GIOVANNI SPAGNOLI

STATUTO DI AMELIA

DEL 1560

(CODICE COMUNALE)

(Trascrizione di Giovanni Spagnoli)

STATUTO DEL 1560

RUBRICAE Capitulorum Primi Libri Statutorum Civitatis Amelie

1  De Regimine Civitatis

2  De Juramento Potestatis

3  Quod ubicunque fit mentio Potestatis idem sit idemlibet alio rectore

qui tenet locum potestatis            

4  De salario Potestatis

5  De iuramento Judicis Potestatis

6  De Juramento Notariorum potestatis

7  De officio Notariorum, et familie potestatis

8   De officio Potestatis et eius  Officialium

9  De prohibitis Potestati et eius Officialibus

10 De Exercitio  custodie et officio guardiani

11 De Officio et Electione d.norum Antianorum populi Civitatis Ameriae

12 De officio Decem de populo

13 De modo servando in Ambasiatoribus transmittendis

14 De iuramento d.norum Antianorum populi Civitatis Amerie

15 Quod D.ni Antiani populi teneantur defendere et manutenere        iurisditiones communis

16 Quod D.ni Antiani non permittant quod pecunia communis expendatur contra formam statuti

17 Quod D.ni Antiani populi sint exempti ab omni onere personale

18 Quod D.ni Antiani populi possint pulsari facere  campanam communis

19 Quod d.ni Antiani teneantur facere custodiri campanile

20 Quod quicunque habuerit vel receperit aliquod damnum pro communi sibi emendetur

21 Quod d.ni Antiani possint proponere utilia pro communi

22 Quod D.ni Antiani debeant assignare Camerario communis quicquid ad ipsorum manus pervenerit

23 De electione custodum celatorum

24 De inventario faciendo iurium communis

25 De proponendo unde veniat pecunia in communi 

26 Quod d.ni Antiani possint eligere centum iuratos de populo

27 De officio Notariorum super Catastis et infernis

28 Quod quilibet teneatur accipere officium sibi datum

29 De non rebaniendo (sic) aliquem exbanitum (sic)

30 Quod D.ni Antiani debeant singulis XV diebus rationem facere de introitibus et expensis communis

31 Quod nullus Antianus possit ire in ambasiatorem

32 De electione duorum Sindicorum communis

33 De non constringendo d.nos Antianos vel camerarium durante tempore eorum officij

34 Quod potestas et sui officiales non possint aliquid recipere pro custodia alicuius detenti

35 De balistis dimittendis per potestatem in communi

36 De expellendo per potestatem omnes furiosos

37 De capiendo filium ad petitionem patris

38 De cantonibus et morellis hostiorum deguastandis

39 De constringendo per potestatem debitorem alicuius exbaniti

40 Quod Notarij potestatis debeant scribere omnes condemnationes in cartis bombicinis

41 De electione Cancellarij communis Amerie

42 De officio Cancellarij communis Amerie

43 Quod Cancellarius communis reassignet omnia acta successori suo

44 Quod per Cancellarium communis copietur liber rationum comunis

45 De sigillo et litteris communis sigillandis

46 Quod omne partitum fiat ad bussolas et palluctas preter arrengam

47 De bullecta d.norum Antianorum apponenda in apodissa Camerarij

48 De sindicatu Camerarij Comunis Amerie

49 De introitibus ordinarijs communis Amerie reducendis ad manus Camerarij

50 De Palijs portandis infrascriptis Ecclesijs quolibet semestri

Rubrice Secundi  libri

De Elemosinis

1  De Palio et cereo dandis Ecclesie S.te Firmine

2  De luminarijs fiendis in festo S.te Catherine virginis

3  De luminarijs faciendis in festivitate beate Marie de mense Augusti et S.te Firmine de mense Novembris

4  Quod Potestas teneatur accedere ad Ecclesiam S.te Firmine

5  De reddendo ius sumarium pijs locis

6  De cereo faciendo per Potestatem in vigilia S.te Firmine suis expensis

7  De faciendo et portando cereum in festo S.te Marie de mense Augusti

Rubrice Tertij libri

causarum civilium

1  De citationibus in civilibus

2  De relatione castaldi et horis sedendis

3  De oblatione libelli a X lib. supra et pronuntiatione tenute

4  De salario solvendo in civilibus causis

5  Intra quantum tempus terminentur civiles cause

6  De modo dandi in solutum

7  De precepto faciendo in civilibus causis

8  De exceptionibus opponendis

9  De refectione expensarum

10 De partito faciendo parti et modo tenendo per Judicem

11 De vigore compromissi et executione Laudi 

12 De restitutione instrumenti in debiti faciendi

13 Quod fideiussor possit pignorare debitorem

14 Quod creditor possidens bona sui debitoris debeat recolligere concreditorem

15 De conservando indemnem fideiussorem

16 Quod nullus contrahat cum minore et filio familias

17 De communi dividendo

18 Quod Civis possit pignorare suum debitorem

19 De alienando arborem illi cuius est solum

20 Quod filie femine superstite masculo non succedant  ab intestato et qualiter tunc dotentur

21 De successione decedentium ab intestato

22 De Advocatis et procuratoribus dandis

23 De diebus feriatis in civilibus causis

24 Quod per principales personas iuretur de calunnia et positionibus respondeatur

25 Lucretur maritus quartam partem dotis sue uxoris decedenti sine filijs

26 Quod mulieres bone fame non teneantur intrare palatium

27 De non recipiendo in fideiussorem qui patrem habet

28 Quod per commune Amelie nulla obligatio fiat

29 Quod cogatur damnificans ad refectionem damnorum

30 Quod habitantes in eadem domo non faciat (sic) iniuriam unius alteri

31 De murando inter consortes

32 Quod exceptiones possint opponi contra instrumenta edita extra districtum Amerie

33 De cedendo bonis

34 Quod nullus det damnum in tenutam datam

35 Quod viso instrumento publico facto a XX annis citra fiat preceptum debitori

36 Quod quilibet debitor possit offerre de bonis suis creditori suo

37 De sequestratione facienda

38 Quod conserventur indemnes qui se obligaverint pro communi

39 De arbitris cogendis per potestatem

40 Quod acta communis possint publicari in cartis bombicinis

41 De ratificatione gestorum

42 Quod habentes dotes mulieris teneatur (sic) alimenta prestare

43 Quod nulla donatio possit fieri per mulierem sine consensu

44 De constringendo forensem qui se constrinxerit ad bancum Civitatis Amerie

45 De contractibus simulatis et per appodium factis

46 Quod restitutio dotis fiat in bonis specialiter obligatis

47 De cogendo debitorem ad petitionem sui fideiussoris

48 De oblatione promissa bonorum debitoris

49 De non molestando mulierem in bonis per eam possessis occasione suarum dotium

50 Quod pro dote alicuius mulieris solvenda possit conveniri personaliter principalis et fideiussor

51 De exbanitis in civilibus citationibus forensibus

52 Quod confessio dotis facta in testamento valeat

53 Quod Notarij teneantur ostendere protocolla

54 Quod male utentibus eorum substantia interdicatur bonorum administratio

55 Quod vicini habentes muros communes inter eos teneatur (sic) murare ad petitionem requirentis usque ad summum

56 De presumptione fictitie venditionis

57 De argumentatione probationis contra petentem 

58 Quod Tabernarij possint vendere pignus

59 De gestis bonafide et rathis habendis

60 De ferijs repentinis

61 De ordine procedendi contra exbannitum

62 De ratione reddenda per tutorem et curatorem minorum et aliorum habentium eos

63 De convalidatione et confirmatione testamenti scripti manu notarij testantis

64 De pena officialium consulentium civibus

Rubrice Quarti libri de publicis

et alijs maleficijs

1  De Jurisdictitione d.ni potestatis et suorum officialium in maleficijs

2  De ordine procedendi et citatione in maleficijs

3  De transmissione accuse vel inquisitionis ad Cancellarium communis Amerie

4  De termino dando

5  De publicatione processuum

6  De puniendo maleficia secundum formam statuti

7  De cogendo malefactorem ad confitendum

8  De blasfemantibus puniendis

9  De pena blasfemantium presentem statutum Civitatis Amerie

10 De pena receptantium exbannitus

11 De penis duplicandis

12 De pena d.norum Antianorum dantium favorem Magnatibus contra populares

13 Qud quilibet popularis et de populo teneatur iurare ad populum

14 De pena facientis cavalcatam vel guerram moventis

15 Quod quilibet iuratus de populo compareat quando requisitus fuerit  ad omnia que voluerint D.ni Antiani

16 De pena d.norum Antianorum recipientium Simoniam

17 Quod nullus vendat alicui forensi iura patronatus

18 De pena petentis debitum iam solutum

19 De pena non probantibus accusam

20 De pena surgentium in consilio

21 De pena patrocinantis pro aliquo exbannito

22 De exceptuatis a penis

23 De pena ementis ius et actionem ab aliquo forense

24 Quod nullus intromittat se in causis habitis occasione alicuius ecclesie

25 De pena facientis cavalcatam contra commune Amerie

26 De pena facientis bellum et intrantis aliunde quam per portas

27 De pena falsificantis ceram

28 De pena facientis cinerem

29 Quod nemo faciat impedimentum calzolarijs in lavatorio pisciarelli

30 Qud nullus vadat ad aliquam terram ubi fieret congregatio gentium

31 De pena homicidium committentis

32 De pena mandantis et auxiliantis 

33 De pena assassinorum

34 De pena proditorum

35 De premio referentis prodimentum

36 De sfortiamento mulieris et pena adulterij

37 De sodomitis et eorum penis

40 De pena capientis columbos et rumpentis columbariam

41 De pena laborantis terras exbannitorum sine licentia

38 De falsis testibus et pena falsitatis

39 De dolose referentibus et eorum penis           

42 Quod unicuique sit licitum tenere accipitre(m) ante domum 

43 De pena publici et famosi latronis

44 De pena furis

45 De pena non trahentium ad rumorem

46 De capiendo furem

47 De pena ementis bladum ultra unam salmam

48 Quod quicumque receperit fructus de bonis exbannitorum debeat reassignare Camerario communis

49 De pena ementis bladum infra muros Civitatis

50 Quod eligantur duo homines ad recolligendum fructus exbannitorum

51 De pena laborantium terras unde non fuerit solutum datium

52 De pena non capientium exbannitum

53 De pena non capientium malefactorem et curie non presentantium 

54 De pena facientis falonem sine licentia

55 De pena optantium malum fochi anguenagliam

56 De pena euntium ad consilium non essendo de consilio

57 De pena gridantium quod populus moriatur

58 De pena forensis offendentis civem

59 De pena amputantium manum pedem nasum digitum vel aliud membrum vel ea debilitantium et dentes frangentium aut eadem facentium

60 De pena percutientium et offendentium in personam sine armis manu vacua

61 De pena percutientium et offendentium in personam cum armis

62 De pena insultantium et adminantium

63 De pena portantium arma

64 De pena facientis vindictam contra insontem 

65 De pena extrahentium terminum finalem

66 De verbis iniuriosis et eorum penis

67 De pena facientium param (sic) castaldo communis

68 De exceptuatis a penis ratione minoris etatis

69 De pena offendentium officialem forensem

70 Quod cuilibet sit licitum capere exbannitum

71 De pena molestantium tenutam

72 De pena occidentis vel vulnerantis animal alterius

73 De pena negantis dotem

74 De pena negantis depositum

75 De pena euntium post tertium sonum campane

76 De pena ludentium ad ludum taxillorum

77 De pena intrantium vel exeuntium nisi per portas

78 De custodiendo sanctissimos dies

79 Quod filius non elevet manum contra patrem vel matrem

80 De modo faciendo luctum

81 De pena non bene laborantium terras 

82 De pena non ponentium possessio in catastis communis

83 Quod introitus communi non recipiantur nisi per causam (errato: sta per Camerarium)

84 De pena frangentium pacem

85 De inquisitione facienda contra malos homines

86 De iuramento medicorum faciendo in principio officij potestatis

87 Quod occasione solemnitatis omisse non vitietur processus si constabit de maleficio

88 Quod castaldi communis portent caputeum

89 De securitate attributa arrengantibus

90 De securitate Advocatorum et procuratorum

91 De beneficijs confessionis et solutionis infra terminum et pacis intervenientis

92 De pena comburentis stipulas

93 Quod quolibet Castrum Civitatis Amerie habeat sindicum qui iuret sequi mandata regiminis dicte civitatis

94 De pena tondentis monetam

95 De stratis et vijs custodiendis

96 De pena revelantis secretum

97 De pena facientium iuram

98 De non sedendo ad stagnam (sic) maleficiorum tempore consilij

99 De pena euntium seu petentium  quod mittatur in servitium facientium guerram

100 De pena Civis vel destrictualis procurantis habere officium potestarie

101 Quod si aliqua persona fuerit condemnata et non solverit infra terminum puniri debeat in quarto pluri

102 De reducendo homines de Canali et Lacuscello ad servitia communis Amerie

103 De pena non assignantium iura et res alia communis

104 De ijs qui non possunt esse castaldi

105 De pena incendiarij

106 De non capiendo artifices pro executione sententie corporalis

107 De non recipiendo in fideiussorem aliquem procuratorem

108 De Sindicatu potestatis et officialium Communis Amerie

Rubrice Quinti libri

de Extraordinarijs et primo

1  Quod nullus vadat ad aliquam terram habentem represalias

2  De pena non habentium mensuras iustas

3  De non pignorando debitorem in vigilia S.te Firmine

4  Quod fratres sortiti ponantur divisim

5  De terminando iura communis que habet in Montepiglio

6  De defendendo Ecclesiam S.ti Pauli prope Lugnanum

7  Quod cuilibet sit licitum arborem pendentem incidere

8  Quod declaretur in titulo libri datij tempus impositionis et quare imponatur

9  De conservando indemnem detentum occasione represaliarum 

10 Quod emptor possessionis et laborator teneatur(sic) solvere dativas

11 Quod cuilibet liceat ducere bestias forenses inventas damnum dare

12 Quod mensure communis cum quibus venditur bladum foris stent in platea

13 De Molendenis(sic) exstimandis et accatastandis

14  Quod quilibet teneatur solvere datium sibi impositum

15 Quod quelibet ars debeat et possit consules facere seu rectores

16 Quod nullus habeat calcinarium ante Ecclesiam 

17 De divisione Contratarum

18 De immunitate Advocatorum et Medicorum

19 Quod quelibet ars habeat duos rectores

20 Quod quilibet teneatur solvere pro libra et foculari

21 Quod laborator non possit accusari a custode celato de damno dato

22 Quod nulla donatio fiat alicui forensi de denarijs quos habere deberent (sic) a communi

23 Quod habentes plures artes debeant solvere in cereo cuiuslibet artis

24 De mercede danda capientibus exbannitum

25 De pena portantium forcellas

26 De foro faciendo in platea veteri communis

27 Quod cuilibet liceat monetam falsam rumpere

28 Quod tabernarij habeant mensuras sigillatas

29 Quod quilibet teneatur favere rectoribus artium

30 Quod cuilibet liceat vendere carnes morticinas extra portas

31 De pena macellariorum tenentium carnes in domo propria vel conducta

32 Quod Notarius damnorum datorum possit procedere contra Macellarios

33 De pena macellariorum et pisciarolorum

34 Quod Rectores macellariorum teneantur requirere alios macellarios pro malis carnibus

35 Quod quilibet habeat ortum in sua possessione

36 Quod cuilibet liceat capere carniferulos per capillos

37 De Molendinarijs

38 De iuramento fornariorum panifacularum, macellariorum et eorum assectu

39 De pena extrahentium grassiam extra districtum

40 De textricibus et modo texendi

41 Quod nullus emat olera causa revendendi

42 Quod mercatores legaliter faciant artem eorum

43 De pesone communis habendo qui vocatur iustitia

44 Quod nullus neget artem suam operari

45 De tegularijs et forma tegularum

46 De puniendo non solventes dativam

47 Quod nulla mulier vadat ad luctum vel ad forum

48 De pena aperientium apothecas diebus festivis

49 Quod omnis conventio fiat ad denarios monete currentis

50 De terminatione facienda in montibus et vijs Fornuli

51 De via vicinali terminanda et amplitudine eius

52 Quod fons nuchichie (sic) reactetur

53 De vijs super apprehensis reactandis

54 Quod liceat cuilibet populari edificare in Castris

55 De fonte porcelli actando

56 Quod ars merciariorum sit separata ab arte pizicarolorum

57 De prestantia non imponenda per commune Amerie

58 De non tollendo pedagium alicui civi

59 Quod bona illorum de canali et podio qui non solverunt datium applicentur communi

60 De modo tenendo per Castaldos de pignoribus

61 De Castro faciendo in Colle resto

62 De capiendo tenutam auctoritate publici instrumenti

63 De electione procuratorum et sindicorum bonorum indefensorum

64 De rebus acquisitis per filium familias separatum a patre

65 De prohibita retentione logiarum et edificiorum super viam

66 De purgatione puteorum et ipsorum aqueductus

67 De augumentatione Castrorum

68 De credentijs mercatorum

69 De vigore laudi inter coniunctos

70 De cessione facienda per principalem fideiussorem

71 De immunitate artificum forensium

72 Quod reactetur fons qui est in strata Montis labri

73 De pena retinentium formas contra suum convicinum

74 De custodiendo festivitates S.ti Augustini et S.ti Francisci

75 De cereis faciendis per Sindicos Castrorum

76 De pena baiulorum ludentium seu suppignorantium aliquod pignus

77 De fortificatione Castri Montiscampani

78 Quod omnes denarij qui solvuntur per consiliarios et rectores propter eorum inobedientiam conserventur in quodam cippo

79 Quod Camerarius communis emat unum marcum expensis communis

80 De modo mulctarum et  pena inobedientium

81 Quod potestas prestet familiam Camerario et Cancellario communis

82 Quod potestas visitet Castrum Focis

83 De assignatione librorum facienda per potestatem

84 Quod potestas teneatur observare omnia statuta et ordinamenta, et sententias exequi facere

85 Quod potestas excutiat omnes dativas et condemnationes

86 Quod domus non caventur

87 De non mittendo in pagliacciam seu carceres qui voluerint satis dare

89 De modo congregandi consilium

89 Quod Notarij potestatis teneantur mittere ad quinternum scripturas

90 Quod potestas et sui officiales non ludant

91 Quod nullus tormentetur sine licentia dominorum Antianorum

92 De refutatione generali facienda per potestatem

93 Quod mulieres vidue possint stare in domo mariti defuncti

94 Quod Catasta communis non possint extrahi de Camera communis

95 De massaritijs communis conservandis

96 De Cathenis claudendis

97 De Fraude adhibita in gabellis

98 Quod nullus edificet in vijs publicis sine licentia

99 De modo colligendi dativas

100 De remensuratione terrarum

101 De pignoribus communis vendendis

102 De pena intrantium violenter per portam cum armis vel sine contra voluntatem custodis

103 De pena colligentium gabellas in districtu Amerie sine licentia et authoritate(sic)

104 De Nuptijs faciendis et vestibus portandis

105 De cloacis que non debeant respondere in stratis publicis

Rubrice Sexti Libri

1  De exceptuatis ab officio communis

2  Quod quilibet possit agere contra potestatem tempore Sindicatus

3  De Consilio generali dicte Civitatis et modo eligendi

4  De electione Sindici ad prosequendum appellationem

5  Quod omnis electio que non distinguitur fiat per consilium speciale

6  Quod Officium Civium duret tantum duobus mensibus

7  De Electione et officio Viariorum

8  De officio et electione terminatorum

9  De purgatione platee communis et S.te Marie de porta

10 De Statutis Castrorum corrigendis

11 De electione custodum celatorum

12 De modo congregandi consilium

13 Quod Castaldi et Bannitores obediant dominis Antianis

14 De salario et officio bannitorum

15 Quod Consules et capita mercatorum et aliarum artium possint imponere penam

16 Quod ecclesie Civitatis Amerie et S.ti Pauli defendantur

17 De non alienando aliqua bona immobilia alicui forensi

18 De affrancatis lacuscelli reducendis ad Castrum S.ti Fucetoli

19 De non fraudando iurisditiones communis 

20 De reducendo affrancatos de Canali ad unum locum

21 De manutentione affrancatorum lacuscelli ad Sanctum Focetolum

22 Quod casalena Castri Maclis vendantur communi Amerie

23 De venditione facienda de terris necessarijs pro cortinis

24 De rebannitionexbannitorum (sic)

25 De habendo notitiam Statutorum communis per Officiales

26 Quod Molendinarij et Valcarij paciscant cum potestate

27 De cogendo potestatem et Antianos partes ad faciendum pacem

28 De prohibita refirmatione officialium

29 De Salario cuiuslibet superstitis Civitatis Amerie

30 De modo concedendi represalias (sic) conquerenti

31 Qui non solverit datium non possit habere officium in communi

32 Quod Vallis Parlasij cum colle sit de contrata Urvestoli

33 Quod quilibet possit vendere vinum ad minutum cum apodissa et mensuris sigillatis

34 De venditione Macelli communis facienda et de pretio ipsius 

35 Quod quando est dubitatio de vocabulo alicuius rei declaretur per quinque convicinos

36 Quod cuilibet sit licitum in consilio vel arrenga protestari potestati et alijs officialibus communis

37 Quod potestas teneatur expellere malesanos  de Civitate

38 Quod D.ni Antiani possint facere consilia ubicunque voluerint in absentia potestatis

39 Quod D.ni Antiani cum presentia et auctoritate consilij possint facere Sindicum

40 Quod D.ni Antiani populi teneantur decidere omnes scritium (sic) quod nasceretur inter aliquos unde status Amerie posset perturbari

41 De non accipiendo pedagium ab illo qui esset de aliqua terra in qua Amerini pedagium non solverent

42 Quod Potestas non faciat ligna in bonis alterius

43 De beneficijs mulierum quod admittantur in testes

44 De non ferendo aliquam sententiam absolutoriam ultimo mense regiminis potestatis

45 Quod nullus officialis dicte Civitatis durante suo officio possit se absentare

46 Quod fideiussor qui fideiusserit pro forensi possit ipse et principalis conveniri

47 Quod acta facta contra aliquem tunc essentem exititium non valeant

48 Quod porci non vadant per Civitatem

49 Quod Ementes possessiones a fraternitate faciant scribi in eorum libra

50 Quod quilibet volens facere artem admittatur in ipsa arte sine pretio

51 Quod ius laboratoris sit salvum

52 Quod agens non audiatur nisi primo satisdederit in causa reconventionis

53 Quod habeat domum Amerie qui vult habere beneficium Cittadinantie

54 Quod actetur via qua itur ad sanctam Mariam de Monticellis

55 Quod operarij vadant de mane in platea cum ferris aptis ad laborandum

56 Quod Rectores Civitatis Amerie non retineant aliquem ad studendum

57 De extimatione Ronsenorum facienda in territorio nostro

58 De pena aperientim bussolas

59 De pena capientium tenutam auctoritate propria

60 Quod fiat reassignatio dotis quando urget ad inopiam

61 De pena Castaldi intrantis domum clausam

62 Quod fratres simul stantes teneantur omnes et sint obligati pro dote uxoris fratris

63 De prohibita suspensione presentium statutorum

64 Quod troscionus Castrum Maclis et fons capite aptentur

65 De meretricibus retinendis in loco publico 

66 De dubijs presentium statutorum declarandis

67 Quod Civilis et Criminalis actio possit in eodem libello simul intentari

68 De electione magistri grammatice

69 De electione et officio Notariorum Civilium

70 Quod omnia predia sint tributaria Communis Amelie

Rubrice Septimi libri

de damnis datis

1  De officio damnorum datorum et custodie et eius electione

2  De Juramento Notarij damnorum datorum

3  De ratione reddenda per dictum Notarium et administratione sui officij tempore sui sindicatus

4  Quod dictus Notarius non possit aliquid petere ultra salarium sibi deputatum

5  De prohibita familiaritate dicti Notarij et sui famuli

6  Quod dictus Notarius possit procedere in dannis datis per inquisitionem et accusationem ad petitionem cuiuscunque

7  De fide adhibenda scripturis manu dicti Notarij factis tanquam publicis scripturis

8  Quod omnes termini sint in arbitrio dicti Notarij

9  Quod dictus notarius teneatur et debeat de omnibus et singulis inquisitionibus denuntiationibus accusationibus et processibus per eum factis ferre sententias

10 Quod dictus notarius teneatur omnes accusationes que porrigentur coram eo recipere ad petitionem damnum passi

11 Quod dictus Notarius teneatur in confessis damnum ea die qua confitetur ipsum damnum datum vel in quibus stari debet sacramento per sententiam terminare

12  Quod dictus Notarius teneatur adminus bis in ebdomada ire per territorium Civitatis Amerie

13 Quod quilibet ex famulis dicti Notarij habeatur pro legitimo accusatore

14 Quod dictus Notarius non debeat se absentare toto tempore sui officij

15 Quod dictus Notarius debeat d.nis Antianis populi suam familiam et ronsenum qualibet ebdomada assignare

16 Quod dictus Notarius penes camerarium communis deponi faciat partem contingentem custodibus et accusatoribus secretis

17 Quod in damnis datis iuris solemnitas non servetur

18 Quod in damnis datis Notarius possit de similibus ad similia procedere

19 De pena metentium granum vel aliud bladum

20 De pena coligentium (sic) olivas avellanas vel aliquod genus pomorum

21 De pena colligentis ficus fullones uvas de pergulis stantibus in arboribus

22 De pena incidentis vel succidentis aliquam arborem domesticam

23 De pena damnum dantis in vinea (agg.:cum cani vel porcis)

24 De pena damnum dantis in orto vel casali

25 De pena accipientis  palos cannas vel forcellas

26 De pena damnum dantis studiose cum bestijs

27 De duplicatione penarum et mitigatione in damnis datis

28 De pena damnum dantis in silva bannita

29 De pena portantis uvs (sic) sine licentia dicti Notarij

30 Quod Nullus portet Nuces alea Amigdalas avellanas cicios vel aliquod genus leguminis

31 De pena damnum dantis cum pecudibus in blado vel legumine

32 De pena damnum dantis cum bove asino equo iumenta in blado alterius

33 De pena damnum dantis cum capris biccis porcis vel scrofis

34 De pena damnum dantis cum pullis et anzeribus (sic)

35 Quod unicuique liceat animalia que invenerit damnum dare sua authoritate apprehendere tenere et curie presentare

36 De pena facientis viam transversam per possessiones alicuius

37 Quod unicuique liceat tempore brige attraversare 

38 Quod quilibet tenens canem teneatur uncinum apponere

39 Quod porci scrofe et porcelli extra Civitate Amerie portare debeant troppum seu bastonem

40 Quod porci scrofe vel capre non vadant sub fructibus (errato: sta per ficubus) olivis vel quercubus tempore fructuum

41 De pena mittentium pecudes inter barcones

42 De pena mittentium porcos in tregis sancti Secundi et sancti petri

43 Quod in omnibus casibus dominus, Colonus et eorum filij possint accusare

44 Quod dictus Notarius faciat reiveniri omnia sciaquatoria

45 Quod ubi non esset  specificata quantitas credatur sacramento accusatoris vel denuntiatoris vel domini rei

46 Quod omnes pene duplicentur forensibus contumacibus et de nocte committentibus damnum

47 Quod dominus rei possit dare licentiam de bonis suis

48 Quod Guardiani facti per adiacentes debeant dicto Notario accusare

49 De pena abeverantis aliquod animal in fontibus quibus homines utuntur ad bibendum

50 Quod nulla persona ammollet vel lavet aliquam pellem prope aliquem fontem

51 De purgatione et mundatione Fontis porcelli sancti Secundi Nucichie et aque sancte Montis labri

52 De requisitione  Fontium facienda per dictum Notarium

53 Quod cuilibet liceat pacuare (sic) in bonis non accatastatis

54 Quod dictus notarius faciat purgari et mundari qualibet ebdomada omnes stratas siliciatas

55 Quod dictus Notarius teneatur omnes vias siliciatas intus et extra Civitatem manutenere

56 Quod dictus Notarius teneatur omnes vias videre et requirere publicas et vicinales et loca ubi fuerint vie

57 Quod dictus Notarius teneatur suprestites (sic) viarum prestare consilium auxilium et favorem

58 Quod si aliquis esset infamatus quod consueverit  damnum dare in bonis de foris dictus notarius debeat mandare quod non discedat

59 Quod dictus notarius teneatur singulis mensibus provideri in generali consilio summas omnium introituum

60 Quod ubi presens statutum non loquitur servetur statutum communis

61 Quod dictus Notarius teneatur et debeat quolibet die dominico  de mane et de sero ire ad portas ut nullus portet ligna vel lapides 

62 De pena facientium herbas in vinea orto vel canneto

63 Quod si aliquis accusatus de damno dato cum bestijs iurare voluerit se non habere bestias non teneatur ad penam

64 Quod dictus Notarius teneatur ad petitionem cuiuscunque petentis per inquisitionem procedere de omni damno dato

65 Quod dictus Notarius teneatur omnes vias et plateas ad petitionem cuiuscunque petentis facere disgomberari

66 Quod nullus habeat coaclam (sic) vel foramen coacle in aliquo loco publico R.ca

67 De pena coligentis glandes de quercubus alienis

68 Quod dictus Notarius teneatur facere omnes logias existentes in vijs publicis elevari R

69 Quod dictus Notarius teneatur facere reactari omnes vias publicas

70 Quod si aliquis fuerit inventus noctis tempore in vineis alterius presumatur damnum dedisse

71 De pena damni dantis in bonis alterius presente et inhibente domino rei R.ca

72 Quod nullus ortulanus possit cambiare cetrones cepas cucurbitas vel aliquos fructus ad gregnas grani

73 Quod nulla persona proiciat turpitudinem in guardiola tucij posita in contrata pusterule in muris comunis

74 De pena electione custodum celatorum faciendorum in bonis de foris

75 Quod accusatus per custodem communis celatum solvat tantum domino rei quantum solverit communi pro damno R.ca

76 Quod omnia pignora que accipiuntur mandato dicti Notarij occasione executionis deponantur penes massarium communis R.ca

77 Quod dictus notarius teneat nomina custodum taliter quod non videantur

78 Quod custodes celati teneantur extimare damnus datum

79 Quod notarius faciat satisfieri dictis custodibus de parte eorum R.ca

80 De penis puniendis arbitrio dicti Notarij R.ca

81 Quod dictus notarius teneatur observare omnia capitula statutorum R.ca

82 De pena inobedientium dicto Notario R.ca

83 Quod nomina custodum celatorum sint penes dictum Notarium et Camerarium Communis

84 Quod si aliquis accusaverit aliquem de re quam ipse non possideret puniatur in ea pena quam accusatus solvere teneretur

85 De pena tollentis paleas R.ca

86 De pena coligentis fabas seu scafos

87 Quod nullus vendembiator seu vendembiatrix possit ferre ultra quatuor rompazos (sic) uvarum R.ca

88 Quod quilibet possit accusare R.ca

89 De incendio et guasto emendando R.ca

90 De pena facientis lorduram

91 Quod nullus proiciat aliquid tempore pluvie aque currentis

92 De via terminanda R.ca

93 De pena proicientis aliquid in fossis Communis R.ca

94 Quod via porcelli purgetur qualibet ebdomada R.ca

95 De pena proicientis Zozuram (sic)de fenestra

96 Quod quilibet habens sepes super vijs teneatur ipsas incidere

97 Quod dictus Notarius teneatur facere reinveniri et reactari fontem sicchum vie plane

98 Quod porci non possint ire per Civitatem

99 Quod silicentur omnes vie Civitatis Amerie et quomodo R.ca

100 Quod silicetur via qua itur ad Ecclesiam Sancti Augustini R.ca

101 Quod dictus Notarius teneatur observare omnia statuta R.ca

Laus Deo

Incipit Prohemium Satutorum Civitatis Ameliae

IN NOMINE D.NI AMEN

QUIS NAM dubitat ab ipso mundi principio in singulis etatibus diversos fuisse mores, variam hominum vitam atque leges multiplices extitisse. Si veterum commenta miramur, et sancita priscorum que Solonis scripta constant. Ateniensibus que Numepompilij Romanis suis collapsa vetustatibus obveterata sunt, videmus enim post illa cuncta fere mutata temporibus et alia in etate alia placuisse, nec mirum cum mundus ipse a rerum motu dicatur et vertat singula per rapidos dies. Nos itaque Angelus Jacobi de Cerrachinis legum doctor, Hermannus Petrifrancisci Jacobi Rondi, Johannes Nicolaj, Johannes Francisci Petruccioli , Paulus Vici, Evangelista Archangeli Sertellis, Paulus Antonij, Stefanucius Jacobi et Lucas Petruccioli de Amelia, ex decreto generalis concionis populi Civitatis Amelie, auctoritateque nobis exhibita ad reformationem Statutorum ipsius Civitatis, utque in ipsis resecanda sunt abscindantur, atque adicenda adiciantur, veluti temporum conditio, fortunarum et hominum Civitatisque, et consulere et exhortari videtur ne quid in illis superfluum reperiatur, neque deficiens necessarium recondatur. Sedulo nanque studio intendentes , statuta ipsa vigili attentione perlegimus , ut omnia que probanda essent probaremus, et tollenda abicieremus, et pariter adderemus, et addicienda in quantum nobis divino munere concilij, ac luminis rectitudinis pro universo reipublice comodo et decore prestaretur, Ad quod quidem onus non gregarum sed singulare in bonum equumque regimen Civitatis Amelie , et singularium personarum deferendum, ubi publica consistit et autoritas et utilitas et dignitas Civitatis multiplex, nos dies et noctes cura solicitat, ad illum recta mente subimus, sub presidio et gloria Dei omnipotentis cuius imperio virtus imperat servit effectus, prorsus de pulsis a nobis quatuor illis hostibus mortalium mentes plerunque in discrimen in iustitie deducentibus, quos sapientes et vulgus pari sententia amorem formidinem, munus appellant. Que statuta et capitula cum suis rubricis de iustitia et vivendi vivendi (ripet. nel testo) disciplina inferius adnotatis antequam modo aliquo celebrentur et observentur per d.num Potestatem et officiales Civitatis Amerie roborari debeat et confirmari iuxta seriem constitutionum provincie per Reverendissimum d.num Dominum Legatum apostolice Sedis, aut d.num Rectorem Patrimonij, quorum regimine Civitas Amerie eiusque Comitatus, et districtus sub fidelitate et devotione S.te Romane Ecclesie fideliter gubernatur.

1 - De Regimine Civitatis R.ca

Civitatem nostram, ipsiusque territorium et desctrictum(sic) desiderantes sub regimine laudabili gubernari, ordinamus quod ipsa Civitas et destrictus ac territorium per potestatem nominandum et eligendum ad regimen supradictum per comunitatem Civitatis Amerie et confirmandum per d.num n.rum d.num Summum Pontificem, vel d.num n.rum d.num Legatum vel alium iurisditionem habentem gubernentur regantur et protegantur, ita quod ipse potestas ad predicta deputatus, vel nominatus vel in posterum nominandus vel deputandus sit et habeatur pro vero et legitimo Rectore et potestate et eius officium iuxta commissionem ei faciendam valeat et teneat et pro legitimo officio habeatur dummodo suprascripta ("et infrascripta", aggiunto di lato) capitula Statutorum sic ut premittitur confirmanda, debeat observare.

2 - De iuramento Potestatis (manca R.ca)

Potestas Civitatis Amelie ea die qua venerit in ipsam Civitatem antequam descendet de equo et palatium intret, in platea ante palatium dicti Communis debeat et teneatur fidem facere legitime de ipsius electione, et iurare et promittere debeat in forma infrascripta. Et Notarius Cancellarie debeat legere et computare secundum infrascriptam formam et ipse potestas debeat promittere, et iurare dicto Notario recipienti nomine communis Civitatis Amelie et eorum quorum intererit , et idem Notarius inde scribere publicum instrumentum, cuius iuramenti et promissionis tenor talis est. In nomine d.ni Amen Vos d.ne potestas Civitatis Amelia ad honorem, et reverentiam omnipotentis Dei, et gloriose beate Marie semper Virginis matris eius, et beatorum Apostolorum Petri et Pauli et beatorum martirum Firmine et Olimpiedis capitum et Ducum Civitatis Amelia, et eius Sanctorum et Sanctarum Dei et ad reverentiam et fidelitatem Sancte Romane Ecclesie et d.ni nostri D.ni Eugenij Pape Quarti et Reverendissimi patris d.ni D.ni Apostolice Sedis Legati dignissimi et ad honorem nostre persone, et adstantium pacificum et tranquillum Civitatis Amelie et populi et communis ipsius iurabitis ad Sancta Dei evangelia corporaliter tacto libro, regere et salvare, et in franchitiam et libertatem Civitatem et districtum Amelie et etiam subtractam recuperare pro posse et etiam augumentare iurisdictiones et iura ipsius Civitatis, et manutenere Episcopatum, Ecclesias, Monasteria, loca religiosa, et religiosarum personarum dicte Civitatis et districtus, et defendere  et manutenere officium d.norum Antianorum populi dicte Civitatis, et in suo iure quamlibet specialem personam, et servare et servari facere presens statutum in qualibet parte sui, et omnia et singula eius capitula, et ordinationes reformationes et ordinamenta facta et facienda secundum formam statutorum et ubi non esset statutum et ordinamentum , vel reformatio procedendo de similibus ad similia ad statum ordinamentum, vel reformationem, et ubi non esset simile procedere secundum iura communia, credentias vobis ipositas (sic) et imponendas tenere iurabitis, et facere iustitiam plenam procuratoribus piorum locorum, viduis pupillis et Orfanis sine figura iudicij et cuilibet in suo gradu et omnes defendere ne a potentioribus opprimantur et successorem vestrum iurari facere ad statum clausum antequam de equo descendat, et intret palatium in presenti platea, et in hac forma, et esse contentus salario nobis concesso et plus non petere per nos vel alium, nec pati quod preponatur in consilio, quod aliud salarium sive donum, vel aliquid aliud vel aliquo quesito colore vel causa nobis vel alteri persone pro vobis vel alicui vestro officiali vel familiari de pecunia et avere  dicti communis , Et si offerretur(sic) non recipere vel recipi permittere. Et si recipietis ultra dictum vestrum salarium vel recipi permitteretis sive vester officialis vel familiaris reciperet tempore vestri sindicatus, illud quod ultra dictum vestrum salarium datum vel acceptum fuerit restituetis in duplum communi predicto et ex nunc omnis iuris vobis acquisitio renuntiabitis iurabitis non acceptare aliquod officium seu electionem que vobis fuerit in dicta Civitate tempore vestri regiminis et inquirere et punire si aliquid appareret arrengasse, dixisse vel ordinasse quod aliquid in pecunia numerata, vel aliquid aliud vestro precessori vel vobis vel alicui alij in anno proximo elapso, et tempore vestri regiminis ultra suum salarium contra predictam formam daretur de pecunia dicti communis contra formam statutorum dicte Civitatis. 

Iurabitis etiam non petere nec procurare per vos vel aliquis, ex vestris officialibus infra tempus vestri regiminis. Et non dabitis licentiam alicui exbannito communis Amelie quod intret Civitatem Amelia vel districtum, nec moretur in ipsis. Opponetis vos in quantum poteritis quod nullus processus nec sententia vel exbannimentum occasione alicuius maleficij vel delicti facti, vel factum vel lata, vel ferenda suspendatur, vel differatur imperpetuum (sic) vel ad tempus vel quod tollatur in totum vel terminus solutionis prorogetur ad tempus nisi secundum formam statuturum et ordinamentorum communis et populi Civitatis Amelie. Et stare cum vestris officialibus et familiaribus quinque diebus post depositiones vestri officij extra palatia et domos dicti Communis et stare in consueto hospitio vel aliqua Ecclesia  dicte Civitatis ad reddendum rationem vestre et officialium vestrorum administrationis secundum formam Statutorum Civitatis predicte. Et non ire in aliqua abasiata (sic) nisi aliud deliberaretur in Consilio generali ubi obtineretur per duas partes Consiliariorum dicti consilij. Et non recipere nec petere aliquod arbitrium nisi per hoc statutum concessum. Cum effectu contra hereticos fautores, receptores et complices eorundem servare et servari facere , iuxta posse constitutiones papales et imperiales editas contra hereticam pravitatem et etiam vos et vestram familiam audentes corrumpere aliquem officialem Civitatis predicte quantum poteritis  et sciveritis punire, et manifestare in publica concione iuxta formam statutorum. 

Et omnia alia et singula ad officium potestarie spectantia secundum formam presentium statutorum attendere et observare et specialiter et generaliter ac si de verbo ad verbum vobis specificata essent et pro specificatis habentes. Juratis promittitis servabitis facientis a vestris officialibus et familiaribus integre observari bona fide sine fraude , nullo salvo vel aliquo alio reservato, si vos deus adiuvet ad sancta dei Evangelia, et si contra faceritis in aliqua parte Statuti predicti, vel aliorum statutorum Civitatis predicte in penam viginti quinque florenorum auri noveritis penitus incursurus vice qualibet.

3 - Quod ubicunque fit mentio potestatis idem sit in quolibet alio rectore quod tenet locum potestatis R.ca

Statuimus et ordinamus quod in omni et qualibet parte cuiuscunque capituli facientis mentionem potestatis Civitatis Amelie et quoad omnia alia gerenda et ad observantiam Statutorum, ex nunc dicta statuta  et quodlibet eorum et in qualibet parte sui intelligatur et intelligi volumus et mandamus de omnibus et singulis alijs officialibus dicti Communis gerentibus officium potestatis, ita quod dicta statuta et contenta in eis ac si dicta Statuta vel aliquid ipsorum sub nomine dicti cuiuslibet officialis specialiter essent condita seu facta dummodo quilibet debeat et possit suum officium tantum gerere, et administrare prout per Statutum particulariter distinctum est et non aliter, Quod Statutum locum habeat ac vim in quolibet officiali potestatis predicti, quo ad observantiam predictorum Statutorum et ordinamentorum reformationum Civitatis predicte, cuilibet Ameliensi liceat comparere et intervenire absque pena et banno coram potestate, et quocunque officiali Civitatis predicte tam in civili quam in criminali. 

4 - De Salario Potestatis R.ca

Ordinamus ac etiam statuimus quod salarium d.ni Potestatis et officialium et familiarium ipsius scilicet Potestatis Collateralis socij Militis, Notarij Extraordinariorum, Notarij maleficiorum quinque familiarium cum uno equo sit et esse debeat Ducentorum quinquaginta florenorum ad rationem quinquaginta bolonenorum pro quolibet floreno et pro quolibet semestri. Dummodo dictus potestas secum conducat et conducere teneatur et retinere pro suo Judice unum legum doctorem, et si non conduceret et retineret quod de suo salario antedicto detrahantur pro quolibet semestri quadraginta floreni auri nisi ipse potestas esset legum doctor quo loco Judicis predicti conducere possit unum Notarium praticum et expertum , quod salarium in tribus temporibus per Camerarium communis, qui pro tempore erit de pecunia communis predicti, absque alia deliberatione persolvatur videlicet prima tertiaria in principio secundi mensis officij potestatis predicti, Secunda vero terzaria (sic) in principio quarti mensis, officij predicti, Et ultima terzaria dicti salarij penes eum retinenda, donec potestas predictus eiusque officiales et familiares fuerint ab administratione eorum officij sententialiter absoluti. Et si Judicem sotium militem Notarios familiares et equum quos habere et retinere debet et tenetur ut supra non haberet vel retineret continue toto tempore sui officij, pro quolibet Judice die quolibet quinque libr. den. pro quolibet socio milite et notario die quolibet quinquaginta solid. den. pro quolibet famulo et equo, pro ipso autem potestate decem libr. den. pro quolibet die viginti solidorum videlicet singulis diebus non retinuerit et retinuerit in dicta Civitate ad officium exercendum deducantur de salario potestatis predicti, de quo salario pro se ipso et officialibus familiaribus et equo ipsius sit contentus, et plus petere vel habere non possit ipse nec aliquis eius officialis vel familiaris. Et si quodcunque aliud  officium, vel exercitium vel alicui ipsorum officialium vel familiarium committeretur a Comuni predicto Sed pro dicto salario officium eorum et omne aliud quodcunque exercitium vel officium committeretur ab eisdem d.nis Antianis, vel ab alijs potestatem et facultatem habentibus etiam si maius esset facere teneatur . Et si non obedirent vel contra predicta facerent ipso iure currant in penam vigintiquinque florenorum auri pro quolibet et vice qualibet. Et morari debeat predictus potestas in dicta Civitate cum dictis officialibus et familiaribus et equo toto tempore regiminis ipsius nec debere a Civitate discedere dicto tempore ad penam quinque libr. den. pro quolibet die retinendarum de eius salario per Camerarium dicti Communis. Teneaturque dictus potestas de se officialibus familiaribus et equo mostram facere per propria nomina, et pro nomina dictorum officialium et famulorum et per signa et pilos equi et aliter non valeat et pro non facta habeatur videlicet qualibet die Kal. cuiuslibet mensis eorum officij sine requisitione cuiuscunque in consilio generali, cui intersint ad minus Viginti homines dicte Civitatis et plus et sepius ac totiens quotiens d.nis Antianis videbitur et placebit. Itaque ipsi d.ni Antiani teneantur et debeant dictam requisitionem facere qualibet septimana cuiuscunque mensis eorum officio durante ad penam decem libr. den. omnimodo incursuram pro quolibet et vice qualibet qua facta non fuerit et sub vinculo iuramenti . Et Camerarius Communis predicti teneatur et debeat tempore sindicatus dicti potestatis solvere et cum effectu satisfacere omnibus spectantibus personis, que ipsi Camerario per sindicatores communis predicti essent consignate procuratoribus dicti potestatis vel alicuius Officialis seu familiaris ipsius de ultima terzaria sui salarij. Addentes quod d.ni Antiani vinculo iuramenti, et ad penam centum libr. pro quolibet (omnimodo?) committendam teneantur et debeant in apodissa de ipsorum mandato facienda singulis duobus mensibus potestati predicto ex (sic) computationem facere de omnibus et singulis puntaturis factis tempore eorum officij tam de persona ipsius quam officialium familiarium et de equo.

5 - De iuramento Judicis Potestatis R.ca

Iuramentum Judicis d.ni potestatis debeat Notarius Cancellarie Communis predicti legere et computare in maiori consilio, et iudex etiam iurare et promittere debeat dicto Notario stipulanti nomine dicti Communis et eorum quorum interest vel intererit, ac ipse Notarius exinde conficere publicum instrumentum in hac forma, videlicet: In nomine D.ni Amen. Vos d.ne Judex dicti potestatis Civitatis Amelie iurabitis ad sancta Dei Evangelia corporaliter tacto libro toto tempore potestarie presentis potestatis stare et morari in Officio dicte Civitatis, et continue dare operam vestro officio, et reddere plenum ius cuilibet petenti, et servare omnia statuta et ordinamenta et reformationes dicte Civitatis facta et facienda. Et dare consilium potestati ("et officialibus" agg. a margine) et communi predicto quam melius et utilius potueritis et noveritis pro utilitate communis, et iure cuiuslibet spetialis persone. Credentias impositas fideliter tenere et facere maius vel minus officium quod vobis committeretur tempore supradicto sine aliquo salario pro parte dicti Communis, et sine mercede aliqua interponere auctoritatem et decretum in omniubus et singulis curis, tutelis, emancipationibus, inventarijs, contractibus minorum, copijs et exemplis et alijs actis sine contradictione et ad petitionem  et requisitionem cuiuscunque et stare in dicta Civitate quinque diebus post depositionem vestri officij rationem secundum redditum administrationis vestri officij, rationem secundum formam statutorum, et sedere de mane usque ad tertias, et a nonis usque ad vesperas diebus iuridicis ad bancum ad reddendum petentibus rationem, dummodo quantocunque tempore sederitis sive post tertias sive post vesperas ad ius reddendum habeatur pro hora iuridica, et legitima, et processus valeat et teneat.  Et presumentes vos vel aliquem officialem ("communis" agg. a lato) punire secundum formam statuti , et dabitis operam quam citius potestis manifestare eum vel eos in publica concione. Et predicta omnia et singula ac si specificata essent de verbo ad verbum vobis modo in presenti iuramento promittis (sic) mihi Notario quo supra nomine stipulanti attendere et observare ad penam vigintiquinque florenorum auri quam ipso iure eritis incursurus quotiens contra predicta vel aliquam partem predictorum feceritis vel non observabitis alijs penis semper salvis sic vos Deus adiuvet ad sancta dei Evangelia.

6 - De Juramento Notariorum Potestatis R.ca

Notarijs potestatis seu comunis Amelie sacramentum Notarius Cancellarie legat, et computet, et ipsi Notarij iurent et promittant ac ipse Notarius Cancellarie exinde conficiat publicum instrumentum in maiore Consilio in hac forma. In nomine d.ni Amen. Vos prudentes Notarij d.ni potestatis et Communis Amelie iurabitis ad sancta dei Evangelia continue morari in Civitate Amelie, et vestrum officium exercere et omnia acta scribere toto tempore potestarie presentis potestatis actitanda coram d.no potestate et Judice vel sub examine eius curie et dare acta ad copiandum cuilibet notario dicte Civitatis ad petitionem cuiuscunque petentis, et ipsa acta alicui non exemplare vel facere vel publicare in dicta Civitate vel eius districtu alicui aliquam scripturam vel instrumentum, et servare in quantum interest omnia statuta et ordinamenta facta et facienda Civitatis predicte. Et predicta facere exercere bona fide et sine fraude secundum formam statutorum predictorum, et ad penam in ipsis statutis contentam et vigintiquinque libr. auri (errato) incursuram pro qualibet vice, et in qualibet parte qua contrafactum fuerit per vos vel aliquem vestrum vel observata predicta non fuerint, alijs penis semper salvis si vos deus adiuvet ad s.cta dei Evangelia. Et in dicto consilio teneantur iurare familiares et berruarij potestatis eorum officium bona fide facere et sine fraude. Et insuper tam Notarij quam berruarij predicti iurent tenere credentias, que eis imponerentur, et de iuramento et promissione huiusmodi faciendis ipse Notarius Cancellarie, stipulanti nomine dicti Communis, et quorum intererit conficiat publicum instrumentum. 

7 - De officio Notariorum et familie Potestatis R.ca

Ut Notarij potestatis predicti vel alter eius vices gerens fidelius et seriosius officium eorum administrent statuimus et ordinamus presentis legis editio perpetue valiture quod quilibet Notarius supradictus teneatur et debeat statum presens inviolabilier observare et quod non possit publicare scribere vel exemplare ad petitionem alicuius aliquod instrumentum vel aliqua acta communis cum salario vel sine ad penam decem libr. den. pro quolibet et qualibet vice, et scriptura sic publicata vel scripta sit nulla et nullius valoris, nisi talis scriptura esset facta in favorem communis Amerie vel pro eius utilitate, et omnia et singula acta que fierent ad bancum per officiales predictos teneantur ipsi officiales ordinate mittere ad quinternum ea die vel sequenti et de eis copiam exhibere cuilibet petenti ad dictam penam. Examinationi autem testium maxime in maleficijs super negotijs unde resultaret vel infereretur penam centum soldorum, vel abinde supra Notarius qui ipsum testimonium scripserit faciat quod intersit potestas vel Judex, et si Potestas vel Judex non essent in Terra tunc intersit unus alius Notarius dicti d.ni potestatis, et scribat etiam dictus Notarius tam in civilibus quam in criminalibus seriatim dictum testis ad causam faciens extense non scribendo sub brevitate dicendo vera esse, et interoget semper quod scit que dixit, et si non fuerit quesitum non valeat dictum, et testimonium dicti testis . Et nihilominus Notarius contrafaciens in predictis vel aliquo predictorum seu obmittentes(sic) predicta servare pro qualibet vice in quolibet predictorum casuum, solvat pro pena communi Amelie decem libr. den. non tamen volumus si solus scribens interesset examinationi processui derogari. Teneant etiam dicti Notarij scribere publicare in cartis pecudinis omnes condempnationes et inde ordinate facere duos libros quorum unum dent rassigne(n)t Notario Cancellarie qui Notarius unacum ipsis Notarijs potestatis ipsum librum quando leguntur condempnationes abscultet et ipso abscultato remaneat unus penes predictum Notarium Cancellarie communis predicti, alius liber remaneat penes officiales dicti d.ni potestatis. Et idem absolutionibus in maleficijs observetur. Et predicta et quolibet predictorum facere dicti Notarij ad penam predictam. et Notarius Cancellarie predictus debeat semper petere unum ex dictis libris condempnationum vel absolutionum. Et si non daretur ad eius petitionem et voluntatem liber predictus, solvat de suo salario Notarius requisitus centum sold. den. Et predicti Notarij non possint petere vel recipere aliquid a Communi vel a specialibus personijs eiusdem occasione eorum officij vel alicuius ipsorum aliquo quesito colore nisi quantum per formam statuti Amelie permitteretur ad penam vigintiquinque librarum den. pro quolibet et vice qualiter mox imminentem alijs semper salvis. 

8 - De officio potestatis et eius officialium

Potestas Civitatis Amelie per se et Officiales suos toto tempore sui regiminis teneatur exercere et debeat secundum formam statutorum et ordinamentorum dicte Civitatis factorum et faciendorum, officium suum prout fuerit deputatus et singulis diebus Amelie (errata trascr. sta: per "a mane") usque ad tertias et a nonis usque ad vesperas vel post si partes fuerint in concordia, sedere ad ius reddendum  ad solitum bancum iuris unicuique petenti facere et reddere rationem in civilibus criminalibus et extraordinarijs causis, salvis diebus feriatis et capitulo quod loquitur de ferijs et salvo quando fieret consilium vel quando videretur d.nis Antianis vel placuerit ex aliqua causa non sedere, et salvo quod in diebus quadragesimalibus in causis civilibus reddatur ius semel tantum in die, et citati ad curiam in civilibus dictis diebus quadragesimalibus teneantur coram dicto Judice comparere sequenti die post citationem predictam Si commitatensis fuerit suo adversario responsurus. Et teneantur predicti potestas et sui Officiales examinare procedere sententiare diffinire et absolvere vel condempnare de omnibus et singulis maleficijs et criminalibus et extraordinarijs infra triginta dierum spatium incipiendorum a die citationis huiusmodi vel responsionis rei, ubi citatio non precederet et infra minorem terminum ubi alias per statutum minores termini dati essent, et postquam dicti processus fuerint publicati teneantur et debeant eos per sententiam expedire infra octo dies ultimos dictorum triginta dierum et processus pendentes qui publicati assignabantur eisdem reiterari non possint nisi fuerint processus ultimorum duorum mensium sui regiminis, qui processus si non appareant esse probati debeant et possint reiterari per subcessorem, et testes de novo examinari super eis non obstante prima examinatione et publicatione facta quacunque, et ipsos processus pendentes successor cui assignati fuerint teneatur et debeat expedire et terminare infra triginta dies a die assignationis predicte computandos. Et si predictus potestas in predictis fuerit negligens vel remissius (sic) tueatur (per "teneatur") Communi dicte Civitatis pro suo interesse reficere omnia damna  que pateretur ex negligentia supradicta. Et ubi ex dicto tali processo non terminato infra dictum terminum corporalis pena alias de iure contra aliquem insurgeret ratione dicti processus dictus d.nus potestas omittens ipsum processum infra dictum terminum expedire quingentas libr. den. vice qualibet qua contrafactum fuerit vel neglectum nomine dicti communis solvere teneatur . Et quod ipse processus nihilominus per futurum subcessorem dicti neglegentis infra tantundem terminum per sententiam terminetur ad (omesso: "dictam")penam. Ita quod inquisiti denuntiati vel accusati contra quos esset aliquo modo processum nullo modo ex tali negligentia remaneant absoluti et teneantur et debeant ipsi rectores exigere, et exigi facere et ad manus Cameraij dicti Communis et non alterius persone facere pervenire omnes penas banna et condemnationes (omesso: "tam veteres") quam sui tempori (invece di:"suo tempore") facienda et omnes dativas et quantitates pecuniarum, et res quascunque communi debitas, vel debendas et nullam pecuniam pignus vel rem aliquam sive communis sive specialis persone possint recipere sive recipi facere vel permittere quod recipiant per se vel aliquem suum officialem seu familiarem nec in aliquo loco extra cameram Communis ponere vel poni facere. Et etiam teneantur legi facere et publicari in Consilio generali dicte Civitatis introitus et expensas Communis predicti quolibet mense sui officij supradicti Et manutenere officium Antianatus dicte Civitatis Et ipsos Antianos et sindicos generales Communi predicti. Et non retineant  nec ducant ad ipsum officium exercendum in Civitate predicta aliquem officialem qui iam fuerit in Civitate predicta a quinque annis citra ad aliquod officium exercendum in Civitate predicta vel aliquem alium qui esset de Terra propinqua Civitati Amelie per sexdecim miliaria inclusive nec expulsum de Terra sua occasione partialitatis nel aliquem rebellum (sic) Sancte matris ecclesie et ad penam Centum lib. den. pro quolibet contrafaciente, et qualibet vice et qualibet persona ducta contra dictam formam et quod officum ipsius officialis habentis prohibitionem predictam sit nullum ipso iure et etiam dicto et facto teneantur et debeant se exercitare per se et familiam suam contra omnes et singulos exbannitos dicte Civitatis et eorum fautores et receptores, Et predicta omnia et singula facere et exercere per se suosque officiales et familiares toto tempore sui regiminis secundum formam statutorum et ordinamentorum Communis et populi Civitatis Amelie et servare et servari facere omnia et singula statuta et ordinamenta dicte Civitatis. Et ubi statuta non loquerentur servare et servari facere antiquas consuetudines approbatas et hijs deficientibus ius canonicum et civile et predicta omnia et singula teneantur et debeant ipsi potestates per se suosque officiales et familiares observare et observari facere exercere et exerceri facere ad penam vigintiquinque florenorum auri pro quolibet et vice qualibet qua contrafactum vel neglectum fuerit omni modo imminentem quam penam tempore sui sindicatus dicto communi solvere teneatur. Addentes quod Judices et alij officiales conducti contra formam predictarum acceptari non possint nec admitti per d.nos Antianos Civitatis predicte sub pena et ad penam cuilibet Antiani(sic) contrafacienti vigintiquinque flor. auri ipso iure imminente, Et quod quicquid factum actum dictum sive gestum fuerit per dictos Judices vel officiales   vel eorum aliquem in administratione eorum officij sit nullum ipso iure. 

9 - De prohibitis Potestati et eius (già "suis") Officialibus R.ca

Quia temporibus retroactis Potestas Civitatis Amelie et eius officiales iuxta traditam eis formam sub capitulis statutorum eorum officium gerere non contenti fuere multiplicibus transgressores. Ad obviandum predictis, et ut Civitas predicta ordinate gubernetur, statuimus et ordinamus Quod potestas eiusque officiales ut a dictis eorum transgressionibus arceantur ita quod ordinatas leges ordinate sequentes tam in processibus quam in sententijs arbitrium nullum petant habeant vel recipere possint per eorum procuratores vel motu proprio concedentes. Et omnia et singula gerenda et facienda deinceps, et que facta apparebunt imposterum (per "in posterum") ex vigore alicuius arbitrij qualitercumque ipso iure et facto nulla sint et esse censeantur et nullam executionem vel effectum aliquem sortiantur , quinimmo(sic) eorum tempore sindicatus de predictis teneantur reddere integram rationem et Communi Amelie condemnentur ad tantundem quantum grati fuissent seu etiam condempnati aliqui ex arbitrio supradicto et parti ad interesse suum. Et quod dicti Rectores seu eorum officiales eorum salario ordinato sint taciti et contenti, prout a principio eorum regiminis extiterint ordinatum et plus vel ultra, vel aliter directe vel per obliquum sub nomine salarij provisionis laboris vel alio quovis modo a Communi Amelie seu a singularibus personis petere exigere recipere non possint vel debeant ullo modo, nec proponi scribi vel arengari; et si fieret non valeat ipso iure ad penam arenganti scribenti vel proponenti quingentarum librarum den. ipso facto infligendam ab eis et absque sententia exigendam ab eis , abstineant quoque ipsi officiales a gravaminibus extrordinarijs  a Civibus a comitatenis (sic) , vel quibuscunque personis. Itaque ipsi potestas, et officiales predicti et familiares etiam a sponte solventibus et volentibus aliquam pecuniam, quantitate mutuo non recipiant nec lectum seu aliquam rem, etiam per interpositam personam, nec aliquos gravent pro somerijs lignis vel paleis, sed predicta omnia et singula procurent et procurare teneantur eorum sumptibus et expensis , quorum si contrarium fieret quoquo modo dicti mutuantes reportare non valeant durante tempore eorum officij nec etiam sindicatus, sed ipso facto ipsa quantitas seu res mutuata, communi Amelie publicentur, et publicata esse intelligantur et sint. Et nihilominus ipsi potestas et officiales predicti teneantur auctoritate presentium dictam pecuniam et res alias Camerario dicti Communis integraliter assignare et pene nomine tantundem solvere tempore sindicatus ipso iure et non audeant vel presumant prohibere seu prohibitionem facere d.nis Antianis populi qui pro tempore erunt nec etiam Camerario Communis predicti quod non expendant pecuniam communis predicti in casibus ordinatis vel ordinandis per eorum consilia et quod non congregent consilia prout de ipsorum d.norum Antianorum voluntate procederet neque possint vel debeant aliquibus bannitis seu banniendis licentiam aliquam vel securitatem concedere tacite vel expresse standi vel morandi in Civitate vel Comitatu Amelie, nec aliquas sententias suspendere vel ipsarum terminos prorogare ultra vel aliter quod provisam appareat ex forma statuti. Et insuper quod ipsi Rectores non possint nec debeant sequi ius commune canonicum vel civile in procedendo vel sententiando in casibus decisis ordinatis vel firmatis per quecunque verba in presenti volumine statutorum. Nec allegare seu allegare permittere ipsorum prioritatem vel posteritatem sed pro factis et firmatis uno contestu et tempore habeantur. Et si in predictis vel aliquo predictorum et ipsorum observantia fuerit contrafactum si quidem per Civem vel Comitatinum vel alium quemcunque ultra penas superius declaratas in casibus ubi pena adiecta non est, ipse contrafaciens Centum libr. den. pro qualibet vice solvere teneatur, potestas vero in duplum dicto communi debeat condempnari, Judex vero in quinquaginta libras condemnetur si in predictis fuerit aliqualiter transgressor. Et miles notarij et alij officiales in vigintiquinque libr. pene nomine teneantur absque spe restitutionis et casibus supradictis. Et quod de predictis et quolibet predictorum in casibus occurrentibus deinceps possit inquieri (sic) procedi et sententias ferri usque ad decem annos ex tunc proxime secuturos non obstante aliquo statuto supradicto vel infra posito. Salva et reservata in predictis et quolibet predictorum et etiam infrascriptis dispositione et voluntate Sanctissimi d.ni n.ri pape et eius Vicarij. Et si contra dictum Statutum vel aliquam partem sui factum fuerit per eos vel aliquem ipsorum nullius sit valoris efficacie vel momenti et pro non facto habeantur. Addentes quod dictis potestati et Officialibus in palatio vel extra in quocunque loco Civitatis Amelie seu eius districtus non liceat neque debeant comedere neque bibere cum aliquo cive vel comitatino Amelie seu Amelie habitante cuiuscunque gradus qualitatis status et conditionis existat neque ab eis aliqua ensenia osculenta vel poculenta vel quicquid minimum habere vel recipere possint sub titulo donationis comodati vel mutui vel alio aliquo titulo seu quesito colore pena tam danti quam recipienti vigintiquinque florenorum auri statim imminente pro quolibet et vice qualibet et in qualibet parte dicti Statuti, in contrafactum (per "in contrarium factum") fuerit. Et quod dictus d.nus potestas non permittat ire per Civitatem suum socium militem sine tribus famulis ad minus ad penam decem librarum pro qualibet vice et nec aliquem ex suis notarijs seu officialibus sine uno famulo adminus ad penam unius floreni auri pro qualibet vice. 

