per Cancellarium d.i Communis pro tempore existentem, et in libro uno distincto d.i Cancellarij ad hec facto scribatur, et d.um Capitulum bandiatur in principio Officij cuiuslibet Potestatis seu Rectoris, ut in omnium (sic) notitiam (sic) pervenire pocsit.

 

Quod reaptetur fons qui est in strada Montis labri.

R.  LXXII.

 

Ordinamus, et statuimus quod reaptetur fons qui est in strada Montis labri iusta (sic) Campum Marij Bucciarelli, et prope Campum Jacobi Luci per adiacentes contradas ad voluntatem duorum superstitum eliggendorum per DD. Antianos, et Notarium damnorum datorum qui pro tempore fuerint teneantur d.um fontem fieri facere ad requisitionem dictorum superstitum, vel alterius ipsorum vicinorum vinculo iuramenti ad poenam x. libr. den. de suo salario, et occasione reductionis aquae d.i fontis si d.us Marius in aliquo damnificaretur reficiatur et emendetur per homines d.ae Contradae, et adiacentes ipsius fontis secundum extimationem (omesso "faciendam") per d.os superstites, seu homines d.ae Conttatae.

 

De pena retinentium formas contra suum

convicinum  R.  LXXIII.

 

Statuimus, et ordinamus ad tollendam materiam scandali inter homines, et vicinos Civitatis Ameriae quod quicumq. miserit, seu fecerit formas, seu Sciacquaiales inconsuetos sciacquantes supra pocsessiones alterius, quod ipsam vel ipsos tollere debeat ita quod deinceps non damnificet suum Convicinum infra I5. dies postquam à suo Convicino fuerit requisitus ad poen. 40. sold. pro quolibet, et vice qualibet, et d.a requisitio debeat fieri coram duobus Testibus ad minus, et nihilominus teneatur, talis mittens, vel retinens d.am formam, et sciaqquaiales emendare damnum patienti, et credatur sacramento  damnum patienti usq. in 5. sold. cum uno Teste usq. ad x. sold., et cum probatione duorum Testium usq. in quantitatem, et interrecse / (omesso "quocumque et dicti testes sint homines bonae famae et bonae fidei et hoc locum habeat in praeteritis praesentius et futuris").

(Quanto segue, riguarda la rubrica 77 "De fortificatione Castri Montis Campani" ed erroneamente trascritto nel contesto della rubrica 73: debeant in adiutorium d.ae fortificationis, et ad id cogi, et compelli pocsint per D. Potestatem Civitatis Ameriae realiter, et personaliter, et intelligantur omnes adiacentes omnes personae pocsidentes, et pocsessiones habentes à focsato Resignani ultra versus).

 

Hic deficiunt quinq. (in effetti solo quattro) Capitula scilicet:

 

De custodiendo festivitates S.S. Augustini, et Francisci

R.  74

 

De Cereis faciendis per Sindicos Castrorum Comitatus

Ameriae  R.  LXXV.

 

De poena Castaldi seu Banditoris perdentis pignora

R.  LXXVI.

 

De fortificatione Castri Montis Campani  R.  LXXVII.

 

Quod denarij qui solvuntur per Consiliarios et rectores

propter ipsorum inobedientiam conserventur in

quodam Cippo  R.  LXXVIII.

 

Omnes Denarij quae (sic) solvuntur per Consiliarios Communis, et Populi, et x. de populo, et Rectores artium conserventur, et mittantur in quodam Cippo, et singulis duobus Mensibus durante Consilio generali d.us Cippus aperiatur, et denarij qui invenientur distribuantur inter Consiliarios supradictos ibi in Consilio astantes per Camerarium Communis, et hoc Potestas, et Camerarius Communis teneantur observare ad poen. x. libr.

 

Quod Camerarius Communis emat unum Marcum

expensis Communis  R.  79.

 

Pro adiustandis stateris Communis, et aliarum specialium personarum Civitatis Ameriae Camerarius Communis praedicti de pecunijs d.i Communis emere teneatur et debeat unum Marcum cum quo d.ae Staterae debeant adiustari, et in Communi praedicto retineatur.

 

De poena multarum et (aliunde "modo mulctarum et poena") inobedientium  R.  LXXX

 

Pro inobedientijs coercendis, et legitima causa praecedentibus (aliunde "procedentibus") pocsit, et valeat Potestas pro conservatione suorum praeceptorum ultra poen. specialiter ordinatas, et cap. praesentis Statuti de facto exiggetur à quocumq. in 40. sold. den. Judex vero in 20. sold. den., et ultra d.as Poen. extraordinariae (sic) procedendo accipere, vel exiggere non pocsit nec ead. (omesso "die") contra unumet ipsas poen. augumentare nisi ex nova causa, non obstante aliquo statuto quod in Contrarium loqueretur, ubi vero ex forma alicuius statuti poen. ordinaria ecset, et specialiter contra eumtem (sic) de nocte, vel alias teneantur observare ipsam poen. limitatam, et aliam de facto quod ipsa, vel similibus causis imponere non pocsit, vel pocsint non obstante aliquo stat. in contrarium (omesso "disponente").

 

Quod Potestas prestet familiam Camerario Communis

R.  LXXXI.

 

Potestas teneatur dare familiam suam ad petitionem DD. Antianorum Camerario et Cancellario Communis Ameriae, et cuilibet ipsorum petenti praestare quoties petierint pro esecutione (sic) facienda, seu pro suo Officio debite exercendo ad poen. x. libr. den. quam poenam Communi Ameriae solvere teneatur quoties non servaverit praedicta, et de hoc stetur relationi dd. Antianorum, Cancellarij, et Camerarij praedictorum, vel alterius.

 

Quod Potestas visitet Castrum Focis  R.  LXXXII

 

Potestas tempore sui reggiminis habeat ad poen. 25. libr. den. ad requirendum Castrum Focis si videretur ibi aliquid faciendum utilitate d.i Castri (omesso "et homines dicti Castri") teneatur (aliunde "teneantur") facere prout melius videbitur d.o Castr. ad poen. centum libr. den.

 

De resignatione librorum facienda per Potestatem

R.  LXXXIII.

 

Statuimus quod Potestas qui pro tempore fuerit in d.a Civitate teneatur, et debeat resignare omnes libros, et acta Communis decem diebus ante finem sui reggiminis et quod de procecsibus tam Civilibus quam Criminalibus occurrentibus infra d.os decem dies novi libri intitulentur, et ipsos in d.is libris scribere teneantur ad poen. x. libr., et hoc fiat coram Dominis Antianis, et Antiani teneantur et debeant eliggere duos bonos, et sufficientes homines litteratos, et Notarios, qui videant, et revidere debeant omnes, et singulos procecsus factos per d.um Potestatem, et eius officiales in maleficijs, et omnia acta, et condemnationes et absolutiones factas per D. Potestatem, et omnes procecsus reducant in scriptis et si d.i duo sic electi repererint in d.is actis procecsibus, et libris d.i Potestatis aliquam fraudem, vel defectum teneantur, et debeant tempore sui Sindicatus acsignari in scriptis sindicatoribus electis et deputatis ad sindicandum d.um Potestatem, et eius officiales, et familiam et ipsi et Sindicatores praedicti teneantur et debeant delinquentes in praedictis punire, et condemnare secundum formam statutorum, et ubi statutum non loqueretur quod sint (sic) poen. 20. libr., et condemnetur ad interrecse tam Communi quam parti, et praedicti sic electi iurent ad S. Dei evangelia praedicta omnia, et singula facere laegaliter (sic) bona fide, et sine fraude.

 

Quod Potestas teneatur observare omnia statuta et ordinamenta et sent(ent)ias exequi facere  R.  LXXXIIII.

 

Item statuimus, et ordinamus quod si Potestas, et sui Officiales non facerent et executioni mandarent quae facere debent secundum formam statutorum et ordinamentorum d.ae Civitatis Ameriae, et requisitus ab Antianis et Syndicis per sè teneatur, (sic) et pocsint executioni mandare, et quod per eos factum fuerit valeat, et teneat, ac si factum ecset per Potestatem statuto aliquo non obstante, et quod d.us Potestas teneatur praedicta facere ad poen. 50. libr. de suo salario.

 

Quod Potestas excutiat omnes dativas, et condemnationes

R.  LXXXV

 

Potestas, et sui Officiales teneantur, et debeant excutere omnes dativas, et quascumq. alias collectas, et gabellas, ac etiam omnes alios proventus d.ae Civitatis Communis (aliunde "Communi") Ameriae solvendos, et solvendas elapsis x. diebus post latam sententiam, et condemnationem elapsis terminis bamnimentorum datis ad solvendum dativas, et collectas et Gabellas vinculo iuramenti, et ad poen. 25. libr. den. de suo salario, et nichilominus (sic) si non fecerit fiat per DD. Antianos Populi, addentes, et declarantes quod si quis voluerit communicare ignem (omesso "facere cum patre, fratre, patruo, socero, genero, nuru, seu socru, quod dicti duo ad invicem unum ignem") facientes non teneantur, nec cogi pocsint ad solvendum, nisi pro uno foculari tantum, statuto, vel ordinamento aliquo non obstante.

 

Quod Domus non caventur  R.  LXXXVI.

 

Potestas, seu officiales eius non permittant cavari, seu destrui nec cavari faciant aliquam Domum sitam in Civitate Ameriae, et eius Burgi occasione alicuius Maleficij, vel occasione quacumq.  ad poen. 50. libr. solv. per eum sui tempore Syndicatus, et damnum emendet Domino Domus, et de hoc (omesso "absolvi") non valeat non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur exceptis casibus praemicsis (aliunde "permissis") in aliquo ex Capitulis insertis (aliunde "infrascriptis") hoc tantum servato quod ille, vel illi, qui habebunt solvere dativas, vel commiserit aliquod maleficium, et venerit ad mandata D. Potestatis et ad districtum quod Domus sic (aliunde "talis") venientis ad mandata cavari non pocsint, nec debeat ullo modo, et si aliquis per damnum fuerit detentus in Curia, et non solverit infra duos dies quod Potestas, et sui officiales pocsint eum mittere in pagliatam, et eum ibi retinere donec solverit datium quod debuerit, non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur.

 

De non mittendo in pagliatam, aliquem qui voluerit

satisdare  R.  LXXXVII.

 

In pagliatam, seu Carceres Communis nulla persona offerens Curiae vel parti dare fideiucsorem de parendo mandatis curiae, et de non discedendo de Palatio mitti, et poni debeat ullo modo praeter quam homicida, incendiarius, Depopulator, latro publicus exbanditus pro gravi maleficio, et in alijs casibus à Statutis permicsis, etiam talis offerens, vel dans fideiucsorem praedicto modo custodiri non debeat, seu dispendio Custodum gravari nisi personali poena exprecse puniendus. Et hoc locum habeat in Civilibus, et criminalibus. Si autem aliquis coactus in Palatio pro executione alicuius praecepti instrumenti, vel sententiae non solverit infra 5. dies, quod Debitor ab inde in ante ponatur in pagliatam, et cogatur ad solutionem ad voluntatem Creditoris, et etiam eius fideiucsoris, et Potestas, vel aliquis eius officialis qui contrafecerit solvat pro Banno Communi Ameriae vice qualibet 25. libr. den. et eid. gravato, et Carcerato pro suis gravaminibus, et emendatione x. libr. den. pro quolibet die, et qualibet vice, et sufficiat si hoc probaretur per pub. famam cum iuramento talis positi in pagliatam seu Carcerem contra d.am formam sine aliqua probatione d.us Potestas per Syndicos tempore sui Sindicatus condemnetur in I00. sold.

 

De modo congregandi Consilium  R.  LXXXVIII.

 

Congregare, vel facere Consilium addunantiam, vel arrengam quocumq. nomine censeatur Potestas, seu Judex, et quilibet alius officialis Communis Ameriae non pocsit neq. debeat ullo modo sine exprecsa licentia, et voluntate DD. Antianorum Populi, vel maioris partis ipsorum, et antequam Consilium congregetur, et (aliunde "ea") proposita quae prececserit (aliunde "processerit") de voluntate DD. Antianorum scribatur per Notarium reformationum, et aliter non procedat, nisi ecset proposita facienda de facto alicuius ambasciatae retractae in d.o Consilio quod tunc proposita fieri pocsit, etiam durante Consilio licet non fuerit scripta ante d.um Consilium, et si contrafieret non valeat, sed Potestas, et quilibet ex suis officialibus contrafaciens, seu per se contrafieret solvat pro banno Communi Ameriae 20. libr. den. de suo salario, et quod Camerarius Communis, qui pro tempore fuerit debeat retinere de suo salario d.i Potestatis in hac forma, et semper licentia, et consensus Dominorum Antianorum scribatur.

 

Quod Notarij D. Potestatis teneantur registrare

scripturas  R.  89.

 

Statuimus etiam quod Notarij Potestatis teneantur, et debeant mittere, et reggistrare (aliunde "mittere ad quaternum") in actis omnes scripturas quae aggitarentur in iudicio coram eis vinculo iuramenti, et si aliqua sciptura per defectum dictorum, vel alicuius ipsorum micsa non fuerit ad quaternum, et aliquis ad cuius instantiam facta ecset d.a scriptura, vel causa sua in aliquo laederetur d.i Notarij teneantur tempore  Sindicatus ipsorum reficere ei damna, et interrecse, et poenae nomine Communi centum sold. den. et teneanur d.as scripturas mittere ad quaternum ea die, vel sequenti postquam fuerit coram Curia aggitata ad d.am poenam pro quolibet ipsorum Notariorum, et vice qualibet, et nihilominus mittere teneantur, et damna parti reficere si ob d.um defectum aliquod sentiret.

 

Quod Potestas, et sui officiales non ludant  R.  XC.

 

Potestas, sive aliquis eius officialis, sive familiaris in Civitate Ameriae sive Palatio non debeant ludere cum aliquo Cive, vel comitatensi Ameriae ad aliquem ludum Taxillorum vel alearum, vel ad aliquem alium ludum, seu etiam interrecse cum aliquo alio undecumq. existat salvo quod inter se diebus feriatis ludere pocsint ad Cartas, vel aleas et quicumq. contrafecerit solvat pro banno vice qualibet Communi Ameriae 20. libr. den., et eamd. poenam ludens cum quocumq. ipsorum.

 

Quod nullus tormentetur sine licentia DD. Antianorum

R.  XCI.

 

Tormentare aliquam personam Potestas, seu officiales, et familiares, vel aliquis ipsorum occasione alicuius maleficij, vel occasione quacumq. non pocsint nec debeant per sè vel alium aliquo modo aliquod genus tormentorum inferre alicui sine exprecsa DD. Antianorum licentia, vel maioris partis ipsorum, et eorum liberali voluntate, nisi fuerit paersona (sic) malae famae vel homicida, vel proditor, vel falsarius, vel alius fabricator falsae monete, vel robator stratarum, vel aliquis alius committens aliquod maleficium de nocte, vel qui offenderet aliquem officialem forensem Civitatis Ameriae, vel aliquem de suis familiaribus, (omesso "vel aliquem qui fecisset, vel fieri fecisset, seu diceret contra honorem seu statu S. Rom. Ecclesiae, vel Communis Ameriae") vel qui (aliunde "et ") non pocset dare, vel curare Curiae fideiucsorem. Qui pocsint torqueri sine licentia Dominorum Antianorum praecedentibus tantum legitimis indicijs, et si contrafecerint quilibet contrafaciens de suo salario immineat Potestati nomine poenae Communi Ameriae cent. libr. den., et confecsio tormentati contra hoc cap. sit cacsa, et nulla, et persona tormentata contra d.am formam pocsit petere pro tali iniuria à praedicto Potestate, et officialibus à quomlibet (sic) ipsorum contrafacientium, ac ipse Potestas per sè, et quolibet contrafaciente de suo salario eid. personae dare, et solvere debeat 50. libr. den., et ad probationem talis iniuriae seu tormentationis factae sufficiat publica fama per duos Testes bonae famae qualitercumq. probantes, et Sindicatores, seu qui rationem fecerint officij praedicti teneantur omnia praedicta facere observari in quolibet Capitulo, et si fuerint negligentes puniantur in 50. libr. den.

 

De refutatione facienda per Potestatem in fine

sui Officij  R.  92

 

Item statuimus, et ordinamus quod Potestas, et quilibet officialis post depost. sui officij antequam licentietur, et de Civitate discedat teneatur, et debeat Sindico Communis Ameriae qui recipiat pro ipso Communi, et singulis personis refutationem facere de salario soluto ipsi Potestati, et generaliter de omni eo quod d.o Communi, et specialibus personis d.ae Civitatis, et eius districtus petere, et dicere pocset quacumq. occasione vel causa usq. in presentem diem promittens non molestare, nec molestari facere in iudicio, vel extra per modum quaerelae, vel alterius petitionis, vel repraesaliarum d.i Coniuncti, vel specialium personarum,  (aliunde "dictum Commune et speciales personas") nec aliquem ipsorum in persona, vel rebus modo aliquo sive causa, et specialiter iuret in principio officij eiusd. inviolabiliter observare, omni exceptione remota, et aliter ultra terziariam solvi non pocsit Potestati, vel alteri eius nomine, et si aliter fieret Camerarius de suo solvicse intelligatur.

 

Quod Mulieres Viduae possin (sic) stare in domo

Mariti defuncti  R.  XCIIII.

 

Statuimus quod Mulieres, quae Viduae remanserint in Civitate vel Comitatu Ameriae pocsint, et valeant stare, et habitare in Domo mariti Defuncti cum Dotibus suis sine aliqua contradictione donec Viduae stare voluerint, et caste, et honeste vixerint, vel dotes praedictae sibi restitutae fuicsent, nisi per eius virum aliter provisum fuerit.

 

Quod Catastra Communis non possint extrhai de

Camera Communis  R.  94.

 

Ad hoc, ut Catasta Communis conserventur inlaesa, et in eis fraus aliqua committi non pocsit statuimus, et praesenti legge firmamus quod in Camera Communis sit, et ecse debeat quoddam suppedaneum in quo suppedaneo reponantur ipsa Catasta, et nullus pocsit ipsa Catasta extrhaere sine praesentia, et voluntate Notariorum deputatorum, vel deputandorum super ipsis Catastis, vel alterius ipsorum ad poen. 25. libr., et d.i Notarij teneantur, et debeant ipsa Catasta ostendere volentibus ipsa videre, et ponere, et levare Terras, et pocsessiones de una libra in aliam ad petitionem partium, vel alicuius ex partibus, et quod nullus ex d.is Notarijs, vel alia quavis persona pocsit nec debeat ipsa Catasta, vel aliquod ipsorum extrhaere vel exhiberi (aliunde "extrahi") facere de d.a Camera Communis sine licentia DD. Antianorum ad d.am poenam (omesso "quae poena") contrafacientibus auferatur de facto per Potestatem Communis Ameriae.

 

De massaritijs Communis conservandis  R.  XCV.

 

Quia Macsaritiae, et res defectu officialium perduntur ad custodiam dictarum rerum Commune non damnificetur sed potius res ipse conserventur, statuimus, et ordinamus, quod per D. Antianos Populi Civitatis Ameriae eligatur unus, vel duo boni, et sufficientes homines qui sint Massarij omnium librorum Communis Ameriae exceptis Catastis, etiam infernatis, et libris existentibus in Sacristia S. Firminae, et Cancellaria Communis praedicti et teneantur, et debeant facere inventarium de omnibus et singulis macsaritijs, et rebus Communis existentibus in Palatio Potestatis, et DD. Antianorum, Notarij Damnorum datorum, et Cancellarij, et dd. res inventas in d.is locis dd. officialium, vel quae fierent dentur in principio eorum officij vel cuiuslibet alterius officialis forensis acsignare in scriptis ipsis officialibus, quod Officiales teneantur, et debeant ipsas Macsaritias, et res bene custodire, et salvare, et in fine eius officij resignare d.ae res et Macsaritias, et si aliqua ipsarum tempore reacsignationis non reperiretur, vel perdita, seu devastata ecset, quod talis officialis cui acsignata fuerit teneatur et debeat emendare et Camerarius Communis teneatur et debeat de suo salario retinere talis officialis aestimatione dictarum rerum deperditarum et deguastatarum  ad petitionem dictorum macsariorum et secundum aestimationem per d.os Macsarios faciendas (sic) et eorum officium duret tantum per unum Annum, et tempore eorum officij non tenantur facere custodiam, nec ire ad Consilium si noluerint, et habeant pro eorum salario ultra divisionem (aliunde "provisionem") praedictam x. libr. sold. pro quolibet mense, et pro quolibet eorum, et etiam teneantur d.i Macsarij simile inventarium ponere in Ecclesia S. Augustini ad poen. x. libr. den., et secundum ipsum reddere rationem Macsarijs futuris deputatis ad d.um officium. Volumus tamen quod quando d.a electio de d.is hominibus  non fieret ad hoc, ut Commune damnum non patiatur Camerarius Communis, et qui pro tempore fieret d.um officium faciat, et facere debeat prout alias extitit deliberatum, et reformatum.

 

De Catenis Claudendis  R.  XCVI.

 

Quia in quibuscumq. Negocijs nihil videtur actum si aliquid restat aggendum, et in Civitate Ameriae fuerit deliberatum, quod Catenae fierent et stratae Communis incatenarentur, et sint perfectae idcirco videntes quod interdum opus est ipsas claudere, statuimus, et firmamus quod d.ae Catenae Civitatis Ameriae tempore quod Dominis Antianis videbitur, et placebit claudantur, et claudi pocsint de sero per illas personas quae per DD. Potestatem, et Antianos deputabuntur, et d.i sic deputati ad claudendum d.as Catenas teneantur, et debeant claudere, et aperire horis debitis ad poen. x. sold. pro quolibet, et qualibet vice eis de facto auferendorum, et non teneantur facere custodiam.

 

De fraude adibita in Gabellas  R.  XCVII.

 

Quia experientia manifesta cognovimus quod pro pocsessionibus, et rebus situatis in Comitatu, et districtu Ameriae iuxta, et prope confines seu districtum Vicini, et maxime Porchianenses, et Fociani in solutionibus Gabellarum frumenti et Musti quotidianas fraudes adhibuerunt, et quotidie adhibent, non solvendo ipsas Gabbellas, et quod in his praecepta officialium Ecclesiae fuerunt sepicsime vilipensa, et hoc redundat, et redundare cognoscitur ad damnum iacturam, et dispendium d.ae Civitatis consideratis eorum oneribus quae maxime per Ecclesiam imponuntur, iccirco volentes praedictis pocse tenus (aliunde "in posterum") obviare, statuimus, et ordinamus quod d.us Potestas Civitatis Ameriae qui pro tempore fuerit super praedictis, nè fiant sollicitam curam gerat, et gerere debeat annuatim per sè, et familiam suam ipsam mittendo temporibus habilibus prope ipsos confines pro inveniendis, capiendis, et deducendis fraudatoribus praedictis, et quod de ipso districtu, et extra extrhaeret, vel portaret per se, vel cum Bestijs blada seu frumenta tempore quo colliguntur seu etiam mustum quod sic inventum d.i Officiales et familia d.i Potestatis, et aliae personae etiam Cives quos secum ducerent d.i officiales de mandato Domini Potestatis, et Coscientia Dominorum Antianorum Populi d.ae Civitatis pocsint, et valeant ipsos, et eorum Bestias sic inventas in actu d.ae extraxturae prope ipsos Confines capere, et in fortiam d.i Communis deducere, et praesentare una cum salmis quas secum deferrent. Et quod ipse Potestas insuper contra praedictos sic fraudantes pocsit et valeat, et teneatur, et debeat quoscumq. alios  d.as Gabellas non solventes, vel in eis fraudem committentes procedere, inquirere cum denunciatione, et sine semel de mense augusti, et semel de Mense 9bris ad minus quolibet Anno, super quibus inquisitionibus, et quolibet praedictorum teneatur, et debeat pro veritate recipienda examinare quatuor homines de quolibet Castro Civitatis Ameriae ad minus, et 20. Cives d.ae Civitatis, et habentes maxime pocsessiones prope d.os Confines, et quos repererit culpabiles super praedictis condemnare, et punire in x. libr. den. pro qualibet salma frumenti, et musti defraudati, et ab inde supra vel infra pro rata, et interditione salmae, et Bestiarum si reperirentur in d.o actu extrhaendi, et portandi extra d.um districtum, et intelligatur quilibet extrhaere de districtu Ameriae  quicumq. fuerit inventus ire, vel deferre adversus Confines, et Terras circumstantes vicinas d.o districtui, videlicet versus Focium per medium miliare, et etiam versus Porchianum, et versus Confines aliarum Terrarum propinquarum etiam per medium miliare, et quod quilibet inventor, et praesentans d.um frumentum Bestiarum et salmarum et Bestiarum sic inventarum contra praesentem prohibitionem, etiam si sit de familia, et officialibus supradictis auctoritate praesentis Statuti lucretur, et lucrari debeat quartam partem omnium quae ratione d.ae inventionis, et praesentationis venirent in Communi aliquo in Contrarim loq. non obstante (corretto) et quod quilibet pocsit denunciare, et accusare d.os contrafacientes in praedictis, et super eis cuius nomen si voluerit teneatur in secreto, et pro tali denuncia, et accusa habeat etiam, et lucretur quartam partem totius eius quod occasione suae accusae, vel denunciae venerit in Communi, Et si d.us Potestas super praedictis fuerit negligens, vel remicsus non inquirendo, et procedendo, ut supra dictum est in 50. libr. de suo salario retinendis per Camerarium Communis Ameriae de eius ultima terzeria pro interrecse d.i Communis eiusd. Civitatis tempore Syndicatus puniatur.

 

Quod nullus edificet in vijs publicis sine licentia

R.  XCVIII.

 

In vijs publicis Civitatis Ameriae nullus aedificet, seu ponat aliquod aedificium , et qui contrafecerit solvat pro banno x. libr. den., et ipsum aedificium, et rem in pristinum statum reducendo et nullus etiam pocsit aedificare iuxta ipsas vias seu plateas, et rem Communis sine licentia Domini Potestatis, et sine praesentia Sindici Communis fundamentum quod de novo faceret ponere, et qui contrafecerit puniatur in 20. libr. den., et nihilominus  qui posuit in fundamento noviter debeat elevare, et si inde accusa (aliunde "accusatus") non fuerit volumus habere locum per inquisitionem. Et Potestas teneatur praedicta executioni mandare infra primos duos menses sui reggiminis, et teneatur videre omnes vias, et Plateas Civitatis ad petitionem cuiuscumq. petentis et si viderit aliquem contrafacientem eum puniat secundum d.am formam, quocumq. (aliunde "quicumq.") vero aprehenderit sive aprehensum super (aliunde "superaprehensum") fuerit (aliunde "tenet à") 30. Annis citra de vijs publicis, et vicinalibus, vel pocsessionibus Communis (omesso "debeat superapprehensum restituere ad poenam 20. libr. pro vijs publicis et possessionibus Communis") provincialibus (aliunde "pro vicinalibus") autem ad poen. 40. sold. communi praedicto solvendo. Qui vero de bonis, et rebus Communis Ameriae mobilibus abstulerit, vel subtraxerit ipsas res restituat infra terminum in banno acsignandum ex parte Potestatis, et qui contrafecerit si res valuerit à x. libr. supra solvat detentor centum libr. pro banno Communi Ameriae, si autem valuerit x. libr. ab inde infra usq. ad centum sold. solvat pro poena Communi 20. sold. den., et ab inde infra solvat pro poen. x. sold. denar. Et Potestas, et sui Officiales in princip. sui reggiminis teneantur omnia hec per Civitatem publice facere banniri mandando ea Communi restitui infra terminum supradictum, et qui ad d.um terminum non (superfluo) restituerit ad poenam aliq. non teneatur. Et elapso d.o termino teneatur Potestas solemniter inquirere, de omnibus supradictis, et inquisitos punire, et restitui facere vinculo iuramenti, ad petitionem cuiuscumq. et quilibet tales detentores, et accusatores (aliunde "occupatores") pocsit denunciare et accusare, et teneatur in credentia, et si Potestas fuerit negligens in praedictis solvat Communi pro poena centum libr. den., appodiare muro Communis, vel edificare aliquid, vel appodiatum tenere nemo pocsit sub d.a poena, et edificium cecset.

 

De modo colligendi dativas  R.  XCIX.

 

Statuimus, et ordinamus quod quicumq. colleggerit aliquam dativam seu Gabellam in Civitate Ameriae, vel eius Comitatu debeat ipsam seu ipsas colliggere legaliter ab omnibus eam solvere volentibus et si d.i tales solventes voluerint apodicsam de d.a solutione quod d.us talis colligens teneatur, et debeat manu propria scribere apodicsam d.ae solutionis in carta pecudina, vel alibi prout sibi petitum fuerit cum millesimo mense indictione, et die, et quantitate soluti recepti (sic) primo à d.o petente x. den. solutis pro eius labore pro qualibet apodicsa ad pen. centum soldor. si praedicta solvere recusaverit.

 

 De mensuratore Terrarum  R.  C.

 

Statuimus, et ordinamus quod Terrae pocsessiones Civitatis, et Comitatus Ameriae intus, et extra mensurentur et mensurari debeant de novo, ac etiam extimari, et nova libra fiat per mensuratores et aestimatores eliggendos per d.os Antianos Populi infra octo menses post publicationem praesentium statutorum et de ipsis nova catasta fiant, et scribantur primo in cartis bonbacis, (aliunde "bombacinis") secundo in cartis pecudinis et expensis Communis Ameriae, et quod Domini Antiani qui erunt de mense Junij, et Julij proximi  (aliunde "proxime") futurorum primo mense eorum officij teneantur et debeant eliggere, et nominare mensuratores forenses, qui mensurare debeant pocs(essi)ones, et Terras, preadictas et etiam notarios qui scribere debeat, (sic), et pro eis mittere qui veniant ad praedicta faciendo, et incipiendo de Mense iulij cum salario deliberando in Consilio generali, et etiam eligantur per DD. Antianos d.i Extimatores aetatis ad minus 40. Annorum cum salario in supradicto Consilio ordinando alias vero pesonas pro acsignatione terrarum et pocsessionum, et pro alijs n(ecess)arijs eliggere (omesso "debeant") DD. Antiani prout eis videbitur, et placebit.

 

De pignoribus Communis vendendis  R.  CI.

 

Statuimus quod in principio cuiuslibet antianatus infra I5. dies ipsi Domini Antiani teneantur, et debeant reinveniri facere omnia pignora Communis Ameriae accepta cuiuscumq. personae et quibuscumq. de Causis, et ipsa pignora postmodum infra octo dies vendi facere in Platea Communi, et plus offerenti dentur factis prius infra I5. dies tribus bamnimentis, (sic) et quicumq. habet aliquod pignus in Commune ipsum debeat recolliggere, et quicumq. fuerit tempore retroacto Macsarius Communis, et habeat aliqua pignora Communis teneantur ijsd. Dominis Antianis infra terminum dictorum Bannimentorum acsignare, et restituere ad poen. 25. libr. pro quolibet contrafaciente et Cancellarius d.i Communis sit praesens una cum Camerario qui (corretto) d.a pignora vendant, et praetium eorumd. scribi debeat in libro introitu(u)m Camerarij et scribi faciat nomen ementis pignus, et cuius fuit, et quantitatem solutam.

 

De poena intrantium violenter per portam cum armis

vel sine contra voluntatem Custodis  R.  CII.

 

Statuimus quod nulla persona forensis cuiuscumq. status, et conditionis existat audeat, vel praesumat intrare per aliquam portam d.ae Civitatis violenter (omesso "cum") armis, et sine contra voluntatem Custodis portarum exceptis officialibus, et stipendiarijs S. Matris Ecclesiae ad poen. mill. libr. den. quam poenam si non solverit infra x. dies à die latae sententiae contra eum, unus pes amputetur eid., et cuilibet liceat ipsum capere, et ducere in fortiam Communis sine poena aliqua, et hoc capitulum banniatur in principio officij cuiuslibet Potestatis.

 

De poena colligentium Gabellas in districtu Ameriae

sine licentia vel aucthoritate  R.  CIII.

 

Ordinamus insuper quod nulla persona audeat vel praesumat in Territorio, vel districtu Ameriae colligere, et exiggere aliquod Pedaggium viagium, seu Gabellam aliquam vel transitum cum salmis, vel mercantijs, seu Bestijs (omesso "quoquo modo impedire") praeter habentem aucthoritatem seu licentiam à Dominis Antianis Populi seu Communitate Ameriae vel ab eius officialibus, si quis autem contrafecerit, vel attentaverit seu consilium auxilium vel favorem praestiterit, vel contra praedicta fieri mandaverit habeatur perinde, ac si stratam rupicset in ipsisq. stratis derobbacset (omesso "et") ad poen. centum flor. auri condemnetur.

 

De nuptijs faciendis et vestibus portandis  R.  CIIII.

 

Praesens Capitulum non fuit transcriptum propter nimiam prolixitatem, et quia non est in usu, si casus contingerit illud videre accedatur in Cancellaria Communis ad Matricem.

 

 

De Cloacis quae non debeant respondere in stratis

publicis.  R.  CV.

 

Volumus insuper statuentes quod Cloacae aliquae non respondeant nec ipsas aliquis respondere faciat ita quod exitum, vel meatum habere pocsint, seu faciant, in stratis publicis maxime in strata Regali à Porta Pisciolini usq. ad domum ser Petri q.(uondam) Stefani, et Palatium Communis, et si quis ipsas (corretto) haberet ipsas muret, et aptet ita ut (sic) taliter ut nihil turpe exeat inde ad poen. x. libr. den. sine aliqua diminutione de facto auferendarum vice qualibet, et hoc locum habeat in praeteritis praesentibus, et futuris.

 

 

Finis  Quinti  Libri.

 

 

 

 

Incipit  liber  Sextus

de  electionibus  Civium

 

 

De exceptione ab officio Communis  R.  I.

 

Minores decem, et octo Annorum, et etiam non allibrati in Catastis, et qui non solvunt dativas Communi Ameriae non pocsint ecse seu eligi in aliquo officio, et electio (corretto) de eis facta non valeat, et etiam si contrafieret elector, et acceptans solvat pro quolibet 40. sold. Communi pro banno, et nemo qui haberet Potestatem eligendi aliquem debeat eliggere Patrem filium, fratrem Carnalem filium fratris, vel sororis, vel Nepotem ipsius electoris, nec pocsit eliggere ad d.um officium exercendum aliquem de electoribus electis ad eligendum d.um officialem nec sè ipsum ad d. poen., et qui habeat unum officium in Communi uno, et eod. tempore non pocsit habere aliud exceptis consiliarijs qui habere pocsint unum aliud officium, et qui contrafecerit in eliggendo, vel acceptando electio non valeat, et puniatur in xx. sold. den. et hoc. cap. in singulis electionibus legatur per Cancellarium Communis (omesso "et si contrafecerit") pro qualibet vice poenae nomine x. libr. den. teneatur.

 

Quod quilibet possi (sic) aggere contra Potestatem

tempore sindicatus  R.  II.

 

Non tantum pro hoc intendentes derogare alio statuto super simili materia superius condito, immo ipsum confirmantes statuimus quod de omni eo, et poena quod, et quam potestas, vel aliquis eius Officialis, vel familiaris incurreret, dando, vel accipiendo, omittendo, et negliggendo fraudem faciendo, et quicquid faciendo contra formam statutorum et ordinationum Civitatis Ameriae contra eos, et quemlibet eorum post depositionem eorum Officij pocsit quilibet aggere, et pro legitimo accusatore, et denunciatore habeatur sive de facto proprio, sive de alieno aggeretur et audiatur sine salario, et oblatione libelli, et sine strepitu, et figura iudicij, et causam determinet, ac si actor, vel accusator seu denunciator legitime intervenicset in causa non obstante aliquo statuto, et iure quod in Contrarium loqueretur, et teneatur Potestas pro omnibus officialibus suis poenam solvere in quam fuerit codemnatus vel aliquis ex eis.

 

 

 

De Consilio Generali d.ae Civitatis, et modo eligendi

R.  III.

 

Inherentes dispositioni, et ordinationi Rectori (aliunde "Rectorum") Patrimonij volumus, et firmamus quod in Civitate praedicta pro ordinandis, et gerendis, (omesso "negotijs Communis dictae Civitatis") et casibus occurrendis in ead. Civitate sit, et ecse debeat (omesso "una") cum Consilio Speciali Consilium Generale, (omesso "dictae Civitatis et ipsum consilium sit et esse debeat creari et nominari") et ecse de xxx. hominibus bonis pro negotijs Communis d.ae Civitatis eliggendis, et deputandis per D. Potestatem, et D. Antiano(s) Populi, et Reformatores positos, seu ponendos, ad reformandum officia, et officiales Communis praedicti sicut alias reformatum fuit, quorum Consiliariorum officium duret, et durare debeat sex mensibus tantum.

 

De electione Sindici, ad prosequendam appellationem

R.  IIII.

 

Ad prosequendum appellationem contra quemlibet appellantem in Meleficijs (sic) fiat Syndicus ad petitionem iniuriam pacsi, et appellans etiam (aliunde "appellationem") ipsam proseq.(ui) teneatur , si autem aliquis condemnatus appellans, et postea veniet quod supplicet quid. (aliunde "venerit et supplicet quod") admittatur pariturus mandatis Potestatis, et Communis Ameriae, et solvere voluerit medietatem residui à 40. sold. supra condemnatus reficere Communi expensas in ipsa appellatione per ipsum Commune factas, et Potestas, et sui officiales recipiant eum ad mandata, et d.am medietatem, et expensas reficiant praedictas pro causa, et alia medietas sibi misericorditer relaxetur. Si autem appellans perseveraverit animo indurato d.us Sindicus d.am appellationem prosequatur, et defendat pro Commune in Causa usq. ad 3.am sententiam si erit nececse, Sindicus autem  ad hoc non pocsit ecse qui attineat appellanti aliqua linea parentelae, et Potestas hoc capitulum teneatur observare, et observari facere ad poen. cent. libr. den. de suo salario solvend. Communi praedicto tempore Sindicatus si contrafecerit. Addentes quod praedicta remicsio Misericordiae fiat, et fieri pocsit si ipse appellans d.ae Appellationi renunciaverit coram Judice super appellationibus deputato per Ecclesiam, et si per Consilium generale d.ae Civitatis item sit obtinendum.