10 - De exercitio Custodie et Officio Guardiani R.ca 

Ut status pacificus populi et Communis Amelia perpetuo servetur, et malignantibus si qui essent occurri possint de remedijs opportunis , ne eorum pravam voluntatem consequi valeant ullo modo volumus et firmamus quod Civitas supradicta diligenter custodiatur et gubernetur die ac nocte per homines Civitatis eiusdem super ipsa custodia curam gerant solicitam, etiam iuxta casus occurrentes mature provideant et disponant quod ipsa custodia per guardianum qui pro tempore erit solicite fiat de die et de nocte, et tam in Civitate quam in Comitatu pro ut eis secundum occurrentia videbitur expedire pro quibus auctoritate presentium deliberare et providere possint pro ut eis videbitur in premissis absque novis expensis faciendis ex ipsorum deliberatione in predictis sine collexione alterius rei et absque novis expensis valeat et teneat , et executioni mandetur per ipsum Guardianum et per omnes officiales dicti Communis. Et in principio officij cuiuslibet guardiani  dicti d.ni Antiani librum custodie de novo faciant per se ipsos vel iam factum refirment hominum et personarum qui de die et de nocte tam ad portas quam ad alia loca ipsam custodiam faciant, et facere debeant dummodo pro ipsa custodia pauperes et miserabiles persone gravari non possint personaliter vel ad soldum Nec etiam divites etatis sexaginta  annorum , et ab inde supra habentes filios unum vel plures qui custodiam faciant personaliter vel ad soldum ac etiam pro dicta custodia non graventur vel gravari possint de cetero Judices et Medici dicte Civitatis nec etiam famuli in Catastro Communis allibrati essent a centum libr. supra quo casu ad soldum custodie facere teneantur. Et ut in exactione dicti soldi conditio oriri non valeat Statuimus et ordinamus quod homines  et persone et etiam poderia ad soldum ponenda que remaneant in provisione d.norum Antianorum predictorum graventur in hac forma, videlicet persona vel podere adlibratum usque ad centum libr. inclusive pro quolibet mense solvat duos soldos den., a Centum libr. usque ad ducentas inclusive tres sold. den. inclusive pro quolibet mense a ducentis usque ad quatringentas inclusive quatuor sold. den. pro quolibet mense abinde supra quinque soldos den. pro quolibet mense. Addentes et firmantes quod quilibet alius cui preceptum fuerit custodiam facere teneatur et debeat eam facere fideliter et armatus secundum quod fuerit sibi iniunctum pro quibus et inobedientijs commitendis circa ipsam custodiam dictus Guardianus possit summarie et de facto a quolibet contrafaciente considerata conditione et qualitate persone et temporis usque in decem soldos inclusive, et minus ad voluntatem et dictum dominorum Antianorum penam exigere dummodo excusas legitimas admittat et recipiat, et pro sequenti die vel nocte custodia refici faciat absque banno de qua excusatione stetur sacramento se excusantis cum dicto unius testis etiam familiaris et domestice (sic). Pauperes vero et miserabiles persone intelligantur qui ("non" omesso) habent libr. vel sunt infirmi etatis vero predicte LX annorum vel supra qui de ea fidem faciant per eorum proprium iuramentum cum dicto unius testis de credulitate iurantis coram dicto Guardiano. Et insuper qui Notarij et alij euntes pro officia pro ipsa custodia personaliter non graventur  dicto communi damnum non afferant decernimus pro honore dictorum euntium pro officia unum bononenum tantum solvere teneatur et pro ipsa custodia aliter gravari nequeant  Et ipse Guardianus deliberationi et provisioni dictorum dominorum Antianorum obtemperet Et predicta facere et observare teneatur et de nocte et de die dictas custodias et custodes diligenter visitare et requirere quotiens opus erit ad penam quinquaginta librarum qualibet vice qua contrafecerit applicandam dicto communi et exigendam ab ipso tempore sindicatus Declatantes quod occasione dicte custodie faciende in dicta Civitate Amelie habitantes in comitatu cum eorum familia molestari vel inquietari non possint, unus sive plures fuerint per aliquem officialem dicti communis ad predictam penam.

11 - De Officio et Electione d.norum  Antianorum

Populi Civitatis Amelie R.ca

Ad laudem et reverentiam omnipotentis Dei et beate Marie virginis matris eius ac martirum beatorum Firmine et Olimpiadis capitum et ducum Civitatis Amelie ac totius celestis Curie triumphantis et ad reverentiam honorem et status Sancte Romane Ecclesie d.ni n.ri pape, et ad fortificationem et conservationem status pacifici et tranquilli presentis populi et Communis Civitatis predicte, hac lege sancimus quod regimen Civitatis Amelie et reformatio d.norum Antianorum populi Civitatis eiusdem in futurum, sicut hactenus per dominos Antianos et potestatem Civitatis predicte qui pro tempore fuerint in ultimis mensibus ultimi brisioli cuiuslibet imbussolationis una cum civibus per eos eligendis ad eorum beneplacitum fiat et fieri debeat Et quia in multitudine presidentum (sic) confusio et contentio oriri solet, et officium Antianatus honorificentius regatur in futurum sicut in duabus imbussulationibus compertum habetur decernimus quod pro quolibet brisiulo duraturo pro duobus mensibus de pecunia dicti Comminis quatuor boni Cives amatores reipublice et presentis pacifici status predicte Civitatis describantur qui dictum officium Antianatus debeant gubernare et pro eorum victu continuo faciendo in palatio Communis dicte Civitatis eorum solite residentie et duorum famulorum habeant in dictis duobus mensibus de pecunia Comminis florenos triginta ad rationem quinquaginta bol. pro quolibet floreno  Et quatuor libr. candelarum cere et quatuor peticti olei pro usu et mensa ipsorum d.norum Antianorum et lampadis dicti palatij et quod durante tempore eorum officij ferre non possint aliquod genus panni lane bisce (sic) ad penam quatuor florenorum auri de facto auferendorum per potestatem qui pro tempore fuerit finito officio eorum quam penam solvere teneatur ipse potestas tempore sindicatus si negligens fuerit seu ipsam penam exigere obmiserit. Qui d.ni Antiani potestas et Cives sic eligendi nullum salarium recipere possint occasione dicte imbussulationis compertum habetur decernimus nisi tantum unam cenam valoris duorum florenorum auri et quod d.ni Antiani predicti includantur in brisicolis (sic) cere in quadam cassecta recondendis apud Ecclesiam sancti Francisci more solito clausa tribus clavibus quarum una teneatur per d.nos Antianos altera per potestatem qui pro tempore fuerit et alia per Guardianum Convenctus dicte Ecclesie sancti Francisci Et simili etiam modo unacum d.nis Antianis et eodem tempore imbussulentur Camerarij generales Communis Amelie pro duobus mensibus pro quolibet Camerario cum salario quatuor florenorum ad rationem quinquaginta bon. pro quolibet floreno in dictis duobus mensibus pro quolibet Camerario Et Consiliarij decem de populo, et consiliarij consilij triginta Consilij generalis dicte Civitatis pro sex mensibus , Et Catesterij (sic) communis dicte Civitatis pro quatuor mensibus et Notarij causarum civilium pro duobus mensibus prout hactenus consuetum extitit etiam imbussulentur. Addicientes quod d.ni Antiani populi Civitatis predicte habeant facultatem expendendi et expendere possint pro rebus necessarijs in palatio eorum residentie et pro actamine dicti palatij  videlicet quilibet Antianatus (sic) duos florenos ad rationem predictarum quinquaginta bon. pro flor. sine aliqua alia deliberatione consilij cercio (errore di trascr. sta per "cerne") Adunantie vel arrenghe aliquo non obstante et quod non possint quoquo modo aliquo quesito colore directe vel indirecte eligere ponere promittere dare vel concedere alicui eorum consanguineo et agnato usque ad secundum gradum aliquod officium  exercentium (sta per "exercitium") vel factum publicum vel privatum communis et populi Civitatis predicte excepto imbassiatis que fieri possint  Et ambasiatores eligi cum consiliarijs decem de populo ad penam cuilibet Antiano contrafacienti vigintiquinque librarum denariorum statum (per "statim") imminentem. 

12 - De Officio Decem de Populo R.ca

Insuper decernimus et firmamus quod pro statu dicte Civitatis in ipsa Civitate sit et esse debeat Officium seu consilium spetialem quod vocari debeat forma inferius adnotata per dominum potestatem qui pro tempore fuerit in Civitate predicta et d.nos Antianos populi dicte Civitatis tunc in officio residentes et erunt decem Cives de populo dicte Civitatis idonei et habiles ad predicta quorum officium duret et durare debeat per sex menses tantum et eorum electio et nominatio fiat et fieri debeat pro tempore et quando fiunt et creantur ipsi domini Antiani quorum nomina sic electorum scribantur et registrentur et registrari debeant per Cancellarium Communis predicti in libris ipsius Communis ita quod quibuslibet  sex mensibus nomina decem virorum predictorum publicentur et declarentur ad ipsum officium in Consilio generali et eorum officium iurent coram d.nis Antianis et potestate predictis itaque de eorum iuramento appareat manu dicti Cancellarij qui quidem decem seu ipsorum consilium quod speciale vocatur sint et esse possint et debeant in consilio generali ad providendum de negotijs dicti Communis, et una cum dictis d.nis Antianis et ipsi d.ni Antiani cum eis ex pecunia communis predicti in casu utili vel necessario mense quolibet unum florenum auri simul et semel et particulariter et divisim ut casus occurrerit et eis videbitur et placebit expendere possint  Et quia pro ipso officio exercendo plurimum gravantur pro eorum remuneratione statuimus quod durante tempore eorum officij antedicti sint et esse debeant (omesso "exenti") a custodia predicta.

13 - De modo servando in Ambasiatoribus transmittendis R.ca

Ad removendum errorem de cordibus aliquorum ut ambassiata secundum quod fuerit iniuncta  statuimus et firmamus quod quilibet ambassiator transmittendus deinceps ad D.num N.rum et quemcunque alium cum aliqua ambassiata communis et pro negotijs communis predicti teneatur et debeat portare in scriptis sigillatos sigillo communis articulos sue ambassiate unum vel plures et aliter vel alio modo ipsam ambasiatam (sic) facere non possit nec debeat ad penam quinquaginta librarum pro quolibet ambassiatore contrafaciente  Et D.ni Antiani populi si ipsum ambassiatorem transmitterent dicta forma non servata condemnetur pro quolibet in Centum libr. de quibus nulla remissio fiat eis . Addentes quod creatio dictorum et eorum electio et nominatio fiat et fieri debeat per d.nos Antianos  populi et per Consilium Decem antedictum nisi necessitas urgeret subbito (sic) providendi de electione predicta quo casu ipsi ambassiatores  sic destinandi nominentur et eligantur per d.nos Antianos qui pro tempore erunt et talis electio valeat et teneat aliquo non obstante Et quod Camerarius Amelie de pecunia communis predicti cum licentia et apodissa d.norum Antianorum et sigillo parvo communis impressa possit et valeat absque alia aliqua deliberatione vel provisione solvere ipsis ambassiatoribus secundum ordinem et formam infrascriptam videlicet pro quolibet die Ambassiatori Equestri quando pernottaverunt extra Civitatem ratione ambassiate predicte sibi iniuncto libr. tres den. pro quolibet Equite dum vero non pernoctaverit duas lib. cum dimidia et non ultra Declarantes etiam quod si quis dictorum ambassiatorum aliud impetraret quam (?) facta communis penam (o "pena")incurrat Centum florenorum auri et privationis omnium officiorum dicti Communis.  

14 - De iuramento d.norum Antianorum Populi

Civitatis Amerie.  R.ca

Ut remota fraus Magnifici Antianatus officium recipiat incrementum ordinamus quod d.ni Antiani populi Civitatis Amelie tacto libro ad sancta dei evangelia facere custodiri Castra iurisditionem districtum dicte Civitatis et loca religiosa secundum quod eis melius videbitur pro communi servare ac salvare in utilitatem et servitium dicte Civitatis si invenerint aliqua loca seu personam remotam a servitio communis Amelie et iurisditionem eam seu eas procurabunt reducere et manutenere ad mandata et servitia dicte Civitatis et eius districtus expensis communis predicti et dabunt opus et operam presentia statuta inviolabiliter observentur et omnia ordinamenta facta et facienda per Consilium generale (sic) sine aliqua diminutione observabunt et observari facient incorructa et quod omnino (errato: per "omnes") quos invenerint iura esse exequentium populi defendent et manutenebunt omnes eorum posse et quod non erunt in consensu etiam loco quod aliquis iuratorum de populo predicto de persona seu rebus contra iustitiam quicunque perdant Et quotiens ab eis consilium petitum fuerit dabunt quod melius et utilius eis videbitur pro utilitate et bono statu Civitatis predicte et eius districtus Et quod credentias eis impositas tenebunt. Et hec omnia et singula iurabunt attendere et observare et omnia et singula ad eorum officium spectantia bona fide  et sine fraude facere et gerere. Si Deus ipsos adiuvet ad Sancta dei Evangelia sub pena etiam ciulibet contrafacienti xx libr. prorsus imminente et pro vice qualibet.

15 - Quod D.ni Antiani Populi teneantur 

defendere et manutenere Jurisditiones Communis R.ca

Presentis legis firmamus edito (per "edicto") quod d.ni Antiani populi Civitatis Amelie teneantur et debeant eorum officium Antianatus toto tempore eorum officij exercere sine negligentia quod est tale videlicet favere et manutenere officium d.ni potestatis et omnium officialium Civitatis Amelie et etiam manutenere custodire defendere augere et salvare omnia et singula iura et iurisditiones Communis et populi Civitatis Amelie et eius districtus et ipsam Civitatem et districtum res avere pecunias et bona communis Civitatis predicte et in quantum poterunt quamlibet personam specialem in suo iure et esse contra omnes et singulos rebelles et exbannitos Civitatis eiusdem. Et cum voluntate et consensu d.ni potestatis, qui pro tempore fuerit ibidem congregare et congregari facere ubicunque et quandocunque et quocunque tempore ad sonum campane vel alio modo omnem adunantiam publicam vel privatam omnemque arrengam vel parlamentum et omne consilium et ipsius vel eorum altero ordinare  Sindicum seu sindicos pro utilitate dicti Communis etiam si potestas predictus presens non esset vel esse nollet vel etiam tempore quo vacaret officium potestatis predicti in Civitate predicta vel etiam locumtenentis vel etiam si dictus potestas consentire nollet eisdem possint et valeant per seipsos facere omnia supradicta itaque ordinata et facta in predictis arrenga consilijs vel parlamento vel eorum altero sic congregatis cum voluntate dicti potestatis vel rectori pro Ecclesia vel eo absente, et ignorante ubi vacaret eius officium supradictum, vel consentire nollet eisdem ut dictum est valeant, et teneant ac si dicta congregatio facta foret cum presentia dicti potestatis. Et teneantur et debeant ipsi d.ni Antiani interponere se cum dicto d.no potestate ut ipse d.nus potestas benigne et paterne tractet Cives et incolas et Comitatinos Civitatis eiusdem ita quod passim et indistincte contra eos ad tormenta vel carcerationem non procedat sed cum temperantia et causa legitima procedente et ipse dominus potestas et officiales eius ab ipsa tormentatione et carceratione de facto et sine causa abstineant et abstinere debeant et ad tormenta nullum ponant nec ponere possint seu aliqualiter tormentare sine licentia d.norum Antianorum nisi in casibus sibi a iure et statuto permissis nec etiam absque causa aliquem carcerare possint vel in cippis mittere maxime civem Ameliensem , si dare voluerit fideiussorem de non descedendo de palatio communis predicti ad mandatum suum nisi causa detentionis esset talis que requiret ipsam carcerationem quo casu cum fideiussore relassari non debet. Et si dictus d.nus potestas in predictis transgressor extiterit, et contrafaciens vel in aliqua parte dicti statuti tempore sui sindicatus pro quolibet tormentato contra dictam formam condemnetur et puniatur ipso facto Communi Amelie in quinquaginta florenis auri et qualibet vice sine diminutione aliqua, et pro quolibet carcerato in duodecim florenis auri ("auri" in chiamata a fondo rubrica) absque diminutione dicto communi solvendis ipso facto. 

16 - Quod D.ni Antiani non permittant 

quod pecunia Communis expendatur contra formam statuti R.ca

Statuimus et ordinamus quod d.ni Antiani Populi Civitatis Amelie non permittant nec consensiant (sic) pecuniam aliquam dicti Communis dari seu expendi per Camerarium Communis seu aliam quamcunque personam contra formam statuti dicte Civitatis et si permitterent aut consentirent vel contrafecerint toto tempore eorum officij debeant contrafacientes vel consentientes de ipsorum tantam quantitatem solvere dicto communi quanta esset pecuniae (sic) summa expensa contra formam statutj. 

17 - Quod D.ni Antiani sint exempti ab omni onere personali R.ca

Statuimus quod d.ni Antiani populi Civitatis Amelie tempore quo officium administrant in Civitate predicta ab omni onere personali sint exempti dum tamen datia et onera patrimonialia subeant pro ut alij Cives etiam tempore supradicto, Et ipso tempore arma quecunque deferre possint sine pena et banno statuto aliquo non obstante. Et quod in dicto tempore eorum officij nec in Civilibus nec in criminalibus possint conveniri nec convenire nec etiam intrare possint hostium palatij et sale magne residentie d.ni potestatis toto eorum officij nisi omnes Antiani predicti simul pena cuilibet ipsorum contrafacienti decem libr. den. ipso facto imminente.

18 - Quod D.ni Antiani Populi possint pulsari facere Campanam Communis R.ca

Statuimus etiam et ordinamus quod d.ni Antiani populi Civitatis Amelie pro utilitate Communis in casibus occurrendis et custodia Civitatis possint et valeant pulsari facere campanam communis ad consilium vel arrengam et pro quacunque causa voluerint probabili vel necessaria aliquo non obstante.

19 - Quod D.ni Antiani teneantur facere custodiri Campanile R.ca

Item statuimus quod d.ni Antiani populi dicte Civitatis possint et valeant teneantur et debeant custodiri facere campanile communis et portas Civitatis Amelie expensis communis predicti et custodes pro eisdem eligere et nominare et salarium condecens eis deputare et ordinare de pecunia dicti communis quod salarium ex ipsa deputatione absque aliqua deliberatione solvi possit et debeat custodibus predictis per Camerarium dicti communis pro tempore existentem secundum apodissam dictorum d.norum Antianorum contrario aliquo non obstante.

20 - Quod quicunque habuerit vel receperit aliquod damnum

pro Communi sibi emendetur R.ca

Ordinamus et statuimus quod si aliquis Antianus seu iuratus de populo seu aliquis alius officialis Ambassiator vel consiliarius habuerit seu substinuerit aliquod damnum pro factis communis illud damnum emendetur sibi de pecunia communis predicti sine strepitu vel figura Judicij si ipsum damnum substinuerit occasione sui officij et non commiserit dolum culpam vel negligentiam.

21 - Quod D.ni Antiani possint proponere utilia

pro Communi R.ca

Item statuimus quod d.ni Antiani populi teneantur dicere et proponere coram potestate et eius officialibus omnia que eis videbitur fore utilia pro communi et pro facto cuiuscunque specialis persone et potestas et eius officiales ipsos Antianos audire teneantur et benigne et propositam intelligere et ipsos d.nos Antianos non possint condemnare nec aliquod gravamen eis vel alicui ipsorum inferre dictis de causis, et si contrafecerit perdat de suo salario nomine pene vigintiquinque libr. den. in fine sui regiminis.

22 - Quod D.ni Antiani debeant assignare Camerario Communis

quicquid ad manus ipsorum pervenerit R.ca

Ordinamus et statuimus quod d.ni Antiani predicti populi et quilibet ipsorum teneantur restituere Camerario communis et facere scribi in quaternis de introitibus communis quicquid advenerit ad manus ipsorum occasione eorum officij et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in vigintiquinque lib. den. Et nihilus (per "nihilominus") quod receperit  communi predicto restituere teneatur.

23 - De Electione Custodum Celatorum R.ca

Ne maleficia absconsa remaneant impunita statuimus et ordinamus quod per d.nos Antianos populi in principio eorum regiminis ad requisitionem d.ni potestatis quam omni modo facere teneatur ad penam quinquaginta lib. eligantur custodes celati in Civitate et comitatu Amelie qui sint duo pro qualibet contrata Amelie, quorum officium duret per sex menses et non ultra qui Custodes sic electi iurent et promittant denuntiare et accusare omnes et singulos ludentes ad ludum vetitum ex forma statuti seu deum et sanctos blasphemantes quoquo modo seu statum pacificum dicte Civitatis in Civitate Amelie vel eius districtu et omnes et singulos facientes et vendentes carnes contra formam statuti et molendinarios et fornarios  in aliquo delinquentes contra dictorum statutorum formam et omnes et singulos committentes quecunque delicta excessus seu maleficia dicto vel facto quorum custodum nomina debeant in credentia retineri et eorum dicta et relationi seu denuntiationi stari et credi debeant, dummodo omnia supradicti legitime probentur per duos testes fidedignos et si denumptiare obmiserint ad eandem penam teneantur ipso ipso (per "iure"). Et Antiani condemnentur si predicta neglesserint (sic) facere in decem lib. pro quolibet finito eorum officio.

24 - De inventario faciendo iurium Communis (manca "R.ca")

Ad hoc ut iura communis Civitatis Amelie sint manifesta et nota debentibus et volentibus ipsa iura procurare ad utilitatem communis producere, Statuimus et ordinamus quod iuribus omnibus Civitatis predicte et de scripturis fiat quodam inventarium et ponatur presentis voluminis et unum alium inventarium de eisdem que sint in similia et ponatur in sacristia fratrum minorum de Amelia apud Guardianum dictorum fratrum et si contigerit quod si aliqua plura iura seu iurisdictiones et scripture alique haberentur et supervenirent que spectarent ad dictum communem quod per dictos d.nos Antianos scribi fiant in dictis inventarijs ad penam Centum soldorum den. et quod dicta iura originalia seu que sint vel essent in cartis publicis seu apodissis sint et esse debeant in quodam Archivio et ponatur dictum Archivium in Ecclesia Sancte Firmine Et dicta iura non possint legi et dictum Archivium aperiri sine presentia duorum ex numero d.norum Antianorum Cancellarij et duorum d.norum Canonicorum dicte Ecclesie. Et si secus fieret quod illi qui dicta iura inspicierent seu dictum Archivium aperirent puniantur pro quolibet contrafacientem in quingenti libr. den. Et dictum Archivium firmari debeat cum duobus serraminibus cum duabus clavibus quarum una retineatur per Sacristanum dicte Ecclesie et alia per d.nos Antianos predictos. 

25 - De proponendo unde veniat pecunia in Communi R.ca

Item statuimus et ordinamus quod d.ni Antiani et eorum Decem teneantur et debeant quando proponeretur super aliqua expensa seu donatione facienda per commune Amelie de pecunia ipsius communis ultra expensas ordinatas per statuta Civitatis proponere seu proponi facere unde quoquo modo et qualiter veniat pecunia in communi pro talibus expensis faciendis una cum dicta proposita et si non deliberaretur solutio talis debiti seu donationis quod talis deliberatio sive reformatio sit vana et nullius valoris.

26 - Quod D.ni Antiani possint eligere Centum iuratos de Populo R.ca

Item statuimus et ordinamus quod per d.nos Antianos populi possint eligi Centum iurati de populo et pauciores secundum eorum voluntatem ad exequendum eorum mandata qui iurare debeant eisdem Antianis in omnibus obedire ad penam Centum soldorum pro quolibet. 

27 - De Officio Notariorum super Catastis et infernis R.ca

Statuimus et ordinamus quod electio trium notariorum qui debeant esse super Catastis et libris infernatis dicte Civitatis fiat et fieri debeat per imbussulationem ut hactenus consuetum extitit quorum officium duret per quatuor  menses, qui Notarij sic deputati iurent et iurare debeant in manibus Cancellarij dicti communis corporaliter tactis scripturis eorum officium per dictum tempus quatuor mensium facere gerere et exercere bona fide et sine fraude ad penam decem libr. pro quolibet ipsorum, dum tamen quod sint et esse debeant etatis viginti Annorum adminus Et teneantur et debeant ac possint accipere pro quolibet petio terre elevando et ponendo in dictis Catastis unum bol. pro quolibet parte et non ultra Et quod non possint in elevando vel ponendo imminuere (per "diminuere") libram dictorum Catastorum ad penam quinquaginta libr. den. Et quod nullus dictorum Notariorum possit vel debeat ponere vel elevare aliquam possessionem alicui civi comitatino vel forensi nisi fuerint presentes partes vel saltim una partium presens et altera citata, et id quod per aliquem dictorum Notariorum scriptum fuerit modo predicto valeat et teneat, Et si contigerit fieri aliqua nova libra alicui, quod dicti Notarij teneantur eam scribere in Catastis Communis et pro eorum labore tantundem recipere possint pro quolibet petio terre et qualibet parte ut supra expressum est (et) non ultra ad penam decem libr. den. et quod nullus audeat vel presumat in elevando vel ponendo minuere libram communis Amelie in damnum dicti communis vel alicui ipsam libram scribere seu ponere qui non esset subiectus iurisditioni communis Amelie vel quoquo modo recusaret vel obmitteret solvere datia imposita vel imponenda communi predicto, nisi dictus talis cui poni deberet et scribi dicta libra ante omnia prestiterit et dederit idoneos fideiussores de Amelia super solutione dativarum et onerum imponendarum eisdem vel dictis terris de qua fideiussione debeat apparere manu Notarij scribentis in dicto catasto et tempore impositionis dicte libre, Et qui contrafecerit vel neglexerit predicta servare penam incurrat decem libr. den. pro qualibet vice, et Communi damnum reficiat, quod incurreret ex negligentia supradicta. Et dicti Notarij sint conservatores dictorum Catastorum et librorum dativarum infernatarum dicti communis de quibus libris et infernis predictis debeant extrahere omnes et singulos homines et personas debentes solvere aliquid in communi et operam dare cum officialibus d.ni potestatis quod solvant omni cavillatione reiecta, et solventes cassare ut dictum est, possint et valeant recipere et pro eorum labore habere quod ascendat ad sumam (sic) quarte partis eius quod in communi predicto solvere teneantur ex dativis infernatis predictis. Et teneantur etiam et debeant cum salarijs consuetis scribere et extrahere pro communi libros et extractus quoscunque dativarum  eorum tempore officij imponendarum et si aliquis error imperiretur (per "reperiretur") in libra alicuius vel in dictis infernis vel extractibus predictis, seu esset aliquis vel aliqua que ad solutionem aliquam non teneretur et esset evidens et manifestum, que evidentia d.nis Antianis doceatur et ipsa visa et cognita dictj Notarij errores predictos de voluntate et mandato dictorum d.norum Antianorum, qui pro tempore fuerint, corrigere cassare et emendare possint et debeant, et ipsis addere vel minuere quod d.nis Antianis predictis videbitur iustum fore et veritatis esse dummodo in dicta correctione appareat nomen Notarij sic corrigentis annus mensis et die ac nomina dictorum d.norum Antianorum vel saltim nomen confalonerij tantum de quorum mandato fit correctio seu additio vel diminutio valeat et teneat et fieri possit servata dicta forma, et aliter facta vel scripta non valeat ipso iure. Insuper ad oviandum fraudibus statuimus et firmamus quod ipsi Notarij nullum petium terre alicui in suo Catastu scribere possit vel in ipso catasto ponere, nisi ille ad cuius petitionem fieret dicta scriptura primo iuret ad Sancta Dei evangelia corporaliter tactis scripturis, quod ipsum petium terre spectat et pertinet ad eum in cuius libra ponitur et quod dicta positio non fit in fraudem communis et aliter vel alio modo dicti Notarij ipsum petium terre unum vel plura ad petitionem alicuius in dicto catasto scribere non possint, ad penam decem librarum den. pro quolibet eorundem et qualibus vice. 

28 - Quod quilibet teneatur accipere officium sibi datum R.ca

Statuimus et ordinamus quod cuicunque datum fuerit officium Antianatus populi vel aliquod aliud officium recipere teneatur, et si aliquis officium sibi datum per commune Amelie recusaverit, recusans puniatur in Centum soldorum den. nisi iustam causam habuerit. Et predicti Antiani non possint refirmari per consilium vel ordinamentum et qui arrengaverit quod ipsi refirmentur solvat camerario communis pene nomine centum soldorum den. Et si ipsi d.ni Antiani proponerent seu propositam facere de refirmatione eorum eandem penam solvere teneantur. Addicientes quod dictus recusans gerere vel acceptare officum supradictum  post solutionem dicte pene ad acceptationem ipsius officij urgeri cogi vel compelli non possit per aliquem officialem communis ad penam centum lib. exigendam a quolibet officiali contrafaciente in predictis tempore sindicatus.

29 - De non rebandiendo aliquem exbannitum (manca "R.ca")

Statuimus et ordinamus quod nullus Antianus vel aliquis alius officialis Civitatis Amelie directe vel per obliquum audeat quod aliquis processus condemnatio et exbannimentum in maleficijs differatur vel suspendatur vel quod solutio condemnationis vel exbannimenti differatur vel suspendatur ad tempus vel in perpetuum in totum vel in partem vel quod detur vel concedatur licentia alicui exbannito vel quod stet vel intret , vel etiam moretur in Civitate Amelie vel eius districtu vel de predictis vel aliquo predictorum propositam facere vel facienti consentire, et si quis vero ex predictis d.nis Antianis vel officialibus contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum "vel si Notarius aliquis civis vel forensis scripserit propositam" (la parte fra virgolette manca nell'originale del 1441) vel si aliquis arrengaverit vel consulerit contra predictam formam solvat pro banno comuni Amelie Centum lib. den. et depingatur in palatio communis infra quintum (omesso "diem") postquam contra predicta vel aliquod predictorum fecerit in evidenti loco ut alijs transeat in exemplum Et nihilominus talem in predictis contrafacientem quilibet possit offendere sine pena in persona et rebus, salvo quod quando procederetur de novo per Curiam Civitatis Amelia contra aliquem exbannitum et si talis exbannitus contra quem procederetur voluerit comparere et se excusare a dicto processu quod tunc teneatur licentiam dare eidem duorum dierum et non plurium infra quos possit se excussare (sic). 

30 - Quod D.ni Antiani debeant singulis XV diebus

rationem facere de introitibus et expensis Communis R.ca 

Statuimus et ordinamus quod per d.nos Antianos qui pro tempore erunt singulis quindecim diebus fiant rationes de omnibus et singulis introitibus et expensis dicti communis, et summa ipsarum in scriptis reduci facere per Cancellarium Communis et ipsas in fine cuiuslibet mensis legi facere in consilio generali particulariter et distincte quando fieret ad penam decem lib. pro quolibet  ipsorum exigendam ab eis de facto sine sententia ferenda. 

31 - Quod nullus Antianus possit ire in Ambasiatorem(sic) R.ca

Item statuimus quod nullus Antianus possit eligi ambassiator quod vadat ad aliquem locum pro ambassiatore extra districtum Civitatis Amelie nisi deliberatum fuerit per d.nos Antianos et decem de populo vel maiorem partem ipsorum. Et quod si aliquis Antianus iret contra dictam formam in aliqua ambassiata puniatur vice qualibet in decem lib. den. ab eo de facto auferendis per potestatem dicte Civitatis non obstante aliquo statuto Et quod dictus Antianus pro dicta ambassiata nullum salarium habeat a communi et si camerarius solverit solvat de suo proprio  Et quod nullus Antianus dum esset in officio Antianatus audeat vel presumat accipere aliquam simoniam ad penam quinquaginta lib. den.

32 - De Electione duorum Sindicorum Communis R.ca

Domini Antiani populi et Cancellarius Communis teneantur et debeant vinculo iuramenti et ad penam viginti libr. mox auferendarum per d.num potestatem pro quolibet si contrafecerint, fieri facere et eligi in consilio generali dicte Civitatis duos sindicos generales quorum officium duret spatio sex mensium qui sindici teneantur et debeant iurare ad sancta Dei evangelia tactis scripturis interesse saltim unus ex eis singulis consilijs populi et Communis dictae (sic) Civitatis et in eisdem consilijs protestari d.no potestati et d.nis Antianis qui tunc erunt et quod ipsi non permittant nec faciant aliquam propositam que esset vel esse posset in preiudicium Communis vel ipsi Communi damnosa vel que esset contra formam Statutorum dicte Civitatis teneantur etiam similem protestationem facere consiliarijs existentibus in dicto consilio quod nullus consulat super predicta proposita contra formam dictorum statutorum  Et si contra dictam formam aliquid proponeretur vel consuleretur facta dicta propositione quod dicta proposita seu quod consultum esset non valeat ipso iure, quam protestationem Cancellarius dicti communis teneatur et debeat ante propositam si antefieret scribere in libro reformationum autentico vinculo iuramenti ad penam decem librarum de suo salario auferendarum, possint etiam et debeant dicti Sindici nomine dicti Communis conveniri ab omnibus volentibus aliquid petere communi predicto et ipsi sindici et quilibet ipsorum possint convenire quemcunque debitorem debentem aliquid dicto communi et totum processum facere cum eis tam in agendo quam in (scritto sopra) defendendo coram Judice d.ni potestatis ad civilia deputato vel coram quocunque alio Judice vel officiali et servetur ordo iudiciarius inter ipsos pro ut servatur inter alias privatas personas. Et quod (omesso "si") dicti sindici in eorum administratione commiserint dolum, vel fraudem teneantur ad interesse communi predicto. Addicientes quod si contingeret Rectorem Patrimonij vel Legatum D.ni N.ri Pape rescribere mandare vel rogare d.nos Antianos Civitatis Amelie quod possint et debeant recipere aliquas supplicationes et ponere ad partitum in concilio vel gratias facere contra formam statutorum vel ordinamentorum et reformationum Communis predicti, quod dicti d.ni Antiani antequam recipiant dictas supplicationes vel ad partitum mittant teneantur et debeant rescribere ad dictum d.num Legatum seu rectorem pro parte Communis ad replicandum contra expensis predicta impetrantis, pena cuilibet Antiano contrafacienti decem lib. illico imminente Et quod d.nus potestas qui pro tempore fuerit teneatur et debeat executionem facere contra impetrantes predicta, si dictas expensas solvere recusaverit ad penam predictam.

33 - De non constringendo d.nos Antianos 

Cancellarium vel Camerarium durante tempore eorum officij R.ca

Statuimus et ordinamus quod Potestas Civitatis Amelie vel eius officialis cuiuscunque conditionis existat non possit nec debet costringere aliqua causa vel occasione aliquem astantem in officio Antianatus personaliter vel realiter toto tempore sue potestarie vel Notarium Cancellarie nec Camerarium existentem in officio tempore sue potestarie nec ipsos expellere extra Civitatem nec possit procedere contra eos occasione alicuius maleficij per eos commissi nec eos condemnare exceptis homicidio raptu mulierum rapina adulterio incendio et falsitate in quibus casibus contra eos procedi possit ac si non essent in officio constitutj Sed si aliquis d.norum antianorum (sic) Notarius Cancellarie vel Camerarius commiserit aliquod maleficium exceptis maleficijs predictis debeat puniri  et condemnari per primum potestatem venturum, et non per eum potestatem cuius tempore dictus Antianus Notarius vel Camerarius aliquod maleficium commiserit ultra casus superius nominatos Et si potestas contrafecerit solvat de suo salario Communi Amelie quinquaginta lib. den. Et ex nunc non habeatur pro potestate et nullus teneatur obedire. Et quando placuerit d.nis Antianis et decem de populo vel maiori parti ipsorum ad D.num nostrum D.num Summus(sic)  Pontificem vel ad eius Vicarium vel Legatum intiment quod mittant novum potestatem. Jnsuper volumus et firmamus quod nullus officialis seu Notarius Civitatis Amerie cuiuscunque status et conditionis existat possit vel debeat confinare vel extra terram expellere aliquem Civem vel comitatinum dicte Civitatis quacunque de causa ad penam Centum lib. de suo salario et vinculo iuramenti. Sed si aliquis Civis vel comitatinus repertus fuerit commisisse aliquem excessum seu delictum debeat puniri et condemnari secundum formam statutorum de tali maleficio loquentium.

34 - Quod Potestas et sui officiales non possint

aliquid exigere pro custodia alicuius detenti R.ca

Potestas Judex Miles Notarij vel familiares ipsius non possint nec debeant petere exigere vel habere aliqua ratione vel causa ab aliqua persona pro detentione custodia  sive alicuius ductione persone aliquid seu aliquem denarium ad penam quinquaginta lib. den. quam penam procurent d.ni Antiani (manca "accipere") pro communi a contrafaciente in predictis Et quod predicti potestas Judex Notarius, Miles vel familiares et quilibet ipsorum ad petitionem cuiuscunque petentis debeant capere et detinere  pro executione facienda in civilibus causis omnem personam obligatam dicto petenti in aliqua re vel pecuniae (sic) quantitate Et si in predictis vel aliquo predictorum fuerint negligentes perdant de eorum salario pro quolibet et vice qualibet decem lib. den. et teneantur ad interesse partis petentis  Et predicti potestas et officiales non possint nec debeant alicui detento cibum vel potum ad penam predictam denegare. 

35 - De balistis dimittendis per potestatem in Communi R.ca 

Potestas Civitatis Amelie qui nunc est et pro tempore erit teneatur et debeat singulis sex mensibus in fine sui regiminis dimittere et dare Camerario Communis Amelie seu cultori ad predicta deputato pro ipso communi recipienti quatuor florenos auri de quibus emi debeant due baliste pro communi predicto et necessitatibus eiusdem ad penam dupli ipso facto imminentem.  

36 - De expellendos per potestatem omnes furiosos R.ca

Potestas Civitatis Amelie teneatur et debeat expellere omnes furiosos de dicta Civitate ad penam quinquaginta lib. de suo salario ipso facto auferendam salvo quod si consanguinei ipsius furiosi vellent ipsum in suis domibus retinere in modum quod nulli noceat quod tunc non expellantur, alioquin expellantur ut dictum est. Et portanarij Januarum non permittant ipsos vel ipsum (manca "Civitatem") ullatenus reintrare sub dicta pena illico committenda.

37 - De capiendo filium ad petitionem patris R.ca

Potestas et quilibet officialis Civitatis Amelie teneatur et debeat ad petitionem patris capere ducere detinere et mittere filium eius in campanile pagliatia ferris et cippis quotiens a patre fuerit requisitus ad penam decem lib.

38 - De cantonibus et morellis hostiorum deguastandis R.ca

Cantones de angulis et morellis hostiorum non possint rumpi nec tegulas deguastari per familiam potestatis vel castaldos vel aliquem alium sub pena viginti lib. den. Et predicta faciant potestas suis officialibus nota ad penam centum soldorum. 

39 - De constringendo per potestatem debitorem 

alicuis exbanniti R.ca 

Si aliquis de Civitate Amelie et eius districtu fuerit condemnatus communi Amelie sive eius bona fuerin (sic) confiscata vel adnotata communi occasione alicuius maleficij vel excessus per curiam et talis condemnatus habuerit aliquos vel aliquem debitorem seu fideiussorem seu aliquem obligatum sibi aliquo modo vel causa potestas vel quivis alius officialis dicte Civitatis a talibus debitoribus et eorum fideiussoribus talis condemnati de facto sine aliquo processu vel sententia teneatur exigere pro communi et cum effectu ad manus Camerarij facere devenire et in utilitatem communis converti, dummodo fiat primo discussio contra principalem, secundo contra fideiussores, Tertio (sic) contra nomina debitorum Et si executio sententiarum  condemnationum et exbannimentorum facta non fuerit cum effectu quod in sindicatu computentur ipso facto in salario potestatis et suis Judicis et tanto minus recipiant de suo salario et quod si non sufficeret quod ad supplimentum condemnentur ipso facto per sindicatores eorum. Addentes quod constito de solutione eiusmodi ponatur fideiussor per potestatem et eius Curiam de facto in vera possessione et dominio bonorum condemnati pro quarto minus eius quod ipsa bona extimata fuerint per exitimatores positos unum per ipsum fideiussorem et alium per d.nos Antianos populi et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris.  

40 - Quod Notarij Potestatis debeant scribere omnes condemnationes

in cartis pecudinis et exemplare in cartis bombicinis R.ca

Notarij Potestatis Amelie Civitatis (sic) teneantur et debeant omnes et singulas condemnationes et sententias per eos ferendas in consilio generali scribere exemplare in quodam quaterno cartarum bambacinarum (sic) antequam ipsum consilium congregetur, et ipse sententie legantur, ita quod concordentur sententie scripte in originali in cartis pecudinis cum ipsis scriptis et exemplatis(sic) in cartis banbacinis (sic) et post modum latis ipsis sententijs originale scriptum videlicet in cartis pecudinis remaneat penes Cancellarium dicti Communis, et dictum exemplum penes dictos Notarios et excutiant et solvi faciant ipsas condemnationes infra spatium a statuto contentum. Et solventes tales condemnationes per ipsos Notarios cancellentur de dicto libro cartarum bombacinarum habita apodissa solutionis et per dictum Cancellarium facta dicta solutione condemnationis secundum formam statutorum cancellentur et predicta fieri debeant per dictos Notarios et Cancellarium ad penam decem lib. pro quolibet ipsorum. 

41 - De Electione Cancellarij Communis Amelie R.ca

Statuimus et ordinamus quod Cancellarius communis Civitatis Amelie eligatur et eligi debeat per D.nos Antianos populi Civitatis una cum consiliarijs de consilio Decem bonorum virorum de populo pro tempore existentes et habeat et habere debeat dictus Cancellarius pro eius salario tres florenos ad rationem quinquaginta bon. pro quolibet floreno mense singulo que electio fiat et fieri debeat de semestri in semestre.

42 - De Officio Cancellarij Communis Amelie R.ca

Statuimus et firmamus quod Notarius Cancellarie communis et Civitatis Amelie in principio sui officij iuret et promittet alteri Notario ipsam promissionem et sacramentum scribenti et stipulanti nomine et vice Communis Amelie sollicite legaliter, et prudenter suum officium, quod duret prout in precedenti capitulo expressum est incipiendum die iuramenti ipsius exercere et facere inviolabiliter, quod officium tale est videlicet continue in Civitate Amelie moram trahere tempore sui officij et scribere omnes introitus et expensas dicti communis, que de mandato et licentia d.norum Antianorum fierent, et non scribere expensas et ea que contra formam statutorum quo quo modo fierent, et scribere in nullo addito vel obmisso omnes et singulas prepositas (sic), et deliberationes antequam consilium congregetur et non post per d.nos Antianos et decem de populo  provisas et confirmatas, Et dicta partita consilia et reformationes cuiuscunque consilij adunantie vel arrenghe et ordinamenta et provisiones de licentia et voluntate predictorum d.norum Antianorum vel que per ipsos fierent ad bussulas et palluctas ita tamen quod ipse Notarius legat ante omnia partitum arrengantium et consulentium et illud mittat ad partitum, et de ipso lecto fiat partitum pro ut voluerint d.ni Antiani et non aliud et credentias sibi impositas tenere donec fuerit publicum, et scribere et registrare omnes licteras communis predicti vel alia cuiuscunque generis instrumenta et omnia alia pro communi necessaria, tam in prima quam in secunda scriptura ita quod nemo de ipsis scripturis causam habeat aliquid facere , Et salarium a dicto communi recipiat inde (in chiamata later.) nullum, et omnium officialium dicte Civitatis intrinsecorum electiones iuramenta et provisiones que fierent, et etiam nomina condemnatorum cum quantitatibus condemnationum et causis petere et recipere ipsis in consilio latis, et de his(sic) facere unum librum, et scribere solutionem cuiuscunque condemnationis et a quo et cui Camerario fieret tam in libro introituum dicti Communis quam in margine carte condemnationis eiusdem, et ipsam condemnationem postquam ad plenum satisfactum fuerit tam communi quam parti, si ad partem de ea aliquid pertineret vel pro eo in aliquo esset lata cancellare et de cancellatura huiusmodi et solutione suo proprio signo et nominis expressione facere mentionem et scribere et assignare cuicunque Notario Civitatis predicte acta sua ad copiandum illi cuius merito interesset. Et omnia et singula supradicta et etiam quecunque alia eorum quodlibet facere et exercere secundum formam statutorum factorum et faciendorum Civitatis predicte et servare in quantum sua interest (per "intereat") observandum et saltim omni die lune cum instantia alijs ad memoriam deducere omnia et singula statuta et ordinamenta huiusmodi et de ipsa qualibet recordatione breviter de sua manu expressam facere mentionem, librum facere specialem de ambassiatoribus Nuntijs operarijs et magistris quibuscunque personis expresse ad soldum communis mittendis vel conducendis tam de die quo iverint vel steterint quam die quo redierint et quam horam , et quod fuerit ipsum soldum et etiam pro quot diebus , et cum quot equis et famulis fuerint ad huiusmodi ordinationem ita quod de tempore numero die  et quantitate nulla valeat aliquibus dubitatio vel ad secretum exoriri, et deposito suo officio de gestis et administrationibus sui officij reddere plenariam rationem cum integra actorum vel librorum vel illorum omnium debendorum restitutione et solutione infra tres dies post depositionem sui officij coram sindicatoribus ad sindicandum eum deputandis per d.nos Antianos populi qui sindici plem (per "plenam") potestatem habeant in dicto sindicatu et circa ipsum cognoscendi expediendi condemnandi et absolvendi pro ut eis videbitur Juridicum. Et infra tempus predictum legere debeat dictus Cancellarius nomina consiliariorum in consilio quando consilia fiunt Et dictus Cancellarius debeat omnia et singula supradicta plenarie adimplere et observare sub pena et ad penam vigintiquinque lib. den. Teneatur etiam dictus Cancellarius omnes et singulos condemnatos eorum condemnationes solventes cancellare sine aliquo salario vel mercede sitque contentus suo a principio ordinato salario, et plus directe vel per obliquum petere non possit vel recipere quoquo modo, et si secus fieret puniatur ut dictum est denuntiantis cum uno teste sufficiat probatio contra eum per sacramentum denuntiantis cum uno teste fidedigno.

43 - Quod Cancellarius Communis reassignet

omnia acta successori suo R.ca

Quicunque fuerit Cancellarius seu Notarius d.norum Antianorum populi omnia acta et scripturas quas fecerit teneatur et debeat vinculo iuramenti ad penam vigintiquinque lib. den. reassignare successori suo in Cancellaria communis, et ea vel eas penes se habere vel tenere non valeat ullo modo.

44 - Quod per Cancellarium Communis

copietur liber rationum Communis R.ca

Per Cancellarium Communis Amelie copietur liber seu quaternus in quo sint scripte rationes communis recipere et habere debent a communi vel specialibus personis pro ipso communi obligatis, et unus liber huiusmodi sit apud sacristiam Ecclesie sancte Firmine alium sit in Cancellariae (sic) Communis.

45 - De sigillo et litteris Communis sigillandis R.ca

Statuimus et ordinamus quod sigillum communis stet in quadam cassetta serrata tribus clavibus quarum quelibet sit apud unum Antianum una pro quolibet, ita quod tres Antiani habeant dictas claves, et reliqua clavis supedanij in quo dicta cassetta debeat sub clausura permanere apud quartum Antianum debeat retineri, et hec sub vinculo eorum iuramenti debeant observari, et ad penam unius floreni auri pro quolibet et quotiens contrafactum fuerit communi Amelie applicandam Et quod littere Communis pro tempore faciende non sigillentur nisi primo legantur coram d.nis Antianis adminus trium numero existente per Cancellarium communis pro tempore existentem, et quod dicte littere dicti Communis tam missive quam remissive debeant registrari per dictum Cancellarium, Addentes quod bulletta parva dicti Communis sub simili clausura stet et retineatur sub pena predicta.

46 - Quod omne partitum fiat ad bussolas(sic) et palluctas

preter arrengam R.ca

Ordinamus quod omne partitum et reformatio tam Consilij generalis quam communis quam etiam cuiuscunque  debeat fieri ad bussulas et palluctas quarum una sit alba et alia nigra in quibus consiliarij mittere unam manum in unam bussulam et aliam in aliam clausam ita quod non possit cognosci in quam mittatur pallucta, et bussula in qua plures pallucte misse invenirentur partitum obtineat. Et si aliter fieret aliquod partitum vel reformatio sit nullum , et nulla, et pro cassis et irritis habeatur Et si plures in ipsius bussolis essent pallucte invente quam consiliarij seu recipientes ad partitum palluctas ipsa reformatio nulla existat Et mittens plures una pallucta in eis puniatur vice qualibet in Centum lib. den. non mittens manum ut dictum est, solvat vice qualibet duodecim den. Et potestas teneatur notificare dictis consiliarijs una vice quolibet mense Et in rogatione sindici partitum fiat ad bussulas et palluctas modo supradicto. Et quotiens super aliquam propositam partitum missum fuerit perditum de novo in eodem consilio non possit aliquid dici vel consuli post ipsum partitum perditum super ipsa proposita, et quicquid consuleretur, seu diceretur scribi non possit per Cancellarium ad penam vigintiquinque lib. nec ad partitum mitti. Et si contra fieret non valeat ipso iure, et si ante partitum missum plures consulerent  et consilium alicuius perderetur facto partito ad bussulas et palluctas ad voluntatem d.norm Antianorum ad partitum mitti possint consilia aliorum Si vero ipsa proposita perdita tangere (per "tangeret") facta alicuius specialis persone non possit per directum vel per obliquum deinceps in aliquo proponi consilio toto tempore ipsius antianatus presentis et si fieret non valeat ipso iure et si invenirentur plures pallucte misse in bussolis quam consiliarij essent remittatur dictum partitum si videbitur dominis(sic) Antianis.

47 - De bullecta d.norum Antianorum

apponenda in apodissa Camerarij R.ca 

Ut Camerarij Civitatis Amerie ab inhonesto spendi (per "expendendi") modo facilius arceatur statuimus et firmamus quod Camerarij Communis Civitatis Amelie, Eorum(sic) deliberatione precedente vel dispositione statuti non possint nec debeant aliquid expendere seu dare cuicunque persone Collegio vel universitati de pecunia et havere(sic) communis predicti sine speciali apodissa d.norm Antianorum populi qui pro tempore fuerint sigillata cum eorum sigillo vel bulletta parva, et deinde subscripta manu propria Cancellarij dicti Communis, et si dicti Camerarij contra predicta fecerint, et dicta apodissa non habita aliquid expendiderint de suo proprio et ad ipsorum damnum , et non de pecunia communis predicti expendisse censeantur et reputentur, ita quod ad exitum communis predicti scribi non possit. Et Cancellarius qui pro tempore erit non audeat vel presumat ad exitum expensarum alicuius Camerarij aliquid scribere seu ponere, quod esset contra formam statuti, vel non esset deliberatum legitime et si contra fecerit in predictis possit et debeat condemnari tempore sui sindicatus ad interesse dicti communis Amelie, et quod de predictis sindicetur per sindicos deputatos ad sindicandum causam(errato, per "Camerarium") prefati Communis aliqua(per "aliquo") loquente in contrarium non obstante.

48 - De sindicatu Camerarij Communis Amerie  R.ca

Quia unus quisque sue villicationis tenetur reddere rationem et Camerarij communis Amelie qui pro tempore fuerint administrent et gerant multa et varia de quibus congruum est reddere rationem statuimus et ordinamus boni exempli gratia quod ipsi Camerarij sindicentur et sindicari debeant de gestis et administratis et ad eorum manus deventis, eorum durante officio per sindicos et sindicatores positos ad sindicandum d.nos Antianos videlicet tempore quo dicti d.ni Antiani sindicantur una cum eis ita quod de commissis et neglectis contra formam statutorum Civitatis Amelie condemnentur et puniantur Et quod finito eorum officio et ante sindicatum predictum teneatur (sic) et debeant integraliter et cum effectu etiam nullo petente restituere infra quinque dies post finitum officium predictum seu post eorum calculum rationis Camerario novo Communis predicti eorum successori omnes pecuniarum quantitates et res et alias quas pro revisione (Stat. 1441: "per revisores") repertum fuerit plus recepisse quam expendisse pro communi predicto ad penam vigintiquinque lib. pro quolibet die quo fuerit in mora dum tantum quod per d.nos Antianos qui pro tempore erunt non foret aliter provisum seu determinatum et hoc capitulum observetur aliquo non obstante. 

49 - De Jntroitibus ordinarijs Communis Amelie

reducendis ad manus Camerarij R.ca

Non sine magne utilitatis causa et quiete dicte Civitatis adducti sequentem ordinationem d.ni Rectoris Provincie patrimonij presentialiter declaramus describi et declarari proventus et introitus communis predicti reddendos et exigendos et quos exigi et reddi mandamus ad manus Camerarij devenire tam de gabellis quam de dativis et alijs proventibus communis predicti in forma ordinaria (agg. a lato) predicta (cancellato) inferius adnotata mandantes ex nunc haberi pro ordinarijs introitibus et exigi posse et debere temporibus infrascriptis nisi per consilium generale aliter provideretur temporibus secuturis.

Imprimis nanque volumus et mandamus quod in Civitate predicta  et eius comitatu annuatim exigi more solito gabellam bladi et leguminis hoc modo videlicet pro qualibet salma grani vel leguminis et secale quatuor soldos pro qualibet salma, spelte ordei vel similium duos soldos, et si quis in solvendo dictam gabellam fraudem aliquam fecerit vel commiserit bladi recollecti de vel in districtu et adlibratu(sic) Amelie nomine pene vigintiquinque lib. den. solvere teneatur, et de tali fraude valeat accusari et denuntiari per quemlibet et nomen teneatur in credentia et secretum et lucretur tertiam partem dicte pene Et de predictis etiam inquiratur et inquiri debeat per potestatem dicte Civitatis de mense augusti cuiuslibet Anni et super ipsa inquisitione examinentur et examinari debeant saltim quinque homines de quolibet Castro Comitatus Amelie et de alijs confinantibus prope confines Civitatis predicte prout sibi potestati videbitur et placebit  Et si super predictis potestas fuerit negligens solvere teneatur et solvat communi predicto pro interesse eiusdem pro pena et nomine pene dum dictam inquisitionem et processum et predicta facere obmiserit ducentas lib. den. retinendas tempore sindicatus eiusdem per Camerarium dicti communis qui pro tempore erit.

Item statuimus et mandamus quod exigatur modo predicto in Civitate predicta et comitatu predicto gabella musti videlicet pro qualibet salma solvantur et exigantur soldi duo Et si quis contrafecerit in predictis puniatur modo et forma qua in proximo capitulo continetur, et contra sic fraudantes similiter procedatur et punitio fiat, Et simili modo procedatur per dictum potestatem ad dictam penam de mense Novembris et denuntiarores partem lucrj habeant Et etiam dictus camerarius retineat penam quam incurreret dictus potestas propter negligentiam supradictam Et quod Camerarius qui pro tempore fuerit in dictis casibus, dicto tali denuntianti de pecunia que pervenerit dicto communi occasione predicta dictam partem dicto denuntianti et absque pena solvere et absque aliqua deliberatione.

Item statuimus quod in Civitate Comitatus et districtu Amelie exigatur gabella pasculi bestiarum et vendatur more solito secundum formam ordinamentorum gabelle.

Item statuimus et ordinamus quod exigatur in Civitate predicta gabella Macelli videlicet carnium que venduntur ad minutum et vendentur morre solito.

Item statuimus quod exigatur in Civitate Amelie gabella piscium et vendantur more solito.

Item statuimus quod exigatur in Civitate predicta gabella bestiarum que venduntur in Civitate Comitatu et districtu predictis et vendatur more solito.

Item statuimus et firmamus quod vendatur gabella mensurarum et statere more solito et exigatur in Civitate Amelie.

Item statuimus quod exigatur gabella cinerum et more solito vendatur.

Item statuimus et ordinamus quod exigatur gabella generalis et vendatur more solito et colligatur secundum formam ordinamentorum Communis Amelie.

Item statuimus et declaramus ad manus Camerarij communis predicti devenire redditus omnium Castrorum infrascriptorum districtus et comitatus Amelie quorum Castrorum nomina et quantitates inter cetera sunt videlicet:

Porchianum quinquaginta lib. perusin. annuatim in festum S.te Firmine de Mense Novembris

Collicellum                            videlicet sexdecim soldos

Frattuccia                               inter cetera regulariter

Podium                                  quilibet focularis quolibet

Sanctum Fucetolum             et mense Novembris predicti in festo Sancte Firmine.

Item statuimus et declaramus ad manus dicti Camerarij devenire quantitates pecuniarum exigendarum de Malefitijs et damnis datis.

50 - De Palijs portandis infrascriptis Ecclesijs

quolibet Semestri R.ca

Ad hoc (manca "ut") precibus beatorum Firmine Augustini et Francisci status Civitatis Amelie pacificus conservetur statuimus et ordinamus ad honorem et commodum Ecclesiarum Sancte Firmine predicte beati Augustini et beatj Francisci quod quilibet Potestas Civitatis predicte , qui veniet ad regimen Civitatis predicte tempore futuro et post confirmationem presentium statutorum ad reverentiam dictorum Sanctorum de suo proprio salario et suis expensis teneatur et debeat dare et deferre dicte Ecclesie Sancte Firmine unum palium valoris ad minus Vigintiquinque lib. den. per tempora currentia Et Ecclesie S.ti Augustini de Amelia sequens potestas unum alium palium dicti pretij tempore suo et de suo salario Et sequens tertius potestas teneatur et debeat pro tempore suo unum palium de suo salario dicti pretij dare et offerre Ecclesie S.ti Francisci de Amelia et sic fiat et currat imperpetuum(sic), itaque quilibet potestas qui veniet ad dictam Civitatem ut supra dictum est unum palium dicti pretij offerat ut superius est provisum in tempore sui officij et quolibet semestrj. Et quod dicta palia emi faciant rectores predicti . 1 .(per "id est"?) potestates qui pro tempore erunt ad regimen predictum et ducantur extra Civitatem predictam portari faciant cum apodissa venditoris eorundem et si quis contrafecerit puniatur et condemnetur ipso facto in quinquaginta lib. den. pro quolibet potestate et qualibet vice applicandis Canonicis et Capitulo Ecclesie Ameliensis pro ipsa Ecclesia et alijs Ecclesijs predictis Et ad hoc ut dicte oblationes ordinate procedant volumus et firmamus quod fiant sicut superius est complensum et quod fiant in festivitatibus et temporibus pro ut d.nis Antianis populi qui pro tempore erunt videbitur et placebit, dummodo ad portationem et oblationem cerei deferendo ad Ecclesiam Sancte Firmine per ipsum potestatem offerentem dictum palium ipse potestas eo casu minime teneatur non obstante provisione de predictis per aliud capitulum presentium statutorum.

1 - Incipit Liber Secundus

de Elemosinis et primo de Palio et Cereo dandis

Ecclesie Sancte Firmine R.ca 

Ut Civitas Amelie precibus et meritis beate Marie Virginis et martiris Firmine de bono in melius in pacifico statu conservetur ad honorem et laudem ipsius statuimus et ordinamus quod Commune Amelie det et dare debeat omni Anno in festo S.te Firmine de Mense Novembris ipsius Ecclesie unum palium valoris extimationis usque ad valorem ad plus octo flor. auri si pro minori pretio haberi non possit et unum cereum ponderis quinque lib. et Camerarius dicti communis qui pro tempore fuerit teneatur et debeat fieri facere de denarijs dicti communis et pretium predictum solvere possit sine alia deliberatione Et si  impredictis (sic) dictus Camerarius negligens fuerit puniatur et condemnetur communi Amelie in quinque lib. den. Jnsuper statuimus quod Canonici Ecclesie prelibate una cum Camerario communis Amelie qui pro tempore fuerit teneatur (sic) et debeat (sic) facere unum inventarium de omnibus palijs datis et dandis cum signo dictorum paleorum Et si dicti Canonici unacum dicto Camerario dictum inventarium non fecerint priventur in die festivitatis oblatione dicti palij et cerei Adducentes (sic)

 quod Camerarius predictus per duos dies ante festivitatem predictam requirere debeat et de Mense Novembris Canonicos predictos vel maiorem partem ipsorum pro dicto inventario faciendo. Et si dictus Camerarius fuerit negligens impredictis (sic) XL sold. den. solvere teneatur Et quod d.ni Antiani  qui pro tempore erunt dictum palium emi faciant extra Civitatem Amelie et in Civitatem ipsam portari  cum apodissa venditoris vinculo iuramenti.

2 - De luminarijs fiendis in festo Sancte Caterine virginis R.ca

Ad hoc (omesso "ut") Amelie Civitas semper in libertate conservetur precibus et meritis beate Catherine Virginis statuimus et firmamus quod d.ni Antiani Civitatis predicte qui pro tempore erunt omni Anno in festo S.te Catherine teneantur et debeant accedere ad dictam Ecclesiam et secum expensis communis ducere et portari facere unum cereum cere valoris extimationis Centum sold. et dictum cereum offerre et dare Monasterio S.te Catherine predicte ad hoc continue accedatur dum in dicta Ecclesia divina celebrantur  Et predicta dicti d.ni Antiani facere teneantur vinculo iuramentj et penam decem lib. pro quolibet ipsorum et Camerarius dicti Communis dictum cereum emere de pecunia dicti Communis ad dictam penam.

3 - De Luminarijs faciendis in festivitate beate Marie 

de Mense Augusti et Sancte Firmine de Mense Novembris R.ca

Ut precibus et intercessionibus gloriosissime Virginis beate Marie et beate Firmine Advocate Communis Amelie adiuventur et semper de bono in melius presens pacificus status noster augumentetur Jdcirco (manca "statuimus") et ordinamus quod omnes Judices Medici Notarij et Spetiarij et mercatores vendentes pannum ad retalglum (sic) laniuoli et alij exercentes artem lane omnesque magistri lapidum et lignaminum et Fabri et Macellarij ceterisque habentes matricolam sive portantes sive portari facientes cereum in festivitatibus supradictis de quo cereo seu cereis fit requisitio seu fieri (manca "ut"?) est consuetum in vigilia S.te Marie de Mense Augusti, et in Vigilia Sancte Firmine de Mense Novembris debeant et teneantur associare eorum cereum videlicet quilibet cereum sue artis hoc modo et forma videlicet quilibet Judex debeat portare dictis Festivitatibus S.te Marie de Mense Augusti et S.te Firmine de Mense Novembris unum cereum cere ponderis unius libre et quilibet alius de dicta matricola. Videlicet Medicus Notarius spetiarius portare debeat unum cereum ad minus medie libre cere Et quilibet alius mercator vendens pannos ad retalglum debeat portare associando eorum cereum unum cereum cere ponderis unius libre cere et non ultra et quilibet alius exercens artem lane per se portare debeant cereum saltim ponderis quatuor unciarum Ceteri autem scripti in numero Matricolarum seu matricolis aliarum artium Civitatis Amelie portare debeant temporibus supradictis videlicet magistri et facientes artem per se cereum saltim medie libre cere Alij vero ultra magistros predictos hoc est discipuli et alij cum dictis magistris morantes artes exercentes portent cereum saltim trium unciarum cere Et potestas bandiri faciat predicta ante quindecim dies . I . ("Id est"?) ) ante festum sancte Marie de Mense Augusti et festum sancte Firmine de mense Novembris et in Vigilijs dictarum Festivitatum dictus potestas legi faciat omnes matricolas artium dicte Civitatis Amelie et non reperti ibi et cum cereis ut dictum est puntentur et puntatj puniantur omnes debentes portare cereum unius libre ut dictum est et non habentes iustam excusationem quam omnes puntatj facere debeant infra tres dies ex tunc proxime secuturos in quadraginta soldos alij vero in decem soldis qui puntati fuerint dicto modo quam penam dominus potestas de facto solvi faciat et cum effectu Camerario Communis Amelie Et si dictus dominus potestas negligens fuerit in predictis puniatur et condemnetur tempore sui sindicatus in decem lib. den. pro quolibet puntato et legitime non exusato. Addicientes quod in Vigilijs Festivitatum predictarum d.ni Antiani populi et Cancellarius et Camerarius qui pro temporibus predictis erunt habeant et habere debeant unum Cereum cere pro quolibet ponderis trium librarum et non plus  Et Camerarius predictus solvere posset de pecunia dicti Communis absque aliqua deliberatione et solvere teneatur ut hactenus consuetum est. 

4 - Quod Potestas teneatur accedere ad Ecclesiam Sancte Firmine R.ca

Ad honorem et reverentiam omnipotentis Dei et beatorum martirum Firmine et olimpiadis Capitum gubernatorum et protectorum Civitatis Amelie statuimus et ordinamus (omesso "quod") quicunque fuerit electus impotestatem(sic) dicte Civitatis et die qua venerit ad dictam Civitatem antequam descendant (sic) ab equo teneatur et debeat ad penam vigintiquinque lib. den. accedere ad Ecclesiam S.te Firmine et ante dictam Ecclesiam (omesso "deequitare et dictam ecclesiam") reverenter intrare et ad altare accedere et ibidem offerre quicquid ipso potestati videbitur et placebit.

5 - De reddendo ius summarium pijs Locis R.ca

Statuimus et ordinamus quod Potestas et eius Curia et qui loco eius fuerit (manca "teneatur") et debeat plenum ius summarium reddere et facere Prioribus et Antianis Fraternitatis sancte Marie Laicorum de Amelia et quibuscunque alijs pijs locis seu sindicis et procuratoribus eorum sine salario et oblatione libelli et sine strepitu et figura Judicij de pecuniarum summis et rebus alijs debitis per quoscunque  Etiam potestas non possit priores et Antianos predictos cogere ad aliquod officium recipiendum per Commune sibi datum donec eorum officium durat. Addicientes quod domus Sancte Marie predicte semper debeat protegi et defendi contra quemcunque per Commune Amelie et eius officiales  Et potestas qui pro tempore erit summarie et omnibus exceptionibus reiectis teneatur et debeat exequi testamenta Codicillos et omnia alia instrumenta que producerentur coram eo in favorem dicte Fraternitatis et habeatur ipse prior pro legitimo Administratore domus predicte si fuerit publice electus per homines de Amelia qui congregati fuerint more solito ad consilium dicte Fraternitatis  Ita quod contra ipsum priorem exceptio aliqua quod non sit prior vel similia opponi non possint ad penam decem librarum opponenti pro qualibet vice  Et nihilominus dicta oppositio non valeat  Et quod oblatj vel offerendi in futurum quibuscunque  Ecclesij(sic) et locis pijs teneantur et cogi debeant per potestatem et officiales eius ad solvendum omnes dativas per Commune Amelie imponendas et subire omnia onera realia et personalia et gabellas communis predicti, preter oblatos communis Amelie et in futurum offerendos, qui nullum onus subire debeant et etiam preter oblatos et offerendos fraternitati predicte pro quibus ipsa fraternitas solvat et solvere debeat quolibet anno pro lib. ipsorum et cuiuslibet ipsorum videlicet pro quolibet Centinario adcatastatus in catastis communis viginti soldos hoc tam expresso quod gabellas omnino solvere teneantur. 

6 - De cereo faciendo per Potestatem

in Vigilia Sancte Firmine suis expensis R.ca

Potestas Civitatis Amelie ad honorem dei et beate Firmine maioris Ecclesie Amelie teneatur et debeat fieri facere de sua pecunia unum cereum cere et illum accensum portari facere cum comitiva dominorum Antianurum populi et aliorum qui fuerint ordinatj de sero in vigilijs Festivitatis predicte et manere in celebratione missarum facere retineri accensum et ipsum cereum et residuum dicti cerei offerat seu offerri faciat in altare dicte Ecclesie remanendo  Et predicta teneatur facere vinculo iuramenti ad penam decem lib. den. ipsi(sic) Ecclesie applicandam  Et debeat esse cereus ponderis sex lib. non obstante quod in electione non dicatur. 

7 - De faciendo et portando cereum in festo

Sancte Marie de Mense Augusti R.ca

Ordinamus et statuimus ad reverentiam et honorem beatissime gloriose matri d.ni n.ri Jesu Xpi de mense Augusti expensis Communis Amelie fit quidam cereus cere ponderis decem libr. quem portari faciat Camerarius communis de sero cum imagine beate Virginis in sero(agg. errata) Marie accensum ante eam dum per Civitatem ducitur et similiter de mane ad missam maiorem continue accensum donec missa solemnius cantatur , et post hec residuum dicti Cerei Camerario Fraternitatis detur et assignetur.

  INCIPIT Liber Tertius Causarum Civilium Et primo 

1 -  De Citatione in civilibus R.ca

Civis vel habitator Civitatis Amelie in civilibus causis citatus per Castaldum communis oretenus teneatur comparere coram potestate seu Judice eius in termino quem dictum Castaldum duxerit prefigiendum ad domum autem citatus sequenti die ante tertiam compareat dicto modo suo adversario de iustitia responsurus si die citationis vel infra ipsum terminum esset in Civitate Amelie et quod an non (err. aggiunto) fuerit vel non fuerit in Civitate predicta stetur relationi dicti castaldi si vero non esset in Civitate comparere debeat infra duos dies post citationem de eo factam  Comitatensis autem sive districtualis seu extra Civitatem et burgos habitans citatus oretenus vel ad domum sequentj die proximum post ipsam citationem ante vesperas vel post si partes videbitur et fuerint concordes quo supra modo debeat comparere suo adversario de iustitia responsurus, et in ipso termino similiter actor debeat comparere. Si vero citatus non comparuerit in termino predicto sibi statuto comparente actore et suam contumaciam accusante solvat pro banno vice qualibet quinque soldos , si autem citatus comparuerit accusans contumaciam actoris non comparentis in termino, ipse actor eandem penam communi solvere teneatur utrique et in utroque casu pena contumacie reservata secundum ius commune et reficiantur  expense et veniatur ad immissionem tenute ex primo decreto  Citatus autem personaliter non comparens in termino assignato accusatus ab actore in contumacie habeatur pro merito contumace. Et ad domum vero (per "non") oretenus citatus eodem modo accusatus non comparens in duabus citationibus merito contumax habeatur, et in utroque casu contra contumacem huiusmodi tanquam merito contumacie procedatur secundum ius et formam statutorum suo adversario postulante   Et quilibet Castaldus ad petitionem cuiuscunque petentis sine aliqua commissione et mandato potestatis vel iudicis vel alicuius eorum possit et debeat citare quemlibet hominem et personam in civilibus causis supra dictis et etiam teneatur. Et de huiusmodi citatione stetur sue relationi et pro legitima citatione et idonea habeatur et tali modo citatus quo supra non comparens habeatur pro vero et merito contumace. Citatus vero in prima citatione non comparens exinde in antea expensis ipsius citati et hec omnia valeant iure aliquo non obstante  Si vero debitor alicuius sit defunctus dicti Castaldi possint et valeant citare ad petitionem creditoris volentis aliquid petere contra ipsius bona hereditatem vel heredes talis defuncti heredes ipsius et volentes esse heredes et pro heredibus respondere et bona defendere ut heredes et sub nomine appellativo predictorum proprijs nominibus non expressis et referre citationem factam de eis dicto modo et predicta citatio et relatio dicto modo facta valeat et teneat  et ipse ad cuius petitionem dicta citatio et relatio facta esset possit et valeat contumaciam accusare simpliciter contra eos ac si eorum propria nomina fuissent expressa, ita quod dicta contumacia afficiat eos non comparentes , et sint et reputentur ex tunc legitime contumaces iure canonico civili vel municipali non obstantibus que in contrarium loquerentur. Et predicta locum habeant et obtineant plenam roboris firmitatem in preteritis presentibus et futuris et in omnibus processibus facti et faciendi contra ipsos heredes innominatos valeant et teneant et plenam obtineant roboris firmitatem dummodo tale heredes sub nomine appellativo ante pronuntiationem tenute appareant citati saltim bis ad domum habitationis olim dicti defuncti et ipsa apparentia probetur per relationem dicti Castaldi que pro veritate et (due parole in chiamata a fondo rubrica) legitima habeantur ut dictum est. 

2 - De Relatione Castaldi et horis sedendis R.ca

Quicunque fecerit aliquem citari ad curiam procuret quod Castaldus vel quilibet alter iuratus et deputatus nuntius citans referat citationem sibi commissam de sero vel de mane Judici vel Notario que contineat nomen citati nomen Castaldi et nomen ad cuius petitionem citetur et quando et si personaliter vel ad domum habitationis citati (omesso "et") ad quem terminum  Et si quis dictam formam non servaverit contumaciam citati accusare non possit nel alicuius citatio valeat  Et Judex antequam accedat ad bancum ad ius reddendum statim dictis missis faciat pulsari campanam communis que est in campanili communis per spatium competens ut actores veniant et citati, qua pulsata Judex accedat ad bancum ad ius reddendum mandans cuilibet de palatio ad penam quinque soldorum quod sedeat et taceat et nullum colloquium faciat per quod examinatio cause valeat impediri et faciat legi per Notarium banci ad Civilia deputatos (sic) citationem et gridari a quodam castaldo primo actorem secundo reum quicunque ipsorum non comparuerit ad petitionem conparentis et contumaciam accusantis pro contumace habeatur et scribatur et si nulla partium comparuerit Judice tunc sedente protribunali(sic) audiatur et cassetur contumacia et tunc presentes gridati accedant ad bancum coram Judice et nulla alia persona accedat cum eis preter Advocati et procuratores vel persona (da "accedat" a "persona" in chiamata laterale) que alleget gridatj iura ex tunc examinata causa partes descendant, et iudex procedat ad aliam citationem legendo dicto modo. et si potestas vel Judex predicta non adimpleverit nec observaverit in totum vel impartem (sic) quod ipso iure incidat in penam quinque florenorum auri. Quando autem occasione Consilij congregandi Judex non sederit et de mane ante tertiam tenentur actores et citatj in causis comparere de sero eodem die ante vesperas vel post si partes essent concordes coram dicto Judice pro ut in dicto termino essent citatj, et quelibet pronuntiatio Judicis reservans aliquibus absentibus alia iura vel tempora ratione absentie Advocatj vel procuratoris vel alterius persone et maxime pro factis communis qualitercunque et quocunque ex suo officio valeat et teneat auctoritate presentis statutj dummodo dicta reservatio sit iuridica secundum ius.

3 - De oblatione Libelli a decem libris supra

et pronunciatione tenute R.ca 

Si Libellus in Civilibus causis offeratur reo coram Judice ab actore sive Judice sive reo dandus a decem lib. supra ex tunc Judex det  reo terminum trium dierum ad deliberate respondendum et opponendum supra dicto libello et ad comparendum postmodum coram eo et deinde si reus contendat contestetur lis et iuretur de calumnia et de veritate dicenda et per Judicem utrique parti detur terminus decem dierum peremptorie ad probandum hincinde super questione eadem Et demum ipse Judex ad ulteriora procedat et procedere debeat in dicta causa usque ad sententiam  inclusive secundum formam iuris et ordinem iudiciarium Si vero reus contumax fuerit et petitio fuerit realis inducatur et immittatur actor impossessionem (sic) rei perite et in alijs bonis pro expensis legitimis pro mensura dictarum expensarum et non ultra reo absente iuris beneficio reservato. Si vero fuerit personalis inducatur actor impossessionem bonorum primo mobilium et si mobilia non haberet nominum debitorum rei contumacis usque in quantitatem rei petite et pro expensis legitimis et sit in arbitrio actoris ubi voluerit tenutam ipsi reo beneficio reservato Juris refectis expensis et impronuntiatione (sic) tenute immissione et datione sit salvum ius cuiuscunque habentis et Judex pronuntiet et dicat salvo alterius iure et cuiuscunque habentis  Et postea si quis veniens dicat se habere potiora iura cum audiat et discernat factum summarie sine salario et oblatione libelli  Et insuper pronuntiet sicut ei videbitur iudicandum pronuntiandum de iure et eum faciat potiorem in iure fructus autem date tenute per curiam per (cancellato) quos creditor extra perceperit computetur in sortem salvo quod si alicui fuerit data tenuta pro dote tunc fructus dicte tenute in sortem minime computentur  Statuentes quod potestas et Judex supra summa decem lib. et ab inde infra usque ad Centum soldorum procedere et diffinire possint summarie et plano sine figura Judicij et oblatione libelli et in hoc die responsionis vel sequenti salarium communis solvatur  Supra summa autem Centum soldorum et abinde infra libellus non offeratur nec salarium Communis solvatur aliquod  Sed Judex audita petitione actoris verbo tenus sine litis contestatione a decem soldis supra usque in centum soldos recepto uno teste diffiniat questionem et credatur sacramento actoris cum uno teste usque ad ipsos (agg.later.) centum soldos a quibus supra offeratur libellus de decem soldis ab inde infra credatur sacramento delato a Judice digniori persone ut Juduci videbitur et quod dictum est in actore idem sit de reo intelligendum ut credatur reo usque in quantitatem centum soldorum cum dicto unius testis a decem soldis infra credatur sacramento dignioris persone sub pena potestatis vel Judicis et cuilibet ipsorum contrafacientj in predictis vel aliqua particula predictorum seu obmittentj seu negligentj predicta vel aliqua (sic) particula (sic) predictorum et pro quolibet et vice qualibet decem florenorum auri mox imminente.

4 - De Salario solvendo in civilibus causis R.ca

Salarium sex denariorum pro qualibet lib. quantitatis in civilibus causis petita solvatur Camerario communis ubi libellus offertur ab actore in contestatione litis ubi autem non offertur libellus solvatur ab actore ea die qua per reum responsum fuerit coram Judice vel sequenti si autem res petita non consistat in pecunia solvantur sex den. pro qualibet lib. congrue extimationis pro salario dicto communi modo predicto  Et si reus ante litem contestatam debitum confitebitur restituat tantum salarium actori antequam discedat de palatio, si autem reo debito confitente salarium non fuerit ab actore solutum communi, tunc reus ipsum salarium solvat totum. Si vero reus quantitatem petitam negaverit restituat medietatem salarij actori antequam descedat de palatio , Reo vero contumace non comparendo vel respondendo actor mittatur in tenutam et possionem (per "possessionem") ipsius rei et ipse reus in expensis legitimis condemnetur et si ante litem contestatam contumax fuerit condemnetur et feratur contra eum sententia ut postulat ordo iuris nisi inter se componerent partes quarum sententiam Judex post decem dies exequi teneatur nisi fuerit remedio apellationis (sic) suspensus et si reus negaverit quantitatem ab eo petitam et quod convincatur ab actore Judex condemnet eum in salarijs et expensis factis in causa et executionem factam teneatur secundum modum superius assignatum.

Et Castaldus qui iverit ad tenutam dandum habeat pro suo salario infra muros anticos(sic) tres den. in Castris duodecim den. Jn villa octo den. ab illis inductis qui reciperint tenutam, salvis capitulis presentium statutorum in exceptionibus de quibus salarium esset solutum et revocatum tenute  Et in causis procuratorum religiosorum et piorum locorum et fraternitatis Sancte Marie et beati Francisci et beati Augustini et miserabilium personarum (manca "et") cuiuslibet ipsorum et in petitione et repetitione dotis et cause alimentorum nullum salarium solvatur.  Et potestas seu Judex huiusmodi causas (agg.lat.) ac eorum vel alterius eorum  procuratoris faciendi eis ius summarium audiat sine salario ab oblatione libelli. Jnsuper autem si reus confitebitur (omesso "debitum") unde non appareat publicum instrumentum ante litem contestatam fiat ei preceptum et detur terminus ad solvendum et in hac causa salarium non solvatur nisi ante ex ipso precepto fieret executio tunc in ipsa executione salarium solvatur predictum  Ita quod salarium in aliqua causa amplius quam semel non solvatur  Et si causibus in quibus salarium solvi debet salarium communis ut supra dictum est solutum non fuerit quicquid factum esset in favorem actoris non valeat ipso iure   In causa vero in qua lis contestatur solvatur salarium die contestationis litis   Et si dicta solutio dicti salarij facta non fuerit dicta die contestationis litis vel saltim(sic) sequenti die post ipsam contestationem quod quicquid factum fuerit ad petitionem actoris in dicta causa non valeat ipso iure declarantes quod congrua extimatio supradicta intelligatur et sit illa quam fecerit Judex de questione cognoscens ad petitionem actoris seu rei prehabita per eum informatione cum duabus personis idoneis eligendis per ipsum Judicem summarie ad informationem sue conscientie que non attineant alicui partium predictarum et dicta declaratio dicte extimationis auctoritate presentis statuti habeatur pro congrua et legitima et predicta observare debeat quilibet potestas seu Judex qui pro tempore fuerit et in nullo contrafacere vel venire pena XV florenorum auri penitus incursura. 

5 - Infra quantum tempus terminentur civiles causae R.ca

Civiles questiones et causas Judex teneatur infra quadraginta dies deidere (sic) et determinare post primam citationem super lite et causa factam  Et si Judex predictus vel potestas hoc non fecerit incidat ipso facto in penam quinque soldorum pro qualibet lib. quantitatis petite vel rei vel eius extimatione applicandorum pro medietate Camere Communis Amelie et pro alia parti lese  Et nihilominus ipsam questionem et causam decidere et terminare teneatur nisi hoc remaneret de partium voluntate vel iusto impedimento vel deliberatione Consilij. 

6 - De modo dandi in solutum R.ca

Rem in tenutam datam per curiam et habitam (omesso "mobilem") per quindecim dies et stabilem per unum Mensem ab actore et eo infra ipsa tempora recolligere obmittentem seu obmittendum de petitis suo satisficere (per "satisfacere") creditori premissis post ipsa tempora publice tribus bannimentis in scalis palatij Communis quod si quis emere ipsam rem vellet  sit in tenutam datam et habitam ut emeret coram Judice dicti Communis eam plus offerenti daturo Judex teneatur (omesso "vendere") eamque dare et concedere in solutum creditori sic immisso in tenutam huiusmodi pro eo pretio quod de dicte re haberi poterit vel latam (per "oblatum") fuerit  vel pro ea quantitate pro qua ipse creditor habuerit ipsam rem in tenutam si plus oblatum non fuerit et post ipsam dationem ipse creditor sit et efficiatur verus dominus et possessor ipsius rei ex secundo decreto   Et quod dicta res antequam detur in solutum citentur duo proximiores consanguinei dicti rei contumacis et eligant unum extimatorem ad extimandum rem in tenutam datam et actor eligat et ponat alium extimatorem ad extimandum dictam rem in tenutam datam predictam  Et si dicti duo consanguinei non comparuerint vel reperirentur in Civitate vel districtu Judex Communis loco ipsorum eligat extimatorem predictum propria auctoritate dicti rei. Qui duo extimatores teneantur iurare dictam extimam facere ut melius et equius eis videbitur et si non fuerint concordes Antiani populi vel maior pars ipsorum ad instantiam dicti actoris omni alia solemnitate obmissa eligat tertium extimatorem ad extimandum predictam rem una cum predictis alijs extimatoribus, et si omnes predicti tres extimatores non fuerint concordes duo ex eis saltim valeant extimare et eorum extimationi stetur de re extimata predicta  Et hoc facto detur et concedatur in solutum pro mensura dicti debitj declarati secundum formam dicte extimationis et pro expensis legitimis sacramento actoris declarandis Judicis taxatione premissa , et in solutum recipiens efficiatur et si verus dominus et possessor prout superius est expressum ad penam potestatis vel Judicis contrafacienti vel obmittenti decem florenorum auri illico imminente.

7 - De precepto faciendo in causis civilibus R.ca

Potestas seu Judex communis Amelie teneatur et debeat sine libello omni delatione et exceptione retardationis remotis precipere et teminum prefigere decem dierum (omesso "debitori vel")debitoris fideiussione in instrumento seu contractu publico nominatis seu nominato vel eius heredibus seu procuraratori (omesso "ad petitionem creditoris in contractu crediti seu debiti nominati .. heredibus seu procuratori") ad satisfaciendum rem vel quantitatem in ipso instromento seu contractu (omesso "debitum creditori predicto viso ipso publico instrumento seu contractu") inuitiato (per "in judicio") demostrato coram eodem Judicem etiam si reus non confiteatur liquidatis primo in ipsis heredibus tam debitoris quam creditoris coram dicto Judice ante dictum preceptum   Si autem reus vel fideiussor confiteretur etiam sine instrumento fiat sibi preceptum ut dictum est de Confessato debito multo magis salvis et reservatis ipsi reo debitori seu fideiussori legitimis exceptionibus infra dictos decem dies opponendis et probandis   Quibus decem diebus elapsis exceptionibus non oppositis vel oppositis et non probatis cogatur debitor vel fideiussor ad voluntatem creditoris in personam et rebus ad solvendum  Et nihilominus quolibet die post ipsum terminum quo fuerit in mora solvendi si debitum fuerit a Viginti soldorum abinde infra in duodecim den. si ex hijs accusatus fuerit ab actore salvo quod non possit accusari nisi  usque ad viginti dies et si aliter fieret non valeat salvo capitulo quod loquitur de filio familias et minoribus contra quos ipso capitulo obstantem nullam habeant precepta vel sententie firmitatem. Salvo etiam ( omesso "quod") in (per "ex") instrumentis viginti annorum et abinde supra mutui, depositj et credentie pannorum non audiantur petentes sine oblatione libellj sed in talibus libellus offeratur et ordinarie procedatur ut postulat ordo juris  Publici autem feneratores non possint petere debitum decem Annorum  et abinde supra sed ipsa instrumenta a decem annis supra ipso iure sint cassa et irrita et quod quilibet postquam sibi satisfactum fuerit de suo credito teneatur et cogatur satisfacienti refutationem facere et instrumentum si publicum fuerit per Notarium reddere cancellatum ad penam quam Judex duxerit imponendum (per "imponendam") Judci (sic) autem aliquod creditum unde appareret Jnstrumentum cancellatum petere non possint nec valeant ullo modo. 

8 - De exceptionibus opponendis R.ca

Exceptiones contra preceptum vel sententiam vel instrumentum publicum nulle opponi possint nisi tantum falsi soluti transacti vel iudicati ei (per "iudicate rei") vel pacti et omnes alij (per "alie") que competunt et opponi possunt ex vigore alicuius statuti nec executio instrumenti sententie vel precepti per aliarum exceptionum obgectum (?) valeat retardarj et potestas et sui officiales elapso termino dato ad opponendum seu ad solvendum exceptionibus premissis oppositis et non probatis vel non oppositis reum condemnent actori in expensis et eum constringere et cogere teneatur ad penam Vigintiquinque lib. de suo salario communi solvendam exequendo sententiam instrumentum vel preceptum in personam vel rebus in palatio et cippis et ferris vel exbannimento vel quocunque alio modo ad voluntatem actoris ,  Et eundem reum facere custodiri in dictis locis expensis ipsius detenti pro duobus soldorum cuiuslibet diei cum nocte ab ipso detento solvendis et non plus et si tantum per diem custodiretur duodecim den. pro custodia persolvantur . Salvo propterea capitulo loquenti de filio familias cui in ullo modo in aliquo derogetur  Et predicta executio fiat contra eum diebus feriatis et non feriatis et etiam ad velle actoris quocunque tempore   Et quod nullus allibratus in Catastis communis Amelie nec per se nec per procurare (per "procuratorem") ipsius si dativas sibi impositas pro commune Amelie non solverit in civilibus causis volens agere audiatur et similiter quilibet debitor communis et si opponens quod non solverit dictas dativas et quod sit debitor dicti communis et non probaverit pene nomine dicto communi viginti soldorum den. solvat et reficiat expensas reservato detento omni beneficio statutorum. 

9 - De refectione Expensarum R.ca 

Victus in causa quicunque fuerit teneatur reficere omnes expensas victori Advocati et procuratoris scripturarum et expensarum legitimarum tam factas quam promissas congrua Judicis taxatione premissa qua taxatione facta teneatur eum Judex constringere ad solvendum ad voluntatem petentis  Etiam si emptor rem emptam in Judicio abmiserit per sententiam quod ipso iure et facto cogatur venditor vel eius heredes ad refectionem damnorum et expensarum modo predicto vel saltim ad faciendum expensas in causa et ad recipiendum iudicium secundum tenorem instrumenti emptionis ad petitionem emptoris pena omni modo imminente potestati vel Judici contrafacienti vel obmittenti decem flor. auri pro quolibet et vice qualibet.

10 - De partito faciendo parti et modo tenendo per Judicem R.ca

Partitum in Judicio agens quicunque possit facere reo de quacunque quantitate vel re petita utrium velit iurare se petita debere actori vel non debere paratus sit stare de petitis sacramento rei et si reus noluerit iurare seu ad partitum capere ad sacramentum actoris de petitis stetur et pro veritate habeatur (omesso "quicquid actor suo declaraverit sacramento et si ipse reus capiens ad partitum voluerit Jurare tunc stetur eius sacramento et pro veritate habeatur") et quicquid dixerit secundum eius assertionem decidatur causa in absolvendo vel in condemnando  Et si reus ad partitum capiendum coactus capere noluerit Judex deferat sacramentum actori et de petitis sacramento huiusmodi credatur  Et quod si deferens sacramentum in casu relationis noluerit iurare habeatur pro confesso et convicto et similiter nolens iurare nec referre  Et hoc intelligatur quod de facto proprio utrisque fieri possit partitum et non de alieno dummodo in premissis casibus semper dictum partitum debeat per actorem in scriptis offerti (sic) vel per reum  Et quod si quis ipsorum voluerit iuramentum reprobare detur sibi terminus decem dierum ad probandum et probatum habendum ultimo et peremptorie super reprobatione dicti Juramentj vel inde pendentium et emergentium et connex(?) potestati vel Judici in alio predictorum contrafacienti predictorum vel obmittenti penam decem florenorum auri pro quolibet  et vice qualibet penitus et imminente et repertus in periurio puniri debeat in decem florenorum communi predicto Civitatis Amelie, et hoc locum habeat in civilibus tantum. 

11 - De vigore Compromissi et Executione Laudi R.ca

Laudum arbitrium et arbitramentum et quecunque diffinitio cuiuscunque quantitatis negotij seu rei latum per arbitros vel amicabiles compositores sint firma et vera et per potestatem et eius officiales exexutioni mandentur ad petitionem cuiuscunque pro ut esset sententia lata per potestatem vel Judicem plenissimo iure et data nisi ex ipsa causa appareret refutatio vel ab huiusmodj reclamatum et legitime contradictum, vel nisi alie exceptiones legitime essent interposite que sint salve  Contradictor autem vel reclamator ab ipso laudo vel aliquo predictorum si contradittionem ipsam et reclamationem noluerit prosequi seu non inceperit infra decem dies a die lati laudj et sententie laudi vel arbitramenti predictj in Curia Civitatis Amelie vel in alia curia legitime post laudum latum ratum remaneat, ac si non esset ei contradictum  Compromissum in aliquem sive in aliquos factum ex vigore cuius laudum fierit infra Annum valeat ex cuius autem compromissi potestate et super quo non fuerit laudatum infra annum computandum a die conditi compromissi elapso Anno elabatur vigore tam virtus et Jurisdictio compromissi quam etiam in hoc in quem fuerit compromissum nullius valoris vel momentj existat post Annum nisi interim dicto Anno durante per aliquam partium a dicto compromisso vel a tertio aliquo qui factus fuisset per ipsos arbitros seu ab aliquo gravamine quod diceretur illatum per eos esset appellatum et provocatum, quo casu tempora ipsius appellationis seu provocationis non computentur (v'è un "ab" cancellato) in dicto Anno nec computari debeat  Et potestas et Judex vel aliquis alius officialis non debeat in se vel eorum aliquem permittere quod fiat aliquod compromissum et si fieret non valeat et puniatur tempore quo sindicabitur in decem lib. den. pro quolibet et qualibet vice et compromissum et quicquid inde latum vel factum fuerit non valeat ullo tempore et (v'è "si" canc.) ullo modo, et quod questio lis seu scretium verteretur vel esset inter aliquos consanguineos vel affines vel coniunctos usque ad quartum gradum consanguinitatis (sic) vel affinitatis ita quod dictus gradus comprehendatur in presenti statuto de quacunque re vel causa, teneatur potestas vel Judex vel quicunque alius oficialis vel Rector dicte Civitatis qui fuerit requisitus et quocunque de predictis unde non appareret publicum Jnstrumentum videlicet de re vel quantitate et causa de qualis et questio esset mota et intelligatur motam per simplicem querelam vel petitionem alicuius eorum verbo tenus factam, etiam sine libello vel alia petitione in scriptis porigenda (sic) cogere predictos consanguineos coniunctos vel affines ad compromittendum et de Jure et de facto in aliquem vel aliquos eorum consanguineos coniunctos utrique parti qui consanguinei sic electj debeant dictum arbitrium in se recipere et dictas lites questiones et causas inter dictos consanguineos coniunctos vel affines de iure et de facto summarie omni Juris solemnitate obmissa prout eis videbitur diffinire et terminare, Et quicquid per dictos arbitros arbitratores inter dictos consanguineos affines vel coniunctos fuerit dictum sententiatum seu laudatum vel arbitratum valeat et teneat et plenam obtineat roboris firmitatem  Et non possit aliquis contra predicta laudata arbitrata vel sententiata aliquid obicere vel opponere vel de nullitate querere vel contra ea aliquid dicere ex defectu alicuius solemnitatis obmisse vel personarum compromittentium vel personarum in quas compromissum factum est vel de Juris et ordine non servatis vel alia qualibet causa vel ratione post unum Annum elapsum  die lati laudi predicti.  Et Judex contra dictum laudum opponentem non audiat ullo modo ad penam Centum lib. den. pro qualibet vice (manca "Et")quod pena in compromisso vel laudo adiecta contrafacientibus in predictis nihilominus committatur et per observantem exigi possit in casu predicto sicut predicta pena guarentitia esset adiecta  Et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris, et dicti duo Arbitri sic electi teneantur terminare questiones inter dictas personas in quibus esset compromissum in termino eis dandum per potestatem vel alium officialem requisitum de predictis. Si autem non terminaverint ad penam decem soldorum pro quolibet die quod steterint in mora ad ferendum dictum laudum post terminum eis datum predictum  Et si essent electi duo arbitri per predictos qui non essent concordes in modo ferendo (errato, per "ferendi") laudum vel (omesso "in") finiendo eligatur tertius consanguineus communis predictorum coniunctorum non suspectus alicui partium per d.nos Antianos populi vel maiorem partem ipsorum quorum diffinitioni et arbitrationi stetur.  Et predicta omnia predicti coniunctj inter quos esset predictum scretium vel questio teneantur ratificare et approbare predictum laudum et omnia et singula supradicta facere observare ad penam quinquaginta lib. den. communi Amelie applicandam et ad penam contentam in compromisso parti observanti applicandam, et ad penam decem florenorum auri potestati vel Judici vel alteri officiali contrafacienti vel obmittenti in aliqua parte dicti statuti mox incursuram. 

12 - De restitutione Jnstrumenti debiti faciendi soluti R.ca

Soluti seu restitutj debitj instrumentum quicunque habuerit teneatur ipsum instrumentum debitj restituere debitori infra octo dies postquam fuerit sibi petitum et qui contrafecerit solvat communi pro banno decem lib. den.  Et nihilominus ipse creditor eundem instrumentum restituat et de ipso debito refutationem faciat et facere teneatur et pactum de ulterius aliquid non petendo ad sensum sui debitoris. 

13 - Quod Fideiussor possit pignorare debitorem R.ca

Pignora in bobus aratorijs hostijs domus pannis vestitorijs vel de lecto et armis suum nemo valeat debitorem, nec Judex de predictis tenutam det si alia bona mobilia de quibus possit satisfacere creditori det in tenutam eidem et licitum sit in bonis alijs non vetitis huiusmodi sine pena gravaminis eius fideiussoris seu debitoris pro suo voluntatis arbitrio pignorare et ipsi creditori teneatur dare tenutam de bonis predictis  Et quod si alia bona non haberet pro debito sufficientia possit predicta bona vetita in solutum et pagamentum capere et quod primo habeatur recursus contra principalem quam contra fideiussorem sub pena cuilibet officiali  contrafacienti vel obmittentj florenorum auri decem pro quolibet et vice qualibet mox incursura.

14 - Quod Creditor possidens bona sui debitoris

debeat recolligere concreditorem R.ca

Si reperiantur plures Creditores unius debitoris et unus ex dictis creditoribus preveniens alium creditorem in processu inveniatur possidere bona debitoris predictj vel in ipsorum bonorum possessione esse (per "esset") et ipsa bona debitoris predicti vel ipsorum bonorum in tenuta sibi data possederit ne alius creditor fraudetur suo credito  Statuimus et firmamus quod ipse possidens ipsa bona, vel existens in ipsa possessione cogatur et teneatur infra octo dies posquam fuerit requisitus secum admittere et recipere ad ipsa bona concreditorem suum unum vel plures pro quantitate debita dicto creditori dummodo qui prior fuerit in tempore potior sit in Jure ut potior admittatur et in casu premisso pro concursu dictorum creditorum  ibi sunt eiusdem titulj et eiusdem temporis creditores bona sic in tenutam accepta extimentur et extimari debeant per duos extimatores ponendos per ipsos creditores et secundum eorum extimationem si erunt in concordia de ipsis bonis extimatis fiat satisfactio cuiuslibet ipsorum si sufficient ipsa bona, et si non erunt in concordia ponatur tertius extimator unacum predictis, per d.nos Antianos populi qui pro tempore fuerint , et secundum eorum extimationem vel maioris partis eorum satisfiet eis de mandato judicis competentis. Sed si possidens predictus non posset de suo iure (per "iuramento") docere teneatur et debeat relinquere rem possessam per eum ad mandatum Judicis supradicti creditori qui fidem faciat de suo credito, et predicta locum habeant tam in personalibus actionibus quam in realibus et privilegium temporis cuilibet reservetur et salvum sit.

15 - De conservando indemnem fideiussorem R.ca

Principalis debitor et ipsius heredes cogantur ad petitionem sui fideiussoris ut ipsum fideiussorem liberetur et extrahatur indemnem a fideiussione quam penes suum creditorem pro eo prestiterat seu ut cautelam et cautionem idoneam eidem faciant de conservando eum indemnem a fideiussione predicta ad sensum sui sapientis et dictus debitor et ipsius heredes ad hoc cogantur in palatio vel alibi sine salario et oblatione libelli ad voluntatem fideiussoris faciendo eum capi personaliter de facto imponendo ei penam decem soldorum quod a loco ubi coactus fuerit non discedat donec quietum fecerit suum fideiussorem et ipsum absolverit de predictis  Et potestas et Judex et quilibet officialis teneantur facere predicta ad petitionem dicti Fideiussoris diebus feriatis et non feriatis et si fideiussor voluerit tenutam de bonis debitoris detur ei sine salario et oblatione libelli.  Et etiam statuimus quod si quis fideiussor ab eius creditore conventus debitore pro suo fideiussore obmisso, debitum dicto creditori qualitercunque persolverit et quod dictus creditor ante solutionem sibi factam ut de Jure valere possit, ne decipiatur tamen (o "tantum"?) per eum a dicto Fideiussore recepta de solvendo cautione solemni teneatur et debeat reddere ipsi fideiussori contra principalem debitorem omnia iura sua. Si vero ipsa iura non cesserit quod factum fore ex supradicta fraude presumatur quod ipse fideiussor et heredes eius contra ipsum debitorem et eius facultatem et bona si extant in patrimonio debitoris alias (?) contra bonorum possessores quecunque fuerint predicti debitoris auctoritate presentis capituli possit habere recursum et ipsa bona capere et irrevocabiliter iure dominij retinere dummodo de ipsa fideiussione et solutione predicta quam in pecunia sive rebus ipse fideiussor suo creditori asseruit se fecisse constet publico instrumento vel saltim adtestationibus trium testium fidedignorum . Et predicta lucum habeant in preteritis presentibus et futuris dummodo in obligationibus in Judicio factis non vindicentur (?) predicta sibi locum  Ad penam potestatj Judici et officialibus contrafacienti vel negligenti in aliquo predictorum pro quolibet et vice qualibet decem florenorum auri statim imminentem. 

16 - Quod Nullus contrahat cum minore vel filio familias R.ca

Contractum aliquem nullus faciat cum minore viginti annis non habente tutorem vel curatorem sine consilio duorum consanguineorum eidem minori magis intimorum et si dicti consanguinei non essent presentes seu iniuste consentire denegarent tunc Judex possit eorum defectui supplere, ne cum filio familias minore viginti annis sine consensu patris et qui contrafecerit  solvat pro banno communi Amelie decem lib. den. et contractus huiusmodj nullam habeat firmitatem et ex eo quis cogi non possit non obstante si in dicto contractu minor iuraverit non venire contra  Et quod dictus minor non possit nec valeat aliquid tradere donare vel concedere alicui ecclesie piorum locorum seu ecclesiastice persone de bonis eorum sine consensu duorum consanguineorum supradictorum (agg. a marg.) nec etiam possit semetipsum dictis Ecclesijs vel alicui earum offerre nec eas vel aliquam earum intrare sine consensu duorum consanguineorum eidem minori magis intimorum  Et hoc capitulum plenam obtineat roboris firmitatem auctoritate S. D. N. pape quibuscunque in contrarium statutis (per "stantis") dispositionibus iuribus et legibus ac capitulis privilegijs et immunitatibus facientibus non obstantibus  Et potestas et Judex teneatur (per "teneantur") fieri facere refutationem instrumenti debitj et omne alium instrumentum restitui cancellatum ad petitionem  patris tutoris vel curatoris vel ipsorum consanguineorum a creditoribus contrahentibus contra dictam formam huius capituli  Et (si) ipsi creditores refutationem non fecerint et instrumentum debitj non restituerint predictis personis potestas et Judex teneantur et debeant eos condemnare in decem lib. den. et predicta locum habeant in obligationibus ab ipsis minoribus vel filio familias factis et faciendis  Et si in predictis vel in aliquo predictorum dictus potestas vel Judex contrafecerit vel obmiserit in penam incidat decem florenorum auri illico incursuram.

17 - De Communi dividendo R.ca

Divisionem de bonis communibus potestas vel Judex fieri faciat omesso "et") ad eam faciendam consortes cogere teneatur infra decem dies posquam ab aliquo consortium fuerit petitum sine salario et oblatione libelli detur tantummodo facti declaratio Juduci, super qua formetur processus. Et si reus negaverit rem esse communem solvat communi pro banno vigintiquinque lib. den. si actor ipsam rem communem esse probaverit et eum negantem accusaret  Et nihilus reus actore probante rem esse communem cogatur ad divisionem eandem nisi ipse reus probaverit se possedisse rem de qua agitur pro sua tempore a iure concesso ac etiam probaverit rem fore suam iure dominij vel quasi iusto titulo et bona fide nec obstet in predictis si actor non possederit rem communem et querat a reo ante litem contestatam si res de cuius divisione agitur est communis et respondeat sit (per sic") vel non pena potestati vel cuilibet alio officiali contrafacienti vel obmittenti in aliquo predictorum decem florenorum auri mox imminentj.

18 - Quod civis possit pignorare suum debitorem R.ca

Ciivi Ameliensi cuilibet liceat alterum civem et comitatensem Amelie et eius dominium habentem aliquid de bonis eius pro quantitate quam haberet pignorare sine pena usque in quantitatem quam sibi deberet ipse civis vel comitatensis vel in qua pro eo esset alicui obligatus cum nuntio curie precedente tantum mandato potestatis vel Judicis dicte Civitatis quod mandatum non fiat nisi primo dictis officialibus sit facta fides de dicto debito per publicum instrumentum vel per testes unum vel plures vel per Juramentum secundum quod requiritur in probationibus debiti faciendis ubi debitum petitur a cive et dicta probatio fieri possit etiam omni iuris ordine pretermisso reservato ipsi reo iure opponendi tam contra testes quam contra Jnstrumenta et attestationes testium, et idem habeat locum debitoribus forensibus non obstante aliquo statuto vel capitulo statutorum  Et in hac parte dominus pro Vassallo et e converso pro bonis debitoris que habent et quod non possit pignorari sine nuntio curie et pignoretur dominus pro Vassallo et quod si dominus exhiberit vassallum creditori restituatur sibi pignus ad penam et sub pena decem flor. auri potestati vel Judici et cuilibet officiali contrafacienti vel obmittenti penitus incursuram. 

19 - De alienando arborem illi cuius est solum R.ca

Arborem in solo alieno habens teneatur vendere eam ei cuius est solum et dominus soli eam emere quandocunque ab ipsorum altero peteretur pro pretio declarando per duos eorum consanguineos, vel coniunctos vel per Amicos communes et non suspectos alicui partium eligendos ab eis si non aliter concordaretur et potestas vel Judex at petitionem cuiuscunque partium hec petentis predicta fieri faciat sine salario et oblatione libelli et vicini vel alij eligendi de pretio declarantes iurent bene et legaliter facere extimationem sine fraude. 

20 - Quod filie femine superstite masculo non succedant ab intestato

et qualiter tunc dotentur R.ca

Statuimus quod nulla filia neptis proneptis vel abneptis alicuius infrascriptarum personarum, de cuius successione tractaretur nec aliqua persona cuiuscunque sexus vel gradus existat descendens ex tali defuncta persona per lineam femineam succedat et succedere possit ab intestato in aliquo patri matri avo avie proavo proavie abavo vel abavie ab intestato defuncto seu defuncte nec in dicta eius successione audiatur agendo vel excipiendo superstite alicui dictarum personarum taliter defunctarum aliquo eius filio legitimo et naturali inferioris gradus descendentem per lineam masculinam et naturalem ex tali persona defuncta de cuius successione predicta tractaretur et ipsam successionem accettante seu accettare volente et si tenutam vel possessionem de bonis hereditarijs talis persone defuncte seu aliquibus seuo (sic)  aliquo ipsorum bonorum vel aliqua eorum sive alicuius eorum partem haberet ipsam tenutam sive possessionem relinquere et dimittere teneatur dicto legitimo successori talis defuncte persone ad ipsius petitionem ita tantum quod talis filia sive neptis et alia quelibet persona inferius gradus descendens ex masculo legitimo et naturali descendente per dictam lineam masculinam, et ipsa defuncta persona de cuius predicta successione tractatur si dotata non esset debeat decenter dotari de bonis hereditatis talis persone defuncte per eius subcessorem(sic) predictum considerata conditione sue persone et qualitate et quantitate bonorum hereditatis predicte ac etiam de eisdem bonis  alimentari debeat donec fuerit maritata et dotes predictas habuerit cum effectu sive donec monasterium intraverit vel in domo dicte defuncte persone vel alibi stare vel morari voluerit honeste et quod dictus subcessor ad sic dotandam et alimentandam teneatur et cogi possit et debeat cum effectu et pro dictis alimentis et dotibus post mortem talis defuncte persone et ex tempore ipsius mortis etiam antequam nubat omnia predicta bona hereditaria vigore sinone (? Lo stat. 1441 reca "fitione") et auctoritate presentis capituli tali mulieri obnexa et obligata existant et ipsa mulieri sic dotata de ipsis dotibus sit et intelligatur esse contenta pro omni suo iure adeo quod contra bona et hereditates premissarum personarum omnium et cuiuslibet earum nullum habeant vel habere possint recursum, sed ab eis (omesso "sint") et esse debeant penitus excluse auctoritate presentis legis   Et ex testamento vero et qualibet alia ultima voluntate talis defuncte persone succedatur et succedere possint et possit eidem predicte persone et quelibet earum et legata et fideicommissa et omne et quicquid in tali ultimo testamento et ultima voluntate eis vel alicui earum relictum etiam capere et habere possint et possit iuxta tenorem et formam ipsius testamenti sive ultime voluntatis si aliud eis sive ei iuritritum (?Stat. 1441: "Juridicum") non obstat, ita tamen quod ipse mulieris et quelibet earum quibus vel cui bona talis defuncte persone taliter obvenirent ea sibi computent et computare teneantur in ipsis dotibus suis  Et si aliqua de dictis mulieribus dotata fuerit ab aliqua de predictis personis in eius vita vel per ipsius ultimam voluntatem eo casu talis mulier ipsius dotibus sit et esse debeat contenta ita quod nihil ultra quantitatem in ipsa ("in ipsa" per "ipsam") in hereditate vel de hereditate alicuius predictarum personarum petere valeat vel habere nisi secundum expressam dispositionem talium personarum  Et si postquam aliqua de predictis personis nupserit vidua remanserit possit ad domum heredis talis defuncte persone redire et ibi stare ac de ipsis bonis hereditarijs modo predicto alimentari debeat donec iterum maritetur vel monasterium intret, dummodo fructus sue dotis quos haberet vel aliorum suorum bonorum si qua tunc haberet converti debeant in alimenta predicta.  Jnsuper volumus statuimus quod si aliqua ex predictis personis de cuius successione tractaretur in sua ultima voluntate aliquid alicui de dictis mulieribus reliquerit pro ea dotanda vel alia ratione vel modo, et postea antequam decesserit eam dotaverit vel alius eius nomine vel eius negotia gerens et deinde non revocata ipsa sua ultima voluntate in parte predicta decesserit dictum relictum evanescat et evanuisse ipso iure intelligatur pro non facto penitus habeatur  Et si post mortem dicti testatoris successor eius vel alius eius nomine dictam mulierem dotaverit non facta mentione de dote relicta eidem in dicto testamento vel ultima voluntate, seu ipsam dotem promiserit usque ad quantitatem dotis sic relicte in testamento patris , dictum relictum factum in dicto testamento vel ultima voluntate predicta pro ipsa dote sit et intelligatur revocatum et annullatum et compensatum in dicta promissione vel dote postquam fuerit sibi satisfactum de dote sic promissa post mortem dicti testatoris et super et de predictis et quolibet predictorum si de eis vel eorum aliquo seu eorum vel alicuius eorum occasione aliqua lis questio vel controversia oriretur vel esse possit teneatur et debeat Judex curie Civitatis Amelie cognoscere procedere pronuntiare diffinire et exequi breviter summarie et de plano et sine strepitu et Judicij figura ad penam potestati vel Judici contrafacienti vel negligenti in predictis vel aliquo predictorum XXV florenorum auri pro quolibet et qualibet vice.

21 - De successione decedentium ab intestato R.ca

Decedenti ab intestato sive fuerit talis decedens habiles (sic) ad testandum sive non, sive fuerit masculus sive femina sic ab intestato decedens cum liberis, liberi eius (invece di "et") legitimi et naturales masculi, hoc est filius nepos pronepos, et alius sive alij descendentes masculini tantum succedant in tota hereditate predicti decedentis ab intestato secundum gradus et prorogativam (sic)  Et si ex dicto tali decedente ab intestato remanserint filie femine una vel plures sine filijs masculis uno vel pluribus vel alijs descendentibus ex masculo superstitibus (in agg. lat. da "uno" a "superstitibus") fratribus carnalibus dicti defuncti vel eorum filijs masculis quod tunc dicte filie femine una vel plures nate ex dicto decedente ab intestato non extantibus dictis masculis succedant et succedere debeant in tota hereditate ipsius defuncti sine masculis descendentibus, ex eo ex masculina linea dummodo quod si dicte filie femine una vel plures postea decesserint sine filijs quod tunc dicta hereditas olim ipsius patris dicte femine sic ab intestato defuncte et eius bona hereditaria predicta devolvantur et convertantur spectent et pertineant detracta legima debita iure nature que debeant apud heredes dicte filie femine seu feminarum defunctarum sine filijs , ad fratres carnales unum vel plures predictos ipsius defuncti ab intestato vel ad filios dictorum fratrum carnalium seu fratris.  S in (forse "sive") autem ex dicto ab intestato decedente sine filijs masculis vel alijs descendentibus ex linea masculina vel filiabus feminis primi gradus extarent vel supervenirent neptes femine vel alie inferioris gradus descendentes per lineam femeninam (sic) et extantibus fratribus carnalibus uno vel pluribus dicti ab intestato defunctj vel masculis dictorum fratrum quod tunc dicte neptes femine vel alie inferioris gradus predicte in nullo succedant dicto ab intestato decedenti sed ipsi fratres carnales unus vel plures si extarent vel eorum filij masculi succedant et succedere debeant in tota hereditate dicti ab intestato defuncti. Si vero ex dicto ab intestato defuncto sine masculis descendentibus ex eo tempore mortis sue extarent neptes ipsius defuncti una vel plures nate ex filio masculo predefuncto quod tunc dicte neptes succedant et succedere possint et debeant in tota hereditate predicta sive una sive plures fuerint et post obitum ipsarum neptium habeat locum et servetur illud quod in filiabus primi gradus post eius obitum superius ordinatum et statutum est. Sed si post mortem dicti defuncti ab intestato extarent et concurrent filie femine primi gradus ipsius defuncti ab intestato una vel plures et neptes una vel plures que extarent ex ipso filio predefuncto tunc volumus et statuimus quod predicte filie et neptes una vel plures pariter succedant pro equali portione in hereditate predicta collatis et remissis dotibus in ipsa hereditate et contributis, si aliqua predictarum fuisset primitus dotata ita quod computatis dotibus predictis pares sint et esse debeant in dicta successione  Sed si aliqua persona de Civitate vel Comitatu Amelie ab intestato decesserit sine liberis superstitibus  sed superstitibus sibi aliquibus seu aliqua persona usque in tertium gradum sue agnationis inclusive intelligendo ipsum gradum secundum ius canonicum succedat sibi prossimior de dicta sua agnatione hoc intellecto et declarato quod in dicta successione non habeatur nec haberi debeat distinctio seu consideratio vel respectus an talis prossimin (per "proximior") coniungebatur tali defuncte persone ex utroque parente sive per lineam utriusque parentis seu ex uno vel unus tantum , dummodo ex patre ipsius defuncte persone seu ex eius paterna linea saltim eidem coniunctus extiterat. Preterea volumus quod neptes ex fratri carnali quondam(?) talis defuncte persone succedant eidem unacum eorum patruo eodemque fratre quondam(?) talis defuncte persone in stirpe et non in capite. Mater vera ipsius quondam(?) defuncte persone in dicto casu in sola octava parte bonorum ipsius quondam(?) sui filij seu filia succedat et succedere possit eidem et ipsa octava parte ipsa mater dicto casu contenta sit et esse debeat adeo quod nil amplius iure successionis petere vel habere possit de hereditate predicta, matre vero non extante succedat eidem ab intestato quondam(quedam?) avia sua materna in octava predicta et ipsis matre et avia non extantibus simili modo succedat ei pro avia quondam(quadam?) eius paterna. Videlicet mater avi sui paterni avia vero materna videlicet mater matris et proavia materna videlicet avia matris dicte defuncte persone seu aliqua persona de cognatitia prole quondam(?) ipsius defuncte persone sive patris eiusdem in dicto casu ad dictam successionem nullatenus admittatur  Ita tamen quod in dicta agnatitia prole non includantur nec intelligantur includi aliqua femina excepta sorore carnali sive nepte videlicet filia fratris carnalis et amita quondam(quedam?) talis persone defuncte que sole scilicet soror neptis et amita in dicta prole agnatitia et in eius numero comprehendantur et comprehendi valeat in casu predicto si et in quantum eo casu tali defuncte persone non supervivat aliquis quondam(quidam?) eius frater carnalis legitimus et naturalis sive nepos legitimus et naturalis natus ex fratre carnali quondam(?)talis defuncte persone quibus fratre carnali et nepote vel aliquo eorum extantibus et superviventibus seu extantibus et superviventibus dictis sorore et nepte et amita quondam(quedam?) talis defuncte persone (in margine) a dicta eius successione dicte soror neptis et amita repellantur et ad eam dicti quondam(?) eius frater et nepos admittantur et admictantur (ripetuto nel testo) et admicti possint. Sed etsi dicte mater avia et proavia paterna vel aliqua earum que in dicta octava ordine premisso succederent seu succedere possent ut dictum est, non extarent seu succedant nihilominus talis defuncte persone eidem proximiores de dicta sua agnatitia prole ut superius dictum est  Verum si talis persona decesserit condito testamento vel alia ultima voluntate et in ipso vel in ipsa quocunque titulo iure vel modo aliquid reliquerit ipsi sua matri avie vel proavie eo casu talis eius mater avia vel proavia dicto relicto contenta sit et esse debeat nec ultram in dicta vel de dicta hereditate iure succesionis petere possit.

22 - De Advocatis et Procuratoribus dandis  R.ca

Potestas seu Judex teneatur unicuique petenti in quacunque causa dare et datos cogere Advocatos et procuratores quem seu quos voluerit pro salario competenti nisi iustam causam petitus habens se excusaret, hoc salvo quod si alquis conduxerit tot Advocatos quod aliqua pars seu alia in Civitate Amelie non inveniret fiat tunc inter partes etiam de conductis distributio et datio coequalis (sic)  Et quod propter absentiam advocatorum vel procuratorum processus non retardetur nec quoquomodo ultietur (per "vitietur") etiam licet quis ipsos non reperierit (sic).

23 - De diebus feriatis in Civilibus Causis  R.ca

Feriati dies quibus in causis civilibus ni (per "nisi") tantum alimentorum mercedis operariorum et causis locatorijs operariorum et instrumentorum  ad ipsa opera facienda actorum et vasis ad huiusmodi reponendos fructibus et vitturis (per "vecturis") et alijs et alijs (ripetuto) casibus in quibus iura et statuta permittunt cause alique non tractentur sunt hij Festivitatum solemnium que ad dei et sanctorum reverentiam sunt indicte sicut sunt dies Festivitatis Nativitatis Domini S.cti Stephani S.ctorum Johanisbaptiste (sic) Evangeliste, s.ctorum Jnnocentium S.ti Silvestri Circuncisionis (sic) D.ni Epiphanie Septem dierum dominice passionis festi Resurrectionis cum septem sequentibus festi Ascensionis Pentecostes cum duobus sequentibus Nativitatis S.ti Johannis baptiste omnium Festivitatum gloriose Marie sempre Virginis Scilicet annuntiate Nativitatis, Purificationis, Assumptionis festivitatum omnium Apostolorum beati Laurentij dedicationis apparitionis S.ti Machaelis Archangeli Festi omnium Sanctorum S.ti Martini pariter (?) apostolorum Festi S.te Firmine de mense Novembris S.ti Olimpiadis S.ti Secundi de mense Junij Jnventionis S.te Crucis Conversionis S.ti Pauli Festi beati Benedictj S.ti Marci Evangeliste S.ti Cataldi m. S.ti Pangratij S.te Marie Magdalene S.ti Justini S.ti Luce  Et S.ti Mathei Evangelistarum  Sancti Augustini S.ti Hieronimi S.ti Gregorij S.ti Ambrosij S.ti Nicolai Sancte Lucie S.ti Francisci et dierum dominicarum quibus diebus dominicis et festorum Judex pro tribunali non sederit super quibus causis  Sed si diebus ipsis procederetur in causis malleficiorum processus valeat et tenent et servetur omni modo quo melius potest  Jtem tempus feriarum rusticorum(sic) pro messibus et vennembijs recoligendis inducatur per consilium generale Civitatis Amelie  Jn causis autem criminalibus ferie rustic. non habeant  locum  Numerus autem dierum prefissorum terminorum a Judice qui inciderent et finirentur in dictis ferijs tempore feriarum non currant.  Sed elapsis ferijs incipiant currere et intelligantur interim non currisse  Sed dicti termini dicto casu conserventur illesi absque aliqua restitutione facienda  Et quilibet Judex et Notarius potestatis et Communis diebus non feriatis et quibus permittitur debeant sedere ad bancum ad Jus reddendum ab omnibus petentibus et ad causas expediendas a mane usque ad tertiam et a nonis usque ad vesperas vinculo iuramenti et ad penam quinque lib. den. quam penam pro quolibet die qua non sederit dicto communi solvere teneatur.  Volumus etiam quod hostia palatij communis de die continue stent aperta et quod Notarij potestatis non mittant acta extensa ad quaternum dum sunt ad bancum immo mittant in memoriale et postea mittant ad quaternum. 

24 - Quod per principales personas iuretur de calumnia 

et positionibus respondeatur  R.ca

Juramentum de calumnia prestetur (omesso"et") positionibus respondeatur a principalibus personis ac etiam iuramentum de veritate dicenda et non per procuratorem nisi principales persone non essent in Civitate vel districtu Amelie vel nisi esent procuratores forenses vel minoris etatis vel tantum pupillorum  Et quando respondetur positionibus Judex faciat discedere a banca Advocatos et procuratores et principales personas secrete positionibus respondeatur (omesso: "negans positionem ubi tractatur") de facto ipsius proprio in quo non possit pretendere ignorantiam et ea legitime probaretur solvat pro qualibet positione non credita et probata quinque soldos dicto communi et debeat semper responderi certum scilicet utrum credat vel non credat ad penam potestati vel Judici contrafacienti XII flor. auri mox imminente. 

25 - Lucretur maritus quartam partem dotis

sue uxoris decedentis sine filijs  R.ca

Lucretur maritus quartam partem dotis sue uxoris sine filio vel filijs decedentis ex eo et dicta uxor sua communiter habitis quandocunque decederit postquam eam duxerit ad domum suam de qua quarta parte dictus maritus non possit modo aliquo defraudari sive dos consistat in pecunia numerata sine non.  Et hoc capitulum locum habeat tam in nuptis quam in nubendis  Mobile autem quod extabit ex dicta muliere defuncta integraliter revertatur ad heredes dicte mulieris defuncte.  Addiciens ne dicte mulieres priventur de facto potestate testandi quod si ipsa mulier habens filios vel non, testari voluerit de bonis suis et eius maritus vel alius impediret ipsam facere testamentum itaque non fecerit dictus maritus dicto casu pro eius pena sit et esse intelligatur privatus de dicta quarta parte dotis et lucro ipsius partis (ann. a marg.) dotis et presumatur auctoritate presentis capituli ipsum maritum dictum impedimentum prestitisse ad predicta et si hoc probaretur saltim per duos testes masculos vel feminas (manca: "al.(alias?) bone fame et oppinionis verumtamen si decesserit cum filijs et dicti filij post mortem sue matris decesserint  videlicet femine infra duodecim annos") masculi infra quatuordecim tunc medietas hereditatis mulieris defuncte et impedite sic testari revertatur ad domum de cuius bonis superstito alicui dictarum personarum taliter defunctarum aliquo eius eius (ripetuto) filio legitimo et naturali inferioris gradus descendente per lineam masculinam et naturalem ex tali persona defuncta de cuius successione predicta tractaretur et ipsam successionem acceptante  seu acceptare volente et tenutam vel possessionem de bonis hereditarijs talis persone defuncte seu aliquibus vel aliquo ipsorum bonorum vel aliqua eorum sive alicuius eorum parte habuerit ipsam tenutam seu possessionem relinquere et amittere teneatur dicto legitimo subcessori talis defuncte persone ad ipsius petitionem ita tamen quod talis filia sive neptis et aliqua quelibet persona inferioris gradus descendens ex masculo legitimo et naturali descendente per dictam lineam masculinam   Et ipsa defuncta persona de cuius predicta successione tractaretur si dotata non esset debeant(sic) dotari decenter de bonis hereditarijs talis defuncte persone per cuius subcessorem predictum considerata conditione sue persone et qualitate et quantitate bonorum hereditatis predicte, ac etiam de eisdem bonis alimentari debeat donec fuerit maritata, et dotes predictas habuerit cum effectu sive donec monasterium intraverit ut in domo dicte defuncte persone vel alibi stari vel morari voluerit honeste et quod dictus subcessor ad sic dotandam et alimentandam teneatur et cogi possit et debeat cum effectu, et pro predictis alimentis et dotibus post mortem talis defuncte persone ex tempore ipsius mortis et antequam nubat omnia predicta bona hereditaria vigore sinone (?) et auctoritate presentis capituli tali mulieri obnexa et obligata existant et ipsa mulier sic dotata de ipsis dotibus sit et esse intelligatur contenta esse  pro omni suo iure , adeo quod contra bona et hereditates predictarum personarum et cuiuslibet earum nullum habeant vel habere possint recursum sed ab eis sint et esse debeant penitus excluse auctoritate presentis legis  Ex testamento vero et qualibet alia ultima voluntate talis defunte persone succedatur et subcedere possint et possit eidem predicte persone et quelibet earum et legate et fideicommissa et omne quicquid dicte dotes dicte mulieri date vel solute fuissent ad cuius medietatis subcessionem in dicto casu privatum et privatos esse decernimus heredes et subcessores dictorum filiorum sic defunctorum quorum mater fuisset impedita testari ut dictum est.

26 - Quod Mulieres bone fame non teneantur intrare Palatium  R.ca

Mulier bone fame ad se excusandum seu ad testimonium aliquod perhibendum non debeat aliqua ratione cogi nec etiam cogatur ire seu intrare palatium communis sed notarius curie ad eius testimonium seu ad excusationem recipiendum debeat ire recepturus ad aliquem locum in presentia alicuius coniuncte persone sibi pro ut ipsa mulier eligerit   Et si in aliquo predictorum contrafactum fuerit solvat potestas vice qualibet Communi pro pena quinque flor. auri et eiusdem mulieris excusatio seu testimonium in causa prestitum seu factum nullo modo valeat. 

27 - De non recipiendo in fideiussorem

qui patres habeant  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod potestas Judex et notarius non debeant aliquem recipere in fideiussorem qui patrem habeat sed semper teneatur querere si patrem habet nec possint recipere aliquem Advocatum Judicem vel procuratorem vel notarium in fideiussorem et si receperit non teneat fideiussio predicta etiam si statuto renuntiarent et si contrafecerint solvat contrafaciens communi Amelie de suo salario decem lib. den.orum.

28 - Quod per Commune Amerie nulla obligatio fiat  R.ca

Per Commune Amelie fideiussio confessio depositum seu alia obligatio non fiat nec fieri possit pro aliqua persona seu Communitate seu universitate existentibus vel existente extra Jurisditionem communis Amelie et hoc capitulum sit precisum  Et si Antiani contra hoc capitulum fecerint solvant pro banno Commune Amelie quinquaginta lib. den. et suo risico procedat obligatio et non contra Commune. 

29 - Quod cogatur damnificans ad refectionem 

damnorum  R.ca

Si aliquis Civis vel Comitatensis ob debitum alicuius Civis vel de qComitatu Amelie seu ob sententiam vel condemnationem seu ob inimicitias vel iniurias seu causis et occasionibus quibuscunque iniurijs (?) commissis per dictum Civem quorum causa et occasione aliquis Civis Amerinus vel Comitatinus damnum pateretur extra districtum Amelie vel expensas quocunque modo in curia vel extra quia qui occone (per "occasione") damni dat damnum dedisse videtur   Et quod potestas vel Judex teneatur et debeat ad eius petitionem illum cogere de facto sine figura Judicij facta solum fide de damno recepto pro quo damnificatus esset ad refectionem dicti damni et expensarum in persona vel rebus ad eius voluntatem  Addicientes quod si in Civitate vel comitatu vel districtu Amelie ille civis vel comitatinus cuius causa et occasione quis damnum passus est non haberet bona sufficientia pro dicto damno seu de illis bonis satisfactus non esset damnum passo (sic) infra decem dies post requisitionem damnificatj nec capi posse personaliter tunc condemnetur Communi Amelie in illa quantitate in qua quis diceret se damnificatum et etiam ad satisfaciendum damnum et interesse et expensas damnificato super quo procedi possit per inquisitionem denuntiationem seu querelam sine figura Judicij  sub pena potestati vel Judici in predictis vel aliquo predictorum contrafacienti vel obmittenti vel negligenti vigintiquinque florenorum auri penitus imminente pro quolibet et vice qualibet.

30 - Quod habitantes in eadem domo non faciat(sic)

iniuriam unus alteri  R.ca

Habitantes in una domo seu edificio unus desuper et alius desuptus divise debeant se sic curialiter genere quod nullum incongruum unus alteri faciat et si habitans desuper proiecerit vel fecerit aliquid turpe inferiori solvat pro pena Communi predicto quinque lib. den.  Et si habitas (sic) subtus aliquid aliquid (ripetuto) incongruum et turpe superiori faciens solvat Communi predicto quinque lib. den.  Et ille qui tenet desuper debeat ita claudere seu murare voltam seu solamen quod nil turpe debeat seu possit defluere in domo vel ante domum inferioris et qui contrafecerit solvat eandem penam si de hoc fuerit accusatus sub pena penitus imminente potestati vel Judici decem florenorum auri contrafacientj vel obmittentj in aliquo predictorum.

31 - De murando inter consortes  R.ca

Muri communes inter consortes possint murari et super eis unus ex consortibus alvare (per "altiare") invito consorte tamen requisito si vult tenere ad expensas in dicto opere quod vult consors alvare (per "altiare") et adequare domum suam vellet dicto muro de novo per consortem murato quod ante omnia debeat ipsi consorti reficere medietatem expensarum ipsi consorti factarum in muro per consortem predictum qui dictum murum alvavit (per "altiavit") et muravit ad extimationem duorum magistrorum ponendorum unus pro una (sic) et alter pro altero consortium predictorum quorum extimationi quilibet parere debeat et si dicti magistri non essent in concordia in extimatione predicta tertius magister eligatur ad predicta et eligi debeat per d.nos Antianos populi Civitatis predicte quorum extimationi vel declarationi vel saltim maioris partis eorum pareri stare debeat per ipsos consortes ad penam quinquaginta lib. den. et si dictus consors qui muraverit extimationi predicte parere nollet et non permitteret suum consortem murare alvare (per "altiare") et adpodiare dicto muro offerentem velle reficere eidem medietatem expensarum predictarum solvat pro pena communi Amelie quatraginta lib. den. et potestas offerenti reficere dictas expensas debeat dare auxilium et favorem in murando et applicando dicto muro communi salvo quod si communio dicti muri negaretur  quod altiari vel appodiari non possit nisi omnino constiterit de communione rationabiliter et quod nullus consors possit deviare cursum aque seu stillicidij supra et versus domum sui consortis ad dictam penam  Et quod inclusimen alicuius domus aliquorum consortium que esset divisa lecitum sit consorti claudere et murare in confinio super solo utriusque consortis requisito tamen consorte et teneatur tamen solvere medietatem expensarum dicti clusiminis de muro condecenti et competenti et consors qui non fecerit partem suam muri seu clusiminis cogatur per potestatem solvere in pecuniam usque in quantitatem qua pretenderetur domus sua et idem intelligatur semper quando voluerit muro communi recipere comode et hoc fiat summarie sine salario et oblatione libelli et sine strepitu et figura Judicij.  Addicientes quod si unus convicinus super transenna communi sibi et alij convicini vellent facere conductum ne aqua destruat parietes dictus convicinus teneatur ad medietatem expensarum ac etiam ad dandum appodium pro dicto conductu que expense possint peti quandocunque a dicto convicino sine figura Judicij ut dictum est sub pena potestati vel Judici in aliquo predictorum contrafacienti vel obmittenti XV florenorum auri illo (per "illico") imminente pro quolibet et qualibet vice.