 

 

 

Quod omnis electio quae non distinguitur fiat

per Consilium speciale  R.  V.

 

Omnium officialium Communis Ameriae de quorum electione non fiat mentio, electio fiat per Consilium speciale, et si aliter fieret non valeat, et Camerarius quod (aliunde "qui") tali non sic electo quacumq. de causa pro suo salario, et labore daret aliquid Communi praedicto de suo proprio reddere teneatur, et quod his non obstantibus DD. Antiani Populi qui pro tempore erunt pocsint et valeant omnem, et quemlibet officialem Civem mutare, et cacsare, et cacsatum de novo eliggere prout de ipsorum voluntate procecserit dummodo d.us Officiais Civis de cuius cacsatione, vel mutatione tractaretur non fuerit Antianus, vel unus decem de Populo d.ae Civitatis, et etiam pocsit, (sic) et valeant  d.i Antiani praedicti quemlibet officialem forensem non habentem puras manus, vel aliqua tractantem contra statum d.ae Civitatis Cacsare, et removere à suo officio facta primo de ipsis forensibus notificatione Domino Rectori Patrimonij.

 

Quod officium Civium duret tantum duobus mensibus

R.  VI.

 

Officium Civium Officialium duret tantum duobus mensibus de cuius tempore non ecset aliqua mensio facta in hoc statuto quorum loco semper eligantur alij, et unicuiq. detur officium terminatum. (aliunde "determinatum")

 

De electione et officio viariorum  R.  VII.

 

Viarij duo per qualibet Contratam, et Vocabulum intus, et extra Civitate eligantur per Consilium speciale, qui iurent eorum officium gerere bona fide, et teneantur saltem omni mense accusare habentes troscias et immunditijs (sic) in vijs publicis, vel vicinalibus contratis (aliunde "contratae") ipsorum, et Notarius Potestatis vadat omni hebdomada per Civitatem, et Burgos, et si invenerit aliquem habentem huiusmodi trosciam, vel immunditiam in d.is vijs vel turpitudinem suo officio de facto pen. auferat quinq. solidorum pro Communi et stetur scriptis d.i Notarij ad eamd. poen. mandet, et faciat elevare ad terminum dandum per eum, et contrafacienti accipiatur ut supra. Et si d.us Notarius neglexerit sic ire, et facere solvat Communi 20. sold. den. pro poen. vice qualibet, et in fine officij, Viarij autem habeant potestatem faciendi aptare vias per adiacentes, et homines Contrade, et qui eis non obediverit solvat vice qualibet Communi quinq. sold. Et si d.i Viarij fuerint negligentes puniantur vice qualibet in quinq. sold. den., et de accusatione vicinorum credatur eorum d(ict)o, et Notarius mittat singulis I5. diebus pro Viarijs, ut denuncient contrafacientes.

 

De officio et electione terminatorum  R.  VIII.

 

Terminatores duo eligantur ad terminandum intus, et extra Civitatem Ameriae, et terminos mittendos inter omnes vias pocs(essi)ones et res quae non ecsent terminatae de quorum confinibus ecset quaestio ad quos ire teneantur ad petitionem cuiuscumq. partis, et habeant pro eorum salario à qualibet parte in die x. sold. den., et non ultra, et si ultra acceperint puniantur unusquisq. ipsorum de facto in 20. sold., et de praedictis stetur sacramento denunciatoris, vel alterius cum uno Teste et iurent eorum officium facere bona fide, et ad hec habeant convicinos consanguineos qui melius noverint veritatem secundum quorum Testimonium terminent. Et qui vocatus à d.is Terminatoribus non venerit solvat pro poena vice qualibet quinq. sold. et si praedicti terminatores iniq.(ue) terminacsent extra finem, vel aliquam aliam fraudem commiserint puniantur vice qualibet in x. libr. den. et maleactum et fraus per Potestatem, et Judicem Communis Ameriae reducatur ad iustitiam, quod (aliunde "qui") Judex cum Notario ad requisitionem cuiuscumq. tam ad praedicta, vel ad videndum locum alicuius  q.(uaestionis) accedat quandocumq. intus et extra Civitatem, vel quando aliquis terminator reputaretur suspectus ab aliqua partium qui per modum iustitiae decisurus suis proprijs vecturis, et aequis ad poen. x. libr., et habeat pro suo salario à qualibet parte quinq. soldos, et Notarius qui cum eo iverit duos soldos id est (aliunde "et") sex denarios. Si vero (omesso "non") iverit extra muros antiquos d.ae Civitatis habeat d.us Judex à qualibet parte x. (aliunde "duos") sold., et Notarius I2. den.

 

De purgatione Plateae Communis  R.  IX.

 

Ad Plateam veterem (omesso "et) S. Mariae eligantur duo superstites qui eas faciant purgare ad eorum vellae (sic), et qui eis non obediverit in hac parte solvat vice qualibet quinq. sold. pro quolibet negligente, et teneantur d.i superstites saltem eas emendari facere quolibet die Sabhati, et Mundator Plateae veteris habeat pro incordatura "aliunde "mundatura") totius Anni 20. sold. de pecunia Communis, et totidem habeat mundator Plateae S. Mariae, et sint Custodes totaliter, et per d.um Tempus exempti. Et si quis acceperit fimum de d.is plateis solvat vice qualibet quinq. sold. sed sic sit, et ecse debeat dictorum mundatorum videlicet de qualibet Platea Mundatoris ipsius plateae.

 

De statutis Castrorum corrigendis.  R.  X.

 

Ad corriggenda statuta Castrorum Ameliae Potestas faciat coram se ea portari, et cum duobus hominibus eliggendis per Consilium specialem videre et examinare debeat, Et si aliquis Castrorum contra libertatem Communis Ameriae, et eius iura aliquid statuicse invenerint, illud cacsent, et cacsum sit, et irritum, et si Castrum, et Universitas examinationem correctionem, et cacsationem contra praedictam libertatem eiusd. non faceret, et in illo casu uterentur, solvat Communi Ameriae pro banno 50. libr. den., et quod factum fuerit per d.um Castrum, vel universitatem post ipsam cacsationem in quibuscumq. causis malefitijs, et procecsibus (omesso "ex vigore") dictorum statutorum non cacsatorum (aliunde "statutorum castrorum") non teneat ipso iure, et d.a statuta videri, et corrigi faciat d.o modo primo mense sui reggiminis ad poen. 20. libr. den. de suo salario.

 

De electione Custodum Caelatorum  R.  XI.

 

Ad custodienda bona de foris Potestas teneatur vinculo iuramenti ad poenam x. libr. in principio sui Reggiminis facere eligi per Consilum speciale octo bonos viros pro custodia facienda de bonis de foris pro qualibet contrada, vel plures si videbitur Consilio supradicto qui iurent eorum officium facere bona fide denuntiare, et accusare, omnes, et singulos quos viderint damnum dare in pocsessionibus alienis personaliter, vel cum bestijs, et credatur dnunciationi  ipsorum usq. in x. sold. inclusive, et habeat 3.am partem poenarum suarum denunciatarum, (aliunde "denunciationum") et officium ipsorum duret tantum per tres Menses et sic currat totum Annum, et Potestas, et eius officiales teneantur excitare praedictos Custodes, et (aliunde "ut") sollicite custodiant ad pen. x. libr. teneaturq. Camerarius Communis solvere omni die dominico partem, et portionem tangentem d.os Custodes ad poen. x. solid. pro qualibet vice. Custos autem qui falsitatem seu fraudem commiserit accusando indebite, vel accusare ommittendo quem debuerit solvat pro Banno Communi Ameriae 40. sold. den. quoties contrafecerit, et hoc capitulum sit praecisum.

 

De modo congregandi Consilium  R.  XII.

 

Consilium generale, et speciale Communis Ameriae videlicet x. bonorum virorum, et Consilium generale 30. bonorum virorum quando nececse fuerit semper cum consensu DD. Antianorum Potestas ipse faciat bandiri in locis consuetis publicis per Civitatem Ameriae ad sonum Campanae maioris Communis quae pulset tribus vicibus extense pro congruo intervallo, et Potestas, et Judex saltem 3.a pulsatione faciant congregari ipsum Consilium. Et antequam ipsum Consilium congregetur per Notarium Cancellariae proposta facienda per Potestatem de voluntate DD. Antianorum scribatur salvo quando in aliquo tractaretur, vel retrhaeretur aliqua ambasciata per aliquos Ambasciatores extraneos qui tunc pocsit proposita fieri in ipso Consilio super ipsa ambasciata. Et quod nullus debeat interrecse in aliquo Consilio, nisi fuerit Consiliarius, vel adiunctus et etiam si ecset Consiliarius, et de facto proprio tractaretur interecse non pocsit, et qui contrafecerit solvat vice qualibet centum sold. et reformatio per eum facta non valeat. Et Potestas sive eius officialis sine Dominis Antianis, non pocsint congregare Arrengam nisi prius inter eos, et cum Consilio generali deliberatum fuerit, et sicut in ipso Consilio deliberatum fuerit ita proponatur arrenga. Et si aliter fieret Congregatio, et quicquid in ea congregatum (aliunde "deliberatum") fuerit non valeat, et Potestas, et sui officiales qui contrafecerint puniantur in 50. libr., et quilibet Antianus in x. libr. et quando congregaretur arrenga pulsetur Campana Maior Communs ad martellum sine intervallo. Quando vero congregatur Consilium credentiae pulsetur d.a Campana ad retoccos pro congrua intervalla usq. ad 20. vices, qui non venerit ad arrengam, seu Consilium solvat de facto poenas declarata (sic) in Capitulo de electione, et officio Consiliariorum, videlicet quinq. sold. et quod in Consilio, vel arrenga, non pocsint surgere nisi quatuor arrengatores, et quod nemo in ead. Congregatione Consilij, vel arrenghae acsurgat arrengando, nisi una vice tantum. Et Notarius qui legget propositam de consensu DD. Antianorum (omesso "exprimat in ea, et scribat omnia nomina Antianorum") consentientium, et praesentium ipsi propositae. et ad hoc, ut pulsatio Campanae ad consilium Communis semper in fine pulsationis Campanae Maioris pro maiori Consilio dentur duo retocchi divisim. Et si Potestas ad haec fieri facienda fuerit negligens perdat de suo salario x. libr. den.

 

Quod Castaldi, et banditores obediant Dominis Antianis

R.  XIII.

 

Castaldi, et Banditores Communis Ameriae teneantur obedire DD. Antianis in omnibus ad poenam quam eis, vel alicui ipsorum imponerent. Et si Potestas hoc impedimentum praestaverit, vel aliquis alius  officialis quo minus obediant solvat vice qualibet 25. sold. de suo salario, et nullus Castaldus cogi pocsit ad serviendum in proprijs Potestati vel alicui de sua familia, et cogens puniatur vice qualibet in x. libr. den., et in p(rim)a Citatione d.i Castaldi nihil recipiant à citato.

 

 

De salario, et officio banditorum  R.  XIIII.

 

Banditor quilibet Communis Ameriae (qui sint duo) teneantur ad suum officium spectantia facere bona fide, et quilibet Anno habeant pro eorum salario à Communi Ameriae illud quod per Dominos Antianos Populi declaratum fuerit, et habeant robas consuetas à Communi quilibet preadictorum sicut consuetum est, et quilibet Camerarius solvat illam quantitatem eis quam habere debent pro tempore quo steterint tempore sui officij et pocsint citare homines sicut alij Castaldi, et d.i Banditores, vel aliquis ipsorum non debeant sè absentare à Civitate Ameriae, vel eius districtu sine exprecsa licentia Dominorum Antianorum ad poen. x. sold. pro quolibet, et qualibet die qua steterint extra d.am Civitatem, et districtum, et teneantur d.i Banditores bandire per loca consueta d.ae Civitatis ad poen. 5. solidorum, et quod d.i Banditores qualibet die post vesperas debeant sè praesentare coram Potestate, et Notario reformationum banditorum d.ae Civitatis, et dicere d.is Officialibus si per ipsos in servitium d.i Communis (omesso "est") aliquid faciendum ad poen. duorum sold. pro quolibet, et vice qualibet qua contrafecerit, et singulis consilijs valeant interrecse ad p(rim)am pulsationem  Campane caleati cum calceis et palluctis ad supradictam poenam de facto per ipsum Potestatem, et quemlibet officialem Communis à quolibet contrafaciente auferendam. Addentes quod d.i Tibicines pro futuro tempore non graventur nec gravari pocsint pro aliquibus oneribus personalibus in Civitate, et Comitatu praedicto imponendo durante eorum officio.

 

Quod Consules Mercatorum, et capita aliarum artium

possint imponere poenam  R.  XV.

 

Item statuimus quod Consules, sive rectores cuiuslibet artis pocsint inter sè artifices imponere poenam, et etiam à conrafacientibus accipere quinq. sold. Et si petierint Curiae Castaldum pro executione facienda quod Curia teneatur eis dare.

 

Quod Ecclesiae Civitatis Ameriae defendantur  R.  XVI.

 

Ecclesiae omnes Civitatis, et Comitatus Ameriae, et maxime Ecclesia S. Pauli prope Lugnanum Mensa Episcopatus Ameriae defendatur contra omnes personas, et si quis contrarium arrengaverit solvat pro banno x. libr. Et si Potestas fuerit negligens solvat de suo salario x. (aliunde "50.") libr.

 

 

De non alienando aliqua bona immobilia alicui forensi

R.  XVII.

 

Statuimus, et ordinamus quod (aliunde "pro") utilitate, et pacifico statu Civitatis quod nullus de d.a Civitate, vel eius districtu audeat vel praesumat per sè vel alium aliquo colore quaesito alienare, vel obligare, vel pignorare, vel in alium transferre quocumq. alienationis titulo quo ad proprietatem, vel usumfructum, vel locare in emphiteusim, vel in modicum tempus concedere alicui aliqua bona immobilia, vel iura, vel pocsessiones quae vel quas haberet vel pocsideret in Civitate Ameriae, vel eius districtu alicui, vel in aliquem forensem non oriundum Civitatis Ameriae, vel eius districtu, vel qui non ecset leggitime constitutus Civis in Civitate praedicta, et si quis contrafecerit alienando d.a bona, vel iura condemnetur et condemnari debeat per Potestatem Civitatis Ameriae pro qualibet vice in 200. libris den. absq. aliqua diminutione.

 

De affrancatis Lacuscelli reducendis ad Castrum

S. fucetuli  R.  XVIII.

 

Item quod Potestas teneatur vinculo iuramenti reducere, et reduci facere omnes personas de Castro S. focetuli ad ipsum Castrum, et ibi habitari, et stari, sicut olim steterunt, et si quis ipsorum non obediverit, et non steterit ibidem solvat pro banno Communi Ameriae centum sold., et super hoc Curia pocsit procedere suo officio.

 

De non defraudando iurisdictiones Communis

R.  XIX.

 

Quoniam multi excoggitatis fraudibus iurisdictionem Communis Ameriae defraudare conantur, et iura d.i Communis d.o modo tollantur, et paenes alios indebite transferuntur in praeiudicium d.i Communis, ad hoc ut d.a maleficia paenitus extirpentur statuimus, quod nullus Comitatinus d.ae Civitatis audeat, vel praesumat aliquo quaesito colore directe, vel per obliqum facere se vacsallum vel perpetuo subiectum personae alicuius Domini seu Baronis, vel alterius cuiuscumq. personae sub poen. et ad poenam Confiscationis omnium, et singulorum bonorum contra praedicta facientium aplicanda d.o Communi, et nihilominus poena Capitis puniatur, et quilibet Rector Civitatis praedictae teneatur p(rim)o mense sui reggiminis de praedictis contrafacientibus inquisitionem facere, et repertos culpabiles punire super praedictis (aliunde "poenis supradictis punire") et praedicta locum habeant  in praeteritis, praesentibus et futuris.

 

 De reducendo afrancatos de Canali ad unum locum

R.  XX.

 

Item statuimus quod Potestas, et DD. Antiani qui sunt, et pro tempore erunt teneantur, et debeant vinculo iuramenti, et ad poen. x. libr. ipsi Potestati, et 40. sold. cuilibet Antiano omnes, et singulos afrancatos Castri Canalis reducere, et reduci facere ad locum quem d.i Antiani duxerint eliggendum et eos defendere contra quemlibet Dominum qui eorum libertati vellet contradicere. Item quod D. Potestas, et D.ni Antiani teneantur sub d.a poena recuperare, et manutenere omnem iurisdictionem quam habet Commune Ameriae in Castro Canalis, et hominibus d.i Castri, et in Castro frattucciae, et Podij, et hominibus dictorum Castrorum et contra contradictores procedere ad depopulationem arborum, et ad aliam poenam eorum arbitrio auferend. cuiuscumq. conditionis et dignitatis existant d.i Contradictores, et rebelles, et si aiquis de affrancatis duorum (aliunde "dictorum") locorum fuerit factus Vacsallus reducatur in pristinam libertatem, et talis qui Vacsallus factus fuerit compellatur, et cogatur facere omnia, et singula quae facere tenebantur Communi praedicto ad d.am poenam.

 

De manutentione affrancatorum Lacuscelli reducendorum

ad S.tum focetolum.  R.  XXI.

 

Afrancatos Lacuscelli, et habitatores Castri S. focetuli, et affrancatos de Canali, et in Castro Podijs expensis Communis, et hominum Castri Modis (aliunde "Maclis"), et de fractuccia, et omnes alios homines districtuales subiectos Curiae Civitatis Ameriae Potestas, et eius officiales et Commune Ameriae teneantur manutenere in franchitia iuxta pocse.

 

Quod Casalena Castri madis (aliunde "maclis") vendantur

Communi Ameriae  R.  XXII.

 

Statuimus quod omnes homines qui habent Casalena in Castro Madis (aliunde "Maclis") teneantur vendere Communi Ameriae pro iusto praetio et d.um Commune vendat Communi (sic) Madis (aliunde "Maclis") pro d.o praetio, et si non concordarent homines qui habent ponantur duo homines unus pro parte eorum, et alius pro parte Communis, et quod per eos (corretto) factum fuerit ratum, et firmum sit, et praedicta teneantur facere omnes d.a Casalena habentes infra Mensem postquam fuerint requisiti ad poen. 50. libr.

 

De venditione facienda pro Terris necessarijs  R.  XXIII.

 

Ad hoc, ut Castra Civitatis Ameriae manuteneantur statuimus quod quicumq. Civis, vel districtualis Ameriae habens aliquam pocs(essi)onem prope aliquod Castrum factum, et faciendum d.i Communis utilem, et necessarium teneatur, et debeat Sindico d.i Castri vendere d.am suam pocsessionem pro praetio competenti secundum extimationem faciendam per duos bonos viros eliggendos unum pro parte Domini rei alium pro parte Sindici d.i Castri, et si d.i duo sic electi non ecsent in concordia, quod eligatur quidam tertius in Consilio per consilium speciale, et ad brisciolos cuius extimationi stari debeat tam per venditorem quam per Sindicum, et d.us talis Dominus pocsit, et debeat cogi ad petitionem Sindici supradicti per Officiales Communis Civitatis Ameriae, vel alterum ipsorum ad ponendam d.am extimationem, et facta extimatione facere debeat venditionem pro praetio declarato per praedictos ad poen. centum libr. den. cuius poenae medietas sit Communis Ameriae, et alia medietas d.i Sindici et an sit necessaria, et utilis d.a pocsessio d.o Castro remaneat in provisione duorum bonorum virorum eligendorum per Dominos Antianos Populi, si aliquis vero vendiderit in praeteritum, vel in futurum vendat Communi Civitatis Ameriae, vel alicui ex d.is Castris aliquam suam pocsessionem, et aliqua persona specialis d.ae Civitatis, aut d.um Castrum, vel Commune, vel universitas molestavit molestat et molestabit in futurum per sè vel alium solvat pro banno Communi Ameriae pen. nomine 50. libr., et nihilominus cecset, et cecsare debeat à molestatione praedicta, et si d.i officiales, vel alter ipsorum fuerit negligens solvat pro poena 50. libr. denar. de suo salario vice qualibet.

 

De rebanditione exbanditorum  R.  XXIIII.

 

Statuimus, et ordinamus quod nullus exbanditus, et condemnatus de Civitate Ameriae, vel exbandiendus, et condemnandus de Civitate praedicta solvat, (aliunde "possit") vel debeat rebandiri (omesso "et") ad Civitatem Ameriae reduci aliquo quaesito colore nisi solverit suam condemnationem Camerario Communis Ameriae, vel nisi de ipso rebandimento faciendo, et quod fieri pocset procederet (aliunde "precederet") deliberatio Consilij Generalis d.ae Civitatis ottenta (sic) per quatuor partes de quinq. partibus Consilij praedicti quo casu pocsit et valeat rebandiri, et de banno Cancellarij videlicet deliberatione d.i Consilij dummodo d.us talis sic rebandiendus, et de cuius rebanditione tractaretur haberet pacem ab eo quem offendicset, vel cuius eam (aliunde "causa") exbanditus fuicset consecutus ab eius Patre vel Tutore (omesso "vel curatore") quando d.us offensus ecset pupillus, vel adultus, et solveret 4.am partem suae condemnationis quae nullatenus remitti pocsit (omesso "Et aliter quis rebandiri non possit") aliquo non obstante.

 

De habenda notitia statutorum Ameriae per off(ici)ales.

R.  25.

 

Ad hoc, ut officiales Communis status (aliunde "statutorum") ad eius (aliunde "eos") spectantium non pocsint ignorantiam allegare, statuimus quod omnes, et singuli officiales d.i Communis teneantur, et debant vinculo iuramenti, et ad poen. 25. libr. infra p(rim)os octo dies sui reggiminis scribere, et adnotare quoad officium omnia, et singula Capitula, et statuta Communis d.ae Civitatis prout de cuiuscumq. officio loquntur (sic), et in quantum ad ipsorum officium spectant in quodam quaterno quem, et (aliunde "quaternum") Notarius dictorum statutorum debeat toto tempore sui officij paenes sè retinere, et ipsum debeat praesentare, et exhibere Rectoribus, ei Judicibus, et Notarijs d.ae Civitatis ad ipsorum petitionem ad poen. praedictam contrafacientibus vice qualibet auferendam.

 

Quod Molendinarij et Valcarij paciscantur cum Potestate

R.  26

 

Molendinarij, et Valcarij omnes districtus Ameriae si postquam fuerint requisiti, non venerint seu miserint ad paciscendum cum Potestate et Antianis pro Communi secundum quod Consilium ordinabit in qua conventione debeat ecse unus Pannarius Amerinus, Potestas inhibitionem faciat per Bannum quod nullus vadat ad molendum seu valcandum donec veniant facturi cautionem de molendo, seu valcando quibus post modum venientibus fiat pactum, et cautio (omesso "et conventio") inter eos ad voluntatem Consilij.

 

 De cogendo per Potestatem, et Antianos partes

ad faciendam Pacem  R.  XXVII.

 

Pacem concordiam finem, et refutationem perpetuam Potestas ad petitionem cuiuscumq. personae et Officialis Potestas, et Antiani Populi teneantur, et debeant  vinculo iuramenti fieri facere infra decem dies computandos à die date, vel factae petitionis praedictae, et hoc locum habeat in offensis, et iniurijs factis et in faciendis, et quicumq. non obediverit potestati in praedictis solvat d.o Communi poenae nomine 50. libr. den., et nihilominus facere d.am pacem teneatur, et cogatur et secundum formam Costitutionum D. Papae, et si Potestas, vel aliquis eius officialis fuerit negligens in praedictis solvat pro poen. 50. libr. quas Camerarius Communis retineat de suo salario si contrafactum fuerit per eum.

 

De prohibita refirmatione Officialium  R.  XXVIII.

 

Ne officiales forenses Civitatis Ameriae Civilitatem contrhaant, et amicitiam (omesso "nimiam") in ead. Civitate propter quam iustitia retardetur plerumq., statuimus quod nullus officialis forensis quocumq. nomine censeatur pocsit vel debeat in aliquo officio d.ae Civitatis refirmari, vel denuo eligi aliquo quaesito colore infra quinquennium à die finiti officij numerandum, et si fieret d.a electio, et refirmatio sit ipso iure nulla. Et si quis contra praedictam formam aliquod officium  acceptaverit nullum à d.o Communi salarium mereatur capitulo aliquo non obstante quod in contrarium loqueretur. addentes quod hoc capitulum, et eius prohibitio non intelligatur in Cancellario Communis super quo statuto de eius officio, et electione loquitur vendicet sibi locum.

 

De salrio cuiuscumq. superstitis Civitatis Ameriae

R.  XXIX.

 

Suprastantes alicuius operis Communis Ameriae debeant habere pro suo Salario pro quolibet die quo steterunt ad opus Communis id quod per D. Antianos fuerit declaratum, et tempore eorum solutionis d.i Suprastantes debeant vinculo iuramenti acsignare omnes punctatos qui non interfuerint ad d.um opus positi, et nisi iuraverint, et acsignaverint eorum salarium non solvatur eisd.

 

De modo concedendi represalias conquirenti  R.  XXX.

 

Si quis conquirens (aliunde "conquerens") de aliquo forensi, vel universitate aliqua ratione, vel causa propter quam petierit represalias sibi concedi contra aliquem, vel aliquam universitatem teneatur, et debeat d.as represalias, et causas quando petit exprimere in quolibet Consilio Civitatis praedictae, et sua iura narrare, et tunc d.us D. Potestas teneatur, et debeat ad poen. 25. libr. expens. conquirentis cum litteris Communis siggillo Communis praedicti siggillatis requirere personam, vel universitatem praedictam, ut satisfaciat conquirenti et transmittere eis non in publ. formam, et sine die, et consule omnia iura d.i Conquirentis, et si ille cui d.ae littere fuerunt transmicse, vel universitas supradicta satisfaceret d.o Conquirenti infra unum mensem post transmicsionem dictarum litterarum (omesso "bene quidem") alias d.o mense elapso (omesso "debeat") praedicta in Consilio generali per ordinem narrare et ad petitionem conquirentis in quolibet consilio d.ae Civitatis propositum fieri facere, et quod deliberabitur super praedictis supradicta (aliunde "per dicta" Consilia pro maiori parte praesentium cuiuscumq. Consilij id debeat observari, et si d.us conquirens de praedictis per eum non haberet pub. Instrumentum seu instrumenta quod de petitis, et narratis per eum aliter fidem facere teneatur, et si aliter represaliae concederentur ipsa concecsio non valeat ipso iure, et Notarius qui contra praedicta conficeret publicum Instrumentum condemnetur in libr. 25. den.

 

Qui non solverit dativum (sic) non possit habere

officium in Communi.  R.  XXXI.

 

Datium sibi per Commune impositum non solvens, non pocsit habere aliquod officium in Communi, nec in Curia Potestatis audiatur in iuribus suis, et hoc teneatur Potestas vinculo iuramenti observare, et quicumq. renunciaverit bonis nullum officium habere pocsit à Communi praedicto, et etiam praedicta omnia locum habeant, in de (cancellato) condemnatis de falsitate furto vel derobaria. Addentes, quod si quis intraverit officium Antianatus et Camerariatus non solverit sua datia pen. incurrat ipso facto decem libr. den.

 

Quod Vallis parlasij, cum Colle sit de Contrada

Urbestoli  R.  XXXII.

 

Vallis Parlasij cum Colle sit de Contrada Urbestoli usq. ad pedem Montis Labri, et Contrata S. Pancratij sit (omesso "de") Contrada Montis Nigri ad factione hominum, et honores.

 

Quod quilibet possit vendere vinum ad minutum cum

apodissa, et mensuris siggillatis.  R.  XXXIII.

 

Vinum ad minutum cum mensuris siggillatis Sigillo Communis quilibet vendere pocsit pro suo libito voluntatis sine poena et pocsit habere in Taberna quascumq. mensuras maiores petitto non siggillatas et qui contrafecerit solvat Communi poenam 20. sold. et nullus pocsit crescere praetium vini postquam inceperit vendere vinum praedictum, et de hoc habeat apodicsam à Potestate sine (Stat. 1441: "cum") praetio in qua dicatur quantum vinum vendere voluerit quem habeat ponere in Vegete. Et qui contrafecerit in praedictis vel aliquo praedictorum solvat pro banno Communi quinq. libras den. Et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et stetur sacramento ipsius cum uno Teste, et habeat medietatem banni praedicti, et teneatur in credentia.

 

De venditione Macelli Communis, et de praetio ipsius

R.  34

 

Macellum Communis Ameriae positum (scritto come "positur") in Platea S. Mariae vendatur et vendi debeat postquam ad manus Communis devenerit pro ipso Communi Macellarijs Civitatis Ameriae pro praetio I60 (la "I" sembra aggiunta) libr. den. pro quolibet Anno quas 60 libr. solvere (omesso "teneantur") Macellarij praedicti Camerario d.i Communis in festo Pascatis Resurectionis Domini, et eisd. venditio d.i Macelli fiat per DD. Antianos, et Sindicum Communis, et ad praedictam emptionem cogantur Macellarij consueti macellare Carnes pro d.o praetio et hoc habeat locum quando non venderetur una cum Gabella Carnium et quilibet Macellarius negans velle emere puniatur in 25. libr. den., et nihilominus cogatur ad emendum, addentes ad hoc, ut d.um Macellarium (aliunde "macellum") non sit ita foetidum prout ecse consuevit, et est, et ut sit, et efficiatur nitidum, et purum, ut melius conservetur statuimus, et ordinamus quod extra d.um Macellum ex parte exteriori pro occidendis animalibus, et alijs necessarijs ad praedicta expensis Communis Ameriae et de pecunia d.i Communis fiat, et fieri debeat sufficiens et apertum quoddam profellum de lignamine, et tabulis copertum cum cura, et sollicitudine Domini Potestatis, et DD. Antianorum Civitatis Ameriae qui pro tempore fuerint ad quod opus faciendum, et perficiendum sint ex nunc duo superstites eligendi per DD. Antianos, et si Potestas, et Antiani requisiti ad praedicta fuerint negligentes puniatur Potestas in centum libr. den., et in 25. quilibet Antianus.

 

Quod quando est dubitatio alicuius rei declaretur

de vocabulo per quinq. Convicino (sic)  R.  XXXV.

 

Ad declarationem in quo vocabulo sit res aliqua in incognito posita Potestas ad petitionem cuiuscumq. cogere (omesso "debet") quinq. viros à sè eligendos ... (spazio in bianco; aliunde "de contrata") quorum declarationi stetur, et si Potestas in praedictis fuerit negligens solvat vice qualibet Communi Ameriae 25. lib. den.

 

 

 

Quod cuilibet licitum sit protestari in Consilio, vel arrenga

Potestati, et alijs off(ici)alibus d.i Communis  R.  XXXVI.

 

Protestationem quamcumq. contra Potestatem, Judicem, vel Notarium vel eorum alterum in Consilio, vel arrenga pocsit quilibet facere de suo nomine vel Communis, nec ipse Potestas, Judex, vel Notarius protestationi offendendo (aliunde "ostendendo se") dicto vel facto, nec Notarium (aliunde "Notarij") prohibeant quin ipsam protestationem scribat, (aliunde "quod ipsam protestationem non scribant") sed quilibet Notarius ex ea rogatus eam scribere teneatur et qui contrafecerit solvat d.o Communi pro banno x. libr. pro qualibet vice, et quolibet praedictorum.

 

Quod Potestas teneatur expellere malsano (sic) de Civitate

R.  XXXVII.

 

Ad sanitatem conservandam Potestas, et eius Officiales teneantur ad poen. 50. libr. de eorum salario inquirere sollicite, contra Leprosos, et malsanos Civitatis praedictae infra primum mensem sui reggiminis, et si invenerit aliquem super aprehensum de d.o morbo, teneatur ei mandare vel eius Consanguineis, vel alijs personis sibi convicinis quod infra octo dies post factum praeceptum eum expellere extra Civitatem ad remotas partes absq. spe redeundi, et qui d.is Officialibus non obediverit sit in poen. 50. libr., et unicuiq. sit licitum tales infectos accusare, et si de aliquo esset contentio remaneat in potestate Consilij, et nullus leprosus audeat stare, vel stet in Civitate Ameriae, et hoc Capitulum Potestas faciat servari ad poen. 20. libr. Et quod Custodes portarum ipsius Civitatis non permittant aliquem de praedictis leprosis introire in Civitatem ad poen. 20. sold. pro quolibet leproso, et quolibet custode dictarum portarum, et banniantur (sic) quolibet mense.

 

Quod DD. Antiani possint facere Consilium ubicumq.

voluerint in absentia Potestatis  R.  XXXVIII.

 

Domini Antiani Populi pocsint facere consilia et reformationes, et arrengam in Palatio Communis, et Populi, et extra Palatium, et in absentia Potestatis instante Sindicatu (aliunde "et instrumenta et sindicatus") cum consensu Consilij, et quod per eos factum fuerit valeat, et teneat, ac si personaliter interecset Potestas dummodo prius ipse Potestas fuerit requisitus, ut intersit ad Consilium supradictum.

 

 

Quod DD. Antiani cum presentia, et voluntate Consilij

possint facere sindicum.  R.  XXXIX.

 

Congregare ad Consilium, et arrengam pocsint Domini Antiani Populi ubi eis placuerit, et ipsi, vel maior pars ipsorum cum auctoritate, et voluntate cuiuscumq. Consilij adunantiae, vel arrenghae, et Consilium, vel addunantia, vel arrenga huiusmodi cum aucthoritate, et voluntate dictorum DD. Antianorum pocsint facere et ordinare quemcumq. Sindicum, actorem, Procuratorem, et nuncium specialem d.i Communis Ameriae, et eorum et ad quemcumq. acta, causas, et negotia, ut eis videbitur aucthoritate praesentis Capituli, et quicquid in praedictis, et de praedictis factum fuerit valeat, et teneat pleno iure.

 

Quod DD. Antiani Populi teneantur videre omne scritium

quod nasceretur inter aliquos unde statum Ameriae

possit perturbari  R.  XL.

 

Si aliqua quaestio scritium sive lis ab aliquo, vel inter aliquos orta ecset seu nasceretur imposterum (sic) inter aliquas personas unde pocsit status d.ae Civitatis aliquo modo turbari quod Domini Antani populi qui sunt, et pro tempore erunt pocsint, debeant, et teneantur ipsam quaestionem litem, et controversiam summarie facere decidere, terminare, et disbrigare prout melius eis videbitur, et eorum diffinitioni partes inter quas quaestio scritium, vel controversia fuerit stare, et parere debeat, (sic) et quod per Commune praedictum fiat ita quod ea quae per d.os Dominos Antianos dicta fuerint super praedictis omnino observent.

 

De non accipiendo Pedaggium ab illo qui esset ab (sic)

aliqua Terra in qua Amerini Pedagium non solvunt  R.  XLI.

 

Pedaggium non accipiatur ab aliquo homine qui est de aliquo loco ubi non accipitur pedagium ab hominibus de Ameria, et eius districtu.

 

Quod Potestas non faciat ligna in bonis alterius  R.  42

 

Non pocsit fieri facere ligna D. Potestas in bonis alicuius de Ameria ad poen. 25. libr., et si quis praestiterit operam, vel Bestiam pro d.is lignis puniatur in quinq. libris nisi d.a ligna emicset, et sibi de labore suo, et mercede satisfaceret.

 

 

 

De beneficijs Mulierum quod admittantur in Testes

R.  XLIII.

 

Non obstante iure Canonico, vel Civili, ut inopia probationum maleficia non remaneant impunita statuimus et ordinamus quod quelibet Mulier non malae famae pocsit induci, recipi, et produci, ac etiam examinari in Testem in causis Criminalibus, et maleficiorum, quae examinatio dictarum mulierum et acta facienda cum eis in Causis maleficiorum, et etiam in Civilibus Causis fiant, et fieri debant ubi praesentia ipsarum Mulierum ecset necessaria in Claustro Ecclesiae S. Augustini de Ameria vel ante ipsam Ecclesiam, et non alibi cum praesentia duorum Civium d.ae Civitatis, et non alio modo, addentes quod nulla Mulier pro ipso Testimonio ferendo, vel pro debito pecuniario, vel pro aliqua dativa solvenda pocsit mitti in Carceribus d.i Communis, et ommittentes idonee satisdare de non discedendo ante Ecclesiam praedictam recludatur et recludi debeat ante, et apud aliquod Monasterium d.ae Civitatis, et ad beneplacitum Potestatis ad poen. 50. libr. contrafacienti in aliquo praedictorum.

 

De non ferendo aliquam sententiam absolutoriam

ultimo mense reggiminis.  R.  XLIIII.

 

Rectores, et Potestas Civitatis Ameriae vel alij officiales Ameriae non debeant in Causis maleficiorum ferre aliquam sententiam absolutoriam ultimo mense sui reggiminis, seu officij, et si fieret d.a Sententia (aliunde "ferret d.am sententiam") ipso iure non teneat (omesso "ipsa sententia") et sit nullius vaoris et officiales (omesso "contrafacientes") in praedictis puniantur vice qualibet (omesso "in 25. libr. den. Addentes d.o capitulo et statuentes ac firmantes quod") officiales d.i Communis tam Potestas, quam quilibet alius officialis qui sententias ferret, et ferre potest in Civitate praedicta et qui erit pro tempore pocsit, et valeat, et teneatur et debeat in Causis Criminalibus, extraordinarijs, et in damnis datis sententias condemnatorias, vel absolutorias per sè, vel suum Notarium leggere, vel recitare in ipsius praesentia in Consilio generali d.ae Civitatis de mandato Domini Potestatis bandiendo, et congregando, et si in d.o Consilio postquam (omesso "fuerit") banditum et ... (spazio in bianco; aliunde "more solito pulsatum ad illud non fuerit numerus consiliariorum praesens") dummodo sententiae ipsae ferantur et ferri debeant presentibus Dominis Antianis Populi Civitatis praedictae vel maiori parte ipsorum et sic latae, recitatae, et promulgatae valeant, et teneant sive fuerint praesentes illi qui tunc condemnabuntur, vel absolventur, sivi (sic) fuerint absentes sive erunt citati sive non ad d.as sententias audiendum dummodo tempore bandimenti d.i Consilij ex parte d.i Potestatis ferri debentis ipsas sententias banniatur per publicum Praeconem d.i Communis in Capite scalarum Palatij d.ae Civitatis quod omnes habentes aliquid facere in Curia maleficiorum extraordinariorum, et damnorum datorum intersit, (sic) et interrecse debeant ad audiendum d.as sententias in d.o Consilio, et d.um tale bandimentum scribatur in actis ipsius Potestatis per eius Notarium, et sic factum, et scriptum habeatur pro vera, et legitima citatione dictorum postea Condemnatorum vel absolutorum aucthoritate praesentis Statuti non obstante aliquo iure quod in contrarium loqueretur.