32 - Quod Exceptiones possint opponi contra instrumenta

edita extra districtum Amerie  R.ca 

Item statuimus quod si aliqua quantitas pecunie appareret mutuata vel depositata alicui inter Amerinos extra Civitatem Amelie et deide appareret aliquod publicum instrumentum et talis mutuator vel deponens peteret in curia Amelie, cuilibet sit licitum opponere omnes exceptiones non numerate pecunie et omnes alias sibi competentes et competituras et potestas teneatur observare predicta ad penam decem librarum de suo salario et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

33 - De cedendo bonis  R.ca

Quia in fraudem creditorum (manca "plures") imo multi cedunt bonis clam et occulte , Statuimus quod quicunque voluerit suis bonis cedere infrascripta forma servetur videlicet quod die fori in locis consuetis banniatur ex parte d.ni potestatis vel aliorum officialium dicte Civitatis quod omnes creditores talis volentis cedere bonis compareat (sic) d.no potestate ad videndum cessionem quam dictus talis intendit facere et simile bannimentum fiat die dominico et die sabbati proxime subsequenti fiat dicta cessio bonorum in platea Communis presentibus officialibus dicte Civitatis et omnibus qui ad hoc voluerint interess (sic) sono tube premisso et aliter facta non valeat et debeat dimittere omnes pannos creditoribus suis usque ad interulam in dicta platea tubis sonantibus   Et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris   Non obstante quod aliquis renuntiaverit in aliqua forma   Et nihilominus dictus credens (per "cedens") sit ex tunc ab omni officio communis exclusus et privatus   Et nihilominus mittatur et mitti debeat in campanile communis per unum Annum, dummodo predicta locum non habeant in mulieribus quibus mulieribus sit licitum bonis renuntiare ad bancam dicti Communis coram potestate vel Judice sine aliqua solemnitate et ad penam aliquam non teneatur. 

34 - Quod Nullus det damnum in tenutam datam  R.ca

Statuimus quod si aliquis habuerit aliquam tenutam per Curiam dicte Civitatis ex primo decreto in bonis alicuius quod in ipsis bonis nullum damnum referat nec faciat et si contrafecerit teneatur ad illam penam quam solverit si in bonis alicuius damnum dedisset. 

35 - Quod viso publico Jnstrumento facto a viginti

Annis citra fiat preceptum debitori  R.ca

Cuilibet creditori liceat petere exigere cum effectu a quibuscunque creditoribus (errato per "debitoribus") suis quamcunque pecuniam et rem quam recipere et habere deberent a dictis eorum debitoribus ex vigore et authoritate (sic) instrumentorum capitulo infra proxime subscripto semper salvo et quod in petitione et repetitione dicte quantitatis pecunie vel rei nulla petitio sive libellus offeratur aliqua ratione vel causa sed sempre tales creditores  in Curia dicte Civitatis audiantur sine oblatione libelli et possint et valeant contra dictos eorum debitores ius suum prosequi pro velle ipsorum ut postulat ordo Juris  Et viso publico instrumento per Judicem fiat preceptum debitori ad petitionem creditoris sui.  Jn debitis vero et pro debitis unde appareat publicum Jnstrumentum ultra viginti annos libellus offeratur et offerri debeat et super eo procedi ut postulat ordo Juris  Et quilibet Notarius dicte Civitatis et eius Comitatus possit et valeat ubicunque etiam extra districtum dicte Civitatis et inter quosqunque et quilibet alius Notarius ad petitionem alicuius Civis vel districtualis dicte Civitatis facere contra habentes preceptum guarantigie super quocunque contractu vel re debita vel promissa sub hoc tenore   Et insuper ego talis n. infrascriptus precepi et preceptum guarantigie feci supra dictis obligatibus seu promittentibus seu confitentibus et contrahentibus ut observent et observari debeant omnia et singula in dicto instrumento contento et dictum preceptum habeat vim diffinitive sententie ita quod in contractibus mutui et depositi (omesso "et") in quacunque obligatione aut confessione aut promissione pecunie aut alterius cuiuscunque rei unde appareat publicum Jnstrumentum ubi esset scriptum preceptum guarantigie predicte  Contra dictum instrumentum nulla possit opponi exceptio nisi tantum falsi soluti transactionis pacti et iudicate rei hoc declarato (manca "quod") per oppositionem dictarum exceptionum vel per aliquam earum nullus debitor relaxari debeat nisi primo discussis exceptionibus predictis si opponere volet  Et quod ad petitionem cuiuscunque creditoris viso dicto publico instrumento cum guarantigia teneatur cogere dictum debitorem sine aliquo alio precepto ad observationem casuum in dicto instrumento contentorum ad penam vigintiquinque lib. den. de suo salario ac si preceptum esset factum debitori per Judicem secundum formam statutorum dicte Civitatis et terminus decem dierum qui datur ad solvendum debitori esset elapsus, teneantur tantum dicti creditores antequam debitor accipiatur solvere salarium communi secundum formam statuti et fidem facere potestatj vel Judici de solutione huiusmodi per apodissam  seu bullettam manu Camerarij Communis qui pro tempore erit subscriptam et aliter quis capi non possit  et hoc statutum in quantum de guarantigia loquitur locum habeat  a vigintj annis citra et in futurum non obstante iure vel statuto aliquo dicte Civitatis quod in contrarium loqueretur.

36 - Quod quilibet debitor possit offerre 

de bonis suis creditori suo  R.ca

Statuimus etiam quod nulla persona de dicta Civitate Amelie vel eius districtu possit personaliter cogi constringi aut detineri ad aliquod debitum persolvendum a decem lib. supra si obtulerit et dederit cum effectu de bonis suis pure et simpliciter non obligatis nec generaliter nec specialiter ad petitionem et voluntatem creditoris et etiam de melioribus ab una parte dictorum bonorum secundum extimationem faciendam per duos bonos homines ponendos. Scilicet unum pro parte debitoris et alium pro parte creditoris ab eis de congrua extimatione facienda recepto primitus Juramento  Et si dicti duo boni homines sic positis non se concordaverint in extimatione facienda ponatur tertius per d.nos Antianos populi et dicti duo positi cum dicto tertio debeant dictam extimationem facere infra quinque dies a die electionis dicti tertij  Et quod debitor predictus teneatur et debeat omnia et singula sua bona stabilia et mobilia excedentia summam et valorem Centum soldorum in scriptis dare et rassignare coram Judice tali suo creditori antequam discedat de palatio predicto ipse debitor   Et si ante dictam oblationem et assignationem discederet de palatio predicto ipse debitor beneficio dicte oblationis sit ipso iure privatus et creditor eligat extimatores pro parte sua die dicte oblationis qui extimatores teneantur  et debeant ad penam decem lib. extimare de ipsi (sic) bonis usque ad quantitatem debitam de quibus bonis dicto creditori placuerit   Et facta dicta extimatione dictus creditor habeatur pro vero domino et possessore rerum extimatarum et ipsa bona extimata per se ipsum et sua authoritate possit apprehendere  et tenere  Et nihilominus teneatur et debeat dictus debitor dicto creditori de rebus extimatis venditionem facere pro pretio per dictos extimatores declarato cum idonea cautione et ad sensum sapientis creditoris in continenti facta extimatione predicta ad penam decem lib. den. pro quolibet die quo dictus debitor fuerit (omesso "in mora et post quam dictus creditor fuerit") requisitus et interpellatus per suum debitorem, qui ita vellet et offeret dare de bonis suis creditori predicto secundum formam statutj dictus creditor teneatur et compellatur recipere nisi per pactum contrahentium tempore celebratj contractus in contrarium foret actum secundum dictam formam et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris absolute et precise debeat observari non obstante aliquo statuto vel ordinamento quod in contrarium loqueretur   A decem vero lib. infra et pro ipsis decem lib. quilibet possit et valeat conveniri et ad solvendum personaliter cogi et constrigni secundum formam iuris et statutorum dicte Civitatis iure aliquo non obstante quod in contrarium loqueretur dummodo dictum beneficium offerendi locum habere non possit in publicis mercatoribus  Civitatis et Comitatus Amelie qui pro qualibet quantitate pecunie ad petitionem sui Creditoris in pecunia numerata solvere teneantur pena potestati vel Judici contrafacientj vel obmittenti in aliquo predictorum decem florenorum auri mox imminente pro quolibet et vice qualibet. 

37 - De Sequestratione facienda  R.ca

Ad petitionem cuiuscunque petentis viso publico Jnstrumento vel saltim Juramento recepto ab ipso petente potestas et quilibet officialis contra forensem vel suspectam personam etiam si forensis non fuerit de qua suspitione stetur sacramento creditoris sequestrationem rerum suarum et ipsius capturam facere teneretur  Et dicta sequestratio duret donec debitor de cuius bonis sequestratio facta foret satis daret idoneo de Judicio sisti (?) et Judicatum solvendo vel deponeret quantitatem petitam  Et ipsa sequestratio et captura fieri possit quolibet tempore exceptis vigilijs et festivitatibus beate Firmine de mense Novembris Nativitatis D.ni et pascatis resurrectionis quibus vigilijs et festivitatibus sequestratio et captura fierit non possit.  Petitor vero dicti sequestri si in sua defensione deficeret in expensis legitimis et ad interesse parti summarie condemnetur  Et dictus potestas Judex vel alius officialis in aliquo predictorum contrafecerit (sic) vel obmiserit pena incurrat decem florenorum auri statim immediate pro quolibet et vice qualibet.

38 - Quod conserventur indemnes illi

qui se obligaverint pro Communi  R.ca

Ad prebendum materiam Civibus Amerinis et alijs quibuscunque onera communis suscipiendis temporibus opportunis statuimus et ordinamus quod omnes et singuli qui pro communi Amelie ad cuius petitionem fideiubeno (sic) vel alio quovis modo etiam tanquam principales sub nomine cuiuscunque contractus se obligabunt se pro communi penes aliquem vel aliquos creditores de aliqua re vel pecunia ipso facto sint et conserventur indemnes a dicta obligatione pro Commune Amelie ita et taliter quod omnes et singulas expensas damna et interesse que dictus talis obligatus fecerit et substinuerit in Judicio vel extra pro dicta tali obligatione per Commune Amelie et eius causa in quacunque curia vel loco dictum Commune Amelie absque alijs probationibus eidem obligato absque nova deliberatione reficere teneatur  Et nihilominus  ad petitionem obligatj predictj vel obligatorum teneatur et debeat dictum Commune dictam causam in se suscipere et defendere per se ipsum omnibus suis sumptibus et expensis et omnia et singula facere que dicto obligato vel obligando videbitur et placebit  Et d.ni Antiani qui pro tempore erunt in hac parte personam integri Communis gerant et gerere intelligantur  Jta quod absque nova deliberatone possint et debeant predicta et pro conservatione dicte indemnitatis legitime adimplere gerere et facere non obstantibus aliquibus statutis supra vel infrapositis. 

39 - De arbitris cogendis per Potestatem  R.ca

Arbitri seu positi ad aliquam causam sedandi et ponendi imposterum (sic) a partibus summarie causam eis compromissam debeant penitus terminare infra octo dies et potestas et eius Judex eos cogere debeat si causam in se susceptam terminandam ad petitionem cuiuscunque petentis statuto aliquo contrario non obstante sit pena potestatj et Judici contrafacienti vel obmictenti in aliquo predictorum decem florenorum auri pro qulibet et vice qualibet.

40 - Quod acta Communis possint

publicari in cartis bombicinis  R.a

Omnia acta Communis predicti tam civilia quam criminalia et quecunque (scritte in correzione sopra altre parole da "tam" a "quecunque") alia scribi valeant et publicari in cartis bombicinis et in quaternis dictarum cartarum bene legaliter sub ideo (per "idoneo") corio carte pecudine per notarium potestatis et quoscunque alios officiales Communi predicti et per quoscunque alios Notarios et ipsa acta possint exempari et copie valeant et teneant et plenam obtineant plenam (ripetuto) roboris firmitatem tamquam publica et idonea et omni modo fide digna ac si essent scripta et publicata in cartis idoneis pecudinis.

41 - De ratificatione gestorum  R.ca

Omnia et singula per viam contractus gesta et acta retro inter contrahentes quoscunque et quandocunque ex curia (per "concursa") retro que firmitatem recepissent ex vigore alicuius capituli statutj Civitatis Amelie etiam que in presenti volumine confirmata vel repetita non essent  ad scandalum removendum rata sint et firma et plenam obtineant roboris firmitatem authoritate presentis statutj non obstantibus aliquibus que in contrarium loquerentur.

42 - Quod habentes dotes mulieris 

teneantur alimenta prestare  R.ca

Quicunque habens dotem mulieris teneatur alimenta prestare eidem non restitutam dictam dotem (nelle ultime tre parole cancellata la "m" finale) teneatur et debeat eidem mulieri dare et solvere alimenta secundum quantitatem dotis et qualitatem mulieris et Judex teneatur nomine alimentorum decernere ipsi mulieri prestandorum et dandorum duos den. pro lib. pro quolibet mense sive dos petatur sive repetatur   Et in petitionem et repetitionem dotis salarium non solvatur contrario aliquo non obstante  Et si talis habens dotem noluerit amplius ipsas dotes alimenta tenere teneatur et debeat ipsam dotem deponere in den. apud aliquem mercatorem sufficientem vel eo citato personaliter vel ad domum predictam dotem recipere debente et facto dicto deposito alimenta de dictis dotibus non currant ulterius et habeat hoc locum in preteritis presentibus et futuris   Addicientes quod dicti duo denarij pro libra pro quolibet mense intelligantur etiam declaratur posito quod Judex ad declarandum non fuisset requisitum. 

43 - Quod nulla donatio fieri possit per mulierem

sine consensu   R.ca 

Quoniam mulieres de facile possunt decipi et fraudari nulla id circo possit donatio fieri per aliquam mulierem alicuius sine presentia et voluntate patris vel fratris carnalis si haberet et sine presentia et consensu viri si virum habet, et sine presentia et consensu filij maioris quatuordecim Annis  Et si virum non habet vel saltim duorum consanguineorum eidem mulieri magis intimorum si patrem vel fratrem vel virum seu filium ut dictum est non haberet  et si aliter fieret non valeat ipso Jure et potestas et quilibet alius officialis dicte Civitatis teneatur et debeat vinculo Juramentj et ad penam Vigintiquinque lib. den. pro quolibet ad petitionem cuiuscunque mulieris donantis petentis facere revocari et cassari dictam donationem factam contra dictam formam cogere et constringere realiter et personaliter ad cassandum ipsam donationem  Et si ille qui receperit dictam donationem vel ille cui facta foret noluerit ad petitionem petentis cassare et irritare revocare et renuntiare potestas possit ipsum de fraude punire ad arbitrium suum  Et nihilominus qua donatio sit cassa irrita et nullius valoris auctoritate presentis capituli   Et quod nulla mulier possit aliquem contractum facere sine presentia et consensu viri si virum habet si vero virum non habet sine consensu filij sui maioris quatuordecim annis si haberet  Et si contra dictam vel infrascriptam formam faceret sit ipso iure nullius valoris contrario aliquo non obstante   Addicientes quod dicta mulier donationem causa mortis secundum formam Juris civilis et etiam procuratores ad causas et lites quelibet legitime etatis facere possit  Et quod ubi deficeret supranominati qui consentire debeant secundum formas predictas vel essent a Civitate et Comitatu Amelie absentes vel essent mortui quod eo casu potestas vel Judex supplere possit eorum defectui consentiendo interponendo authoritatem et decretum suum et communis Amelie dummodo quod ipsa mulier habens filium vel filios nullam possit donationem facere quo quo modo. 

44 - De constringendo forensem qui se constrinxerit

ad bancum Civitatis Amelie  R.ca

Si aliquis forensis vel alius qui (omesso "se") non constrinxerit  ad bancum Civitatis Amelie contraxerit aliquod debitum vel extiterit in aliquo obligatus vel promiserit aliquid alicui de dicta Civitate et eius districtu constringantur ipsi vel eorum heredes personaliter et realiter ad voluntatem petentis usque ad plenam satisfactionem .

45 - De contractibus simulatis et per appodium factis  R.ca

Omnes contractus facti tempore alicuius Rectoris vel d.ni potestatis dicte Civitatis et in ipsa Civitate vel eius districtu cuiuscunque generis sint tam refutatorij quam renunptiatorij tam venditorij quam esse (per "etiam") aliorum quorumcunque contractuum qui probarentur per unum testem plene probantem vel saltim quinque testes de fama publica eos fore simulatos et contentione vel metu vel pro apodio (sic) factos ipso iure (omesso "sint") cassi et irriti et inanes   Et si procederetur coram potestate vel Judice, alio rectore vel alio officiali dicte Civitatis, predictos contractus facta probatione predicta faciat cancellari ad petitionem cuiuscunque petentis et predicta facere teneatur dictus potestas et Judex summarie sine oblatione libellj ad penam quindecim florenorum auri et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris prescriptj (sic)     etiam non obstantj (sic).

46 - Quod restitutio dotis fiat in bonis 

specialiter obligatis  R.ca

Tempore restitutionis dotis ipsa restitutio fiat mulierj vel illi cui de iure debetur in pecunia in instrumento dicte dotis contenta  Si restituens pecuniam restituere vellet, alias ipsa restitutio fiat eidem in bonis et de bonis in ipso instrumento vel alio quocunque pro ipsa restitutione specialiter obligatis si sufficerent ultra dicta bona in bonis et de bonis alijs dicti restituere debentis usque ad plenam satisfactionem et restitutionem dotis predicte, que bona licitum sit dicte mulieri vel cui de iure debetur usque ad satisfactionem predictam sua authoritate propria intrare capere tenere et possidere et fructus percipere sine pena legis et curie dummodo dictus restituere debens dictas dotes vel eius heredepossit (sic) dicta bona recolligere et luere infra Annum proximum futurum a die introitus supradictj.

47 - De cogendo debitorem ad petitionem

sui fideiussoris  R.ca 

Cogatur debitor ad petitionem sui fideiussoris per potestatem et quemlibet eius officialem summarie sine salario vel libello ad satisfaciendum dicto fideiussori de omni eo quod probaverit se solvisse pro dicto debitore et damna et expensas legitime et ipsa captio (per 'cohatio") fiat et fieri debeat realiter et personaliter ad voluntatem fideiussoris predicti ipsam solutionem legitime probatam non obstantibus aliquibus exceptionibus lege vel statutj que in contrarium legerentur (per "loquerentur"). 

48 - De oblatione promissa bonorum debitoris  R.ca

Si quis Civis vel Comitatensis Civitatis Amelie pro aliquo Cive vel Comitatense penes aliquem forensem fideiusserit de quacunque re vel pecunia  Et ipse fideiussor dicto creditori forensi satisfecerit non obstante aliqua probatione iure civilis vel municipalis supra vel infra posita possit et valeat ipse fideiussor a dicto creditore forense cessionem recipere et iura emere contra ipsum debitorem Civem vel comitatensem (omeesso "titulo emptionis et quocumque alio et ipsa emptio valeat et teneat") et executionem mereatur usque ad concurrentem quantitatem eius quod satisfecerit fideiussori predicto dicto forensi   Addicientes quod fideiussor quicunque possit suo creditori offerre de bonis sui debitoris nisi renumptiatum esset quod non possit de bonis proferre per partem  Et ipse creditor teneatur et debeat dictam oblationem recipere et de ipsa stare contentus ac si dicta oblatio de bonis propijs dicto fideiussori facta foret ex vigore ex vigore (ripetuto) alicuius capituli dicte Civitatis.

49 - De non molestando mulierem in bonis

per eam possessis occasione suarum dotium  R.ca

Si aliqua mulier post mortem sui viri receperit dotes suas et ob contumaces heredes dicti viri missa fuerit in possessione bonorum olim dicti sui viri tam ex primo quam ex secundo decreto ipsas res et bona per decennium possederit quod (omesso "nullus") ex creditoribus viri ipsam mulierem in bonis predictis sic possessis inquietare valeat nec aliquod  ius pretendere sed sic secura sit mulier ac si triginta annorum spatio pacifice et quiete et iusto titulo possedisset.

50 - Quod pro dote alicuius mulieris solvenda possint

personaliter conveniri principalis et fideiussor  R.ca

Possit et liceat unicuique petere dotes sibi promissas pro aliqua muliere unde publicum appareat instrumentum et promittens seu promittentes ipsas dotes realiter et personaliter possint conveniri ad voluntatem ipsius qui dotem recipere debet et possit conveniri principalis et fideiussor pro ut et sicut ei placuerit non obstante aliquo statuto supra vel infra posito   Addentes quod ipse solvens possit habere recursum in bonis et ad bona eius pro quo vel pro quibus quis promiserit et se obligaverit contra ipsum cui incumberet alias de iure onus probandi ipsius dotis et pro talibus fiat et fieri debeat dicto solventi ius summarium sine libello et alia iuris observatione ita quod non remaneat in dampnum.  Et id quod summarie fiet per aliquem potestatem vel Judicem valeat et teneat aliquo non obstante.

51 - De exbannitis in civilibus et citationibus forensium  R.ca

Si aliquis citatus fuerit ad Curiam dicte Civitatis ad petitionem alterius semel personaliter vel bis ad domum vel semel in scalis palatij dicti Communis si fuerit forensis vel Civis non habens in dicta Civitate habitationem propriam vel conductam pro debito Centum soldorum et abinde infra ad petitionem cuiuscunque possit legitime exbandiri et in bannum poni de Civitate Amelie et eius districtu et in quantitate et re petita per ipsum Creditorem usque ad ipsam quantitatem et in viginti soldis communi recepto prius Juramento a dicto creditore vel eius procuratore quod calumnioso animo non petit et quod sibi non est in totum vel in parte in aliquo satisfactum  Ac etiam in predictis condemnari suo creditori per sententiam Judicis facta fide de debito  A Centum vero sold. supra citatur dicto modo et non comparens possit et etiam valeat ad petitionem dicti creditoris vel eius procuratoris legitime exbandiri de Civitate Amelia et eius districtu ac etiam condemnari pro quacunque quantitate et re petita. 

52 - Quod confessio dotis (agg. a marg.) 

facta in testamento valeat  R.ca

Confessio dotis per aliquem facta etiam absente parte in quacunque ultima voluntate de quacunque re vel pecunia valeat et teneat et revocari non possit nec revocata intelligatur per aliquam novam ultimam voluntatem a dicto confitenti confectam quacunque solemnitate et ipsa confessione agi possit et actio competat et cui dicta dos de iure deberetur   Decernentes quod relictum factum mulieri per virum suum in ultima voluntate non obstantibus quibuscunque verbis in dicta ultima voluntate contentis per ipsam mulierem vel alius eius nomine seu precedentes causam ab ipso recipi vel exigi non possit ullo modo si dicta mulier transiverit ad secunda vota, vel se remaritaverit vivente filio vel filia viri sui de cuius legato agitur uno vel pluribus minore vel minoribus quinque annis dictis vero quinque annis elapsis vel nullo filio remanente vel filia ex dicto viro dictum legatum debeatur eidem et peti possit et exigi etiam si ad alia vota transibit.

53 - Quod Notarij teneantur ostendere prothocolla  R.ca

Quilibet Notarius teneatur et debeat ostendere prothocolla et demonstrare cuiuscunque generis contractus pertinentis petenti infra spatium quinque dierum ad penam centum soldorum recepto prius salario competente de facto exigendo et dictum salarium intelligatur esse competentis duodecim (omesso "den.") pro quolibet Anno pro ipsa ostenditione (sic) tantum temporis preteritis a quo dictum Jnstrumentum fuisse confectum.

54 - Quod male utentibus eorum substantia

interdicatur bonorum administratio  R.ca

Omnibus et singulis qui male utuntur bonis et eorum substantia per potestatem Civitatis Amelie et eius Judicem ad petitionem cuiuscunque petentis interdicatur administratio suorum bonorum sic male utentium substantia sua, dummodo dicto potestatj et eius Judici fides per Juramentum trium vel quatuor hominum consanguineorum  vel affinium eius qui male uteretur suis asserentium suo Juramento eum male uti substantia sua absque alia solemnitate iuris et sine petitione vel ordine Judiciario et cause cognitione etiam parte absente  Et quod facta fide et assertione predicta per dictum potestatem vel Judicem detur curator bonis dicti male utentis substantia sua ei cui facta esset bonorum interdictio et preconizaretur ad petitionem dictorum consanguineorum seu dicti curatoris quod nulla persona debeat contrahere seu contractum inigere vel facere decetero cum illo tali cui esset bonorum administratio interdicta   Et si secus fieret potestas qui pro tempore fuerit et Judex eius et quilibet ipsorum teneantur et debeant ad petitionem cuiuscunque persone dictum contractum factum post dictum bannimentum cassare et nullum pronuntiare sine aliqua petitione danda in scriptis et sine strepitu et figura Judicij et ex eo contractu non audiatur contrahens dicto modo, statuto aliquo non obstante quod concio (per "contra") predicta vel aliquod predictorum loqueretur et maxime statuto loquente de excusatione (per "executione") instrumenti vel preceptj quod quantum ad hoc non habeat roboris firmitatem.

55 - Quod vicini habentes muros communes inter eos teneantur

murare ad petitionem requirentis usque ad summum  R.ca

Convicini habentes murum communem inter eos murent  communiter usque ad culmum domus ad hoc (omesso "ut") non valeat inter eos scandali materia exorirj, et unus vicinus non possit in aliam vicini domum transire a culmo vero si quis vicinorum murare voluerit teneatur murare suis expensis requisito tamen vicino si vult tenere et si aliter convicinus voluerit pro tempore suam domum inalvare (per "inaltiare") teneatur eidem reficere medietatem expensarum per muratorum rectores declarandorum (sic). 

56 - De presumptione fictitie venditionis  R.ca

Non obstante contractu quantumcunque cum guarentitia vallato etiam si (omesso "in") eo contineretur representationis possessio venditionis dicentis se emptoris (omesso "nomine") possidere si dictus emptor rem taliter emptam non possederit neve per spatium quinque (omesso "annorum") decurrendorum post tempus in dicto Jnstrumento contentum volumus et firmamus et presentialiter declaramus quod dicta talis emptio habeatur et intelligatur fictitia et de Jure non teneat et ipse resindatur (per "contractus rescindatur") dummodo ipse venditor restituat pretium dicto emptori vel heredi suo quod predictam emptionem recepit. 

57 - De Argumentatione (per "Augumentatione") probationis 

contra potentes  R.ca

Quoniam multi Comites Magnates et barones multas mercantias acquirunt et retro acquisiverunt pro se ipsis et eorum familijs et domicellis et maxime pannos et arma de quibus instrumenta non fiunt nec fieri consuetum fuerit, cum ipsi mercatores et alij contrahentes eorum solam fidem sequantur in predictis et absonum (sic) etiam esset ductos tales Comites Magnates et barones taliter locupletari cum aliena iactura statuimus et ordinamus quod potestas et quilibet officialis Civitatis Amelie presentes et futuri teneantur et debeant dictos Comites Magnates et barones vel eorum alterum ipsorum qui presentialiter non habitant in Civitate predicta, ad petitionem cuiuscunque petentis cogere et cum effectu cogi facere realiter et personaliter summarie et absque libello et de plano ad satisfaciendum dictis mercatoribus alijs supradictis de quacunque re vel pecunia et quod contra ipsos vel ipsorum alterum sufficiat probatio unius testis fidedigni cum Juramento dicti presentis vel cum libro sue apothece non obstantibus aliquibus iuribus et statutis que in contrarium loquerentur et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

58 - Quod Tabernarij possint vendere pignus  R.ca

Quicunque pignoraverit aliquod alicui cauponi vel vendenti vinum vel cuilibet alteri persone Civitatis et Comitatus Amelie et eius districtus teneatur recolligere quod pignoraverit infra duos menses, et si non recolligerit in dictum tempus, caupo seu tabernarius vel vinum vendens et quilibet alius non teneatur eidem reddere lapso (sic) dicto termino sed possit quod ei pignoratum et (o "est"?) vendere et omnia facere que de eis processerit voluntate, dummodo si de dicto pignore plus habuerit quod recipere debeat restituat illud plus domino pignoris, si vero minus teneatur dictus pignorans ad supplementum  Et antequam fiat talis venditio infra dictos menses teneatur dicti habentes pignus requirere pignorantes seu pignorantem ut lucrat (invece di "luant") dictum pignus seu pignora et tam de requisitione quam de venditione stetur et credatur sacramento ipsius habentis pignus (omesso "Si quis vero a termino elapso in antea receperit dictum pignus") in Judicio nullatenus audiatur non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris. 

59 - De gestis bona fide et ratis habendis  R.ca

Quia ut plurimum contrahentes sine consilio peritorum contrahunt in omnibus gerendis copia peritorum non habetur Statuimus et ordinamus quod omnia facta gesta et contracta per aliquem seu aliquam tutricem tutorem vel curatorem de aliqua re vel negotio cuiuscunque pupilli vel adulti et cuiuscunque alterius curatj egentis vel habentis eundem vel ipsos pupillos vel adultos cum consensu duorum consanguineorum magis intimorum non obstante quacunque solemnitate obmissa in Judicio vel extra in futurum gerenda facienda vel contrahenda semper valeant et plenam obtineant roboris firmitatem ita quod tolli et infringni (sic) vel cassari non possit ac communis juris vel officij Judicis vel exceptionis seu replicationis ope vel quocunque alio quesito colore.  Si vero  per alium non tutorem vel curatorem vel tutricem vel per ipsos pupillos vel adultos sine consensu predicto de aliqua re pupilli vel adulti aliquis contractus factus esset vel fieret in futurum ipso iure sit nullus et nullius efficacie er valoris   Volumus tamen et statuimus ad hoc ut pupilli predicti in aliquo non decipiantur vel etiam minores predictj quod ante omnia causa quare contrahunt legitime proponatur coram Judice Civitatis Amelie et res immobiles ipsorum que vendende venirent legitime subhastentur pro parte dicti Judicis in capite scalarum palatij dicti communis  tribus bandimentis cum intervallo unius diei pro quolibet bandimento ad minus ita quod plus offerentj vendatur et aliter faciendo non valeat.

60 - De frerijs (sic) repentinis  R.ca

Quia omnes iuris articuli sub uno edito comprehendi non possunt et ut plurimum in Civitate Amelie ex repentinis actibus Judex cusarum civilium absque deliberatione solemnibus diebus utilius ad bancum sedere non potest, et ex hijs damna non modica efficuntur . Statuimus et ordinamus quod Notarij banche causarum civilium qui pro tempore fuerint teneantur et debeant vinculo iuramenti et ad penam centum soldorum pro quolibet in fine libri actorum seu in principio actorum separatim et per se scribere omnes dies et horas dierum si de mane vel de sero quibus dictus Judex ad Jus reddendum ad bancum sederit   Et quod omnes alij dies et hore dierum scilicet de mane vel de sero in vesperis in quibus dictus Judex non sedit modo predicto ad ius reddendum sint et habeantur pro feriatis diebus ita quod ipsi dies et hore feriate curre (sic) non possint in preiudicium litigantium sed omnia eorum iura et termini sint in eo statu in quo erant ante ipsum diem vel horam quibus ipse Judex (omesso "ad ius") reddendus (per "reddendum") sedere obmiserit statuto aliquo non obstante  Et Notarij supradicti finito eorum officio infra decem dies ex tunc proxime secuturos acta per se scripta Cancellario comis (per communis) tradere teneatur ad dictam penam.

61 - De ordine procedendi contra Exbannitum  R.ca

Ut bandimentorum conditio melior non existat et eorum defensio totaliter non tollatur  statuimus et ordinamus quod banditi et in banno positi de Civitate et districtu Amelie alicuius maleficij occasione tantum in civilibus vel criminalibus per se vel alios in petendo auditi non possint nec in petendo ut dictum est eis ius reddatur in defendendo vero procuratores facere possint et Advocatos conducere pro defensione predicta , Jta quod si dictus bannitus alicui debitor existat cuiuscunque quantitatis vel rei quod ipse citari possit ad domum olim sue habitationis si extat vel in scalis palatij communis predicti et si duabus citationibus premissis fuerit contumax et procurator ad respondendum non miserit quod ex tunc habeatur pro vero contumace et possit deinceps contra eum ad ulteriora procedi usque ad finem processus et sententiam diffinitivam ac si banditus non esset statuto aliquo non obstante quod in contrarium loqueretur.

62 - De ratione reddenda per tutorem et curatorem

minorum et aliorum habentium eos  R.ca

Statuimus et ordinamus quod omnes et singuli tutores et tutrices pupillorum seu pupilli masculi vel femine curatores minorum et adultorum prodigorum furiosorum et male untentium substantia sua dati vel dandi inposterum (sic) teneantur et debeant quolibet anno recollectis fructibus dicti anni post mensem octobris ipsius Anni absque petitione cuiuscunque et etiam ad petitionem cuiuscunque presentis in favorem ipsorum pupillorum et minorum adultorum prodigorum furiosorum et male utentium substantia sua redere rationem administratorum (per "administrationis") ipsius tutele vel cure et fructuum omnium perventorum ad manus suas et expensarum factarum per eos dicta de causa coram Judice d.ni potestatis Civitatis predicte presentibus vel citatis legitime duobus consanguineis dictorum pupillorum minorum et aliorum predictorum magis proximioribus tam in parte matris quam patris si habent alias in presentia duorum Antianorum qui pro tempore erunt in loco dictorum consanguineorum.  Et predicta etiam cogantur et cogi possint per Judicem cum iuris remedijs  Et si dicti tutores vel curatores predicta facere obmiserint vel recusaverint condemnentur et condemnari debeant per ipsum potestatem in quinquaginta lib. den. pro quolibet et qualibet vice per quos inquiri possit et debeat (agg. a lato) de predictis  Et insuper eos puniat de fraude et colluxione et rogat eos ad restitutionem defraudatorum per eos  Et predicta banniantur omni anno de mense septembris ad penam potestati si neglexerit vigintiquinque lib. adimplere predicta  Et idem dicimus observari in legatis (per "legitimis")  et testamentarijs tutoribus nisi per testatorem rationis reditio remissa fuerit dicto tutori testamentario. 

63 - De convalidatione et confirmatione testamenti

scripti manu Notarij testantis  R.ca

Quia quod pluribus in dubium revocatur si testamenti et alie ultime voluntates scripta et in publicam formam redacta manu propria dictorum testantium vel condentium ipsas ultimas voluntates si Natarij (sic) sunt et ut Notarij se subscribant de iure valeant vel non,  Ad dictum dubium removendum presenti statuto firmamus quod dicta testamenta et quecunque ultime voluntatis scripte et scripta et in publicam formam redacte et redacta interveniente legitimo numero testium manu propria sic disponentium cum ipsorum subscriptione per eos facta ut per Notarium publicum valeant et teneant si aliud obstaculum non obsistat ac si scripta et publicata forent per alios Notarios publicos, non obstantibus aliquibus statutis Juribus vel legibus quo loquerentur vel disponerentur contra predicta, et nullus audiatur per aliquem officialem Civitatis Amelie oppondo (per "opponendo") contra predictas ultimas voluntates et testamenta ex eo quod manu propria dictorum testantium scripta forent ad penam Centum lib. den. pro quolibet et qualibet vice tam (omesso "contra") audientes contra predicta quam contra sic opponentes.

64 - De pena officialium consulentium Civibus  R.ca

Statuimus et ordinamus quod potestas vel Judex vel alius eius officialis  (omesso "non") audeat vel presumat dicto vel facto consulere alicui Civi vel comitatino Amelie seu acta sibi dictare scribere seu scribi facere in quacunque re vel causa ad penam Quinquaginta florenorum auri mox imminente cuilibet ipsorum contrafacientj et vice qualibet.

Incipit  Liber Quartus de publicis Judicijs

et alijs maleficijs et primo

De Jurisditione domini Potestatis et suorum

officialium in maleficijs  R.ca

1 - QUIA parum prodesset iura condere nec essent hij per quos iura omnibus (per "hominibus") redderentur  Statuimus et ordinamus quod Potestas Civitatis Amelie eiusque Judex malefitiorum presentis(sic) et futurj possint et valeant teneantur et debeant cognoscere et procedere et sententiare per Jnquisitionem ex suo officio per accusatorem denunptiatorem et notificatorem et per viam Notarij de omnibus et singulis iniurijs contumelijs opprobrijs maleficijs excessibus Furtis et delictis realibus et personalibus facto vel dicto committendis deinceps per quocunque et qualitercunque in Civitate Comitatu et districtu (omesso "dicte civitatis et etiam extra civitatem Comitatus et districtus") per aliquem Civem Comitatensem vel districtualem Civitatis et predictorum ac etiam ad petitionem cuiuscunque denuntiantis vel querelantis etiam sine scriptis exceptis adulterio de quo procedi cognosci vel sententiari nisi per accusam tantum fiendam ab eo cuius autor est non possit vel valeat ullo modo   Et super ipsis maleficijs quibuscunque dictus d.nus Potestas et Judex possint et valeant testes et probationes adducere examinare et publicare et omnia et singula facere pertinentia ad processum secundum formam statutorum et ordinamentorum Civitatis  Et predicta et predictorum quodlibet facere et observare teneantur et debeant ad penam Quinquaginta florenorum auri statim imminentem.

2 - De ordine procedendi et citatione in maleficijs  R.ca

Statuimus quod si quis accusatus vel inquisitus fuerit coram d.no Potestate vel Judice vel alio officiale dicte Civitatis de aliquo maleficio vel excessu si fuerit Civis quod citeretur per Castaldum dicti Communis cun cedula personaliter vel ad domum relinquendam citatj in qua cedula contineatur nomen potestatis Judicis  sive officialis nomen Castaldi nomen accusatoris accusatj et denuntiati vel inquisiti et totum maleficium de quo accusatus denuntiatus vel inquisitus est et terminum ad quem comparere debeat et si fuerit semel cum cedula personaliter vel ad domum citatj debeat comparere sequenti die post citationem, et semper debeat per castaldos pro sequenti die citari. Si vero fuerit comitatensis citetur etiam semel modo predicto cum cedula ut dictum est  Et qui citatus fuerit debeat sequenti (omesso "die") non feriata comparere post Citationem (correzione nel testo) coram quo citatur in dicto termino et tam Civis quam Comitatensis si non comparuerit in termino citationis eidem dato et assignato per preconem Communis Amelie in scalis Palatij dicti Communis publice et alta voce sono tube premisso exbanditum in quantitate in qua condemnari deberet secundum formam statutorum de tali maleficio loquentium vel excessuum loquentium in quo exbannimento assignetur talis terminus trium dierum cum cedula fienda ut supra relinquendam eidem citato personaliter vel ad domum cum dicto termino ad comparendum coram tali officiale coram quo est processus loquente in quo exbandimento  assignetur talis terminus trium dierum termino si non venerit sive non comparuerit habeatur pro contumace et confesso de dicto maleficio excessu seu delicto et vere et legitime contumace et contra talem vel tales per potestatem vel officialem dicti Communis secundum suam Jurisdictionem elapso dicto termino trium dierum procedi possit et debeat ad condemnationem secundum formam statutorum Civitatis Amelie et in pena contentj (sic) in statutj (sic) aut in ordinamento loquente (in più) de tali maleficio delicto vel excessu loquente  Forensis vero in scalis palatij communis citetur pro mleficijs et delictis unum vel plures per eos commissis per preconem Communis sono tube premisso et in dicta Civitate detur terminus trium dierum ad comparendum coram officiale predicto ad se excusandum et defendendum.  Nihilominus per unum famulum ipsius domini Potestatis ad hec per  (manca "eum") deputandum qui pro dicta vice pro Nuntio communis et legitimo habeatur cum licteris ex parte dicti officialis notificetur terre Castri vel Ville ex quibus vel ex qua est ille contra quem proceditur ut citari faciat talem forensem quod ad dictam tertiam diem debeat coram dicto officiale Communis Amelie comparere ad se excusandum et defendendum in quo quidem termino si non venerit habeatur pro convicto et confesso et vero contumace de maleficio aut delicto uno vel pluribus de quibus proceditur contra talem forensem et contra eum ad condemnationem procedi possit dicto termino tansacto secundum formam statutorum  Et quod predicta notificatio in terris Castris et Villis circumstantibus prope Ameliam per decem miliaria  (omesso "sufficiat") In alijs vero forensibus longinquis sufficiat citatio facta ad fenestram sive in scalis modo predicto et quod semper credatur relationi dictorum Castaldorum nunptiorum preconum et cuiuscunque ipsorum in citatione facienda per ipsos vel ipsorum alterum statutis vel ordinamentis in contrarium loquentibus non obstantibus   Et quod si in predictis vel aliquo predictorum per potestatem vel Judicem contrafactum vel obmissum fuerit penam incidat decem florenorum auri ipso facto pro quolibet et qualibet vice.

3 - De transmissione accuse vel inquisitionis

a Cancellario Communis Amelie  R.ca

Quilibet officialis procedens contra aliquem per accusam Junquisitionem vel denuntiationem debeat manu propria officialis scribentis predictam accusam denuntiationem et Jnquisitionem assignari facere Cancellario Communis totum tenorem accuse denunptie et Jnquisitionis de verbo ad verbum prout in dicto libro dicti officialis reperitur et die qua accusa aut denunptia portata fuit coram eo seu inquisitio facta fuerit et si dicta Forma servata non fuerit ipso iure sit nullus ipse processus et quicquid sequeretur ex eo et officialis contrafaciens in predictis vice qualibet in decem lib. den. punien. (per "puniatur") et Cancellarius Communis predicta (per "predicti") debeat scribere diem dicte assignationis et predicta cuilibet petenti per ordinem exhibere copiam vinculo iuramenti et ad penam decem lib. dumodo (sic) dictus Cancellarius dictam copiam sibi transmissam sive cedulam predictam continentem non possit reddere nec restituere dicto officiali procedenti nec reddat vel restituat pro correctione vel suppletione (sic) dicte cedule in preiudicium communis nec permittere quod corrigatur vel sibi addetur vel minuatur in preiudicium communis ut dictum est et hoc vinculo Juramenti (manca "et") ad penam Vigintiquinque lib. qualibet vice. 

4 - De termino dando  R.ca

Potestas Judex et sui officiales dent terminum super maleficijs partibus decem dierum et peremptorie incipiendum pro utraque parte a die qua responsum fuerit accuse vel inquisitioni in antea ad probandum et defendendum et docendum de iure suo  Et si non daretur authoritate presentis capituli habeatur pro dato ipse terminus utrique parti acsi ut dictum est datus esset et currat.

5 - De publicatione processuum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod dominus potestas et eius Judex maleficiorum vel alter ipsorum finito termino decem dierum dato ad defendendum per formam statutj de quo supra cavetur debeat publicare processum et testes inductos et receptos sive fuerint examinatj testes sive non et si non publicaret eos dicto termino elapso quod ipso iure sint et habeantur pro publicatis, et pars possit opponere contra eos et totum processum et testium copiam (omesso "ei") cuius interest, et si dare recusaverit eam quod terminus non currat ipsi parti donec ipsam habuerit  Et Judex et Notarius recusans decem lib. pene nomine solvere teneatur.

6 - De puniendo maleficia secundum formam

statutorum  R.ca

Omnia maleficia et delinquentes et malfactores Potestas teneatur punire et condemnare et condemnatj pro communi exigere et exigi (per "exequi") cum effectu secundum formam statj (sic) infra decem dies continuos incontinenti incurrere incipiendum elapsis decem diebus datis in sententia ad solvendum  Et ubi pena non esset expressa procedere de similibus ad similia quod simile fiat et fieri debeat per d.nos Potestatem Judicem et duos bonos viros eligendos per d.nos Antianos populi qui pro tempore erunt sub secreto retinendos et ipsum sub inde (per "simile") habeatur pro legitimo et vero et scribatur in actis una cum Juramento dictorum bonorum virorum.

7 - De cogendo malefactorem ad confitendum  R.ca

Si de aliquo maleficio de quo procederetur in Curia potestatis constiterit per unum testem idoneum et famam publicam (omesso "seu loco") dicte fame per alia (omesso "veri") similia inditia que moverent animum Judicantis tunc ne ipsum maleficium remaneat impunitum dictis inditijs in actis primo descriptis ille contra quem procederetur de dicto maleficio ad confitendum maleficium predictum si haberi poterit, Si vero se absentasset tunc citetur cum cedula continente dictum  dicti testis (?) et inditiorum seu fame per castaldum Communis quod intra tertium diem a die citationis facte de eo comparere debeat coram dicto Judice ad confitendum dictum maleficium , et si non comparuerit in ipsum terminum habeatur pro confesso et convicto legitime (omesso "et")  condemnari possit et debeat in penis statutj , Et ipsa confessio dicto modo facta vel presuncta , non prosint (sic) sibi ad diminutionem pene  Et si comparuerit et confiteri nollet sponte cogatur et cogi debeat ad confitendum dictum maleficium ut dictum est, et si confiteri nollet habeatur pro confesso et convicto, dummodo predicta omnia et singula locum habeant si processus et testis unus vel plures examinatj contra dictum maleficium fuerint primitus probati , et dato et elapso termino ad opponendum contra ipsum processum testes et dicta et exceptionibus legitime oppositis non fuerint et probate contra et aliter vel alio modo citari vel cogi non possint per "possit") et omnis confessio aliter facta (omesso "post primam responsionem non valeat et facta") presumatur metu tormentorum nisi servata fuerit forma predicta in presenti capitulo descripta  Ad penam potestati vel Judici in predictis vel aliquo predictorum contra facientj vel obmictentes aut negligentes Vigintiquinque florenorum auri mox imminente. 

8 - De blasfemantibus puniendis  R.ca

Quoniam gravius est eternam quam temporalem ledere maiestatem, antequam ad alias penas contra temporalia committentur (o "committentes"?), procedatur Statuimus et ordinamus et firmamus quod si quis inostinate ("inopinate"?) vel si que persona dei timore postposito blasfemaverit vel maledixerit vel obbrobriosum verbum protulerit contra deum omnipotentem dominum nostrum Jesum xpum spiritum sanctum, et Virginem gloriosam Mariam matrem eius vel alterum ipsorum quocunque modo vel qualitercunque puniatur et condemnetur pro qualibet vice in quinquaginta lib. den.  Si vero contra aliquos alios sanctos vel sanctam (sic) ei vel aliquem ipsorum et specialiter contra gloriosissimos martires et beatam Firminam et Olimpiadem dicte Civitatis protectores vel alterum ipsorum vel contra omnes Sanctos simul condemnetur et puniatur in Vigintiquinque lib. den. pro qualibet vice, et si dictam penam non solverit dictus condemnatus ex dictis causis infra decem dies a die late sententie contra eos quod dicto blasfematori vel maledicenti vel opprobrium protulenti contra deum xpum spiritum sanctum et Virginem mariam solvat duplum dicte pene. Si quis vero dixerit inopinate ad onta de dio seu a dispetto vel  dellano sia (?) et similia verba non inducentia tantum opprobrium de quo remaneat in descretione (sic) d.ni potestatis contra deum spiritum sanctum et xpum Virginem gloriosam vel aliquem ipsorum condemnetur et puniatur in decem lib. den.  Si vero contra alium sanctum in quinque lib. den.  Si quis autem (omesso "iuraverit") per aliquem membra (sic) predictorum inusitate et inverecunde improbationem (sic) nominando ipsa membra condemnetur et puniatur in quatuor lib. den.  Si quis vero iuraverit per sanguinem corpus carnes vel aliquem dictorum sanctorum condemnetur et puniatur pro qualibet vice in Viginti soldis de quibus omnibus et singulis inquiri possit et debeat quolibet mense et stetur et credatur dicto unius testis legitime probantis et habeatur pro plena et legitima probatione  Et predicta dominus potestas qui pro tempore fuerit teneatur bandiri facere quolibet mense ne ignorantiam allegetur ad penam Vigintiquinque lib. pro qualibet vice  Addicientes et declarantes quod in quacunque parte presentis statutj in casu favorabili vel odioso per verbum si quis vel aliud masculini generis , intelligatur et intelligi debeat sine diminutione et exceptione  Et quod in predictis beneficium confessionis locum habeat et admittatur  Et si potestas vel Judex in aliquo predictorum contrafecerint vel obmiserint penam incurrant ipso facto Vigintiquinque florenorum auri pro quolibet et qualibet vice.

9 - De pena blasfemantium presentem Statum  

Civitatis  R.ca

Ad removendum male loquentes contra pacificum statum Civitatis nostre statuimus et firmamus quod si quis blasfemaverit statum presentem et Commune Civitatis predicte dicendo quod non bene procedit vel tractatur presens statutus  et quod non est communis vel quod non tractantur omnes equaliter et quod sub particulare (per "partialitate") regitur vel alio modo scandalum verisimiliter inducentj seu reformatur Communis et statuta presentia puniatur pro qualibet vice qua contra predicta vel aliquod predictorum de pena in Centum lib. den. possit tamen quilibet honeste dicere in quocunque consilio omnia que cognoverit utilia pro communi cum verbis condecentibus et tunc predicta que dixerit non tragantur ad dictum casum vel casus prohibitos dumodo (sic) non exeat contra propositam vel extra eam  Addicientes quod si quis dixerit aliqua verba minatoria contra commune vel aliquem officialem communis puniatur in Vigintiquinque lib. den.

10 - De pena receptantium Exbannitos   R.ca

Quilibet de dicta Civitate et districtu receptans aliquem pro maleficio Communis Amelie exbanditum vel condemnatum in quinquagiunta lib. et abinde supra solvat pro banno dicti Communi Viginti lib. den.  Si quis vero receptaverit scienter latronem publicum non exbannitum vel aliquem exbanditum in quinquaginta lib. infra pro maleficio solvat pro banno dicti Communis decem lib. den.  Et si quis receptaverit penes se robbariam vel furtum teneatur restituere derubato vel ei cui est ablatum  Et nihilominus dicta pena puniatur   Et unicuique liceat tales receptatores denuntiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia   Receptatorem huiusmodi intelligimus si in domo eum receptaverit vel si extra domum et aliquid et alium necessarium exhibuerit in Civitate predicta et eius districtu et in eadem pena puniatur qui eundem associaverit vel predicta cum eo partiverit vel ei dederit auxilium vel favorem   Receptator autem alicuius civiliter exbanniti solvat vice qualibet pro pena Viginti sold. den.  Si autem rem furtivam vel quoquo modo ablatam quis emerit publice die Sabbati in platea et negaverit ipsam rem furtivam vel alienam esse  ipsam restituat et pretium restituatur eidem a venditore  Et si quis exbanditus pro aliquo maleficio intrabit aliquod Castrum Civitatis Amelie quod Sindicus et Universitas dicti Castri debeat dictum exbannitum capere et in fortiam dicti Communis ducere ad penam Quinquaginta lib. pro quolibet Castro (omesso "et") Universtitate  Et potestas dicte Civitatis dictum capitulum notificet primo mense sui regiminis cuilibet Castro ad dictam penam de suo salario et quod quilibet possit predictos receptatores et Sindicos contrafacientes in predictis vel aliquo predictorum accusare et denuntiare et eius accusationi stetur et credatur cum duobus testibus de visu et nomen accusatoris teneatur (omesso "in") secreto. 

11 - De penis duplicandis  R.ca

In Palatio Communis populi in platea veteri in Platea Sancte Marie in platea Crucis burgi in Ecclesia aliqua Civitatis predicte vel districtus et quolibet ipsorum locorum vel coram officiale forense in Arenga vel consilio in luctu vel nuptijs in predicatione noctis tempore et in taberna si quis commiserit vel fecerit aliquid maleficium dicto vel facto solvat pro banno duplum pene contente in capitulo quod de tali maleficio loqueretur et intelligatur  Nox a prima pulsatione campane que pulsatur de sero pro custodibus Civitatis mittendis et de nocte usque ad sonum campane que pulsatur de mane pro custodibus diei   Et intelligatur platea vetera a Crucibus signatis infra et platea sancte Marie de porta a Crucibus singnatis infra et platea Crucis burgi crucibus signatis infra duplicentur  Et dicte pene singulis maleficijs que committerentur infra octo dies ante festum pascatis resurrectionis et infra octo dies post,  Et infra quatuor dies ante Festum S.te Marie de mense augusti Et quatuor dies post, Et infra quatuor dies ante festum beate Firmine de mense Novembris et infra quatuor dies post et in dictis Festivitatibus et qualibet earum et etiam duplicentur dicte pene post reassignationem librorum facte per potestatem et suos officiales et etiam duplicentur vacante officio potestatis in dicta Civitate  Statuentes et declarantes quod vacante dicto officio dicte potestarie duplicatio locum habeat ut dictum est pro maleficio tunc temporis commisso non duplicantur pene ex procedente parte ex eo videlicet quod reassignati libri predictorum potestatis et officialium   Jnsuper volumus statuentes quod omnes et singuli cuiuscunque conditionis existat offendentes dicto vel facto vel offendi facientes aliquem ex d.nis Antianis populi dicte Civitatis durante suo officio condemnentur et puniantur in pena quatrupli cuius pene que alia ratione dicte offense imponende veniret de offendente aliquam aliam quacunque personam ex forma statuti dicte Civitatis .  Si vero dicta offensio facta fuerit finito officio dicti Antiani in Annum contra dictum talem qui Antianus fuisset in ipsum Annum quod tunc ipse offendens condemnetur et puniatur pena dupli pene que alias imponenda veniret contra offendentem aliam personam que non fuerit in ipso officio infra ipsum annum ex forma alicuius statuti dicte Civitatis  Addentes quod si quis popularis et de populo dicte Civitatis associaverit aliquem ex nobilibus dicte Civitatis ad offendendum aliquem alium popularem vel eidem offendenti dederit vel prestiterit ad predicta auxilium consilium et favorem condemnetur et puniatur in (cancellato) pena dupli eius pene que alias pro tali auxilio consilio vel etiam sociatione prestitis alteri persone quam nobili imponenda veniret ex forma alicuius capituli statutj declarantes et statuentes quod simplices dicte pene in casibus predictis et in quibuscunque alijs in presenti volumine descriptis augumententur et augumentari possint et debeant ratione dictorum casuum usque in infinitum.

12 - De pena d.norum Antianorum dantium favorem

Magnatibus contra populares  R.ca

Si D.ni Antiani Populi darent favorem seu fortiam hominibus de granditia contra populum et eius Juratos puniantur in Centum lib. den. pro quolibet committente et privetur (dic) officio nisi forte populus et iurati essent contra statum Ecclesie et Nobiles pro statu Ecclesie quo casu non teneantur ad penam Antiani.

13 - Quod quilibet popularis et de populo 

teneantur iurare ad populum  R.ca

Quilibet popularis et de populo dicte Civitatis infra terminum statuendum mandato domini potestatis teneatur et debeat Jurare ad sancta dei Evangelia et promittere et esse iuxta posse ad omnia que spectant et pertinent et sunt ad bonum statum pacificum communis et populi Civitatis Amelie, et tempore cuiusque rumoris et suspitionis venire ad d.nos potestatem et Antianos populi et cuilibet ipsorum assistere et obedire et favere in hijs que mandaverint et eorum mandata exequi pro bono et pacifico statu communis et populi supradicti et non ire ad domum alicuius Nobilis qui sint vel essent extra populum nec sequi nec associare dicto tempore suspitionis vel rumoris aliquem Nobilem vel extra populum contra voluntatem dominorum Antianorum ad penam Centum lib. den. pro quolibet qui contra dictam formam iret ad domum alicuius extra populum vel associaverit et qualibet vice auferendam de facto  Et predicta scribenda et recipienda eligantur per d.nos Antianos ( omesso "duo boni homines legales qui predicta  Iuramenta et promissiones recipiant pro salario per dictos dominos Antianos") ordinando  Et filij eorum qui iurabunt ad populum et descendentes per lineam masculinam cum ipsis iuratis gaudeant privilegio predictorum iuratorum et quicunque popularis et de populo non iurabit ad populum et promittat ut supra vel ibit tempore rumoris ad domum alicuius extra populum (omesso "vel sequeretur non habeatur pro populare sed extra populum"), Salvo si non iurando legitimam excusationem habuerit. 

14 - De pena facientis cavalcatam vel guerram moventis  R.ca

Nullus de Civitate Amelie vel comitatus movendo se (omesso "de") dicta Civitate vel eius districtus vel etiam redeundo ad dictam civitatem et eius districtum infra quatuor dies a die facte Cavalcate et guerre audeant vel presumant facere aliquam cavalcatam vel movere aliquam guerram contra aliquam universitatem vel specialem personam sine expressa licentia d.ni Rectoris vel potestatis et d.norum Antianorum predicte Civitatis ad penam quinquaginta lib. den.  Et nihilominus teneantur contrafacientes cum effectu satisfacere Communi Amelie et etiam specialibus personis dicte Civitatis et districtus quicquid ipsum Commune seu speciales persone damnificate fuerint occasione huiusmodi cavalcate et guerre. 

15 - Quod quilibet Juratus compareat quando

requisitus fuerit ad omnia que voluerint d.ni Antiani  R.ca

Quilibet Juratus de populo ad sonum campane et vocem preconis de mandato dominorum Antianorum populi cum Armis et sine Armis veniat et venire teneatur  ad plateam Communis et quocunque loco voluerint ipsi domini Antiani quando esset aliquis rumor in Civitate predicta  vel rissa et qui contrafecerit et non venerit solvat pro banno Communi Amelie Centum soldos salvis capitulis maiorem penam imponentibus.

16 - De pena d.norum Antianorum recipientium Simoniam  R.ca

Nullus ex d.nis Antianis populi possit nec debeat per alium quesito colore recipere aliquam simoniam ab aliqua speciali persona vel Comitatense directe vel per obliquum ad penam quinquaginta lib. et privationis officij communis et populi Civitatis predicte   Et si ex ipsa receptione simonie resultaret aliquod periculum unde Jurisditio Communis predicti in aliquo lederetur vel perderetur quod absit contrafaciens vel recipiens simoniam ipsam solvat nomine pene quingentas lib. den.  Et perpetuo ab omni officio communis et populi sit privatus   Et quod receperit simonie restituat in duplum communi, et ad probationem predictorum sufficiat probatio Unius testis cum sacramento dantis.

17 - Quod nullus vendat alicui forensi iura patronatus  R.ca

Nullus de Civitate Amelie vel eius districtu debeat dare vendere vel concedere alicui forensi vel non habitanti in dicta Civitate iura patronatus alicuius Ecclesie nec aliquas res communis Amelie vel specialium personarum  ad penam Centum lib. den.  Et nihilominus predicta venditio concessio vel donatio non valeat  Et qui contrafecerit teneatur predicte reducere  ad pristinum statum suis expensis  Et hoc bandiatur   Et de predictis teneatur potestas Civitatis Amelie inquirere et inquisitionem facere ex suo officio ad denunptiationem cuiuscunque et teneatur accusator vel denunptiator in credentia. 

18 - De pena petentium debitum iam solutum  R.ca

Quia bis idem peti equitas non patitur  Statuimus et ordinamus quod si aliquis per se vel alium suo nomine molestaret aliquem occasione alicuius debiti vel obligationis de quibus vel de qua non (cancellato) appareret publicum instrumentum refutationis vel pactj (omesso "de") non petendo vel alicuius liberationis seu protocollum seu debitum solutum petierit quod solvat pro banno communi Amelie tantam quantitatem quantam fuerit quantitas vel res per eum petita  et molestare et petere intelligatur litem contestandam contra ipsum quem diceret obligatum vel debitorem   Si dictus obligatus vel debitor de refutatione seu pacto seu solutione vel liberatione Instrumentum dicto molestanti vel petenti cum die et consule seu prothocollum addiderit (per "ediderit") legendo et inspiciendo vel per alias probationes legitimas et non aliter  Et si facta dicta editione dicto tempori (sic) vel ante per ipsum obligatum debitorem vel alium eius nomine dictus molestator vel petens in dicta molestia seu petitione perseveraverit quod ex tunc ipse molestator vel petens dictam penam incurrat et non aliter vel alio modo statuto aliquo non obstante.

19 - De pena non probantis accusam  R.ca

Statuimus et ordinamus quod quicunque accusaverit aliquam personam de aliquo malefitio vel delicto ex quo principaliter vel accessorie resultaret accusato si maleficium probaretur (omesso "pena") personalis et ipsam accusam non probaverit saltim semiplene quod condemnetur dictus accusator et non probans in fine absolutionis fiende dicto accusato  in Centum lib. den. cuius pene medietas sit communis Amelie et alia accusati  Si vero ex dicto maleficio resultaret pena pecuniaria tamen ex forma aliquorum statutorum quod dictus accusans et non probans condemnetur et condemnari debeat in quarta parte pene quam solvere debuisset dictus accusator ( per "accusatus") si victus esset cuius pena(sic) medietas sit communis predicti alio vera ipsius accusatj dummodo predicta locum non habeant in sindicis Comitatus et contractarum ("contratarum")  Volumus etiam et firmamus quod dicte pene intelligantur et solvantur sine aliqua diminutione aliquo non obstante. 

20 - De pena insurgentium in consilio  R.ca

Nullus surgat in Consilio arrumorem (sic) et in arenga vel adunantia et qui contrafecerit solvat communi Amelie pro banno Vigintiquinque lib. den.

21 - De pena patrocinantis pro aliquo exbannito  R.ca

Nullus sit vel esse possit aliquorum exbanditorum vel alicuius ipsorum procurator sive Advocatus in civilibus sive criminaibus causis et qui contrafecerit solvat pro banno communi Vigintiquinque lib. et nihilominus per curiam non audiatur salvo quod quando aliquis exbanditus esset presens qualibet(sic) pro eo presente Advocatus et procurator esse possit sine pena et salvo capitulo supra posito dummodo (per "de modo") procedendi contra exbanditos.

22 - De exceptuatis a penis  R.ca

A penis maleficiorum excipimus infrascriptas personas cum moderamine infrascripto ita quod non teneantur ad penam videlicet ab ipsa intelligantur cum absoluti auctoritate presentis statutj Videlicet personas in eadem domo habitantes et ad invicem maleficia committentes vel insimul rissantes in casu ubi ex ipso maleficio sanguis non exiret, ve si exiret sanguis, dictus sanguis procederet ex percussione facta manu vacua vel cum corrigea et ipse sanguis exiret per os vel per nares  Et dicta maleficia vel aliquod aliud committeretur per filios vel nepotes contra patres vel avios matrem vel aviam dicta maleficia puniantur secundum formam Juris et statutj dicte Civitatis et ultra ad voluntatem patris vel avi qui talem iniuriam accepissent  Et si e converso dicti filij vel nopotes iniuriarentur quocunque modo per viam correctionis vel emendationis et castigationis que semper presumatur per ipsos patres vel avos vel etiam matrem vel aviam paternam et maternam quod dicta talia sic commissa sint et intelligantur esse impunita et sine pena.  Si vero aliquod maleficium committeretur inter Virum et uxorem citra mortem cicatricem amputationem membrorum et enormem lesionem cum sanguinis effusione et ferro volumus et firmamus quod dictum maleficium esse debeat impunitum cum gastigationis causa factum esse presumatur et non animo iniuriandi nisi ipse maritus dictam mortem intulerit dicte sue uxori et occiderit ex legitima causa puta quia ipsam invenerit et reperiverit adulteratam et adulterium commictentem cum alio , quibus causis ab altero ipsorum ratione casus mortis ipse maritus inquietari vel molestari non possit.  Sed si offensiones alique fierent vel(agg. a marg.) committerentur inter fratres carnales et vunculos (sic) et in eorum nepotes vel per ipsos nepotes in aunculos (sic) patruos supradictos habitantes in eadem domo vel non ipse offensiones sint impunite nisi intervenerit enormis lesio inter eos cum aliquo genere armorum de ferro et cum sanguinis effusione quo casu pro inormi (sic) lesione sic illata puniantur in integra pena resultante ex tali offensione et inormi lesione.  Commissa vero seu committenda in futurum inter socerum et nurum vel socerum dicto vel facto puniri non possint vel debeant ullo modo nisi sequeretur mors alicuius eorum quo casu de ipsa morte vel mutilatione membrorum si intervenerint procedi possint et valeant et per accusam tantum de predictis et non alio modo  Et si aliquis minor quatuordecim annorum sine ferro seu genere armorum de ferro aliquem percusserit rissando vel ludendo cum alio minore quatuordecim annis in quocunque loco cum sanguine vel sine quod tunc ad penam non teneatur scilicet si cum ferro vel aliquo genere armorum de ferro percusserit quod tunc etiam puniatur in media pena nisi ex ipsa offensione mors sequeretur quo casu locum habeat statutus loquens de hac materia. 

23 - De pena ementis ius et actionem ab aliquo Exbannito  R.ca 

Nullus de Civitate Amelie vel eius districtu emat vel emere debeat ab aliquo extra districtum Amelie et qui non solvat datas (sic) in dicta Civitate aliquod ius et actionem quod et quam haberet vel habere possit   Et quod nullus de Civitate predicta et eius districtu vendat alicui forensi qui non soverit datium et faciat servitia Communis predictj nec alicui nobili forensi aliquod ius et actionem quod et quam habet seu habere posset contra commune predictum et speciales personas de dicta Civitate et districtu occasione pecunie et quacunque alia causa nec etiam aliqua bona stabilia   Et qui contrafecerit solvat pro banno et nomine pene illud totum quod pro dicta re vendita receperit et contractus huiusmodi sit nullus et talis Emptor in Curia Civitatis Amelie per potestatem vel eius officiales nullatenus audiatur ad penam Centum denariorum de suo salario  Et quod nullus forensis cuiuscunque conditionis existat possit habere aliquod officium vel aliquam dignitatem in dicta Civitate nisi quod forensis aut parentes sui moram traxerint in dicta Civitate vel districtu per quinquginta (sic) Annos et quod potestas teneatur facere executionem ad penam Vigintiquinque florenorum auri et hoc capitulum sit adeo precisum quod tolli vel cassari non possit aliquo consilio vel arrenga. 

24 - Quod nullus intromittat in Causis habitis

occasione alicuius Ecclesie  R.ca

Nullus in causis habitis vel que haberentur vel nasci possint occasione alicuius Ecclesie seu Ecclesiarum electionis beneficij prebenne aliquem clericum vel consanguineum debeat sotiare favere vel dicere vel contendere vel in favorem ire alicuius clerici vel alicuius consanguinei laici vel clerici ad Ecclesiam vel possessionem  alicuius Ecclesie ex qua lis esset vel dependeret  quocunque modo vel coram aliquo de causa cognoscente vel se modo aliquo verbis vel factis in talibus contentionibus imiscere(sic) sed ipsi clerici qui comodum eorum contendunt damnum sentiant vel iacturam quantum iustitia casus fortius ministrabit quicunque consanguineus laicus contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum pro dicto quinquaginta lib. den. pro facto (agg. a marg.) solvat quadruplum pene contente in statutis loquentibus de tali maleficio   Salvo quod Advocatj procuratores et Notarij pari numero per partem in ipsius Communis et in foro Ecclesiastico tamen patrocinare et scribere vel procurare possint sine pena.

25 - De pena facientis cavalcatam contra Commune Ameliae R.ca

Si quis autem fecerit cavalcatam vel in cavalcata fuerit vel in congregatione facta contra Commune Amelie vel eius districtum ad offendendum vel ad damnum faciendum condemnetur in avere et persona Communi Amelie ita quod omnia et singula sua bona sint Communis predicti et dicto Commune sententialiter condemnetur(sic) et applicentur et publicentur detracta emendatione damni passi penitus facienda et si aliquo tempore in fortiam Communis devenerit pastinetur ita quod moriatur et hoc capitulum tolli non possit hoc tamen adito (sic) quod unicuiuque sit licitum tales cavalcantes capere offendere et occidere sine pena. 

26 - De pena facientis bellum et intrantis

aliunde quam per Portas  R.ca 

Bellum in Civitate Amelie si quis fecerit currendo ipsam Civitatem equester vel pedester vel facere attentaverit ad aliquem actum veniendo pena capitis puniatur ita quod moriatur   Et si quis muros dicte Civitatis perforaverit ita quod additus (sic) per ipsum foramen per homines fieri possit quod puniatur pena ducentarum lib. absque aliqua diminutione si vero homines vel gentes miserit seu mitttj fecerit vel consenserit  (omesso "aliquid in dicta civitate propter quod status pacificus civitatis  perturbetur") vel perturbari posset capite puniatur.

27 - De pena falsificantis ceram  R.ca

Mercatores sive Mercantes qui ceram laborant et vendunt teneantur et debeant ipsam ceram pure laborare et vendere sine aliqua malitia  quibuscunque volentibus et qui in ipsam ceram vel tortitijs vel candelis quas venderent falsitatem committere presupserit termentina vel aliarum rerum fraudolenter machinanter seu immisio (sic) seu immiteret in predictis tortitijs candelis seu cereis vel faculis stuppam seu canepam malitiose seu studiose puniatur pro qualibet vice et pro quolibet predictorum in decem lib.  Et potestas possit per Jnquisitionem procedere.

28 - De pena facientis cinerem  R.ca

Nullus in Civitate Amelie vel eius districtu possit et debeat facere vel fieri facere cinerem in Silvis Communis vel in bonis alterius ad penam decem lib. den. sine aliqua diminutione.

29 - Quod nemo faciat impedimentum Calsolarijs(sic)

in Lavatorio pisciarelli  R.ca

Nullus faciat impedimentum aliqud calzolarijs in lavatorio pisciarelli nec aliquas turpitudinem nec mittat canepam vel linum ad macerandum et qui contrafecerit solvat pro banno Communi Amelie quadraginta sold. et quilibet possit de predictis accusare et denunptiare et habeat tertiam partem banni. 

30 - Quod nullus vadat ad aliquam terram

ubi fieret Congregatio gentium  R.ca

Nullus vadat ad aliquam terram ubi fieret congregatio gentium occasione partis vel occasione capiendi aliquam terram vel cavalcandi sine deliberatione d.ni Potestatis D.norum Antianorum et decem de populo ad penam Centum lib. den. pro quolibet equite et Vigintiquinque lib. pro quolibet  Pedite sine diminutione aliqua. 

31 - De pena homicidium committentis  R.ca

Si quis spiritu diabolico instigatus studiose et appensate interfecerit vel occiderit aliquem Civem vel Comitatensem Civitatis Amelie cum armis vel sine in Civitate vel Comitatu Amelie vel extra in quocunque loco de die vel de nocte puniatur et condemnetur per Potestatem Civitatis predicte pena capitis ita quod eidem caput a spatulis amputetur ita quod moriatur.  Si vero dictus homicida non venerit in fortiam Communis predicti ita quod executio personalis non fieret contra eum quod tunc omnia bona dicti homicide deveniant ad manus dicti Communis quod ipsum Commune de ipsis bonis fructus percipiat et habeat absque spe restitutionis donec dictus homicida venerit in dictam fortiam et ipsa executio fieret contra eum . facta vero dicta executione ipsa bona ipso iure pertineant et revoluta esse intelligantur ad heredes ipsorum(sic) homicede(sic)  Si vero non (agg.sopra) studiose et non appensate talem homicidium commiserit  sed casu inopinato vel fortuito aliquali (sic) levi culpa et hoc legitime constiterit potestatj vel eius Judicj maleficiorum quod tunc dictus homicida licet alias de iure puniendus veniret ad auferendum materiam dictum maleficium committendum etiam dicto modo condemnetur et puniatur in ducentis lib. den. et hoc locum habeat in maioris duodecim Annorum dictum maleficium committentium . Minores vero duodecim Annorum et infantes non doli capaces pro predictis non teneantur ad penam  Et intelligantur doli capaces si fuerint decem annorum et abinde supra quo casu dicti doli capaces usque in dictum duodecennium Annum inclusive pro homicidio commisso per eos studiose et appensate condmnentur et puniantur in mille lib. den. qua pena si non solverint infra decem dies a die late sententie computandos quod una manus amputetur eisdem  Si quis vero Civis vel Comitatensis studiose et appensate occiderit seu interfecerit  in Civitate vel Comitatu Amelie aliquem forensem quod tunc dictus homicida condemnetur et puniatur met (per "in ea") pena que statuta est et requiritur pro simili maleficio in terra dicti forensis occisi si ibi est reperitur et producitur statutum expresse loquens et determinate de ipsa pena homicidij quod committeret in forensibus   Et quod in dicto casu quando Civis Civitatis Amelie Amelie (ripetuto) vel Comitatus dicte Civitatis occideret vel interficeret aliquem forensem ut dictum est tunc talis homicida de Amelia vel eius Comitatus teneatur et debeat docere et ostendere statutum terre unde esset dictus forensis occisus quando ex dicto statuto dictus talis homicida iuvari vellet si dictus occisus esset de terra nota et non distante a Civitate Amelie ultra Centum miliaria  Et hoc docere et ostendere teneatur et debeat in tempore et dilatione danda et que dabitur per dominum potestatem vel eius judicem dicto tali homicide, quod tempus sive dilatio statuatur et declaretur per ipsum d.num potestatem vel Judicem eius secundum distantiam terre unde esset dictus talis occisus pro ut melius videbitur ipsi d.no potestatj vel Judici  in quod tempus sive dilationem datam et assignatam ut dictum est dicto homicide si legitime non docebit sive ostenderet Statutum publicum propter quod se iuvari vellet , tunc puniatur pena capitis supradicta  Sed si dictus occisus forensis esset ex toto ignorans vel de terra ignota vel distante trecentum (err.trascr.: "ultra centum") miliaria vel si in terra dicti occisi statutum de dicta materia non loqueretur vel generaliter et indeterminate in supradicto casu quod tunc in casibus supradictis et quolibet eorum dictus homicida condemnetur ad penam mille lib. communi solvendam et si eam non solverit in decem dies a die late sententie contra eum ubi esset in fortia dicti Communis vel infra decem dies potquam venerit in Fortiam quod tunc capite puniatur.  Si vero ad suam defensionem et pro se defendendo cum moderamine inculpate tutele aliquis aliquem interfecerit vel occiderit tunc si constiterit legitime dictus homicida homicidium commiserit ad sui defensionem et pro se defendendo ut dictum est ad penam nullatenus teneatur. 

32 - De pena mandantis et auxiliantis  R.ca

Si quis mandaverit alicui quod committat homicidium et ipsum homicidium secutum fuerit vel dictum homicidium in ipso actu occisionis associaverit dicendo eidem facias secure et noli timere vel percutias eum vel retinendo dictum occisum per personam ut se defendere non possit puniatur et condemnetur ac si vere homicidium perpetrasset et secundum limitatam et dispositam penam in proximo precedente capitulo.  Si vero alijs modis scienter eidem omicide ante vel postquam homicidium commissum quis prestiterit (omesso "se") seu dederit auxilium consilium et favorem tunc condemnetur et puniatur penam(sic) quingentarum librarum den.  Si vero ad alia quecunque maleficia committendum qui (per "quis") alicui prestiterit seu exhibuerit scienter auxilium consilium vel favorem, tunc si pena principalis maleficij (omesso "commissi esset pecuniaria condemnetur et puniatur immediate dicte pene et si pena ipsius maleficij") esset principalis (per "personalis") principaliter condemnetur et puniatur dicto casu pena quingentarum librarum den. si dictam penam non solverit infra decem dies a die late sententie computandos una manus amputetur eidem ita quod a brachio seperetur (sic).  

33 - De pena assassinorum  R.ca

Ad reprimendum avaritiam plurimorum qui maxime corrupti pecunia aut precibus promittunt aliquem interficere qui proprij assassini vocantur hac lege perpetuo valitura sancimus quod si quis deinceps Assassinus et more assissini corruptus precibus vel pecunia aliquem interfecerit vel occiderit vel occidere vel interficere seu occidere attentaverit ad aliquem locum veniendo si capi poterit statim veritate prehabita condemnetur et ducatur trassinando ad caudam cuiusdam asini usque ad locum iustitie consuetum et ibi pastinetur in terram more vitis ita quod moriatur ibidem et si haberi non poterit condemnetur ad dictam penam et intelligantur assassini eo ipso quod apparet d.no Potestati vel Judici per confessionem ipsius etiam facta extra iudicium cum quacunque persona quod dictus fuerit ab alio ad dictum homicidium committendum per pecuniam vel per preces vel eo ipso quod constaret in aliquo loco penes quamcunque personam pro ipso factum esset dispositum (st. 1441:"depositum") alicuius rei vel pecunie quantitatis seu instrumentum alicuius promissionis vel si alias legitime probaretur contra quem dictus d.nus Potestas summarie et de plano absque solemnitate iuris vel statutorum dicte Civitatis procedere possit et valeat non obstantibus aliquibus supra vel infra positis.

34 - De pena proditorum  R.ca

Si quis tacite (per "tante") protervitatis existat quod pacifice vivere non contentus presumpserit vel attentaverit aliqua mercede (st. 1441: "moliri") pro corructione mutamentoque comunionis et presentis pacifici status dicte Civitatis Amerie vel aliquam seditionem vel tumultum comiserit(sic) sive fecerit in Civitate predicta vel aliquem tractatum inierit et  tractaverit  fecerit vel ordinaverit cum quacunque persona sub quocunque verborum colore promutamento (sic) predicto vel ita quod ipse status pacificus possit verisimiliter perturbari etiam si perturbatio non sequeretur et ipsum prodimentum non fuerit, dummodo fuerit revelatum eidem d.no potestati vel Judici vel d.nis Antianis qui pro tempore erunt seu eis constiterit de predictis pro aliqua verisimilia inditia que moverint animum Judicantis, ita quod in tali peccato fuisset repertus quod statum citerminato (per "exterminato") furore transmutando ducatur ad locum iustitie consuetum et ibidem pastinetur more vitis  in terra ita quod moriatur et quod omnia sua bona publicentur et publicata sint et sic esse intelligantur dicto Communi et si filios haberet proditor supradictus cuius predicti filij perpetuo sint infames et privati ab omni officio beneficio communis predicti et intus Civitatem predictam aliquo tempore morari non possint contra quem taliter delinquentem vel proditorem vel attentantem predicta facere vel committere publice vel occunte dictus d.nus Potestas et eius Judex possint et valeant teneantur et debeant inquirere et procedere et dicta pena punire et condemnare omissa et non servata solemnitatem quacunque  et etiam tempore feriato summarie et sine strepitu et figura Judicij ad torturam procedere possint pro ut eis videbitur pro investigatione predictorum ita quod in hiijs que fecerint in predictis non possint vel valeant sindicari non obstantibus aliquibus statutis vel legibus que in contrarium loquerentur  Et hoc capitulum legatur quolibet mense in consilio generali quod si non fieret puniatur cancellarius in decem lib. pro qualibet vice et hoc capitulum scribatur in palatio licteris grossis infra mensem a die publicationis presentium supra locum arrengherie. 

35 - De premio referentis prodimentum  R.ca

Ut primiores (Stat. 1441: "premiorum") exortationes retragantur a malo ad bonum publicum reducantur homines et persone dicte Civitatis et quilibet alius  statuimus et ordinamus et firmamus quod si quis cuiuscunque conditionis existat Civis vel forensis sponte manifestaverit dixerit vel ad notitiam d.ni potestatis deduxerit vel etiam d.nis Antianis aliquem tractatum prodimentum illicitum commutationem (per "coniurationem") seditionem vel aliquid aliud propter quod status pacificus Communis dicte Civitatis mutari possit verisimiliter et ipsam manifestationem probaverint aliquo dictorum modorum supra in proximo capitulo contentorum antequam dictus d.nus potestas dictum processum initiaverit seu initiasset contra dictum talem delinquentem modis in dicto capitulo proximo scriptis vel aliquo predictorum.  Et intelligatur processus initiatus eo ipso quod copiam eius miserit Cancellario pro ut tenetur ex forma statuti tunc dictus manifestans dicens vel ad notitiam deducens etiam si fuerit culpabilis de aliquo predictorum ad penam non teneatur sed loco sui premij sit exemptus a dicta pena   Et nihilominus habeat et habere debeat pleno iure medietatem bonorum eius qui condemnabitur dicta de causa et propter manifestationem predictam de qua medietate sit et efficaciter (per "efficiat") verus legitimus dominus et possessor auctoritate presentis Juris et legatur quolibet mense in consilio generali. 

36 - De sfortiamento mulierum et pena adulterij  R.ca

Si quis exfortiaverit ut carnaliter cognoscat vel per vim carnaliter cognoverit aliquam mulierem viduam vel virginem seu nuptam bone conditionis et fame vel alteram ipsarum de Civitate vel Comitatu Amelie ita quod cum et (per "ea") concubuerit violenter pena capitis condemnetur et puniatur et intelligatur exfortiamentum vel violentia et non aliter si legitime probentur et non presumptione  Juris communis nec prosit vel obsit in (agg. in alto) predictis dictum vel excusationem mulieris taliter cognite  Si vero non per vim et violentiam nec exfortiando aliquis Civis vel Comitatensis carnaliter cognoverit aliquam ex predictis mulieribus civis vel comitatinus virginem vel viduam seu disponsatam vel maritatam si quidem in domo ipsius talis mulieris bone fame et conditionis, vel patris fratris carnalis vel mariti eius condemnetur et puniatur pro quolibet et qualibet vice in vigintiquinque florenis auri  Et hec supradicta commissa fuerint in domo posita in Civitate Amelie,  Si vero non in Civitate Amelie sed in Comitatu et domibus Comitatus palomarijs vineis seu griptis et alijs quibuscunque locis seu in domo masculi predicta committentur quis commiserit predicta contra volentem et ea volente carnaliter cognoverit condemnetur et puniatur in quinquaginta lib. den.  Si vero dicta mulier vidua, maritata virgo vel disponsata (omesso "fuerit") non bone conditionis sed communiter diffamata quod consueverit hoc committere et aliquis eam volentem cognoverit carnaliter in quocunque loco extra domum suam matris vel fratris vel mariti  et (per "quod")  tunc condemnetur et puniatur pro quolibet et qualibet vice in vigintiquinque lib. den.   Si vero dicta mulier virgo vidua maritata bone fame fuerit forensis et per vim fuerit cognita carnaliter et exfortiata et intelligatur exfortiata ut dictum est condemnetur et puniatur dictus cognoscens eam dicto modo in ducentis lib. den.   Si vero cognoverit eam volentem condemnetur in quinquaginta lib. den.   Si vero fuerit dicta mulier forensis meretrix vel diffamata non bone fame vel de meretricio aliqualiter diffamata et eam volentem quis cognoverit canaliter (sic) ad penam aliquam ipse cognoscens non teneatur   Si vero per vim fuerit cognita etiam meretrix vel diffamata quod tunc iniuriam inferens sibi etiam (Stat. 1441: "si extra") ipsam cognitionem carnalem condemnetur et puniatur et si alicui civi masculo intulisset ipsam iniuriam vel delictum ex forma statutj dicte Civitatis addicientes et declarantes quod mulier nupta alias (agg. a lato) bone fame adulterium committens pena capitis puniatur et eius dotes viro proprio applicentur et ipso iure applicate esse intelligantur et sint.

37 - De sodomitis et eorum penis  R.ca

Abominabile sodomorum vitium extirpare curantes cuius causa pestilentie insurgunt etiam et rugine statuimus et ordinamus quod si quis cuiuscunque conditionis existat dictum vitium contra naturam cum aliquo commiserit in aliquem puerum strupaverit (sic) vel carnaliter contra naturam cognoverit in quocunque loco de die vel de nocte sive volentem sive per vim si quidem ipse committens abbominabile vitium ipse cognoverit fuerit minor viginti annorum usque ad triginta annos condemnetur et puniatur in quingentis lib. den. et si dictam penam non solverit in decem dies post latam sententiam contra eum penam predictam in duplum solvere teneatur   Si vero fuerit maior triginta annorum dictum maleficium committens condemnetur in ignem et flammis igneis comburatur ita quod moriatur. Si vero fuerit minor viginti annorum maior tamen quatuordecim annis quod exempli causa nudis carnibus fustigetur per totam Civitatem .  Si vero fuerit quatuordecim Annorum et infra cuiuscunque statutj (per "status") existat condemnetur et puniatur in Vigintiquinque lib. den. absque diminutione aliqua et si iterato commiserit nudis carnibus fustigetur ut dictum est. 

38 - De falsis testibus et pena falsitatis  R.ca

Falsos testes si quis produxerit vel falsum testimonium fecerit seu deposuerit solvat pro quolibet teste et qualiter vice centum librarum den. quam penam si non solverit in decem dies a die late sententie contra eum computandos quod dictam penam in duplum solvere teneatur.  Qui vero falsum instrumentum scripserit aut in Judicio produxerit eandem penam solvere teneatur cum conditione predicta   Monetam falsam cuiuscunque generis et conditionis in dicta Civitate vel eius districtu  Si quis fabricaverit vel fabricari fecerit igne comburatur ita quod moriatur  Et potestas dicte Civitatis vel eius Vicarius puniat et condemnet talem vel tales fabricantes dictam monetam in penam predictam  Et quicunque scienter portaverit ad dictam Civitatem aliquod genus monetarum falsarum valoris centum soldorum den. si bone essent (?) et abinde infra puniatur et condemnetur per dictum potestatem vel eius Judicem in quinquaginta lib. den. infra decem dies a die late sententie contra ipsum quod ad dictam penam ad duplum solvere teneatur, abinde vero supra usque in quantitatem decem lib. puniatur in Centum lib. den. quos si non solverit in dictum tempus ad duplum solvere teneatur, a decem vero lib. supra puniatur per potestatem et eius Judicem in quingentis lib. den. quos si non solverit ut dictum est infra dictum tempus dictam penam in duplum etiam solvere teneatur  Et si quis falsam monetam scienter expendiderit usque in quantitatem Viginti soldorum den. simul vel divisim et abinde infra usque in quinque soldorum puniatur (omesso "in") decem lib. den. abinde infra puniatur in centum soldis.  Si vero a viginti sold. supra usque in decem lib. puniatur in quinquaginta lib. den. et abinde supra in Centum lib. den. quam penam si non solverit in dictum tempus in duplum ut sopra solvere teneatur, et ad probationem omnium et singulorum predictorum maleficiorum sufficiat publica fama probanda per quinque testes fidedignos cum aliquo alio inditio verisimili et aliter torqueri non valeat non obstante aliquo statuto et ordinamento in contrarium loquente.  Si (omesso "quis") vero a captum vel simoniam receperit ut prestantia pro communi vel alicui elevet vel imponat solvat communi pro banno quinquaginta lib. den. et ad captum vel simoniam restituat ac damnum emendet quod evenerit ob turpitudinem predictam.  Et quicunque aliquam fraudem commiserit in suo officio habito a communi solvat dictam penam si alia pena expressa non esset in statuto de eadem fraude declarante et in quolibet dictorum casuum ipsi delinquentes in predictis vel ipsorum altero ad eorum perhendiem (per "perennem") infamiam mitrentur et perpetuo sint infames et ab omni  officio sint privati absque spe restitutionis in integrum dummodo loco dicte mitre solvere possint quingentas lib. den. communi Amelie sine aliqua diminutione. 

39 - De dolose reforentibus (sic) et eorum penis  R.ca

Quia multi dolose fraudolenter conantur aliquos infamare et que vera non sunt inferre zizaniam seminantes statuimus et firmiter ordinamus quod quicunque aliquod novum ad infamiam alicuius traxerit et dixerit quod trahi possit ad zizaniam Civitatis et turbationem eius vel dominum potestatem vel eius judicem maleficiorum dolose et fraudolenter informaverit contra aliquem de aliquibus que vera non essent que si vera fuissent personali vel corporali pena punienda venirent quod condemnetur et puniatur absque diminutione in quadringentis lib. den. et quod mitretur et mitratus ducatur per Civitatem predictam dummodo loco dicte mitre solvere possit quingentas lib. den. sine aliqua diminutione, et (omesso "si") dictam penam non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum quod dictam penam solvere teneatur in duplum.  Si vero dicta relata per eum de quibus dictum potestatem informavisset existentia vera pena pecuniaria puniendus veniret quod tunc dictus referens dolose et per mendacium condemnetur et puniatur in ducentis lib. den. absque diminutione aliqua, et si dictam quantitatem  Camerario dicti Communis non solverit cum effectu quod cum dicta mitra in capite fustigando ducatur per totam Civitatem predictam nudis carnibus, ita quod hec pena pro statu predicto ceteris transeant in exemplim dum tamen quod loco dicte mitre et fruste quingentas lib. den. solvere possit ut supra  Et hoc capitulum pandiatur (sic) et legatur in consilio generali quolibet mense per Cancellarium dicti Communis ad penam decem lib.

40 - De pena laborantis terras exbannitorum sine licentia R.ca

(titolo sostituito a margine con:

De pena capientis columbos et Rumpentis columbariam)

Statuimus et ordinamus et firmamus ad hoc ut columbarie melius conserventur quod nullus audeat vel presumat in aliqua sua re vel loca extra muros Civitatis Amelie facere vel tenere aiolum seu cappanellum cum dicto aiolo cum venaccio vel alio semine quocunque vel etiam cum rete vel cum pallotteria vel balista vel arcu laives (per "laqueis") vel allijs instrumentis capere vel occidere aliquos columbos domesticos consuetos stare in aliqua palombaria ad penam decem lib. den. usque in quinque paria columborum inclusive a quinque paribus supra ad penam Vigintiquinque lib. den. et nihilominus dictos columbos vel eorum extimationem in duplum restituat damnum passo, et licitum sit d.no palombarie destruere cappanellum sua auctoritate in quocunque loco staret vel  teneretur absque pena, nec etiam possit vel audeat aliquis rumpere seu frangere ipsam columbariam vel rete ponere supra eam ad penam Centum den.  Et de predictis possit et debeat inquiri et quilibet possit esse accusator et denuntiator teneatur secretus et habeat quartam partem pene eius (omesso "quod") devenerit in communi et ad probationem predictorum sufficiat sacramentum denuntiantis vel accusantis cum dicto unius testis dummodo non possit esse testis d.nus columbarie de cuius interesse agitur vel aliquis de sua familia  Ordinantes quod par pipionum vendi debeat quinque (omesso "sold.") et non ultra ad penam quadraginta soldorum vendenti contra dictam formam.  Et quod licitum sit unicuique columbariam habenti accipere columbos captos quos invenerit capienti in (invece di "etiam si de") sua columbaria non essent. 

41 - De pena laborantis terras Exbannitorum sine licentia  R.ca 

Nulla persona presumat laborare vel laborari facere de bonis exbannitorum dicti communis de qua licentia appareat scriptura manu Cancellarij Communis predictj, et qui contrafecerit pro qualibet vice puniatur in decem lib. den. super quibus potestas inquiri faciat et procedere debeat ex suo officio ad petitionem cuiuscunque postulantis ad dictam penam  Et quicunque tenet vel possidet de bonis alicuius exbanitj (sic) dicti Communis de quibus ipse exbannitus tempore dicti exbandimenti in possessione fuerit teneatur et debeat infra unum mensem a die publicationis presentium ipsa bona communi predicto relassare, Et qui predicta non fecerit in decem lib. den. puniatur  Et nihilominus iura que habet indicare (per "in dicta re") sint perdita auctoritate presentis statutj et deveniant in communi reservato ei semper qui dicta bona in dictum terminum restitueret omni iure quod haberet in ipsa re quo iure utj possit contra commune sindico tantum(?) Communis predicti ad omnem legitimum actum requisito de quibus Potestas qui tunc fuerit teneatur et possit suo officio ad petitionem cuiuscunque petentis contra omnes et singulos qui non servarent predicta procedere et quos culpabiles esse invenerit condemnare Potestas vero qui predicta servare neglexerit decem lib. de suo salario perdat que deveniant in communi. 

42 - Quod unicuique sit licitum tenere

 accipitrem (per "aucupationem") ante domum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod unicuique sit licitum tenere aucupationem et venationem cuiuscunque conditionis ante domum suam seu apothecam et ubicunque placuerit dummodo dictam domum seu apothecam ita quod bene videri possit ad penam Centum soldorum pro quolibet et qualibet vice qua contrafecerit absque pena non obstante aliquo statuto vel ordinamento in contrarium loquente  Et quod unicuique sit licitum ante domum vel apothecam vel sue habitationis retinere tam in disco quam in terra ad vendendum olera et caulos et alia prout eis videbitur et placebit non obstante aliquo statuto supra vel infra posito quod in contrarium loqueretur. 

43 - De pena publici et famosi Latronis  R.ca

Ad hoc ut maleficia gravissima puniantur et strate Civitatis Amelie et eius districtus sint secure statuimus et ordinamus quod si quis derobbaverit (sic) aliquem seu aliquid alicui violenter acceperit in strata publica qua itur a ponte Sancte Marie in Canali ad Civitatem Ortanam seu in aliqua alia strata publica ditrictus Civitatis Amelie vel intus dictam Civitatem Amelie puniatur et puniri debeat derobator ad mortem ita quod furcis laqueo suspendatur ibi ubi crassatum fuerit sive delinquerit  Et hoc intelligatur inde robatore publico et famoso,  Alias si non publicus et famosus fuerit latro et derobaverit aliquem in dictis locis vel aliquo ipsorum tunc puniatur et condemnetur in quadruplo pene contente in capitulo de furto loquente  Si vero alibi quod in dictis locis et stratis aliquis non publicus et famosus per vim alicui aliquid acceperit condemnetur et puniatur in duplum pene statute contra furem secundum casus et modos in proximo sequenti capitulo declaratos posito sub rubrica de pena furis.

44 - De pena furis  R.ca

Ut metu penarum arceantur a furtis quos dei timor non arcet a malo statuimus et firmamus quod si quis non alias male fame de domo gripta vel cappanna alicuius furatus fuerit vel acceperit quod sit valoris et extimationis centum soldorum et ultra usque ad decem lib. si de die solvat nomine pene ducentas lib. den.  Si vero fuerit minoris extimationts centum soldorum usque ad quadraginta soldos solvat pro banno Communi Amelie quinquaginta lib. den.  Si vero fuerit extimationis a quadraginta soldis infra usque viginti sold. solvat nomine pene vigintiquinque lib. den.   Si vero fuerit extimationis viginti soldorum et ab inde infra solvat nomine pene decem lib.  Si vero fuerit maioris extimationis decem lib. et a decem lib. supra usque ad vigintiquinque lib. solvat nomine pene tricentas lib. den.  Si vero a vigintiquinque lib. supra  usque ad quinquaginta lib. solvat nomine pene quatringentas lib. den.  Sed si esset valoris a quinquaginta lib. supra usque ad centum lib. solvat nomine pene sexcentas lib. den.  Si fuerit extimationis a VI C (sexcentas) usque ad centum florenos auri solvat nomine pene mille lib. den.   Si fuerit extimationis a Centum florenis auri supra furcis suspendatur omnino ita quod moriatur etiam si nullum alium furtum fecisset  Si vero ex eis vel ea nihil extraxerint solvat nomine pene quinque lib. den.  Sed si in ipsam domum griptam vel cappannam intraverit aliunde quam per hostium consuetum vel hostium aperiendo vel rumpendo ipsum hostium solvat nomine pene qualibet vice vigintiquinque lib. den. etiam si nihil extrasserit(sic) ex ea.  Si vero domum griptam vel cappannam extra Civitatem et Castra predicta si quis fregerit vel intraverit animo furandi et exinde aliquid extraxerit valoris decem soldorum et ultra solvat pro banno communi quinquaginta lib. den.  Si vero fuerit a decem soldis infra solvat pro banno decem lib. den. et si nihil extrasserit solvat quinque lib. den.  Et in omnibus predictis casibus damnum emendet patienti in duplum  Si vero talis fur dictas penas non solverit in casibus predictis in termine in sententia statuendum qui non excedat decem dies penas predictas in duplum solvere teneatur  Si autem talis fur fuerit homo male fame et plura furta commiserit diversis et separatis temporibus tunc dictus fur suspendatur per gulam ita quod moriatur. 

45 - De non trahentium ad rumorem  R.ca

Si aliqua offensa realis vel personalis commissa fuerit in districtu et territorio Civitatis Amelie omnes et singuli  propinqui et circumstantes loco commissi maleficij statim trahere debeant ad ipsum locum et offensos iuvare pro posse et fugare huiusmodi offendentes capere et detinere et in fortiam Communis deducere.  Et si in huiusmodi succursum dicti offendentes seu aliquis ipsorum offendentium offensionem realem seu personalem receperint quod illi tales sic currentes ad penam nullatenus tenantur nisi forte offendens habuisset ante et haberet aliquod hodium vel livorem odij cum offenso et quo possit presumi quod fecerit ad vendictam quo casu puniatur secundum formam statutorum .  Si vero circumstantes et propinqui predicta non fecerint in quinquaginta lib. den. monete currentis pro tempore pro quolibet puniatur eisdem auferendis per potestatem de facto et quilibet possit contrafacientes accusare et denunptiare et credatur eius sacramento cum uno teste et habeat medietatem bannj. 

46 - De capiendo furem  R.ca

Cuilibet liceat furem vel qui furatus fuerit (per "furaverit") infra tres dies a die commissi maleficij capere et denunptiare et curie presentare et etiam furtum ipsum portaret ubique locorum et si ipsum offenderit sine morte non teneatur ad penam dummodo talis fur vel furtum portans se defenderet vel diceret se nolle permittj ad curiam presentari et non habeat locum in dannis datis nec etiam habeant locum in furto commisso a X sold. infra. 

47 - De pena ementis bladum ultra unam salmam  R.ca

Nulla persona emat in platea Civitatis Amelie una(sic) et eadem die ultra unam salmam grani et qui contrafecerit  in quadraginta sold. den. puniatur vice qualibet ipso facto et quilibet possit contrafacientem denuntiare et accusare et habeat quartam partem banni et teneatur in credentia .  Et nihilominus per d.nos Antianos populi eligantur quatuor custodes celati ad denunptiandum predicta et habeant predictam partem, quorum et cuiuslibet alterius denunptiationis stetur et cum uno teste credatur idoneo et fidedigno.

48 - Quod quicunque receperit fructus de bonis exbanditorum

 debeat reassignare Camerario Communis  R.ca

Quicunque hactenus scilicet a quinto Anno citra vel ante quandocunque perceperit aliquos fructus de bonis alicuius exbanniti dicti Communis de quibus ipse exbannitus erat in possessione tempore exbannimenti sui teneatur et debeat ipsos fructus infra unum mensem a publicatione presentis statuti Camerario dicti communis integre assignasse (per "assignare") hi vero qui aliqua bona exbannitorum laborant ad presens teneantur fructus pendentes restituere Camerario predicto et qui in predictis vel aliquo predictorum fuerit negligens in lib. decem vice qualibet puniatur de quibus et quolibet predictorum potestas ex suo officio et ad petitionem cuiuslebet petentis teneatur inquirere et inventos culpabiles condemnare.  Qui potestas si negligens fuerit in quinquaginta lib. den. puniatur (cancellato) tempore sui sindicatus debeat condemnari.

49 - De pena ementis bladum in fra muros Civitatis  R.ca

Nulla persona emat granum vel aliquod genus bladi  infra muros Civitatis Amelie per se vel alium causa revendendi et qui contrafecerit in decem libris vice qualibet puniatur, et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et habeat quartam partem banni et in credentia teneatur et credatur sacramento denuntiantis cum uno teste fide digno ad que denuntianda et investiganda eligantur quatuor homines fidedigni qui sint custodes Celati quorum denuntiationi et cuiuslibet ipsorum relationi stetur cum uno teste fidedigno et habeat dictam partem banni et in credentia teneatur  Et quod nulla persona emat granum vel aliquod bladum, quod per aliquem forensem sive comitatensem deferatur ad Civitatem predictam alibi in dicta Civitate quam in platea vetere communis vel in cruce burgi et qui contrafecerit in decem soldis vice qualibet puniatur et quilibet possit denunptiare et accusare contrafacientes et credatur sacramento accusatori et habeat quartam partem banni et in credentia teneatur.

50 - Quod eligantur duo homines ad recoligendum

fructus Exbannitorum  R.ca

In principio mensis Junij quolibet Anno eligantur duo boni homines per dominos Antianos populi Civitatis Amelie qui iurent ad sancta dei Evangelia bona fide et sine fraude investigare et invenire bona et possessiones exbannitorum Civitatis predicte et eius districtus, et fructus et proventus dictarum possessionum ad manus Camerarij dicti Communis facere devenire et predictis duobus hominibus sic electis omnes et singuli homines dicte Civitatis et districtus ac etiam officiales eiusdem ad ipsorum requisitionem teneantur et debeant dare et prestare adiutorium consilium et favorem ad penam vigintiquinque lib. den. pro quolibet contrafaciente hoc addito quod dicti duo homines sic eligendi sint et esse debeant populares, eorum officium duret tantum per unum annum et qui fuerit ad dictum officium in dicto Anno prosecuturo et si aliter fieret electio non valeat ullo modo et finito dicto tempore eorum officij teneantur et debeant administrationem eorum officij plenarie reddere rationem Camerario Communis predicti,  Qui tales sic eligendi habeant pro eorum salario decimam partem totius eius quod in Communi fecerint devenire.

51 - De pena laborantium terras unde non fuerit 

solutum datium  R.ca

Nulla persona audeat vel presumat laborare seu colere alias terras seu possessiones unam vel plures accatastatas in Catasto dicte Civitatis ex quibus datium impositum hactenus solutum non sit seu datio que imponerentur imposterum (sic) non solverentur et in integrum possessionibus Ecclesiarum et aliorum piorum religiosorum locorum dumtaxat exceptis, et qui contrafecerit nisi ipsas dativas preteritas in terminum statuendum et futuras infra terminum ordinandum ut alij Cives solverit cum effectu in decem lib. den. per potestatem Civitatis Amelie condemnetur   Et nihilominus ad solutionem dictarum dativarum auctoritate presentium statutorum per ipsum potestatem compellatur   Super quibus potestas presens et futurus quolibet mense debeat inquirere et investigare per libros puntatorum et per castaldos Civitatis Amelie et omnimodo quo melius poterit , et inventos culpabiles in dicta pena punire   Si vero potestas predictus non fecerit seu negligens fuerit in predictis vel aliquo predictorum in quinquaginta lib. den. condemnetur dandis et solvendis de suo salario Camerario dicte Civitatis quas quinquaginta lib. Camerarius qui pro tempote fuerit teneatur de ultima tertiaria sui salarij retinere  Addicientes in predictis quod nullus Civis vel comitatinus dicte Civitatis possit vel debeat colere vel laborare aliquam terram positam extra comitatum Civitatis predicte non pertinentem ad aliquem civem vel comitatinum dicte Civitatis ad penam quinquaginta lib. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice.

52 - De pena non capientium Exbannitum  R.ca

Si contigerit aliquem exbannitum communis Amelie pro aliquo maleficio ire ad aliquod Castrum dicte Civitatis et comitatus et districtus Amelie vel stare aut morari in eo homines et universitas ipsius Castri teneantur et debeant ipsum exbannitum seu exbannitos capere et Curie Civitatis Amelie presentare ad penam quinquaginta lib. den. ab ipsa universitate quoties contrafecerit seu fuerit negligens auferendam homines vero speciales omnes et  singuli qui presentes fuerint in ipsa contrata et morabuntur debeant contra ipsos exbanditos(sic) statim elevare rumorem , ei ipsos sequi et capere et dicte Curie presentare eorum posse ad penam decem lib. den. pro quolibet eorum qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum  Si vero exbanniti huiusmodi in dicta fuga presumpserint defensionem assumere et ipsam defensionem faciendo , per ipsos sequentes fuerint offensi, offendentes eos ad penam volumus non teneri  Super quibus omnibus et singulis potestas teneatur facere singulis mensibus de predictis et quolibet predictorum inquisitionem solemnem et in predictis penis repertos culpabiles punire et condemnare.  Si vero potestas negligens fuerit in predictis quinquaguinta lib. den. tempore sindicatus ipsius solvere teneatur. 

53 - De pena non capientium malefactorem

et Curie non presentantium  R.ca 

Si contigerit aliquod maleficium committi in aliquo Castro districtus et comitatus Amelie Commune et homines et universitas ipsius Castri teneantur et debeant malefactorem seu malefactores capere et in fortiam Communis ponere et si ipsa universitas negligens fuerit in quinquaginta lib. den. vice qualibet puniatur, si pena commissi maleficij ascenderet quinquaginta lib. et abinde supra  Si vero malefactor huiusmodi et in minori pena seu quantitate condempnari deberet dicta universitas negligens in ea quantitate qua malefactor condemnandus esset per potestatem qui tunc erit in officio puniatur.  Addentes quod cuilibet sit licitum capere quemlibet malefactorem in quocunque loco maleficium commiserit sive in Civitate sive in Comitatu et sive in Castris et sive extra dummodo ipsum capiat tempore commissi maleficij vel postea per totam diem , et ipse capiens ad penam aliquam minime teneatur sed ipso facto intelligatur absolutus esse a pena resultante vel (per "alias") a dicta captura. 

54 - De pena facientis falonem sine licentia  R.ca

Nulla persona in Civitate Amelie seu Comitatu debeat facere aliquem falonem sine expressa licentia potestatis et maioris partis d.norum Antianorum et qui contrafecerit in centum sold. vice qualibet puniatur et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et eius denuntiationi credatur cum uno teste et nomen eius teneatur in credentia. 

55 - De pena optantium malum fochi anguenagliam  R.ca

Nulla persona optet alicui carboncellum malum fochi sive anguinagliam succicum granugliolam malum captivum sive lupam et qui contrafecerit in decem lib. sold. vice qualibet de facto puniatur   Et contrafacientes quilibet possit accusare et habeat quartam partem banni et teneatur in credentia non obstante quod talis optans fuerit minor decem annis.

56 - De pena euntium ad consilium non essendo de Consilio  R.ca

Ad consilium generalem Communis et (agg. sopra) populi tantum qui non fuerit de dicto consilio ire non audeat vel presumat nec in aliquo ipìsorum consiliariorum intersit nec palluctam recipiat ad penam decem lib. den. pro qualibet vice   Et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare in credentia teneatur.  Salvo quod quicunque venerit ad dicta consilia vel aliquod eorum causa recitandi aliquam ambasiatam (sic) seu ad narrandum sua negotia seu mandato potestatis vel antianorum seu quando esset banditum consilium vetus et novum non teneantur euntes occasionibus predictis ad penam, et potestas et quilibet alius Rector qui presens erit consilio teneatur et debeat expellere de consilio omnem personam que non esset de consilio ipso ibi stantem contra formam predictam  Et nihilominus Cancellarius dicti Communis qui pro tempore fuerit teneatur vinculo iuramenti ad penam viginti sold. notificari facere per bannitorem communis in quolibet consilio communis et populi quod quicunque non esset de consilio seu de adiuncta recedere debeat ad penam in statuto contentam et facta notificatione predicta quicquid ordinatum fuerit in dicto consilio a quibus in eo existentibus contra formam predictam sit irritum et inane. 

57 - De pena gridantium quod populus moriatur  R.ca

Nullus presumat vel audeat alte vel basse truffative vel alio modo dicere vel gridare quod populus moriatur vel quod ipse populus non durabit vel quod exsfastiabitur (sic) vel aliqua verba equisolentia (per "equivalentia") et si quis contrafecerit in centum soldis vice qualibet de facto puniatur et predictum capitulum banniatur  Addicientes et declarantes quod si irato animo et malo modo gridaverit vel dixerit dicto modo vel altero ipsorum et dicta verba non habuerint peiorem effectum condemnetur et puniatur in quinquaginta lib. den. absque aliqua diminutione.

58 - De pene forensis offendentis Civem  R.ca

Statuimus et firmamus quod sic (per "si") abinde in antea casus accederet (per "accideret") quod aliquis forensis aliquem civem iniuriatus fuerit vel offenderet in persona dicto vel facto absque promotione et incitatione talis civis offensi quod dictus talis forensis pena tantum dupli puniatur qua puniretur si offenderet alium forensem   Sed si talis civis est litis promotor vel risse tunc dictus talis forensis simplici pena puniatur  pro ut si alium civem offenderet   Addentes quod declaratione premissorum Cives sint et esse intelligantur quo ad hec omnes et singuli oriundi de Civitate et comitatu Amelie vel nati vel descendentes ex eis oriundis et omnes alij qui essent legitimi cives ordinati et constituti vel in futurum erunt in Civitate predicta, ceteri vero forenses sint et pro forensibus habeantur. 

59 - De pena amputantium manum pedem nasum digitum

vel aliud membrum vel debilitantium

et dentes frangentium aut eadem facientium  R.ca

Si quis amputaverit alicui pedem manumnasum vel aliud membrum principali (sic) vel occultum studiose offenderit vel cecaverit quamvis secundum iura penaleis (per "pena legis") cornelie teneatur , tamen de benignitate statuimus quod in ducentis florenis auri condemnetur quam penam si in terminum decem dierum in sententia statuendum non solverit Camerario communis Amelie quod tunc dicto termino elapso similem membrum amputetur eidem vel etiam offendatur et ultra quod fustigetur nudis carnibus usque ad locum iustitie consuetum et expellatur etiam et expelli debeat extra Civitatem et comitatum Amelie, ita et taliter quod infra quinquennium ad ipsam civitatem et Comitatum redire non possit , nec in ipsis morari, si interim redierit amputetur sibi aliud simile membrum  ,  Si vero debilitando et non amputando in quinquaginta florenorum auri condemnetur, quam penam si non solverit infra dictum terminum in duplum solvere teneatur sine diminutione aliqua  Si quis vero digitum manus alicui amputaverit in centum florenis auri condemnetur,  Et si aliquis aliquem ut (per "ita") percusserit quod fecerit sibi cadere dentem condemnetur in quinquaginta florenis auri ultra penam ordinatam pro percussione in facie, et si plures dentes cadere fecerit pro quolibet ultra ununum (sic) et ultra penam percussionis in facie in vigintiquinque florenis auri condemnetur.  Si vero dentem unum vel plures fregerit media pena qua condemnaretur si fecisset cadere condemnetur.

60 - De pena percutientium et offendentium

personam sine armis manu vacua  R.ca

Si quis iniuriose percusserit manu vacua alapa vel pugno in facie ita quod sanguis inde exiverit in quinquaginta lib. den. condemnetur  Si vero sine sanguine in medietate dicte pene condemnetur et ad receptionem similis alape, nihilominus teneatur ubi data fuerit si vero in aliqua parte corporis percusserit cum sanguine in vigintiquinque lib. den. condemnetur , si sine sanguine in medietate dicte pene  Si vero quis aliquem cum calce percusserit et inde sanguis exierit (sic) si a gula supra condemnetur pro qualibet vice in quinquginta (sic) lib. den.  Si sine sanguine condemnetur in vigintiquinque lib. den.   Si a gula infra si cum sanguine condemnetur in vigintiquinque lib. den.  si vero sine sanguine in medietate dicte pene condemnetur  Si autem quis iniuriose momorderit in facie ita quod cicatrix perpetuo et evidens (agg. a lato) remanebit in centum lib. den. condemnetur  si cicatrix predicta non remanserit condemnetur in quinquaginta lib.  Si vero in alia parte corporis aliquem malo modo momorderit et sanguis exiverit in quinquaginta lib. den. condemnetur,  Et si sanguis non exiverit condemnetur in medietate dicte pene   Si quis alicui iniuriose extraxerit pilos de barba sive barbam depilaverit condemnetur in centum lib. den. Si quis decapillaverit aliquem vel fecerit iniuriose cadere aut delaniaverit(sic) caputeum birectum insulam vel capellam de capite aut mulieri velittum sive pancellum vel supergettum, vel alios pannos elevaverit de capite mulieris vel cadere fecerit etiam sgrignando vel per ioculum quoad ipsam mulierem attinent condemnetur in vigintiquinque lib. den.   Et si iniuriose aliquem ceperit per pannos ad pectus vel per capozale vel dilaniaverit alicui pannos de dorso condemnetur pro qualibet vice in vigintiquinque lib. den.  Si vero impenserit aliquem ita quod cadere fecerit et sanguis exiverit de facie condemnetur in quinquaginta lib. den. Si de aliqua parte corporis in vigintiquinque lib. den. condemnetur et si sine sanguine in medietate dicte pene et si expincta per "ex inpintam") non ceciderit in medietate pene   Et si quis iniuriose ceperit aliquem per nasum vel alicui tiraverit nasum stringendum si cum sanguine condemnetur in quinquaginta lib. den. si sine sanguine in vigintiquinque lib. den. condemnetur  Si quis miserit manum in gula alicuius iniuriose ita quod sanguis exiverit in quinquaginta lib. den. condemnetur si sanguis non exiverit in medietate dicte pene  Et si quis per terram iniuriose aliquem trassinaverit (sic) condemnetur in quinquaginta lib. den. pro qualibet vice  Et si quis in facie alicuius sputaverit(sic) vel aliquam turpitudinem studiose et iniuriose proiecerit condemnetur in quinquaginta lib. in alijs vero locis persone si quis expuerit vel aliquam turpitudinem proiecerit condemnetur in medietate dicte pene  Sed (omesso "si") aliquis cum ungulis manus rancecaverit (sic) aliquem in facie alterius seu in gula, et si ex pluribus locis sanguis exiverit condemnetur in quinquaginta lib. den. et non ultra  Sed si aliquis cum digito manus vel cum  manu iniuriose iverit contra aliquem adversus (cancellato "ad") faciem eius condemnetur condemnetur (ripetuto) in centum sold. den. sed si aliquis alicui inciserit exputaverit vel detruncaverit seu totonderit tricciam vel capillos iniuriose condemnetur in centrum lib. den.  Si autem ex dictis offensionibus vel aliqua ipsorum livor, vel tumor appareret in facie dicti offensi manu vacua supradicta condemnetur dictus offendes ac si de dicta facie sanguis exiverit. 

61 - De pena percutientium et offendentium in personam

cum armis R.ca

Si quis aliquem percusserit vulneraverit cum armis ferreis vel ferratis seu cum bastone grosso malitioso vel cum lapide in capite cum fractura cranei et cum sanguinis effusione condemnetur in centum flor. auri solvendis Communi Amelie, si vero cum sanguine et non cum fractura carnei condemnetur in quinquaginta flor. auri  Si vero cum armis quis aliquem vulneraverit in facie vel in gula effuso sanguine ex quo vulnere sit cicatrix perpetuo et enormis evidens remansura condemnetur in ducentis florenis auri  quos si non solverit in terminum decem dierum in sententia statuendum dictam penam in duplum solvere teneatur et eidem dicimus de alijs penis predictis et in ceteris   Si vero cicatrix ut predicitur non sit remansura in dicta facie seu gula et sanguis exiverit de facie vel gula predictis condenetur (sic) in quinquaginta florenis auri  Qui vero in capite vel gula alicuius cum dictis armis evaginatis aliquem percusserit sine sanguine condemnetur in Vigintiquinque florenis auri.  Si vero cum armis non evaginatis in viginti florenis auri condemnetur  Si vero quis aliquem percusserit cum aliquo dictorum armorum a gula infra unde sanguis exiverit condemnetur in triginta flor. auri  Si vero sanguis non exiverit condemnetur in quindecim flor. auri.  Si vero cum aliquo ligno alias de sui natura ad offensionem non parato vel cum alijs armis quam predictis quis aliquem percusserit cum sanguinis effusione vel sine sanguine quolibet dictorum casuum pena media condemnetur  Et predictorum declaratione firmamus quod facies cuiuscunque intelligatur a gula supra quicquid remanet discopertum in ea facie ultra capillos capitis et ultra auriculas versus nasum etiam si coperta aliter portaretur cum caputeo vel bireto (sic) et de cicatrice et enormi fractura carnei et ossis et de debilitatione membri stetur et stari debeat dicto et declarationi duorum Medicorum eligendorum per Judicem procedentem contra ipsum delinquentem quorum dicto et declaratio habeatur pro vera et legitima probatione in predictis et ipsam eorum deliberatione sequi debeat ipse Judex et scribi facere in actis communis aliter quis de cicatrice fractura carnei ossi debilitatione membri predictis condemnari non possit nisi fuerit contumax vel confessus et ipsi medici pro eorum labore et mercede habeant et consequantur expensis delinquentis pro qualibet vice et pro quolibet unum florenum auri dummodo eis fiat dicta solutio cura et sollicitudine d.ni potestatis seu Vicarij antequam reddant eorum declarationem predictam.  Et ut predicta declaratio melius fieri possit et haberi per ipsum Judicem statuimus quod dictus potestas seu Vicarius dicte Civitatis teneatur et debeat rationem dicte Cicatricis et deliberationis deducere vel abicere in accusa vel inquisitione seu denuntia deferre processum per eos assumptum triginta diebus ultra tempus limitatum, in alijs processibus finiendis ut de eis possit melius informari  Si vero aliquis alicui percutiendo vel vulnerando cum aliquo genere armorum fregerit seu amputaverit ossum condemnetur in XXV florenis auri ultra pena percussionis seu vulneris facti per eum  Si vero aliquis proiecerit contra aliquem ex proiecto (per "proposito") lapidem bastonem cioccholum et hijs similia et non percusserit eum solvat pro banno communi decem lib. den.  si vero percusserit ex proiecto proiciendo condemnetur ac si percusserit cum manu tenendo dictum lapidem bastonem cioccholum et hijs similia  Sed si studiose proiecerit contra aliquem ensem cultellum lanceam clavam ferream stocchum vel spontonem seu quatrellectum seu pugnalonem et non percusserit condemnetur pro qualibet vice in quinquaginta florenis (cancellato) lib. den.  Si vero percusserit priciendo (sic) condemnetur ac si percussisset cum manu cum dictis armis  Sed si aliquis ludens ad mitram seu pigiolos cum aliquo et quocunque loco proiciendo ipsam mitram seu bacchettam cum ipsa mitra bacchetta vel piolis aliquem percusserit dummodo non studiose si ex ipsa percussione sanguis exiverit condemnetur ipse proiciens in quarta parte pene vel alias resultantis ex proiectione predicta si ex (cancellato) fieret extra ludum  Sed si sanguis non exiverit ad penam aliquam nullatenus teneatur  Si autem cum balista vel arcu appensate sagittando veretionem (sic) viram vel quadrellum aliquis aliquem percusserit vel vulneraverit cum eo condemnetur pro dicta percussione vel vulnere ac si cum lancea ex parte ferri percussisset vel vulnerasset  Si vero sagittaverit dicto modo et non percusserit solvat quatraginta lib. den. pro qualibet vice  Si vero sagittando cum pulzone vel pallutteria aliquis aliquem percusserit studiose solvat ac si cum lapide percussisset  Si vero non percusserit et contra eum sagittaverit causa percutiendi vigintiquinque lib. den. solvere teneatur et in eisdem debeat condemnari declarantes quod si omnes predictas penas in terminum decem dierum non solverint in duplum solvere teneantur et debeant.

62 - De pena insultantium et adminantium  R.ca

Insultum contra aliquem si quis fecerit ad domum insultati seu eius contra quem insultus fiet seu ad domum ubi assalitus habitat sive apothecam propriam vel conductam sine armis ipsum insultum faciens quam(?) quilibet eius sequas solvat communi pro banno vigintiquinque lib. den.   Si vero cum armis quinquaginta lib. den. pro quolibet.  Si quis ipsorum malo modo intraverit domum vel apothecam et ex ea aliquid extraxerit solvat communi pro banno quinquaginta lib. den. et restituat in duplum quod acceperit vel devastaverit et si inde aliquid non extraxerit puniatur in viginti lib. den. et insultum faciens quam etiam quilibet eius sequas  Si aliquem vulneraverit solvat bannum in duplum pene contente in capitulo de percusione   Si vero alibi quam ad domum vel apothecam huiusmodi aliquis insultum fecerit si cum armis in quatuor lib. si sine armis in (cancellato) quadraginta sold. pro banno communi solvere teneatur  Et intelligatur insultus si unus iverit aut currerit contra alium  Tamen si percusserit de insultu non puniatur sed percussione puniatur secundum formam capituli de huiusmodi processu loquentis  Si vero aliam iniuriam intulerit insultator de qua maiorem penam solvere deberet quam de insultu de iniuria puniatur et non de insultu.  Et si quis assalitus fuerit et se defenderet moderate non teneatur ad penam  Sequacem autem intelligimus dantem consilium vel favorem   Addicientes quod insultus intelligatur factus ad domum vel apotheca eius per medium vie et ultra versus domum vel apothecam dicti insultati  Si quis vero adminaverit contra aliquem civem del Amelia  vel comitatinus cum aliquo genere armorum evaginatorum vel non  (pausa) puniatur vice qualibet in decem lib. den. si vero sine armis puniatur pro qualibet vice in quadraginta sold. den.  Si vero aliquis evaginaverit aliquod genus armorum contra aliquem civem vel comitatensem de Amelia puniatur pro qualibet vice in quatuor lib. den.

63 - De pena portantium arma  R.ca

Cultellum malitiosum seu feritorium spadam spontonem magam (per "maczam") ferream vel ligneam magam (per "maczam") malitiosam vel cuiusvis generis macza malitiosa existat vel alia arma offendibilia et his similia infra muros antiquos Civitatis Amelie et in ipsa Civitate et eius burgis si quis portaverit solvat pro quolibet genere armorum et pro qualibet vice quinquaginta sold. den. de die  De nocte vero duplum  Et nihilominus perdat arma et mittantur dicta die Camerario dicti Communis dicta arma sic inventa ad penam decem lib. potestati dicte Civitatis de suo salario, et possit  ali(cancellato)quodlibet genus armorum quod inventum sibi fuerit redimere pro decem sold. et si quis non permiserit se essarmari (sic) vel arma auferri a familia vel Notario potestatis habeatur pro confesso et si inventus fuisset omnia arma portare scilicet tria arma offensibilia, et si aliquis (per "alicui") per familiam potestatis euntem pro armis fuerit inventus cultellus vel ensis vel aliquod genus armorum et noluerit ipsa arma dare Curie et familie solvat communi predicto pro inobedientia decem lib. den.  si quis autem portaverit ab ipsa arma vel aliquod genus de dictis armis in eundo et redeundo de foris cum galero vel runceo vel alijs verisimilibus vel probaret quod iret vel rediret de foris per unum testem cum sacramento deferentis dicta arma non teneatur ad penam vel quando iret per terram custodiendo de nocte vel de die vel quando ipsa arma portaret palam causa ea vendendi vel faciendum ipsa actari ad penam nullatenus teneatur nec etiam teneatur ad bannum qui infra muros sue domus proprie vel conducte secum arma haberet vel si comitatensis portaret arma in manu legata in eundo vel redeundo de foris non teneatur ad penam et de inditijs verisimilibus supradictis remaneat in providentia potestatis vel Judicis vel militis qui dicta arma invenerit vel alijs verisimilibus ut supra dictum est ,  Et potestas debeat concedere licentiam arma portandi et deferendi per terram cuicunque petenti pro custodia sui corporis propter inimicitiam quam haberet assignata prius causa inimicitie et receptis ab eo idoneis fideiussoribus de non offendendo aliquem cum dictis armis nisi ad suam defensionem et tutelam  Et potestas et sui officiales possint de singulis punire et condemnare, et de inventione armorum stetur, et credant relatione officialium seu familiarium potestatis.  Forensis vero postquam hospitatus fuerit non possit arma portare per dictam Civitatem et eius burgos, et si contrafecerit solvat pro banno communi Amelie decem lib. den. et hospitatores semprer dicere teneantur dictis forensibus et si non diceret ipse hospitator in cuius hospitium hospitatus fuerit talis forensis cui inventa essent arma teneatur solvere penam  Et quod nulla persona portet vel portare debeat per ipsam Civitatem vel eius burgos (vi sono trentuno parole interlineate e l'annotazione a magine "a + usque ad alterum + est cassum totum scriptum rigatum" per ripetizione da:"Et" a "forensis") arma defendebilia ad dictam penam ita quod eadem pena sic in portare arma defendebilia sic inoffendebilia   Addicientes huic capitulo quod deferens vel inventus deferre vel portare et habere ad latus ita quod non videatur vel asconse circa aliquam partem sui corporis vel in calza vel involutum in mantello seu in caputeo vel alio aliquo panno vel alio loco cultellum malitiosum feritorium vel quatrellettum (sic) parvum vel alium ferrum acutum malitiosum actum ad nocendum et habile ad portandum asconse si quidem de die condemnetur et puniatur in vigintiquinque lib. den. absque diminutione si de nocte in duplum pene predicte pro qualibet vice debeat condemnari et puniri   Addimus etiam quod quicunque portaverit correctum vel planellam pena sit deferenti viginti sold. den. tantum qualibet vice et non in perditione correcti seu planelle,  Et quod dictus potestas singulis diebus sui officij ad penam quinque lib. de suo salario retinendarum pro quolibet die et pro qualibet nocte debeat rimari facere per Civitatem et burgos Amelie contra deferentes arma predicta berroarijs vel quatuor  adminus. 

64 - De pena facientis vindictam contra insontem  R.ca

Ad vindictam aliquam faciendam per aliquem vel alicui vel ad iniuriam vel ad offensam nullus audeat nec procedere debeat seu offendere aliquem inferentem iniuriam consanguineo attinentem inferenti iniuruam seu offensam ex parte patris et ex parte matris usque in quartum gradum   Et qui contrafecerit solvat duplum pene contente in capitulo loquente de tali maleficio et ad probandum quod offensa facta fuerit (omesso "ad vindictam") sufficiat fama publica si sit inde.

65 - De pena extrahentium terminum finalem  R.ca

Terminum finalem vel communem si quis fraudolenter extrasserit (sic) vel laboraverit sive laborari fecerit ultra ipsum terminum seu aliquem inter rem suam et rem sui convicini sine convicini presentia vel consensu terminum miserit solvat pro banno dicti communi et etiam si laboraverit ultra fines centum lib. den. pro qualibet vice et pro quolibet termino  Si vero omnes terminos(sic) ceciderint inter aliquos vel cecidissent vel per aliquem inventi essent terminatores communis teneantur mittere terminos inter partes in loco ubi consueverunt esse termini vel ubi eis melius videbitur pro iustitia utriusque partium, et quod nullus debeat laborare prope terminum communem per unum pedem ad penam viginti sold. pro quolibet et predicta banniantur quolibet mense.

66 - De verbis iniuriosis et eorum penis  R.ca

Recredentem travagliosum(?) si quis alicui dixerit solvat pro banno dicto communi quatraginta sold. den. si vero aliquis reimproperavevit alicui aliquam iniuriam sibi factam vel eum tangentem solvat pro banno communi Ameria octo flor. (per "libras") den.  si autem alia verba iniuriosa qui dixerit alicui solvat pro quolibet verbo iniurioso nomine pene viginti soldos   Et si predicta vel aliquo predictorum reimproperata seu dicta fuerint coram potestatem Judice vel consilio vel arrenga sovat (sic) duplum  Si autem male fame alicui mulieri bone fame verba iniuriosa dixerit solvat pro banno communi predicto quadraginta soldos   Mulier autem bone fame mulieri male fame iniuriam dicens ad penam volumus non teneri  Si quis vero alicui dixerit falzo proditor  in centum sold. den. condemnetur et puniatur sine diminutione aliqua et idem dicimus et intelligi volumus de penis superius deliberatis.

67 - De pena facientium param Castaldo Communis  R.ca

Param castaldo communis si quis fecerit quominus pigus accipiat vel faciat sibi iniuriam solvat pro banno vice qualibet quinque sold. den. et debeat curie obedire, mulier autem de prima vice et para non teneatur, et quod nullus castaldus nec aliquis familiaris potestatis debeat intrare in (agg. sopra) camera alicuius pro aliquo pignore accjpiendo ad penam quinque lib. den. pro quolibet contrafacienti dicto communi solvendam.

68 - De exceptuatis a penis ratione minoris etatis  R.ca

Minores duodecim annis de maleficijs personalibus non teneantur ad penam sed maiores tresdecim puniantur de maleficijs per eos commissis ac si perfecte essent etatis secundum formam statutorum   Salvo tamen quod minores duodecim usque ad octo annos de danno dato puniantur ea pena qua maiores ad dannum tantum et declaramus quod capitulum predictum supra de exceptuatis a penis in quantum esset contrarium huic in hijs casibus ubi loquitur illud sit firmum illud et prevaleat et presens capitulum in alijs casibus intelligatur et locum habeat.

69 - De pena offendentium Officialem forensem  R.ca

Statuimus quod si quis offenderit dicto vel facto aliquem officialem forensem communis predicti vel aliquem alium de sua familia talis offendens solvat triplum pene contente in statuto loquente de tali pena si talis offendens offendisset civem , et si aliquis ex dictis officialibus vel aliquis de sua familia iniuriose offenderit aliquem de Amelia vel eius districtu solvat duplum pene contente in statuto quod de tali maleficio loqueretur et teneatur in predictis dominus pro famulo nisi dominus ignoraverit vel prohibuerit famulo iniuriam inferri  Salvo quod si predicti officiales vel familiares vel aliquis ipsorum aliquem offenderet in executione aliqua facienda vel cum caperet aliquem exbanditum vel caperet aliquem qui non esset exbanditus, et talem capiendo offenderet sine ferro, vel talis capiendus resisteret cum armis vel aliquis eum iuvaret quod officiales et familiares offendentes predictum non teneantur ad penam.  Volumus etiam quod si quis aliquam offensam fecerit contra potestatem vel aliquem de sua familia quod punitio dicte offense spectet et pertineat ad dictum officialem forensem quem d.ni Antiani duxerint eligendum seu per sequentem potestatem et aliter per ipsum potestatem condemnatio vel punitio fieri non possit. 