 

Quod nullus officialis d.ae Civitatis durante suo Officio

possit se absentare  R.  XLV.

 

Nullus officialis Civitatis Ameriae durante toto (corretto) tempore sui officij, et etiam post depositionem sui Officij durante toto tempore quo debet stare ad sindicatum pocsit se absentare extra Civitatem, et districtum Ameriae sine exprecsa licentia Consilij Generalis d.ae Civitatis, et si aliquis ex d.is officialibus contrafaceret in praedictis puniatur pro qualibet die qua steterit contra d.am formam in x. libr. (scritto sopra) den., et quod semper d.is officialibus satisfiat per Camerarium Communis pro rata ipsius quo serviverint, et ultima eorum salarij paga remaneat in depositum paenes Camerarium Communis ... (spazio in bianco; aliunde "quae demum") facta absolutione de praedictis secundum formam Statutorum solvatur eisdem officialibus.

 

Nota a margine

(S.N.) Absenti cum licentia utrum debeatur salarium pro tempore absentiae vid. supra lib. p.o in rubr. de Salario Potestatis. Ratio est quia officiales omnes de per se non autem per substitutum officium exercere tenentur. text. in auth. ut nulli iudic. Capic. decis. I5I. de quo late videndus Garzias Mastrill. de Magistr. lib. p.o cap. 29.

 

Quod fideiussor qui fideiusserit pro forensi possit

ipse, et principalis conveniri  R.  XLVI.

 

Fideiucsor si quis pro aliquo forensi, aut aliquis fideiucserit pro forensi qui non constringat sè ad bancum Civitatis Ameriae et non ecset Curiae Ameriae subiectus quod Creditor apud quem fideiucsio facta extiterit pocsit tam fideiucsorem quam principalem Debitorem et quem ex eis voluerit convenire pro suo libito, et voluntate non obstante capitulo supra posito quod primo conveniatur principalis debitor quam fideiucsor, nec aliquo alio quod in Contrarium loqueretur et hoc locum habeat in praeteritis, praesentibus, et futuris.

 

Quod acta aliqua facta contra aliquem tunc existentem

in exilio non valeant  R.  XLVII.

 

Omnia, et singula acta tam Civilia quam Criminalia quam extraordinaria acta facta, seu gesta in aliqua Curia Civitatis praedictae quacumq. causa, et (omesso "a") 20. Annis citra contra aliquem existentem in exilio, vel expulsum ratione partialitatis sint, et debeant ecse cacsa, et irrita et inania ipso iure, et ex d.is actis Communi, vel alicui privato nullum sit ius acquisitum, nec aliquis audiatur allegans, et cuilibet d.o modo absenti sit licitum ius suum prosequi contra quemcumq. nec pocsit sibi distractio praescriptio, vel usucapio quae concurricsent (aliunde "cucurrissent") d.is temporibus vel facta ecset, vel iudicatam (aliunde "inducta") obijci, vel opponi.

 

Quod Porci non vadant per Civitatem  R.  XLVIII.

 

Porcos scrofas quicumq. habet in Civitate Ameriae ... (spazio in bianco; aliunde "ad trogum" o "ad trogium") teneantur (sic) ipsos retinere ligatos aut reclusos ita quod nullo modo vadant per Civitatem, et qui contrafecerit solvat pro poena 20. sold. den. de facto pro quolibet Porco, seu Scrofa, et quilibet pocsit contrafacientem denunciare, et accusare, et stetur denunciationi et accusationi ipsius et habeat 3.am partem banni, et teneatur in credentia, addentes quod si quis reperiret in Hortum suum laboratum aliquem pullum (corretto) pocsit impune eum occidere et occisum proicere extra ipsum hortum non obstante aliquo stat.

 

Quod Ementes possessiones à fraternitatibus faciant

scribi in suis libris.  R.  XLIX.

 

Statuimus quod quicumq. in praeteritum, et in futurum fuicset adeptus aliquas pocsessiones, vel in futurum acquiret aliquo titulo vel colore à fraternitate S. Mariae, seu alio pio loco persona vel universitate Communi Ameriae subiecta, teneatur ipsas pocsecsiones ponere, et poni facere in suo Catasto, et libra, et solvere cum effectu Communi Ameriae omnia, et singula datia, et collectas pro tempore quo pocsederit infra mensem à Die publicationis praesentium, et solvere in futurum prout (omesso "et tempore quo") datia imponerentur per d.um Commune ad poen. 25. libr. de facto auferend. à quolibet contrafaciente, et qualibet vice, et pro quolibet paetio (sic) Terrae quod relinqueretur seu relictum fuerit in quo fuerit in pocsessione d.a Confraternitas, ita quod fructus d. Petij Terrae cedant, et convertantur in utilitatem d.ae Confraternitatis d.um petium Terrae elevetur, et elevari debeat de libro, et Catasto relinquentis, vel eius haeredum, et ponatur in libra fraternitatis.

 

Quilibet volens artem facere admittatur ad ipsam artem

sine praetio  R.  L.

 

Quicumq. vellet artem aliquam intrare pocsit, et recipiatur per homines ipsius artis sine aliquo praetio, vel intratura.

 

Quod ius laboratoribus (aliunde "laboratoris")

sit salvum  R.  LI.

 

Si aliquis vendat in futurum aliquam Terrarum (sic) semper ius laboratoribus (aliunde "laboratoris") sit salvum, et idem dicimus ita quod non pocsit de pocsesssione seu agro, quem colendum susceperit existentibus fructibus in ea, expelli, nec ipsa (aliunde "ipse") renunciare pocsit, sed exfructata possecsio remaneat ementi.

 

Quod agens non audiatur nisi primo satisdederit

in causa reconventionis  R.  LII.

 

Statuimus quod nullus aggens, vel aliquid petens in Curia Ameriae audiatur vel audiri pocsit per aliquem iudicem, vel officialem d.i Communis coram quo ecset quaestio, vel petitio porrecta, nisi ante omnia ad petitionem et voluntatem conventi satisdederit de stando iuri coram d.o officiali, et in d.a Curia in causa reconventionis quam fieri vellet, vel diceret per ipsum conventum, et de iudicio sixti, et iudicato solvendo.

 

Quod qui vult habere beneficium Cittadinantie

habeat domum Ameriae  R.  LIII.

 

Statuimus quod quicumq. vult habere beneficium Cittadinantiae qui fuerit receptus in Civem teneatur habere domum propriam, et liberam in d.a Civitate infra annum à die publicationis praesentium statutorum, et quod quilibet forensis qui voluerit ecse Civis d.ae Civitatis in futurum, nisi primo Domum propriam habuerit ecse non pocsit salva, et reservata dispositione alterius Capituli posit. sub rubr. de pen. duplican. contra forensem, et si quis volet (sic) d.um beneficium adipisci personaliter debat (sic) coram D. Antianis comparere, et suam petitionem offerre teneatur, et debeat in Consilio d.ae Civitatis, et id quod in d.o Consilio firmabitur circa praedicta habeat plenum robur.

 

Quod aptetur via qua itur ad S. Mariam de Monticellis

R.  LIIII

 

Aptetur, et aptari debeat via qua itur ad S. Mariam de Monticellis usq. ad S. Laurentium de urbestulo per adiacentes ad voluntatem DD. Antianorum et D. Potestatis.

 

Quod operarij vadant de mane in platea cum ferris

aptis (corretto) ad laborandum  R.  LV.

 

Statuimus quod quilibet operarius, tam Civis quam Comitatensis, vel forensis quando iverit de mane in Platea S. Mariae ad sumendum operam, debeat secum portare ferramenta, cum quibus debeat laborare, et panem (segno di abbreviazione superfluo) necessarium pro ipsa die incontinenti facta conventione cum patrono teneatur ire recto tramite ad portam per quam exire debet ad laborandum, et qui contrafecerit solvat vice qualibet quinq. sold., et liceat d.o Patrono retinere de salario convento quod duxerit si operarius non iverit ad laborandum, ut dictum est pro rata diei, et praedicta banniantur.

 

Quod rectores Civitatis Ameriae non retineant aliquem

ad studendum  R.  LVI.

 

Statuimus quod Potestas, vel aliquis officialis Civitatis praedictae non pocsint nec debeant retinere ad studium filium, fratrem, vel Nepotem vel aliquem suum familiarem in aliqua arte tempore sui officij, et qui contrafecerit solvat pro quolibet, et qualibet vice 25. denar.

 

De aestimatione ronzenorum facienda infrascripto

modo  R.  57

 

Per DD. Antianos Populi eligantur duo boni homines, ad extimandos Ronzenos, et aequos aptos ad locandum ad vecturam, et nullus habens aequm pocsit eum locare ad vecturam, nisi primo fuerint extimati ipsi aequi, vel Ronzeni ad petitionem cuiuscumq. petentis infra tres dies postquam Antiani fuerint requisiti ad poen. x. libr. (omesso "pro quolibet ipsorum et qui contrafecerit etiam in decem libris") vice qualibet puniatur Communi pro poena. Et si talis aequs, vel Ronzenus accideret quod moreretur vel magagnaretur paenes Conductorem ipsius quod teneatur d.um Aequm vel Ronzenum emendare Domino cuius est secundum extimationem quae fieret per d.os extimatores non obstante alia cura, vel cautela quae quocumq. quaesito colore, vel sub quacumq. conceptione verborum fieret, et non obstante quod in instrumento ecset liquide scriptum mutuum, vel depositum, quae cura et cautela sit ex nunc authoritate praesentis statuti cacsa, et nullius valoris, quae extimatio facienda per d.os extimatores sit secreta paenes cancellarium d.i Communis donec casus evenerit, quod (aliunde "qui") extimatores habeant pro ipsorum, et cuiuslibet ipsorum salario 20. sold. pro quolibet autoritate praesentis Statuti.

 

De poena aperientium Bussolas.  R.  LVIII.

 

Nulla persona audeat sive praesumat, nec ipsi banditores, vel aliquis alius d.ae Civitatis aperire Bucsulas palluctarum in Consilijs Civitatis praedictae, et quando Consilia fiunt Cancellarius tantum valeat aperire, et qui contrafecerit vice qualibet, et pro quolibet in quinq. sold. den. puniatur.

 

De poena capientium tenutam aucthoritate propria

R.  59.

 

Nulla persona audeat, vel praesumat capere aliquam tenutam de aliqua re, aucthoritate propria, vel alicuius publici Instrumenti alicuius crediti sine auctoritate, et decreto Judicis causarum Civilium Communis Ameriae secundum formam statutorum, ad poen. centum libr. den. Et si ceperit ipsa captio sit nulla.

 

Quod fiat resignatio Dotis quando vir vergerit ad inopiam.

R.  LX.

 

Quicumq. vir vergerit ad inopiam, et petitum fuerit pro parte Uxoris, quod fiat sibi reacsignatio, et restitutio dotium vir teneatur reacsignare eas de bonis de quibus vir ecset in pocsessione, et quod Potestas, et iudex coram quibus ecset expositum pro parte Uxoris teneantur, et debeant eid. restitui, et reacsignari facere cum effectu sine aliquo strepitu, et figura Judicij solemnitate iuris qualibet praetermicsa, et etiam sine salarij solutione, ne Mulieres mendicare, et meretricare cogantur.

 

De pena Castaldi intrantium (sic) domum clausam  R.  LXI.

 

Nullus Castaldus pocsit intrare aliquam domum clausam causa, et occasione pignorandi, vel aliqua alia causa, vel si intraverit, et aliquid inde extraxerit aliquo quaesito colore puniatur in x. libr., et Potestas teneatur ad petitionem cuiuscumq. vinculo iuramenti d.os Castaldos sic intrantes domum alienam punire secundum formam statutorum ac si ecset furatus res quas extraxerit de d.a Domo (omesso "dummodo in dicta domo") aliquis non exist. et quod credatur Domino Domus contra d.um Castaldum per se (aliunde "pro re") sibi subtracta usq. ad x. sold., et ab inde infra.

 

Quod fratres simul stantes teneantur omnes, et sint obligati

pro dote uxoris fratris.  R.  LXII.

 

Si plures fratres simul steterint, et aliquis ipsorum Uxorem caeperit et unus fuerit obligatus pro dote d.ae Uxoris, et alter non, omnes teneantur tempore restitutionis pro rata non obstante quod in Instrumento Dotis non fuerint omnes obligati, dummodo ipsa dos fuerit conversa in utilitatem communem omnium dictorum fratruum, et si sic conversa non ecset teneatur solus ille qui Dotem recepit.

 

De prohibita suspentione presentium statutorum

R.  LXIII.

 

Ut statuta in praesenti volumine designata, et scripta ad litteram prout iacent perpetuo conserventur illesa, et de facili revocari non pocsint statuimus, et ordinamus quod omnia, et singula statuta supra, et infra scripta in qualibet parte sui de verbo ad verbum, et de littera ad litteram perpetuo sit firma, et rata ita quod ipsa, vel aliqua ex eis in totum, vel in partem tolli, abrogari, cacasari diminui, vel suspendi quoquo modo non pocsint aliquo quaesito colore, nisi de praedictis cacsatione, diminutione abrogatione abbolitione, et suspensione, et quelibet ipsarum fieret proposita specialis cum toto tenore capituli, vel statuti, de quo suspendendo, vel tollendo aggeretur in Consilio Civitatis Ameriae ad poen. centum libr. Addentes quod si quae privata vel publica persona ausa fuerit, vel actentaverit aliquid de supradictis statutis, vel insertis cacsare irritare, vel addere puniatur de facto in 50. flor. auri, et si quis in immargine (sic) ipsarum scripserit similiter de facto puniatur in 25. libr. denar.

 

Quod Troscionus Castri Macchie, et fons Capetae aptentur

R.  LXIIII.

 

Sindicus Castri Macchiae Comitatus Ameriae faciat per homines d.i Castri bene purgari, et mundari fontes, et Troscionem d.i Castri toties, et quoties opus fuerit ad poen. 25. libr., et Potestas faciat executioni mandare ad petitionem cuiuscumq. petentis ad poen. x. libr. Et quod quilibet de Macsano det unam operam personalem ad fodiendum, et aptandum fontem, et aquam Capetae supra Macchiem, et quilibet de Macchiae duas operas ad d.um opus, et unus, et unus (ripetuto) soprastans (sic) ponatur pro Communi Ameriae seu (omesso "per") DD. Antianos Populi, ita quod probetur omni tempore fuicse pro Communi Ameriae d.a cavatio facta, dende (sic) quilibet de afrancatis seu subiectis Communi Ameriae (omesso "habitans ultra pontem") dent (sic) unam aliam operam, demum ponatur in Consilio Communis si ad d.um opus est aliquid faciendum, et quod in d.o Consilio deliberabitur, observetur.

 

De Meretricibus retinendis in loco publico  R.  65.

 

Ad hoc, ut sodomiticum vitium extirpetur de Civitate Ameriae, et Meretrices tuto permaneat (sic) in ea statuimus, et firmamus quod Meretrices quae erunt, et stare volent in Civitate praedicta sint, et ecse debeant sub protetione Communis, et Rectores d.ae Civitatis teneantur et debeant ipsas defendere ab omni nocumento, et offensione quae fieret contra eas eorum vinculo iuramenti, et ut in certo loco moram trhaant volumus, et decernimus quod Domus earum habitationis expensis Communis ematur, vel conducatur per ipsum Commune, vel D. Antianos populi d.ae Civitatis prout eis videbitur, et in praedictis sollicitam curam gerant, ita quod praedicta Domus ematur vel conducatur per ipsos Dominos Antianos infra duos Menses à die publicationis praesentis statuti vinculo iuramenti, et ad poen. 20. libr. Addentes quod beneficium ipsis meretricibus concecsum extendatur ad publicos lenones ipsarum aliquo non obstante. Declarantes quod ipsa protectio intelligatur in hoc, videlicet, quod ipse Meretrices earumq. Lenones, et Ruffiani toto tempore quo stabunt in loco deputato in Civitate Ameriae sint, et habeant pro Civibus d.ae Civitatis, quoad poenam seu banna sive offendant sive offendantur ab alijs dicto, vel facto.

 

De dubijs praesentium Statutorum declarandis  R.  LXVI

 

Si aliqua oscuritas, (sic) ambiguitas titubatio dubium, vel incertum oriretur in posterum, et oriri contingerit in praesenti volumine statutorum, vel in aliqua parte sui statuimus quod Domini Antiani populi qui pro tempore erunt teneantur, et debeant, ad ipsorum, vel alicuius ipsorum declarationes statutarios adhibere, vel maiorem partem ipsorum una cum eis, et quod per ipsos Dominos Antianos, et Statutarios fuerit declaratum obtineat plenum robur. Addentes quod post publicationem praesentium per ipsos statutarios faciendam in Consilio d.ae Civitatis, statuta in praesenti volumine scripta, et non alia vetera, debeant observari in futurum, sed ipsa vetera debeant conservari in Archivio Communis, et in Ecclesia S. Firminae Ameriae ad hoc, ut retro gesta per quoscumq. Rectores, et officiales ipsius Civitatis ipsorum statutorum vigore firma sint, et rata, et teneant, et valeant ac si d.a statuta mutata non ecsent.

 

Quod Civilis et Criminalis actio possit in eod. libello

simul intentari  R.  LXVII.

 

Ad reprimendas calumnias in totum statuimus, et firmamus quod in uno, et eod. libello accusatorio seu denunciatorio pocsint accusantes, et denunciantes intendere, et in eod. libello intentare Civilem et Criminalem actionem ex eod. vel diversis factis descendentem et plures in eod. libello etiam de factis (omesso "adversis") pocsint, et valeant accusare, ac etiam Potestas, et Judex pocsint per officium praecedendo (aliunde "procedendo") condemnare ad privatum interrecse alterius etiam si petitum non ecset ab ea non obstante aliquo iure, vel statuto quod in contrarium loqueretur.

 

De electione Maggistri Grammaticae  R.  LXVIII.

 

Ad hoc, ut pueri Civitatis Ameriae doctrinam, et scientiam generalem sumere pocsint statuimus, et ordinamus pro comodo, et utilitate Communis quod Domini Antiani Populi Civitatis Ameriae qui pro tempore erunt pocsint, teneantur, et debeant nominare, et eliggere Magistrum Sufficientem expertum in gramaticali scientia ad legendum, et docendum quoscumq. volentes in Civitate praedicta cum salario, et provisione declaranda per Colleggium Advocatorum, et Notariorum d.ae Civitatis quia de hijs sunt melius informati, et ipsum salarium pocsit, et debeat ei solvi de pecunia ipsius Communis absq. aliqua deliberatione nova Statuto aliquo non obstante. Addendo etiam quod pro suo salario habeat, et habere debeat pro quolibet scolare, auditore Vesperorum et ab inde infra pro quolibet mense duos soli. tantum, pro Auditore Donati quolibet mense unum bolenum, (sic) pro facienti latinum cuiuscumq. conditionis existat quinq. sold. pro quolibet mense, d.um salarium per d.os Scolares debeat sibi solvi in fine cuiuslibet mensis ad poen. 40. sold. pro quolibet contrafac. et super omibus Potestas eid. Magistro favorem praestet quolibet tempore etiam feriato.

 

 

 

De electione, et officio Notariorum Civilium  R.  LXIX

 

Pro utilitate Communis Ameriae, et spe(ci)alium personarum ipsius, et ut gerenda, et scribenda, et gerenda de caetero in causis Civilibus de iure subsistant, statuimus, et firmamus quod ad scribendum acta Civilia in Curia Civitatis Ameriae eligantur, et eligi debeant duo Notarij d.ae Civitatis qualitate servata secundum formam statutorum quorum scripturae (aliunde "scripturis") stetur, et servetur, ("et servetur" non figura altrove) et credatur et stari debeat per quoscumq. tamquam publicis, et authenticis licet scriptae forent sine interventu testium, et ipsa suscripta per ipsos Notarios sic electos et deputatos, et qui deputabuntur ad scribendum praedicta valeant et teneant, et obtineant roboris firmitatem tamquam scriptas per leg(iti)mas personas, et publicas, et officiales Communis Ameriae alio non obstante, et ut de electione contentio oriri non pocsit ipsam elctionem de ipsis Notarijs ex nunc facimus in hac forma videlicet quod omnes Judices, Medici, Notarij et Speciales Civitatis praedictae mittantur, et mitti debeant in quamdam bucsolam existentem, et quae existere consuevit in Ecclesia S. Francisci, et in ea acsistere (aliunde "existere") debeant et singulis duobus mensibus cuiuslibet Anni duo, ex Notarijs praedictis sint, et ecse intelligantur ecse ad ipsum officium, et quando extrahantur Antiani, et alij officiales d.ae Civitatis d.a bucsula portetur in Consilio Generali d.ae Civitatis, et ibid. in praesentia duorum Antianorum Populi Civitatis praedictae d.a Bucsula una vel plures quae fuerit apponantur et ex ead. extrahantur duo nomina dictorum immicsorum existentium in d.a Bucsula qui fuerint Notarij, et habiles ad ipsum officium aequalitate servata, et d.i sic extracti habeantur pro legitimis Notarijs et legitime electis alias si non sint Notarij ambo, vel sint unius conditionis d.i sic extracti teneantur, et debeant duos praedictos Notarios eliggere, nominare, et ad ipsum officium. Ita quod quomodocumq. sit (sic) ipsi Notarij sive de extractis sive de electis sint aequalitate praedicta servata, et habeantur pro legitimis Notarijs, et eorum scripturis etiam sine Testibus stari debeant praeter quam in sententia quae debeat scribi cum Testibus et non aliter, et postquam omnia nomina dictorum Imbucsulatorum tracta fuerint de ipsis bucsolis, seu bucsula remittantur omnes praedicti Medici, Judices, Notarij, et Speciales in ipsas bucsulas, ut de eis in futuro tempore fiat electio supradicta forma servata. Et quod ipsi Notarij sic extraxti, et electi teneantur, et debeant eorum officium facere, et exercere bona fide, et sine fraude Kalendarium facere, et scribere dierum utilium secundum formam statutorum d.ae Civitatis, et quod contra eos vel eorum scripturas publicas opponi non pocsit, nec ex negatione pro eis detrhaatur vel detrai pocsit fidei dictarum scripturarum praetextu Notariatus non existentis vel d.ae electionis non apparentis vel non leggitimae (sic) factae.

 

Quod omnia praedia sint tributaria Communis Ameriae

R.  LXX.

 

Item statuimus quod omnia, et singula praedia sint (cancellato) Civium Civitatis Ameriae omniumq. Comitatentium incolarum, et districtualium sint tributaria et affecta oneri tributorum pro collectis imponendis per Commune Ameriae et eius homines, et officiales deputatos ad praedicta aliquo non obstante.

 

 

Sexti  libri  Finis

 

 

 

Observationes libri tertij Statutorum

uno quorum Capite distinctae

 

 

Observationes Rub. prima

 

  Statuta lib. 3.i ordinatoria Judicij comprehendere litigantes Ameriae, etiam si sint forenses Surd. decis. I33. n°. 5°. limita si sint sub foro Potestatis aut DD. Antianorum, secus si in foro Episcopali Rot. decis. 404. part. p.a divers., et quatenus sint ordinatoria non decisoria non veniunt servanda in Curia Romana Rot. par. 3. lib. 2. decis. I8I. n°. 6.

  Quid si forensis, vel non habens habitationem citatus (scritto come "citatur") non compareat infra hoc eod. lib. 4. rubr. 58.

  De Castald., et Bandit. infra lib. 6. rubr. I3. et seq., et quod isti teneantur portare caputeum rubrum infra lib. 4. rubr. 86., et quod non pocsit ecse Castald. eod. lib. 4. rubr. I0I et quod Castald. idem sit quod nuncius vide infra hoc eod. libr. px seq. in princ.

  Cives qui sint, vel forenses infra lib. 4. rubr. 58.

  Istud statutum non valet, cum velit citari domi sine scriptis ut per Mar. de Citat. n°. 8I, et n°. 63. Vant. de Nullit. n°. 88.

  De iure citationes fieri debent personaliter si fieri potest cap. quisquis 4. q. 6. cap. (omesso "j") qui matr. accus. post. Clement. p.a de Judic. glos. in cap. causam quae de dol. et contum. Paul. de Castr. in .l. ad peremptorium .ff. de Jud., et creditur nuncio referenti sè non invenicse Reum personaliter l. properandum .§., et si quid. ubi Bald. et Jas. n°. 7°. Tiraq. de retract. lignag. glos. 2. per tot. cum M. Ant. Peregr. decis. I22. n°. 5., et seq. ubi quod si Reus non fuerit personaliter repertus debet bis diversis diebus ad domum solitae habitationis citari, et ita est de iure l. p.a ff. de liber. agnoscendis l. 4. ff. de damnis infect. cap. fin. de ea qui mittit glos. in d.o cap. causam quae de dolo et contum. Paul. in d.a l. ad peremptorium.

  Add. pocse etiam Notarium uti persona publica de mandato Judicis citare M. A. Peregrin. d. decis. I22. n°. ij., et Judex per viam munitionis (sic) ut post Bald., et alios Marsill. in repert. l. de unoquoq. n°. I54, et etiam pars de mandato Judicis potest partem citare vide ibid. M. A. Peregr. n°. I2.

  Citatio secundum forma (sic) infra (cancellato) in hoc lib. 3. rubr. 3. in medio descript.

  Oretenus citatus quando dicatur contumax vers., et ad domum.

  In vers. et quibus tollit dubbium de quo Salutius (sic) ad praxim AC. lib. p°. cap. 55. n°. I4. in 2. imprecs. in ult. verbo imprecs. eod. lib. p°. cap. 5. ad fin. vide Peregrin. decis. I22. n°. p°. et seq.

  In vers. si vero Debitor vide semper Modern. in prax. A.C. cap. 25. lib. 3. ubi habes etiam quomodo procedendum, si haeres sit minor, sit infans etc.

  Vide Salust. in d. prax. A.C. d. lib. 3. cap. 27., ubi quod citatio fieri debeat nominatim in personam eorum qui habent primam causam in succecsione, et quod non sufficiat generalis secundum Bart. in l. si div. ff. ex quibus cau. in pocsessione eatur Alex. cons. I07. vol. 5. et vide ib. per Salust., qui dicit procedere quando haeredes, aut qui praetendunt causam p.am in succecsione sunt certi.

  In vers. et pro haeredibus vide Salust. lib. p°. cap. 54. ubi late de deputatione Curatoris in haereditati iacenti ad instantiam creditoris defuncti.

  In vers. et relatio facta, De requisitis ad hoc ut valeat citatio late Gagl. lib. p. obser. 48. usq. ad 58. Anton. Sol. in constit. Sabaud. de citat. glos. 4. Vant., in suo tract. de nullit. tit. de nullit., et defec. citat., vide aliqua per Tiraquell. de retract. consang. §. 8. glos. 2. n°. 9. et seq.

  In vers. afficiat eos. Adde, quod si plures fuerint haeredes citati, et  omnes non (Cod. Farratt. "divisim") compareant, numquid poterunt cogi ad costituendum unum Procuratorem qui comode citari pocsit, vide Mastrill. decis. I08., et cum illo distingue, ubi aut causa habet initium ab una persona, et debet unus constitui Procurator, aut ex pluribus, et plures debent dari, aut representant unam personam, et unus debet constitui, aut super rebus divisis, et individuis, si super divisis plures, super indiviuis unus vide ibid.

  In vers. contra ipsos haeredes. Vide Salust. lib. p. cap. 54. in praxi A.C.

  In vers. appareant citati. Vide Salust. lib. 3. cap. 27. suae praxis et an noceant istae citationes Clericis alijsq. personis Ecclesiasticis noceant factae per proclama coram Judice laico. Surd. decis. 26.

 

Observationes Cap. 2. lib. 3.

 

  Quod constare debeat omnino de relatione. vide Roland. cons. 47. n°. 66., et seq. lib. 2. Asin. in prax. §. 9. cap. p°. n°. p°.

  De Baiulis, eorumq. officijs vide Constit. Aegid. lib. 2. cap. 26. ubi habes multa de citatione, et earum relat., vide Gabr. in suis communibus conclus. de cit. conclus. 4. ubi Nuncio quando, et in quibus credatur. vide Carol. Tap. de iure Regni tit. de citat., et apparitorum Salario, et tit. de contumacibus.

  In vers., et deputatus. Et quod iste nuncius debeat iurare vide Tiraquell. de retract. lignag. §. 8. glos. 9. n°. ij. et seq.

  In vers. quod contineat. Ista enim sunt de ecsentia citationis secundum Vant. in suo tract. de nullit. ex defect. Citationis n°. 56 et seqq. quid vero si praedicta forma ommicsa nihilominus Reus citatus compareat in termino vide Marsill. in l. de uno quoq. n°. 5. de re iudic. in l. unius facinoris §. servo qui ultro n°. 4. ff. de qq., ubi quod tollatur defectus citationis ex praesentia partis ad actum Bart. in l. p.a ubi Tas. n°. p. cum seq. ff. de in ius vocando Caesar de Gras. decis. I33. alias 2I. in fine de rebus Ecclesiae non alien. Itaq. defectus citationis suplentur per praesentiam, vel intimationem, vide Rot. in una Cordubensi decimarum Ven. I4. Januarij I594. coram Seraphino.

  In vers. pulsari Campanam. Habes simile statutum Rom. lib. p°. Cap. 57, et semper consuevit, ut hora certa fuerit Causidicis statuta praesertim Rome de qua pulcre Martial. lib. 4. epi. 8.

Prima salutantes (trasc. errata) atque altera continet (errato: per "conterit") hora.

Exercet Raucos tertia Causidicos.

In quintam varios extendit Roma labores.

Sexta quies laxis, septima finis erit.

Sufficit in nonam Nitidis octava Palestris. (etc.)

(Cod. Farrattini reca ancora: "Et lib. viij. 66 (errato: 67) in Caecilianum.

Horas quinque puer non dum tibi nuntiat, et tu

Jam conviva mihi, Ceciliane venis.

Cum modo distulerint raucae vadimonia cartae (errato: "quartae") etc.)

Advertas tamen quod licet in citatione non sit nececse apponere horam debet tamen hora solita componere citatus. Bald. in l. si ut proponis C. quomodo, et quando Judex cum alijs add. per Marant. de ord. Jud. tit. de citat. n°. 66.

  In vers. ad petitionem Comparent. Debet enim accusari contumaciam per partem l. properandum §. et si quid. ubi Jas. in V. not. C. de Jud. Aim. cons. 254. n°. 2°. Afflict. in const. Regni lib. p°. rubr. 96. n°. 20., ubi quod ita servatur Asin. in tract. de execut. §. 3. cap. I5., et postea Judex declarat contumacem Cephal. cons. 770. n°. 3. lib. 5. declara ut  per eumd. Cephal. d.o cons. Natt. cons. 364. n°. 9. lib. 2.

  In vers. si partes fuerint concordes. Concordia enim, et praesentias partium suplet citationem quoniam comparitione tollitur omnes defectus citationis sicut ipsa praesentia. Marsil. ad l. de unoquoq. ff. de re iudic. ex illo tenetur ibi de unoquoq. negotio praesentibus quos causa contingit iudicare opportet id. teneas si fuerint moniti à Judice, ut compareat de sero Faelin. in cap. p°. n°. I5. de iud. Seraphin. decis. III8.

  In vers. vel Procuratoris. Intelligas de Advocatis, vel Procuratoribus qui comparuerunt personaliter, non de ijs qui fecerunt allegationem in scriptis Allber. de statut. partium j. quaest. I6. Abb. in rubr. de port.. Grat. lib. p. discept. forens. cap. 39. n°. 6.

  Secus in factis privatis hoc eod. libro rubr. 23. in fin.

 

 

 

Observationes Cap. 3. lib. 3.ij

 

  Semper incoandum est iudicium à principali ita ut p.i actus iud. citatio oblatio libelli etc. numquam fiat Procuratori, sed principali Grat. discept. I45. vid. semper Salust. ad praxim A.C. lib. 2. cap. I9. et eumd. Grat. in decis. Marchiae decis. I54.

  Quod pocsit in eod. libello, actio simul Civilis, et Criminalis intentari infra lib. 6. rub. 67.

  Limita infr. lib. 3. rub. 2. lim. in Communi dividundo hoc eod. libro rubr.I8. lim. in causa Piorum locorum supra lib. 2. rubr. 5. lim. infra hac ead. rubr. post med. limita etiam in fideiucs. se peten. conserv. indemnem hoc eod. lib. rubr. I5. De quo in hoc eod. lib. 3. rubr. 25.

  Add. numquid libellus sit de substantia, et forma iudicij per glos. in constit. March. lib. 5. ca. p°. in verbo libellum n°. 6., ubi ex pluribus concldit quod sit ex forma, et substantia iudicij vide Bald. in auth. oferatur C. de lit. contest. ubi DD.

  In vers. de reo. Citabitur tunc Reus ad videndum fieri productionem libelli dicendum contra admitti ad p. d., et reproducta citatione et oblato libello Judex admittet si, et in quantum, et terminum trium dierum statuet ad deliberandum etc. quo pendente nihil innovabitur etc. l. p.a C. de dilat.

  In vers. Comparendum postmodum. Elapso termino trium dierum, citabitur reus, cum fuerit litem contestatus, citabitur ad contestandum contestariq. videndum litem iurare, iurariq. videndum de calumnia alias videndum pronunciari litem haberi pro contestatio iuramentumq. pro praestito iuxta formam statutorum, et relatione facta pro parte Actoris fit litis contestatio, et iuretur de calumnia, et Judex decernit litem pro contestata haberi, et iuramento calumniae pro praestito, nisi per totam cavendum tamen ab ista pronuntia, ne detur mandata appellationis. Vid. lib. 5. in const. Aegid. cap. I6. de (Cod. Farattini aggiunge "modo et") terminis servandis in Civil. causis.

  In vers. , et per Judicem. Deinde actor accedat ad probandum  eius intentionem (Cod. Farr. agg. "quae") fiunt aut per Testes, aut Instrumenta si per Testes fiat citatio ad dicendum contra Articulos si per Instrumenta ad dicendum contra iura vid. d.am Const. Aegidianam loco cit.

  In vers. Peremptorius. Contumax si fuerit Reus, causa discutitur deide praefiguntur dilationes Statutariae quae sint decem dierum ut vides ad probandum, et probatum habendum per omne genus probationis illisq. elapsis nec Reus, nec Actor poterit aliquid probari, et citatio ita fiet. Citetur ll. ex.lis (Cod. Farr.: "ex adv. principalis") ad videndum sibi praefigi dilationem Statutariam ad p. d. inst. etc. relatione facta Judex det terminum x. dierum et illis durantibus produci debent, tam ab Actore quam Reo quicquid producendum est ad probandum, vel excipiendum, et illis elapsis neuter auditur quibus etiam durantibus nihil est agendum alias nulliter l. p. C. de dilat. Tas. l. 2. n°. 38. ff. de re iudic., et numquid Judex pocsit prorogare dd. dilationes, vide late per Menoch. de arbi. Jud. qq. lib. 2. cent. p.a cas. 52. post Bart. Tacs. et DD. in l. 2. ff. de re iudic.

  De poenis autem capientium tenutam propria auctoritate vide lib. 6. rubr. 59. et de poenis molest. aliquem in tenuta lib. 4. rubr. 7I. cum ibidem in concord.

  In pronunciatione Tenutae vide infra hoc eod. lib. rubr. xiiii.

  Vers. cum audiat. Nota quod in summarijs proceditur simpliciter de plano sine strepitu, et figura Judicij in quibus qualis qualis (ripetuto) petitio absq. conclusione sufficit, quae ex probationibus declaratur. vide semper Card. Mantic. decis. I4I. post. scrib. in Clement. saepe de verb. signif. Bart. in extravaganti ad reprimen. in verb. , et fig. in quibus scilicet summarijs Actor non tenetur declarare, qua actione uti velit, et pocsunt deduci actiones etiam contrariae quia intelliguntur deductae eccettualiter (Cod. Farr.: "eventualiter") et ordine succecsivo, et actor probatum obtinere. vid. Card. Mantic. d. decis. I4I. per tot. praesertim n°. 5. et seqq.

  Vers. tenuta pro Dote. Vide DD. in cap. Salubriter ex. de usur. intelligas tantum costante matrimonio, nam si morte Mulieris solvatur matrimonium fructus postea computabuntur in sortem. Vide Rot. in una Bononiensi Dotis Veneris 4. Julij I597. coram bon. mem. Ill.mo Panfilio, et in una Romana Dotis 24. Maij I60I. coram Lancellotto, cum alijs adducendis infra hoc eod. lib. 3. rubr. 45.

  Add. nihilominus pocse effici per Statutum, ut Creditores immisci (Cod. Farr.: "immissi") in tenutam bonorum sui Debitoris lucrentur fructus Dec. cons. 464. n°.p°.

  Vers. Statuimus. Requiretur tantum talis qualis petitio quae omitti non debet. Marant. de ord. iud. 4. part. 9. dist. n°. I2. et seq.

  Vide Card. Mant. in allegata decis. I4I. uti (C. Farr.: "ubi")post scribent in Clementina saepe de verb. signif. de summario Jud. in quo sufficit non solum qualis quali (ripetuto) petitio, sed tantum obtinetur quantum probatur. add. Tiraq. in suo tractatu de iudicijs in rebus exiguis, in Regno Utriusq. Siciliae omnes causae sunt summariae. Mastrill. decis. I3I. n°. 9. quae nullum ordinem, et solemnitatem requirunt vide eumd. Mastrill. decis. 237. n°. I5. Vin. decis. 235. n°. I0. et seq.