70 - Quod cuilibet sit licitum capere Exbannitum  R.ca

Ad hoc ut exbanniti Civitatis Amelie et eius districtus per dictam Civitatem et eius comitatum vagari non possit  Statuimus quod unicuique civi et districtuali dicte Civitatis sit licitum et permissum quemlibet exbanditum dicti communis capere et in fortiam dicti Communis ducere  Et si aliquis de dicta Civitate et eius comitatu duxerit aliquem exbanditum dicti Communis in fortiam dicti (ripetuto) communis predicti habeat et habere debeat quartam partem eius (omesso "quod") veniret (per "venerit") ad manus Camerarij dicti communis occasione talis exbanniti et si dictus capiens dictum exbanditum offenderit in capiendo non teneatur ad penam  Et dictus Camerarius possit et debeat dictam quartam partem dare et solvere capienti predicto et in fortiam dicti communis ducenti absque aliqua deliberatione vel reformatione consilij capitulo aliquo in contrarium loquenti non obstante.

71 - De pena molestantis tenutam  R.ca

Tenutam et possessionem alicuius rei immobilis quam aliquis tenet et possidet si quis acceperit vel abstulerit sua auctoritate seu molestaverit aliquem possessorem huiusmodi in tenuta et possessione ipsius et res illa fuerit extimationis quinquaginta lib. et ab inde supra solvat pro pena Communi Amelie centum lib. den. sine aliqua diminutione si vero ab inde infra usque al vigintiquinque lib. extimationis esset solvat pro banno dicto Communis (sic) vigintiquinque lib. den. sine diminutione  (omesso "a vigintiquinque libris infra usque ad quatraginta soldos solvat quatraginta soldos sine diminutione") ut supra  Et nihilominus talis acceptor vel molestator in utroque casu condemnetur possidentj restitutioni possessionis et fructuum quod inde percipere potuerat et damnorum et expensarum de quibus damnis et expensis credatur sacramento petentis usque in quantitatem viginti soldorum  Si plures fuerint ab inde supra probentur legitime  Si autem dictus acceptor vel molestator rem huiusmodi possessam restituerit et renuntiaverit possessionem ipsius rei eidem molestato ante litem contestatam et iuramentum de calumnia per se prestandum ad bancam nullatenus teneatur ad penam  Sed damnum passo emendet ut supra dictum est,  Et notarius potestatis antequam accusatus de turbatione huiusmodi occasione respondeat et iuret dicat eidem accusato tu es accusatus de turbata possessione vis renuntuare possessioni vel ne et si dictus accusatus non responderit dicte interrogationi sed tacuerit habeatur pro respondente et renuntiante expresse dicte tenute,  Et si dictus Notarius non diceret quod possit dictus molestator post iuramentum calumnie usque ad sententiam renuntiare possessioni  et rem restituere, et si restituerit rem predictam et renuntiabit possessioni predicte ante sententiam non teneatur ad penam ,  Jdem intelligatur in molestante aliquem in tenutam et possessionem datam per curiam alicuius rei possesse seu per contumaciam esset data tenuta tempore pronuntiationis eiusdem seu excusationis ("executionis", invece di "seu excusationis").

72 - De pena occidentis vel vulnerantis animal alterius  R.ca

Equum Jumentum asinum, vel bovem cum aliquo genere armorum percutiens puniatur vice qualibet in decem sold. et si occasione dicte percussionis animal moriretur solvat pro banno decem lib. den. et damnum emendet patienti in duplum  Si vero aliud animal predictum vulneraverit et non moriretur solvat pro banno quinque sold. et si equum stantem ante domum d.ni sui vel in ipsa domo quis vulneraverit cum effusione sanguinis solvat pro banno decem lib. den. et si ipsum occiderit de ipso vulnere solvat pro banno vigintiquinque lib. den. et damnum emendet patienti in duplum  Et si dictam penam non solverit in decem dies a die late sententie contra eum ipsam penam in duplum solvere teneatur.

73 - De pena negantis dotem  R.ca

Dotem sibi datam fore si quis in Judicio negaverit et probatum fuerit contra eum sibi datam esse solvat pro banno Communi Amelie decem lib. den. et dotem quam tenet restituat  Si vero in Judicio aliquis negaverit esse patrem matrem vel fratrem vel consanguineum vel dominum alicuius vel sororem vel aliquam consanguinitatem (sic) vel aliquem esse vel fuisse potestatem Judicem vel notarium Episcopum Abbatem priorem vel aliquam prelaturam vel aliquem esse castaldum veritatem negando de quo et qua veritate esset fama publica solvat Communi Amelie quatuor lib. den. sine diminutione, si de hoc fuerit accusatus vel denuntiatus a suo adversario.  Si quis vero dotem promisisse negaverit et probatum fuerit contra eum et (per "quod") pomiserit ipsam dotem solvat dicto communi pro banno decem lib. den.

74 - De pena negantis depositum  R.ca

Depositum unde appareret publicum Jnstrumentum seu de quo posit (sic) legitime doceri per testes si quis sibi fore factum negaverit si fuerit mercator Centum lib. den. solvere teneatur nomine pene si fuerit alia persona solvat nomine pene quinquaginta lib. den. et quilibet publicus mercator pro quolibet deposito realiter et personaliter quod sibi fore factum negaverit et appareret possit pro ipso restituendo deposito realiter et personaliter conveniri non obstante statuto supra (omesso "vel infra")  posito quod in contrarium loqueretur. 

75 - De pena euntium post tertium sonum Campane  R.ca

Post tertium sonum campane de nocte inventus ire per Civitatem vel stare in taberna ad bibendum vel arma vetita portare vel excessum aliquem facere contra formam statutorum dicte Civitatis per Custodes noctis inventus denuntietur Curie et eorum relationi stetur vel saltim ex duobus familiaribus d.ni Potestatis cum aliquo eius officiale, persona vero sic inventa etiam sine armis ire post tertium sonum campane sine igne vel a longe a domo sua ultra tres domos vel nisi persona bone fame aliam excusam haberet declarandam suo sacramento vel nisi esset medicus qui iret  ad aliquem infirmum et nuntius qui iverit cum eo et de hoc credatur sacramento ipsius medici et socij qui iret cum eo et solvat pro banno quinque sold. den.  Et nihilominus ad palatium ducatur et ibi detineatur tota nocte et in mane post ea banniatur ex parte potestatis per dictam Civitatem quod talis fuerit inventus per familiam potestatis de nocte per terram post tertium sonum campane et sit in fortia Communis quod quicunque vult ei aliquid dicere vel ab eo aliquid petere vadat coram curiam et fiat sibi ius summarium de eodem  Salvo semper quod si talis inventus dederit fideiussionem recipientem pro communi de mane inde sequente coram potestate et sua Curia de comparendo et stando mandatis Curie et non ducatur ad palatium.  Et si per Custodes de nocte fuerint aliqui inventi aut accusati quod dicti custodes habeant medietatem bannorum accusatorum per eos et si custodes non accusaverint vel fuerint negligentes solvat (sic) pro banno vice qualibet decem sold. de dolo vel excessu ludentium et excedentium secundum formam statutj puniantur  Et potestas teneatur cogere dictos custodes ad denuntiandum quos quos (ripetuto) invenerint cum pena obligatis ab inobedientis exigenda quadragita (sic) sold. den.  Si quis vero custodes invenerit aliquem accusare falso puniatur vice qualibet in quinque lib. den.  Et si aliquis comederit vel biberit in aliquo hospitio vel taberna vel ubi vinum vendatur ad minutum post tertium sonum campane tam comedens quam bibens quam etiam hospitator vel vini venditor solvat pro banno dicti communi viginti sold. den. cum accusatore vel sine et stetur relationi officialis cuiuslibet potestatis   Salvo quod hospitatores bone fame non teneantur ad penam in aliquo predictorum  Jn sero autem potestas et eius officiales teneantur quotidie facere pulari (sic) campanam maiorem Communis publice tribus vicibus ita quod possit comode ab archu S.ti Secundj usque ad Ecclesiam Sancti Stephani (aud?)iri et postea fiant tres retocculi pro competentia intervalla pulsans autem aliter quam per dictum modum qualiter vice puniatur in quinque soldis  Addentes quod fornarius et fornaria pro eorum artificio exercendo et pro facto furni possint sine pena omni hora ire per Civitatem predictam. 

76 - De pena ludentium ad ludum taxillorum  R.ca

Quia per ludum multa incomoda sequuntur et delicta et precipue blasphemie omnipotentis dei et aliorum sanctorum quod redundare potest ad malum statum Civitatis Amelie et singularum personarum  Jdcirco ut predicta non fiant de cetero statuimus et ordinamus pro bono statu dicte Civitatis et utilitate communi quod nulla persona audeat vel presumat ludere in aliquo loco vel aliquo tempore ad ludum tassillorum seu acgardi (per "aczardi") vel brecciarum vel ad aliquem ludum cum tassellis vel sine in quo vel per quem res et pecunia vinceretur vel perderetur vel vinci vel perdi possit nec possit aliquis mutuare alicui ludenti ad aliquem ludum aliquam rem vel pecuniam ad penam duorum florenorum auri pro quolibet contrafaciente et qualibet vice cuius pene quarta pars sit accusatoris seu officialis reperientis et alie tres partes sint Communis Amelie  Et nihilominus seu mutuata rem vel pecuniam perdat  Et quilibet possit huiusmodi luxores et mutuantes denuntiare et accusare et credatur sacramento accusatoris et unius testis et simili pena puniatur per potestatem tabernarius vel vinum vendens vel quivis alius in eius taberna vel domo propria vel conducta luxum fuerit ipso sciente  Et nullus tabernarius vel vinum vendens habeat aliquem tabulerium vel alearum vel tassillorum vel pallas vel pilos in domo vel ante domum in qua vinum vendatur, et qui contrafecerit in eadem (omesso "pena") puniatur.  Et nullus in taberna aut in domo in qua vinum vendatur vel ante ipsam ludat ad aliquem ludum ubi denarij vel nummate perdantur ad dictam penam.  Qui vero inventus fuerit in eadem taberna vel ante eam cum tassillis in manibus vel sedens ante tabulerium vel stans habeatur pro confesso et puniatur ac si esset ad ludum inventus et potestas in principio sui regiminis teneatur infra quinque dies publice banniri facere predicta et contrafacientes quilibet possit accusare et denuntiare et habeat quartam partem banni et credatur suo sacramento cum uno teste (omesso "in") singulis predictis,  Ad ludum autem alearum et ad pallam preterquam ad pallam (cancellato) in dictis locis vetitis ubicunque quilibet possit sine pena et quod nullus in Civitate vel extra audeat vel presumat aliquo modo vel tempore receptare scienter vel retinere aliquos lusores ad ipsum ludum prohibitum in domibus grictis vel cappannis vel aliquo alio loco ad penam viginti lib. den. pro quolibet ipsorum et qualibet vice aliquo non obstante  Et si dictas penas et qualibet earum non solverint infra decem dies  per Curiam assignandos in duplum solvere teneantur sine aliqua diminutione  Volumus etiam quod dictus potestas vel eius officialis vel quilibet de sua familia dictorum occasione habeant et habere possint quartam partem pene quam in communi faciet deveniri de inventionibus eorum tantum et non ultra  Addicientes quod quilibet possit et valeat (omesso "ludere") ad mitram et pilos pro comestionibus et potu tantum, sine pena aliqua.

77 - De pena intrantium vel exeuntium nisi per portas  R.ca

Nullus de Civitate vel comitatu Amelie intret nec exiat nisi per portas apertas ipsius Civitatis et burgorum sine licentia potestatis vel d.norum Antianorum et qui contrafecerit solvat pro banno communi predicto quinquaginta lib. den. sine diminutione excepto beneficio concesso. 

78 - De custodiendo Sanctissimos dies  R.ca

Sanctissimi dies dominice solemniter custodiantur et a quolibet venerentur intus et extra apothecas ipso die, merces alique non vendantur exceptis oleribus et alijs rebus comestibilibus et quod nullus ipso die debeat portare aliquam salmam de foris intro(sic) dictam Civitatem nisi quod tantum quis portare possit paleas herbam et aquam et qui contrafecerit condemnetur et puniatur in decem sold. den. et quilibet  possit contrafacientes denuntiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia  Et hoc potestas faciat publice banniri per Civitatem  Et idem dicimus de festivitatibus beate Marie et beate firmine de mense Novembris  Et quod apportari possit vinum frumentum et granum. 

79 - Quod filius non elevet manum contra patrem vel matrem  R.ca

Si filius familias elevaverit manum contra patrem vel matrem potestas et sui officiales teneantur eum mittere in campanile Communis et ibi eum retineri facere per tres dies vel alibi ad voluntatem patris vel matris et eum aliter punire ad petitionem et voluntatem ipsorum patris vel matris similiter puniantur.

80 - De modo faciendi Luctum  R.ca

Luctum nemo faciat nec incipiat ad mortum in Civitate extra domum antequam lectus mortuorum portetur et nullus elevet sibi insulam caputeum vel birretum de capite seu scindat sibi pannos faciem sive vultum sive delaceret et etiam intret Ecclesiam cum cadavero nisi deferentes lectum quis sine plantu vellet devote audire divinum officium  Et nullus etiam postquam mortus fuerit in ecclesia moram ante ecclesiam faciat nec sedere debeat ante domum defuncti nullaque mulier vadat ad Ecclesiam cum mortuo vel etiam quando extrahitur corpus extra domum exeat ad faciendum luctum vel ad homines amplectandum, nulla etiam mulier ea die qua mortus ad Ecclesiam deportatur ire debeat ad domum ipsius mortui nisi semel, contrafacientes vero in predictis in viginti sold. den. vice qualibet puniatur  Et hec potestas per Civitatem faciat publice bandiri infra octo dies sui regiminis et Notarius potestatis teneatur vinculo iuramenti ad domum defuncti et deinde ad ecclesiam ad scribendum omnes contrafacientes et eius scripture credatur .  Addicientes quod pro morte cuiuscunque defuncti in suis funeralibus exequijs nemo lugubria vestimenti faciat exceptis parentibus fratribus et filijs tam masculi quam feminis  ac etiam nepotibus et alijs quibuscunque consanguineis in eadem domo defuncti insimul commorantibus , et quod in plantu diei dicti defuncti neque postea fieri debeant alique expense per consanguineos vel affines que consului nuncupantur nec etiam aliqua in eodem plantu deridenda repetatio(sic) fiat quoquo modo et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictortum ipso facto in penam incidat vigintiquinque florenorum auri sine aliqua diminutione  Decernentes quod si potestas obmiserit seu negligens fuerit in exigendo dictas penas in eadem pena puniatur et condemnetur tempore sui sindicatus. 

81 - De pena laboratorum non bene laborantium terras  R.ca

Ad laborandum terras alicuius si quis receperit (omesso "et") eas non laboraverit admodum boni laboratoris si de conventione non appareretet et si de conventione appareret eas non laboraverit ut convenit solvat pro banno dicti Communi quatuor lib. den. et damnum emendet patientj aut domino rei in duplum et stetur sacramento domini rei (manca "de") laboritio et de damno stetur arbitrio et declarationi duorum bonorum virorum eligendorum mandato potestatis vel Judicis   Si quis vero terram alienam cuius est laboraverit teneatur de terratico restituendo domino ipsius terre et eam laborare ad usum boni laboratoris   Et contrafaciens penam predictam solvere teneatur et damnum emendet vel fructus restituat domino dicte terre declarando (per "declarandum") et declarandos modo predicto.  Et potestas condemnet contrafacientem in aliquo a die conducti laboritij vel incepti non obstantes quod inceptum non esset tempore sui regiminis secundum dictam formam etiam si non suo tempore esset conventus servatur   Et quilibet laborator teneatur dominum rei requirere ad metendum et tritulandum vel battendum vel cariandum (per "carriandum") tempore quo eorum aliquid faceret ad penam quatuor lib. den.  Et qui laboraverit  alias (cancellato) terras in uno anno non possit ea renuntiare ante tempus conventum ad dictam ponam (per "penam") et sub integra damni emendatione domino rei debenda   Et nihilominus teneatur bene colere et seminare ipsam (omesso "terram")tam incultam quam in magese nec possit apponere quod non accepit nisi pro magese tantum  Si dominus terre iuraverit quod dederit sibi pro magese et culta  Et quod terras in quibus bladum existit malis zizaneis et malis herbis mundare teneatur et purgare ad requisitionem domini rei et habeatur pro plena et legitima probatione  Et ipse laborator teneatur rebattere paleas ad requisitionem domini rei et aream appronare (?)  et reddere eidem partem suam ad dictam penam   Si quis vero laborator alicuius (agg. a lato) rei proprie vel conducte ad laborandum prohibuerit rem ipsam laborare palam et in presentia aliquorum solvat communi pro banno nomine pene quinquaginta lib. den. si autem private et sine presentia aliquorum solvat pene nomine centum sold. den. et stetur ad hoc sacramento laboratoris vel domini usque in dictam quantitatem et damnum emendet patienti et potestas predicta per dictam Civitatem faciat publice bandiri in principio mensis sui regiminis et contrafacientes quilibet possit denuntiare et accusare et teneatur in credentia salvo iure cuiuscunque in dictis terris habentis.

82 - De pena non ponentium possessio (per "possessiones")

in Catastis Communis  R.ca

Statuimus quod quicunque habet possessionem aliquam que non esset posita in Catasto Communis (omesso "teneatur et debeat illam poni et  scribi facere in Catasto communis") infra sex menses a die venditionis alienationis vel successionis possessionis ad hoc ut de ipsa datium persolvatur communi et qui non fecerit sibi scribi condemnetur pro quolibet petio terre in viginti sold. den. et in perditione terre que ipso facto applicetur communi Amelie et ad solutionem datij debendi pro dicto petio terre personaliter compellatur et predicta banniantur per dictam Civitatem in terminum predictum  Et ne fraus adhibeatur in scribendo terras in catasto predicto secundum quod supra traditur quod Antiani populi dicte Civitatis qui erunt ad officium supradictum de mense maij quolibet anno teneantur et debeant vinculo Juramenti ad penam decem lib. ponere duos bonos et idoneos Cives ad hec actos ad reinveniendum possessiones et terras que non essent scripta in Catastis Communis Civitatis Amelie et que scribi debuerant in hijs et dicti boni homines dictam excussionem faciant et facere teneantur et assignationem cuiuscunque petij terre in dicto catasto non scripte infra mensem a tempore dicte eorum positionis vinculo juramenti et habeant et habere debeant pro eorum salario expensis illius cuius erat dictum petium terre pro quolibet petio terre per eos assignato viginti sold. den.  Ac etiam promissis(per "premissis")addimus et ordinamus quod ipsi d.ni Antiani teneantur et debeant eorum vinculo Juramenti catasta Communis revideri facere diligenter per duos Notarios quos ad hec duxerint eligendos et si invenerint in eisdem vel aliquo premissorum esse positum post scripturam dicti Catasti  aliquod petium terre quod curent ipsi d.ni Antiani et sollicitent ita et taliter quod ille cuius est dictum petium solvat et solvere teneatur omnes dativas veteres non solutas pro ipso petio terre uno vel pluribus ita quod fraus sibi non patrocinetur , et dicti d.ni notarij sic eligendi sub secreto retineri debeant si voluerint ad quam solutionem in dicto casu et superiore pro dictis viginti soldis pro quolibet dictorum petiorum terrarum ut supra dictum est predicti possint et debeant cogi per quemlibet officialem dicti Communis ad hec requisitum sub pena vigintiquinque lib. den. pro qualibet persona et qualibet vice et predicta pro presenti et futuro intelligantur.

83 - Quod introitus Communis non recipiantur

nisi per Camerarium  R.ca

Pecuniam vel aliquem introitum sive bannum sive salarium aliquod communis Amelie ac ipsi communi solvendum, potestas vel officialis aliquis Civis (per "eius") aut communis  non recipiat modo aliquo sine causa per se vel aliam interpositam personam pro eis contrafacientes autem potestas quinquaginta lib.  Judex vigintiquinque lib. notarius decem libras familiarijs (sic) centum sold. den. dicto Communi vice qualibet ipso facto solvere teneantur ,  Sed omnes res et pecunie quantitates communi debite perveniant  immediate ad manus Camerarij Communis et non ad alium   Si vero alteri quam Camerario quis solverit tam solvens quam capiens solvat pro banno communi predicto quatraginta sold. den. et potestas predictus inquirere teneatur ad petitionem cuiuscunque petentis (cancellato) denuntiantis ad penam predictam.

84 - De pena frangentium pacem  R.ca 

Item statuimus et ordinamus quod si aliquis Ameliensis vel districtualis qui feceri (per "fecerit") pacem cum aliquo et offenderit illum cum quo pacem fecerit cum armis puniatur in duplum pene applicande dicto communi quam solvere deberet si dictum talem offendisset antequam faceret pacem cum eo salvis penis contentis in instrumentis pacis ab una parte alteri. 

85 - De inquisitione facienda contra malos homines  R.ca

Quia propter (abbreviato "pp"e non necessario) plerunque propter vitam malorum boni opprimuntur statuimus quod potestas qui nunc est et pro tempore erit teneatur et debeat singulis mensibus inquirere contra malos homines et personas infamatas , de quo vivunt ipsi et eorum familie et si aliquod delictum commiserint in dicta Civitate vel districtu puniatur eos secundum formam statutorum et si repererit eos non habere artem honestam et congruam eos expellat extra Civitatem et eius districtum et predicti debeant exire dictam Civitatem ad mandatum d.ni potestatis ad penam decem lib. den. pro quolibet et pro qualibet vice et predicta omnia et singula observet et observare debeat vinculo iuramenti ad dictam penam.

86 - De Juramento medicorum faciendo

in principio Officij potestatis  R.ca

Item statuimus quod potestas in principio sui regiminis secrete faciat ad se venire omnes medicos habitantes in dicta Civitate et iurari facere quod secreto sibi denuntiabunt omnes et singulos vulneratos quos ipsi vel alter ipsorum curant vel curat. 

87 - Quod occasione solemnitatis omisse

non vitietur processus si constabit de maleficio  R.ca

Item statuimus quod si solemnitas iuris vel statutorum vel ordinamentorum omitteretur in procedendo in causis maleficiorum vel non servaretur ordo iudiciarius dummodo de maleficio constet per confessionem eius qui diceret dictum maleficium commississe vel per testes idoneos fide dignos et non vitietur ipse processus sed procedi possit ad condemnationem de tali maleficio non obstante aliquo statuto supra vel infra posito.

88 - Quod Castaldi Communis portent Caputeum  R.ca

Itam statuimus quod quilibet Castaldus communis Amelie teneatur et debeat ad penam decem soldorum pro quolibet et qualibet vice et contrafaciens portare caputeum sive cralfardam (sic) rubeam sive rubeam in capite vel alterius coloris ad voluntatem d.norum Antianorum  Et quod Camerarius communis teneatur cuilibet eorum dare vinum pro quolibet et quolibet anno sine alia deliberatione.

89 - De securitate attributa arrengantibus  R.ca

Pro honore et statu dicte Civitatis et eius districtus conservando et de bono in melius regendo et ut quilibet in consulendo et arrengando valeat esse securus statuimus quod unicuique sit licitum arrengare dicere et consulere super quacunque proposita que fieret mandato vel permissione d.norum Antianorum et si quis dicto vel facto offenderit vel iniuriam intulerit contra et adversus aliquem arrengantem vel consulentem super aliqua proposita que fieret mandato d.norum Antianorum vel maioris partis ipsorum occasione arrenghe vel consilij redditi per eum super predictis vel ratione seu occasione alicuius officij per eum administrati in dicto communi quod dictus offendens vel iniurians condemnetur ratione dicte offense vel iniurie quadrupli eius pene qua alias puniri deberet ex forma alicuius capituli statutorum   Et quod in criminalibus causis contra dictum arrengantem vel consulentem ut dictum officium administrantem nullus possit admitti audiri vel recipi in testem vel pro teste contra eum testificari volentem vel in testem inductum dictus arrengans consulens vel officium administrans aliquid pessimum (per "per annum") ante consuluisset et arrengasset vel contra aliquem de domo dicti testis usque in secundum gradum inclusive et presumatur quod occasionibus supra dictis vel aliqua ipsarum in casu premisso dictas offensiones vel iniurias esse factas per aliquem de domo dicti offendentis vel iniuriantis ex linea paterna usque in secundum gradum inclusive sumendo gradum de iure canonico aliquid dixisset arrengasset vel consuluisset vel aliquod pro communi Amelie officium administrasset et hoc capitulum sit precisum et perpetuo observetur ita quod sibi nisi in arrenga publica derogari vel suspendi non possit non obstante aliquo capitulo quod in contrarium loqueretur. 

90 - De securitate Advocatorum et Procuratorum  R.ca

Ut Advocati et procuratores Judices et Notarij Civitatis Amelie possint et valeant in patrocinando procurando et scribendo largas securas habere habenas et ut Civitas predicta  possit securius consilium Advocatorum consequi in agendo  Statuimus et presentis legis statuto firmamus quod nullus audeat vel presumat dicto vel facto dicere aliqua iniuriosa verba vel realem vel personalem iniuriam vel molestiam facere vel inferre per se vel alium quemcunque vel qualitercunque contra et adversus aliquem Advocatum Judicem procuratorem vel notarium dicte Civitatis Amelie occasione advocationis procurationis vel scripture facte seu prestite contra eum vel aliquem de sua domo vel contra aliquem alium de sua familia (cancellate le ult. tre parole) ad penam dupli pene contente in statuto de dictis penis in maleficijs loquente  Et presumatur occasione et causis supradictis fecisse illum qui contra aliquem ex supradictis deliquerit si ante dictum maleficium saltim per Annum appareret qualitercunque offensum contra dictum offendentem fecisse Advocatum patrocinium seu procurationem prestitam seu factam vel aliquam scripturam sive contra aliquem de domo dicti offendentis   Et de predictis stetur dicto dicti iniuriam passj cum dicto unius testis de veritate  Et quod deinceps pro dicto offendente post condemnationem factam de eo dicta occasione nullus Advocatus Judex vel notarius possit vel debeat quomodolibet patrocinari advocare vel(cancellato) procurare vel aliquam scripturam ei publicam facere vel privatam ad penam quinquaginta lib. den. pro quolibet et qualibet vice , et quicquid in ipsius favorem advocatum patrocinatum procuratum scriptum publicatum vel privatum fuerit non valeat ipso iure. 

91 -De beneficijs confessionis et solutionis 

infra terminum  Et pacis intervenientis  R.ca

Si quis denuntiatus accusatus inquisitus vel quocunque modo pro aliquo maleficio conventus in prima sua responsione  confessus fuerit maleficium de quo proceditur contra eum remittatur sibi quarta pars pene quam pro confessato maleficio solvere teneretur si pena esset a decem lib. supra  Et si post sententiam infra decem dies a die late sententie computandos aliquis solverit Camerario Communis pro Communi recipienti vel solvere voluerit et per eum non steterit condemnationem de eo factam si condemnatio esset a decem lib. supra et renunptiaverit appellationi et ratificaverit processum lia quarta pars principalis et originarie pene et non eius tantum quo remansit remittatur eidem, ita quod due partes faciant medietatem totius pene apposite in stato (per "statuto") et quod dicta solutio ratificatio et approbatio fieri possit per fideiussorem eius vel procuratorem vel curatorem legitimum et ubi intervenerit effusio sanguinis vel non intervenerit vel pro mleficio sive cum armis sive sine armis et maleficium predictum sive cum sanguine sive sine sanguine committens pacem sive concordiam habuerit a persona principali offensa vel a procuratore eius seu tutore eius si pupillus esset offensus infra decem dies a die initiati processus contra dictum offensorem et intelligatur processus initiatus eo die quo fuerit cedula transmissa ipsi malefactori vel ad domum sue solite residentie et habitationis vel etiam ante dictos decem dies de qua pace vel concordia fiat fides Judici legitime per principalem instrumentum quod tunc ratione dicte pacis vel concordie in dicto casu tantum per ipsum dominum potestatem vel Judicem procedentem in sententia ferenda per eum remittatur et remitti debeat quarta pars totius originarie pene pro dicto maleficio introducto (per "introducte") ex forma statuti ita quod detractis omnibus dictis tribus quartis ratione dictorum bneficiorum ubi omnia concurrerent quarta pars tantum totius integre pene communi solvatur et quodlibet dictorum beneficiorum possit habete locum et effectum per se etiam si alia non concurrerent et sic teneatur dictus d.nus potestas observare ad penam Centum lib. den.  Declarantes quod in quacunque parte presentis voluminis quo ad aliquam particularem penam si(?) addiciatur sine aliqua diminutione intelligatur ita quod habere non possit aliquod ex benefitijs supradictis. 

92 - De pena comburentis stipulas  R.ca

Quicunque combuserit (sic) stipulam (per "sipulas") tempore condecenti et occasione dicte combustionis aliquis suus convicinus damnum substinuerit vel aliqua alia persona et dictus combustor dederit operam efficacem non inferre damnum suo convicino iuxta posse solvat pro banno Communi Amelie centum sold. et damnum emendet patienti in duplum secundum extimationem faciendam per duos extimatores ponendos unum pro parte damnum passi et alium pro parte damnum inferentis et si dicti duo extimatores non concordaverint de extimatione facienda quod eligatur tertius per Antianos populi  Sit etiam licitum cuilibet combure (sic) stipulas tempore condecenti et intelligatur condecens tempus a XX diebus mensis Julij ultra.

93 - Quod quodlibet Castrum Civitatis Amerie habeat sindicum

 qui iuret sequi mandata regiminis dicte Civitatis  R.ca

Quodlibet Castrum Civitatis Amelie teneatur et debeat ordinare et habere continue sindicum ipsius universitatis qui in principio cuiuslibet regiminis iuret sequi mandata potestatis et Communis Amelie et etiam teneatur teneatur (ripetuto) et debeat denuntiare potestati et officialibus dicti communis et(superfluo) omnia maleficia que committerentur in ipso castro et eius tenimento sive contrata cum die loco et testibus infra tertium diem postquam commissum extiterit maleficium  Universitas vero sive castrum negligens denuntiare dicta maleficia si fuerit robbaria vel homicidium commissum puniatur vice qualibet in quinquaginta lib. den.  Si vero fuerit aliud maleficium ex quo resultaret penam quinquaginta lib. et abinde supra in vigintiquinque lib. den. puniatur.  Si vero etiam (agg. sopra) minor pena quinquaginta lib. den. puniatur in decem lib. den. nisi ex ipso maleficio resultaret pena minor decem lib. quod tunc condemnetur inde in pena in qua deberet condemnari malefactor.  Si dictus non (invece di "Sindicus vero") negligens in predictis solvat pro banno communi Amelie quadraginta sold.  Et notarius extraordinariorum cuiuslibet potestatis dicte Civitatis qui(scritto come "quod") pro tempore fuerit teneatur et debeat facere unum librum per se de dictis sindicatibus et instrumentis sindicatuum predictorum qui produci debeant (sic) coram eo in publicam formam et in dicto libro dicta instrumenta registrare et scribere in dictum librum cum dicto registro manu propria publicare et publicum dimittere Communi Amelie ad penam quinquaginta lib. den. dictus notarius (Stat. 1441: "dicto Notario") si in predictis negligens fuerit quod predicta facere obmiseserit (sic) et similem penam dictus potestas incurrat si non curaverit predicta per ipsum suum notarium efficaciter (per "effectualiter") adimpleri. 

94 - De pena tondentis monetam  R.ca

Si quis tondebit aliquam monetam auri vel argenti solvat pro banno communi  Amelie vice qualibet ducentas lib. den. quas si non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum in duplum solvere teneatur sine diminutione aliqua, et quilibet talem tondentem possit denuntiare et accusare et habeat quartem (sic) partem banni. 

95 - De Stratis et vijs custodiendis  R.ca

Ne maleficia et robbarie committantur in territorio et districtu Ameliense universitas et homines Castri sanfucetoli stratam de sancto leonardo universitas et homines castri Montiscampani et totani seu castri novi stratam de sancta lucia homines de sancto pancratio strada de penna, universitas et homines castri fornoli strata de narnea universitas et homines Castri Maclis stratas montium crucis sollicete (sic) debeant custodiri et custodi facere   Et si ipsi vel aliqua ipsarum universitas negligentes fuerint in aliquo dictorum locorum et maleficia seu robbarie commisse fuerint ipsa universitas negligens teneatur et(superfluo) ad penam vigintiquinque lib. den. solvendam communi Amelie et in emendatione integra damni passi.

96 - De pena revelantis secretum  R.ca

Quia temporibus retroactis credentia seu secretum communis fuerunt multipliciter revelata in Communis dispendium, ad occurrendum predictis statuimus et firmamus quod si quis deinceps credentiam supra impositam sibi cum iuramento (per "iuramentis") dilatione vel sine per d.num potestatem vel Antianos populi dicte Civitatis vel maiorem partem ipsorum in quocunque Consilio seu cerna vel congregatione hominum vocatorum vel alias contra prohibitionem factam vel ipsa spreta manifestaverit dixerit vel revelaverit cuicunque persone cuiuscunque conditionis existat condemnetur ei puniatur pro tali revelatione ("ve" inserita sopra) per d.num potestatem seu rectorem dicte Civitatis summarie et sine strepitu iudiciorum et absque aliqua diminutione in Centum lib. den.  Et nihilominus ipse revelans officium aliquod infra decennium ex tunc sequentem in communi habere non possit et quod quilibet possit et valeat dictum sic revelantem denuntiare et accusare d.no potestati supradicto cuius nomen supradictu (cancellato) in secretum teneatur et facta fide saltim per unum testem de ipsa revelatione dictus denuntians medietatem dicte pene habeat et consequatur et consequi possit quam Camerario Communis qui pro tempore fuerit sibi solvere possit et debeat absque alia deliberatione aliquo non obstante. 

97 - De pena facientium iura  R.ca

Nulla persona audeat vel presumat facere aliquam iuram ligam vel confoderationem (sic) contra officium Antianatus populi Civitatis Amelie vel ipsum populum seu statum populi dicte Civitatis nec aliquis audeat corrumpere dictum officium populum vel statutum et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum condemnetur vice qualibet in mille lib. den. et si erit in fortiam communis et infra decem dies a die late sententie dictam condemnationem non solverit cum effectu ducatur ad locum iustitie et ibi eidem caput a spatulis amputetur ita quod moriatur.  Si vero passus fuerit exbandiri (per "exbanditus"?) omnia bona deguastentur et deguastata deveniant in comuni et ipsi comi (per "communi") Amelie publicentur   Et si quo tempore in fortiam  comis (sic) devenerit et condemnationem in decem dies de eo factam non solverit supradicta pena capitis puniatur super quibus potestas et guardianus dicte Civitatis et uterque ipsorum cui pervenerit possit et debeat procedere ad petitionem cuiuscunque petentis ex suo officio et omni modo et iure quo voluerint  et etiam quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et denuntiator teneatur in credentia  Et nihilominus omnis liga iura confederatio et obligatio que fieret contra dictos Antianos et officium eorum et populum sit cassa irrita et nullius valoris  Et nulla persona scribere audeat huiusmodi iuram ligam confederationem et obligationem vel promissionem ad penam Centum lib. den. 

98 - De non sedendo ad stagnam (sic) maleficiorum

tempore Consilij  R.ca

Tempore maioris consilij in palatio communis coadunatj nullus de Amelia sedeat durante ipso consilio ad stangam maleficiorum intra , et nullus consiliarius sedeat inter Antianos et decem de populo   Sed ipsi Antiani et decem sedant in scanno contiguo nullo existente inter eos et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum in quinque sold. vice qualibet puniatur (aggiunto sopra) de facto exceptis Advocatis et procuratoribus qui sedere possint inter dictam stangam.

99 - De pena euntium seu petentium quod mittatur

in servitium facientis guerram  R.ca

Nulla persona de Civitate Amelie vel eius comitatu audeat vel presumat ire vel mittere seu petere quod mittatur per commune Amelie vel speciales personas aliquo colore quesito ad presidium vel iuvamentum  alicuius domini vel baronis seu alicuius persone alicuius Civitatis vel terre facientis guerram vel cavalcatam sine licentia d.norum potestatis et Antianorum vel maioris partis ipsorum   Et quod nullus habitator Civitatis predicte faciat contra predicta vel aliquod predictortum et qui contrafecerit puniatur per d.num potestatem vel guardianum vel per alterum ipsorum in Centum lib. den. Camerario Communis Amelie persolvendis dummodo quicunque ipsorum potestatis et guardiani in procedendo pervenerint, processum ipsum debeat terminare et altera cognitio huius delicti penitus sit exclusa  Addicientes et declarantes quod ipsi post mandatum factum per dictum potestatem et guardianum pro ipsorum parte de conscientia et voluntate d.norum Antianorum populi seu per ipsos Antianos vel maiorem partem ipsorum  Aliquis Civis vel Comitatensis vel habitator Civitatis vel Comitatus Amelie contra predicta vel aliquod predictorum aliquid attentare presumpserit in quingentis lib. den. per dictos Rectores modo et forma predictis debeat condemnarj et in utroque casu puniatur et puniri possit contrafaciens in minori pena arbitrio potestatis vel guardiani cum consensu et voluntate dominirum Antianorum populi qui erunt pro tempore considerata qualitate persone criminis et delictj.

100 - De pena Civis vel districtualis procurantis

habere officium Potestarie  R.ca 

Civis nullus vel districtualis vel diocensis Civitatis Amelie audeat vel presumat procurare vel procurari facere per se vel per alium modo aliquo vel colore habere seu recipere officum potestarie seu Guardianatus dicte Civitatis vel alicuius eorum   Et qui procuraverit receperit vel acceptaverit seu quilibet usus fuerit officijs supradictis vel aliquo eorum puniatur et puniri debeat in mille lib. den. ad quam penam solvendam cogatur ipse principalis si haberi et conveniri de iure poterit et si non posset haberi vel conveniri cogatur filius pro patre et pater pro filio et frater carnalis pro frate carnale  Et nihilominus ille talis non recipiatur ad ipsa officia vel aliquod ipsorum sed expensis communis defendend. (per "defendatur"?) et operetur quod illud  tale officium non habeat sed ab illo penitus revocetur, et etiam contrafaciens ipse perpetuo sit infamis et de cetero non habeat officium in communi de qua pena nulla fiat remissio et etiam in palatio depingatur , Officiales vero qui executionem fecerint de predictis habeant et habere debeant medietatem eius quod eorum occasione venerit in communi. 

101 - Quod si aliqua persona fuerit condemnata et non solverit

infra terminum puniri debeat in quarto pluri  R.ca

Statuimus et presentis legis iure firmamus quod si aliqua persona fuerit condemnata ob aliquod maleficium per eum (sic) commissum in aliqua quantitate pecunie, et ex dicto maleficio non resultaret pena personalis sed pecuniaria tantum et dictam condemnationem non solverit infra decem dies a die late sententie contra eam quod puniatur et puniri debeat in quarto pluri sine aliqua diminutione alijs penis semper salvis.

102 - De reducendo homines de Canali et Lacuscello

ad servitia Communis Amerie  R.ca

Omnes homines de canali et lacuscello vel undecunque districtus Amelie qui hactenus consueverunt solvere Communi Amelie dativas et collectas reducantur ad servitia Communis Amelie et si aliqui ex eis essent facti vassalli alicuius nobilis quod per potestatem et Antianos populi sint et procurentur ita quod reaffranchentur et reponantur in vera liberatione et jn pristinum statum pro communi predicto et omnes qui voluerint habitare et habitaverint tam forenses quam comitatenses cuiuscunque status vel conditionis existant in Castro Colcelli iuxta Canale manuteneantur et defendantur in franchitiam et libertatem ut alij dicti Castri et quicunque dederit impedimentum vel obstaculum in adiungendo vel manutenendo dictum Castrum solvat pro banno communis Amelie qualibet vice centum sold. den.  Et si in predictis faciendis potestas fuerit negligens communi predicto in centum lib. den. condemnetur et quod omnes liberi et affranchati de Canale ponatur in dicto Castro Colcelli  Et predicta fieri facere potestas teneatur ante exitum sui regiminis ad penam centum lib. den. Camerario Communis Amelie de suo salario persolvendarum.

103 - De pena non assignantium iura et res alias

Communis  R.ca

Statuimus et ordinamus quod quicunque habet seu habebit in futurum aliqua iura communis et res alias quascunque teneatur et debeat reassignare Camerario Communis predicti infra decem dies post bandimentum faciendum de predictis ad penam centum lib. den. Et quod potestas teneatur et debeat banniri facere infra decem dies post introitum sui officij ad dictam penam et elapso termino bandimenti inquirere et repertos non reassignantes punire et condemnare in dicta pena. 

104 - De ijs (sic) qui non possunt esse Castaldi  R.ca

Quicunque est in libra communis Amelie allibratus vigintiquinque lib. den. et qui est artifex qui reperiatur scriptus immatricula (sic) alicuius artis ipse (per "ita") quod ipsam artem operetur  et operari solitus sit non possit esse castaldus nec mundator fontium nec platearum seu stratarum purgator vel sindicus contrtarum  Et quod potestas vel aliquis alius officialis dicte Civitatis possit eum gravare vel cogere ad dicta officia vel alterum ipsorum recipiendum ad penam decem lib. den.  Si tamen aliquis dictum officium voluerit sponte acceptare in aliquo dictorum casuum possit et valeat non obstante artificio supradicto vel aliquo ipsorum. 

105 - De pena incendiarij R.ca

Ut gravia maleficia graviter puniantur statuimus et firmamus quod si quis de cetero studiose ignem immiserit in aliqua domo alterius posita intus Civitatis Amelie vel cum igne ipsam domum combuserit (sic) studiose igne comburatur  Si vero aliquis ignem immiserit animo comburendi in domo alicuius postita in aliquo Castro murato Civitatis Amelie si quidem Civis vel Comitatinus talis qui ignem miserit seu combuserit condemnetur et puniatur in quingentis lib. den.  Et si dictam condemnationem de eo factam infra decem dies a die late sententie contra eum non solverit in duplum solvere teneatur et puniatur  Si vero fuerit forensis sine redentione igne comburatur  Si vero aliquis Civis vel Comitatinus dicte Civitatis ignem immiserit seu immitti fecerit in aliquo domo posita in districtu Amelie extra Civitatem Amelie seu extra Castrum dicte Civitatis condemnetur et puniatur in Centum lib. den. quam penam si infra decem dies Camerario dicti Communis totaliter non solverit computandos a die late sententie contra eum quod tunc in duplum solvere teneatur et debeat  Si vero fuerit forensis talis ignem immittens seu immitti faciens igne comburatur ita quod flammis igneis moriatur  Si vero in gripta vel cappanna ignem immiserit si Civitatis vel Comitatus fuerit solvat pene nomine sexagintaquinque lib. den. et damnum emendet  patienti in duplum  Si vero forensis fuerit solvat pene nomine ducentas lib. den. Et si dictam penam infra decem dies a die late sententie contra eum non solverit ducatur ad locum iustitie et ibi una manus et unus pes amputetur eidem  Si vero miserit ignem in barcone sive meta frumenti vel leguminis si Civis vel comitatensis fuerit solvat pro banno communi Amelie ducentas libras usualis monete quam penam si non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum quod tunc in duplum solvere teneatur  Si vero forensis fuerit talis ignem immittens seu immissor condemnetur et puniatur in quatringentis lib. den. quas si non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum quod ducatur ad locum iustitie consuetum et ibi eidem una manus et unus pes amputentur  Et in omnibus supradictis casibus damnum in duplum patienti emendet  Si vero aliquis extra Civitatem incendium vel ignem(cancellato) guastum dederit seu fecerit, sive fuerit Civis sive fuerit forensis incendium vel guastum inferens et facta primo solenni(sic) investigatione non poterit reperiri dictum damnum inferens quod tunc commune de sua propria pecunia absque nova deliberatione teneatur et debeat emendare damnum sic illatum secundum extimationem faciendam per duos homines unum parte communis et alius pro parte damnum passi  Ad hoc ut per ipsum commune sollicite perquiratur ipse damnum inferens contra quem et alios similes inquiri et procedi possit et debeat et quocunque modo procedi pro ut d.no potestati videbitur ita quod dictum commune damnum non sentiat si fieri poterit, alias predicta locum habeant predictis non obstantibus ad quorum etiam probationem sufficiat testis familiaris et domesticus admittatur. 

106 - De non capiendo artifices pro executione

Sententie corporalis  R.ca

Ne artifices forenses maxime apti ad tessendum seu laborandum in arte lane in Civitate Amelie capiantur vel graventur pro executionibus corporalibus et per hoc habeant materiam recedendi vel non veniendi ad ipsam Civitatem  Statuimus et ordinamus quod nullus officialis Civitatis Amelie possit vel debeat capere vel invitum cogere aliquem forensem tessitorem vel laborantem in arte lane in Civitate Amelie ratione executionis personalis contra aliquem condemnatum aliquo modo vel causa et officialis contrafaciens condemnetur et condemnari debeat tempore suo sindicatus pro qualibet vice in vigintiquinque lib. den. vel ipsa quantitas retineatur pro qualibet vice de suo salario etia (sic) si condemnatus non esset.

107 - De non recipiendo fideiussorem

aliquem procuratorem  R.ca

Potestas vel aliquis vel aliquis(ripetuto) eius Judex vel officialis quivis alius officialis dicte Civitatis non possit vel debeat aliquem procuratorem Notarium vel Judicem vel Advocatum Civitatis predicte recipere vel recipi facere ad aliquem fideiussorem vel securitatem prestandam vel faciendam precibo(forse "precibus") alicuius persone penes dictos officiales vel alterum ipsorum pro aliquo maleficio excessus(sic) seu delicto vel quasi(?) vel debito ad penam decem lib. den. de suo salario talis officialis recipientis vel recipi facientis  Et nihilominus talis officialis(cancellato) fideiussio facta contra dictam formam non valeat nec teneat auctoritate presentis statutj. 

108 - De sindicatio(sic) Potestatis et officialium

Communis Amelie  R.ca

Statuimus et ordinamus quod potestas Judex et quilibet alius Officialis ipsius potestatis et communis Amelie teneantur et debeant omnia statuta ordinamenta et reformationes Civitatis Amelie facta et facienda et quamlibet particulam ipsorum statutorum ordinamentorum et reformationum ad unguem inviolabiliter observare et observarj facere adimplere et exequi et in nullo nec in aliqua ipsorum particula contafacere venire obmittere vel negligere pena predictis potestatj Judici et officialibus  ipsorum pro quolibet et vice qualibet quinquaginta florerorum auri statim imminente quotiens in predictis vel aliquo predictorum per eos vel aliquem eorum fuerit contrafactum obmissum vel neglectum  Et quilibet pro observatione predictorum statutorum ac reformationum et ordinamentorum Civitatis Amelie possit et valeat venire comparere procurare et advocare et protestari coram quocunque et quibuscunque officialibus tam in Judicio civiliter sive criminaliter agatur quod extra iudicium et quod quilibet  etiam possit et valeat dere(sic) sive facere petitiones libellos sive simplices narrationes contra potestatem Civitatis Amelie Judicem et suos officiales et familiares que valeant et teneant et vitiari non possint nec etiam si in eis omnes solemnitates seu forme vel modi Juris civilis vel canonici vel statutorum vel reformationum Civitatis predicte essent obmisse vel obmissi seu neglecte et cum nomine et sine nomine dantis vel facientis petitionem que petitiones libelli seu narrationes immitti ac poni possint (omesso "et") debeant in quadam cassettam ponendam et retinendam die noctuque tempore sindicatus dictorum officialium per tres dies in sala inferiori palatij solite residentie d.norum Antianorum populi Civitatis predicte que cassetta claudi debeat tribus clavibus diversorum serraminum quarum una retineatur per sindicos ipsorum et alia per potestatem Civitatis Amelie et altera per d.nos Antianos que cassetta tempore quo dicti sindici vadunt ad bancum ad sindicandum omni mane et sero quolibet aperiri debeat in presentia dictorum dominorum Antianorum et potestatis et inde capere omnes predictas petitiones libellos seu narrationes et in presentia dictorum legere debeant sine figura Judicij inquirere procedere et sententiare et repertos culpabiles punire et condemnare, quibus tribus diebus elapsis non possint amplius alie petitiones seu querele dari vel fieri exceptis debitis   Sed querele et petitiones date et invente vel facte discuti debeant et discerni infra alios duos dies immediate sequentes quibus elapsis post depositionem officij potestarie et inchoationem sindicatus ipsius potestatis et suorum officialium et familiarium et alterius cuiuslibet. Sindici ad predicta deputatj debeant predictum potestatem(le tre ultime parole cancellate) et electi per d.nos Antianos populi Civitatis predicte et alij quicunque deputati debeant predictum potestatem et omnes suos officiales et totam suam familiam alios quoscunque condemnare vel observare (per "absolvere") quo termino elapso si non fuerint condemnati et habeantur pro absolutis  exceptis debitis que peti possint semper et pro ipsius (per "ipsis") continuo capi et detineri non obstantibus quibuscunque in contrarium facientibus   Addentes quod potestas teneatur et teneri debeat de omnibus et singulis quibuscunque gestis commissis et obmissis vel neglectis per suos officiales et per suam familiam vel per aliquem ipsorum tempore officij potestarie predicte Civitatis Amelie,  Et pro omnibus et quibuscunque de causis seu debitis ipsorum officialium seu familiarium   Decernentes et firmantes quod nullus potestas Civitatis predicte debeat neque possit sindicari si in dicto officio fuerit refirmatus pro aliquo tempore  Sed in ultimis temporibus et quando erit de Civitate Amelie discessurus scindicetur pro toto tempore quo fuerit in officio predicto   Et si quis potestas adiettaverit(?) contra predicta dicto vel facto vel fuerint scripte lictere a Guberatore vel legato provincie pro dicto sindicato fiendo durante tempore sui officij vel durante refirma quod de facto incidat in penam Centum florenorum auri.  Et nihilominus talis sindicatus factus preter dictam formam non valeat neque teneat et interim sindicetur et sindicari debent pro omnibus temporibus et toto tempore quo fuit in officio dicte potestarie vel alterius officij.  Et predicta omnia et singula que de potestate et eius sindicatu statuimus ut supra Guardiano etiam eiusque sindicatu et sue familie intelligi volumus et mandamus et eodem modo et forma inviolabiliter observari.

RUBRICAE QUINTI Libri

de Extraordinarijs et primo

1 - Quod nullus vadat ad aliquam Terram

habentem reprehensalias contra Commune Amerie  R.ca

POTESTAS Civitatis Amelie qui nunc est (et) pro tempore erit  et quilibet alius eius officialis teneatur et debeat vinculo iuramenti quolibet mense publicare bandiri facere quod nulla persona dicte Civitatis vel eius districtus  S (?) occasione Comunitatis secus si occasione alicuius specialis persone quo casu ipsa specialis persona teneatur ad omnem interesse(sic) vadat ad aliquam terram que represalias habeat contra Commune Amelie et speciales personas dicte Civitatis vel eius districtus et si quis contrafecerit  vel iverit vadat ad suum risichum et periculum et fortunam et per Commune Amelie non iuvetur. 

2 - De pena non habentium mensuras iustas  R.ca

Statuimus et firmamus quod omnes et singuli vendentes pannum arretaglium (sic) exercentes lanam spetiarij Mercatores vendentes sal vinum et oleum ad minutum in Civitate Amelie et consueti retinere pro exercitatione eorum Artium quas administrant et faciunt retineant et habeant et retinere teneantur et debeant secundum ministerium dicte sue artis passettum bilancias et stateras et mensuras rectas et iustas cuiuscunque gradus et conditionis existant ita quod fraus vel deceptio non reperiatur in eis et ipsas mensuras habeant sigillatas et adiustatas legitime per sigillatorem et adiustatorem Communis ad hec ponendum et deputandos per d.nos Antianos populi dicte Civitatis ad penam quinque lib. denariorum cuilibet mercatori pro quolibet passetto non iusto et sigillato ut dictum est et quadraginta soldorum pro qualibet bilancia vel statera non sigillata vel minus iusta inventa viginti soldos pro qualibet dictarum aliarum mensurarum   Addicientes quod si (agg. sopra) ipse mensure passetti statere et bilacie vel altera ipsarum fuerint semel sigillate ve (sic) adiustate per ipsum adiustatorem cum sigillo plumbeo vel merchio vel ampronta (sic) ad arma communis quod iterato non sigillentur vel adiustentur et retinentes eas vel eos vel alteram ipsarum donec sigillatas fuerint per aliquem officialem gravari non possint   Si vero absque facto retinentis eas apparuerit vitium vel fraus in dictis talibus rebus facto sigillantis vel adiustantis puniatur ipse adiustator tantum in Vigintiquinque lib. den. pro qualibet mensura de fraude non obstantibus aliquibus statutis vel iuribus quibuscunque ubicunque (agg. a fine rubrica) positis.

3 - De non pignorando debitorem in vigilia

Sancte Firmine  R.ca

Nullus pignorare possit suum debitorem vel eius fideiussorem in vigilia et festivitate beate Firmine vel in alio die proximo sequenti ad penam Viginti soldorum  Et quilibet teneatur porcos scrofas et anseres per quatuor dies ante ipsum festum et per quatuor dies post retinere in domo ita quod non vadant per terram et qui contrafecerit solvat pro banno Communi Amelie Viginti sold. den. et hoc capitulum banniatur quatuor dies ante dictum festum. 

4 - Quod fratres sortiti ponatur divisim  R.ca

Fratres sortitj et divisim habitantes ponantur in libra divisim ita quod qui plus habet in bonis plus solvere teneatur et quod quilibet ipsorum teneatur insolidum solvere si non poneretur in lib. divisim et predicta bandiantur in die sabbati infra primum mensem post aperturam presentium statutorum  Et fratres sortiti ut dictum est predicta facere teneantur infra unum mensem post eorum divisionem.  Et idem dicimus de hominibus habentibus libram communem et essent divisim ad penam quinquaginta lib. den. 

5 - De terminando iura Communis que habet

in Monte piglio  R.ca

Terminentur et dividantur ratio et ius quod habet Commune Amelie in Monte piglio silicet(sic) Centum passus ad passum communis a Cima sive culmine ipsius Montis infra et vias quas dictum Commune habet ad eundum et redeundum ad dictam Civitatem secundum pacta et conventiones contentas in venditione dicti Communis.  Et potestas teneatur ipsas terminationem et divisionem fieri facere in principio sui regiminis vinculo iuramentj ad petitionem cuiuscunque petentis   Et postquam dictus Mons fuerit terminatus dicto modo teneantur d.ni Antiani ire (agg.sopra) ad videndum dictos terminos et ius communis semel in anno et quicunque ipsorum iverit habeat pro suo salario de pecunia communis predicti quinque sold. den.

6 - De defendendo Ecclesiam S.ti Pauli prope Lugnanum  R.ca

Cum Ecclesia sancti Pauli prope Lugnanum Mense Episcopatus Civitatis Amelie sit immediate subiecta Jdeo ui (lo stat. del 1441 reca "ubi", ma dovrebbe essere "iuri") et facto et omni modo quo melius potest ipsa Ecclesia cum iuribus et pertinentijs suis Episcopatus et mensa predicta omni tempore defendatur.

7 - Quod cuilibet sit licitum arborem pendentem incidere  R.ca

Cuilibet sit licitum incidere et incidi facere arborem existentem et iacentem supra viam publicam vel vicinalem si ire vel redire non potest homo commode cum somario onerato vel non onerato vel si faceret aliud aliquod impedimentum alicui suo convicino non congruum requisito primo domino ipsius Arboris ut elevet ita quod via libera remaneat sine aliquo impedimento transeuntibus per ipsam viam   Et hac requisitione prius facta post incisor et elevator ad penam auctoritate presentis statutj non teneatur  Et Notarius damnorum datorum ad petitionem cuiuscunque petentis teneatur incidi facere et elevare ad penam Centum soldorum de suo salario  Addicientes quod cuilibet liceat ipsam incidere et incidi facere arborem existentem in via publica vel vicinali  Et notarius predictus predicta facere teneatur ad petitionem cuiuscunque petentis ad penam predictam. 

8 - Quod declaretur in titulo Libri datij tempus impositionis

et quare imponatur  R.ca

Quando imponitur in Civitate Amelie aliqua dativa declaretur ante omnia in titolo ipsius libri quare imponitur et dicta intitulatio fiat cum temporis adiectione et deide publicetur et subscribatur per ipsum scriptorem quod exinde nulllus denarius expendi possit nisi primo facta fuerit pecunie quantitatis solutio pro qua imposita erat dicta dativa  Et si Camerarius expenderet denarios dicte dative contra dictam formam non habeatur pro legittimis expensis, et solvat pro banno Communis Amelie Centum soldos den. et tantundem Communi recipiat quantum expendidit nisi fecerit ex deliberatione  d.norum Antianorum et decem de populo vel maiori parte ipsorum.

9 - De conservandum indemnem detentum

occasione represaliarum  R.ca

Quicunque Civis Ameliensis haberet aliquid recipere ab aliquo extraneo non Cive Ameliense in loco ubi recipere debet non invenerit summarium ius quod per commune Amelie concedantur represalie ad voluntatem maioris Consilij cum informatione d.ni Rectoris provincie  Et omnes ille persone quarum occasione represalie sunt concesse contra Commune Amelie et speciales personas per potestatem et Guardianum et quelibet ipsorum cogatur et personaliter constringatur et realiter in cippis et campanili et ferris ad tollendas et sedandas represalias supradictas   Et quicunque non obediverit de tollendo et sedando dictas represalias infra quindecim dies primos sui regiminis ad destructionem bonorum et ad carcerationem procedatur  Et si predicti officiales fuerint negligentes solvant pro banno Communi Amelie Centum lib. den.  Volumus insuper quod si quis Civis fuerit detentus in aliqua terra occasione represaliarum quod ille Civis vel Comitatinus cuius occasione represalie sunt concesse et quarum occasione dictus Civis est detentus cogatur per potestatem ad solvendum debitum propter quod dicte reprensalie sunt concesse et ad satisfactionem damnorum que passus fuerit dictus Civis vel Comitatensis detentum occasione predicta  Et hoc dictus potestas facere teneatur vinculo Juramenti et ad dictam penam Centum lib. de suo salario solvendarum Camerario dicti Communis et dictus Camerarius de salario ipsius d.ni potestatis retineat ad penam vigintiquinque lib. den. 

10 - Quod emptor possessionis et laborator

teneatur solvere dativas  R.ca

Emptor possessor et laborator teneatur solvete dativam Communi Amelie pro ea possessione tantum quam emerit laboraverit seu possederit aliqua ratione.

11 - Quod cuilibet liceat ducere bestias forenses

inventas damnum dare  R.ca

Liceat cuilibet de Civitate Amelie bestias quas invenerit damnum dare que sunt illorum qui non constringuntur ad banchum Civitatis Amelie ducere et eas retinere donec de damno fuerit plenarie satisfactum sine pena legis et modo (invece di "curie") et si sine bestijs damnum dederit sit licitum damnum passo eidem damnum facienti accipere de rebus quas habuerit in capitulo statutj aliquo contrario non obstante dummodo dictas bestias Camerario Communis presentet et faciat scribere numero (per "numerum") bestiarum   Statuentes quod licitum sit cuilibet Civi et Comitatensi si pastorem non cognoverint(sic) vel dominum bestiarum et si de nocte invenerit damnum dare quod eas sine pena ducere possit et presentare ad Curiam  Et si aliquis fuerint(sic) inventus personaliter damnum dare in bonis alterius  et dominum rei sive bonorum non cognoverit sit ei licitum absque pena damnum dantem pignorare et eidem accipere de rebus ipsius accipere (ripetuto) sine pena. 

12 - Quod mensure Communis cum quibus 

venditur bladum die fori stent in platea  R.ca

Omnes mensure Communis cum quibus venduntur(sic) bladum sint et esse debeant et inveniantur continue die Sabbati in platea veteri dicti Communis cum rasoria ad penam decem soldorum solvendorum per illum qui ipsas mensuras habet a Communi si fuerit contrafactum dummodo dicte mensure sint ferrate et signate signo Communis et qui alias mansuras retineret puniatur vice qualibet in decem lib. den.

13 - De molendinis extimandis et accatastandis  R.ca

Omnia molendina districtus Civitatis Amelie extimentur pro medietate sue bonitatis per eas personas forenses vel Cives quos placuerit maiori Consilio ita quod res que maioris est fructus maioris sit extimationis  Et omnia et singula molendina fossati maioris a molendinis pare lacus subtus usque a(sic) michignanum quando ponentur dative per Civitatj (per "Catastum") sint extimata et pro extimatis habeantur ducentas lib. et si plura molendina fuerint in una domo quod teneantur domini molendinorum pro quolibet molendino pro ducentis lib. et si non solverint dicti domini Molendinorum cogantur molendinarij ad solvendum omnes dativas que imponerentur predictis molendinis ut dictum est   Et Camerarius Communis teneatur vinculo Juramenti infra octo dies post aperturam presentis statutj apponere scribere et addere in libra cuiuslibet  d.norum molendinorum et tenentium ea ducentas lib. pro quolibet molendino quod habuit computata omni alia extimatione facta vel facienda de predictis molendinis   Declarantes quod per dicta non sint nec intelligantur esse derogatjs(sic) pactis et conditionibus adiectis instrumento venditionis molendinorum lacus scripte manu ser Rozzelli ser francisci Cancellarij dicti Communis. 

14 - Quod quilibet teneatur solvere datium 

sibi impositum  R.ca

Quelibet persona Civitatis Amelie et eius districtus teneatur et debeat datium et collectam sibi per Commune impositam solvere et nullus de dicta Civitate et eius districtu habeat aliquam immunitatem nec sibi concedatur immunitas datij non solvendi aliqua causa seu modo capitulo aliquo in contrario non obstante  Statuentes et decrarantes ad tollendum veterem abbusionem (sic) ex qua plures pauperes fuerint iniuste gravati quod pauperes de Civitate et Comitatu Amelie non habentes libram veram bonorum que habeant scripta in catasto Communis pro qualibet libra aliqua vigintiquinque  lib. presumta(sic) huc usque de facto dativam aliquam imponendam per ipsam libram solvere (omesso "non") teneantur et (invece di "nec") debeant sed tantum pro foculari quod fuerit impositum seu pro igne solvere teneantur et alia onera subire personalia sicut alij Cives vel Comitatenses dicte Civitatis   Et quod descriptis in Catasto non teneatur(sic) solvere dicta dativa pro re quam non habent et nisi pro rata tantum sue libre et hoc excedi non debeat nec in hijs abusui (lo stat. del 1441 reca "ambuxio") consueta servarentur pro pace et quiete dicte Civitatis ad penam Centum lib. de suo salario aliqibus non obstantibus  Addicientes quod possessiones de quibus non essent solute dative per spatium viginti annorum ipse possessiones sint Communis ipso iure et facto et ipsa alienare et vendere possit dummodo restituat totum illud quod superest dativas predictas et quartum plus debitum officialibus. 

15 - Quod quelibet ars debeat et possit Consules

facere seu rectores  R.ca

Quelibet ars Civitatis Amelie possit et debeat habere Rectores seu Consules ad conservationem et honorem ipsius Communis Civitatis et artis et eos facere possit prout fuit hactenus consuetum et quod omnia et singula ordinamenta facta et stabilita non contra jurisditionem Communis Amelie et statum eius pro qualibet dictarum artium et retro fuerint firmata per aliquod consilium dicte Civitatis vel in futurum firmanda per Consilium generale dicte Civitatis rata sunt et firma auctoritate presentis statutj et valeant et teneant nullo obstante   Addentes predictis quod trippettarij (per "tappetarij") et molinum  de olivis habentes pro ipsis olivis macinandis teneantur et debeant dicta molendina actare et lavare per duos dies ante festum beate Firmine de mense Novembris ita quod quilibet molere possit in eis cum ea provisione que per Consilium generale deliberabitur ad penam decem lib. pro quolibet contrafaciente. 

16 - Quod nullus habeat Calcinarium ante Ecclesiam  R.ca

Nullus de Civitate Amelie habeat vel habere possit aliquod calcinarium prope aliquam Ecclesiam Civitatis predicte per tre domos vel aliquod(sic) zozuram facere nec aliquid unde fetor oriatur ad penam Centum sold. den. et predicta teneatur d.nus potestas et Judex bandiri facere ,  Et quod nullus habere possit calcinarium prope palatium Civitatis Amelie per tres domos vel prope domum alicuius sui convicini per quinque pedes et nullus posst vel debeat trassinare(sic) coria vel pelles incalcinatas per stratas Civitatis Amelie ad penam quadraginta soldorum pro quolibet contrafaciente et qualibet vice  Et quilibet tales contrafacientes possit denuntiare et accusare et habeat medietatem banni et credatur sacramento accusatoris cum uno teste et teneatur in credentia   Et nihilominus tale calcinarium habitum contra dictam formam destruatur per illum cuius (omesso "est") infra decem dies postquam denuntiatus vel accusatus fuerit ad penam viginti sold. pro quolibet die quo steterit in mora non destruendo dictum calcinarium et quilibet possit predictos denuntiare et accusare et habeat medietatem banni et in credentia teneatur  Addicientes quod a porta pisciolini usque ad ecclesiam sancti Augustini per stratam realem nullus possit habere nec retinere calcinarium vel mattaram nec ungere coria vel pelles nec ponere ad sciuchandum(sic) nec assugnam fetidam retinere ad penam quatraginta soldorum vice qualibet et pro quolibet  Et predicta potestas banniri facere teneatur et contra predictos et quemlibet predictorum procedere ad petitionem cuiuscunque petentis ad penam quinquaginta lib. den. et etiam per se et suos officiales ex suo officio habeat(sic) quartam partem banni de inventionibus eorum tantum aliquo capitulo non obstante. 