  Vers. sacramento Actoris. Si datur (sic) Juramentum actori in suplementum plenae probationis, quod regulariter in causis arduis, et gravibus non datur. vide Mancin. de iuram. par. 2. art. 6. n°. 5. post Menoch. de arbitr. qq. lib. 2. cas. I90. ubi late quod resideat in arbitrio Judicis, an deferat huiusmodi iuramentum, et add. quod Stat., seu consuet., ut imperfecta probatio per famam, vel unum Testem habeat vim plenae probationis, vel credatur iuramento alicuius in causis magni praeiudicij dicitur inrationabile, et inhonestum, secus in his quae sunt parvi praeiudicij. vide semper Tiraq. de Judi. in rebus exiguis in princ. vers. 2.a ratio est etc. et quando iuramentum deferatur in suplementum. vide late per Grat. discept. I44. n°. 35, et seqq. et decis. 36. in decis. March.

 

Observationes Cap. 4. lib. 3

 

  Limit. ut supra prox. praecedent. rubr. post. med.

  Limit etiam in fideiucsore qui petit sè conservari indemnem à princ. infra hoc eod. lib. rubr. I5. limita si agatur de communi dividundo infra hoc. eod. lib. rubr. I8., et infra ibidem rubr. 20.

  Vers. p°. Salarium. Vid. Constit. Aegidian. March. l. 2. cap. I7

  Limit. huiusmodi Statutum non comprehendere actores pauperes qui in qualibet materia, et generali dispositione censentur exclusi quoniam semper Paupertas excusat l. nam I5. ff. de dol. l. non facile ff. si cui plusquam cum sim. add. in tract. de excecs. notar. cap. 36. n°. p°., et numquid procedat stat. huiusmodi in causis miserabilium quod non habes infra ubi limit. etiam favor Piorum locorum de quo vider. etiam opportet  Bald. in auth. generaliter C. de Epi. et Cler. n°. 2. Mar. de ord. Jud. distin. 9. par. 4. n° ... (puntini)

  Vers. non comparendo. Vide in Cap. p°. extra de eo qui mittitur in pocsession.

  Vers. si autem. Servatis in quolibet actu, vocatis qui fuerint vocandi, et verificatis verificandis, quod si secus faciat Judex dicitur non uti Judex, sed uti privatus proceere, et spoliat l. meminerit ubi scrib. C. unde vi.

  Vers. et feratur. Ulterius adde ordinarijs iudicibus sportulas à Litigantibus, et Salarium non deberi si salariati fuerint à Communi. vide Andr. Gagl. pract. observat. cap. I52. n°. 7. et seqq. lib. p°. Caeterum quod secundum consuetudinem fori exceptis causis summarijs eisd. propinae et sportulae debeantur. vide Natt. cons. I54. Grat. discept. cap. 55. n°. 39. et seq. et num salaria de quibus hic agitur exigi valeant ab Arbitris, seu Arbitratoribus vid. eiusd. Natt. cons. 89. per tot. Grat. d. cap. 55. n°. 45, quod sint, et dicantur expensae necessariae vid. text. in auth. de Judic. §. nè autem, et adverte quia ut colligitur ex constit. Aegid. inter constit. Marchiae supra annotat. lib. 2. cap. I7. causa, cur ista salaria solv. stat. fuit, ut pecunijs inde redact. Commune postea solverit salaria, et expensas, Judicum, et propterea, cum hodie sit introductum ut salaria iudicum solvantur per focularia, vel sportulae dentur in finae (sic) causae non recte exigi à litigantibus ista salaria.

  Vers. remedio appellationis. Nota effectum Appellationis per quam sententia c. venientes de re iud. cap. pastoralis de re iud. cap. pastoralis (ripetizione) §. preterea (Cod. Farr.:"propterea") de officio deleg. Abbas in cap. ult. §. 6. de sequestr. pocs. et fruct. in rubr. de appel. n°. 4. ubi Felin. n°. 4.

  Negaverit. Mendax nam in iure multis modis punitur de quo late Gratian. in decis. March. decis. 227.

  Miserabilium. Supra lib. 2. rubr. 5., et hoc eod. lib. supra rubr. prim. praecedent.

  Confitebitur. de quo praecepto infra hoc eod. libr. rubr. 7. nota quae sunt partes Judicis in confecsum de quo in l. p.a C. de confecs., et quod confessio, in iudicio facit plenam probationem contra confitentem. Mastrill. decis. 23I. n°. 9., et habetur tanquam res iudicata d. Mastrill. decis. 245. n°. 3°. et 4°. immo dicitur confecsus proprio ore (segno di abbrev. superfluo) condemnatus ita ut non pocsit contra suam confecsionem venire. contra Mastrill. d. decis. 245. n°. 4. et seqq. limita tantum et declara, ut ibi per eum n°. 8.

  Conscientie. Coscientia quotuplex sit, et quam seq. debeat iudex, vel executor vide bald. (sic) in cap. pastoralis §. quia vero 4. de off. deleg. et quod non sufficiat iudici sequi suam coscientiam nisi fuerit iuribus et legibus informata, nota in cap. constitutis ubi Bald. extra de appellat., et an commissum aliquid coscientiae alicuius pocsit absq. leggibus explicari unde Jason. in l. 2. n°. 6., et seq. C. de fideic. Judex vero an teneatur allegata, et probata semper vel suam coscientiam sequi in iudicando vide Silvestr. in V. Judex 2. §. 5.

 

Observationes Cap. 5.i libr. 3.i

 

  Vide declara hoc stat. per Bened. capr. in suo tract. regal. conclus. 25. n°. 20. et seq. ubi quando profecti temporis etc. faciat cecsare instantiam iuris Communis.

  Intelligi huiusmodi Statutum si pars petierit vide Vin. in suis com. oppin. oppin. 4I8. n°. 3.

  Intelligas etiam huiusmodi Statutum deducto illo tempore quo causa per cognitionem emergentis stetit in suspenso. Beron. quem vid. cons. 36. lib. 3°. vide mult. per intellig. huius stat. per Asin. in sua praxi iud. in princ. cap. 8. et §. p°. et 2°. sicut etiam omnia alia stat. vide Gratian. discept. 6I.

  Add. quod instantia de iure Communi est triennium in causis principalibus, biennium in Causis appellationis de quo Mastrill. decis. 66. ubi quando perempta Instantia, an pereat ius, vel causa, et an instantia perempta annullet procecsum Judex teneatur in Syndicatu debeat inchoari de novo vel pocsit restaurari per Principem. Id. Mastril. decis. 70. quando perempta pereat ius et acta (Cod. Farr. :"an à") proregges pocsit prorogari. id. Mastril. decis. I73., et quod non pereat si adsit impedimentum ex parte Adversarij. decis. I85. neq. impedito decis. 275.

  Et quanto tempore terminentur Criminales cause vid. supra lib. p°. rubr. 8.

  Et nota quod praesens stat. non restringit iurisdictionem neq. instantiam seu iud. negligentiam punit. Adde quod de iure Civili triennij (corretto) in Civilibus, biennij in Criminalibus est instantia l. properandum C. de iudicibus de iure vero Canonico est perpetua quod ubiq. servatur de consuetudine vid. Gutt. de iuramento Conf. par. 3. cap. 5°., et de instantia quanto tempore duret, à quanto tempore incipiat et quid, si ecclesiastica causa tractetur in foro seculari, et quomodo perempta restaurari valeat. vide Alex. trentac. lib. 2°. vol. p°. var. resol.

 

Observationes cap. 6. lib. 3.i

 

  Vide extra de eo qui mittitur in pocs. C. p°. in glos. ullt. hic enim, et ibi agitur de 2°. decreto Judicis quo licet Creditori bona alicuius per contumaciam pocsideri.

  Add. huiusmodi statutum non habere locum in Tenuta vigore Salviani vide Rot. divers. decis. 793. par. p.a Vide Mastrill. decis. I00, ubi numquid Creditor cui (corretto) per sententiam iudicis est addita res, ut detineat iure pignoris, vel hypothecae pocsit petere eiusd. rei subhastationem.

  Sed numquid invito Creditore pocsit fieri ipsa datio in solutum vid. Surd. decis. II3.

  Add. num datio in solutum liberet dantem quando fit de consensu partium vide Gratian. in decis. March. decis. II7. per tot.

  Add. quid istud remedium dationis tenutae, et iucsus Judicis quo mandat bona propter contumaciam in poenam Contumacis detineri quam tenutam sequitur 2.us iucsus Judicis qui licet bona alicuius propter Contumaciam retinere, quae antea ex prae (cancellato) p°. decreto detinebuntur cap. p°. ubi glos. extra de eo qui mittitur in pocs.

  Et quod adiudicatio bonorum debitoris facta Creditori sit nulla sine aextimatione. vide Afflict. decis. 358. sub n°. 4°. Surd. cons. 256. Mastrill. decis. 83. n°. 24, et 89. n°. 2.

  Pro eo praetio. Adversus non pocse minoris res dari in solutum sine solemnitatibus requisitis vide Surd. decis. 45. n°. p°. Vide Mastrill. decis. 73. ubi de bonis Pupilli adiudicatis Matri pro (una parola cancellata) dote illi debita.

  Pro qua. Nam ubi datio in solutum continet plus debito vitiatur in totum vid. Surd. d. decis. 45. n°. 3.

  Et Pocsecsor. Vide tot. tit. C. de iure dom. impetr.

  Ad Aestimandum. Nota tamen quod antequam fiat d.a aestimatio potest per Debitorem impediri offerendo debitum vid. Surd. decis. II3. n°. I4.

  Et si dicti. adde quomodo ista aestimatio redditur nulla per Mastrill. decis. 73. n°. 23.

  Adde numquid Creditor amitti debeat ad licitandum bona ad eius instantiam executa de quo Gratian. lib. p°. discept. forens. cap. 7., et cap. 706, et 646. Seraph. decis. I478. scrit. in l. 2. C. si in caus. Jud.

  Et tempus. De aestimatione facienda in casu isto vide semper Asin. in suo tractatu de execut. §. 7. cap. I70. cum mult. seqq., et praesertim cap. 202., ubi quod non servata forma iuris Municipalis in electione aest. eorum relatio est nulla. Grat. d.o lib. p°. cap. 7. videtur velle quod huiusmodi stat. procedat quando alius non concurrit, et bona Creditori adiudicantur secus quando Creditor plus alijs offert licitando, quo casu non reqquiri (sic) videtur aestimatio cap. 706. de iure communi non exigi huiusmodi aestimationem censet nisi cum Venduntur bona fisci, non autem privati cap. 86. n°. 3. et 4. in terminis huius statuti censet omnino requiri aestimationem dum res Creditori etiam mitiante (?) alio oblatore, qui postea cecsit Creditori vid. ib.

  Aestimatoribus. Ista forma ommicsa aestimatio, et datio in solutum inde secuta erit nulla vide Mastrill. decis. 63 (cancellato) 73 n°. 23. verum Creditor an pocsit retinere pro alio debito Vide Mastrill. decis. 88.

  Concordat infra hoc eod. libr. rubr. I4.

  Stetur de re. Aestimationi nam factae per peritos à Judice electos potius stetur quam alijs, cum nemo melius scire pocsit rei valorem secundum Aestimationem Communem quam Peritus. vid. Card. Seraph. decis. 665., ubi etiam habes quod modus probandi verum valorem rei per Peritorum electionem est modus à iure aprobatus secundum communem opinionem maxime si Periti sint de Communi partium Consensu electi, et mediante iuramento referant, et quod in peritis electis ad aestimationem valoris rei id. servatur quod in arbitris, et duobus dicsentientibus 3.us eligatur ubi vid. vero à 3.o non detur appellatio vide glos. in l. item si unus. §. principaliter in verbo aucthorit. in fin. et ibi Bald. ff. de arbitr. Bart. in l. 3. ad fin. C. de pignor. Abb. in cap. proposuisti n°. I0, et ibi Felyn. n°. 6. de probat.  Hevizzan. (?) cons. 94. n°. I8. cum alijs congestis coram R.P.D. Ubaldo Lune I4. 9bris I6II.

 

Observationes Cap. 7.i lib. 3.i

 

  Add. quod instrumentum ad quod fit relatio si non exhibeatur non poterit exequi vigore huius Statuti. Mar. Turb. decis. x. n°. I3. et seq., et quod omnia Instrumenta publ., et ultimas voluntates defunctorum ex constit. Aegidiana habent execut. paratam vide in d.a constit. lib. 5. rubr. 3. intelligas tantum prout in una Britoriensi Pecuniaria, seu Imolensi Dotis Mercurij 27. 9bris I596. coram Litta ubi etiam quod regulariter Instrumentum (sic) de iure Communi non habent executionem paratam etiam si fuerit (sic) iuramento vallata, cum vero quod si reperiatur Instrumentum cancellatum vide Mar. Turb. decis. 79. n°. 24. et seqq., et quod ante omnia instrum. debeat liquida (Cod. Farr.: "liquidari") id. Mar. Turb. decis. I5. n°. 6.

  Advertas quod huiusmodi statutum proprie loquitur de instrumento continente debitum quo quis reddit se cautum super probatione debiti sui. vide Angel. cons. 49. circa finem vers. item Instrumentum.

  Quae sint iste except. quae pocsunt opponi publ. Instrumento vide in proxima sequenti rubr. 8.

  De obligatione Minoris, et filij familias vide in hoc libr. 3°. rubr. I7.

  Viso ipso. Advertas privileggium omne hic traditum ecse scripturae, et publico Instrumento, et ideo illud cecsabit quotiecumq. (sic) aliquo vitio visibili non laboret, nec poterit Testibus comprobari. vide Surd. cons. 263. n°. I3., et seq. lib. 2.

  Numquid huiusmodi statutum locum etiam habeat in Testamentis ut pocsit executive, et sic per viam praeceptorum procedi. Vid. Joseph. Lud. in decis. Perus. decis. 23. n°. 3I. et seq. post Jason. in l. si id. Codicilli C. de Codicillis, ubi an appellat. Instrum. Codicill. Testam. etc.

  Adde numquid pro legatis pocsit aggi executive per viam praeceptorum vide Joseph. Ludov. d. decis. 23. n°. 9. et seq. Crass. recept. sent. §. legatum q. 77. Intelligas si non adsit legitimus contradictor, quis autem dicatur legitimus contradictor habes per Surd. cons. 263. n°. 8. lib. 2. vide semper per Becc. Cons. I7. vol. p°. ubi quod sit. (Cod. Farr.: "sic")

  Adde quod si quis ommicso remedio praesentis statuti aggere caeperit via ordinaria, et per viam Libelli non poterit amplius ad hoc remedium convolare Clem. saepe de verborum signif. Rom. cons. I33. Imol. in l. 2. ff. in quibus appell. non licet. Maranta in specul. par. 6. in 8. art. n°. I4., et in sua disputatione 6. n°. 4° (cancellato) 24. Lancell. de attent. litis penden. part. 2. limit. 63. cap. 4. n°. 80. cum seq. Velasch. consult. 88. n°. 9., et ita servari, et pratticari ait Gutter. pract. qq. lib. 3. q. 39. late Gars. Mastrill. in decis. Sicil. lib. 2. decis. I57. per tot., et ratio est cum (Cod. Farr.: "cur") non sit locus paenitentiae quia tanquam eligens unus ex contrarijs non debet audiri. Verum quid si Creditor habens viam hic praescriptam fuerit ordinaria via praeventus à Debitore, numquid impedietur quin experiri valeat contra eumd. debitorem hac via vide Mastrill. d.a decis. I57. n°. 5. et seq.

  Vide infra hoc eod. lib. rubr. I2.

 

 

Observationes Cap. 8. lib. 3.i

 

  Vide Aegid. Const. lib. 5. rubr. I2. ubi de exceptionibus resecandis.

  Vid. quicq. de Grass. super huiusmodi statut. in suo peculiari tractatu. vide mult. per Canar. in suo tract. de executione Instrumentorum q. j. et seq.

  Statuti. Quod vero tollens statutum exceptiones etc. non inteligatur tollere eas, quae manant ex fonte eiusd. Statuti, vel alio statuto. vid. Sylv. aldobl. cons. 83. n°. I4., et 4I. et stat. infra hoc eod. lib. rubr. 37.

  Et quod nihilominus opponi pocsit de defectu causae vel conditionis vid. Rot. decis. I23. n°. I5. et seq. par. 2. divers. id. dicas de non adimplemento nam semper reus conventus poterit opponere de non adimplemento ex parte Actoris vid alleg. per Seraphin. in sua decis. sub die 9. Martij I574, et in una Perusina coram Penia die 7. xbris I599.

  Nullitatis exceptio, an impediat executionem sententiae vide Novar. lib. p°. qq. forens. q. I0I, ubi etiam de restitutione in integrum post caeptam executionem.

  Restring. hac rubricam ad Instrumenta confecta Ameriae infra hoc eod. libr. rubr. 33. vid. Parid. frecc. et alios Neapol. in suis tract. de praesentat., et liquid. Instr. apud quos multa invenies circa similes exceptiones, et oppositiones, quae fieri denegantur contra Instrumenta.

  Add. quod non obstante hoc Statuto poterit Socer, vel Socrus, et alij habentes beneficium, ut conveniri non pocsint, nisi in quantum facere pocsunt vide omnia Carol. de Grass. in suo tract. de except. except. 23. per tot. iuxta l. Maritum ff. solut. matri. l. quia parentis, et l. seq. ff. eod. illud opponere etc.

   Custodire. Et sic not. quod debitor ex Instrumento, aut sententia non probatis oppositis, et reservatis ut supra exceptionibus non auditur nisi in vinculis pro quo faciunt tradita in simili per Navar. in suis quaest. forens. lib. p°. q. I53, ubi quod adversus liquidationem Instrumenti nulla potest opponi exceptio nisi in vinculis vel facto deposito ex eo quia debitor est periurus, et iuramentum servari debet in forma specifica vide ibi.

  Limit. praesenti rubr. id. supra habetur lib. p°. rubr. 34.

  Limita in faesto S. Firminae infra lib. 5. rubr. 3.

  Adde quod huiusmodi Stat. reiciens exceptiones etc. non aufert benef. auth. hoc nisi C. de solut., et per Ond. cons. I8. n°. 77. libr. p°. praesertim stante Statuto de quo infra rubr. 37. hoc eod. libr. confor. d. Auth.

  Auth. hoc nisi per ea quae tradit Sylva Adobland. (sic) in alleg. cons. 83. n°. I4. et 4I. verum quid si renunciatum  omnibus iuris legumq. auxilijs.

  Et quod nullus. Vide de intellectu huius Statuti Roman. in cons. 2I4. post Alber. de Ros. in tract. stat. q. 3. et q. 56. quam laticsime Fulv. del Fulv. in annot. ad Statutum Agricolturae cap. 2. ubi vid.

 

Observationes cap. 9.i lib. 3.i

 

  Limita text. in expensis gratis ab eo praestitis qui vel amicitia vel ob pietatem operas, et patrocinium dedit l. fin. C. de fruct., et lit. expen. per quam Ruginell. pract. qq. cap. I7, ubi extendit ad sportulas non solutas, nisi cum spe remunerationis fuerint praestitae, et ibi vid.

  Vid. multa per Coarr. (Cod. Farr.: "Covar.") pract. qq. cap. 27. post Secul. (C. Farr.: Specul.") in tit. de expensis Viv. decis. reficere 47. post Soccin. reg. I8I., et quid si habuit iustam causam vid. Cartar. in decis. ian. decis. 4. vide Gabr. tit. de expens. conclus. p. rubr. lib. p.i cap. I94. et quid si actore totum petente, Reus negaverit, cum habeat partem habere nunquid ideo ab expensis absolvi debeat vid. Gabriell. conclus. 2. tit. de expens. Gratian. discept. 37. ubi late de effectu iud (cancellato) huius Statuti.

  Quacumq. Statutum huiusmodi an habeat locum in Criminalibus vide lat. per Mandell. de Alb. cons. 5. lib. p°. Gaspar Ant. Thesaur. lib. p°. q. 45. per tot. in suis qq. forens., ubi quid si reus fuerit absolutus, et contra illum extent inditia.

  Et nunquid ratione victus in Hospitio Grat. discept. 33. n°. 33. et seq. quod de iure debeantur, et de consuet. taxari non soleant. Vid. post Surd. de aliment. tit. 4. q. 25. n°. 5. in fin.

  Adde peccare Judicem ommittens (sic) condemnationem expensarum. Navar. in suo Manual. Conf. cap. 25. tit. de peccat. Jud. super recog. n°. I3.

  Taxat. An requiratur citatio vid. Tiraq. in tit. C. res inter al. acta limit. I7. Boer. decis. 5II. n°. 2.

  Et Judex. Vide textum in lege properandum §. sin alterutrum ubi Bal. n°. 3. C. de iud. Abb. in cap. finem litibus n°. 34. de dol. et contum.

  Nota quod cum alias officio Judicis expensae repetantur ut per Socin. reg. I83. fallit tamen secundum Socin. ibi extamte (sic) statuto, ut victus etc. cum peti pocsint ex conditione huius statuti.

  Ad petitionem. Vide Marant. de ordine Jud. part. 6. ment. (?) 5. n°. 8. Franc. de March. decis. 584. n°. 3. par. p.a, et decis. I84. libr. eod., et non suis expensis litem prosequi id. decis. 292. et 293. lib. 2.

 

Observationes cap. x. lib. 3.i

 

  Istud iuramentum dicitur litis decisorium de quo Marant. de ordine Judiciali par. 6. de iur. eius differ. et us. n°. II. vers. 2. species et de hoc late DD. in l. manifestae ff. de iur. iur. vid. Joan. Bapt. cons. 49. col. I. et seq.

  Limita nisi aliud vellet probare per Testes vide decis. Marchiae per Grat. decis. I2I. n°. 2.

  Add. quid si deferatur iuramentum cum impraecatione ut deierans cumburatur (sic) igni  Divi Antonij, et quod deferatur super altare eiusd. Sancti vide Gratianum in decis. Marchiae decis. I2I. n°. I0. et seq. vide semper Franch. Becc. cons. 7. lib. p°. per tot.

  An partitum offerens pocsit variare post oblatum, et redire ad probationem vide Cacher.  decis. 8. per tot. usq. ad numerum 9., et numquid Procurator generalis ad causas pocsit oblationem istam revocare, quod sic vide Cancher. n°. 9. et seq. Quid vero si is qui Testes super deductis examinavit offerat adversario partitum numquid pocsit recusari vid. Canch. decis. xi.

  In periurio Farinac. in suis qq. de fals. q. ... (puntini) vid Abb. in cap. ult. in princ. col. 3. vers. quaero ulterius de iure iur. Menoch. de Arbitr. cent. 4. cas. 3I9. n°. 6.

  Citabitur N. ex (omesso "adversario principalis") lis (scritto sopra, fuori contesto) ad videndum sibi fieri partitum litis decisivum et iurandum super eo alias videndum (non figura nel C. Farr.) mandari prosequi ad p. d. Instante etc.

  Relatione facta (una parola cancellata) et (scritto sopra) fiet partitum in hoc modo:

  Comparuit N. pricipalis, et fecit partitum infrascriptum qui vult ecse litis decisivum scilicet quod iuret, vel neget si tali die etc. comodavi ei vel vendidi equm pro tali praetio, et non solvit ponendo casum occurrentem.

  Partito facto si adversarius voluerit partiti copiam ipsum citabis hoc modo:

  Citetur N. ex (omesso "adversario principalis") lis (v. sopra) ad reluendam copiam partiti, et super illo iurare peremptorie alias videndum mandatum referri in scripturis Instante etc.

  Elapso die audientiae in quo posueris relationem d.ae Citationis, si pars adversaria non iuraverit compareas coram Notario, et iures hoc modo:

  Ego iuro contenta in partito fuicse, et ecse vera.

  Vide Ridolfin. in sua praxi. (Non figura nel C. Farr.)

 

Observationes cap. xi. lib. 3.i

 

  Add. nunquid pendente reductione ad arbitrium boni viri suspendatur executio Laudi stante statuto concedente executione huiusmodi non obstante ipsa reductione vel renunciatione ipsi (sic) reductioni vid. Mastrill. decis. 66. ubi etiam habes quod stantibus renunciationibus de non opponendo cum iuramento data praesertim enormissima laesione.

  Sint firma. Vide Aldobran. cons. 77. n°. I9. ubi quomodo intelligantur statuta quae volunt, ut lauda habeantur pro sententia etc. et cons. 78. n°. I0. et seq.

  Add. etiam laudum habere praesumptionem per se quod si iuste, et recte (Cod. Farr.: "rite") latum Din. Cons. I3. Dec. late consil. 375. n°. I, et ideo omnino exequendum praesertim si sit iuramento, et obligatione Cam.li (?) vallatum quia tunc ex se habet executionem paratam Jo. de Anan. cons. 50. n°. 8. Rot. in una Romana executionis Laudi Veneris 26. 8bris. I584. coram Ill.mo Pamphilio. Vide Menoch. lib. 2. praesumpt. 76.

  Add. quod non obstantibus quibusvis cautelis in compromicso appositis detecta enormissima laesione, legitime (scritto sopra) contradicitur, et reclamatur. vide semper Rot. in una Ravennatensi Bonorum 20. 8bris I58I et iterum I9 Januarij I582 (corretto) coram Ill.mo Blanchetto. Numquid vero Arbitrorum sententiae seu lauda praesumantur rite, et recte lata vid. late per Menoch. lib. 2. praesumpt. 76.

  Vide super hoc stat. Blanch. in suo tract. de compromis. Joannes Bapt. de S. Blasio lib. 3. cap. I0. et seq. de arbitr.

  Et nisi aliae. Scilicet si non adfuerit citatio adsit enormissima laesio detecta si compromicsum factum fuerit à non habente potest. vel mandatum de quo Dec. cons. 63. lib. 5. per tot. si latum eod. die quo fuit compromicsum si contra voluntatem exprecsam Testatoris si evidentem iniustitiam, si contra dispositionem Juris. si nullum fuerit compromicsum de quo Roland. cons. 76. lib. p°. Si post tempus datum, et appositum in compromicso de quo Becc. cons. 99. n°. 8. et 25. et alia de quibus per Angel. Aret. cons. p°. n. I6. Boer. decis. 283. Grat. in decis. March. decis. 6.

  Add. numquid in executione laudi instius requiratur libellus, et quamvis aliqui voluerint requiri libellum, etiam in sententijs arbitrorum per Stat. habentibus executionem paratam, tamen, ut dicit Gratian. discept. 66. n°. 24. verius est  qualem qualem (ripetuto) sufficere petitionem maxime si adecsent clausolae procedendi summarie simpliciter etc.

  Et quid de Laudis nullo iuris ordine servato ab Arbitratoribus et amicabilibus compositoribus latis nullo iure cogente dicas nisi post 30. Annos executionem peti pocse vide Cabal. lib. p°. cons. 4I. (corretto)

  Supra lib. p°. rubr. 9. post princip., et rubr. 2. in form. iur. lib. eiusd. vide Cephal. q. 344.

  Intelligentia statuti mandantis fieri compromicsum vide Caball. lib. p. cons. I57. Hond. cons. 9. lib. p°., et quando una pars habet unam sententiam, vel Instrumentum non pocsint cogi Cabal. d. cons. I58. n°. I3.

  Elapso Anno. alias de Jure tempus incipit currere à die acceptationis vid. Vincen. de Franch. decis. 354. n°. 2., et 3., et decis. 626. ubi secus si aliud fuerit actum inter partes quia tunc compromicsum est conventione à conventionibus legem recipit Instrumentum. Instantia vero compromicsi alias quanto tempore duret, vid. Boer. decis. 283. n°. 7. et seqq.

  Quando vero, et ex quibus acceptatum praesumitur compromicsum vide Bart. Socin. lib. 4. cons. 63.

  An pendente compromicso pocsit adiri iudex ordinarius, vide late per Lancell. de attest. p. 2. cap. I5, de actentatis pendente compromicso n°. I74. et seqq., et si nullum fuerit appositum tempus instantia coram Arbitro durat sicuti coram Judice (omesso "triennio") Menoc. (Cod. Farr. : "Myns.") cent. 3. obs. 44. Lancell. ubi supra n°. 46.

  Et Potestas. Vid. Dec. in l. et si praetor n°. 5. ff. de offic. eius Guid. Pap. ec. 69. vide Lancell. de attentat. p. 2. cap. I5. de attent. pendent. n°. 205.

  Et quod si quis. Quomodo intelligatur huiusmodi statutum vide Onded. cons. 9., ubi de except. quae impediunt compromicsum.

  Consanguinei affines, et de vigore Laudi inter Coniunctos et affines vide infra lib. 5. rubr. 69.

  Verum quod istud statutum dicatur favorabile Veral. decis. 2I5. n°. 4., vide Heronym. (sic) Gabriell. cons. 33. ubi late lib. 2.

  Et numquid Socer cum Genero Noverca, cum Privigno mort. etc. pocsint vigore huius stat. compelli ad compromicsum vide Vin. in suis com. opin. 807. et 809.

  Clerici numquid huiusmodi statuti comprehendantur. Vinc. in suis com. opin. d. op. 809. n°. 4°. Marant. de ord. iud. par. 6. de compromisso n°. 26. et seq.

  Pupilli an comprehendantur. Bart. cons. 39 inc. quaeritur vol. 2. vid. Bald. cum ibi add. in l. 9. C. de integr. restit.

  Adde huiusmodi statutum non habere locum (omesso "si lis") inter Matrem, et filium quia mater non dicitur proprie Cognata, (omesso "non agnata") non Consanguinea, non propinqua. Cephal. lib. p. cons. 53. n°. 56. et seqq.

  Vid. multa per Marant. de ord. Jud. part. 6. vers. compromicsum. add. numquid Procurator ad lites, et causas pocsit petere compromissum ubi negative vide Beninc. decis. 2I. n°. 6. et seqq.

  Cogere. Intelligas etiam pro pluribus vicibus donec lis terminetur. Rot. Rom. divers. par. 3. lib. 3. decis. 867. n°. 4. Decius cons. 22.

  Et de facto. Adde huiusmodi stat. ecse ordinatorium, et non habere locum extra Civitatem Ameriae. vid. Rot. in una Romana haereditatis Mercurij 3I. Maij I600. coram Sacrato, ubi quod neg. in Curia Episcopi.

  Et vide Papiens. in forma libelli ad poenam compromics. Abb. in cap. quintavallis n°. 43. ex. de iur. iur.

  Summarie. Papiens. ibi in verb. termin. de etc.

  Et d.as lites. Vid. Vinc. decis. 57.

  An huiusmodi stat. habeat locum in 2.a instantia si non fuerit petitum in prima. vide Put. decis. 38. lib. 2.

  Add. numquid exceptio pendentiae compromicsi suspendat Judicis ordinarij iurisdictionem, et an impediat obligat. Cam.lis executionem. Card. Mantic. decis. 22I. n°. I0. et seq. ubi velle videtur quod si fiat vigore huius statuti, et non voluntarium suspendit. Et ista regula quod pendente compromicso nihil sit innovandum, vel attentandum, vide Lancell. in suo tract. de attent. pendente compromicso p. 2. cap. I6. n°. I30. et seqq. mult. usq. ad fin. ubi et quando post compromicsum licitum sit redire ad Judicem ordinarium.

  Add. numquid comprehendat minores quod sic Mandos. de aetate minorum . cap. seu q. 8. Numquid autem Tutores, et Curatores valeant pocsint apponere clausulas de iure, et de facto etc. Vid. Josephum Ludovici in decis. Perusin. decis. 2. par. I. ubi concludit negative, et quod neq. ex Judicis decreto ita factum compromicsum valeat, quia per illa verba ecset gratis remittere iura minoris quod non potest facere Curator, neq. Judex qui non potest concedere licentiam donandi minori, neq. interponere decretum in Donatione.

  Post Annum. Simile habes Statutum Romae, ut post Annum non pocsit dici de nullitate sen(ten)tiarum quod stat. acserit Achill. de Grass. de constit. decics. ecse decisorium, et servandum in omni foro de cuius stat. intellectu mult. videri pot. apud eumd. Achill. eod. tit. de const. decis. 4. usq. ad xii., et de statuto huiusmodi praefigentem terminum ad dicendum de nullitate, an censeatur illam reicere, quae ex eisd. actis, et ex defectu citationis, et iurisdictionis, an procedat tam aggendo quam excipiendo. Gratin. (sic) in decis. Marchiae decis. I5I. ubi semper vide.

  De quarantiggia vide in hoc. libr. rub. 36.

  Et quod pocsit compelli per Potestatem vide in hoc. lib. rubr. 40.

  Terminare. intellige si prius acceptaverit quia alias de iure cogi non pocsunt communi Boer. decis. 283. n°. 2°., numquid vero istas etc. valeant dividi per Arbitros, vel simul omnes debeant terminari vide Vincent. de Franch. decis. 354. n°. 4. et decis. I73.

 

Observationes Cap. xii. lib. 3.i

 

  Vid. Capell. tol. decis. 307. Franc. de March. decis 370. lib. I.

  Si Creditor Debitori Instrumentum debiti restituat, an eo ipso intelligatur remisicse debitum vid. in l. II. ubi glos., et DD. ff. de pact. cap. penult. inc. Ecclesia in lit. pend. ubi glos. l. Creditricem C. de remics. pignor. vid. Jason. in d.a l. II. ff. de pact. Socin. regul. I83. incip. Instrumentum ubi limit. quinq. modis Franc. Nicon. in suis allegat. (C. Farr. aggiunge "allegat.") 2I. ubi latics. de effectu trad., et reddit. Instrumenti.

  Supra lib. eod. 3°. rubr. 7. in fin.

 

Observationes Cap. xiii. lib. 3.i

 

  Aratorijs. Vide semper Trentacinquem vol. I. lib. 2. var. resol. tit. de execut. rei iud. resolut. 2. ubi late an saltem pocsint Boves etc. pignorari in subsidium, an per pactum pocsit hoc privileggio renunciari etc., et concludit negative, an procedat in Juvencis in bob. qui non arant, an pro debito fiscali etc. ub. vid. text. in l. pignorum 8. auth. agricultores quae res pignor. oblig. pocs. Colerus de proces. execut. cap. 3. par. 2. n°. I68. et seq. et I86. vid. Mar. Turb. decis. 40.

  Vestitus. Adde multo minus super iocalibus Uxoris etiam illa consensiente, et tradente vide Gratian. in decis. March. decis. II8. per tot. post Lucam pet. in pract. Capit. tit. de execut. n°. ... (puntini)

  Nemo. Vide Bulla Pauli quinti confirm. privileg. mil. S. Romanae Ecclesiae ubi habes etiam alia ipsis Militibus.

  Mobilia. Vide Marant. in spec. tit. de execut. aliqua per Amat. breviter super quibus fieri non pocsit executio in decis. Marchiae, decis. 86. per tot. ubi limitat statutum nostrum si fiat executio pro collectis Gabellis, et executionibus Communis vide ibi add. non pocse Creditores Viri aliquo pacto executionem facere super Iocalibus Uxoris sui Debitoris, etiam ipsa Uxore consentiente, et tradente Gratian. in decis. March. decis. II8. per tot.

  De tenuta supra hoc eod. libro rubr. 3. in medio.

  De modo dando in solutum supra hoc. eod. libr. rubr. 6.

  Principalem. Limita si fuerit fideiucs. obligatus iux. formam Stat. de quo infra hoc eodem libro rubr. 36. et similiter si fuerit obligatus in forma Canonica (?), vide Carol. de Gras. in suo tract. de except. except. x. n°. 60., et seqq. idem si med.to (C. Farr.: "medio iuramento") Manc. de iuram. part. 4. effect. 32.

 

Observationes Cap. xiiii. lib. 3.i

 

  De qua tenuta supra hoc eod. libr. rubr. 3. in med.

  Vide tot. tit. ff. et C. de bon. auth. Judicis pocsidendo.

  Add. numquid pocsit Anterior Creditor revocare pecuniam solutam posteriori Creditori de quo late Surd. cons. 4. n°. I2. et seqq. lib. 2. ubi vid. Eugen. cons. 89. Gaspar. Ant. Thesaur. lib. p°. qq. forens. q.e I6. Marescot. lib. 2. var. resol. cap. 36. Diaz in suis pract. qq. q. 6.

  Caeterum de habenda discucsione, et forma concursus vide semper Salust. in sua praxi A.C. lib. 3. cap. I6. pulcre per Diaz in suis pract. qq. q.e 6. §. 3°. per tot.

  Add. quid si ista bona Debitoris fuerint data in solutum d.o Creditori iuxta formam stat. de quo supra hoc eod. libr. rubr. 6., et veniens secundus, et posterior Creditor offerat emptori dictorum bonorum creditum prioris Creditoris à quo d.a bona emerit, numquid d.us Emptor teneatur d.o secundo Creditori restituere, quod sic, vid. semper Grat. in decis. March. decis. 66. per tot. post Salicet. Bald. et alios in l. prima C. si antiquus Creditor et quomodo procedi debeat in petitione iuris offerendi vide Mastrill. decis. 2I7.

  Vid tot. tit. C. qui pot. in pig. habe. Neg. de Pignor. membr. 2. par. 5. ad reg. iur. qui prior in tempore lib. 6.

  Add. quid si conventus Clericus in Concursu Creditorum an pocsit opponere declinatoriam fori, quod non, vide Dec. cons. 700. Roland. cons. 29. n°. 8. vol. 2. Aufret. in tract. de Potest. secul. super Eccles. n°. 24. vers. nam quoad istud Rin. (?) decis. (omesso "80. n°. 6. Surd. decis. 26. n°. I5. Mastrill. in decis. regn. Sicil. decis") 79. lib. I.

  Pocsidens si sè opponat executioni qualiter audiatur. vide Cartar. decis. 47. et 52. in executivis. Mar. Turb. decis. 6I.

  Et recipere Limita in muliere quae non tenetur recipere, nec contra ipsam datur ius offerendi secundo Creditori Constante matrimonio stante viri vergentia ad inopiam vide Alex. Trent. lib. 3. vol. I. var. resol. de verbor. oblig. cap. 30. n°. 8. soluto vero matrimonio secus quia Credit. contra illam habent ius offer., et ipsa Mulier tenetur cedere iura solventi Creditori secund. Cart. decis. 6I. in execut. quomodo vero procedatur in petitione iuris offerendi vide Mastrill. decis. 2I7.

  Conc. supra hoc eod. libr. rubr. 6.

  Grat. discept. 94I. n°. 3., et seqq. ubi an Anterior, qui praevenit in exequendo teneatur praestare patientiam posterioribus instantibus pro subhastat. quod bona vendantur ad effectum praetium deponendi etc. et nunquid Anterior Creditor pocsit retinere donec ibi fuerit satisfactum. Cardin. Cavaler. decis. 652. ubi quod Anteriores non pocsint à posterioribus excludi nisi iure offerendi, et quod Posteriores immicsi, aut pati avocationem, aut solvere creditum.

  Et salvum sit. Vid. Negus. in suo tract. de pignor. et hipothec. p. 5. membr. 2°. n°. 6. in q. ampliat. ad reg. qui Prior de reg. iur. lib. 6. quid vero si Creditor fuerit pro impensa funeris, vel infirmitatis an d.us (C. Farr.: "omnibus") praeferri debeat Mastrill. decis. x.

 

Observationes Cap. xv. lib. 3.i

 

  Vid quando fideiucsor potest petere liberationem. Andream Gail. lib. 2°. observ. 29.

  Et de cogendo Debitorem ad petitionem sui fideiucsoris infra rubr. 48.

  Limita rubr. 4. super hoc eod. libr., et rubr. 3. ib.

  De quibus diebus infra rubr. 24.

  Liberet. Fideiucsor potest petere liberationem quando diu stetit in obligatione vid. DD. in l. si per ea C. mand. (? iniziale inintelligibile nel C. Farr., riprodotta pedissequamente nel presente) Menoch. de arbitr. Jud. qq. cent. prima cas. 4I. Guid. Pap. decis. II7. Aflict. decis. 24I. Bellon. in §. si quid autem instit. de fideiucs., et add. ad Afflict.

  Vide Luc. Pet. in forma Capitolini fori lib. 4. cap. 4. ubi describit etiam formam procedendi vigore huius statuti. Tusch. tom. 3. conclus. Jur. conclus. 3I6. inc. fideiussor pro Dote post Socin. in suis reg. fideiucsor latiss. per Andr. Gall. lib. 2. observat. 29.

  Indemnem. Intelligas non solum si damnum pacsus fuerit verum si molestari Caeperit ut per Bart. in l. pr. ff. de Dote prel. (?)

  De conservando. Promicsio, et cautio de conservando aliquem indemnem quid operetur vide late per Bart. in l. p.a C. de conven. fisc. debitor. lib. x. Bald. in l. si per ea col. 2. post med. C. mand. et vid. Bald. in rubr. C. de verb. signif.

  Id. Arbitrium vid. omnino in una Romana liberat. à fideiucsore Lunae 3I. Maij I604. coram Coccino.

  Numquid stat. huiusmodi ut fideiucsor petere pocsit liberat. à fideiucsione praestita procedat si accecserit per solutionem Annui perpetui Census. Vide Rota Roman. in una Romana seu bonorum Census sc. (abbr. di scudi ?) m/25. Lunae 7 Maij I60I. coram Corduba, ubi an istud statutum sit ordinatorium, vel decisorium, et ex eo quia d.us Contractus est de sui natura perpetuus fid. videtur perpetuo velle teneri, et liberationem petere non valeat, et quando liget forenses, et quod si datus fuerit relevator vide Rot. in una Bononiensi, seu Romana Census 26 xbris I602. coram D. Orthembergo.

  Add. Similia stat., ut pocsit fideiucsor petere liberationem etiam quod diu steterit in fideiucsione non comprehendere Ecclesias et Ecclesiasticas personas Rot. in una causa Romana fideiucsionis 4. Martij I630. coram Merlino.

  Vel Saltem. Nota quod Debitor principalis tenetur indemnem servare, et relevare de iure etc. ex c. pervenit de fideiucs., et ubi est casus Instrumenti dicitur adecse casus leggis, et cecsat dubitatio. Bald. cons. 2I5. n°. 3. in fin. lib. 2. Gravett. (C. Farr. "Crassect"?) cons. 3I. in fin. Card. Mantic. decis. 47. n°. p°.

  Add. quid si dati fuerint alij fideiucsores pro conservatione indemnitatis  ipsius fideiucsoris numquid poterunt ab initio conveniri non discucso principali, quod sic, si ad simpliciter, et non in subsidium accecserint. Vid. Mantic. d. decis. 47. n°. 7. ubi declaratur l. fideiucsores in princ. ff. de fideiucs.

 

Observationes Cap. xvi. lib. 3.i

 

  Si Maior factus Minor ratum contractum contra formam stat. celebr. habeat ratificatio revalidat ipsum Contractum,  sed numquid ut ex nunc, vel ut ex tunc vid. Surd. decis. 245.

  Add. Aldob. in cons. 33. n°. 28, et seq. ubi quod contrahens sine istius (sic) solemnitatibus praesumatur in mala fide, et quando Minor praesumatur laesus, et quando iuram supleat, vel nihil operetur ubi semper et  M. Ant. Eugen. cons. 29. Anchar. cons. 83., et cons. I38. n°.I. et seq. et cons. 330. n°. 7. Cepoll. cautel. 22I. ad fin. in cap. Rectores, et quod quando praesumitur dolus et fraus à statuto iuramentum nihil operatur, neq. inducatur ratificatio etc. vid. Rot. in una ... (puntini) coram Millino.

  An habeat locum si Minor obtinuerit licentiam vendendi bona immobilia à Principe vid. Rot. decis. 84. part. 2. divers.

  Vid. Constit Aegid. inter Constit. March. lib. 5. rubr. 25. super qua Donatus.

Vid. semper Tiraquell. in ll. Connub. glos. 5. per tot. glos. seqq. in id. leg., et in glos. 8. in verbo de son. marg. nec non glos. 6. 7. et 5., et 4. multa per Simoncell. in suo tract. de Decret. Gabriel. in suis decret. (cancellato) conil. (sic) in tit. de Minori. Lambertengh. in stat. Mediolan., et numquid habeat locum in foro conscientiae itaut acquisitum per Contractum nullum ob non servatas huiusmodi statuti solemnitates vid. Coar. ad reg. peccatum par. 2. §. 3. n°. 8. et seq., an teneatur restituere. Vide semper constit. Aegid. de qua lib. 5. rubr. 25. in Constit. March. cum glos. Boccacij quam Constitutionem servari debere tot. stat. Ecclesiae dicit Farinac. cons. 42. n°. I4.

  Vid. Rot. per Picum de Minoribus decis. 63. et decis. 64.

  Minorem sè acserens numquid probare debeat vide Surd. dec. 75.

  Quid de habente Tutore, et Curatore vide infra hoc eod. libr. 60.

  An habeant locum si Minores contrahant cum Mulieribus vide Rot. decis. 588 (cancellato) 558. par. I. divers.

  Si contrahant cum Ecclesia vide Verall. decis. I94. lib. 3.. vid. Lambert. de contr. mul. in fin. n°. I35. et seq.

  An comprehendant forenses contrahentes Ameriae vd. Rot. decis. I03. n°. I7. part. 2. divers. post. DD. in l. cunctos Populos C. de summa Trinit., et fid. cathol. An Amerinos contrahentes Romae ubi Maiores 20. habentur pro Maior. 25. vide ibi Rot. et Jason. in cons. 59. lib. 3. per tot. ubi quod (scritto sopra) si Cives Romani ex privilegio Grat. in decis. March. decis. I02. Gabr. de stat. conclus. 8.

  Consensu Patris. Et numquid Pater, et praedicti valeant per se consentire vid. Bald. cons. 289. et seq. lib. 3. Gabr. de stat. concl. IJ.

  Si in d.o Contractu. Vid. Ferrat. caut. in c. communis ubi an stat. pocsit irritari iuramentum vid. Vin. oppin. 79I. n°. I. et seq. Beron. cons. I76. vol. I. per tot. Rot. in una Donationis Romana coram Pamphilio I602.

  Donare. Alias Donatio facta per Minorem num valeat iuramento vallata vid. Joannes Bott. cons. 59. n°. 34, et seq. M. Anton. Eugen. cons. I6. n°. 60. et seq. et cons. 29. n°. 72. et seq. Et numquid sine istis solemnitatibus fideiubbere, et  quid si intervenerit iuramentum vid. Surd. cons. 46. per tot. lib. p°. et quid stante enormicsima laesione Rot. par. 2. divers. decis. I02. per tot. Silv. Aldobl. cons. 33. per tot. Gram. cons. I7., et cons. I28. in Civil. vid. Mantic. in suo tract. de iur. effect. p.o q. 4.

  Ecclesiae. Contra libertatem Religgionis ideo cacsanda videtur nisi intelligatur prout Silv. in sum. in verb. vot. el. 3., et Ascan. Clement. in suo tract. de patr. potest. effect. 5. n°. 28. vide Rom. cons. 334. n°. 6.

  Et numquid Procuratorem absq. praedictis solemnitatibus minor constituere valeat vide omn. Tiraquell. de ll. conubial. (sic) glos. 5. q. I6. n°. I83., et seqq. Lamberteng. ad stat. Mediol. in verbo constituere procuratorem glos. 20. per tot.

  Rei iudicatae authoritate sine solemnitatibus nececsarijs non pocsit alienari vid. Surd. cons. 30. lib. p°.

  Restituerint. Addas fructus quoq. d.is Minoribus ecse restituendos una cum rebus absq. praedictis solemnitatibus alienatis vid. Surd. Cons. II5. lib. p°. et Minoribus adultis, nè dum Pupillis sine istis solemnitatibus competere rem c. reintegrandae. Vid. Onded. lib. 2. cons. 23.

  Add. quod ex quo personaliter respicit personas hoc statutum ideo non ligare forenses Surd. cons. 257. n°. I3., et seqq. lib. 2., et quod statutum inhabilitans personam extendatur extra Teritorium vid. Gabr. de stat. lib. 6. conclus. 8.

  Advertas huiusmodi statutum non habere locum in contractibus in quibus Minor fecerit meliorem Conditionem suam vid. Rom. cons. 453. et numquid habeat locum in alienat. fact. pro solut. aeris alieni à Parte Contrhaenti vid. Surd. decis. 77. Minor an audiri possit non restituto praetio vid. Mastrill. decis. I3.

  Add. quid si  statutum diceret quod praedictis solemnitatibus ommicsis instrumenta non facerent fidem. vide Veral. decis. I90. par. 3.a.

  Item numquid solemnitates huius Statuti sufficiant pro solemnitatibus iuris Communis vid. semper Anton. sol. ad Constit. Sabaud. sub de alienat. bonorum Minorum glos. 3. n°. p°. et numquid comprehendat contrahentes Romae. vid. Rot. in una Amerina coram Panfilio de Anno I6I5.

 

 

 

Observationes Cap. xvii. lib. 3.i.

 

  Petitum. Vid. l. fin. C. com. divid. limit. tamen, ut ibi per glos. et DD. et in §. quaedam instit. de acti. Rofred. de libell.

  Tamen. Et ita facti spec. dicitur qualis qualis (ripetuto) petitio de qua Papiens in forma libell. in action. real. vers. qualis qualis quae ammitti non potest Marant. de ordin. Judi. 4. part. distinct. 9. n°. I2. et seq. qualiter vero formetur libellus super hoc vid. Fabr. in d.o §. quaedam n°. I3. et 28. de action.

  Solvat. limita pluribus modis ut talis poena non habeat locum per Mars. in rubr. C. de fideiucs. q. 46. n°. 394. et seq. vers. quae conclusio potest.

  Add. quod etiam si negetur Comunio, et dominium licet aggere Judicio Communi dividundo, nisi ante litem contestatam apponatur etiam de praeposteratione. vid. Surd. Cons. 260. n. I0. lib. 2. scilicet quod prius rei vendicat. etc. Add. quod si Minores aut Mulieres fuerint provocati ad divisionem servari debent solemnitates requisitae in Contractibus Minorum etc. Rot. in recent. par. I. decis. 295. et decis. 326.

  Minor Minorem provocare non potest ad divisionem, et quid si Maior fuerit qui provocat minorem, et an requirantur solemnitates statuti vid. Roman. cons. I06. n°. 4.

  Limita rubr. 2.a hoc eod. libr. rubr. 4. ubi de salar., et rubr. 3.a ubi de oblat. Libelli.

  Add. quod aggens communi dividundo debet probare se Dominum etiam si pocsideat Surd. cons. 260. n°. 3. lib. 2. lim. n°. I0. et quomodo in tali casu probetur Dominium vide ibi n°. I2, et quod sufficiat sola probatio pocsessionis ad hoc, ut admittatur ad agendum vid. Surd. ibi n°. I3.

  Add. quod in divisionibus inter fratres, aut haeredes fien. Dotes Mulierum sunt ante partem consignandae vid. Soccin. sen. lib. 3. cons. 42.

  Nisi ipse scilicet 30. Annis, nam si Soccius unicus pocsedit solus 30. Annis Communi dividundo praescribitur Surd. cons. 260. n°. 5. lib. 2. licet secus sentiat inter fratres ibi n°. I5.

  Add. unum pulcrum, et quotidianum qualiter scilicet vestimenta veniant in divisione de quo Castrensis cons. 366. n°. 4., et cons. 358. n°. 2., et cons. 428. n°. 3. lib. 2.

  Nec obstat. Quod requiratur bona fides vid. Surd. d.o cons. 260. n°. I6. lib. 2.

  Erronea divisio revocatur Becc. lib. I. consil. 90.

  Et de divisione facta à Patre inter filios iuramneto firmata quomodo subsistat, et an revocari valeat vide Cacharan. decis. I26.

  Et quod contractus divisionis sit ultro citroq. obligatorius Soccin. sen. lib. I. cons. 25. n°. 8. ubi n°. 5. ubi quod divisio nil aliud sit quam ratio quaedam inter dividentes composita.

  Add. quod divisio facta inter Clericum, et fratres est actus mixtus et inseparabilis, et fori Ecclesiastici Soccin. sen. consil. I4. lib. 4. n°. 3., et an divisio facta absq. interventu Judicis si reperiatur erronea pocsit, et infra quantum tempus rescindi vid. eumd. Soccin. sen. d. lib. 4. cons. 33. Quid si fundus, aut Census fratri in divisione acsignatum evincatur quod medietas veniat in iudicio evictionis evincatur quod medietas veniat in iudicio evictionis (frase ripetuta) id. Soccin. Sen. d. libr. 4. cons. 25. n°. I5, et quod per adiudicationem unius factam in divisione, sive rei immobilis, sive mobilis efficiatur integra illius cui adiudicatur. Soc. seb. lib. 3. c. I8. n°. 9.

 

Observationes Cap. xiii (errato: xviii) lib. 3.i

 

  Ommissa forma praesentis Stat. si quis Debitorem suum pignoraverit incidat in crimen l. C. de vi privat. cum d. text. in l. pen. et fin. ff. ad l. iul. de vi privat.

  Mandato. Quod Judex valeat etiam de iure communi dare licentiam parti ut per se absq. alio executore executionem faciat non solum in rebus sed etiam contra personam, dummodo talis executio fiat sine violentia, et periculo armorum vid. Jason. in l. iubere, et cavere n°. 7. ff. de iur. omnium iud. quando vero Debitor pocsit à Creditore capi et in carcerem detrudi vid. Abb. in cap. 2. n°. 3. extra de pignor. et hipoth. post Bart.  in l. cum eod. ff. ad l. iul. peculat., et latiss. per Petr. August. Merl. in suo empor. utri. iur. tit. viii. q. I5. ubi quod de Debitore suspecto de fuga.

  Et omni. Stat. pocse praeverti ordinem iudiciarium licet id. fieri ex pacto nequeat vid. Jas. in l. non impocsibile in princ. ff. de pact. in l. quae deleg. n°. 7. de legat. I.

  Sine nuncio. Et sic vide quod potest Creditor exequi instrumentum ad sui favorem relaxatum quod non licet alias nisi quando Debitor est in actu fugae qui capi potest una cum rebus à Debitore absq. ulla solemnitate, ut per Soccin. sen. lib. 4. cons. 99. et I3I. et cons. I0I. etiam in die fer. in honorem Dei et de mandato Judicis incompetentis ut in dd. consil. et eod. lib. 4. cons. I02.

  Add. multiplicem modum exequendi sententias, et mandata Judicum ut per Socin. Sen. lib. 4. cons. 27. n°. 9. de quo ante illum glos. Bart. et DD. in l. à Divo Pio §. si pignora ff. de re iudic. et Bald. in l. ordo C. de exe. rei iud. aliquando enim datur res in causam iudicati Creditori, ut pocsideat loco pignoris glos. in l. p.a C. de pror. (?) pign. aliquando potestas vendendi rem captam d. §. pignora aliquando, ut tamquam tertius emat l. 2. c. si in causam iudicati aliquando in solutum res quae capitur in causam iudicati de quo late Soccin. in d.o cons. 33. n°. I0. ubi late quomodo nomen debitoris dari pocsit in solutum de quo etiam Grat. discept. 507.

 

Observationes cap. xx. 3.i lib.

 

  Potest dari casus, ut per Vacsallos, vel Emphiteutam fuerint Arbores plantatae vel usufru. quo casu arbores non pocsunt invito Domino avelli, et alteri vendi sed ille omnibus alijs in emptione praefertur de quo vide Surd. decis. 78. per tot. Grat. discept. 2I.

  Teneatur. Quod evenire poterit si arbor fuerit alicui legata l. si fundum sub conditione §. qui fundum de leg. p°. ubi Jas. et DD. , vel quia fuerat antea vendita sine fundo Bald. in rubr. C. de contrhaend. empt. in ult. q.e per l. quintus de act. empt.

  Quicumq. Ad hoc ut servetur aequalitas cap. non licet de reg. iur. in 6°. cum ibi not. per Din.

  Per duos. Et nota quia alias intelliggeretur pro praetio reperibili, ut per Gratianum in decis. Marchiae decis. 77. n°. 2. et seq.

  De quo salar. supra hoc eod. lib. rubr. 4., et de libell. obl. supra eod. lib. rubr. 3.

  Jurent. Quod periti electi ad hoc, valeat eorum relatio id. fac. et referre debeant cum iur. vid. Surd. cons. 452. n°. 42, et quod isti electi ad aestiman. habeantur loco Testium, et Arbitrorum vide ibi Surd. n°. 30., et quod quando arborem visitant requiratur praesentia partis, vel citatio ad videndum deputari diem, et horam ad effectum accedendi etc. et deinde in t.o n°. 35. quod à partibus non à Judice eligi debeant nisi illis eliggere secus n°. 36, quod ante relationem requirat. inst. seu decretum Jud. et citatio prout n°. 34. quod reddere rationem suae relationis debbeant etiam inrequisiti vid. Rot. in una Romana fideicom. de Valle merc. 9 Junij I574.

 

Observationes cap. xxi. 3.i lib.i

 

  Vide multa super materia praesenti (sic) statuti per Gabr. de stat. concl. 4. 5. 6. et 7.

  Habes tract. Alb. Brun. Giorg. Natt., et aliorum super huiusmodi stat. tradunt non nulla DD. in l. maximum vitium ff. delib. praeterit., et aliqua per Marc. Ant. Eugen. lib. p. cons. 83. per tot. Ant. Gabr. in suis communibus conclus. 6. de stat. lib. 6. Silv. Ald. cons. 2. ubi multa, Et quod huiusmodi statutum respective sit favorabile, et odiosum late Silv. Aldobl. cons. 6I. n°. 2., et seq. Rot. decis. I9I. part. 2. n°. 3.

  Neptis. Nam quid censeatur esclusa neptis ex filio vide Silva Aldoblan. cons. 6I. per tot., tu vero declara per ipsum met stat. ibi per lineam foemin. vide Jason. Alciat., et scribent. in l. Gallus §. nunc de lege ff. delib., et posthum.

  Patri. An habeat locum in hereditate Clerici vide Surd. decis. 20. Gaspar Ant. Thesaur. lib. 2. q. 2. forens. qq.

  An contra foeminas forenses habentes bona in teritorio Ameriae vid. Onded. cons. ij. per tot. ubi quod non vide omnino Rot. par. p.a divers. dec. 295. ubi late et ibi an extendatur ad bona sita in alio Teritorio Silva Aldobla. cons. 2. n°. I0. et seqq., et per tot. Et Rota in una Balneoreggiensi Veneris 7. Junij I59I. et Veneris xi. februarij I594. coram Ill.mo Panphilio. Vide Joseph. Ludov. in decis. Perusin.  decis. 76. par. 2.

  Add. quod multum refert videre, an huiusmodi statutum sit factum favore Agnationis, quod non est credendum qu(onia)m nullum verbum fiat de agnatione sed tantum de Masculinitate. vid. Jo. Bapt. cons. I2. in fin. n°. 3.

  Per lineam. Advertas quod exclusis Sororibus propter Masculos non procedit non procedit (ripetuto) in fratre patrueli item non procedit in Sorore ab utroq. latere coniuncta vid. Jo. Bott. (sic) cons. I2.

  Acceptare. Quod statutum excludens foeminas propter Masculos non habeat locum quando Masculi non extant, vel volunt, vel non pocsunt succedere vide late per Surd. cons. 85. vers. 8. Augetur difficultas n°. 5°., et seq. lib. p°., et nunquid intret. stat. propter fratrem uterinum vid. Honded. cons. I. lib. 2.

  Adde nunquid exclusa si fuerit praeterita pocsit dicere Testamentum nullum Rot. in una Tudertina bonorum Lunae I2. Junij I589. coram. Seraphin.

  Add. Numquid ista dos debeatur filiae exclusae sub conditione nempe si nuptiae sequantur. vid. omnino Rot. decis. 540. p. I. divers. 538. part. I. ubi quod ob id non transmittatur  etc. vide Gabri. cons. I40. lib. 2. n°. I6. et seqq.

  Descendens. Intelligas, ut supra de descendenti ex Masculo per lineam foemininam.

  Si dotata. Ita ut dotata ab uno censeatur ab omnibus haereditatibus exclusa vid. Tol. Non. cons. xii. ut infra vid. Ond. cons. x. n°. 40. et seqq. an dotantis tantum Rot. par. p. divers. decis. 448. n°. 4.

  Non ecset. Et numquid Dotata pocsit petere dotis suplementum. Vid. omnino Ond. cons. I0. Caesar. de Grass. decis. 2. alias II. tit. de consit., ubi vide, et quod si dotata ecset à fratre vid. Surd. Cons. 45. lib. I. n°. 36. Grat. in decis. March. 27.

  Decenter. Vid. Menoch. de arbitr. Jud. qq. cent. 2. cas. I49. per tot. Gabriel. de Noth., et Spur. cap. 50. Rot. coram Pigna n una Amerina Anno I607. vid. etiam poteris Decian. respons. 6. n°. 64. vol. p. et resp. I0. n°. 29. vol. 2. resp. 35. n. 39. vol. I. et resp. I7. n°. p°. vol. 2. Silv. Adobl. (sic) cons. 60. Grat. in Decis. Marchi. decis. 27. Rot. decis. 538. part. p. divers. n°. 3. et etiam Rota in una Romana Dotis de Ursinis Lune 2. Aprilis I596. Coram Orano.

  Persone. Vide Thesaur. decis. 62. per tot. praesert. n°. 4. ubi an ab omnibus dotari debeat, et sufficiat ab uno, aut de unius haered. dotari, et Menoch. Cons. 3. lib. p°. per tot.

  Et quantitate. Et numquid condecens Dos dicatur usq. ad leg. et quid si cum tali Dote non inveniret Mulier Maritum condecentem qualitatis (sic) suae vid. Dec. cons. 26. col. 3. vers. non obstat. quod Dos congrua vide ibi col. 4. vers. non obstat. quod alijs ubi an incongrue dotata dicatur quae minus accepit quam aliae sorores de quo vid. etiam Caephal. cons. I80.

  Obnoxia. Vid. Aflict. decis. I62., et Put. decis. 37. lib. 2.

  Add. huiusmodi stat. ecse in forma probanti Rota in una Amerina Successionis I5. Januarij I593. coram Perria, add. praesumi quod sit in usu 24. Maij I593. coram eod. add. ecse licitum, et honestum I9. Januarij I594. coram eod.

  Sic dotata. et quid si fuerit alita, et nutrita ab Avo Paterno num pocsit petere alimenta praeterita ab haeredibus Patris vide Caephal. cons. I80. n°. 42. et seqq.

  Recursum. Vide Onded. cons. x. omnino in p°. dubio ubi an pocsit petere Dotis suplementum Caesar. de Gracs. decis. 2. alias ij. tit. de const., ubi vide post Gravett. cons. ij. n°. I4. et seq. et cons. 26. n°. 27. cum seqq. et cons. 4I. n°. 45. Castr. vol. 2. Rot. decis. 202. n°. 2I., et seq. part. 2. divers.

  Limita, nisi ista fuerit dotata à Patre in mille puta, et dos redierit ad ipsum Patrem quia non poterit imminui vid. Rot. decis. I56. par. 2. divers.

  Vel per ipsam. Intelligas superstitibus quibus supra vide Gabriell. cons. ij. n°. 8. lib. 2.

  Nil ultra. intellige institutis haeredibus filijs descendentibus Masculis, ut per Natt. ad Stat. quod Stat. Masc. (?) q. 4. n°. I4I. Vid. Rot. in una Romana Dotis de Marganis I8. Junij I582. coram Robusterio, ubi latissime, etiam an foeminae sic exclusae valeant reicere sine apposit. in dote l. vide Tol. Hon. d. Cons. I3.

  Vid. Caesar de Gracs. decis ij. alias 2. tit. de const. , et an tunc ista dos succedat loco legitimae vid. Gabriell. cons. I40. n°. 37, et seq. lib. 2.

  Intellige ut dixi si fuerit institutus haeres sanguinis Rot. in una Romana legitimae 25. Junij I597 coram Panfilio in recollectione Farinacc. cent. 5. decis. 425.

  Intelligas si relicti fuerint haeredes descendentes vid. Rot. decis. 232. par. p.a n°. p°. et seqq. alias secus, et tunc intelligas si filiae habeant aliunde, ut Abbas in cap. Rainutius de Testam.

  Add. nisi aliud temporum qualitas suadeat et ex coniecturata Mente Testatoris colligatur. Rot. die Veneris p.a Junij I584. coram Seraphin. in una Bononiensi Fideicommicsi.

  Vidua. Adde quod debet ibi habere alimenta vid. Marc. Anton. Eug. cons. 88. n°. 96. ut hic vid. multa per Tusch. in suis conclus. iur. tom. 5. conclus. I03. legatum factum per Patrem et quod, et quod (ripetuto) simpliciter legaverit quod pocsit redire habere, et pocsidere bona sua vid. Honded. cons. 69. lib. p°. per tot.

  Concilia lib. 5. rubr. 93. huius stat.

  Add. Numquid Dos ista relicta à Patre filiae, ut plus petere non pocsit ratione legitimae etc. An censeatur subrogata loco legitimae ita ut peti valeat suplementum ipsius non obstante d.o Statuto quod secundum praedicta non loco legitimae, sed ut mera dos deberi voluit vid. semper Gabriell. cons. I40. per tot. praesertim n°. 23. et seq. lib. 2.

  Add. etiam quod huiusmodi statuto non obstante filia poterit petere suplementum si fuerit nimis modica attenta quantitate bonorum etc. Paul de Castr. Cons. 73. n°. 6. lib. p°. Alex. cons. 33. n°. 4. lib. 4. cum alijs relat. per Rot. in una Romana suplementi Dotis I2. 9bris I588. coram Orano, ubi semper vide.

  Add. etiam condecentem Dotem ingredientis Monasterium itaut, nec à Monasterio, nec à Puella quae renunciavit vel vigore praesentis Statuti est Esclusa praetextu enormissimae laesionis praetendere plus pocsit, et valeat, ut per Rot. in una Ulesbonensi (?) legitimae Lunae 27. 9bris I594. coram Paenia, et ibi habes qualiter Testes probare habeant huiusmodi Laesionem.

  Stat. excludens filiam à succecsione Patris, vel Avi, non extenditur ad succecsionem Matris Socin. cons. q. n°. 7. et seq. lib. 3. Hond. cons. I. n°. I3. et seqq. lib. I. rot. in una Perusina succecsionis de Alfanis Mercurij p.a februarij I634. coram Dunozett., et Narniensi succecsionis 26. 9bris I629. coram Merlino.

  Romae si adsint bona Patris, Avi etc. decedentis ab intestato, et Ameriae foeminae admittende erunt ad successionem una cum Masculis non obstante Statuto hoc exclusivo foeminarum. vide Rota in illa Narniens. Successionis 22. Maij I628. coram Merlin. ubi quod pro bonis existentibus Romae danda est immicsio filiabus foeminis secundum iuris Communis dispositionem, nè utrumq. ex Statutis scilicet Urbis, aut huius Civitatis vendicare sibi locum in d.is bonis Romae existentibus.

  Adde ad hoc stat. numquid Aviae Maternae Nepotes ex filia iam defuncta succedant, et ius illis in bonis Aviae Maternae succedendi spect. propter id quod supra habetur scilicet quia excludi propter Masculos foeminas Vid. Rot. in una Romana Succecsionis Ven. I5. 9bris I630. coram Verospio.

  Restringas huiusmodi Stat. esclus. foemin. ad bona sita in Teritorio, et districtu Ameriae, ut tenuit Rot. Romana in una Perusina bonorum I6. Martij I592. coram Paenia, et in Alia Civitatis Castelli x. Maij I606. coram Ludovisio, et quod in tali casu fil. esclus. petens successionem bonorum extra Teritorium, et districtum non teneatur fratribus conferre Dotem. vide Seraphin. decis. I392. ubi late.

 

Observationes Cap. xxii. lib. 3.i

 

  An alias ij comprehendantur qui sunt intestabiles vid. Mar. Ant. Eug. lib. p°. cons. (corretto) vid. Onded. cons. 5. n°. 50., et seq. Gabr. de stat. conclus. p.a.

  Et si à d.o Nota quia sic excluse filiae non censentur excluse Neptes ex filio vide Tib. Non. cons. 36. ubi latissime Mantic. de coniect. ult. vol. tit. I4. n°. 6. lib. ij. Rot. par. p.a decis 726. divers. et par. ead. decis. 790. divers. Berons. cons. II9. lib. 2. ibi cons. II2.

  An huiusmodi stat. comprehendat forenses habentes bona in Teritorio Ameriae, vide late per Silv. Aldobr. cons. 2. n°. 9. et seq., et Rot. decis. 295. par. p.a divers., et quod quando, tam Defuncti quam ij qui de succecsione contendunt sunt forenses vide infra statim.

  Add. numquid in omnibus casibus in quibus huiusmodi statutum corrigit ius Commune respectu succecsionis censeatur etiam corriggere respectu tutelae vide Onded. part. I. cons. 88. per tot. lib. I.

  Quod huiusmodi stat. non sè extendat ad bona existentia extra Teritorium etiam si defunctus, et si pocsessor illorum sit Subditus stat. vide omnino Rota in una Balneoreggiensi bonorum Ven. 7. Junij I59I., et Ven. ij. februarij I594. coram Panfilio.

  Add. numquid huiusmodi stat. comprehendat forenses respectu bonorum que sunt sita Ameriae quod non comprehendantur habes, habes (ripetuto) l. p. C. de sum. Trin. et fid. cath. Ruin. cons. 48. n°. 4. et cons. 49. n°. 5. lib. 3. Brun. in stat. quod stantibus Masc. art. 6. n°. 3. late Paris. cons. I2. n°. 26. lib. 3. Rota in una Civitatis Castelli suplementi legitimae 2I. 8bris I580. coram Bravo, et in una Camerinensi hereditatis Veneris 29. Januarij I588. coram Ill.mo Panphilio.

  Postea. Vid. quid fuerit decisum super isto Statuto coram Paenia die Lunae I2. Junij I595., et deinde coram Litta ... (puntini) in una Amerina succecsionis, et rursus coram Lancellotto ... (puntini) Et quod hoc stat. sit licitum, et honestum vid. Rot. in causa Amerina Succecsionis Mercurij I9. Januarij I594. coram Paenia inter decis. Farinac. cent. 6. decis. ... (puntini)

  Neptes foeminae patruis superstite fratre Carnali defuncti non succedant etc. fallit si patrui fuerint forenses vid. Mar. Lar. cons. I4.

  Neptes ex filio Avo in totum succedunt.

  An pluralitas resolvatur in singularitates V. in l. iubemus. §. sin autem C. ad senat. Trebellian. vid., Aldobl. inter cons. ult. vol. I22. n°. 38. lib. 2. alias cons. 34. n°. 26. in cons. ipsius Silv. Aldobl.

  Add. Numquid stat. haereditatem fratris decedentis ab intestato deferens fratribus excludens Sorores, an locum habeat in haereditate Sororis vid. Rota in Romana successionis Veneris I4. Junij I630. coram RPD. Merlino ubi negative fuit resolutum ubi an appellatione fratruum veniant Sorores, et de ratione istius statuti.

  Sorores de iure communi aequaliter succedunt cum fratribus fratri ab intestato itaq. C. com. de succecsion. An vero obstet statutum dotatas excludens, et an exclusa à succecsione bonorum Paternorum sit exclusa à succecsione fratris Vid. Rot. in una Narniensi succecsionis 7. februarij I629. coram Merlino.

  Sorores pariter vocantur aequaliter ad succecsionem cum parentibus fratris sive fratrum nisi adsit stat. de quo vid. Rot. in causa Bononiensi succecsionis Ven. I3. Maij I637. (Cod. Farr.: "I633") coram Merlino.

  Filiae cum fratribus aequaliter de iure Communi admittuntur ad succecsionem Parentum l. maximum vitium C. de lib. praet. verum quid si filiae dotatae statuto excludantur numquid qualitas dotis requiratur ante delatam, vel aditam hereditatem, ut sit locus Statuto vid. Rot. in una Perus. succecsionis de Alfanis Mercurij p.a februarij I634. coram Bussolet. (?)

  In tertium. Aliqualiter gradus computentur an secundum Canon. scilicet vel secundum ius  Civile vid. Dec. in l. si Aviae n°. I4. C. de Successor. ed. Onded. cons. 4.

  Agnatione. Sed numquid Amita, ex succecsione Nepotis fratre praeferatur Patruo Magno in terminis huius Statuti vid. Beron. consil. I48. lib. 2. per tot.

  Intelligas etiam de foeminis ex linea Patris quae dicuntur Agnatae vid. Onded. cons. I2. n°. 23, et seq. et quod statutum vocans ad succecsionem proximiores ex latere Patris includat foem. vide Onded. d. cons. I2. per tot. secus autem in fidecom., et per Onded. cons. 75., vel si fiat mentio de Cippo Domus vid. ibi, ubi vid. an huiusmodi statutum comprehendat Nuptas etc. praesertim n°. I8. et seq. vide Gravet. cons. 250. n°. 2. vers. ideo ubi late post Decium in rubr. C. und. legitim.

  Add. huiusmodi statutum non extendi ad bona sita extra Teritorium secundum Communem oppinionem DD. de qua per Gozzead. cons. 49. n°. I3. Put. decis. 35I. lib. p°. Rot. in una Spoletana, seu Romana haereditatis Lunae x. xbris. I60I. coram Sacrato.

  Mater vero. An huiusmodi statutum odiosum sit vid. Onded. cons. 2. n°. 35. et an statutum locum habeat si Mater, et descendentes Patrui tantum supersint vid. Onded. cons. I. per tot. unde poteris elicere an nostrum statutum quod vult, ut superstite Matre Defuncti fratre, et Nepotibus eiusd. Mater succedat in octava parte habeat locum si  supersit frater tantum, aut Nepotes tantum ultra matrem, eo quod huiusmodi Statutum sit odiosum latius id. Onded. cons. p°. n°. 27. et seq. et nota quod dicit id. Onded. d. cons. p°. n°. 32. et seq. quod in qualibet constitutione correctoria iuris communis facienda et interpretatio, et restrictio ita ut si statuta in plures casus comprehenderet, et in omnibus corriggere pocset ius Commune verba impropria si opporteat quod in uno tantum casu ius Commune remaneat correctum quanto maggis in nostro statuto, cum simus in claris ib. in d.o casu iggitur (sic) in reliquis erit attendenda dispositio iuris communis scilicet auth. defuncto. C. ad Tertull. et auth., et cum solis C. eod. Gracs. recept. sent. in §. succecsio q.e 23. n°. p°.

  Et quod favore Agnationis Mater pocsit per Statutum in totum excludi a succecsione filij vid. Onded. cons. I3. n°. 32.

  Casu. Adverte quod restringit ista dictio dispositionem ad casum exprecsum Surd. cons. 452. n°. 38. et seqq.

  Octava parte. Vide Silv. Aldobran. cons. I00. ubi mult. Et an exclusa Matre ad patruum censeatur exclusus Pater (cancellato) frater Uterinus vid. Beroum. cons. I53. lib. 2.

  An huiusmodi statutum habeat locum si filij propter aetatis defectum testari nequiverint etc. vid. omnino Marc. Antor. (sic) Eug. cons. 5. n°. 3., et seq. lib. p°. post Signor. cons. 6. tù vid. supra  (Cod. Farr. aggiunge: "in princ. etc.") Jo. ab Amer. inter Consil. Bald. lib. 4. cons. I34. Dec. Cons. 6I7.

  Filij succedant. Numquid habeat locum statutum in bonis filiae vid. Surd. dec. q. n°. 8. Thesaur. decis. 238.

  Octava parte. An in bonis Clerici Surd. decis. 20., et cons. 560. n°. I0. et seq.

  Matre vero. Add. huiusmodi stat. ecse odiosum, atq. exorbitans, et correctorium, vid. semper Onded. cons. 2. n°. 35. et seq. lib. p°. et quod sit strictissime interpretandum Onded. cons. p. n°. 27. et seqq. vid. Soccin. cons. 6. n°. p°.