17 - De divisione Contratarum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod omnes et singule contrate Civitatis Amelie que sunt quinque S.(?) platea Vallis Collis Pusterula et Burgus sint et esse debeant divise et limitate pro ut per suprascrits (? Nello st. del 1441 c'è "suprestits") custodie dicte Civitatis sunt divise et declarate.

18 De immunitate Advocatorum et Medicorum  R.ca

Juduces Advocati ed medici non teneantur facere vel subire aliquod obsequium personale in Civitate vel districtu Amelie nec ire vel mittere in exercitum vel cavalcatam dummodo datium pro sua libra et foculari solvere teneantur, tantum quod ad consilia dicte Civitatis accedere teneantur  Et si aliquis officialis dicti Communis contra dictam formam eos cogere (per "cogeret") in decem lib. den. vice qualibet puniatur et puniri debet (per "debeat") tempore sui sindicatus. 

19 - Quod quelibet ars habeat duos Rectores  R.ca

Firmamus insuper quod omnes homines cuiuslibet artis teneantur facere et habere duos consules sive rectores qui durent eo tempore quod homines dicte artis duxerint ordinandum qui consules teneantur successive ad penam decem soldorum congregari facere homines dicte artis et ibidem Rectores novos eligere et eligi facere   Et teneantur dicte artes omni anno in festo beate marie de mense Augusti et beate Firmine de mense Novembris habere Cereum et ars que non haberet solvat quilibet de dicta arte quinque sold. den. et predicta omnia teneatur potestas predictus facere observare ad penam decem lib.

20 - Quod quilibet teneatur solvere pro libra et foculari  R.ca

Omnes et singuli homines et persone Civitatis et districtus Amelie teneantur solvere pro libra et foculari non obstante quod ignem vel foculare non faciant in Civitate vel districtu Amelie et qui colligerit datium teneatur ignem et foculare exigere et accipere a predictis ad penam Centum soldorum exceptis illis qui pro tributo aliquid solverint Communi Amelie et mulieribus viduis non habentibus libram neque per appodium nec per aliquam viam et non habentibus redditum vel usumfructuum aliquo colore publice vel occulte   Declarantes quod (omesso "si") infra terminum sex mensium a die impositionis dicti datij non solverint cogi possint per officiales d.ni potestatis de facto ad solvendum dictam dativam  et quartum plus eorum executione et catasteriorum aliquo non obstante. 

21 - Quod Laborator non possit accusari a custode

celato de danno dato  R.ca

Laborator (omesso "bonorum") alicuius non possit accusari de danno per ipsum vel eius filios vel familiare datj(sic) seu factj(sic) in ipsis bonis que habuit ad laborandum, vel non possit denuntiari per custodem celatum vel per alium et si accusaretur non valeat ipso iure, possit tamen accusari a domino rei contrario aliquo non obstante. 

22 - Quod nulla donatio fiat alicui forensi de denarijs

quos habere deberet a Communi  R.ca

Nulla persona dicte Civitatis Amelie vel districtus vendat vel concedat aliqua ratione vel causa vel (omesso "alium")contractum faciat alicui forensi de denarijs vel de re quacunque alia quos vel quam recipere deberet a Commune Amelie vel specialibus personis dicte Civitatis et Comitatus ad penam quingentarum lib.  Et nihilominus talis contractus fieret non valeant (sic) ipso iure et si quis dederit vel dabit vel alium contractum fecerit et Commune Amelie vel speciales persone dicte Civitatis vel Comitatus damnum aliquod receperint vel alter ipsorum receperit quod talis qui dederit vendiderit vel donaverit vel alium (agg.a lato) contractum fecerit cogatur realiter et personaliter  ad restitutionem dictj damni et nihilominus ad dictam penam quinque (nello stat. del 1441 è detto VC cioè cinquecento)  librarum dicto Communi solvendarum teneatur.

23 - Quod habentes plures artes debeant solvere 

in cereo cuiuslibet artis  R.ca

Si homines et persone Civitatis Amelie et in ea habitantes plures artes fecerint vel de pluribus artibus se intromiserint quod in cereo cuiuslibet artis de qua fecerint solvere teneantur partem Eos contingentem   Et quod potestas et guardianus et quilibet alius officialis ad petitionem Rectorum artis cogat tales nolentes solvere ad solvend(sic)  id quod eisdem esset impositum. 

24 - De mercede danda capientibus Exbannitum  R.ca

Quicunque ceperit aliquem exbanditum Civitatis Amelie in aliqua quantitate pecunie occasione maleficij commissi per eum et illum duxerit et presentaverit in fortiam dicti Communis quod habeat de bonis et havere dicti Communis quartam partem eius quod idem exbanditus vel alius pro eo solverit dicto Communi pro exbandimento seu condemnationem de eo facta quam quartam partem Camerario Communis qui pro tempore fuerit statim cum admanus(sic) eius pervenerit solvere teneatur eidem vinculo iuramentj et ad penam dupli statuto aliquo non obstante.  Si vero qui ceperit aliquem exbanditum Communis in persona vel membro et ipsum duxerit in fortiam Communis et assignaverit si in persona condemnatus (omesso "et") exbanditus extiterit talis capiens et Curie presentans habeat et habere debeat de bonis et havere dicti Communis quinquaginta lib. den.  Si vero in membro exbanditus fuerit capiens et ducens ut supra habere debeat a Commune decem lib. den. quas quantitates den. Camerarius communis qui pro tempore fuerit absque aliqua deliberatione et alicuius requisitione solvere teneatur statuto aliquo non obstante dummodo hoc statutum locum non habeat in officialibus forensibus dicte Civitatis et eorum familijs seu famulis qui nullam quantitatem pecunie habere debeant a Commune ex captione vel representatione huiusmodi   Statuimus quod quicunque exbanditus dicti Communis presentaverit      aliquem exbanditum Communis predicti, et eum in fortiam dicti Communis duxerit quod presentans sive ille cuius nomine representatio fieret sic (invece di "fit") et habeatur pro rebandicto Communis predicte Civitatis si representans esset exbanditus in pari et equali pena   Cum representatio excederet cuiuscunque ipsorum summam Centum lib. den. sed si non in pari et equali pena de (omesso "eius exbandimento fiat detractio  usque ad summam condemnationis)  cuius (aliter "eius") qui fuerit representatus   Addentes quod d.nus potestas qui pro tempore fuerit in Civitate predicta vinculo Juramenti ad penam vigintiquinque lib. de suo salario retinandam teneatur et debeat presens capitulum notum facere per publicum bandimentum quolibet mense sui officij.

25 - De pena portantium forcellas  R.ca

Forcelle pali et saramentj non apportentur per aliquem ad Civitatem Amelie sine licentia d. (sic) Notarij  damnorum datorum et portanarij portarum teneantur eis accipere et iurare tempore quo acceptant officum adimplere predicta.

26 - De foro faciendo in platea vetere Communis  R.ca

Veterem consuetudinem servantes  Statuimus quod quilibet die sabbatj boves ad vendendum debeant retinerj in platea veteri Communis Amelie ad penam Centum soldorum den. pro quolibet retinente in aliquo loco  dicto die causa vendendi  Et insuper quod mulieres que veniunt dicto die ad forum cum rebus venalibus Statuimus quod ipse venire et stare debeant ad vendendum cum pullis caseo et alijs rebus venalibus in dicta platea tempore estivali videlicet a Kalendis Aprilis usque ad Kalendas Octobris exclusive ad penam Viginti sold. pro qualibet muliere contrafaciente et qualibet vice de facto exigendam ab eis.

27 - Quod cuilibet liceat monetam falsam rumpere  R.ca

Liceat cuilibet mercatori monetam falsam rumpere que ad eius manus devenerit et defractare (sic) pro libito voluntatis ita et taliter quod expendi non possint absque pena .

28 - Quod tabernarij habeant mensuras sigillatas  R.ca

Quilibet tabernarius seu vinum vendens habeat pitittum medium pitittum et fogliettam sigillatas sigillo plumbeo et ipsum vinum cum ipsis mensuris vendere secundum ordinem inferius declaratum  Et semper quando petitum fuerit sibi vinum debeat dare et ire ad vegetem ad ipsum vinum auriendum (sic) et debeat ipsum vinum quod venditur sive quod vendetur retinere in aliquo vase (sic) nec mensuret dictum vinum nisi cum mensuris sigillatis. habeat in disco nisi dictas mensuras sigillatas possit tantum habere et retinere Urceum cum aqua et unum vas pro aqua danda petentibus et qui contrafecerit in aliquo predictorum solvat vice qualibet Viginti sold.  Et quilibet possit contrafacientem denuntiare et accusare et habeat medietatem banni   Et nullus tabernarius possit miscere aliquod vinum cum aliquo vino quod vendetur ad penam decem lib. den. et non possit habere discum ante tabernam et ante hostium quod impediat quin possint intrare tabernam usque ad vegetem  Et debeat dictus tabernarius seu vinum vendens proprijs manibus miscere vinum omnibus ementibus et petentibus ad penam decem sold. pro quolibetet qualibet vice  Et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et stetur et credatur sacramento accusatoris et habeat medietatem banni   Et quilibet tabernarius vinum vendens alteri teneatur et debeat proprijs sumptibus ad ipsum vinum vendendum retinere vasa et ciatos ad penam quadraginta soldorum pro quolibet et pro qualibet vice  Et quod si quis per iocum vel alio modo ruperit vel fregerit aliquo ex dictis vasibus vel ciatis antequam recedat a dicta taberna teneatur et debeat emendare id quod fregerit ipsi tabernario ad penam centum soldorum pro quolibet et pro qualibet vice.  Si vero furtive vel alio modo aliquis exportaverit vel acceperit clam aliquod vas vel ciatum cuiuscunque fuerit extimationis condemnetur et puniatur in decem lib. den. quarum medietas sit dicti tabernarij et alia Communis Amelie   Et quilibet admittatur ad denuntiandum et accusandum.  Et ne fraus committi possit in venditione dicti vini , Statuimus quod ad ipsum vinum mensurandum pro commune Amelie et pro utilitate Communis habeatur et haberi debeat expensis Communis unus sciabecator qui (agg. sopra) teneatur et debeat mensurare vegetes et vinum quod vendetur et eius dicto et mensure stetur et stari debeat et tabernarij rationem reddere teneantur et debeant domino dicti vini secundum mensuram et dictum sciabecatoris ad penam decem lib. den. pro quolibet contrafaciente et habeat ipse sciabecator pro sua provisione pro qualibet salma vini quatuor denarios et a Communi domui sue habitationis et immunitatem ab omni onere personali  Addentes quod non obstantibus verbis suprascriptis in presenti capitulo licitum sit vinum vendentibus ad minutum in disco et extra retinere quecunque vasa voluerit(sic) etiam non sigillata dummodo ipsa vasa que sic retinentur sint minora petitto et teneantur et debeant unacum alijs mensuris predictis retinere medium fulgettum sigillatum ad ipsam penam et teneantur et debeant dictas mensuras dare plenas et iustas et nullam fraudem committere in predictis ad penam quinque soldorum pro qualibet vice.  Et postquam dictus sciabecator erit et habebitur in Civitate predicta ad mensurandum vinum predictum vendendum in predicta Civitate et ipsum ad iustandum(sic) nullus vinum vendi faciens in Civitate predicta  vel Comitatu eiusdem possit dictum vinum vendi facere dicta mensuratione et adiustatione non facta ad penam decem lib. dicto vendi facientj pro qualibet vice et pro quolibet vegete seu carrato cuius vinum venderetur et eandem penam teneatur vinum vendens dicta mensuratione non facta aliquo non obstante  Et quod nullus in casibus occurrentibus occasione venditionis dicti vino contra ipsos vendentes pro alijs ad petitionem cuius fuisset dictum vinum Judex Civitatis Amelie possit et debeat procedere et super hijs cognoscere precipere et mandare summarie et de plano sine libello et sine strepitu et figura Judicij omni solemnitate obmissa ad penam Vigintiquinque lib. den. dicto Judici si non observaverit supradicta   Addentes etiam quod nullus recedat a dicta taberna invito tabernario ante solutionem vinj recepti ad penam Viginti soldorum pro quolibet et vice qualibet.

29 - Quod quilibet teneatur favere rectoribus  R.ca

Pro honore et statu Communis et populi Civitatis Amelie potestas et Guardianus et d.ni Antiani populi et quilibet ipsorum teneantur et debeant Rectoribus Artium Civitatis et cuilibet ipsorum favere et opportunum consilium et auxilium quotiens requisiti fuerint dare. 

30 - Quod cuilibet liceat carnes morticinas vendere

extra portas  R.ca

Unicuique sit licitum vendere carnes morticinas extra muros Civitatis Amelie sine pena aliqua pro duobus denarijs lib. tantum non obstante aliquo statutj capitulo in contrarium loquente  Addentes quod nulla persona possit vendere alicui de dictis carnibus ultra quinque lib. ad penam Viginti sold. den. in quolibet dictorum casuum et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et habeat medietatem banni et in credentia habeatur et teneatur pro carnibus morticinis omnes que venduntur extra muros predictos ei quilibet possit tales contrafacientes denuntiare et accusare et credatur sacramento accusatoris cum uno teste et habeat medietatem banni et potesta (sic) recepta dicta accusatione et adtestatione unius testis ut dictum est summarie et de plano dictam penam accipiat dicto vinculo juramenti ac etiam inquirere possit teneatur et debeat. 

31 - De pena macellariorum tenentium carnes in domo

propria vel conducta  R.ca

Nullus macellarius tenere debeat de die in domo propria vel conducta aliquas carnes sine signo porci masculi vel crastati(sic) carnibus bovinis exceptis et qui contrafecerit (per "contrafacere") inventus fuerit in decem lib. den. vice qualibet puniatur ac si esset inventus vendere unam carnem pro alia et de hoc stetur et credatur inventioni et relationi cuiuslibet officialis d.ni potestatis et inventioni Notarij damnorum datorum et cuiuslibet alterius officialis cui commissum fuerit et cuilibet eorum vel duorum famulorum dicti domini potestatis ac etiam si legitime probatum esset  Super quibus dictus d.nus Potestas Notarius et alij offciales quibus commissum fuerit et quicunque eorum invenerit possit inquirere procedere et punire eo modo quo sibi videbitur et inventos culpabiles condemnare et ipsos punire.  Addicientes quod penis predictis et alijs positis in quocunque capitulo presentium statutorum contra macellarios tantum quilibet officialis habeat et habere debeat quartam partem de inventionibus eorum tantum quamvis ali (per "alibi") nulla fieret mentio de predictis. 

32 - Quod Notarius damnorum datorum possit procedere

contra macellarios  R.ca 

Notarius damnorum datorum Communis et populi Civitatis Amelie possit teneatur et debeat procedere per denuntiationem accusationem omni modo et iure quibus melius post (per "potest") et quo melius sibi videbitur contra omnes et singulos macellarios et omnes vendentes pisces et carnes in Civitate Amelie et eius districtu qui non observarent contra eos ordinamenta facta et que fierent contra eos et ab alijs contrafacientibus penam et bannum quibus incurrerent auferende (per "auferre") de facto, qui Notarius teneatur et debeat de predictis semel inquirere qualibet Ebdomata et predicta et quodlibet predictorum summarie observare ad penam decem lib. den. de suo salario  Super quibus per d.nos Antianos fiant et eligantur Custodes celatj qui contrafacientes denuntient, et eorum et cuiuslibet ipsorum stetur et credatur usque in decem sold. abinde vero supra usque ad viginti sold. credatur cum uno teste bone fame et nihilominus quelibet alia persona eos contrafacientes possit denuntiare et accusare et in credentia teneatur et habeat quartam partem eius quod ex sui denuntiatione vel accusatione devenerit in communi reservata d.no potestatj et suis officialibus auctoritate procedendi contra predictos non obstante presente capitulo. 

33 - De pena macellariorum et pisciarolorum  R.ca

Macellarius seu aliquis alius vendens carnes pro carnibus et querenti non verum respondens eius animalis sint carnes ille seu macellarius(per "macellans") scrofas vel porcas aliquas a Kalendis Maij usque ad festum omnium sanctorum solvat pro pena vice qualibet Communi Amelie Centum sold. den. et super his(sic) potestas et sui officiales cum accusatore vel sine procedere debeant omni mense et culpabiles punire et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et habeat quartam partem banni predicti et si accusatus non fuerit aliter convictus sacramento puro accusatoris puniatur in decem lib. pro quolibet predictorum cuius pene quarta pars sit accusatoris et alia quarta pars officialis executionem facientis et alie due Communis   Et si potestas non faceret vel fieri faceret executionem predictam ipso facto penam incurrat decem florenorum auri  Possint autem macellarij vendere carnes scrofinas hircinas baccinas et hijs similes contra macellum communis ubicuique seperatis (per "seperatim") ab alijs bonis carnibus et quod vendi non possint prope locum ubi perfecte et bone carnes venduntur per decem pedes vel via (per "viam") mediante ad penam predictam  Et nullus macellarius inflet carnes nec inflari faciat ad penam quinque lib. den. et ad hoc eligantur duo homines de qualibet contrata quorum accusationibus et relationibus debeat stari et stetur vel alicuius ipsorum et habeant quartam partem banni  qui iurent eorum officium facere bona fide sine fraude de qui debeant perpendere et ire et custodire ad predicta et si fiat contra vel ne et accusare contrafacientes de singulis predictorum ad penam decem lib. den. ,  Et potestas de negligentia et fraude contra eos inquirere teneatur omni mense Macellarij autem non incidant seu dividant carnes ante diem ad dictam penam et debeant retinere septem pondera adminus .S. septem petia ferri quorum unum sit ponderis quinque librarum et alia unius libre pro quolibet et unum sit ponderis medie libre et omnia sint sigillata sigillo communis et adiustationis (per "adiustatoris") et quilibet debeat vendere carnes cuilibet petenti ad perfectum pondus videlicet  ad libram et mediam lib. per vicem et tot quot et qualiter vice petite sint ad penam quadraginta soldorum et habens excusam nolle petitis (sic) dare quia vendite essent et contrarium probaretur solvat vice qualibet pro mendacio et negatione qudraginta sold. den. et carnes quas dixerit vendidisse postquam petite fuerint ab eo in totum vel in partem antequam dictus petens recedat macellarius teneatur extrahere et extrahi facere de dicto macello ad dictam penam et de hijs possint denuntiari et accusari ut de alijs et puniri  Pisces autem tempore quadragesimali vendantur solum in macello Communis alio vero tempore in tota platea sancte marie non alibi et vendi in totum debeat eo die quo portantur Ameliam vel sequenti per illos a quibus portantur qui vero eos associaverit ad vendendum eosdem pisces solvat vice qualibet viginti soldos den. quam penam solvat quilibet contrafaciens in aliquo predictorum et semper pisces vendantur ad lib.  Addicientes supradictis quod dicti macellarij vel aliqui alij carnes vendentes ad minutum seu taglium (corretto) non possint nec debeant aliquo modo vel causa vendere ad pondus ve alicui ponderare aliquas cocias (sic) capitis (sic) nec pedes vel gambas usque ad giunturam ginochij alicuius animalis quod venderet ad minutum, nec etiam capita animalium predictorum ad penam quadraginta soldorum den. pro qualibet vice et predicta pondera per eos fiant iusta et fieri debeant cuiuscunque quantitatis sint carnes que ponderarentur pro ipsa venditione ad penam predictam pro qualibet vice qua contrafecerit in predictis  Et quod quilibet macellarius teneatur in dicto macello virilia animalium retinere donec carnes fuerint vendite per eum ad penam Viginti soldorum pro quolibet et qualibet vice  Declarantes quod omnes et singuli vendentes carnes sabbato paschali resurrectionis d.ni usque ad quindecim dies mensis Maij quandocunque teneatur (sic) facere carnes et cogi possint et debeant pro toto Anno per potestatem et quemlibet alium officialem Communis Amelie  Et si potestas negligens fuerit in predictis vel alique predictorum seu obmiserit penam incurrat decem florenorum auri ipso facto  Ac etiam declarantes quod omnes predicte pene sine diminutione intelligantur aliquo non obstante.

34 - Quod rectores macellariorum teneantur requirere

alios macellarios pro malis carnibus  R.ca

Rectores Macellariorum et quilibet eorum possint teneatur(sic) et debeant qualibet ebdomata semel et pluries si eis videbitur ad potechas(sic) banchas et domos aliorum macellariorum et ad alia loca in quibus carnes invenire crederint una carnes pro alijs seu aliquod facerent contra formam statutj et quos invenerint statim referre debeant dicto potestati vel notario damnorum datorum seu alijs officialibus quibus commissum fuerit quorum relationi stetur et credatur, et si legitime probatum esset de omni eo quod ex denuntiatione ipsorum venerit in communi medietas sit communis et alia medietas sit artis macellariorum predicte   Et Rectores predicti teneantur predicta iurare et observare vinculo iuramentj et si negligentes fuerit (sic) in quinque sold. den. de facto vice qualibet puniantur.

35 - Quod quilibet habeat Ortum in sua possessione  R.ca

Itel quod quilibet habens possessionem in tenuta Civitatis Amelie teneatur facere et habere hortum saltim in una ex suis possessionibus sub pena Viginti soldorum et potestas possit inquirere suo officio et similiter Notarius damnorum datorum et hoc banniatur. 

36 - Quod cuilibet liceat capere carniferulos per Capillos  R.ca

Statuimus quod si quis consuetus portare carnes et requisitus noluerit portare carnes a macello ad domum requirentis sine pena possit capi a dicto requirente per capillos et cogi et extrassinari per capillos predictos tamen cum moderamine ita quod penitus cogatur ad portandum dictas carnes.

37 - De molendinarijs  R.ca

Statuimus et ordinamus quod domini molendinorum et molendinarij ipsorum molendinorum teneantur accipere pro multura duos ottaiolos (omesso "rasos") pro qualibet salma (omesso "grani septem quartorum et tres octaiolos pro qualibet salma ") misticanze et aliorum bladorum et nullus det vicennam alteri et recoligat bene circum circa farinam molendam ad penam quinque lib. den.  Et quod si aliqua mulier portaverit in Capite frumentum ad macinandum molendinarius debeat ei molere macinato frumento quod esset in tremogia ad penam decem soldorum et credatur sacramento ipsius mulieris  Et quod in omni molendino retineantur et retineri debeant mensure sigillate cum sigillo communis videlicet quartus ottaiolus et medius ottaiolus ad penam quinque lib. den.  si vero alie mensure non sigillate reperte fuerint in ipsis molendinis vel aliquo ipsorum vel contrafactum fuerit in predictis vel aliquo predictorum eandem penam quinque lib. den. solvere teneantur et damnum emendare patientj et credatur sacramento cuiuslibet accusatoris cum uno teste  Addicientes quod d.nus potestas et quilibet alius officialis habeat et habere debeat quartam partem pene de inventionibus eorum tantum.

38 - De Juramento fornariorum panifacularum

macellariorum et eorum assectu  R.ca

Fornarius quilibet sive Fornaria teneatur panem omnibus petentibus sufficienter et bene coquere custodire et salvare pro uno pane de quadraginta panibus a se electo et secundum conditionem temporum et temporis caritudinem seu frumenti secundum modum et formam qui declarabuntur per d.nos Antianos et decem de populo dicte Civitatis et ille panis sic electus sit illius magnitudinis et bonitatis sicut alij quadraginta et dicti fornarij et fornarie non recipiant aliquod ensenium ab aliquo aliquo colore quesito etiam si daretur vel sibi mitteretur ad domum ad penam infrascriptam nec etiam vicennam dare vel tollere alicui debeat nec ardere seu deguastare panem vel subtrahere alicui debeat  Contrafacientes autem in predictis vel aliquo predictorum solvat pro banno vice qualibet viginti soldos et damnum emendet patientj domini vel domine panis sacramento stando vel eius quem assignaverit in predictis et potestas et sui officiales facere iurari ipsos fornarios et fornarias teneantur et omnia predicta facere et inviolabiliter observari et bona fide et sine fraude.  Panifacule autem omnes et singule panem vendere volentes teneantur facere et habere panem ad vendendum bene factum et stasionatum(sic) sine fraude ad penam quinque soldorum pro qualibet  Et potestas in principio sui regiminis faciat poni modum vendendi panem et assectum secundum modum inferius declaratum et ipsum modum facere observari et qui non servaverint solvat pro banno communi Amelie Viginti soldos et quilibet posst contrafacientes denuntiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia  Carnes vero in Civitate Amelie vendantur et vendi debeant per Macellarios et alios quoscunque ad dictas carnes vendendas deputatos in dicta Civitate et eius districtu secundum modum et assectum qui pro tempore retinetur et habetur in Civitate Narnee  Et Cancellarius Communis teneatur et debeat omni mense mittere ad Cancellarium Communis Narnee pro habendis dicto assectu et modo ut secundum eos carnes vendantur et non aliter vel alio modo ad penam decem lib. den. pro quolibet contrafaciente  Et potestas faciat publice banniri predicta per Civitatem et etiam banniri faciat quod quelibet pnifacula(sic) seu panem vendere volens faciat se scribi in quaterno Communis obligande se ad predicta que vero non essent scripte vendere panem non audeant exceptis hospitatoribus qui possint panem vendere in suis domibus secundum modum per infrascriptos ordinatum  Contrafacientes autem solvant pro banno Communi Amelie Viginti sold. den.   Et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et habeat medietatem banni et credatur (per "habeatur") in credentia  Et potestas et sui officiales teneantur et debeant inquirere omni mense de predictis et quolibet predictorum et delinquentes punire cum accusa et sine inquirendo in convicinis predictorum et in dictis locis et si inquirere contra fornarios neglexerint puniantur in Viginti lib. den. pro qualibet vice qua debuerint inquisisse et per Consilium speciale eligantur certi(sic) accusatores super predictis . S . pro qualibet contrata unus cum sacramento de predictis fides debeat adhiberi et habeatur pro plena probatione.  Addicientes quod omnes pizzicaroli teneantur et debeant facere panem et tenere ad vendendum iuxta assectum faciendum per d.nos Antianos et Consiliarios Decem vel maiorem partem ipsorum ad penam decem lib. de facto auferendam sine aliqua diminutione.

39 - De pena Extrahentium grassiam extra districtum  R.ca

Grasciam aliquam preter vinum et oleum ficus mala et pira aliquis extrahere non debeat de dicta Civitate et eius districtu et qui contrafecerit perdat somarium et salmam et puniatur in decem lib. den.  Et quicunque accusaverit extrahentem dictam grassiam habeat medietatem banni predictj licitum sit tamen patri habenti filium, fratri habenti fratrem extra Ameliam ad studendum mittere duas salmas grani pro sua vita  Et licitum sit unicuique extrahere vinum oleum nuces ficus mala et pira et etiam bladum ad macinandum et quicunque repertus fuerit alio tempore quam sementis cum aliquo genere grassie predicte prohibere extrahere de territorio dicte Civitatis sine licentia d.norm Antianorum in confinio territorij dicte Civitatis vel prope ipsa confinia per medium miliare et quod presumatur expresse de confinibus et territorio predictis ita quod currat penas superius nominatas.

40 - De textricibus Et modo texendi  (manca "R.ca")

Testrices vel testores panni linj vel canapis consuete vel consueti tessere dictum pannum cogantur teneantur et debeant ad petitionem cuiuscunque petentis masculi vel femine tessere ipsum pannum pro pretijs infrascriptis videlicet quod accipiant et accipere debeant pro quolibet brachio sacchi et grosselli soldum unum et den. (omesso "tres") pro quolibet  brachio pannj decem ligaminum soldum unum et den. tres ( omesso "pro quolibet brachio pannj undecim et duodecim ligaminum soldum unum et den") sex pro quolibet brachio panni tresdecim et quatuordecim ligaminum soldos duos pro quolibet brachio panni quindecim et sexdecim ligaminum soldos duos (omesso "et") den. sex.  Pro quolibet tobaliolo usitando in domo quotidie quatuor unciarum bonbicis et abinde infra soldos sex et den. tres pro quolibet tobaliolo a quatuor uncis bonbicis supra bon. unum pro qualibet uncia bonbicis.  Pro quolibet  brachio tobalie subtilis bol. (sic) tres, pro quolibet brachio tobalie usitande in domo quotidie minus subtilis videlicet grosselli seu grossi filatj bon. duos,  Et pro quolibet sciuchatorio bon. unum pro qualibet uncia bonbicis et non ultra exceptis tantum tobaliolis laboratis seu laborandis cum schacchis ucellis et alijs novis laborerijs de quibus fieri possit conventio cum testricibus seu testoribus predictis et secundum ipsorum conventionem ita solutio fieri debeat et dicte testrices seu testores teneantur et debeant facere et exercere dictam artem bene legaliter bona fide et sine fraude pro pretijs supradictis  ad penam cuiuslibet contrafacientj in predictis vel aliquo predictorum et deneganti tessere pro dictis pretijs quadraginta sold. pro qualibet vice et potestas dicte Civitatis et sui officiales teneantur et debeant vinculo iuramenti ad penam decem lib. den. de eorum salario pro quolibet eorum et quolibet mense inquirere et inquiri facere et ad petitionem cuiuscunque petentis procedere super predictis saltem semel in mense et contrafacientes in predictis vel aliquo predictorum punire summarie et de facto dictas penas ab ipsis contrafacientibus exigi faciendo et deveniri ad manus Camerarij dictj Communis absque aliqua diminutione. 

41 - Quod nullus emat olera causa revendendi  R.ca

Olera cucurbites porros caulos et cetrones nullus emat vel accipiat causa revendendi ante vesperas et qui contrafecerit solvat vice qualibet quadraginta sod. den. et quod nullus emat pro revendendo lepores ova pullos et alias aves et alias res comestibiles exceptis apris cervis et capriolis ad penam predictam et quod potestas et sui officiales de predictis habeant quartam partem pene.

42 - Quod mercatores legaliter faciant artem eorum  R.ca

Mercator quilibet seu artifex vel negotiator faciat fideliter artem suam et legaliter et nullus vendat unum pannum pro alio et unam rem pro aliam et qui contrafecerit puniatur in viginti lib. den.  Et quilibet Canapacciaiolus debeat portare secum per Civitatem quando vadit emendo pannum brachium panni canapis iustum et vegiatum vegis de ferro a capite et pede. 

43 - De pesone Communis habendo qui vocatur iustitia  R.ca

Quia varietates in pesonibus mercatorum ut plurimum inveniuntur in dicta Civitate  Statuimus quod mercatores Civitatis predicte teneantur et debeant fieri facere unum pesonem iustum ad ponderandum florenos et congrui ponderis ita quod pondus iustitie sit et nominetur secundum pondus Justitie Civitatis Tuderti, ita quod secundum predictum pondus Justitie (omesso "et") ad dictum pesonem et non ad alium unusquisque teneatur et debeat ad penam decem lib. den. pro quolibet contrafaciente florenos sive ducatos dare et recipere ita quod floreni et ducatj dicti ponderis (omesso "occasione ponderis") recusari non possint   Quem pesonem dicti mercatores bene et legaliter faciant per unum ex eis  publice retineri ita quod dictus peso et mercator qui eum debeat retinere ornentu(per "ordinentur") et publice appareant cuilibet ponderare volenti infra quindecim dies post publicationem et scriptionem presentium statutorum et perpetuo duret dictus peso et pondus in Civitate Amelie dummodo ipse Mercator et cuilibet petentj suos florenos et ducatos ad petitionem ponderare volentis debeat ponderare et eidem dicere si florenus ponderatus sit iusti ponderis vel iniusti sine aliquo salario vel mercede ad penam decem lib. den. pro quolibet eorum et quotiens contravenerint in predictis quarum penarum habeat potestas vel eius officiales de inventionibus suis tantum quartam partem.

44 - Quod nullus neget artem suam operari  R.ca

Artem suam nullus operari et de ea alicui petentj servire neget  oblato salario competente et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in viginti soldis den. nisi iustam excusationem haberet.

45 - De tegularijs et forma tegularum  R.ca

Tegulas et mathones et canales quilibet tegularius bene coctos et coctas debeat facere et bone crete et debeat tegularius quilibet facere ipsas tegulas longitudinis unius pedis et tertij latitudinis unius pedis infra orlos ad pedem Communis Amelie et grossitudo respondeat longitudini et latitudini et matthones in longitudine unius pedis et amplitudinem unius summissi ad pedem predictum et in grossitudine trium digitorum et qui contrafecerit qualibet vice puniatur in decem lib. den. dicti Communis solvendis sine aliqua diminutione et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare,  Et quilibet tegularius canales faciat ad longitudinem tegule et quod bene cooperiantur (per "coperiant") tegulas ad dictam penam   Et potestas Civitatis predicte teneatur rimari facere quolibet mense contra predictos tegularios et mittere unum ex notarijs suis pro investigatione predictorum ita quod de predictis appareat in actis dicti Communis et habeat ipse potestas duodecim den. pro lib. de quacunque quantitate quam occasione predicta perveniri fecerit ad manus Camerarij dicti Communis quam de facto ad eius manus faciat devenirj.

46 - De puniendo non solventes dativas  R.cas

Datium aliquod impositum pro libra mensure terrarum sive pro capita vel foculare et generaliter quomodocunque et qualitercunque imponentur secundum formam presentium statutorum quilibet teneatur solvere, contendentes vero et nolentes potestas et sui officiales possint punire et condemnare et contra eum cui impositum esset datium procedere et bona sua et ab eo penas et banna accipere ad suum arbitrium et voluntatem non obstante aliquo statuto et potestas et sui officiales teneantur et debeant excutere seu solvi facere omnia datia que tempore sui regiminis imponerentur per Commune Amelie ex forma statutorum vel ordinamentorum  Addentes quod si predictam executionem non fecerint requisitj ab Antianis qui pro tempore fuerint quod quantitas non exacta in salarium dictj potestatis computetur et computari debeat. 

47 - Quod nulla mulier vadat ad luctum vel ad forum  R.ca

Nulla mulier dicte Civitatis et Comitatus Amelie possit ire extra territorium dicte Civitatis et diocesis ad aliquem luctum nec ad aliquod forum causa emendi vel vendendi aliquam nummatam vel mercantiam sine licentia potestatis et Antianorum vel etiam cum licentia et qui(sic) contrafecerit puniatur in Centum sold. pro qualibet et qualibet vice cuius pene medietas sit accusatoris et alia sit Communis   Et cuilibet sit licitum contrafacientes denuntiare et accusare et teneatur in credentia et habeat dictam partem banni et credatur sacramento accusatoris cum uno teste  Et potestas teneatur predicta banniri facere infra octo dies primos sui regiminis (omesso "ad penam decem librarum den. et bis infra tempus sui regiminis") inquirere et inquiri facere et repertos culpabiles punire et condemnare.

48 - De pena aperientium apothecas diebus festivis  R.ca

Item quod nulla persona artifex dicte Civitatis Amelie debeat aperire aliquam apothecam aliquo die dominico vel aliquo die festivitatum infrascriptorum videlicet Sancte Firmine de mense Novembris Nativitatis (omesso "et") Resurrectionis d.ni et festivitatum beate Marie excepto festo de mense Septembris et nisi concurrant (omesso "in") die sabbatj quo casu in dicto die sabbatj non obstantibus dictis festivitatibus possit quilibet aperire apothecam suam pro mercato faciendo vel ostendendo alicui (omesso "predictis non obstantibus pro aliquo mercato faciendo vel ostendendo alicui") vel (omesso "aliquod") laboritium facere ad penam decem soldorum communi applicandorum  Et quod Rectores cuiuslibet artis teneantur et debeant iurare omni festo et die dominico predicta Jnquirere, et contrafacientes denuntiare quorum denuntiationi credatur et predicta pena de facto auferatur.  Et si quis alius contrafacientes denuntiaverit vel accusaverit stetur eius accuse et habeat medietatem pene   Et quoniam res et medicine que sunt et esse consueverunt in apothecis spetiariarum sunt quolibet tempore necessaria pro remedio et salute personarum statuimus et decernimus quod non obstantibus verbis dictj capituli et quolibet tempore diebus festivis vel non spetiarij possint et valeant eorum apothecas apertas retinere et diebus (per "de rebus") ipsorum vendere et dare petentibus pro ut eis videbitur et placebit et occasione eorum artis cum lumine de nocte impune possint ire per Civitatem Amelie dummodo sine armis et recta via de ipsorum apothecis ad domum infirmorum et ad eorum propriam non obstante statuto quod in contrarium loqueretur et credatur et credi debeat eorum libris cum Juramento de eorum credentijs usque in quantitatem Centum sold. 

49 - Quod omnis conventio fiat ad denarios

monete currentis  R.ca

Item quod quilibet conventio emptio vel venditio et quilibet contractus ubi pecunia appareret et quilibet (per "quelibet") nummata de singulis rebus debeat fieri ad monetam currentem pro tempore et non ad ravenensem et perusinam ut hactenus consuetum estitit(sic) et qui contrafecerit solvat nomine pene pro qualibet libra quinque sold. et quilibet possit contrafacientes accusare et denuntiare et credatur sibi et habeat medietatem banni et teneatur in credentia et quod in Civitate Amelie non possint expendi ravenenses nec perusine ad penam predictam   Et quod per Commune Amelie procuretur perusinos per vos ("per vos" sta per "parvos") haberi sicut videbitur per consilium speciale   Addentes  quod monete conventiones et solutiones que ascenderent quantitatem quadragintaquatuor sold. inclusive et abinde supra quilibet teneatur recipere florenum vel ducatum pro illo pretio quod comuniter valet in Civitate Amelie absque aliquo cambio sed a quatragintaquatuor (omesso "soldis") infra teneatur solvere monetam pro qualibet conventione nisi aliud processerit de voluntate creditoris vel recipere debentis et ad hoc compellantur et compelli possint tam solvens quam recipiens aliquo non  (omesso "obstante").

50 - De terminatione facienda in montibus et vijs Fornuli  R.ca

Item statuimus quod mons et Castellare Castri Fornuli terminetur et decernatur a possessionibus specialium personarum adiacentium dicto monti et vijs quibus itur ad dictum Castrum et vijs quibus itur ad fontes  Et quod silva sancti Silvestri banniatur et custodiatur per homines dicti Castri et contrafacientes puniantur secundum formam statutorum et ad predictas vias et montes terminandos sint et esse debeant duo homines eligendi et deputandi per d.nos Antianos populi et quod per eos factum fuerit valeat et teneat. 

51 - De via vicinali terminanda et amplitudine eius  R.ca

Ad petitionem cuiuscunque petentis potestas et eius officiales et etiam Notarius damnorum datorum qui pro tempote fuerint teneantur et debeat facere terminari cum effectu quamlibet viam vicinalem unde via vicinalis est (omesso "et") vadat et sic (per "sit") ipsa via ampla quinque pedum ad minus et fiat expensis adiacentium et predicta omnia dictus potestas ad penam vigintiquinque lib. den. et quilibet alius officialis eius et dictus Notarius damnorum datorum ad penam decem lib. fieri facere teneatur sine salario summarie sine libello si tunc terminata non fuerit salvis tantum semper pactis habitis inter partes et similiter posessiones non terminatas ad dictam penam.

52 - Quod Fons Nucichie reactetur  R.ca

Fons Nucichie reactetur et in ea remittatur tota aqua que exit vel emanat de muro Antiquo Communis Amelie in Fosso supra dictum fontem  Et si videbitur d.no potestatj (omesso "et") d.nis Antianis cum Consilio magistrorum lapidum et lignaminis quod pro meliori Communis Amelie esset quod mitteretur in alio loco Camerarius Communis teneatur expendere de havere communis omnem necessariam quantitatem pecunie pro dicto opere faciendo et ad dictum opus faciendum sit suprastitis(sic) unus vel duo eligendi per d.nos Antianos populi.

53 - De vijs super apprehensis reactandis  R.ca

Potestas vel Notarius damnorum datorum vel quis alius officialis Amelie teneatur et debeat ad petitionem petentis vias seu stratas communis vel vicinales vel loca communia inter consortes super apprensa per aliquem relassari facere et in pristinum statum reponi et reduci et ingomeratas excommerari (sic) expensis adiacentum (sic) pro ut videbitur suprastitis eligendis per d.nos Antianos populi vel saltem pro ut videbitur potestatj vel Notario damnorum datorum ubi suprastitis non eligeretur infra decem dies postquam fuerint requisitj per aliquem vel aliquos   Et dicti d.ni Antiani et potestas vel quivis alius teneantur et debeant solicite ad petitionem cuiuscunque petentis procedere in predictis ad penam vigintiquinque lib. den. de eorum salario si negligentes fuerint in predictis.  Et quod duo proximi convicini vie seu viarum superapprensarum teneantur et debeant ad penam decem lib. denuntiare predicto d.no potestati vel Notario damnorum datorum infra quindecim dies post aperturam presentium statutorum et assignare viam seu vias super apprensas vel ingomeratas et subsequenter potestatj infra decem dies in principio sui regiminis et predictum capitulum sit precisum   Et nihilominus officiales prefati et quilibet ipsorum teneantur vinculo iuramentj predicta inviolabiliter observare   Addicientes quod omnes vie et strate super apprense tam publice quam vicinales mundentur et spazzentur (sic) singulis diebus sabbati  Et si aliqua dictarum viarum esset ingomerata lapidibus vel terrapleno per convicinos debeat sgomerari si non per commune exgemeretur (sic) per Commune (ripetizione) et si aliqua dictarum viarum fuerit super apprensa per potestatem predictum fiat relassari et in pristinum statum reponi. 

54 - Quod liceat cuilibet populari edificare in Castris  R.ca

Cuilibet populari et de populo Civitatis Amelie liceat domum in quibuscunque Castris Comitatus Amelie tam factis quam faciendis statuto vel ordinamento aliquo non obstante dummodo nullus possit emere vel edificare nisi unam domum tantum.

55 - De Fonte porcelli actando  R.ca

Fons porcelli actetur expensis Communis ea via et modo quibus videbitur suprastitibus eligendis per d.nos Antianos populi  Et aqua que est in gripta que fuit mariani Cancigloni (st. 1441: Martini Cinciglioni") expensis communis ducatur ad ipsam fontem et potestas teneatur facere vinculo Juramenti infra terminum statuendum per d.nos Antianos ad penam Vigintiquinque lib. den. 

56 - Quod ars merciariorum sit seperata ab arte

pizicarolorum  R.ca

Ars Merciariorum sit seperata ab arte pizicaiolorum et quelibet dictarum artium per se faciant seperatim suos rectores cereum et alias factiones ad quas tenentur alie artes.

57 - De prestantia non imponenda per Commune Amerie  R.ca

Statuimus et ordinamus quod nulla prestantia possit imponi per Commune Amelie vel aliquem officialem Communis alicui persone Civi vel comitatensi nec fieri exercitio in predictis et talis contrafaciens non habeatur ex tunc pro officiale nec ei obediatur.

58 - De non tollendo pedagium alicui Civi  R.ca

Ut Cives et districtuales Civitatis Amelie occasione pedagij et gabelle non graventur statuimus et ordinamus quod nulli supradicto (per "subdito") Jurisditioni vel diocesi Amelie liceat auferre vel auferri facere alicui Civi vel districtuali Ameliensi aliquod pedagium vel gabellam ad penam Centum lib. den. nisi dictum pedagium sit consuetum (omesso "exigi") vel levari temporibus retroactis aliquod  (per "ad quod") presens statutum non extendatur nec sic talis auferens incidat in penam presentis statutj, et si aliquis terrigena vel Castellanus alicuius terre in qua exigeretur contra dictam formam pedagium vel gabellam aliquid trasserit de Civitate vel districtu Amelie sine apodissa quod perdat res quas portaverit et bestiam in qua portaverit et cuilibet liceat accusare et id quod extraheret accipere et gabellario Communis presentare et habeat medietatem eius quod acceperit et presens statutus (sic) bandiatur quolibet mense una vice et die sabatj et durante foro ordine gabelle dicte Civitatis in suo statu remanentibus. 

59 - Quod bona illorum de Canali et podio qui non solverunt 

  datium applicentur Communi  R.ca

Statuimus et ordinamus quod omnes de Canali et podio qui consuerunt(sic) datium ordinatum Communi Amelie solvere et omnes alij de districtu Amelie qui exiverunt extra districtum Amelie seu qui habitant alibi quod (per "quam") in districtu Amelie qui cogi non possunt (sic) ad dictum datium solvendum quod eorum bona apprehendantur predicto communi pro dicto datio solvendo et ipsa bona apprehensa sint dicti Communis (omesso "et per ipsum Commune vendantur") et quod immunitus (sic) talium corrigatur ut alij de districtu in districtu Amelie habere non possit et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris et de predictis potestas inquisitionem facere teneatur ita quod dicto Communi persolvatur tale datium ad penam vigintiquinque lib. dicto communi solvendam.

60 - De modo tenendo per Castaldos de pignoribus  R.ca

Quia pignora que per Castaldos communis tolluntur vel recipiuntur ut plurimum admittantur ut ab eis occasio cesset et tollatur materia delinquendi statuimus et ordinamus quod quilibet Castaldus dicti communis teneatur et debeat die acceptionis pignoris que per eum fieret ipsum pignus dare et consignare massario dicti Communis seu suprastiti cuiuscunque operis si ad eius petitionem pignoratio fieret et curare quod ipse massarius vel suprastitis ipsum pignus (omesso "et") nomen cuius est scribat in quodam quaternulo ipsius Castaldi ita quod si extiterint ipsum pignus perderetur dicto massario vel suprastiti perditum intelligatur et ad eius damnum vel (Stat. 1441: "alias") ad damnum dicti Castaldi aliquo statuto non obstante. 

61 - De Castro novo faciendo in Colle resto  R.ca

Ut terre et possessiones circumstantes iuxta Castrum Focis melius laborentur et colantur et laboratores existentes in territorio Civitatis Amelie ultra foce iuxta confines inter Civitatem Amerie et Civitatem Narnee habeant et habere possint domos et recursum propinquiorem ad habitandum standum et morandum et ordinandum quod per homines Civitatis Amerie fiat et fieri debeat quoddam Castrum in Colle resto prope Castrum Focis quod vocetur Castrum Guardie et nullus Civis vel comitatinus dicte Civitatis Amelie audeat vel presumat imposterum directe vel per obliquum vendere donare vel cedere alicui fociano vel habitatori dicti Castri Focis aliquam suam possessionem nec alij recipientes pro eis nec de dictis possessionibus aliquem contractum facere cum predictis Focianis vel habitantibus in foce ad penam quingentarum lib. den. de facto auferendam eidem  Et quod ipse contractus qui fieret contra predicta non valeat nec teneat ipso iure  Et potestas Civitatis Amelie teneatur contra predictos et predictas (per "de predictis") inquisitionem facere omni mense ad penam decem lib. den.

62 - De capiendo tenutam auctoritate publici instrumenti  R.ca

Statuimus et ordinamus quod auctoritate propria licitum sit unicuique sine requisitione alicuius Judicis vel officialis capere tenutam rei capte (per "empte") auctoritate Jnstrumenti emptionis et rem captam (per "emptam") intrare et etiam tenere et possidere et ex ea fructus percipere et habere statuto aliquo non obstante aliqua constitutione que in contrarium loqueretur   Et quod laboratores teneantur reddere et respondere de fructibus dicto Emptori ad penam decem lib. den. predictis locum habentibus in preteritis presentibus et futuris.

63 - De Electione procuratorum et sindicorum 

bonorum indefensorum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod per d.nos Antianos populi eligantur duo procuratores Cives Amerini qui sint et esse debeant procuratores miserabilium personarum et Communis Amelie ad videndum Jura dicti Communis et ad apponendum si (st.1441: "se") ne facta dictj Communis male procedant et quod sint curatores legitimi bonorum indefensorum et defunctorum sine heredibus ita quod quicquid per eos et cum eis in Judicio vel extra factum fuerit sive gestum de ipsis bonis et ipsorum occasione valeat et teneat et inter creditores ipsorum ipsorum (ripetuto) possint distribuctionem facere et eisdem satisfacere etiam sine requisitione Judicis et citatione facienda dummodo ipsi curatores fuerint Citati et requisitj quorum officium duret sex mensibus et promittant et Jurent eorum officium facere bona fide et sine fraude.

64 - De rebus acquisitis per filium familias 

separatum a patre  R.ca

Quia equum est qui in laboribus pregravatur lucro et honoribus relevetur et aliorum sollicitudine gesta cedant alijs in exemplum   Statuimus et ordinamus quod si quis filius familias in preteritum stetisset separatus a patre extra patris familiam seu in futurum steterit et non probaretur dictum filium peculium habuisse seu pecuniam vel res mobiles dicti sui patris et tempore retroacto suis sumptibus et labore acquisivisse vel lucratus fuisse aliqua bona vel pecuniarum quantitates vel in futurum acquireret vel lucraretur ex persona industria in quolibet dictorum casuum que presumatur si dictum peculium quantitatem pecuniarum vel res mobiles a dicto suo patre non habuisset vel in futurum habebit quod ipse filius dicta acquisita et per eum lucrata communicare non debeat nec teneatur fratribus suis ve alicui cuicunque persone sed sua sint propria et ad ipsum pertinant pleno Jure usumfructum (st. 1441: "usufructu")patri debito semper salvo non obstante aliquo iure seu statuto quod in contrarium loqueretur.

65 - De prohibita retentione (omesso "logiarum") et edificiorum 

super viam  R.ca

Statuimus et ordinamus quod nulli liceat logiam facere vel aliquod aliud edificium supra vicinalem nec facere possit contra voluntatem vicinorum suorum seu alicuius ipsorum ad penam centum soldorum den. si non tolleret ad petitionem cuiuscunque petentis dictorum vicinorum statuto seu ordinamento quod in contrario loqueretur non obstante  Et si aliquod edificium iam factum esset super quacunque via vel in futurum fieret dummodo non sit strata realis que intelligatur a palatio Communis usque ad portam pisciolini per rectam viam quo ad hec tantum ipsum Edificium sit et esse debeat firmum si vicini non prohibuerint a principio et in principio dicte edificationis aliquo statuto non obstante quod in contrarium loqueretur   Et quilibet possit edificare super viam publicam per altitudinem  duodecim vel decem pedum alicuius prohibitione non obstante. 

66 - De purgatione puteorum et ipsorum aqueductus  R.ca

Statuimus et ordinamus quod per d.nos Antianos populi eligatur unus vel plures prout eis videbitur qui mundent et purgent seu mundari faciant puteos platee  veteris dicte Civitatis et curent et curare debeant pro aqua que currere consuevit ad ipsos puteos seu aliquem ipsorum et intrare in eis more solito currat et intret undecunque et qualitercunque   Et si dicti d.ni Antiani vel electj per eos in predictis fuerint negligentes vel remissi puniantur ad petitionem cuiuscunque postquam requisiti fuerint de predictis in decem lib. et nullus possit aquam a suo consueto cursu derivare intus Civitatem Amelie vel extra in quacunque parte sui districtus in preiudicium alicuius nec impedimentum dare quin libere currat (omesso "et vadat") ad dictam penam decem librarum statuto aliquo non obstante.

67 - De augumentatione Castrorum  R.ca

Ad augumentationem Castrorum Statuimus et ordinamus quod si quod castrum Civitatis predicte voluerit in futurum communiter ad communem usum dicti Castri aliquod melioramentum facere (omesso "quod") Commune Amelie teneatur pro adiutorio (omesso "dicti castri") solvere salarium magistri necessarij  Addentes quod ipsum melioramentum fiat et fieri debeat de voluntate Communis Amelie et cum licentia d.norum Antianorum qui pro tempore fuerint et non aliter.

68 - De Credentijs mercatorum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod stetur et credatur libro er scripture cuiuslibet mercatoris occasione (omesso "pretij") pannorum usque in quantitatem decem lib. den. si debitum factum esset appareret ante unum Annum ab uno vero Anno supra credatur usque in quantitatem quinque lib. den. inclusive et non ultra  si vero mercator mortuus esset credatur eius libro et scripture usque in quantitate quinquaginta soldorum den. nisi probetur contrarium dummodo dictus mercator et ipsius nomen reperiatur in scriptis in matricula sue artis  Et viso dicto libro et scriptura potestas vel Judex communis Amelie teneatur et debeat preceptum facere suo debitori usque in dictas quantitates de pannis credentijs et accomanditijs pannorum quarnellorum (sic) diproidorum  burdi et bombicis dummodo juret dictus mercator quod de dicta quantitate non est in totum vel in partem satisfactum in aliquo et quod recipere debet ex causa in dicto libro inserta et non aliter.

69 - De vigore laudi inter Coniunctos  R.ca

Statuimus et ordinamus quod quicquid fuerit laudatum dictum terminatum vel diffinitum in preteritum vel in futurum laudabitur inter coniunctos vel affines per aliquos arbitros quod valeat et teneat et retardari infringi cassari vel tolli non possit aliquo iure vel quesito colore actionis Juris officio Judicis restitutionis beneficio vel alio modo dummodo statum locum non habeat si dictum laudum latum fuerit tempore quo aliqua pars expulsa esset de Civitate Amelie. 

70 - De cessione facienda per principalem fideiussorem  R.ca

Ordinamus et statuimus quod si quis fideiussor ab eius creditore conventus debitore pro quo fideiussit obmisso debitum dicto creditori qualitercunque persolverit dictus creditor ante solutionem sibi factam aut ut de iure valere possit ne decipiatur tantum a dicto fideiussore per eum recepto de solvendo cautione solemni teneatur et debeat cedere ipsi fideiussori contra principalem debitorem omnia sua iura et quod ipse fideiussor et heredes eius ipsum debitorem et eius facultates et bona si extant in patrimonio debitoris alias contra bonorum possessorem de quandocunque fuerunt dicti debitoris auctoritate presentis capituli possit habere recursum et ipsa bona capere et ea inrevocabiliter iure dominij retinere dummodo de ipsa fideiussione et solutione predicta quam in pecunia sive rebus  ipse fideiussor suo creditori asserit se fecisse constet publico instrumento vel saltim attestatione trium testium fidedignorum quod statum in preteritis presentibus et futuris aliquo non obstante nec etiam cursu temporis obtinere volumus plenum robur.

71 - De immunitate artificum forensium  R.ca

Statuimus et ordinamus quod si quis venerit in Civitate Amelie ad operandum aliquam artem que non operaretur per aliquem in dicta Civitate quod tali seu talibus venientibus in dicta Civitate et operari voluerit dictam artem (omesso "quod") pro commune Amelie dentur et solvantur de pecunia dicti Communis Amelie pro pensione domus centum sold. den. perusinorum pro quolibet anno solvendi pro rata temporis quod steterit in dicta Civitate ad dictam artem exercendum usque ad tres annos et non ultra dummodo predicta locum non habeant nisi tantum in forensibus qui venirent ad aliquam artem exercendum que non operaretur in dicta Civitate et dicti Artifices de novo venientes non teneantur facere custodiam in Civitate predicta  Addentes quod quilibet forensis veniens ad Civitatem Amelie seu in futurum venire volens in dicta Civitate seu eius Comitatu et districtu habitare voluerit et habitaverit et artem aliquam seu laboritium facere voluerit et promiserit et fideiussorem dederit de continuo habitando in Civitate seu comitatu predictis quod talis sic veniens et promittens a die dicte promissionis et fideiussionis prestite sit immunis ab omni onere personali et etiam ab omni onere ignis usque ad tempus quinquennij tunc proxime secuturum et quod elapso dicto tempore si in Civitate habitaverit ut verus Civis in omnibus teneatur et habeatur et tractetur   Si in Comitatu ut verus comitatinus preterquam ad officia communis que per ipsam habitationem habere non possit, et idem intelligatur de forensibus nunc habitantibus et qui iam venerint in Civitate Amelie ad habitandum sicut dispositum est supra in forensibus qui venient in futurum et in (superfluo) facientibus et promittentibus ut supra  Et quod dicta promissio et fideiussio scribatur et rogetur per Cancellarium dicti Communis (omesso "per tempora existentem") et in libro uno distincte dicti Cancellarij et (per "ad") hec facto scribatur et dictum Capitulum banniatur in principio officij cuiuslibet potestatis seu Rectoris ut in omnium notiam (per "notitiam") pervenire possit. 

72 - Quod reactetur fons qui est in strata Montis Labri  R.ca

Ordinamus et statuimus quod reactetur fons qui est in strata publica Montislabri iuxta Campum Marci bucciarelli et prope Campum Jacobi luce per adiacentes contratarum ad voluntatem d.norum suprastantium eligendorum per d.nos Antianos et Notarius dannorum(sic) datorum qui pro tempore fuerit teneatur dictum fontem fieri facere ad requisitionem dictorum suprastantium vel alterius ipsorum vinculo Juramenti et ad penam decem lib. den. de suo salario  Et occasione reductionis aque dicti fontis si dictus marcus in aliquo damnificaretur reficietur et emendetur et (per "per") homines dicte Contrate et Adiacentes ipsius Fontis secundum extimationem faciendam per dictos suprastantes seu homines dicte contrate.

73 - De pena retinentium formas contra suum convicinum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod ad tollendum materiam scandali inter homines et vicinos Civitatis Amelie quod quicunque miserit seu fecerit formas seu sciaquaiales inconsuetos sciaquantes supra possessionem alterius quod ipsam vel ipsas tollere debeat ita quod deinceps non damnificet suum convicinum infra quindecim dies postquam a suo convicino fuerit requisitus ad penam quadraginta soldorum pro quolibet et vice qualibet et dicta requisitio debeat fieri coram duobus testibus adminus et nihilominus teneatur talis mittens vel retinens dictas formas et sciaquaiales emendare damnum patienti et credatur sacramento damnum passi usque in quinque sold. et cum uno teste usque in decem sold. et cum probatione duorum testium usque in quantitatem vel interesse quocunque et dicti testes sint homines bone fame et bone fidei et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

74 - De Custodiendo Festivitates S.ti Augustini

et Sancti Francisci  R.ca

Ad laudem et reverentiam omnipotentis dei et beate Marie semper virginis matris eius et beatorum Augustini et s.ti Francisci Et ut status pacificus dicte Civitatis Amelie et (superfluo) de bono in melius augumentetur dicimus et censemus quod festivitates sancti Augustini et sancti Francisci custodiantur et venerentur per Cives et Comitatenses ipsius Civitatis et habitantes in ipsa Civitate et Comitatu et nulla persona in dictis Festivitatibus audeat vel presumat facere aliquod laboritium ad penam Viginti soldorum et potestas teneatur predicta facere banniri per dictam Civitatem in vigilijs ipsarum festivitatum ac etiam teneatur ire ad missas ad  dictas Ecclesias tempore dictarum Festivitatum cum uno Cereo eisdem Ecclesijs dimittendo valoris Centum sold. emendo per Camerarium communis de pecunia Communis predicti absque aliqua deliberatione.

75 - De Cereis faciendis per sindicos Castrorum  R.ca

Ad honorem et reverentiam beate Firmine virginis et martiris statuimus et ordinamus quod omnes et singuli sindici Castrorum districtus Civitatis Amelie teneantur et debeant comperare (per "comparere") singulis Annis in Vigilia beate Firmine de mense Novembris in platea Communis Amelie cum uno cereo pro quolibet ipsorum ponderis tot unciarum quot sunt foculares in Castro cuius est sindicus et cum dictis Cereis accensis sequi regimina Civitatis Amelie et cereos artium dicte Civitatis Amelie dum portantur ad vegiliam (sic) dicte Festivitatis ad penam Vigintiquinque lib. pro quolibet sindico et quolibet Castro et quod ad predicta facienda requirantur singulis annis in festo omnium sanctorum pro parte d.ni potestatis Civitatis predicte.

76 - De pena baiulorum ludentium seu suppignorantium

aliquod pignus  R.ca

Si quis banditor vel Castaldus luxerit vel suppignoraverit vel aliter alienaverit seu perdiderit aliquod pignus communis vel specialis persone quod talis bannitor et castaldus stet ligatus in palatio Communis in interula per totum diem et ille qui habet tale pignus ipsum restituat sine denarijs et perdat quod debet habere supra ijs (per "ipso") pignore et hoc banniatur per loca consueta Civitatis Amelie in principio regiminis domini potestatis ad hoc ut non possit pretendere ignorantiam.

77 - De Fortificatione Castri Montiscampani  R.ca

Considerantes quod temporibus retroactis homines et persone Castri Montis campani Civitatis Amelie fuerunt et sunt plura et maxima damna passi quia propter debilitatem ipsius Castri et murorum eius fuerint coactj multis et diversibus vicibus cum eorum familijs et suppellettilibus fugire (sic) et dictum Castrum inhabitatum relinquere in damnum et preiudicium ipsorum et communis Amelie et contra honorem sancte matris Ecclesie.  Jdcirco volentes predictis requisiti et attente rogati pro parte universitatis dicti Castri salubriter providere  Statuimus et ordinamus ad tollendum debilitatem Castri predictj et ad ipsum fortificandum pro statum provincie ne ibi gentes rebelles Ecclesie statum recipere possint prout hactenus iam fecerint quod Universitas et homines Castri predicti pro ipsa fortitudine facienda teneantur et debeant infra quatuor Annos proxime futuros incipiendos de mense Martij proxime tunc venturo post confirmationem presentium statutorum faciendam per officiales Ecclesie et deide ut sequitur finiendos dictum Castrum reparare et fortificare de quatuor turrionibus bene muratis et constructis lapidibus calce et arena altitudinis supra terram admius quadraginta pedum pro quolibet turrione ad mensuram seu pedem Communis Amelie et muros dicti Castri reparare construere et firmare in locis opportunis et etiam foveas (per "fovens") facere in locis habilibus consuetis et necessarijs ita et taliter quod dictum Castrum sit forte et non expediat derelinquendi (st.1441: "derelinqui") propter novos incursus gentium predictarum  Et ut universitas supradicta et persone dicti Castri que obtulerint per ipsorum petitionem se paratos facere prout superius continetur materiam habeant faciendi que sunt superius ordinata pro adiutorio dicte Fortificationis et eorum relatione statuimus et firmamus quod infra dictos quatuor Annos a die et tempore inceptionis dicte fortificationis et ipso tempore quatuor Annorum ipsa universitas et persone Castri predicti sint exempti et immunes et (omesso "immunes et") exemptj esse intelligantur a dicto Communi Amelie ab omnibus et singulis oneribus et gravaminibus realibus et personalibus seu mistis datijs et gabellis que eos tangeret et tangere possent in futurum infra dictos quatuor annos a die inceptionis predicte dum tamen non intelligatur de gabellis venditis et que vendi consueverunt  in Civitate predicta a quibus immunitatem aliquam per hec habere non possint nec etiam ab onere eundi et standi in generali exercitu qui per Romanam Ecclesiam interim imponeretur vel indiceretur Communi Amelie vel eius districtus  Et quod insuper persone adiacentes et possessiones habentes iuxta et prope dictum Castrum sint et esse debeant adiutorium dicte fortificationis et ad id eos cogi et compelli possint per dictum(st.1441: "d.num") potestatem Civitatis Amelie realiter et personaliter et intelligantur adiacentes omnes persone possidentes et possessiones habentes a fossato Asignani ultra versus dictum Castrum et a dicto Castro ultra versus fines territorij Civitatis Amelie et ipsa contributio fiat et fieri debeat per ipsas personas prout fuerit declaratum et impositum per d.nos Antianos populi dicte Civitatis qui ad dictum officium deputatj erunt tempore inceptionis predicte   Addentes quod pro ipsa fortificatione facienda homines et persone habentes domos in dicto Castro et prope muros dictj Castri (omesso "teneantut et debeant Sindico et universitati dicti Castri") vendere et tradere ipsas domos pro ipsarum destructione si expediet ad petitionem dicte unversitatis (sic)   Et quod ipsa Unversitas teneatur et debeat ante omnia (corretto) per eius legitimum sindicum habentem speciale mandatum dictis d.nis Antianis promittere omnia supradicta et fideiussores dare super observatione dicte promissionis et aliter et alio modo presens provisio executioni nullatenus demandetur   Et insuper per (per "quod") pretium dictarum domorum sic vendendarum ut prefertur sit et esse intelligatur legitimum sicut fuerit declaratum per ipsos d.nos Antianos vel suprastites dicti operis qui per d.nos Antianos predictos possent et debeant deputari et nominarj unus vel plures prout eis videbitur convenire aliquo non obstante. 

78 - Quod omnes denarij qui solvuntur per Consiliarios et rectores propter eorum inobedientiam conserventur  in quodam Cippo  R.ca

Omnes denarij qui solvuntur per Consiliarios Communis et populi et decem de populo et Rectores artium conserventur et mittantur in quodam cippo  et singulis duobus mensibus durante consilio generali dictus cippus aperiatur et denarij qui invenientur distribuantur inter consiliarios supradictos ibi in consilio astantes per Camerarium Communis et hoc potestas et Camerarius teneatur(sic) observare ad penam decem lib. den.