  Add. esclusiv. Matris, tamquam iuris correctorium non recipere aliquam extensionem, sed stricte adeo ecse intelligendum ut in casu ommicso standum sit dispo. iur. communis et si adesset maior ratio, vid. Ond. cons. p°. n°. 23. n°. 4.°. statut. Perusin. et n°. 27. lib. p°. Surd. cons. 4I6. n°. 4., et seq. ubi videtur tenere contrarium, nam videtur quomodo absurdum, ut Mater propter Patruelis, et Patruum excludatur et non propter filios etc. ultra ea quae habet Paris. cons. 49. lib. 3. n°. 99, et seq. iuncta rubr. 63. lib. 3. (Cod. Farr.: "6")

  Materna. Per statutum excludens Matrem intelligatur quoq. escludere Aviam vid. Paris. cons. 49. n°. 50., et seq. lib. 3. limita n°. 90. ubi vid.

  Intelligas tam in usufructu quam in proprietate etiam descend. ad 2.a vota vid. Bursatt. cons. I2. n°. I4, et seqq.

  Avia Materna Proavia Materna istae de iure Communi praeferuntur Patruo Defuncti vid. Thesaur. decis. 5. per tot.

  Octava. Quae octava pars succedit loco legitimae, unde eius proprietatem Mater postea transiens ad 2.a vota non amittet. vid. Gabriel. concl. 3. n°. 8. de 2.is Nupt. Burat. cons. I2. lib. p°.

  Add. quomodo in succecsione decedentium ab Intestato quis probabit sè ecse Patrem, filium, Sororem etc. dicas probari, ex nominatione facta in Instrumentis, vel alijs scripturis publicis, et alijs levioribus probationibus, quae in materia probationis (Cod. Farr.: "successionis") sufficiunt, et quod si proximior aliquis ad hunc effectum probari ex quo non apparet alium adecse vid. Rot. in una Mediolanensi haereditatis Lunae I8. Maij I598. coram Ill.mo Seraphin., et si pro tali fuerint communiter reputati pro talibus se tractaverint etc. Rot. in una Romana succecsionis ab intestato Ven. 7. Junij I596. coram Litta.

  Testamentum si extiterit Mater Avia etc. contenta ecse debet sibi relicto.

 

Observationes cap. xxiii. lib. 3.i

 

  Vid. Aegid. const. lib. 5. rubr. 6., et de salar. Proc., et Advocat. in add. earumd. Constit. rubr. 7.

  Vid. l. p. §. Praetor ait ff. de postul. ubi glos. late per Abb. in cap. p°. extra de officio Jud. Vin. in suis com. opin. opin. 37. Rot. de iud. decis. I8. in antiq. Decis. (C. Farr. aggiunge "Tholos.") 48I.

  Relevantur postea Advoc. in securitate illis data infra lib. 4. rubr. 88. nec non alijs immunitatibus de quibus infra libr. 5. rubr. I8.

  Competenti. Limita pro Pauperibus quia poterit cogi, ut gratis praestet, et recusans pro illis peccat vid. Card. Tolett. in sua instru. Sacerdot. lib. 5. cap. 60. post. Navarr. in suo manual. cap. 25. n°. 29.

  Causam. Sed numquid iusta sit causa familiaritas, et Amicitia Advocati cum parte Adversa videtur quod non, quoniam sic. id. alijs Advocatis facile accideret, et difficile reperirentur defensores. fac illud M. Tull. pro Lucio Murena, qui respondens qui respondens (ripetuto) Servio Sulpitio conquerenti, et gravissime ac acerbissime ferre dicenti illam familiaritatis nececsitudinisq. oblitam causam L. Murenae contra se defendere inquit Etenim si me tua familiaritas ab hac causa removicset, et si hoc idem Q. Hortensio M. Cracso Clarissimis Viris, si item caeteris à quibus intelligo maximi tuam gratiam existimari accidicset in ea Civitate Consul designatus defensorem non haberet in qua nemini umquam infimo maiores nostri patronum deesse voluerunt. Ego vero Judices ipse me existimarem Nepharium si Amico, Crudelem si misero, Superbum si Consuli defuicsem.

  Add. quod licet Advocatus non debeat advocare contra Patriam, vel Dominum nisi habeat mandatum à Superiore quod is debet impetrare pro quo advocatur, ut per Parics. (C. Farr.: "Parid.") in suo tract. Synd. de excecs. Advocat. in fin. ex vigore huius stat. poterit cogi, et praecipi, ut agentibus contra eam, nec habentibus Advoc. acsistant argu. ex. de re iudic. cap. ad Apostolicae in 6.

  Secus in factis Communis super hoc eod. libr. rubr. 2.

 

Observationes Cap. xxiiii. 3.i lib.

 

  Princeps non tenetur servare faerias vid. Rest. Castall. de imper. q. II0., ubi dubitat in diebus feriatis in honorem Dei post Glos. in l. Dies Sabhati in fin. C. de iud.

  De Repentinis ferijs vide infra hoc eod. libr. rubr. 6I., et quod Notarius debeat dies hosce non iuridicos annotare in fin. libri in fin. lib. (ripetuto) Actorum in d.a rubr. 6I. post princ.

  Limita pocse secundum quosd., ut hoc stat. non habeat locum in causis favore Pietatis sed contrarium ten. privileg. I56. de priv. Piae Causae Tiraquell.

  Qualiter vero isti ab omnibus custodiri debeant vide lib. 4. rubr. 76. alias 78.

  Add. modo, quod Nihilominus in multis causis quales sunt miserabilium Pauperum Viduarum Mercedis relictorum ad pias causas Criminalibus etc. festivis diebus licebit in his quoq. diebus ius dicere vide semper Amat. in decis. March. decis. 86., et numquid causa Dotis vid. Fachin. lib. x. controvers. iuris. cap. 36.

  Add. rubr. huic de nececsar. fer. de quibus infra hac eadem rubr. post. med.

  De faerijs vid. multa per Marchesanum part. I. comm. 8. tit. de derogat. feri. Quint. in tit. com. de ferijs post March. ibi supra n°. 6. et seqq. vid. Marant. de ordine iud. x. art. n°. 28. et seqq. Specul. in tit. de fer.

  Sunt hi. Add. quod in his iuramenta ferri non debent, et si quis venerit contra iuramentum talibus diebus latum non erit periurus vid. cap. fin. de fer. Johanni Battistae cons. 59. ubi latiss. vid. Com. in suo tract. de absol. à iuram. lib. 4. cas. I8. Surd. cons. 87. n°. I4., et seqq. lib. I., et cons. I22. n°. 5.

  Limit. in his quae sunt volunt. iuris secundum Jo. Andr. Hostiens. Federic. de Sen. et alios quos refert Germ. de immun. Sacrorum lib. 3. tit. de fer. cap. xx. n°. 42.

  Numquid vero Doctoribus licitum sit studere in hisce diebus feriatis in honorem Dei vid. Bent. de privileg. DD. par. 3. privileg. 77.

  Contractus vero facti in diebus faesto quod valeant licet contrhaentes peccent vide de excecsu Notar. cap. 96. Vid. Surd. cons. 87. n°. I4. lib. p°., et numquid iuramentum in eis appositum vid. ibi, et cons. I22. n°. 9., et qualiter sint intelligenda Stat. quae annullant acta facta in his diebus vid. Castrens. cons. 59. lib. 2. vid. sup. lib. I. rubr. 2.

  Iudex. Vid. Marant. de ord. iud. dist. I6. vers. 3. n°. 57. et seq. vid. decis. March. decis. I44., et quod extendatur ad alios quam Rusticos vid. Alex. cons. 2. n°. 6. lib. 2. Innoc., et DD. in cap. con. questus de ferijs.

  Item tempus. Feriae à solo Principe Tribunalibus indicuntur citra (C. Farr. "circa") iudicia administranda de quo late Mastrill. de Magistrat. lib. 3. cap. 4. n°. I88. usq. ad I99., ubi quod ad solos Prelatos faestos Dies indicere quo ad Dei cultum servandum pertinet vid. ibi.

  Quod neq. pacto induci pocsit, ut pocsit procedi in his diebus. vid. Franc. Mant. decis. 4I0. lib. p°., numquid statuto, vel Consuetudine vid. Marant. de ord. iud. distint. I6. n°. 63. et seqq. Germon. de immun. sacrorum lib. 3. tit. de fer. cap°. 20. n°. I6., et seq., et numquid Judex in his diebus pocsit interponere decreta super alienat. rerum minorum  vid Spec. tit.  de fer. §. sequitur in fin., ubi quod non, et sequitur  Marant. de ord. iud. x. act. n°. 34.

  De N(ecess)arijs ferijs vid. Marchesan. de commics. par. p. tit. de derogat. faeriar. cap. p°. n°. 24. et seqq.

  Sed numquid procedit in illis causis in quibus dicitur in alio statuto ut procedatur sine figura Judicij dicas quod sic vid. Guid. Pap. de rescript. n°. I0. tom. 8. tract. in clem. saepe de verb. signif. add. istas faerias non obstare in pocsessorio in causis actentatorum in causis Ecclesiasticis in causis fiscalibus. Amat. in decis. Marchiae decis. 26., et quod in causis pocsecs. feriae non obstet adest Decis. Achill. de Gracs. Decis. I00. seu un. tit. de fer. post. Aegid. decis. 665.

  Add. An stante huiusmodi stat. nihilominus sententias ante relaxatas pocsint exequi, quod sic. vid. pulch. cons. Alex. I30. lib. 4.

  Supra lib. p°. rub. 8., et ibi concord.

  Volumus. Praetores antiquiores, et qui ius Romae dicebant noctu quandocumq. Hostia Palatij patebant vid. Fenest. de Magis. in mandata praetor. limita tantum hoc prandij quia alias, ut aiebat Alfons. Rex Aragon., cum caenanti Senex quid. importunus, et Garrulus sine fine obstreperet exclamavit et dixit Asinorum conditionem ecse potiorem quam Regum, nam ipsis dum pascuntur Dominos parcere Regi neminem.

  Vid. supra hoc eod. lib. rubr. 7. ante med.

 

Observationes Cap. xxv. lib. 3.i

 

  Vid Aegid. const. lib. 5. rubr. I0, ubi de responsione fienda positionibus Add. quod stante dispon. prasen. stat. respon., et iuram. per Procuratorem non valent Canch. decis. II3.

  Numquid Procurator iuret de calumnia vid. spec. de iuram. de cal. lib. ij. par. 2. n°. I0. §. sest. Marant. de ord. Jud. part. 6. eod. n°. 8.

  Principalibus. Procurator vero quando habeat ad hoc speciale mandatum non solum tenetur iurare in animam Domini, sed etiam in animam propriam vid. Rot. in novics. tit. de iur. cal. decis. p. alias 37. et seq. ubi quam poenam incurrat si iurare noluerit ubi etiam si principalis iuraverit idq. Romae.

  Nisi. Vid. not. in d. l. 2. §. sin autem C. de iur. iuran. propter Calumn. concord. reform. Paul. 5.i aedit. Romae I6I2.

  Et numquid Procurator dicatur habere sufficiens mandatum ad iurandum de calumnia si habeat mandatum ad respondendum, et iurandum de veritate in animam Domini vid. add. ad Rot. decis. I. tit. de iuram. calun. (sic) n. 2.

  Vel minoris. Quod Administratores legitimi teneantur non in Animam pupillorum sed suam iurare vid. l. 2. §. p°. C. de iur. iuran. propter calumn.

  Add. numquid iuramentum calumniae requiratur in illis casibus in quibus ex dispositione aliorum statutorum proceditur sine figura iudicij, dicas quod sic. Vid. Guid. Pap. de rescript. n°. ij. tom. 8. tract.

  Quando respondetur. Et numquid Rustici, et Mulieres pocsint cum praesentia Advocatorum vid. Joseph. Lud. decis. 8I. Mar. de ord. Jud. tit. de posit. n°. I6. Joseph. Lud. in decis. Perus. decis. 8I. par. 2.

  Per principales.  Et numquid pocsit per Procuratorem cum spe(ci)ali mandato vid. Grat. cons. 37. n°. 2. vide omnino Cancher. decis. II3. ubi per negat.

  Add. numquid recusans respondere positionibus pocsit tamquam confecsus condemnari, et ab huius condemnatione appellare vid. Gratt. in decis. March. decis. I7I. ubi omnino vid. modern. ad prox. (sic) A.C. lib. 2. cap. 3. n°. ij. et seq. et cap. 32. et si respon. an Adversarijs respon. veniant rest. Concher. (sic) decis. 87.

  Negans. Et quid si antequam Testes examinentur revocet. vide Asin. in sua praxi §. I9. cap. x. n°. p°.

  Add. quid si publ. Testibus in materia deducta et ad probandum admicsa positiones fiant nunquam vigore huius stat. pocs. ad responden. Adversarios cogi. Vide Canch. decis. x. ubi vid.

  Quid vero si fiat positio in maiori quantitate quam responsurus debet utrum pocsit negare totam positionem in foro coscientiae, et dicere nego prout continentur in positione affirm. tenet glos. in cap. 2. de confes. lib. 6. et in cap. prae(sen)tium de Testibus eod. lib. Communem dicit Cons. lib. I. var. resol. cap. 2. n°. 5. contraria est verior vid. Petr. Aug. Merl. in suo Emporio ver. (C. Farr. "utr.") iur. tit.8. q. I4.

 

Observationes Cap. xxvi. lib. 3.i

 

  Filio. De quibus liberis intelligatur an 2.i tantum sed (scritto sopra) etiam p.i Matrimonij Vid. Cephal. consil. I99. et seq.

  Ad Domum suam. An mulier dicatur traducta ad domum viri vid. Onded. cons. I4. n°. I4. et seq., et quod si non traduxerit ad Domum suam Vir, sed consumaverit matrimonium in Domo Matris vel Patris Puellae vid. Silv. Aldobran. cons. 9. ubi omnino vid. per tot. Post Soccin. cons. 223. col. 2. sub n°. 3°. vers. quod  autem verificentur verba stat. lib. 2.

  Quod etiam non agnitam transmittatur ad haeredes viri Vid. Marc. Ant. Perugin. decis. 34.

  De qua quarta. Quid vero si Mulier noluerit ingredi Domum Viri sed Monasterium ingrediatur vide omnino rot. part. 2. divers. decis. 92. per tot.

  Vide Fanut. et Rol. a Vall. (scritto sopra) super isto stat. in suo tract. de lucr. dot. aliqua vero per Campeg. in suo tract. de Dot., et quod probare opporteat Dotem fuicse constituam, et qualiter probetur Vid. Pregrin. (C. Farr. "M. Ant. Perugin.") decis. 34.

  Quantum vero ecse pocsit tale mobile vide infra lib. 5. rubr. I04. vers. item reformamus quod Cophani.

  Mobile. In dubio quid foret dicendum vid. vid. (ripetuto) Rol. de lucro Dotis q. 50. Fanut. eod. tract. glos. x. n°. p°. mihi pag. 4I9. vid. Surd. decis. I92. n°. 4.

  Aes alienum Uxoris numquid vir pro rata d.ae 4.ae par. solvere teneatur vid. Beron. omnino cons. p. lib. p°. per tot.

  I. Add. an statutum habeat locum in Dote promicsa vid. Grat. in decis. March. decis. 230. ubi vid. Andreas Gail. libr. 2. observat. 79. vid. Rot. in una Donatione propter Nuptias 30. Maij I60I. coram Lud.o in recoll. Farinacc. cent. 3. decis. 275. et quid si mulier dececserit cum liberis superstite viro, et Patre Numquid Dos revertatur ad Patrem, vide Rota in una Clusina Dotis Lunae I2. Januarij I598. coram (Marc. Ant. Peregr. decis. I8) Peregrino in recollectionibus Farinac. cent. 3. decis. 248.

  2. Si Ususfructus fuerit viro relictus, numquid cum isto lucro compensetur vid. Beron. cons. 4I. n°. 33. lib. p°. ubi vid. ubi concludit negative. Reprobatur à Rota Rom. per Seraph. decis. I365. lib. 2. vid. March. Ant. Perugin. decis. 39. et 40.

  3. Et numquid huiusmodi statutum habeat locum in rebus faeudalibus seu Emphiteoticis in Dotem datis vid. Marsil. in rep. l. fin. n°. 67., et seq. ff. de iuris omnium Jud. Bald. Jas., et scriben. int. auth. res quae C. com. de leg. Roland. in tract. de lucro Dot. q.e 54. Brun. in stat. quaest. stant. masc. art. 8. q. 23. n°. II4. Tiraquell. de utroq. retract. glos. 3. n°. 4. Surd. decis. 220. n°. 43.

  Impediverit. Vid. Vinc. de Franch. decis. I80. per tot.

  Quae et quos probari debeant, ut quis obtineat, vide omnino Paris. cons. cons. 67. n°. 30. seq. lib. 3. ubi vid., et quid si fuerit impedimentum praestitum propter malam indispositionem Uxoris. Paris. ibi n°. 55.

  Executive an cogi pocsit pro isto lucro, vide Achill. decis. I4. de constitut. supposito quod alias per dot. agi pocsit.

  Add. An huiusmodi stat. habeat locum in eo qui duxit ad Domum sed naturali impotentia impeditus coire non potuit. Vid. Jas. cons. 58. vol. p°. incip. ad id. pp. Joanne iunct. tradit per Aldobrand. cons. 9.

 

Observationes Cap. xxvii. lib. 3.i

 

  Bonae famae. Quae dicatur Mulier bonae famae, vel honesta vide Menoch. de arbitr. Jud. qq. cas. 69. per tot. lib. 2. cent. I.

  Vid. cap. mulieres de iud. lib. 6., et quid de pregnantibus vid. Caball. in suis resol. crim. I. cas. 79.

  Add. quod multo minus Mulier honesta poterit carcerari pro Debito Civili praesertim Marsil. Singular. 248. an, et quando Mulier carcerari valeat tam pro Causa Civili quam pro Criminali vid. Farinac. ubi etiam quando cogi pocsit Mulier ad comparendum in Judicio pro Testimonio ferendo de carcer. et carcer. conclus. 6. limit. p.a n°. 42. ampl. I. et seqq. ubi semper vid. usq. ad n.um 62. q. 27.

  Add. quod stante huiusmodi stat. Mulier citata ad comparendum in Palatio non tenetur comparere, et non erit contumax Bald. cons. I49. stat. Civitatis lib. 5.

  L. ad egreggias cum ibi notatis ff. de iur. iur. cap. 2. de Jud. lib. 6. vid. l. I. C. de off. divers. Jud. exemp. tantum Meretrices Vid. Soccin. in reg. 284. n°. 2. in 2. limit.

 

Observationes Cap. xxviii. lib. 3.

 

  Romae Anno I6I2. xi. Martij per Bullam Pauli V habes statutum de Procuratoribus et Advocatis tit. de Notar. §. Advocatos etc. Vid. const. Aegid. lib. 2. cap. 22., et ibi gros.

  Filius fam. nmquid pocsit ecse fideiucsor vide Marsill. in reper. rubr. C. de fideiuss. q. 4I. n°. 360. Quod tantum pro Patre Carcerato pocsit fideiubbere Bald. cons. 90. lib. 5. Et quod non obstante huiusmodi statuto fideiucsio illius qui Patrem habet, valeat pro Conducente Vectigalia vid. Card. Tusch. tom. 3. concl. iur. conclus. 302. vid Bald. in l. p.a C. de fil. fam. minor, et quod filius teneatur, et compelli pocsit ad fidei. pro Patre vid. Boer. decis. I28.

  Add. non solum in Civitate, (C. Farr. "civ.", per "civilibus") ut hic argum. l. Imperator ff. de in diem adict., verum neq. in Criminal. infra lib. 4. rubr. I64. alias I07.

  Vel Notarium. Addens in stat. prohibens obligare Civem pro forense comprehendet, et liget forenses pro Castrens. cons. 424. n°. et numquid comprehendat Civem ex privileggio ibi, et d.o stat. pocsit renunciare ibi vid. Paul. Castrens. cons. 424 (cancellato) 28I. lib. I. vid. glos. in l. Curialis et ibi scr. C. locat. et l. Milites C. eod.

 

Observationes Cap. xxviiii. lib. 3.i

 

  Vid. Constit. Sixti quinti datam Kal. IIXbris (sic) I586. Ann. 2. sui Pontificatus alias de iur. com. quando Commune pocsit sua bona obligare DD. in l. Civitas ff. si cert. pet., et quoad cons. imposit foler. (C. Farr."toller") in sua prax. cens. in V. huiusmodi censuarij super rebus n°. 36. et seq. Vid. Bull. bon. reg.

  Non fiat. Vid. tot. tit. C. de vend. reb. Civit. lib. xi. ubi habes solemnit. requisit. de iur. com. in alienat. rerum publ. quae non praesumantur intervenicse, et an ob illarum defectum Civit. competat. remed. reint. vid. Surd. cons. 28. per tot. Universitas vero non recognoscit superiorem quod pocsit facere stat. circa formam, et modum alienandi res pub. vid. Nicol. Losaeum in tract. de iur. univers. part. 3. cap. v. n°. I8.

 

Observationes Cap. xxx. lib. 3.i

 

  Et occasionibus. Vid. omnino Paul. Castrens. cons. 3I7. n°. 4. circa 3.um lib. 2. ubi vid. Thusch. tom. 3. conclus. iur. conclus. xi. facta de facto sunt revocanda n°. 20., et quod non requiratur citatio  quando de facto spoliatus de facto restituitur vid. glos. in l. si minor ff. de evict. in term. Soccin. sen. cons. 266. in fin., et Alex. in l. p.a §. nunciatio ff. de nov. oper. nunciat., et Jas. in C. si pactum quo pen. C. de pact. et refert Andr. Alciat. cons. 408. n°. 8.

  Sine figura. Et sic non requiratur aliqua citatio Bart. in extravag. ad reprim. in verb. figur. in fin. Asin. in sua prax. §. 7. cap. 2. de cit. vers. 3.

  Add. quod si e contra statuendum fuicset quod de damn. datis. non fieret quaerela non valeret vid. Jas. in l. venia n°. x. et seq. C. de in ius vocandum, et quod neq. Princeps pocsit remittere id quod interest (corretto) parti vid. Gram. cons. 34. in crim.

  In persona. Qualiter vera satisfactio  fieri debeat si laedatur persona vid. Abb. in cap. p°. n°. 5. et seq. ex de iniur. Parid. in suo tract. Syndic. in Verb. compositio cap. 7. n°. 2., et quod haeres convenire pocsit Civiliter. Vin. lib. I. decis. vi.

  Add. teneri non solum ad id eos qui damn. dederunt rat. in hoc stat. exprecsa, verum etiam qui impedivit eumtem (sic) ad impediendum damnum quod 3.us inferre volebat alicui quia impediendo opitulaturum indirecte videtur iuvare nociturum. Medim. de restit., et sequitur Navar. in suo Manual. cap. I7. n°. I40. Caeterum de participantibus in causando damnum per furtum, et rapinam aut alias (C. Farr. "alios") modos damnificandi qualiter in foro praesertim congruentiae (C. Farr. "conscientiae") ad restitutionem astringantur. vide Silv. in sum. in verb. restitutio el. 3. §. sexto quaeritur quid iuris de participantibus in causando damnum ubi vid.

  Add. numquid haeredes Defuncti qui damnificavit pocsint conveniri ex damno dato ab ipso Defuncto vid. Cancher. decis. I52. praesertim n°. p°.

  Quod in damn. dat. nulla iuris solemnitas serv. iudex teneatur. infra lib. 7. rubr. I7.

 

Observationes Cap. xxxi. lib. 3.i

 

  Temistocles, cum praedium venderet iucsit praeconem addere quod bonum haber(e)t vicinum, sentiens ex bono vicino plurimum habere utilitatis, contra ex malo noxe plurimum. Refert. Manut. lib. 5. apopht. 2. in Temist. et ut refert Columell. de re rust. d. lib. p. lib. 3. Multi ob malos Vicinos, et propter Iniurias Vicinorum praetulerunt carere (C. Farr. "cavere") paenatibus, et Sedes suas profugerunt, et M. Porcius tamquam Pestem Malum Vicinum vitari censuit.

  Vid. text. in l. penult. ff. de iniur. Caepoll. de serv. Urban. praediorum cap. 52., et cap. 56. n°. 5.

  Add. quod si superior Domum vendat licet de iure Communi non pocsit coggi quis ad vendendum magis huic quam Alteri l. dudum C. de contract. empt. l. falso C. contra (C. Farr. "communia") rerum alien., attamen ex aequitate inferior si offerat tantundem poterit cogere ad sibi vendendum ex aequitate l. si nemo in princ. ff. de Testam. tut. l. si emptionem ff. de minor. l. necesse ff. de in diem adiect. l. p.a ff. de privil. Cred. cum late congest. per Rot. Rom. in una Romana praelationis Veneris 20. 9bris I609. coram Ortimbergo. (C. Farr. "Orchimbergo quam vid. in meis recoll. in verb. retractus")

 

Observationes Cap. xxxii. lib. 3.i

 

  Vid. Rot. in recent. (C. Farr. "recentiss.") p.e p.a decis. 744.

  Vid infra hoc eod. lib. rubr. 56.

  Communes. Paries Communis quando dicatur vid. latics. per Marc. Anton. Eug. lib. p°. cons. 47., et ibi quomodo probetur parietem ecse liberum n°. 23. et seq. et Veron. ante illum de servit Urb. praediorum tit. de Pariet. Menoch. de praesumpt. lib. 6. praesumpt. 63 (cancellato) 73. per Surd. cons. I26. lib. p°.

   Pocsit. Intelligas si Paries ecset destinatus ad illum usum M. A. Eugen. cons. 37. n°. 52., ubi item paries non sit adeo imbecillis, ut pocsit sine periculo altius tolli id. ibi n°. 53. cum sim. lib. p°.

  Et stari debeat. Quod stari debeat relationi 3.ij periti , et ab ea non detur appellatio, et stante discordia peritorum debeat 3.us eligi si tamen utraq. pars ab ipsius 3.ij periti relatione appellet secus sit vide Seraphin. decis. I494. Quod vero Peritus melius quam quilibet alius pocsit scire rei valorem secundum aestimationem, et ideo potius stetur extimationi factae per peritos à iudice electos, quam testibus, et quod modus probandi verum valorem per ipsorum peritorum aestimationem sit à iure aprobatus maxime si periti cum iuramento referant vid. eumd. Seraph. decis. 665. Add. ad hoc, ut dicatur rite facta aextimatio ab isto 3.o requiri citationem, vel praesentiam partis, cum pocsit illum trhahere (sic) in diversam sententiam iuxta doctr. Bart. communiter recept. in l. Theopompus n°. 9. vers. quinq. statur. ff. de hoc (C. Farr. "dot.") praelegat., et in l. qui bona. §. fin. n°. 3°. vers. sed ante ff. de damn. infert. vid Rot. in una Romana Domus Veneris 23. Maij I6I4. coram Buratt. in meis recollet. in verbo aestimatio.

  Et si d.us. Vid. M. A. Eug. in d.o Cons. 47. lib. p. n°. 39. et seqq. ubi quod Socius si Dominus pro indiviso licet uti d.o Muro prohibeatur donec refecerit expensas pro rata.

  Cursum. Secus si antea habuerit vide late de servitut. Stilli. Caepoll. de servit. Urb. praed. cap. 28.

  Sine Salario. De quo salario supra hoc eod. lib. rubr. 4.

 

Observationes Cap. xxxiii. lib. 3.i

 

  Excipe instrumenta vallata obligatione Cam.li, quae non ammittunt nisi tres exceptiones videlicet solut. falsit. et novae conventionis de quibus Mars. in suo tract. de oblig. Cam. et add. (corretto) ad ipsum tract.

  De Instrumento edit. Ameriae vid. supra hoc eodem lib. rubr. 8., ubi quod except. opponi pocs., vel non, et quod Instrum. non pocsint opponi aliquae except. etc. non (corretto) comprehendat forens. etc. vid. Cartar. in decis. Januen. decis. 26. per tot. in execut.

  Licitum. Limita si contra oblig. in forma Cam., et in Instrumentum iuratis quibus in specie non censetur derogatum pro quo fac. trad. per Castrens. in auth. Sacramenta Puberum n°. xi. C. si advers. vend. Corn. cons. 338. vol. I. et cons. I80. vol. 3. add. quid de except., nè quis conveniatur ultra quam facere pocsit, an admittas (C. Farr. "admit. Tas.") in l. p. n°. I8. C. de iur., et fact. ignor. Canar. q. 28. de execut. Instr. Laderch. cons. I23. n°. 5. Amat. in decis. March. decis. I6. n°. I0., et seq.

 

Observationes Cap. xxxiv. lib. 3.i

 

  Add. ea quae late Benincas. de paupert. tit. de iudic. q. 7. special. 8. per tot.

  Vide Const. Pij v. de Bireto Viridi, et Refor. Paul. v. et DD. in §. fin. instit. de act. tot. tit. C. de cecsione bonor. Multa per Gaball. (sic) in suis resol. crim. cent. p. cas. 77. ubi an habeat locum in crim. an prosit fideiucsoribus, et an per multa ib. n°. 8. et I2., et quod si facta fuerit, cum aliquo vituperio liberetur Debitor ibi n°. 3I. Et latics. per D. Covarrum var. resol. lib. 2. cap. p°. Marches. de Commics. par. p. super dilation. cap. 2. Cracs. in suo tract. de except. cap. I7.

  Ob debitum Cameralem an impediatur cecsio bonorum vid. Joseph. Ludov. decis. 32.

  Add. quod Statuto non potest adimi huiusmodi beneficium neq. à Principe. Bal. in l. fin. n°. 4. C. qui bon. cedere pocsit c. per tuas ubi Abbas de arbitr. Berons. q. I33. n°. 2. Mar. Turb. decis. 3I. n°. I4. et seq. ubi quod Statuta, quae in totum admittunt beneficium, non potest adaptari nisi fraudolentis decoctoribus Menoch. de arbitr. q. 90. n°. 5. late Mar. Turb. d. decis. xxxxi. (sopra: "3I") n°. I6. et seqq., et quod sine ignominia cedens teneatur indicare bona iuramento, et cavere de solvendo si ad pinguiorem fortunam devenerit. Mar. Turb. d. decis. 3I. n°. I9. et 20. an extra Carceres audiendus petens admitti ad cecsionem bonorum praesertim si quis iuraverit illum non petere Mar. Turb. d. decis. 4I. (sic) fere per tot. ubi fuit conclus. extra Carceres non audiri.

  Huiusmodi beneficio non gaudent omnes, et praecipue qui obtinuerunt dilationem quinquennalem malitiose decocti etc. vid. omnino Marches. de Commics. par. p.a super dilat. et morat. cap. 2.

  Clerici, an gaudeant benef. huius statuti dicas quod non sed in honorem Clericalis dignitatis datur Cap. Odoard. de quo vide Marches. parte p. de commu. super dilat. cap. 3°., et scribentes in d.o cap. Odoardus ex. de solut., Sed numquid Episcopus, vel alius judex Ordinarius Clericorum pocsit hodie concedere quod non ob facultates A.C. concecsas vid. facult. Leon. x. quando scilicet agitur vigore oblig. Cam.

  Ad interulam. in hoc est iniqum, cum cedenti debeant relinqui Vestes vide Marches. de commics.  super dilat. d. cap. 2. n°. IJ. est etiam iniqum, et sibi contrarium dum tale benefitium tradit cum infamia, et non liberet statim cedentes, ut late in adnot. magn., et quod cum ignominia cedens omnino liberetur ex quo talis ignominia succedit loco debiti Bal. in l. fin. ff. de in ius vocan. Guid. Pap. decis. 343. Brun. de caecs. bonor. q. 7. n°. x. et ij. q.e 9. n°. 38. Menoch. de arbitr. cas. I83. n°. 33. Covar. lib. 2. c. I. n°. 5. et 6. Thesaur. decis. 36. ad fin. Roland. cons. 7. n°. I0. et seqq. lib. 2., cum alijs et Mar. Turb. decis. 4I. n°. 2I.

 

Observationes Cap. xxxv. lib. 3.i

 

  Statuimus. De modo dand. in ten., vid. supra hoc eod. libr. rubr. 3. post med., et rubr. 6.

  De poen. molest., et turban. ipsam tenut. vid. infra lib. 4., rubr. 7I., cum ibi concord(i)a.

 

Observationes Cap. xxxvi. lib. 3.i

 

  Vid. Benedict. de Bart. in suo tract. Guarant. super isto stat.

  Advertas quod omne Privileg. dicitur per huiusmodi stat. concecsum scripturae. Unde si Instrumentum aliquo visibili vitio laboret etiam si comprobetur Testibus Instrumento non competit via executiva. Vid. Surd. cons. 263. n°. I3. et seq. lib. 2. ubi vid.

  Add. quod ad executionem quarantiggiae quae sine scriptura  inita sit procedi non potest, et quare id. Galles. ad form. Cam. part. 3. q. 2. n°. 4.

  Add. etiam quod si quis aggere incipiat via ordinaria videtur renunciacse viae executivae ita ut ad illam convolare amplius non pocsit cap. ut qui duas de elect. in 6. l. si Mulier §. fin. ff. qui met. caus. Auth. qui semel C. quomodo, et quando Judex Deci. cons. 460. col. p.a Aym. cons. 24. n°. 8. Boer. decis. 29. n°. I2. Rot in una Mediolanen. legat. 30 8bris I585. coram Panphilio. Vid. Ruginell. pract. qq. cap. 27. per tot. ubi id ipsum firmat.

  Statuta quae instrumentis dant viam executivam intelliguntur de liquidis, et contra nominatos in eisd. Instrumentis, (C. Farr. aggiunge: "vel correis") aut eorum haeredibus numquam contra tertium vid. Ricard. supra Bull. Pij. v. de Censibus §. 3. n°. 40. et seqq. quaest. 24.

  Add. quod si Laicus habeat instrumentum contra Clericum, numquid vigore huius Statuti habebit executionem paratam quod sic coram Judice suo, vid. Calcan. cons. 7. n°. 26. ubi vid. px. Arch. Stepp. cap. I6.

  Offeratur. De modo procedendi in executione obligationis quarantigiae vid. semper modern. in prax. A.C. lib. I. cap. 39. ubi dicit ead. quae dicuntur de modo procedendi in quarantiggia ead. videntur servari in executione Instrumentorum iuratorum ad tradita per Jas. in l. ius iurandum n°. I3. ff. de iur. iuran., et per eumd. Jas. in §. item si quis el 2°. n°. I7.

  Add. illud Polibij adcomodans ad temporum horum Calamitates quibus fides profligata à comercio Hominum videtur scilicet si cui talentum concreditum sit, et extent decem Singraphae decem signatis totidem Testes tamen vix fidem est servare. Prisci illi Romani, cum in Imperijs et legationibus plurimum pecuniae in manibus haberent, et dispensarent tamen officium, et fides constabat, sola iuris iurandi religgione inductis, et ideo hanc formam invent. de qua vid. Gall. part. I. q.e I. ad obl. Cam.

  Exceptio. Add. quod si principaliter agatur de nullitate ista quoq. oppositio impediet executionem quarantiggiae vid. Chisanen. decis. 76. in cap. Instrumenta quarantiggiata vid. Roman. cons. 42. n°. 2., et seq. et ibi per adden. vid. quando nullitatis exceptio intret adversus quarantigiam, aut obligationem Cameralem per Ruginell. pract. qq. cap. I9. n°. 3. Ubi quod nullitas non pocsit impedire executionem Instrumenti iam ad usum redacti patens impedit quando Instrumentum quod exequi petitur non fuit executum. cap. I. ut lit. penden. Gravet. cons. I0I. n°. 4., et I58. n°. p. iuncto cons. I74. n°. 7. et 277. post. Cyn. Bald. Rom. et Jas. Becc. cons. I04. n°. 26., nam solutiones factae in vim Instrumenti nulli operantur, ut deinde similes retardari nequeant sub praetextu nullitatis. Mantu. cons. 6. per tot. vid. ibid. Ruginell.

  Executio utrum detur pro his, quae in Instrumento non leguntur sed tacite aut ex iuris interpretatione, aut ex tacita ratificatione veniunt Rongin. (sic) pract. qq. cap. 20. late disput. ad utramq. part., et relat. hinc contrarium tenentibus dicit verius ecse ea omnia, quae ex iuris interpretatione colligi pocsunt venire in executione et testatur  de Communi ex Mancin. in suo tract. de iuram. part. 4. effect. 96. n°. 5. Galles. de oblig. Cam. part. 3. cons. 2. n°. I2. et seqq. vidi (sic) ibi Ruginell. tuentem Communem oppinionem praedictam quam ad multos casus extendit.

  Add. numquid executio tribuens Instrumento paratam executionem extendatur ad dicta Testium in actis recepta Ruginell. in sua pract. qq. cap. 28. disputat hanc quaestionem et videtur concludere, quod si ex ipsis Testibus probetur debitum ex illorum dictis competere viam executivam non secus, ac si adecset publ. Instrumentum. Angel. in l. fin. C. de fideicom. per glos. in l. communiter aprobatam. C. de edict. Div. Adrian. toll. firmatq. conclusionem ex eo quod ita de debito apparet per Testes sicut per Instrumentum cum non referat quid ex aequipollentibus fiat l. 2. C. de instit., et substit. Mars. Sing. 484. in fin. Anchar. consil. 350., et quod parem vim habent in decidendis Testes, et Instrumenta l. in exercendis C. de fid. Instr.

  De quo supra lib. eod. rubr. 4.

  Annis. Add. quod non tollitur actio, sed via executiva ita ut post. 20 Annos non habeant Instrumenta paratam executionem, et ordinarie procedatur de quo vid. Carac. super rit. M.C. Regnis Neap. I66. late Rovit. super pragm. eiusd. Regni 2. n°. 6. de iurics. invic. non turban. Navar. q. I. qq. forens. 259. n°. 4.

 

Observationes Cap. xxxvii. lib. 3.i

 

  Non sufficiet verbalis oblatio. Negus. de pignor. par. 5. membr. 3. in 2. par. ipsius 3. membr. n°. 3. nisi fuerint immobiles.

  Pure, et simpliciter hoc est sine conditione extrinseca vid. Negustat. (C. Farr. "Negusant.") de pignor. loc. proxim (sic) cit. num. I0. et seq.

  Supra lib. eod. rubr. 6.

  Add. quod stante Statuto de quo supra hoc eod. libr. rubr. viii. de exceptionibus non opponendis poterit nihil opponi hoc remedium de quo in praesenti statuto vid. Onded. d.o cons. I8. n°. 77. Quod si fuerit renunciatum omni iuris legumq. auxilijs vid. Rot., et Ludovis. postea Greg. xv. decis. 352. n°. 6. et seqq.

  Vid. Carocc. in suo tract. de oblat. par. 2. q. x. ubi late de deposit. et declarat. text. in Auth. hoc nisi C. de solut. cuius Auth. beneficio numquid tollatur iuramento vid. semper Onded. cons. I2. n°. 2. n°. 39. 44. 48. lib. p°. quem semper vid., et nota quod habui de facto Ameriae, et allegavi d. auth. hoc nisi, nec non praesens statutum ad favorem cuiusd. Bartolomei Zacchiae contra quemdam Cupidinem nomine, licet Judex putavit nenias, (?) consueverunt autem Judices nostri Temporis ex capite ius statuere. vid. tù (sic) ibi Onded. an iuramento tollatur beneficium d.i Statuti. Thesaur. decis. I55. per tot. praesertim in fin.

  De interpetr. huiusmodi stat. vid. Roman. cons. I63. Thesaur. decis. I53. Onded. cons. I8. n°. 53. Cavar. de execut. Instrumentorum q. 28. n°. 62. et seq. Anton. Mars. ad oblig. in forma Cam. par. 4. q. 3. n°.I. Joseph. Lud. decis. 64. par ij. in fin.

  Add. an d. Auth. hoc nisi, et huiusmodi statutum habeat locum in Venditore Census, et pocsit in solutum rem tradere, ut liberetur à censu fui aliquando interrogatus, et Respond. cum Boccat. in suo tract. de cens. part. 2. n°. 97., et par. 3. n°. 66.

  Add. hoc statutum non habere locum in Dote quae eod. modo debet restitui, et poni in securo quemadmodum fuit tradita, itaut si data sit in pecunia numerata non pocsit cogi accipere in solutum. Vid. DD. in l. res in dotem datae ff. de iure dot. Rot. in una Bononiensi Dotis Ven. 27. Junij I603. et quid si Instrumento Mulier promiserit in cas. solut. matrimonij, aut alterius casus pro dote data in pecunia recipere tot agros in solutum, vid. tot. tit. ff. de pact. dot. nam stat. generaliter loquens (C. Farr. aggiunge "non comprehendit") casum Dotis. Sal. l. fin. C. de iur. dot.

  Lim. etiam huiusmodi statutum ut dicitur hoc eod. libr. rubr. 50. declara, ut per Natt. cons. 344.

  Coram Judice. Renunciatione generali omni iuris legumq. auxilio tollitur dispositio huiusmodi statuti Rot. per Ludo. postea Greg. I5.us d.a decis. 352. n°. 6. et seq. immo, Nec haeres cum benef. l., et invent. creditores haereditatis cogere potest in casibus quibus adsunt similes renunt. in instrumentis ad recipiendum tot bona in solututum (sic) Rovit. Cons. I8., et cons. 78. ubi vid.

  Et nihilominus. Add. Cautelam pro Creditoribus recipientibus bona Debitorum in solutum, ut scilicet semper reservent sibi priora et potiora iura Cepol. in Cautel. I23. Aflict. cum ibi add. decis. 335. n°. I3. vid. Boer. decis. 337. et text. in l. qui res in princ. ff. de solut.

  Et contra huiusmodi stat. adest reg. quod non pocsit aliud in alio solvi regulariter invito creditore l. 2. §. mutui datio ff. de rebus credit. l. cum quo C. de solut. text. in princ. quibus mod. tollitur oblig. late Petr. August. Merl. (sic) in suo Empor. utriusq. iur. q. I6. tit. 8. vid. Alex. Trentac. lib. 3. vol. I. var. resol. tit. de solut. (C. Farr. aggiunge "resol.") 36.

  Personaliter Capi pro quant. sup. x. lib. quis potest.

  In Contrarium. Ex quo fit mentio de contractu numquid comprehendatur  Instrumentum, et contractum immotum itaut si in eo contrarium non fuerit actum comprehendatur praesentis stat. dispositione. vid. Amat. in decis. March. decis. 9I. n°. 6. et seq. Benint. decis. 2I6.

  Cogi et costringi. limita, nisi Debitor adhibita omni diligentia nequiverit pecunias recipere, quia tum etiam quod iuraverit potest compellere creditorem ad recipiendum bona in solutum iuxta formam auth. hoc nisi C. de solut. ut per Rot. Bonon. decis. 28. debitor in pecunia, et latius per Ludov. in decis. Perus. 64. Franc. Joachin. per tot. part. 2. Amat. in decis. March. decis. 9I. n°. I5. et seqq.

  Vid. Strach. de Merc. in tit. quomodo in causis mercatorum in quibus proceditur sola facti veritate inspecta, ommicsa forma iuris Civilis, solius natural. l. dispositione attenta, pactis praecise servatis in omnibus, iuxta illud redde quod debes.

 

Observationes Cap. xxxviii.

 

  Petentis.  Numquid pendente lite, vel appellatione si depopulentur fructus in proprios usus convertantur. vide Gat. (sic) discept. II4. Ubi quod stante timore difficilis recuperationis fructuum cecsante etiam dilapidatione pendente etiam lite pocsit fieri Sequestrum.

  Quo (sic) sufficit si deferatur à Notario, ut per Beron. cons. I2. lib. 3. et advertas quod sufficit, ut iuret de superveniente suspicione, ac deterioratione, et sufficit licet tempore contractus non fuicset solvendo vid. Beron. cons. x. l. 3., et quomodo, et qualiter iurare debeat vid. d. cons. I2.

  Etiam. Vid. de materia suspicionis fugae per Benincas. de (cancellato) in suo tract. de paupert. q.e 7. et 8. spec. n°. 7. et seqq. Joan. Bapt. Caccialup. in suo tract. de debitore suspect. Parid. de Put. in tract. Synd. in Verbo captura cap. p°. Jacs. in princ. inst. de act. Rip. in cap. p°. de Judic., et aliqua per Glos. in Const. March. Ancon. lib. 6. cap. 23. Menoch. lib. 2. cent. I. cas. 87. de arbitr. Jud. qq. ubi vid. Salust. lib. de Cornet. in sua prax. A.C. lib. 2. c. I9.

  Et ipsorum. Vide multa per Beroum (sic) Cons. I2. lib. 3. pro defensione istius Capturae.

  Teneatur. Sed an postea captus Debitor suspectus debeat Judici praesentari, et non ad Carceres duci vid. Beronum cons. I2. n°. 4. et 9. lib. 3.

  Exceptis. Secus videtur sentire Caccial. de debit. suspect. q.e 8. princ. n°. 3. ubi dicit huiusmodi  ferias non debere prodecse istis suspectis, nè sint praesidia dolosorum. Vid. Jason. in l. vinum n°. 3. et seq. ff. si cert. pet.

 

Observationes Cap. xxxix. lib. 3.i

 

  Add. etiam ex natura fideiucsionis, ut qui pro alio fideiucsit, vel bona sua pro alio obligavit debeat relevari indemnis etiam si nihil fuerit exprecsum iuxt. textum in l. Lucius ff. mandat. ubi Bald. Negus. de Pignor. 3. membr. 6. part. princ. n°. 45. maxime si fideiucsor, vel ille qui pro alio bona sua obligavit pacsus fuit damnum cap. pervenit ex. de fideiucs. cum vulg. vid. Rot. in una Romana relevationis indemnitatis Lunae 4. Feb. I602. coram Lancellotto, ita ut ex natura ipsius contractus, et ex contractu teneatur ad id. Communitas, à quo nec Princeps, nec Universitas, nec Civitas potest sè nisi satisfaciendo exhimere quando, (C. Farr. "quoniam") et Civiliter, et naturaliter Civitas, et Princeps naturaliter remanet ex contr. obligatus à quo nec sua absoluta potestate potest recedere, vid. Marc. A. Eug. cons. 50. n°. 7. usq. ad I3.

  Fideiuben(d)o. Sed numquid cogi pro nececsitatibus Communis pocsint ad fideiubendum Vid. Boer. decis. I28.

  Quovis mo(do). Numquid executio pro debito Communitatis fieri valeat in bonis singulorum vid. in Bald. in l. etiam n°. I4. C. de exec. rei iudic.

  Et numquid imponi pocsit collecta pro conservatione indemnitatis huiusmodi vid. Grat. in decis. March. decis. 2I7. ubi vid.

  Et nihilominus. Nota hic accipit nomen indemnitatis in pleno significatu, cum Communitas velit suscipere in se omne onus etc. fac. not. per Bart. in leg. ff. de dot. preleg.

  Add. quid de captis ab hostibus pro facto sue consuet. an, et quando debeat à Communitate relevari per Gasp. Ant. Thes. in suis qq. forens. q. 73. lib. p. ubi concluditur quod si Communitas de iure non tenebatur, et ad id. quod ab hostibus  praetendebatur non erat obligata relevare indemnes particulares non tenetur praesertim quando non (C. Farr. "nulla") affuit ipsius Communitatis culpa ubi vid.

 

Observationes Cap. xxxx. lib. 3.i

 

  D. Augustinus legitur quod Arbiter fieri numquam voluit Ancilla neq. famulos suoq. offerre, neq. conubiorum mediatorem ecse placuit eod. (cancellato) unde (scritto sopra) stat. supponit acceptationem Compromicsi, et si compromicsum fuerit in Laicum, et Clericum erit pro hoc recurrendum ad Judicem Ecclesiasticum Ambrosin. de immun. Eccles. c. xx. n°. 6. et seq. Add. quod si Arbiter postquam acceptaverit compromicsum dolo vel lata culpa sinat labi tempus praefixum transire partibus ad interrecse tenetur Silv. p. I. in V. Arbiter in fin. §. 2I. ubi quod eo magis erit obligatus ad damna, et interrecse si dolo, vel lata culpa iniquam sent(ent)iam, vel Laudum tulerit.

  Cogi quod regulariter pocsint Arbitri electi ad fin(i)endam causam Vid. Bald. in l. non iustam in fin. C. ad Trebell. Blanc. de compro. q. p.a vers. acceptet n°. 3I., et seqq. usq. ad numerum 34. ubi vid. et numquid cogi pocsint ad acceptandum vid. Surd. cons. 433. n°. 4., et quod cogi valeant ad pronunciandum postquam acceptaverint, vid. l. 3. §. tametsi ubi glos. in V. dantem de arbitr. l. cum eo ubi glos. in verb. multam ff. ad l. Jul. peculatus late Rot. in una Anconitana Compromicsi x. Junij I6I3. Coram Ubaldo ubi semper vid.

  Fac. supra lib. eod. rubr. xi.

 

Observationes Cap. xxxxi. lib. 3.i

 

  Quod etiam in Papiro pocsit publica scriptura describi tradit Bald. cons. 43. in fin. lib. p°. et dicit probari in lib. p°. in princ. ff. de bonorum pocs. secund. tab. vid. Micsing. cent. p. observ. 80. Camer. Imper.

  Vid. Adnotat. per scribent. in §. nihil autem interest de testam. in auth. de Tabell. §. illud, et seqq. Bald. in l. Contractus de fid. Instrumentorum mult. de mater. scriben. per Alex. ab Alex. lib. 2. cap. 30. genial. dierum.

 

Observationes Cap. xlii. lib. 3.i

 

  Add. igitur novitates ecse vitandas, et quae semel fuerint aucthoritate firmata non ecse rescindenda, et quod proprium novarum constet est formam futuris tribuere l. leges, et const. C. de ll. fac. not. in l. cum l. ff. de leg. facit id. quod M. Tullius lib. de Off. de Sicyonibus expulsis Tirannis statutum refert de Gestis tempore Tirannidis confirmatis, et ratis habitis vid. ibi.

  Scandalum. Multa enim debet ecse legumlatorum, et Judicum circumspectio, ut evitentur Scandala vid. Felin. in cap. nihil de praesumpt. Franc. de March. decis. I393. lib. p°. Covar. in p.a par. relect. ad reg. peccatum de reg. iur. in princ. lib. 6.

 

Observationes Cap. xliii. lib. iii.

 

  Ad materiam huiusmodi stat. ex cap. salubriter ex. de Uxuris vid. Alex. cons. 3I. lib. 6. Marc. Ant. Pellegr. decis. I2I.

  Reliqua privileg. Dotis vid. infra rubr. 47. cum ibi concordand. vid. Stat. rubr. libr. p°. cap. I37. cum ibi addit. per me, et de ipsius stat. valor. Rot. vet. decis. coll. per Farin. decis. I29.

  De quo supra lib. eod. rubr. 4.

  Teneatur. Navar. in suo tract. de usur. notab. 2I. in fin. tuetur  huiusmodi statutum etiam quoad repetitionem favore Viduae Paris. cons. 64. libr. 4. Grat. cons. 29. vol. p°. Covar. var. resol. lib. 3. cap. I. n°. 3. vers. 7. Cepol. in Civil. I5. Plot. de in lit. iuran. §. ii. n°. 32. Alex. cons. 3I. n°. 6.

  Et numquid Cecsionarius Dotis gaudeat beneficio et privilegio quo cedens vidua vid. Paris. consil. 64. vol. 4. Vid. D. Anton. de Usuris §. 3I.

  Quid si pactum fuerit cum Marito quod soluto matrimonio Uxor pocsit ingredi pocsessionem bonorum viri, et lucrari fructus donec dos sibi fuerit soluta. Vulpell. cons. I7. in crimin.

  Vidua intra Annum Luctus Dote non restituta ab haeredibus Viri, an, et quomodo ali debeat vid. Rot. in una Forolivensi alimentorum 20. 9bris I630.

  Numquid Viduae pro Dote non restituta Uxuras exiggere valeant pro alimentis ab haeredibus  Viri vid. Bertaz. cons. 227. lib. p°. cum ibi add. Roland. à Vall. cons. 55. lib. 2. vid Rot. in una Forolivensi Alimentorum 20. 9bris. I630. coram Verospio.

  Facto d.o. Intelligas de integra Dote absq. conditione vid. Foler. in suo tract. de cens. in verb. Instr. Grat.  n°. 49, et seq.

  Add. numquid vir solut. matrimonio pocsit istos fructus exiggere ob non solutam Dotem, et dicas quod non. Put. decis. 3I2. lib. p°. vid. in decis. per me recol. tit. de Dote numquid Maritus pro bonis mobilibus non fructuosis in dotem promicsis non traditis pocsit petere interrecse vid. M. Turb. decis. 7I. ubi late.

  Add. huiusmodi stat. intelligi si Vidua non habeat aliunde unde se alere pocsit. vid. Roland. à Vall. cons. 55. n°. 5. et seq. lib. 2.

 

Observationes Cap. xliiii. lib. 3.i

 

  Add. huiusmodi stat. non comprehendit Donationes factas filijs proprijs vid. Surd. cons. 46I. n°.ij. et numquid renunciationes haereditati Paternae vel Maternae Paul. de Cas. cons. 4I9. n°. p°. lib. 2.

  Mulieres. An huiusmodi statutum comprehendat forenses mulieres vid. omnino Rot. par. 2. divers. decis. I03. n°. I2. et seq.

  Et quod locum non habeat huiusmodi statutum, si Mulier contraens eius conditio melior fiat vid. Roman. cons. 453. visa principali.

  Et numquid Procuratorem constituere absq. solemnitatibus hic descriptis, et sic per Procuratorem contrhaere etc. vid. Tir. de ll. Conubial. glos. 5. q. I6. n°. I83. et seqq. Lamberg. (C. Farr. "Lamberteng.") ad stat. Mediolanen. in verb. constituere Procuratorem glos. 20.

  Et numquid acquisita ex contractu nullo ob defectu dictarum solemnitatum restituenda sint in conscientiae iudicio vid. Coar. in reg. peccatum par. 2. §. iii. n*. 8. et seq.

  E(t) quid si donet Patri, vel cum eo contrhaat vid. Gabr. lib. 6. de stat. conclus. 2. vid. Rot. in recent. p. p.a decis 360 (cancellato) 375.

  Add. qua poena Notarij afficiantur conficientes Instrumenta contra formam huius Stat. per Menoch. lib. 2. cent. 6. cas. 58. de arbitrar. Jud. n°. 5. Tiraquell. vid. in ll. Conubial. glos. 5. per tot. de consil. Viri, aut Consanguineorum in contract. mal. ex consuet. vel statut. praesertim n°. 46. ubi de rat. hic exprecsa in verb. contra(c)tor. Soccin. cons. 93. circa primum vid. Tiraquell. in I6. leg. ubi supra, et in d. glos. 5. in Verb. contracter. n°. 43. cum mult. seqq. ubi id. procurator an prohibita Donatione pocsit don. causa mortis tù habes hic clarum.

  Et de hoc stat. vid. clare per Lambert. in statuto Mediolan. quod nullo modo comprehendat casum Dotis vid. Rot. in una Romana Dotis Mercurij 29. Maij I602. coram Ortembergo.

  Rei iudicatae auctoritate bona mulieris sine hiscae solemnitatibus non (C. Farr. "num") pocsint alienari vid. Surd. cons. 30. et cons. II5. lib. p°.

  Numquid comprehendat Novitias Monialium vid. Lamberteng. in stat. Med. glos. 2. n°. 59. et seq. in verbo Mulierem.

  Et quod nulla. Contrhaere sine consensu viri disput. latics. Tiraquell. loc. supra citat. nempe de ll. conubi. glos. 4. cum seqq. ad quem semper recurre.

  Aliquem. Quid si Mulier absq. tali consensu contrhaat cum minore vide Rot. decis. 558. part. p. divers., quid si cum iuram. vid. Rot. in recent. par. p.a decis. 375. ubi de fideiucs. praestit. cum iura.

  Consensu. Qui intervenicse praesumitur ex scientia patientia, et per longum tempus Silv. Aldoblan. cons. 6I. n°. 5. et seq. et quid si obliget sè cum viro, et (omesso "ad") eam perveniat pecunia Bologninus cons. 45. Beror. (?) pocs. (?) (trattasi di due parole non chiare nel C. Farr. e trascritte alla meglio nel presente Codice) cons. I76. lib. p°.

  Et si contra. Et quod non servata praedicta forma d.us contractus sit ipso iure nullus vid. Berons. cons. I76. n°. p°. et seq., et quod bona sine d.is solemnitatibus alienata sint restituenda una cum fructibus. vid. Surd. d.o cons. II5. lib. p°.

  Aliquo non obstan. Si intervenerit iuramentum quod requiratur absolutio vide Natt. cons. I44. et cons. I45. n°. 24.

  Nota quod per ista verba quoquo modo includitur casus similes, et dicsimiles, et maiores exprecsis vid. Soccin. cons. 242. n°. 3°. et 5. lib. 2. vid. omnino Castrac. de Societ. Officij cap. 2I. per tot. intelligas tantum secundum Castrens. cons. 82. in fin. lib. 2.

  Et sic advertas bona materna ecse reservata filijs itaut in praeiudicium illorum non valeat disponere vid. Osasch. decis. 20. per tot.

 

Observationes Cap. xlv. lib. 3.i

 

  Vel alius. Vid. tot. tit. ff. de eo, qui cert. loc. Veron. caut. 70., et quando quis pocsit rationi contractus in loco ubi contraxit vid. Coaru. pract. qq. cap. xi. n°. 3. post Aret. in §. quas actiones n°. 3I., et seq. inst. de actio. Jason. in l. si convenerit n°. 38. et seqq. ff. iuris omnium iud.

  Aliquod. Vid. late per DD. in cap. licet de for. compet. alias quod nisi ratione destinationis solutionis, vel ratione rei, aut contractus, aut Domicilij pocsit forensis Ameriae conveniri vid. Serafin. decis. 568., ubi etiam habet quod neq. tunc contra forensem agitur rite per edictum nulla praecedente citatione.

  Add. et vid. semper Covar. pract. qq. cap. x. n°. 3., ubi latics. quomodo intelligatur ista conclusio, ut quis pocsit conveniri, coram loci Judice ubi quis coniunxit, et quando debeat remitti causam ad locum ubi fuit contractum, et an Judex illius loci pocsit vocare ad iudicium ex. ipsius loci Teritorium commorantem qui se obstrinxit.

 

Observationes Cap. xlvi. lib. 3.i

 

  Vid. Aegid. const. lib. 5. rub. 26. de simulat. contract.

  Dictae Civitatis. Quod solae praeces Tiranni inducant iustum metum vid. not. in l. p. §. 3. ff. que iucsu. Bart. in tract. de Tiranni 7. q. Aflict. decis. 9. Abb. in cap. 2. n°. 4. de his quae vi metusve causa.

  Et numquid acquisitum per metum etiam levem, nec cadentem in costantem virum interveniente iuramento, sit restituendum metum pacso vid. omnino Covar. ad reg. peccatum part. 2. §. 3. n°. 7.

  Ips (cancellato) Vel metu. Numquid vero per minas inferendo, et metum per vim compulsivam pecunias, vel aliam rem consequens per viam contractus furtum committat, et qua poena puniri debeat vid. Beron. cons. I95. lib. 3. per tot.

  Ipso iure. Vid. Boer. decis. I00. n°. 2. ubi qualis metus ecse debeat, ut sufficiat ad rescindendum contractum post DD. in l. interpositas C. de trans. et Casus in quibus gesta per metum sint ipso iure nulla vid. glos. in cap. cum dilectus extra (?) quod metus causa Jas. in d. l. interpositas.

  Quando metus probetur ad effectum rescindi contractum vide pulcre per Honded. cons. 29. lib. p°. et quibus in casibus praesumatur, vel non praesumatur metus late Mascard., et quando illatus, et quando perdurare ac purgatus praesumatur Menoch. lib. 3°. praesumpt. I26. quando vero abecse in eo qui praesentibus sanguine iunctis, aut amicis contraxit id. Menoch. d.o lib. 3°. praesumpt. I28., et quibus coniecturis metus reverentialis detegatur vid. eumd. Menoch. lib. 3. paesunt. (sic) I27., quales vero coniecturae aut indicia ecse debeant vid. Mascard. lib. 2. concl. I56., et an sit magis credendum Testibus duobus deponentibus de metu quam mille negantibus, et acserentibus de spontanea voluntate Mascard. lib. 2. conclus. I057.

 

Observationes Cap. xlvii. lib. 3.i

 

  Executivo iure Mulieres repetere non pocsunt, sed proponere teneantur earum actiones vid. Marc. Ant. Peregr. decis. I30. ubi lat. de stat. quae pro dot. rest. procedi mandant simpliciter summarieq.

  Si petens restitutionem velit poterit convenire tam principalem quam fideiucsorem pro ea personaliter infra hoc eod. lib. rubr. 5I. et quod habent. dot. Mulier. teneantur eis alimenta praestare vid. supra hoc eod. libr. rubr. 43.

  Et in ipso. Vid. l. p. C. de fund. Dot. l. quod si fundus ff. eod.

  Et quod non pocsit mulier molestari in praedictis bonis infra hoc eod. libr. rubr. 50.

  Quod omnes simul stantes teneantur omnes, et sint obligati pro Dote Uxoris fratris lib. 6. rubr. 62.

  Quod Viro vergenti ad inopiam fieri debeat resignatio Dotis infra lib. 6. rubr. 60.

  De poena negantis Dotem lib. 4. rubr. 73.

  Quod Mulieri licitum sit retinere omnia, et singula bona donec sibi fuerit satisfactum in prompta, et numerata pecunia vid. semper Gratian. (C. Farr. "Gramm.") cons. II4. col. 2. in Civil. Vin. decis. 3I. n°. 4. et seq. Joseph. Ludov. I09. in decis. Perus.

  Relict. de Dot. et eius privileg. vid. infr. hoc eod. libr. rubr. 50. et seq., et rubr. 53.

  Add. restitutionem Dotis peti debere infra quinquennium à die soluti matrimonij alias non audientur secundum Aegid. constit. in additione rubr. v.

  In Instrumento. Quod Dos restituenda sit in pecunia mulieri, et non pocsit cogi ad accipiendum bona insoluta nisi in pecunia Dotem dederit vid. semper Rot. in una Bononien. Dotis Ven. 27. Junij I603. et quod si Mulier velit habere bona obligata, et non pecunias vid. Cancher. decis. etc.

 

Observationes Cap. 48. lib. 3.

 

  Simili habes stat. Romae lib. p°. cap. I55. et seq.

  Quod probaverit. sufficit per solam confecsionem ipsius Creditoris vid. Surd. decis. II8. n°. p°. sive per se sive per alium, ut ibi Surd. n°. 2°., et seqq.

  Et ipsa Coactio. Add. quid de stat. quod permitti fideiucsori capi Debitorem principalem si pro eo solverit qualiter scilicet intelligendum, et praticandum Paul. de Castr. cons. 472. par. p.a.

  Et quod princ. cogatur cecsionem facere fideiucs., et quomodo infr. lib. 5. rubr. 70.

  Et quod pocs. tam princip. quam fideiucs. cogi per fid. pro forensi infra lib. 6. rubr. 46.

 

Observationes Cap. xlix. lib. 3.i

 

  Si quis Civis, vel Comitatinus Civitatis Ameriae etc.

  Cecsio valeat. Vid. l. per diversa C. mandatur. add. quod cecsio facta à Muliere Creditrice requirit solemnitates stat. loco in quibus fit cessio Seraphin. decis. II33., et quod iste Cecsionarius med.e Cecsione postea aggere poterit, et prosequi executionem mandati sibi caecsi, et succedet cedenti Creditori etiam in quarantiggiae privileggio sive obligationis Cameralis Bart. in l. p.a n°. 22. ff. de act., et obligat. Rom. cons. 38. in princ., et cons. I42. Card. Seraph. decis. I2I0. n°. 5. serv. omnino (C. Farr. "tamen") ijs tantum, et adimpletis q. serv. debet cedens. Natt. cons. 398. n°. 2. in fin. Seraph. decis. 5I2. n°. 2.

  Add. quod omnino constare debet de veritate causae cecsionis ad hoc, ut cecsio valeat l. per divers. ubi Bartol. n°. ij. C. mand. Salic. in l. 2. (omesso "col. ult.") C. ne lic. Soc. cons. I8. n°. x. lib. I., cum alijs per Rot. in una Rom. pecuniaria Ven. 5 Maij I589. coram Com.io ubi quod non sufficiat si dicatur in Instrumento fuicse receptum aut appareat in libris mercatorum vid. Roman. d.o cons. 86. et Tob. 9 (C. Farr. "Hon.") cons. 83. n°. 2. et seq.

  Addicientes. Add. quod si habuerit pignus à Debitore Creditor numquid valeat convenire fideiucsorem. vid. Mars. in rep. rubr. de fideiucs. n°. I8., et quid si reus obtulit debitum, ac deposuit Mars. ibid. n°. 439., et an, et quando fideiucsor pocsit offerre de bonis principalis, vid. Mars. ib. q. 54. n°. 429.

  Et si dicta. Numquid Cedens post cecsionem contra Debitorem nihilominus valeat aggere vid. Aflict. decis. 335. n°. I6. et seqq. cum ibi addit.

 

Observationes Cap. l. lib. 3.i

 

  Add. etiam si vigor stat. de quo supra hoc eod. lib. rubr. 47.

  Et de poen. molest. alios in tenut. vid. infra lib. 4. rubr. 7I.

  Et ob contumaciam. Quod Mulier vergente viro ad inopiam sive ante sive post viri mortem reperiatur bona pocsidere censeatur illa accepicse in satisfactionem sui Crediti Dotalis, non autem in pignus. Menoch. cons. 20I. n°. I8. et seq. Greg. xv. decis. I94. n°. x. ubi (omesso "addentes") plures cumulant favore Dotis Grat. decis. 422. n°. I3. et seq. Rota in Causa Romana Vineae de Capocephalis Ven. 6 Junij I63I. Coram Durano.

   Tam ex primo. Quod Decretum praesumitur intervenicse post decemnium ut per l. qui aliena §. sed etsi ff. de acqui. haered. Cravett. de antiq. temp. par. 2. et 3.a, et quod Mulier mortuo viro mutando causam pocsessionis habeat retentionem bonorum omnium sui Viri donec sibi fuerit satisfactum in pronta, et numerata pecunia vid. Gran. cons. II4. in Civil. col. 2. Vin. decis. 3I. n°. 4°., et seq. Joseph. Lud. decis. I09. in Perus. ubi limita dummodo pocsessio sit vacans. Late per Joannem Petrum Molignat. de retent. q. 20., et seq. et quod tale privileggium  transeat ad succecsores et haeredes q. xxx., et decis. 92. n°. 20. Joseph. Ludov. I09. n°. 2. parte 2.

 

Observationes Cap. li. lib. 3.i

 

  Add. numquid intret d.um Stat. in casu quo fuerit promicsa Dos, et non soluta, et obierit Uxor relictis liberis, cum consuetudo Martini videatur non derogare l. dos à Patre C. solut. matr. in casu promicsae Dotis vid. Tob. Non. cons. 48. per tot., cum statuta sint stricti iuris, et sic intelligi debeat praesens stat. in casu quo recipere debet vir dotem vivente Uxore non autem ea mortua cum iux. dispositionem d. l. Dos à Patre apud Patrem remanere debeat praesertim n°. 28. ubi qualiter in hoc casu huiusmodi stat. intelligatur.

  Et fideiucsor. An censeatur sublatum benef. l. quia parentibus et seqq. ff. sol. matrim. vid. not. in l. in conventione ff. de reg. iur. et not. in d.a l. quia parentibus. Amat. in decis. March. decis. I6. per tot.

  Supra vel infra. Scilicet rubr. 37. supra lib. eod. add. praesenti statut. sublatum dubbium scilicet an excucsio requiratur in iudicio hypothecaria pro causa Dotis de qua Gabr. de fideius. concl. p.a n. 2I. de magis Communi Magon. in decis. Lucien. (?) 64. n°. I8. Gail. observ. 27. n°. 9. et I0. lib. 2. cum alijs late congest. per Garsiam Mastrill. dec. I09. per tot.

  Vid. supra hoc eod. lib; rubr. 47. cum ibi concord.

  Add. huiusmodi statutum non habet locum si Maritus mortua Uxore agat pro lucro Dotis vid. Rot. decis. I4. de constit. per Achill. de Gracs.

 

 

 

Observationes Cap. lii. lib. 3.i

 

  Vid Tiraq. de retract. lignag. §. 9. glos. ij. n°. 34. et 35. Si Reus non habuerit habitationem  Ameriae seu in districtu debet citari bis alta voce ad domum solitae habitationis de tempore contractus vel quasi interposita dilatione inter diem, et aliam Citationem. Angel. in l. de Pupillo §. Praetor ait ff. de non oper. nunciat. Corn. cons. 52. n°. 7. lib. 4.  et si de tempore Contractus non habuerit Domicilium citari debeat bis per edictum super schalis Palatij publici, cum affixione Cedularum super porta interposito octo dierum intervallo inter unam, et aliam citationem, quae forma citandi est de iure Communi l. et post edictum de Judicijs l. 2. C. ubi in rem actio l. si eo tempore C. de remics. pignor. C. vaenerabilis de dol., et contum. cap. fin. de eo qui mics. in pocsecs. Bart. in extravagant. ad reprimendum in verbo per edictum. Vid. Marc. Ant. Peregrin. decis. I22. n°. 8. et seq., ubi quod necessario talis forma servari debet.

 

Observationes Cap. liii. (sic) lib. 3.i

 

  Vid. Rot. in causa Romana Dotis, seu restitutionis in integrum Mercurij 27 Junij I629. coram Merlin. Seraph. decis. 487. et 795.

  Confecsio ista alias quando probet, et attendi debeat ad M. Ant. Eug. lib. p°. cons. I6. Rot. divers. decis. 685., et decis. 669. par. p.a Joannes Baptista consil. 55. per tot., et numquid facta in praeiudicium fisci timore futurae condemnationis valeat vid. Surd. decis. II6. et numquid ista confecsio noceat anterioribus Creditoribus vide Aflict. decis. 402. cum ubi add. Mancin. de confess. cap. 8.

  Per aliquem. Alias d.a confecsio non probat veram numerationem, tam in praeiudicium  ipsius viri quam Creditorum. vid. Gratian. in decis. March. decis. I03., et quando in praeiudicium succecsoris Amat. in eisd. dec. March. decis. 98. n°. I0. Vid. in l. foemine C. de secundis Nuptijs, et quid si d.o filio, vel filia consentiente descenderit ad 2.as nuptias, vid. Surd. decis. 99. et I00. Gabr. de 2.is Nupt. conclus p.a praesertim n°. ij.

  Add. huiusmodi Statutum ecse favorabile et extendendum Bursatt. cons. I2. n°. 30.

 

Observationes Cap. liii. lib. 3.i

 

  Vid. de art. not. tom. I. q. 8. et seq., et an pocsit compelli ad hoc, ut Instrumentum redarguatur de falso vid. Roll. à Vall. consill. 44. vol. I. et quid si non reperiatur protocollum vid. Covar. pract. quaest. cap. 29. n°. 3.

  Add. Notario deberi duplicem Mercedem aliam pro roggitu aliam pro extractione quod taxatur à Judice adhibitis alijs Notarijs, et pro hoc Not. habet actionem ex locato, et toties recipere pocse mercedem quoties levat Instrumentum. Surd. quem vid. cons. 66. libr. p°.

  Caeterum de poena Notarij negantis sè de Instrumento rogatum, et recusantis illud dare vid. Farinac. de fals. quaest. I54. part. p.a ubi quod negans pocsit cogi ad exibendum protocolla, et Bastardellos, et alias scripturas, ut videatur an inter illas adsit Instrumentum, et alia multa prout vid. ib. Farin. et de poen. non serv. protocoll. seu matricem, et illam exhibere recusante ead. q.e I54. part. 3. post Menoch. de arbitr. cent. 4. cas. 370.

  Pertinentes. Vid. de art. Not. tom. I. tit. de var. quaest. 33. post Angel. cons. 399. Castrens., et Jas. in l. Praetor ait in princ., et in l. quidam ff. de Edend. Dec. late in cap. p°. col. 55. cum seq. de probat. Rot. Pedem. decis. 57.

 

Observationes Cap. liiiii. lib. 3.i

 

  Vid. Aegid. constit. lib. 5. rubr. 27. de non faciendo contractus cum illo cui fuerit interdicta bonorum administratio.

  Per Potestatem. Male utitur substantia sua 2.um Evang. Lucae cap. I5. qui eam dicsipat vivendo Luxuriose cum Meretricibus. 2.um M. T. lib. 2. off. qui aepulis, et viscerationibus, et Gladiatorum muneribus Ludorum venationumq. apparatu pecunias profundit in eas res quam (C. Farr. "quarum") memoriam, aut brevem, aut nullam sit relicturus omnino, is autem censetur prodigus qui neq. finem, neq. tempus expensarum habet l. p. ff. de Curat. furios. glos. in cap. pen. de consuet. Mascard. de probat. conclus. I234. n°. I.

  Add. quod notorie prodigus recte contrhait ante interdictum administrat. bonorum vid. glos. super d.a Const. Aegidiana 27. lib. 5.  ubi quod Prodigo etiam notorio non est interdicta ipso iure administratio bonorum.

  Add. numquid prodigi pocsint condere Testamentum quo Clar. post alias §. Testamentum q. 33. post scrib. in §. item Prodigus d.o tit. instit. quibus non est permicsum facere testamentum Jo. Franc. à Pont. lib. I. cons. 42. n°. 28. cum mult. seqq.

  Dictum Contractum. Et quid si contractus fuerit vallatus iuramento vid. Cap. Tolos. decis. 498. Silv. Aldoblan. cons. 33. n°. I7. Mancin. de iuram. part. 4. effect. 54. vid. Seraph. de priv. ff. de iurament. privil.

 

 

 

Observationes Cap. lvi. lib. 3.i

 

  Murent. Paries sive Murus qualiter probetur Communis pro indiviso diviso, et circa reprobationem Testium in hoc, vide Bartol. Socin. lib. 4. Cons. 44.

  Advertas quod si murus fuerit factus ad dividendum non poterit unus ex socijs super eo edificare vid. Surd. cons. I26. n°. 4°. lib. p°., et per tot. quando et ex quibus dignoscatur parietem ecse Communem.

 

Observationes Cap. lvii. lib. 3.i

 

  De emptionibus cantantibus (sic) in persona filij cum pater retinet fundum emptum an praesumantur simulatae vid. Soccin. lib. 4. cons. 6I. praesertim n°. x. et xi.

  Vid. Aegid. Const. lib. 5. rubr. 26. lib. p. et tot. tit. C. plus valere quod agitur Cepoll. de simul. Contract., et quod non probetur simulatio nisi prius constiterit de causa simulationis Rot. per Card. Mant. decis. 2II. n°. I4., et ex coniecturis probatur simulatio à priori, et posteriori vid. Card. decis. 325. n°. 3., et 6. et si Contractus sit apparentem non consistentem, et si venditor semper fuerit in pocsessione, vel statim eam recuperaverit. Mar. Surb. decis. 22. n°. 9. et seqq.

  Exceptio Simulationis an impediat executionem instrumenti iurati, aut quarantiggiati, vel vallat. oblig. Cam. videtur quod non, cum alias exceptiones non ammittat quam falsitatis, solutionis, non adimplementi Mant. decis. 240. n°. 5. et si dixerit simulationem ecse speciem falsitatis dicas, quod sic postquam fuerit detecta, secus antea.

  Add. num huiusmodi stat. habeat locum in vendit. conditionalibus Castrens. cons. 2I. lib. 2. ubi quod non, et illum videas.

  An ex eo quod Venditor remansit in pocsessione contractus dicatur simulatus l. sicut. §. super vacuum ff. quibus modis pignor., vel hypothec. solvitur Bald. cons. 70. n°. 4. lib. p°., et cons. 3II. n°. 6. lib. 5. Dec. cons. 692. n°. 4. Honded. cons. 46. n°. I4. Caput. decis. I43. n°. 6. par. p.a etc. procedit non obstante clausula Constituti Bart. in l. post Contractum n°. 4. vers. sed quod si venditor ff. de don. Ruin. cons. 64. n°. 2. lib. 4. cum alijs per Honded. d.o cons. 46. n°. 29. quod est indubitatum concurrente causa simulationis Hond. ibi n°. 30.

 

Observationes Cap. lviii. lib. 3.i

 

  De simili stat. vid. late Dec. disserentem cons. 37. per (corretto) tot.

  Add. quod Potestas, et eius Officiales viderint quem Potentiorum ecse insolentem et ipsi vendicare non poterunt, et examinare, quod ad Superiores debebunt deferre  l. 2.a c. de officio rect. Provinc. et l. Moderatores C. eod. Add. quod de his loquebatur Dominus per I(s)aiam dicens Principes tui infideles omnes Socij furum etc., et de eisd. Anachars. qui (?) Magni fures Minores puniunt etc.

  Et de plano. Quo fit, ut Mercatores releventur contra istos magnates ab omni forma Judiciorum de iure Civili inducta, et solum astringatur ad servandam formam inductam de iure naturali, ut post alios Felin. in cap. olim col. penult. de accusat. usq. adeo quod poterit inchoari ab articulis, et illis probatis ferri sententia vid. Modern. ad prax. A.C. lib. 2. cap. 2I.

  Absq. Libello. Add. hodie extare Romae contra istos Congregationem Baronum erectam iucsu fel. recor. Clem. viii. de cuius Congregationes facult. in istos Magnates, et Potentes differentes, aut nolentes solvere eorum debita ibi vid. Add. Bullam sive praeceptum Pij Papae 4.i contra Baronibus non satisfacientibus indemnitatibus Subditorum qui pro illis fideiucserunt, et quod tales fideiussiones pro Baronibus praestitas non valent factae à Subditis.

  Add. numquid isti Mercatores, cum aliter sibi contra istos magnates recurrere non pocsint, pocsint saltem res debitorum et magnatum furtim surripere, et sibi satisfacere quod sic quando ex isto furto scandalum non oriretur quod ex communi Canonistarum et Theologorum oppinione comprobans Menoch. lib. 2. cent. 6. cas. 5I6.

  Unius Testis. Vid. Marsill. (corretto da "Mastrill") cons. 8I. n°. 62 (cancellato) 72. et cons. 89. n°. I5. ubi inquit quod statut. quod disponit sufficere contra Magnatem qualemcumq. probationem intelligi tantum debet de legitima.

 

Observationes Cap. lix. lib. 3.i

 

  Fac not. per Bald. in l. praetextu C. commod. Add. quod non servata forma stat. in similibus al., et distractiones pignorum sunt nullae id. Bald. in l. ordo n°. 8. vers. nota quod si statutum C. de exec. rei iudic. l. cum hi .§. et si praetor ff. de trans. et quod in distract. et subhast. pign. servari opporteat forma statut. tenuit Rot. in una Senogalliensi I5. Maij I596. coram bon. me. Card. Blanchetto. Et in una Perusina Dotis Mercurij I. Julij I598. coram Paenia in recoll. per Farin. cent. 3. decis. 247.

  In istis pignoribus quae dantur Creditori pro eius securitate habet id. Creditor Civilem, et naturalem pocsessionem iuxt. not. per Alex. in l. p.a §. per Servum Corporaliter ff. de acquir. pocs. ex quo infertur quod eisd. pignoribus creditor habet interdictum uti pocsidetis. Negus. de pignoribus in 2. membr. 3. par. post n.um 32. cum Creditor in tali pignore dicatur procurator Debitoris Jas. in l. Creditori ff. de nov. oper. nunciat. ideo potest illud secuta mora Debitoris non solventis vendere, et dominium in Emptorem transferre, sive data sit licentia vendendi, sive non à Debitore modo sit lapsum tempus ad redimendum. Negus. d. tract. p°. membr. 6. part.

  Romae consuevit citari Dominus pignorum ad reluendum pignora conventionalia alias videndum mandari a Cursori ad effectum subhastandi et subhastari mandari in cuius termino Judex facit decretum nisi per totam illam diem Debitor solverit, vel aliquod relevans allegaverit, deinde fit mandatum de subhastando Cursori, et postea fit citatio pro obtinendo mandato de deliberando etc. obtenta prius Caedula subhastationis à Cursore. vid. Salust. in prax. A.C. lib. p°. cap. 42. n°. I6., et seqq.

 

Observationes Cap. lx. lib. 3.i

 

  Consensu duorum. Vid. Virg. Bonac. ad constit. Picen. glos. 3. per tot. ubi qualiter et quando de nec. consensus requisitus à stat. intervenire debeat in contract. minor., et quod sufficiat si isti consanguinei fideiubant pro Pupillo in eod. contract. vid. Jas. in l. is qui .§. neq. filius n°. I4. usq. ad 20. ff. de acquir. haereditate vid. Tiraquelli glos. 7. n°. 24. de retract. Consanguin.  Surd. cons. 70. n°. 3. lib. p°.

  Consanguineorum. Proximiorum praesentiam requirente huiusmodi statutum Add. quod neq. transactionis actus erit validus absq. illorum interventu etiam si adsit Judicis Decretum, vel Curatores alij in eorum defectum fuerint dati si in loco contractus adfuerint isti proximiores et non fuerint vocati. Rota in una Romana Donationis de Cuppis 24. Maij I600. coram Panphilio, quod alias de Jure Communi Tutores seu Curatores sine Judicis Decreto bona immobilia Pupillorum, et minorum alienare non pocsint vid. Becc. cons. 35. lib. p°. per tot., et quod in omnem casum non pocsint habere fidem de praetio. Vide Rot. in una Terracinensi administrat. tutelae Veneris 29. Februarij I608. coram Cavaler. in meis recollec. in V. Tutor.

  Seu replicationis. alias pocse Pupillos Tutricis, vel Curatorum gesta contra 3.um etiam non finita Tutela impugnare, immo etiam ipsos Tutores vid. Rot. in d.a Romana Donationis de Cuppis Mercurij 24. Mag. (sic) I600. coram Panphilio.

  Vel Tutricem. Quid si de Manu (C. Farr. "mand.o") Tutoris, vel Curatoris credo quod nihilominus valeat si interveniunt Consanguinei quia cum non agatur de non interponenda aucth(oritat)e qui per alium facit etc. l. ita .§. quod si quis et §. gecsicse ff. de administrat. Tut. ubi glos.

  Volumus tamen. Vid. Tob. Non. cons. 57. Menoch. de arbitr. iud. qq. lib. 2. cent. 2. cas. I70. post Aflict. decis. 249., et numquid Tutores per alium contrhaentes ipsi contrhaere videantur vid. l. ita .§. Gecsicse ff. de administ. tut. ubi glos. fac. tamen dubium Bald. Doctr. in tit. si de faeud. cur (?) controvers. inter dom. et agnatum §. si quis decesserit.

  Add. praeterea quod nisi intervenerint solemnitates hic descriptae in alienationibus Pupillorum, vel Minorum etiam si alienatio cedat in ipsorum utilitatem, volentes tamen poterunt eorum Tutores aut ipsi Pupilli rescindere Berons. cons. 32. n°. 20. (corretto) et cons. 88. n°. 25. lib. p°. Rot. quae de Communi testatur in una Rom. Domus de Cuppis Ven. x. 9bris I600. coram Sacrato. vid Tob. Non. cons. 57. n°. 6. et seq.

  Quid si de mandato Tutoris, vel Curatoris credo quod nihilominus valeat si interveniant Consanguinei quia cum non agatur de interponenda authoritate.

  De quo supra hoc eod. lib. rubr. I6.

  Scilicet Minores xx. Ann. supra hoc eod. libr. rubr. xvii. (corretto)

  Ita quod plus. Add. quod nihilominus si fuerit Pupillus enormiter laesus habebit remed. l. 2.e de rest. vend. per eas quae adn. infra lib. 7. cap. seu rubr. 76. qui nimo (sic) si res minorum fuerint iuxta formam promics. hic vendit. minoris iusto praetio sub hasta quicquid sit in foro exteriori tute illas in foro coscientiae retinere minime potest de quo vid. quam laticsime apud Graff. tit. de empt., et vendit. cap. II2. n°.II. et seq. lib. 2. ubi late enucleat vulg. illud enunc. licere scilicet contrhaent invicem se decipere, et modum satis Q. Scevolae Publ. filij in hoc integritas omni (corretto) seculo commendatur (C. Farr. "commendata") qui cum postulacset, ut fundus cuius emptor erat adiudicaretur idq. fecicset veditor dixit se pluris extimare et adiecit praetium Centum millia exemplum ut inquit Manutius lib. 6. apophteg. integritatis vix nostro seculo credibile.

  Et quod subhastationes sint nececsariae in alienatione bonorum minorum vid. Surd. cons. 49. n°. I9. et seq. lib. p°. et quod non servata forma praesentis stat. sit locus remed. can. reint. etiam si facta fuerit conditio, et alienatio pro solutione collectarum vid. ib. Surd. d. cons. 49. n°. I5. et seq. ubi etiam n°. I9. quod subhastationes durare debea(n)t per 20. dies, et quod Judex non pocsit abrev.

 

Observationes Cap. lxi.

 

  De diebus feriatis in honorem Dei vid. supra hoc eod. lib. rubr. 24. ubi etiam de necessarijs ad finem.

  Quando Judex teneatur sedere ad Bancum, et quando non vid. supra lib. p°. rubr. 8. cum simili.

  De electione, et officio Notarij Civil. vid infra lib. 6. rubr. 69.

 

Observationes Cap. lxii. lib. 3.i

 

  De exceptione Banni recurras ad Carol. Gracs. in suo tract. de except. exceptio 4. n°. 75. et seq.

  Audiri. Numquid vero petere alimenta ab eis qui ante bannum  eum alere tenebantur vid. Duen. in suis regul. regul. 68. limit. x. ubi vid., et numquid petere valeant haereditatem sibi delatam post publicatam, (C. Farr. "publicationem") vel ad quos illa spectet vid. Gratian. discept. 309. n°. I2.

  Vid. Tiraquell. de retract. consang. §. 9. glos. ii. n°. 34. et seq.

  Ad. pulcr. et quot extat stat. dot. quarantig. ad favorem Viri qui fuit positus in banno Uxor vult aggere contra Debitores via executiva numquid pocsit vid. Cartar. in Decis. Januen. decis.

  Conform. hoc stat. infra lib. 4. rubr. 2I. ubi etiam quod pro ipsis bann. nemo possit ecse Advocatus. vid Andream Gagl. de Pace publ. c. I2.

  Et sic habes aequiparatum Bannitum excomunicato. vid. Carol. de Gracs. in suo tract. de except. except. 4. n°. 5I. et seq. et n°. 79.

  De citatione istorum vid. supra hoc eod. libro rubr. 52.

 

Observationes Cap. lxiii. lib. 3.i

 

  Vid Joan. (C. Farr. "Franc.") Muzzon. in suo tract. de ratiocin. et admin., et comput. aliqua breviter per Jason. cons. 2I9. lib. 2.

  Sed numquid teneantur in solidum, vel quilibet Tutor pro rata si plura fuerint vide Costa de portion. rat. (corretto) q. 58. Mastrill. decis. 4I. et quod in Regno Siciliae iste causae sint summariae et inappellabiles Mastrill. decis. 42., et quod fideiucsor Tutoris debeat personaliter citari id. Mastrill. decis. 20.

  Vid. tot. tot. ff. et C. de tutel. et rat. distrha. late per Rolan. cons. 49. lib. I. ubi an teneantur haeredes Tutorum, et quod si Tutor semel reddiderit quomodo, et quando iterum compelli valeant.

  Add. quod pro bonis existentibus, et descriptis in Inventario Tutor, vel Curator sine discucsione administrationis conveniri potest statim via executiva Bonirotend. decis. 90. Surd. decis. I8I. Mastrill. decis. I39. n°. 3. et seqq.

  Mater Pupilli aggere pro dote an pocsit non reddita prius ratione vid. Mastrill. decis. I39.

  Et Tutrices. An existentibus pluribus Tutoribus alicuius Pupilli quilibet in solidum conveniri pocsit per illos qui cum ipsi, vel eorum aliquo administrante contraxerunt Vid. M. A. Eug. cons. I9. Mastrill. decis. 4I.

  Ratione. An pluribus existentibus Tutoribus et unus administraverit an caeteri teneantur vid. l. 3. in princ. ff. de admin. tut. l. p.a C; de peric. tut. l. p.a C. de div. tut. l. p.a C. si Tut. vel Curator non gecs. Jason. in l. p.a n°. 7. C. de transact. Aret. in §. si plures n°. 3. et seq. instit. de fideius.

  Et qualiter libros conficere teneantur vid. Jacs. cons. 2I9. lib. 2. Rol. cons. 49. lib. p°.

  Quolibet Anno. Alias de iure Communi non tenentur reddere rationem nisi finita tutela l. nisi finita, et l. si cum adhuc ff. de tut. cum simil. allat. per Jud. (?) Burg. in suo patrocin. pupil. in tit. de tutor. et curator. rat. cap. 4. n°. I0. usq. ad n°. I6. advertas tamen, quod secundum Surd. decis. I84. per tot. quod ante generalem reditt. rat. poterit conveniti Tutor ad restit. bon. inventarij.

  Et omnium. Intelligas non solum de perceptis, et etiam de ijs qui consuetudine Communi percipi potuerunt vid. Jud. ubi supra eod. tit. cap. 3. n°. I3. caeterum de negligentia Tutorum qualiter puniatur vid. Plot. in suo tract. de in lit. iuran. n° I96. vers. notabis in ant. imprecs. in nov. §. v. n°. I3. et seq.

  Et si. add. Pupillis competere actionem hipothecariam contra. Tutores, et administratores rerum suarum vid. Rot. decis. II4. par. p. divers.

  Quid vero si à Patre in Testamento dati Tutores fuerint liberati, ut non teneantur rationem reddere vid. Dec. cons. I92. Mastrill. decis. I24.

  Quod Tutores pecunias pupillare(s) teneantur ponere ad honestum lucrum vid. late per Mastrill. decis. I24. ubi quod secus faciens tutor dicitur ecse in dolo, et non obstante liberatione Testatoris debet condemnari ad restitutionem una cum fructibus.

  Add. praeterea non solum Tutores teneri ad praemicsor. restit., verum etiam ipsorum haeredes si rationem non reddiderint, et quod haeres Tutoris tenetur ad reddendam administrationem (sic) rationem, ut ipse Tutor viveret et quod caput  reditionis admin. sit exhibitio libri, ac eo non exhibito contra Tutoris haeredem detur iuram. in litem. etc. vid. Cartar. in suis decis. Januensibus decis. 50.

  Per Testatorem. Intelligas remicsam strictam, et scrupolosam reddit. rat. non autem per sent. (C. Farr. "quod sint") ab ea liberati omnino ut per Burat. (C. Farr. "Durant.") de art. Test. tit. 7. caut. I. vid. Mastrill. d. decis. I24.

 

Observationes Cap. lxiiii. lib. 3.i

 

  Numquid Notarius pocsit conficere Instrumentum, vel Testamentum de facto proprio vid. Bald. in l. si Consul. ff. de adopt. Bart. in l. servus Communis ff. de stipulat. serv. Guid. Pap. decis. 3I8. vid. de art. Notarij tom. p°. q. 6. vid. omnino Signorell. cons. 66. n°. p°. Bald. cons. 43. lib. p°.

  Leggitimo. Quid vero favore Piae Causae si non intervenerit legitimus numerus Testium, sed tantum Testimonium fuerit subscriptum, ("sub" aggiunto sopra) aut scriptum manu Testatoris vid. Rot. decis. 74. (corretto) par. 2. divers., et ibi quid in Testamento inter liberos ibi post Clar. in §. Testam. q. 7. vers. aliquando enim, et Tiraquell. de privil. piae causae privil. 5.

  Ut per publicum. Nam, ut dicit Signor. d. cons. 66. n°. p°. alias indigeret publicatione secundum quosdam licet ipse teneat contrarium.

  Ad poenam. Add. quid de testam. aliena manu exaratis quam ipsius Testatoris ab ipso Testatore Notario clausis attestante coram Testium numero opportuno illud ecse ultimum Testamentum suum quod continetur in ea Cedula folio, vel scriptura, an valida sint Rot. in causa Narniensi haereditatis Ven. ij. Januarij I630. coram Ghisilerio, ubi quod valeat, et non indigeat aliqua recognitione Testium et quod constare dicatur sufficienter de voluntate Testatoris per consignationem d.i folij seu Caedulae et annot. Testium à tergo foliorum etc. vid x. (C. Farr. "ib.")

 

 

Finis  3.i  lib.

 

 

(Sull'altro lato del volume, capovolto rispetto alla scrittura dello Statuto, risultano vergate alcune pagine relative ad una contabilità tenuta da un commerciante in ferro, preceduta dalla vidimazione del libro fatta dal Segretario Anzianale di Amelia e che, per comodità, vengono trascritte di seguito allo stesso Statuto)

 

 

     Antiani Populi

Ill.mae Civitatis Ameriae

 

Universis fidem facimus quod qualiter hoc ipso die Comparuit In Secretaria Antianali Coram Nobis etc. D. Stephanus Senensis  Amerinus, et exhibuit hecne librum per me Secretarium cartulatum per fol. 30I. In quo dixit, et declaravit describere velle omnes, et singulas partitas, ac omnia, et singula alia concernentia, et spectantia ad eius negotium ut dicitur del ferro In hac Civitate nuper per ipsum apertum et ad effectum ut eid. libro publica fides habeatur has presentes fecimus, et per Infrascriptum nostrum Secretarium scribi subscribi et nostro solito sigillo muniri mandamus. Datum Ameriae ex Palatio nostrae solitae Residentiae hac die 24.a 8bris I67I.

 

                                                  F. Sac. Florianis Secretarius dem.

 

 

                    Ferro consegnato à Roma

Ferro Ordinario lib. 5530 dico    lib.    5530

Modello à sc. 3 il cento    lib.      675

Destendino à sc. 3.20 il cento    lib.      II80

            _____

             7385    

Vale                            sc.  2I2.85

Relacso                       sc.     7.38

                                         _____

                                        205.47

Svario nel peso levato sc.     I.27

Resta netto il prezzo  sc. 204.20

 

(Da qui in avanti, di altra mano)

 

M°. Gregorio reportò dui Cerchi di lb.        65

e pù reportò un cerchio di             lb.      II0

e più reportò tre cerchi di              lb.       88

e più reportò octo cerchi di            lb.      209

    ____

      507

 

 

Adi 20 7bre I67I

Il Sig.re Domenico Parca d(eve) d(ar)e scudi sei e b. cinquanta

quali sono altri e tanti pagati per suo ordine dal

Sig.re Stefano Senesi al S.re Gio. Francesco Mazzoleni

Procuratore in Roma dico                    sc.     6.50

________________________________________________________

Adi 28 d.o

E più d(eve) d(ar)e il S.re Domenico Parca per trasporto di ferro

da Ripetta alla barca                    sc.     I.20

E più d(eve) d(ar)e il sud.o per porto di fasci 49: di ferro da Roma

a Horte a baiocci venticinque il fascio cosi d'accordo        sc.    I2.25

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 8 8bre I67I

E più diede per un Messo mandato a Horte per sapere

se era arrivato il ferro                    sc.       20

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I0 d.o

E più d(eve) d(ar)e per porto del d.o ferro da Horte in Amelia        sc.     4.90

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 25 d.o

E più d(eve) d(ar)e baiocci cinquanta per portatura da Horte

in Amelia d'un tavolino di Pietra di lavagna portato dalle

mule del S.re Bartolomeo Catenacci con le stange della

lectiga                    sc.       50

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 Xbre I67I

E più d(eve) d(ar)e scudi octo pagati per suo ord.e al Padre

Baccellier Fra Tadeo Geraldocci come apparisce per

ricevuta                    sc.     8

------------------------------------------------------------------------------------------

E più d(eve) d(ar)e per peso di d.o ferro                    sc.       40

                    ________

                          sc. 33.95

 

E più il d.o Sig.re Domenico d(eve) d(ar)e per prestatura di

fachino Stole e corda, del d.o Facchino                    sc.        32

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I8 8bre I672

M.o Gregorio Chiavaro conprò ferro ordinario Libre        lb.     54

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 20 d.o

Il Rev. Padre Preposto di S. Angelo d'Amelia conprò

ferro quadrecto                    lb.    I05

e più comprò ferro ordinario                    lb.     35

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 d.o

Il Rev. Padre Preposto sud.o conprò ferro quadrecto        lb.     24

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 25 d.o

M.o Gregorio Chiavaro conprò ferro quadrecto            lb.     I6

e più ferro ordinario                    llb.     32

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 30 d.o

M.o Marco Antonio Pernazza conprò ferro ordinario        lb.     33

a p.li 32

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I9 9bre I67I

M.o Gregorio Chiavaro conprò ferro ordinario            lb.    I35

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 9bre

M.o Marco Antonio Pernazza conprò ferro ordinario        lb.    2I5

a P.li 32 il cento

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 24 9bre

L'Archibugiero conprò ferro ordinario                    lb.     39

a p.li 32 il cento

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 4 Xbre I67I

M.o Gregorio sud.o conprò ferro tondino                    lb.     32

a paol. 35 il cento

------------------------------------------------------------------------------------------

                        720

 

Adi I8 8bre I67I

M.o Gregorio rincontro pagò per il rincontro ferro        sc.      I.I3

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 20 d.o

Il Rev.do Padre Preposito rincontro pagò per il rinc.o ferro    sc.     3.99

e più pagò                    sc.      I.I4

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 d.o

Il Rev.do Padre sud.o per il rinc.o ferro pagò            sc.        90

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 25 d.o

M.o Gregorio rincontro per il rinc.o ferro pagò            sc.        60

e più pagò                    sc.       I  2

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 30 d.o

M.o Marco Antonio rincontro per il rinc.o ferro pagò a bon

conto                    sc.       I

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I9 9bre I67I

M.o Gregorio rinc.o per il rinc. ferro pagò a bon conto        sc.     2.92

e più per resto pagò                    sc.     I.40

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 9bre

M.o Marco Antonio rinc.to per il rinc.ro ferro pagò a bon

conto                    sc.     5

e più pagò a bon conto                    sc.      I.20

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 24 d.o

L'Archibugiero rinc.to per il rinc.o ferro pagò a bon conto    sc.        40

e più a bon conto                    sc.         I3

e più a bon conto pagò                    sc.        50

                            22

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 4 Xbre I67I

M.o Gregorio rinc.to pagò per il rinc.o ferro            sc.       I.I0

------------------------------------------------------------------------------------------

                           23.03

 

(Tutte le partite della pagina risultano annullate con tratti di penna)

 

Adi II Xbre I67I

M.o Domenico Prosei conprò ferro ordinario            lb.      53

a p.li 32 il C.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 4 Gen.o I672

M.o N. da Giove conprò ferro tondino                    lb.      25

a p.li 36 il C.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 27 Feb.o I672

M.o Marco Antonio Pernazza conprò ferro ordinario        lb.     I68

a p.li 30 e b. cinque il C.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I5 Marzo I672

M.o N. Chiavaro conprò ferro ordinario                    lb.      45

a p.li 32 il C.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 6 7bre I67I

Il Sig.re Domenico Parca d(eve) d(ar)e scudi dui e b. trenta

per libre cento di passarina così d'accordo                sc.    2.30

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 6 Aprile I672

M.o Carlo Novelli alias Fasciolo levò ferro ordinario        lb.       3I

a p.li 32 il C.to diede sc. I. b. 3. q. I

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 20 luglio I672

M.O Gregorio Chiavaro levò ferro Tondino                lb.       40

à p.li 36 il C.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 d.o

M.o Marc'Antonio Pernazza e Francesco Rossini fabrii

levorno ferro ordinario                    lb.     I.80

                                                                                                ________

                    lb.     5.42

 

Adi II Xbre I67I

M.o Domenico rinc.o per il rinc.o ferro pagò            sc.     I.69

pag.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Ad. 4 Gen.o I672

M.o N. rinc.o per il rinc. ferro pagò                    sc.       8I

pag.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 luglio I672

Il rincontro Marc'Antonio Pernazza ha dati a bon conto

per il rincontro ferro scudi quatro                    sc.     4

e più ha dati b. Adi 26 9bre (?)                    sc.        89

------------------------------------------------------------------------------------------Adi I5 Marzo I672

M.o N. rinc.o per il rin.ro ferro pagò                    sc.     I.44

pag.to

------------------------------------------------------------------------------------------Il rinc.ro pagò per il rinc.o ferro                    sc.     I. 3

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi p.o 9bre I672

Il rin.ro pagò per il rinc.ro ferro                    sc.      I.43

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 26 7bre I672

pagorno per il rinc.o ferro                    sc.     5.50

                                                                                               _________

                    sc.    I6.79

 

(Tutte le partite della pagina risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi 27 Luglio I672

Felice Antonio Millesij d(eve) d(ar)e per ferro ordinario    lb.       I04

e più libre venti sei                    lb.        26

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 5 Agosto I672

M.o Gioseppe Buccoli alias Pignecio Fabro in lugnano levò

ferro ordinario Libre cento cinque                    lb.       I05

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I0 Agosto I672

Felice Antonio Millesij levò ferro ordinario                lb.       I00

------------------------------------------------------------------------------------------

Ad. d.o

S.e (?) Olinpiade Petrucci levò ferro ordinario            lb.        26

a p.li 32 il C.to levò libre

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I9 d.o

M.o Marco Antonio Pernazza e Francesco Roscini levorno

ferro ordinario a p.li 3I libre centocinquanta            lb.       I50

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I9 d.o

M.o Bernardino di Biasio levò ferro ordinario            lb.        22

pagato

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 22 Agosto I672

M.o Domenico Prosei levò ferro ordinario                    lb.       I80

a p.li 3I il C.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 26 d.o

M.o Francesco Roscini levò ferro tondino                    lb.       32

a p.li 36 il c.to

                                                                                              ---------------

                    lb.      745

 

(Le partite 2,5,6 e7 risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Il rin.ro ha pagato per il rinc.o ferro                    sc.     3:90

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 29 7bre I672

Il rinc.o ha pagato per il rinc.o ferro scudi tre e b. 25 dico    sc.     3.25

------------------------------------------------------------------------------------------

Il rinc.o ha pagato per il rinc.o ferro                    sc.     3

------------------------------------------------------------------------------------------

Il rin.co ha pagato per il rin.co ferro                    sc.       85

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 26 7bre I672

pagorno li rinc.i per il rinc.o ferro                    sc.     2.60

Adi I3 8bre

pagorno per resto                    sc.     2.I5

------------------------------------------------------------------------------------------

pagato Adi I2 di Agosto I672 sc. - 70 dico                    sc.        70

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 22 Agosto I672

M.o Domenico Prosei rinc.o pagò a bon conto per il rinc.ro

ferro                    sc.     4

e più pagò                    sc.     I.58

------------------------------------------------------------------------------------------

 

(Tutte le partite della pagine, tranne la terza, risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi 3I Agosto I672

M.o Marco Antonio, e Francesco Roscini conpagni  dd.e

per ferro ordinario levò M.° Antonio d.o                    lb.      I52

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I6 7bre I672

M.o Domenico Prosei levò ferro ordinario                    lb.      I50

a p.li 3I il C.to

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 27 7bre I672

M.o Gregorio Chiavaro levò ferro ordinario lb.            lb.      I55

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 2 8bre

Felice Antonio Millesij levò ferro ordinario lb.            lb.      I77

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 3 d.o

M.o Gioseppe Buccoli da Lugnano levò ferro ordinario        lb.      II9

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I2 8bre

M.o Gregorio levò ferro ordinario                    lb.      I55

------------------------------------------------------------------------------------------

Felice Antonio Millesij levò ferro ordinario                lb.       9I

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I3 d.o

S.e Felice Sandri levò ferro ordinario                    lb.       69

------------------------------------------------------------------------------------------

L'Archibugiero da Todi Ber.so (?) di Giulio Lulli levò ferro

ordinario                    lb.        5

------------------------------------------------------------------------------------------

M.o Olinpieri Varasio levò ferro ordinario                    lb.        20

                                                                                               _________

                    lb.     I073

 

(Le partite 2,8 e I0 risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi I3 8bre

Diedero a bon conto per il retroscritto ferro            sc.        95

------------------------------------------------------------------------------------------

Il rinc.o pagò a bon conto                    sc.      3.I0

e più pagò                    sc.      I.55

------------------------------------------------------------------------------------------

Il rinc.o ha reg.to (?) pag.to                    sc.     4.80

------------------------------------------------------------------------------------------

Il rinc.o ha pag.to per il rinc.o ferro                    sc.     5.30

------------------------------------------------------------------------------------------

                                        pag.to                    sc.     4.80

------------------------------------------------------------------------------------------

                                        pag.to                    sc.     2.73

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I5 8bre

Il rinc.ro Sig. ha pagato per il rinc.ro ferro                sc.     2.20

------------------------------------------------------------------------------------------

                                       pag.to                     b.        I6

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I3 d.o

Il rinc.ro diede a bon conto                     b.        50

e più diede                     b.        I7

 

(Tutte le partite, tranne la 1 e la 4 risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi I3 8bre I672

M.o Francesco e Marco Antonio Pernazza Conpagni levorno

ferro ordinario                    lb.       I67

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 22 8bre

M.o Domenico Prosei levò ferro ordinario                    lb.        35

e più il d.o Domenico levò ferro ordinario                    lb.       I40

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 25 d.o

M.o Gregorio Chiavaro levò ferro tondino                    lb.        II

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 3I 8bre

M.o Francesco Roscini e M.o Marco Antonio Pernazza

levorno ferro ordinario                    lb.      I50

------------------------------------------------------------------------------------------

Il S.re Domenico Parca deve dare scudi venti e b. ottanta cinque

per altre e tanti pagati per lui in estintione d'un cenzo seguita

adi I4 d'ottobre I672 con Cecilia e Girolamo Cappacini

cioè sc. 20: sette paoli b. 60 de frutti, e b. 25. per il notaro

rogato Girolamo Albritij

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 22 9bre

S.re D. Bernardino Lancia levò ferro tondino            lb.        27

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 d.o

M.o Francesco Roscini e Conpagni levorno ferro ordinario    lb.      I55

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 28 d.o

S.re Domenico Parca deve dare scudi quatro moneta per altri

e tanti pagati per lui a D. Catarina Petrucci per suo ordine per

pagare L. Franc. d'un cenzo

                                                                                               _________

 

                    lb.      685

 

(Le partite 2,4 e 6 risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi 24 8bre

Il rinc.o pagò a bon conto per il rinc.o ferro            sc.     4

e più pagò                    sc.        42

------------------------------------------------------------------------------------------

                                                  pag.to                    sc.        40

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 3I d.o

li rinc.i pagorno il rinc.o ferro                    sc.     4.65

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 22 d.o

Il rinc.o S.re pagò                    sc.      I   8

------------------------------------------------------------------------------------------

 

(Tutte le partite della pagina risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi 4 Xbre I672

M.o Domenico Prosei levò ferro ordinario                    lb.       I60

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 5 Gen.ro I673

M.o Gregorio Chiavaro levò ferro ordinario                lb.       I60

e più levò ferro verzella (?)                    lb.        70

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi IJ Gennaro I673

Domenico Prosei levò ferro lb. cento cinquanta            lb.       I50

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 27 Gen.ro

M.o Gregorio Chiavaro levò ferro verzello                    lb.        27

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 20 Feb.o I673

Il Rev.do Padre D. Diodato di Parma Confessore delle RR.

Monache di S. Magno levò ferro ordinario                    lb.        60

Adi 28 d.o

Il Sud.o levò ferro ordinario                    lb.        44

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi p.o Aprile I673

Il Sig.re Domenico Parca deve dare scudi quatro e b. novanta

per altri e tanti pagati per suo ordine a D. Catarina Petrucci

cioè sc. 2.50 me..(?) boni  dal Il. (?) Stefano Senesi, e sc. 2:40

datol. in contanti

------------------------------------------------------------------------------------------

                                                                                                 ________

                          706

 

 

Adi 4 Xbre

Il Rinc.o pagò a bon conto per il rinc.o ferro            sc.      2  6

                                                   Pagato

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I4 Maggio I673

Il rin.tro ha dati a bon (conto) per il rin.o ferro            sc.     4

Adi I0 Agosto I673

Il rin.ro ha pag.to per il rin.ro ferro e per resto            sc.     4.30

------------------------------------------------------------------------------------------

                                                    pag.to                    sc.        95

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 25 Feb.o I673

Il rinc.o ha pagato per il rinc.o ferro                    sc.      I.I0

------------------------------------------------------------------------------------------

Il rinc.o pagò per il rinc.o ferro                    sc.      I.86

Il Rinc. pagò per il Rinc.o ferro                    sc.      I.35

 

(Le partite 1, 2 e 4 risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi I4 Aprile I673

M.o Domenico Prosei levò ferro ordinario                    lb.       I50

Adi 27 d.o

M.o Domenico Prosei levò ferro tondino                    lb.        52

Adi I2 Giugno I673

M.o Francesco Roscini e Conpagni d. dare per lb. di ferro    lb.        74

tondino a p.li 34

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I8 d.o

M.o Gregorio Pace Chiavaro levò ferro ordinario lb.        lb.        4I

e più lb. ferro stendino (sic)                    lb.        I3

-----------------------------------------------------------------------------------------

Adi I0 Agosto I673

M.o Gregorio sud.o levò ferro ordinario                    lb.      I45

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 23 d.o

S.re Domenico Parca d. dare per ferro Verzella            lb.        6I

levò Gregorio Pace

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 20 7bre

S.re Domenico Parca d.dare per ferro stendino levò Gregorio

Pace                    sc.      I52

e più adi d.o d. dare per ferro ordinario levò Domenico

Prosei                    sc.      I60

e più adi 28 d.o d. dare per ferro ordinario levò Gregorio

Pace                    sc.       95

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 2 8bre I673

Domenico Prosei d. dare per ferro tondino                lb.        3I

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi II d.o

Gregorio Pace levò ferro ordinario                    lb.        34

e più levò per ordine del S.re Domenico Parcha            lb.       64I

                                                                                            __________

                    lb.     I228

 

(Le partite 2 e 4 risutano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi I4 Aprile I673

Il Rin.ro ha dati a bon conto per il rinc.o ferro            sc.     2

Il rinc.o ha dati scudi uno e b. ottanta cinque            sc.      I.85

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I8 di Giugno

Il rinc.o pagò per in rinc.o ferro scudi quatro e b. ottanta    sc.     4.80

------------------------------------------------------------------------------------------

pagò per il rinc.o Il Sig.re Domenico Parcha                sc.     I.30

                           47

pagò come sopra il Sig.re Domenico                    sc.     4.65

------------------------------------------------------------------------------------------

                         4.35

------------------------------------------------------------------------------------------

pagò                    sc.     2.20

------------------------------------------------------------------------------------------

pagò come sopra il Sig.re Domenico                    sc.     6.I0

------------------------------------------------------------------------------------------

pagò come sopra il Sig.re Domenico                    sc.     3.04

------------------------------------------------------------------------------------------

pagò il Sig.re Domenico                    sc.     I.09

------------------------------------------------------------------------------------------

pagò come sopra                    sc.     I.99

 

 

Adi 30 8bre I673

M.o Gregorio Pace levò ferro verzello                    lb.       55

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 5 9bre I673

Il Sig.re Domenico Parcha d(eve) d(ar)e scudi dieci moneta

per altri e tanti pagati al S.re Paol'Antonio suo figlo (sic) per

ordine in voce

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 6 d.o

M.o Giuliano da Lugnano levò ferro ordinario            lb.       50

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 7 d.o

M.o Domenico Prosei levò ferro ordinario                    lb.      300

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 8 d.o

M.o Marco Antonio Pernazza e conpagni levorno ferro

ordinario                    lb.      I70

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 6 Xbre I673

M.o Francesco Roscini e Marc'Antonio Pernazza levorno

ferro ordinario                    lb.      I59

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 30 d.o

Il Sig.re Domenico Parcha d(eve) d(ar)e scudi octo per altri

e tanti pagatili in contanti

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 4 Gen.ro I674

M.o Francesco Roscini, e Marco Antonio Pernazza levorno

ferro ordinario                    lb.      I36

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I5 Gen.ro I674

M.o Gregorio Pace levò ferro ordinario fasci n°. 3            lb.      479

Adi d.o

levò Stendino, Tondino, e colonne fasci n°. 3            lb.      445

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 30 Xbre I673

S.re Domenico Parca d(eve) d(ar)e scudi octo moneta per

altri e tanti datili in contanti

(Partita totalmente depennata)

                    ________

                    lb.     I794

 

(Le partite 3 e 5 risultano annullate con tratti di penna)

 

 

pagò e prese a debito il Sig.re Parcha per il rinc.o            sc.     I.98

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 6 9bre I673

Il rinc.o pagò per il rinc.o ferro                    sc.     I.55

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi 8 d.o

Il rinc.o ha dati per il rinc.o ferro                    sc.     5.20

------------------------------------------------------------------------------------------

Adi I5 d.o

M.o Gregorio rin.o diede a bon conto                    sc.     8

e più pagò il S.re Domenico per Asini                    sc.    I4.40

e più pagò come sopra                    sc.    I4.68

 

(Le partite 2 e 3 risultano annullate con tratti di penna)

 

 

Adi I9 Feb.ro I674

Il Sig.re Domenico Parcha deve dare scudi quatro moneta

per altri e tanti pagati a Padre Fra Tadeo Geraldocci        sc.     4

Adi I3 Marzo I674

Il Sig.re Domenico Parcha deve dare scudi sei per altri e

tanti pagati a lui mede(si)mo in Roma dico                sc.     6

Adi 6 Xbre I674

Il Sig.re Domenico Parcha deve dare scudi ventidua per

altri e tanti datili cioè dodeci da Marco Antonio Pernazza,

e dieci da Felice Antonio Millesij contati in mano alla Sig.ra

Appollonia sua moglie                    sc.    22

Adi 6 luglio I674

Il Sig.re Domenico Parcha d(eve) d(ar)e b. novanta sette

per lb. 6 di Zuccaro Rottame e lb. due di pepe hauto dal

S.re Gio: Filippo Mascioli e fatto bono da me al d.o dico    sc.       97

(Di altra mano)

Io infrascritto hò ricevuti altri scudi venticinq. moneta

questo di I4. Xbre I675

                                     Dom.o Parca m(an)o propria

Vai a: RUBRICHE