79 - Quod Camerarius Communis emat unum marcum 

Expensis communis  R.ca

Pro aiustandis (sic) stateris communis et aliarum specialium personarum Civitatis Amelie Camerarius Communis predictj de pecunijs dicti Communis emere teneatur et debeat unum marchum cum quo dicte statere debeant adiustari et communi predicto retineatur.

80 - De modo multarum et pena inobedientium  R.ca

Pro inobedientijs cohercendis pro legitima causa precedentibus possit et valeat d.nus potestas pro conservatione suorum preceptorum ultra penas speciales ordinatas ex capitulis presentium statutorum de facto exigere a quocunque usque in quatraginta soldos den. Judex vero usque in Viginti sold. miles usque in decem sold. notarius usque in quinque sold. den. et ultra ipsas penas extraordinarie procedendo exigere vel accipere non possint vel possit nec eadem die contra unum et ipsas penas augumentare nisi ex nova causa non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur  Ubi vero ex forma alicuius statutj pena ordinaria esset et specialiter contra euntem de nocte vel alios teneantur observare ipsam penam limitatam et aliam de facto pro ipsa vel similibus causis imponere non possint vel possit non obstante aliquo statuto in contrarium disponente.

81 - Quod Potestas prestet familiam Camerario

et Cancellario Communis  R.ca

Potestas teneatur dare Familiam suam ad petitionem dominorum Antianorum populi et Camerario et Cancellario Communis Amelie et cuilibet ipsorum petenti prestare quotiens poterit pro executione facienda seu pro suo officio debite exercendo ad penam decem lib. quam penam Communi Amelie solvere teneatur quotiens non servaverit predicta, et de hoc stetur relationi dictorum dominorum Antianorum Camerarij et Cancellarij predictorum vel alterius ipsorum.

82 - Quod Potestas visitet Castrum Focis  R.ca

Potestas semel tempore sui Regiminis debeat ad penam Vigintiquinque lib. den. ire ad requirendum castrum Focis si videretur ibi aliquod faciendum pro utilitate dicti Castri et homines dictj Castri teneantur facere pro ut melius videbitur d.no memorato ad penam Centum lib.

83 - De assignatione librorum facienda per potestatem  R.ca

Statuimus quod potestas qui pro tempore fuerit in dicta Civitate teneatur et debeat reassignare omnes libros et acta Communis decem diebus ante finem sui regiminis et quod de processibus tam in civilibus quam in criminalibus concurrentibus infra dictos decem dies novi libri intitulentur et ipsos in dictis libris scribere teneatur ad penam decem lib. den. et hoc fiat coram d.nis Antianis qui d.ni Antiani teneantur et debent (sic) eligere duos bonos et sufficientes homines litteratos et notarios qui videant et revidere debeant omnes et singulos processus factos per dictum potestatem et eius officiales in maleficijs et omnia acta et condemnationes et absolutiones factas per dictum potestatem et omnes processus non completos reducant in scriptis, et si dicti duo sic electj repererint in dictis actis processibus et libris dicti potestatis aliquam fraudem vel defectum teneantur et debeant tempore sindicatus assignare in scriptis scindicatoribus electis et deputatis ad sindicandum dictum potestatem et eius officiales et familiam  Et ipsi sindici et sindicatores predicti teneantur et debeant delinquentes in predictis punire et condemnare secundum formam statutj et ubi statum (sic) non loqueretur quod sit pena Vigintiquinque lib. et condemnetur ad interesse tam communi quam parti  Et predicti sic electj iurent ad sancta dei Evangelia predicta omnia et singula facere legaliter bona fine et sine fraude. 

84 - Quod potestas teneatur observare omnia Statuta

et ordinamenta et sententias exequi facere  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si potestas et sui officiales non facerent et executioni non mandarent que facere debent secundum formam statutorum et ordinamentorum dicte Civitatis Amelie, et requisiti ab Antianis vel sindico Communis quod Antiani et Sindicus per se teneantur et possint executioni mandare et quod per eos factum fuerit valeat et teneat ac si factum esset per potestatem statuto aliquo non obstante  Et quod dictus d.nus potestas teneatur predicta facere ad penam quinquaginta lib. den. de suo salario,  Et potestas Civitatis predicte et sui officiales teneantur et debeant executioni mandare omnes et singulos contractus et (agg. sopra) sententias tam factas quam per eum et suam Curiam faciendas infra spatium viginti dierum et hoc intelligatur de illis contractibus et sententijs de quibus possit executio fieri quod si non fecerint et executioni non mandaverint ut dictum est quod quantitatj in suma (sic) capient ille sententie vel contractus de quibus executio facta non esset et potuerit fieri tantum detrahatur de suo salario et nomine pene communi Amelie applicentur.

85 - Quod potestas excutiat (omesso "omnes") dativas et Condemnationes  R.ca

Potestas et sui officiales teneantur et debeant excutere condemnationes et dativas et quascunque alias collectas et gabellas ac etiam omnes alios proventus dicti Communis  communi Amelie solvendos et elapsis decem diebus post latam sententiam seu condemnationem et elapsis terminis bandimentorum datis ad solvendum dativas et collectas et gabellas vinculo Juramenti et(gg. sopra) ad penam Vigintiquinque lib. de suo salario et nihilominus si non fecerit fiat per d.nos Antianos populi   Addentes et declarantes quod si quis voluerit comunicare ignem et unam (sic) idem ignem facere cum patre et fratre patruo socero genero nuru seu socra (sic) quod dicti duo adinvicem(sic) unum ignem facientes non teneantur nec cogi possint ad solvendum nisi pro uno foculari tantum statuto vel ordinamento aliquo non obstante.

86 - Quod Domus non caventur  R.ca

Potestas seu officiales eius non permittant cavari seu destrui nec cavari faciant aliquam domum sitam in Civitate Amelie et eius burgis occasione alicuius maleficij vel occasione quacunque ad penam quinquaginta lib. solvendas per eum tempore sui sindicatus et damnum emendet domino domus et de hoc absolvi non valeat non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur exceptis casibus permissis in aliquo ex capitulis insertis hoc tantum servato quod ille vel illi qui habebunt solvere dativas vel commiserint aliqud maleficium et venerint ad mandata d.ni potestatis et ad districtum quod domus talis venientis ad mandata cavari non possint nec debeant ullo modo et si aliquis per datium fuerit detentus in curia et non solverit infra duos dies quod potestas et sui officiales possint eum mittere in pagliatiam et eum ibi retinere donec solverit datium quod debuerit non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur.

87 - De non mittendo in pagliacciam seu carceres

aliquem qui voluerit satis dare  R.ca

In pagliaciam (sic) seu carceres Communis nulla persona offerens curie vel parti dare fideiussores de parendo mandatis Curie et de non descedendo de palatio mitti et poni debeat ullo modo preterquam homicida incendiarius depopulator latro publicus exbanditus pro gravi maleficio et in alijs casibus a statutis permissis etiam talis offerens vel dans fideiussionem predicto modo non debeat custodiri seu dispendio custodum gravari nisi personali pena esset puniendus et hoc locum habeat in civilibus et criminalibus, si quis autem cohactus in palatio pro executione alicuius precepti instrumenti vel sententie non solverit infra quinque dies quod debitor abinde in antea ponatur in pagliacciam et cogatur ad solutionem ad voluntatem creditoris et etiam eius fideiussoris, et potestas vel aliquis eius officialis qui contrafecerit solvat pro banno communi Amelie vice qualibet vigintiquinque lib. den. et eidem gravato et carcerato pro suis gravaminibus et emendatione decem lib. den. pro quolibet die et qualibet vice, et sufficiat quod hoc probaretur per publicam famam cum Juramento talis positi in pagliacciam seu carcerem contra dictam formam sine aliqua probatione dictus dominus potestas per sindicos tempore sui sindicatus condemnetur in centum sold. den. 

88 - De modo congregandi Consilium  R.ca

Congregare vel facere consilium adunantiam vel arrengam quocunque nomine censeatur potestas seu Judex et quilibet alius officialis Communis Amelie non possit nec debeat ullo modo sine expressa licentia et voluntate d.nurm Antianorum populi vel maioris partis ipsorum antequam consilium congregentur ea proposita que processerit de voluntate Antianorum scribatur per notarium reformationum et aliter non procedat nisi esset proposita fienda de facto alicuius Ambassiatoris retractis in dicto consilio quod tunc proposita fieri possit etiam durante consilio licet non fuerit scripta ante dictum consilium et si contrafieret non valeat  Sed potestas et quilibet ex suis officialibus contrafaciens seu per se contrafaceret solvat pro banno communi Amelie vigintiquinque lib. den. de suo salario  Et Camerarius Communis qui pro tempote fuerit debeat retinere de salario dictj potestatis in hac forma et semper consensus et licentia Antianorum scribatur.

89 - Quod Notarij Potestatis teneantur mittere

ad quaternum scripturas  R.ca

Statuimus etiam quod notarius potestatis teneatur et debeat mittere ad quaternum in actis omnes scripturas que agitarentur in Judicio coram eis(sic) vinculo iuramenti et si aliqua scriptura propter defectum dicti Notarij vel alicuius ipsorum missa non fuerit ad quaternum et aliquis ad eius (per "cuius") instantiam facta esset dicta scriptura vel causa sua in aliquo lederetur dicti Notarij teneantur tempore sindicatus ipsorum reficere sibi damna et interesse suum et pene nomine Communis Amelie centum sold. denariorum et teneatur dictas scripturas mittere ad quaternum ea die vel sequenti postquam fuerit coram curia agitata ad dictam penam pro quolibet et vice qualibet, et nihilominus mittere teneantur, et damna partj reficere si ob dictum defectum aliquod sentiret. 

90 - Quod Potestas et sui Officiales non ludant  R.ca

Potestas seu aliquis eius officialis vel familiaris in Civitate Amelie seu in palatio non debeant ludere cum aliquo cive vel comitatense Amelie ad aliquem ludum taxillorum vel alearum vel ad alium ludum seu etiam interesse cum aliquo alio undecunque existat salvo quod inter se tantum diebus feriatis ludere possint ad cartas vel aleas et qui contrafecerit solvat pro banno vice qualibet communi Amelie vigintiquinque lib. den. et eandem penam ludens cum quocunque ipsorum. 

91 - Quod nullus tormentetur sine licentia

d.norum Antianorum  R.ca

Tormentare aliquam personam potestas seu officiales et familiares seu aliquis ipsorum occasione alicuius maleficij vel occasione quacunque non possint nec debeant per se vel alium aliquo modo aliquod genus tormentorum inferre alicui sine expressa licentia Antianurum omnium vel maioris partis ipsorum et eorum liberali voluntate nisi fuerint persone male fame vel homicida vel proditor vel falzarius vel alius fabricator falze monete vel robbator stratarum vel aliquis alius committens aliquod maleficium de nocte vel qui offenderet aliquem officialem forensem Civitatis Amelie vel aliquem de suis familiaribus vel aliquem qui fecisset vel fieri fecisset seu diceret contra honorem seu statum sancte Romane Ecclesie vel Communis Amelie et non posset curare vel dare fideiussionem, qui possint torqueri sine licentia Antianorum precedentibus tantum legitimis inditijs et si contrafecerint solvat quilibet contrafaciens de suo salario ymo ("ymmo"?) potestas nomine pene Communi Amelie centum lib. den. et confessio tormentatj contra hoc capitulum sit cassa et nulla et persona tormentata contra dictam formam possit petere pro tali iniuria a predictis potestate et officialibus et quolibet ipsorum contrafaciente ac ipse potestas pro se et quolibet contrafaciente de suo salario eidem persone dare et solvere debeat quinquaginta lib.  Et ad probationem talis iniurie seu tormenti facti sufficiat publica fama per duos testes bone fame qualitercunque probantes   Et sindicatores seu qui rationem fecerint officij predictorum teneantur omnia predicta facere observari in quolibet capitulo et si fuerit negligens puniatur in quinquaginta lib. den. 

92 - De refutatione generali facienda

per potestatem  R.ca

Item statuimus quod potestas et quilibet officialis post depositionem sui officij antequam licentietur et de Civitate discedat teneatur et debeat Sindico communis Amelie qui recipiat pro ipso communi et singulis personis refutationem facere (omesso "de") salario soluto ipsi potestati  et generaliter de omni eo quod dicto Communi vel specialibus personis dicte Civitatis vel eius districtus petere et dicere possit quacunque occasione vel causa usque in presentem promittentj (st.1441: "promictens") non molestari (per "molestare") nec molestari facere in Judicio vel extra per modum querele vel alicuius petitionis vel represaliarum dicto communi (st.1441: "dictum commune") et speciales personas nec aliquem ipsorum in persona vel rebus modo aliquo sive causa et specialiter iuret in principio officij eius inviolabiliter observari omni exceptione remota et aliter ultima terzaria solvi non possit potestatj vel alteri eius nomine et si aliter fieret Camerarius de suo solvisse intelligatur. 

93 - Quod mulieres vidue possint stare in domo

mariti defuncti  R.ca

Statuimus quod mulieres que remanserint vidue in Civitate vel Comitatu Amelie possint et valeant stare et habitare in domo mariti defuncti cum dotibus suis sine aliqua contraditione donec vidua stare voluerit et caste honeste visserit (sic) vel dotes predicte sibi restitute fuissent nisi per eius virum fuerit aliter provisum.

94 - Quod catasta Communis non possint extrahi

de Camera communis  R.ca

Ad hoc ut catasta Communis serventur illesa et in eius fraus aliqua committi non possit Statuimus et presenti lege firmamus quod in Camera Communis sit et esse debeat quodam supedanium (sic) in quo suppedanio reponatur ipsa catasta et nullus possit dicta Catasta extragere sine prentia (sic) et voluntate Notariorum deputatorum vel deputandorum super ipsis catastis vel alterius ipsorum ad penam Vigintiquinque lib. et dicti Notarij teneantur et debeant ostendere ipsa catasta volentibus ipsa videre et ponere et levare suas (per "terras et") possessiones de una libra ad aliam ad petitionem partium vel alicuius ex partibus et quod nullus ex dictis Notarijs vel quevis alia persona possit nec debeat dicta catasta vel aliquod ipsorum extrahere vel extragi facere de dicta Camera Communis sine licentia dominorum Antianorum ad dictam penam quam (omesso "penam a") contrafacientibus auferatur de facto per potestatem Communis Amelie. 

95 - De massaritijs Communis conservandis  R.ca

Quia massaritie et res defectu officialium Communis perduntur et devastantur et si officiales deputarentur ad custodiam dictarum rerum commune non damnificaretur sed potius res ipse conservarentur  Jdcirco statuimus et ordinamus quod per Antianos populi Civitatis Amelie eligatur unus vel duo boni et (agg. sopra) sufficientes homines qui sint massarij omnium librorum Communis Amelie exceptis Catastis et infernatis et libris existentibus in sacristia sancte Firmine et Cancellaria communis predicti teneantur et debeant facere inventarium de omnibus et singulis massaritijs et rebus communis existentibus in palatio dominorum Antianorum et in domibus Notarij damnorum datorum et Cancellarij et ipsas res inventas dictis locis dictorum officialium vel que de novo in principio eorum officij et cuiuslibet alterius officialis forensis assignare in scriptis ipsis ipsis (ripetuto) officialibus qui officiales teneantur et debeant ipsas massaritias et res bene custodire et salvare et in fine eorum officij reassignare dictas res et massaritias et si aliqua ipsarum tempore reassignationis non reperirentur vel perdita seu devastata essent quod talis officialis cui assignate fuerint teneatur et debeat emendare et Camerarius Communis teneatur et debeat retinere de salario talis officialis extimationem dictarum rerum perditarum vel deguastatarum ad petitionem dictorum massariorum et secundum extimationem per ipsos massarios faciendam et eorum officium duret tantum per unum Annum et tempore eorum officij non teneantur facere custodiam nec ire ad consilia si noluerint et habeant pro eorum salario ultra dictam provisionem decem sold. pro quolibet mense et pro quolibet eorum et etiam teneantur dicti massarij simile inventarium ponere in Ecclesia S.ti Augustini ad penam decem lib. den. et secundum ipsum reddere rationem massarijs futuris qui deputatj essent ad dictum officium.  Volumus tamen quod quando dicta electio de dictis hominibus non fieret ad hoc ut commune damnum aliquod non patiatur Cancellarius communis qui pro tempore  fuerit dictum officium faciat et facere teneatur pro ut alias extitit deliberatum et reformatum.

96 - De cathenis claudendis  R.ca

Quia in quibuscunque negotijs nihil videtur actum si aliquid restat agendi et in Civitate Amelie fuerit deliberatum quod cathene fierent et strate Communis incathenarentur et sint perfecte Jdcirco videntes quod interdum opus est ipsas claudere  Statuimus et firmamus quod dicte catene (sic) Civitatis Amelie tempore quo d.nis Antianis populi videbitur et placebit claudentur et claudj possint de sero per illas personas que per d.num potestatem seu per d.nos Antianos deputabuntur et dicti sic deputatj ad caludendum ipsas catenas teneantur et debeant claudere et aperie (sic) horis debitis ad penam decem sold. pro quolibet et qualibet vice eis de facto auferendorum et non teneantur facere custodiam.

97 - De fraude adhibenda in gabellis  R.ca

Quia experientia manifesta cognovimus quod pro possessionibus et bonis situatis in Comitatu et districtu Amelie iuxta et prope confines ipsius districtus vicini et maxime porchianenses et fociani in solutionibus gabellarum frumenti et musti quotidianas fraudes adhibuerunt etiam quotidie adhibent non solvendo ipsas gabellas et quod in hijs precepta officialium Ecclesie fuerunt sepissime vilipensa et hoc redundant (sic) et redundare cognoscitur ad dandum dispendium et iactura dicte Civitatis consideratis eorum oneribus que maxime per Ecclesiam imponuntur. Jdcirco volentes predictis imposterum(sic) obviare statuimus et ordinamus quod d.nus potestas Civitatis Amelie qui pro tempore fuerit super predictis ne fiant solicitam curam gerat et gerere debeat annuatim per se et familiam suam mittendo temporibus habilibus prope ipsos confines pro inveniendis capiendis et deducendis fraudatoribus supradictis et qui de ipso districtu et extra eum trageret vel portaret per se vel cum bestijs blada vel frumenta tempore quo recoliguntur seu etiam musta quos sic inventos dictj familia et officiales dicti potestatis et alie persone etiam cives quos secum ducerent dicti officiales de mandato dicti potestatis et conscientia Antianorum populi dicte Civitatis possint et valeant dictos sic inventos dictj familia et(agg.sopra) officiales dicti potestatis et alie persone et eorum bestias in actu dicte extractionis prope ipsos confines capere et in fortiam dicti Communis deducere et presentare una cum salmis quas deferrent  Et quod ipse potestas insuper contra predictos sic fraudantes possit et valeat teneatur et debeat et quoscunque alios dictas gabella non solventes vel in eis fraudem committentes procedere et inquirere cum denuntiatione et sine semel de mense Augusti et semel de mense Novembris adminus quolibet Anno super quibus inquisitis et quolibet predictorum teneatur et debeat pro veritate reperiende examinare quatuor homines de quolibet Castro Civitatis Amelie ad minus et viginti Cives dicte Civitatis et maxime habentes possessiones prope dictos confines et quos reperierit culpabiles super predictis condemnare et punire in decem lib. den.  pro qualibet salma frumenti vel musti defraudata et abinde supra vel infra pro rata et in perditione salme et bestiarum et si reperirentur ipso actu extragendi et portandi extra dictum districtum   Et intelligatur quilibet extragere de districtu Amelie quicunque fuerit inventus ire vel deferre versus confines et terras circumstantes vicinas dicto districtui videlicet versus (omesso "foce") per medium miliare et etiam versus Porchianum et versus confines aliarum terrarum propinquorum etiam per medium miliare  Et quod quilibet inventor et presentator dictorum fraudantium bestiarum et salmarum sic inventarum contra presentem prohibitionem etiam si sit de familia et officialibus supradictis  auctoritate presentis statuti lucretur et lucrari debeat quartam partem omnium que ratione dicte inventionis et presentiones (sic) venirent in communi aliquo in contrarium loquente non obstante  Et quod quilibet possit denuntiare et accusare dictos contrafacientes in predictis et super eis cuius nomen si voluerit teneri debeat in secretum et pro tali denuntia et accusa habeat et lucretur etiam quartam partem totius eius quod occasione sue accuse vel denuntie venerit in communi  Et si dictus potestas super predictis fuerit negligens vel remissus non inquirendo et procedendo ut supra dictum est puniatur in quinquaginta lib. den. de suo salario retinendis per Camerarium Communis Amelie de eius ultima terzaria pro interesse dicti Communis Amelie tempore sindicatus.

98 - Quod nullus edificet in vij (sic) publicis

sine licentia  R.ca

In vijs publicis Civitatis predicte nullus edificet seu ponat aliquod edificium et qui contrafecerit solvat pro banno decem lib. den. et ipsum edificium et rem in pristinum statum reducendo et nullus etiam possit edificare iuxta ipsas vias seu plateas et rem communis sine licentia potestatis et sine presentia sindici communis fundamentum de novo facere ponere et qui contrafecerit puniatur in viginti lib. den.  Et nihilominus quod posuit in fundamento noviter debeat elevare , et si inde accusatus non fuerit volumus habere locum quod per inquisitionem procedi non possint(sic), et potestas teneatur predicta executioni mandare in primos duos menses sui regiminis et teneatur videre omnes vias et plateas Civitatis ad petitionem cuiuscunque petentis et si viderit aliquem contrafacientem eum puniatur secundum dictam formam  Quicunque vero (agg.sopra) apprehenderit sive super apprehensum tenet triginta annis citra de vijs publicis vel vicinalibus vel possessionibus communis debeat superapprehensum restituere ad penam viginti lib. pro vijs publicis et possessionibus Communis pro vicinalibus autem ad penam quadraginta sold. communi predicto solvendos Qui vero de bonis et rebus communis Amelie mobilibus vel abstulit vel subtrassit(sic) ipsa seu ipsas restituat Communi saltim infra terminum in banno assignandum ex parte potestatis et qui contrafecerit si res valuerit ad decem lib. supra solvat detentor Centum lib. pro banno communi Amelie, si autem valuerit decem lib. et abinde infra usque ad Centum sold. solvat dentor (sic) pro banno viginti lib. si autem valuerit centum sold. usque ad quadraginta sold. solvat pro pena viginti sold. den. et abinde infra solvat pro pena decem sold. et potestas et sui officiales in principio sui regiminis teneantur omnia hec per Civitatem publice facere banniri mandando ea communi restitui infra terminum supradictum, et qui ad dictum terminum restituerit ad penam aliquam non teneatur et elapso dicto termino teneatur potestas solemniter inquirere de omnibus supradictis et inquisitum punire et restitui facere vinculo iuramentj et etiam ad petitionem cuiuscunque et quilibet tales detentores et occupatore possit denuntiare et accusare et teneatur in credentia   Et si potestas fuerit negligens in predictis solvat communi pro pena Centum lib. den.  Appodiare autem muro Communis vel edificium aliquod vel appodiatum tenere nemo possit dicta pena et edificium cesset. 

99 - De modo colligendi dativas  R.ca

Statuimus et ordinamus quod quicunque colligerit aliquam dativam seu gabellam in Civitate Amelie vel eius comitatu debeat ipsam seu ipsas colligere et legaliter ab omnibus eam solvere volentibus et si dicti tales solventes voluerint apodissam de dicta solutione quod dictus talis coligens teneatur et debeat manu propria scribere apodissam dicte solutionis in carta pecudina vel alibi pro ut sibi petitum fuerit cum millesimo mense Jnditione et die et quantitate soluta receptis primo a dicto petente sex den. pro suo labore pro qualibet apodissa ad penam centum sold. si predicta facere recusaverit. 

100 - De mensuratione terrarum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod terre et possessiones Civitatis et Comitatus Amelie intus et extra mensurentur et mensurari debeant de novo ac etiam extimari et nova libra fiat per misuratores (sic) et extimatores eligendos per d.nos Antianos populi infra octo menses post publicationem presentium statutorum et de predicta nova catasta fiant et scribantur primo in cartis bonbicinis secundo in cartis pecudinis expensis communis Amelie  Et quod d.ni Antiani qui erunt de mense Junij et Julij proxime futuro primo mense eorum officij teneantur et debeant eligere et nominare mensuratores forenses qui mensurare debeant possessiones et (agg. a lato) terras predictas et etiam Notarios qui scribere debeant et pro eis mittere quod veniant ad predicta faciendum et incipiendum de mense Julij cum salario deliberando in consilio generali et etiam eligantur per d.nos Antianos dictj estimatores  Cives ad extimandum terras et possessiones predictas   Et sint dictj estimatores etatis ad minus quadraginta annorum cum salario in supradicto consilio ordinando alias vero personas pro assignatione terrarum et possessionum et pro alijs necessarijs eligere debeant dominj Antiani predicti pro ut eis videbitur et placebit. 

101 - De pignoribus Communis vendendis  R.ca

Statuimus quod in principio cuiuslibet antianatus infra quindecim dies ipsi domini Antiani teneantur et debeant reinvenire et reinveniri facere omnia pignora Communis Amelie et accepta cuicunque persone et pro quibuscunque de causis et ipsa pignora post modum infra octo dies vendi facere in platea communis et plus offerentj dentur factis primo infra dictos quindecim dies tribus bandimentis et quicunque habet aliquod pignus in communi debeat ipsum recoligere et quicunque fuerit tempore retroacto massarius Communis et habet aliqua pignora dicti Communis teneatur eisdem dominis Antianis infra terminus dictorum bandimentorum assignare et restituere ad penam Vigintiquinque lib. pro quolibet contrafaciente, et Cancellarius dicti Communis sit presens unacum Camerario quando dicta pignora vendantur et pretium eorundem scribere debeat in libro introituum Camerarij et scribere facere nomen ementis pignus et cuius fuit et quantitatem solutam. 

102 - De pena intrantium violenter per portam cum armis

vel sine contra voluntatem custodis  R.ca

Statuimus etiam quod nulla persona forensis cuiuscunque status et conditionis existat audeat vel presumat intrare per aliquam portam dicte Civitatis violenter cum armis et sine contra voluntatem custodum portarum exceptis officialibus et estipendiarijs(sic) sancte matris Ecclesie ad penam mille lib. den. quam penam si non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum unus pes amputetur eisdem(sic) et cuilibet liceat ipsum capere et ducere in fortiam communis sine pena aliqua et hoc capitulum banniatur in principio officij cuiuslibet potestatis.

103 - De pena coligentium gabellas in districtu Amerie 

sine licentia et auctoritate  R.ca

Ordinamus insuper quod nulla persona audeat vel presumat in territorio et districtu Amelie colligere vel exigere aliquod pedagium viagium seu gabellam aliquam, vel transeuntes cum salmis ver (sic) mercantijs seu bestijs quoquo modo impediret preter habentes auctoritatem seu licentiam a d.nis Antianis populi seu a Comunitate Amelie vel eius officialibus, si quis autem contrafecerit vel attentaverit seu consilium auxilium vel favorem prestiterit vel contra predicta fieri mandaverit habeatur proinde ac si stratas rupisset in ipsisque stratis derobasset et pena Centum florenorum auri condemnetur.

104 - De nuptijs faciendis et vestibus portandis  R.ca

Volentes sequi formam reformationis si pro ("si pro" per "supra") infrascriptis capitulis alias facte et circa utilitatem publicam providere ipsa quidem primo reformatione moderata et Correcta Xpi nomine invocato statuimus et ordinamus quod nulla mulier oriunda Civitatis Amelie comitatus et districtus Amelie cuiuscunque gradus et conditionis existat preter infrascriptas nec ulla alia mulier tam nupta quam nubenda alicui civi vel forensi in dicta Civitate comitatu et districtu Amelie possit ferre aliquam vestem seu clamidem que sit coloris scarlatti vel rosati grane neque velluti neque alterius generis serici seu sete ad penam centum lib. den. exceptis mulieribus doctorum et militum, et omnibus alijs personis forensibus que non sunt nupte civibus comitatensibus et districtualibus Civitatis predicte quibus liceat ferre indumenta pro earum libitu voluntatis impune  Jtem quod nulla mulier tam civis quam comitatina et districtualis prefate Civitatis Amelie possit nec debeat nec sibi licitum sit ferre aliquod vestimentum quod excedat undecim brachiorum ad mensuram dicte Civitatis,  Volumus tamen quod in vestibus quas licet dicti (sic) mulieribus portare, non possit ferre aliquod racamen seu racamatum, neque argentum neque aurum aliquod preter uncinellos vel maspillos seu buttones argenteos qui non excedant pondus quarte partis unius uncie salvis mulieribus iam dictis ad penam quinquaginta lib. dena.  Jtem quod dicte mulieres nec aliqua earum salvis predictis possit portare aliquod ornamentum capitis munitum perlis neque copertum aliquo alio ornamento quod excedat valorem extimationis trium florenorum ad rationem quinquaginta bol. pro quolibet floreno nostre currentis monete ad penam decem lib.

Jtem quod prefate mulieres exceptis predictis non possint ferre aliquem balteum vel zonam corrigeam seu frectam argenteam que excedat pondus sex unciarum competata (per "computata") fiecta in dicto pondere sub decem lib. pena.

Jtem mulieres predicte non possint ferre mappillos (sic) et buttones argenteos nisi in manechettis tantum qui non excedant pondus unius uncie cum dimidia, ac etiam non possint (omesso "ferre") anulos qui excedant valorem et summam sex florenorum auri inter omnes quos portare contingnerit una simul ad penam X lib. 

Jtem ad reformandos (per "reformandum") onerosos et insupportabiles sumptus qui ultra modum sepe numero profundebantur et fiebant in nuptijs seu in convivjs nuptiarum Civium Comitatensium et districtualium Civitatis Amelie et in quibus plerique etiam ultra facultates suas conabantur procedere, Ordinamus quod quando contingit nuptias celebrari per aliquos Cives comitatenses et districtuales Amelie hij qui dictas nuptias de cetero celebrabunt non possint neque debeant quo quo modo ducere et retinere ad dictas nuptias ultra numerum sex hominum et totidem mulierum convivarum, ultra consanguineos et affines usque in tertium gradum computandos tam de affinibus et consanguineis mariti quam ipsius sponse et non computando in hoc numero servitores et quoquinatores tam masculos quam feminas quos et quas ducere et retinere possint ad eorum velle computandos (per "computando") dictos consanguineos secundum ius canonicum  Expresse decernentes quod nullus conviva neque alius qui accederet ad dictas nuptias possit donare seu tradere aliquod consenium (per "ensenium") seu donum illis celebrantibus dictas nuptias seu alter alteri pro eis que etiam omnia observari volumus quando mulier vel sponsa reintromittitur ad sanctum et quod nullum donum seu bursia cum denarijs vel sine neque cum aromatibus fieri possit per matrem vel aliquam aliam personam inter sponsum et sponsam quando reintromittitur ad sanctum pro ut alias consuetum extitit ad penam Vigintiquinque lib. den.

Jtem addentes quod nullus socer, neque socrus aliqua Civitatis Comitatus et districtus Amelie teneatur nec astringi possit alicuius usitate consuetudinis in dicta Civitate comitatu et districtu Amelie vigentes (per  "vigentis") reducere sponsum neque sponsam ad eorum propriam domum neque pro illis expensas aliquas facere plusquam illis placuerit tam ante quam post celebratas nuptias predictorum.

Jtem statuimus et decernimus declarantes quod in die sponsalitij vel eo die quo narratur sponsa, eius sponsus non possit nec debeat aliquod convivium facere sed post ipsum sponsalitium factum vel narrationem, sponsus possit socios, et quos voluerit ducere solum ad bibendum ad tabernam pro ut hactenus in dicta Civitate consuetum extitit ad penam convivantj vigintiquinque lib.  Addentes ad tollendum omnem abusionem quod si quis percuteret in huiusmodi celebrandis sponsalitijs sponsum pugno vel alapa vel alia percussione pena dupli puniri debeat ac si in platea vel in presentia potestatis dicte Civitatis id committeret et perpetraret, qui potestas ut predicta firmius servari possit in futurum teneatur et debeat in huiusmodi sponsalitijs mittere unum ex suis officialibus ad videndum ne sponsus aliquis percuti valeat vel percutiatur ab aliquo seu aliquibus hominum circumstantibus idem.

Jtem volumus et mandamus quod post diem nuptiarum per octo dies tunc proxime secuturos tam sponsum quam retromittens sponsam ad sanctum nullum aliud convivium facere vel continuare possint ipsi vel aliqui ipsorum in Civitate Comitatu et districtu Amelie excepto die quod sponsus (omesso "faceret") nuptias et die quo dicta sponsa reintraret ad sanctum que associari possit a sex hominibus tantum usque ad Ecclesiam et sex mulieribus exinde ad domum die predicto de mane,  Et similiter quando eadem sponsa reverteretur ad domum mariti die quo reintromissa fuerit ad sanctum de sero per sex homines et non plures associari possit ad penam decem lib. exceptis duobus qui torcias ferrent et si quis non vocatus associaret eandem sponsam contra formam et ordinem predictum ille talis penam incurrat et non aliter.

Jtem quod nullus sponsus post contractus sponsalitium de sero possit ire ad domum sue sponse nisi primo sero cum duobus socijs cum duobus socijs (ripetuto) excepto puero seu altero qui torcias deferat ad penam decem librarum   Decernentes quod quando sponsa accedit ad domum mariti et eo die quo reintromittatur ad sanctum non possit deferri vel portarj crescias, seu panis aliquis neque proici granum seu aliud genus bladi pro ut iam fuerat consuetum  Et quod nullus sponsus solus neque sociatus accedere possit neque debeat ad domum sue sponse de sero ante diem quo sponsa duci debet nuptui ad dictam penam.

Jtem volumus et mandamus quod nulla mancia de cetero detur neque dari possit alicui sponse nisi per patrem fratrem tutorem vel curatorem vel alium in propria domo existentem et ipsi sponse pertinentem et quod quando dicta sponsa ducitur ad domum sui mariti nulla alia congregatio fieri possit, nec sequenti die post celebratas nuptias ullum cortegium seu visitatio fieri possit per mulieres ad domum maritj ipsius sponse sub pena et ad penam in quolibet dictorum trium casuum Vigintiquinque lib. den.

Jtem decernimus et mandamus quod in Convivio nuptiarum tam mariti quam etiam sponse quando reintromittitur ad sanctum de mane non possit dari nisi una maneries(?) ciborum lissorum seu assatorum(?) ad penam quadraginta lib. den. sine diminutione exceptis insalatijs seu salzis et subtestis(?) tam de mane quam de sero predictis  Et predicta dicimus et intelligi volumus quo ad tabulas primas et non quo ad alias tabulas servitorum in quibus dari posse volumus ad voluntatem convivantium de assato et lisso simul sine pena.

Jtem reformamus quod cofani sponsarum qui feruntur ad domum mariti non possint excedere valorem sex florenorum auri et quod mobile dandum illis non excedat quantitatem decem florenorum auri ad penam quinquaginta lib. den. sine aliqua diminutione de cuius quantitate extimationi stetur et stari debeat Juramento dictum mobile tradentis si per officiales fieret requisitio aliqua.

Jtem quod quotiescunque mulier parit nullum aliud donum seu censenium (sic) sibi dari tradi et donarj possit per patrem matrem vel alium sibi pertinentem ultra quatuor paria capponum seu pullorum tollentes omnia alia usitata dona que dabantur in partu dictarum mulierum prout sunt mobile coltrarelle cunabule et alie consuete res , nec etiam in dicto partu fiant dona per alias personas de denarijs vel ovis (stat. 1441: "onis"?) seu alijs rebus ad penam Vigintiquinque lib. den. sine aliqua diminutione in quolibet dictorum casuum.

Jtem ulterius statuimus quod in prima vice qua sponsus ducitur ad domum sponse per ipsum sponsum nullum donum fieri seu donari possit eidem sponse et converso dicta sponsa donare non possit suo sponso quando stat in domo sui patris,  Et quod antequam dicta sponsa tradatur nuptui nullum donum mitti seu donari possit sibi nec in planellis neque calegis (?) seu alijs ornamentis sub pena quindecim lib. den. sine diminutione aliqua.

Jtem statuimus ut predicta et infrascripta melius observari valeant et ne ignorantia allegari possit quod pater frater consanguineus vel affinis illius quem nuptias celebrari contigerit vel ipsemet teneatur et debeat dicere et notificare potestati dicte Civitatis Amelie nuptias qua celebrare intendit per unum diem ad minus ante dictas nuptias ad penam decem lib.  Qui potestas teneatur et debeat quando fiunt dicte nuptie destinare officialem suum ad inquirendum et investigandum omnes et singulos contra predicta ordinamenta vel aliquod infrascriptorum quicquam attentare presumerent et repertos culpabiles punire suprascriptis et infrascriptis penis et ad penam Centum libr. den. dicto potestatj de suo salario auferendam vice qualibet qua contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum. 

Jtem ordinamus ad tollendam omnem malam consuetudinem quod postquam sponsa iverit ad domum mariti non possit destinari quartum carnium ad domum patris vel ipsius sponse ad penam decem lib. den.

Jtem statuimus quod in publico ut consuetum extitit in preteritum non possit stipulari neque constitui alique dotes alicuius mulieris sed alibi in loco honesto eadem dotes debeant stipulari ut omnis mali exempli materia deponatur ad penam Centum lib. den.   Et predicta omnia et singula constituimus observanda tam presenti quam pro futuro sub penis superius declaratis quarum penarum predictarum medietas sit communis Amelie quarta pars sit accusatoris et eius nomen sit secretum omnibus preterquam d.nis Antianis quibus notificari debeant et relinqua quarta pars sit potestatis et executionem facientis declarantes quod dicta ordinamenta et decreta non vendicent sibi locum in militibus et doctoribus et in eodem (per "eorum") mulieribus qui et que a predictis et quolibet predictorum sint penitus exclusi et excluse.

105 - De Cloacis que non debeant respondere

in stratis publicis  R.ca

Volumus insuper statuentes quod coacle (sic) alique non respondeant nec aliquis ipsas respondere faciat ita quod exitum vel meatum habere possint seu faciant in stratis publicis maxime in strata Regali (sic) a porta pisciolinj usque ad domum ser Petri ser Stephani et plateam communis et si quis ipsas haberet ipsas muret et actet ita et taliter quod nil turpe exiat (sic) inde ad penam decem lib. den. sine aliqua diminutione auferenda de facto vice qualibet et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris. 

RUBRICE Sexti Libri

de Electionibus Civium et primo

1 - De Exceptuatis ab officio Communis R.ca

Minores decemocto annorum et etiam non allibrati in Catastis et qui non solvunt dativas communi Amelie vel qui non sunt subiecti  Curie potestatis Amelie non possunt esse seu eligi in aliquo officio et electio de eis facta non valeat ac etiam si contra fieret elector ac acceptans solvat pro quolibet quadraginta sold. communi pro banno  Et nemo qui haberet potestatem eligendi aliquem debeat eligere patrem filium fratrem carnalem filium fratris vel sororis vel nepotem ipsius electoris nec possit eligere ad dictum officium exercendum aliquem de electoribus electis ad eligendum dictum officialem nec se ipsum ad dictam penam et qui habet unum officium in communi uno et eodem tempore non possit habere aliud (agg. a lato) exceptis consiliarijs qui habere possint unum aliud officium et qui contrafecerit eligendo vel acceptando electio non valeat et puniatur in viginti sold. den. et hoc capitulum in singulis electionibus legatur per cancellarium communis et si contrafecerit pro qualibet vice pene nomine decem lib. solvere teneatur. 

2 - Quod quilibet possit agere contra potestatem

tempore sindicatus  R.ca

Non tantum per hec intendentes derogare alijs statutis super simili materia super conditio ymo ipsum confirmando statuimus quod de omni eo et pena quod et quam potestas vel aliquis eius officialis vel familiaris incurreret dando vel accipiendo obmittendo et negligendo fraudem committendo vel quicquid faciendo contra formam statutorum et ordinamentorum Civitatis Amelie contra eos et quemlibet ipsorum post depositionem eorum officij possit quilibet agere (omesso "et") pro legitimo actore habeatur seu accusator aut denuntiator sive de facto proprio sive alieno ageretur, et audiatur sine salario et oblatione libelli ac sine strepitu et figura Judicij et causa determinetur ac si actor vel accusator seu denuntiator legitime intervenisset in causa non obstante (omesso "aliquo statuto") et iura in contrarium loquentibus  Et teneatur potestas pro omnibus officialibus (omesso "suis") penam solvere in qua fuerit condemnatus vel aliquis ex eis.

3 - De Consilio generali dicte Civitatis et modo eligendi  R.ca

Inherentes dispositione et ordinationi Rectorum Patrimonij volumus et firmamus quod in Civitate predicta pro ordinandis et gerendis negotijs communis dicte Civitatis et casibus occurrendis in Civitate predicta sit et esse debeat una cum Concilio (sic) speciali consilium generale dicte Civitatis et ipsum consilium sit et esse debeat creari et nominari et esse de triginta bonis hominibus ipsius Civitatis eligendis et deputandis per dictum potestatem d.nos Antianos populi ac reformatores positos seu ponendos ad reformandum officia et officiales Communis predicti sicut alias reformatum fuit quorum consiliariorum officium duret et durare debeat sex mensibus tantum. 

4 - De electione sindici ad prosequendum appellationem  R.ca

Ad prosequendum appellationem contra quemlibet appellantem in maleficijs fiat sindicus ad petitionem iniuriam passi et appellans etiam (stat. 1441: "appellationem") ipsam prosequi teneatur.  Si autem aliquis condemnatus appellans et postea venerit et supplicet quod admittatur pariturus mandatis potestatis et communis Amelie et solvere voluerit medietatem residui a quadraginta sold. supra condemnatione ipsius et reficere communi expensas pro ipsa appellatione per ipsum commune factas Potestas et sui officiales recipiant eum ad mandata et dictam medietatem et expensas predictas pro communi et alia medietas sibi misericorditer relassetur  Si autem appellans perseveraverit amino indurato dictus sindicus dictam appellationem animo indurato prosequatur et defendat commune in causa usque ad tertiam sententiam si erit necesse  Sindicus autem ad hoc esse non possit qui attineat appellantj aliqua linea parentale  Et potestas hoc capitulum teneatur observare et observari facere ad penam Centum lib. den. de suo salario solvendam communi predicto tempore sui sindicatus si contrafecerit applicandam  Addentes quod predicta remissio misericordiose fiat et fieri possit si ipse appellans dicte appellationi renuntiaverit coram Judice super appellationibus deputato per Ecclesiam etsi per consilium generale dicte Civitatis legitime (Codice Farrattini: "et si per concilium generale dictae Civitatis item sit obtentum").

5 - Quod omnis electio que non distinguitur 

fiat per consilium speciale  R.ca

Omnium officialium Communis Amelie de quorum electione non fiat mentio electio fiat per consilium speciale et si aliter fieret non valeat.  Et Camerarius qui tali non sic electo quacunque de causa pro suo salario et labore daret aliquid communi predicto de suo proprio reddere teneatur et quod hijs non obstantibus Antiani populi qui pro tempore erunt possint et valeant omnes et quemlibet officialem civem mutare et cassare et cassatum de novo eligere prout de ipsorum voluntate processerit dummodo dictus officialis civis de cuius cassatione vel mutatione tractaretur non fuerit Antianus vel unus ex decem de populo dicte Civitatis  Et possint et valeant Antiani predictj quemlibet officialem forensem non habentem puras manus vel aliqua tractantem contra statum dicte Civitatis cassare et removere a suo officio facta primo de ipsis forensibus notificatione D.no N.ro seu Rectori patrimonij.

6 - Quod officium Civium duret tantum

duobus mensibus  R.ca

Officium civium officialium duret tantum duobus mensibus de cuius tempore non esset aliqua mentio facta in hoc statuto quorum loco semper eligantur alij et unicuique detur officium determinatum. 

7 - De Electione et officio viariorum  R.ca

Viarij pro qualibet contrata et vocabulo inter et extra Civitatem eligantur per consilium speciale qui iurent eorum officium gerere bona fide et teneantur saltim omni mense accusare habentes troscias vel immunditias in vijs publicis vel vicinalibus contrate ipsorum  Et Notarius potestatis vadat omni ebdomada per Civitatem et burgos et si invenerit aliquem habentem huiusmodi tristitiam vel immunditiam in dictis vijs vel turpitudinem suo officio de facto penam auferant quinque sold. pro communi et stetur scripture dicti Notarij et eandem penam mandet ut faciat elevari ad terminum per eum dandum quam a contrafaciente accipiat ut supra et si dictus Notarius neglexerit sic ire et facere solvat Communi Viginti sold. den. pro pena vice qualibet in fine sui officij, viarij autem habeant potestatem faciendi actari vias per adiacentes et homines contrate et qui eis non obediverit solvat vice qualibet communi quinque sold.  Et si dicti Viarij fuerint negligentes puniantur vice qualibet in quinque sold. den. et de accusationibus viariorum credatur eorum dicto  Et Notarius mittat singulis quindecim diebus pro Viarijs ut denuntient contrafacientes.

8 - De officio et electione terminatorum  R.ca

Terminatores duo eligantur ad terminandum intus et extra Civitatem Amelie et teminos mittendos inter omnes vias possessiones et res que non essent terminte (sic) de quarum confinibus esset questio A quos ire teneantur ad petitionem cuiucunque partis et habeant pro eorum salario a qualibet parte in die decem sold. den. et non ultra et si ultra acceperent puniatur unusquisque ipsorum de facto in viginti sold.  den.  Et de predictis stetur sacramento denuntiatoris vel alterius cum uno teste et iurent eorum officium facere bona fide et ad hec habeant convicinos antiquos qui melius noverint veritatem secundum quorum testimonium terminent et qui vocatus a dictis terminatoribus non veniret solvat pro pena vice qualibet quinque sold. et si predicti terminatores inique terminassent extra fines vel aliquam aliam fraudem commiserunt(sic) puniantur vice qualibet in decem sold. et male actum et fraus per potestatem vel Judicem communis Amelie reducatur ad Justitiam qui Judex cum Notario ad requisitionem cuiuscunque tam ad predicta vel ad videndum locum alicuius questionis accedat quandocunque intus et extra Civitatem vel quando aliquis terminatorum reputaretur suspectus ab aliqua partium questionem per modum iustitie decisurus  Cuius propijs victuris et equis ad penam decem lib.  Et habeat pro suo salario a qualibet parte quinque sold. et Notarius qui cum eo iverit duos sold. et sex den.  Si vero non iverit extra muros Anticos (sic) dicte Civitatis habeat dictus Judex a qualibet parte duos sold. et Notarius duodecim denarios. 

9 - De purgatione platee Communis et S.te Marie

de porta R.ca

Ad plateam veterem et Sancte Marie eligantur duo superstites qui eas faciant purgare ad eorum velle et qui eis non obediverit in hac parte solvat vice qualibet quinque soldos  Et si ipsi suprastites fuerint negligentes solvant decem soldos pro  quolibet negligente et teneantur dictj suprastites saltim eas mundari facere quolibet die sabbatj  Et mundator platee veteris habeat pro mundatura totius Anni Viginti sold. de pecunia communis et totidem habeat mundator platee sancte Marie et sint custodum totaliter et per tempus predictum exempti   Et si quis acceperit fimum de dictis plateis solvat vice qualibet quinque soldos sed (omesso "sic") sit et esse debeat dictorum mundatorum videlicet de qualibet platea mundatoris ipsius platee.

10 - De Statutis Castrorum corrigendis  R.ca

Ad corrigendum statuta Castrorum Amelie potestas faciat coram se ea portare et cum duobus hominibus eligendis per consilium speciale videri et examinari ea debeat, et si aliquod capitulum contra libertatem communis Amelie et eius Jura invenerint illud cassent et cassum sit et irritum  Et si Castrum vel Universitas examinationem correctionem et cassationem easdem contra prefatam libertatem facerent et in illo casu utarentur(sic) solvant Communi Amelie pro banno quinquaginta lib. den.  Et quod factum fuerit per dictum Castrum vel universitatem post ipsam cassationem in quibuscunque causis maleficijs processibus ex vigore dictorum statutorum castrorum non teneat ipso iure   Et quod potestas Civitatis Amelie predictam correctionem et examinationem et dicta statuta videri et corrigi faciat dicto modo primo mense sui regiminis ad penam vigintiquinque lib. de suo salario. 

11 - De electione Custodum celatorum  R.ca

Ad custodiendum bona de foris potestas teneatur vinculo Juramentj et ad penam decem lib. in principio sui regiminis facere eligi per consilium speciale octo bonos viros pro custodia facienda de bonis de foris per quamlibet contratam vel plures si videbitur consilio supradicto qui iurent eorum officium facere bona fide et denuntiare et accusare omnes et singulos quos viderint damnum dare in possessionibus alienis pesonaliter vel cum bestijs et credatur denuntiationi ipsorum usque in decem sold. inclusive et habeant tertiam partem penarum suarum denuntiationum et officium ipsorum duret tantum per tres menses et sic currant per totum Annum,  Et potestas et eius officiales teneantur excitare predictos custodes ut solicite custodiant ad penam decem lib. Teneaturque Camerarius Communis solvere omni die dominico partem condemnationum dictis custodibus tangentem ad penam decem soldorum pro qualibet vice  Custos autem qui falzitatem seu fraudem commiserit accusando indebite vel accusare obmittendo quem debuerit solvat pro banno Communi Amelie quadraginta soldos den. quoties contrafecerit et hoc capitulum sit precisum. 

12 - De modo congregandi consilium  R.ca

Consilium generale et speciale Communis Civitatis Amelie videlicet decem bonoum virorum et consilium generale triginta bonorum virorum qundo necesse fuerit semper cum consensu Antianorum potestas ipsum faciat bandiri in locis consuetis publicis per Civitatem Amelie ad sonum campane maioris Communis que pulzatur tribus vicibus extense per congrua intervalla, et potestas et Judex saltim in tertia pulsatione faciat congregari ipsum consilium et antequam ipsum consilium congreget per Notarium Cancellarie proposita fienda per potestatem de voluntate de voluntate (ripetuto) Antianorum scribatur salvo quando in aliquo consilio tractaretur vel retraheretur aliqua ambassiata per aliquos Ambassiatores extraneos quod tunc proposita fieri in ipso consilio super ipsa ambassiata   Et quod nullus debeat interesse in aliquo consilio nisi fuerit consiliarius seu adiunctus et etiam si esset cansiliarius et de facto proprio tractaretur interesse non possit (manca "et") qui contrafecerit solvat vice qualibet centum soldos et reformatio pro eo facta non valeat   et potestas et eius officiales sive Antiani non possint congregare arrengam nisi primo inter eos et cum consilio generali deliberatum fuerit et sicut in ipso consilio deliberatum fuerit ita proponatur in arrenga et si aliter fieret congregatio et quicquid met(?) deliberatum fuerit non valeat et potestas et sui officiales qui contrafecerint puniantur in quinquaginta lib. et quilibet Antianus in decem lib. et quando congregaretur arrenga pulzetur campana maior communis ad martellum sine intervallo quando non congregatur consilium credentie pulzetur dicta campana ad retochos per congrua intervalla usque ad viginti vices, qui vero non (agg. sopra) venerit ad arrengam vel ad consilium solvat de facto penas declaratas in capitulo de electione et officio consiliariorum videlicet quinque sold. et quod in consilio vel arrenga non possint surgere nisi quatuor arrengatores  Et quod nemo in eadem congregatione consilij vel arrenge adsurgat arrengando nisi una vice tantum  Et Notarius qui leget propositam de consensu Antianorum exprimat in ea et scribat omnia nomina Antianorum consentientium et presentium ipsi proposite et ad hoc ut pulzatis campane ad consilium communis semper discernatur quando pulzatur ad consilium communis semper in fine pulzationis campane pro maiori consilio dentur duo retochi divisim et si potestas ad hec faciendum fieri fuerit negligens perdat de suo salario decem lib. 

13 - Quod Castaldi et bannitores obediant

d.nis Antianis  R.ca

Castaldi et bannitores Communis Amelie teneantur obedire Antianis populi et eorum Notario in omnibus ad penam quam eis vel alicui ipsorum imponeret  Et si potestas in hoc impedimentum prestaverit vel aliquis eius officialis quominus obediant solvat vice qualibet vigintiquinque lib. de suo salario  Et nullus castaldus possit cogi ad serviendum in proprijs potestatj vel alicui de sua familia et ergo agens puniatur vice qualibet in decem lib. den. et in prima citatione dicti castaldi nil recipiant a citato.

14 - De salario et Officio bannitorum  R.ca

Banditor quilibet Communis Amelie qui sint duo teneantur ad suum officium spectantia facere bona fide  Et quolibet anno habeant pro eorum salario a Communi Amelie illud quod per d.nos Antianos populi declaratum fuerit et habeant robbas consuetas a communi quilibet predictorum sicut consuetum est et quilibet Camerarius solvat illam quantitatem eis quam habere debebunt pro tempore quo steterint tempore sui officij et possint citare homines sicut alij castaldi, et dictj banditores vel aliquis ipsorum non debeant se absentare a Civitate Amelie vel eius districtu sine expressa licentia dominorum Antianorum ad penam decem soldorum pro quolibet et qualibet die qua steterint extra dictam Civitatem et districtu et teneantur dictj banditores bandire per loca consueta dicte Civitatis ad penam quinque sold.  Et dicti banditores qualibet die post vesperas debeant se presentare coram d.no potestate et Notario reformationum dicte Civitatis et dicere dictis officialibus si per ipsos in servitium dicti Communis est aliquid faciendum ad penam duorum soldorum pro quolibet et qualibet vice qua contrafecerint.  Et quod singulis consilijs debeant interesse ad primam pulsationem campane calciatj cum caleis (sic) et alluptis ad supradictam penam de facto per ipsum potestatem et quemlibet officialem Communis a quolibet contrafaciente auferendam  Addentes quod dictj tubatores pro futuro tempore non graventur nec gravari possint pro aliquibus oneribus personalibus in Civitate et Comitatu per dictis imponendis durante eorum officio.

15 - Quod Cansules mercatorum et etiam capita aliarum

artium possint imponere penam  R.ca

Item statuimus quod Consules seu Rectores cuiuslibet artis possint inter se Artifices imponere penam et etiam a contrafacientibus accipere quinque soldos  Et si petierit Curie Castaldum pro executione facienda quod Curia teneatur eis dare. 

16 - Quod Ecclesie Civitatis Amerie et  S.ti Pauli

defendantur  R.ca 

Ecclesie omnes Civitatis et Comitatus Amelie et maxime Ecclesie sancti Pauli prope Lugnanum defendantur contra omnes personas et si quis contrarium arrengaverit solvat pro banno decem lib. de suo salario quinquaginta lib.

17 - De non alienando aliqua bona immobilia

alicui forensi  R.ca

Statuimus et firmamus pro utilitate et pacifico statu Civitatis Amelie quod nullus de dicta Civitate vel districtu audeat vel presumat per se vel alium aliquo colore quesito alienare vel obligare vel pignorare vel in alium transferre quocunque alienationis titulo quoad proprietatem vel usumfructum vel locare in emphiteosim (sic) vel ad modicum tempus concedetur alicui aliqua bona immobilia vel iura vel possessiones que vel quas haberet vel possideret in Civitate Amelie vel eius districtu alicui vel in aliquem forensem non oriundum de Civitate Amelie vel qui non esset legitime constitutus Civis in Civitate predicta et si quis contractus fieret in futurum contra dictam formam ipse contractus sit nullus ipso iure et si quis contrafecerit alienando dicta bona vel iura condemnetur et condemnari debeat per potestatem Civitatis Amelie pro qualibet vice in ducentis lib. den. absque aliqua diminutione. 

18 - De affrancatis Lacuscelli reducendis ad Castrum

S.ti Fucetoli  R.ca

Item quod potestas teneatur vinculo iuramentj reducere et reduci facere omnes personas de Castro S.ti Fucetoli ad ipsum Castrum et ibi habitare et stare sicut olim steterunt  Et si quis ipsorum non obediverit et non steterit ibidem solvat pro banno communi Amelie centum sold. et super hoc curia possit procedere suo officio.

19 - De non fraudando iurisditiones Communis R.ca

Quoniam multi excogitatis fraudibus Jurisdictiones Communis Amelie defraudare conantur et Jura dicti Communis dicto modo tolluntur et penes alios indebite transferuntur in preiudicium dicti Communis ad hoc ut dicta malitia penitus exurpetur (per "extirpetur"?)  Statuimus quod nullus comitatinus dicte Civitatis audeat vel presumat aliquo quesito colore directe vel per obliquum facere se vassallum vel perpetuo subiecta persona alicuius domini vel baronis vel alterius cuiuscunque persone sub pena et ad penam confiscationis omnium et singulorum bonorum contra predicta facientes applicandorum dicto communi et nihilominus pena capitis puniatur et quilibet Rector Civitatis predicte teneatur primo mense sui regiminis de predicta contra facientes inquisitionem facere et repertos culpabiles penis supradictis punire et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris.

20 - De reducendo affrancatos de Canali ad unum locum  R.ca

Item statuimus quod potestas et Antiani qui sunt et pro tempore erunt teneantur et debeant vinculo Juramenti ad penam decem lib. ipsi potestati et quatraginta sold. cuilibet Antiano omnes et singulos affrancatos Castri Canalis reducere et reduci facere ad locum quem dicti Antiani duxerint eligendum, et eos defendere contra quolibet dominium qui eorum libertati vellet contradicere  Jtem quod dictus dominus potestas e d.ni Antiani teneantur sub dicta pena recuperare et manutenere omnem Jurisditionem quam habet commune Amelie in Castro Canalis et hominibus dicti Castri et in Castro frattuzole et podij et in hominibus dictorum Castrorum et contra contradictores procedere ad depopulationem arborum et aliam penam eorum arbitrio auferendas cuiuscunque conditionis et dignitatis existant dicti contradictores et rebelles  Et si aliquis de affrancatis dictorum locorum fuerit factus vassallus quod reducatur in pristinam libertatem, et talis qui vassallus factus fuerit compellatur et cogatur facere omnia et singula que facere tenebatur communi predicto ad dictam penam.

21 - De manutentione affrancatorum Lacuscelli

ad Sanctum Focetolum  R.ca 

Affrancatos lacuscelli et habitantes Castri S.ti Fucetoli et adfrancatos de Canali et Castro Podij proprijs Communis et homines Castri Maclis et de Castellis et frattucciola et omnes alio (sic) homines districtuales et subiectos Curie Civitatis Amelie potestas et eius officiales et Commune Amelie teneantur manutenere in franchitiam iuxta posse.

22 - Quod Casalena Castri maclis vendantur

 Communi Amerie  R.ca

Statuimus quod omnes homines qui habitant casalena in Castro Maclis teneantur vendere Communi Amelie pro iusto pretio, et dictum Commune vendat Communi (sic) Maclis pro dicto pretio et si non concordarent homines qui habitant, ponantur duo homines unus pro parte eorum et alius pro parte Communis et quod per eos factum fuerit sit ratum et firmum   Et predicta teneantur facere omnes dicta casalena habentes infra mensem postquam fuerint requisiti ad penam quinquaginta librarum. 

23 - De venditione facienda de terris necessarijs

pro cortinis (?)  R.ca

Ad hoc ut Castra Civitatis Amelie manuteneantur statuimus quod quicunque Civis vel districtualis Amelie habet aliquam possessionem prope aliquod Castrum factum et fiendum dicti Communis utilem et necessariam dicto Castro teneatur et debeat Sindico dictj Castri vendere dictam suam possessionem pro pretio competenti secundum extimationem fiendam per duos bonos viros eligendos unum pro parte Sindici dicti Castrj (le tre ultime parole canc.) domini rei et alium pro parte Sindici dicti Castri et si dictj duo sic electi non essent in concordia quod eligatur quidam tertius per concilium speciale ad brisciolos cuius extimationi stari debeat tam per venditorem quam per sindicum  Et dictus talis dominus possit et valeat cogi ad petitionem sindici supradicti per officiales communis Amelie vel alterum ipsorum ad ponendum dictum extimatorem et facta extimatione facere debeat venditionem pro pretio declarando per predictos ad penam Centum lib. den. cuius pene medietas sit Communis Amelie et alia medietas dicti Sindici  Et an sit necessaria et utilis dicta possessio dicto Castro remaneat in provisione duorum bonorum virorum eligendorum per Antianos populi   Si vero aliquis non dederit (le ultime due parole per "vendiderit") in preteritum vel in futurum vendet Communi Civitatis Amelie vel alicui ex dictis Castris aliquam suam possessionem et aliqua persona specialis dicte Civitatis aut dictorum Castrorum vel Commune vel universitas molestavit molestat et molestabit in futurum per se vel alium solvat pro banno communi Amelie pene nomine quinquaginta lib.  Et nihilominus cesset et cessare debeat a molestatione predicta et si dicti officiales vel alter ipsorum fuerint molestatione (da non scrivere) negligentes solvat pro pena quinquaginta lib. de suo salario vice qualibet. 

24 - De rebannitione Exbannitorum  R.ca

Statuimus et ordinamus quod nullus exbannitus et condemnatus de Civitate Amelie vel exbandiendus et condemnandus de Civitate predicta possit vel debeat rebandiri et ad Civitatem Amelie reduci aliquo quesito colore nisi solverit suam condemnationem Camerario Comis (sic) Amelie vel nisi de ipso bannimento (per "rebannimento") faciendo et quod fieri posset precederet deliberatio Consilij generalis dicte Civitatis Amelie obtenta per quatuor partes de quinque partibus consilij supradicti, quo casu possit et valeat rebandiri et de banno cancellari secundum deliberatione dicti consilij dummodo dictus talis sic (agg. a lato) rebandiendus et de cuius rebanditione tractaretur haberet pacem ab eo quem offendisset vel cuius causa exbanditus fuisset vel ab eis (per "eius") patre vel tutore (omesso "vel curatore") quando dictus offensus esset pupillus vel adultus et solveret quartam partem sue condemnationis que nullatenus remitti possit et aliter quis rebanniri non possit aliquo non obstante.

25 - De habendo notitiam statutorum communis

per officiales  R.ca

Ad hoc ut officiales communis statutorum ad eos spectantium non possint ignorantiam allegare statuimus quod omnes singuli officiales dictj Communis teneantur et debeant vinculo Juramentj et ad penam Vigintiquineur lib. infra primos octo dies eorum regiminis scribere et notare quoad officium (Stat. 1441: "effectum") omnia et singula capitula et statuta Communis Civitatis pro ut de cuiusque officio loquuntur et in quantum ad ipsorum officium spectant in quodam quaterno et quem quaternum et Notarij (st. 1441: "nomina") dictorum statutorum debeant toto tempote eorum officij penes se retinere  Et ipsum debeant presentare et exhibere Rectoribus Judicibus et Notarijs dicte Civitatis ad ipsorum petitionem ad penam predictam contrafacientibus vice qualibet auferendam.

26 - Quod molendinarij et valcararij (st. 1441: "valcarij") 

paciscant cum  potestate (manca "R.ca")

Molendinarij et Valchararij extra districtum Amelie si postquam fuerint requisiti non venerint seu promiserint ad paciscendum cum potestate et Antianis pro Communi secundum quod consilium ordinabit in qua conditione (Stat. 1441: "conventione") debeat esse unus pannarus Ameliensis potestas inhibitionem faciat per bannum quod nullus vadat ad molendum seu valcandum  donec veniant facturi (omesso "cautionem") de molendo seu valcando quibus post modum venientibus fiat pactum et cautio et conventio inter eos ad voluntatem consilij.

27 - De cogendo per potestatem et Antianos

partes ad faciendum pacem  R.ca

Pacem et concordiam et finem et refutionem perpetuam potestas et Antiani populi teneantur et debeant vinculo iuramenti fieri facere a quibuscunque personis de omnibus et singulis iniurijs et offensionibus secundum formam petitam que coram eo seu eis fuerit exhibita seu verbo facta contra quas diceretur inimicitiam esse  Et hec teneantur fieri  facere infra decem dies computandos a die date vel facte petitionis predicte et hoc locum habeat in offensis et in Jniurijs factis et in faciendis et quicunque non obediverit potestati in predictis solvat dicto Communi pene nomine quinquaginta lib. den.   Et nihilominus dictam pacem facere teneatur et cogatur, et etiam secundum formam costitutionum d.ni pape  Et si potestas vel aliquis eius officialis fuerit negligens in predictis solvat pro pena Vigintiquinque lib. den. quas Camerarius Communis retineat de suo salario si contrafactum fuerit per eum. 

28 - De prohibita refirmatione Officialium  R.ca

Ne officiales forenses in Civitate Amelie civilitatem contrahant et amicitiam nimiam in eadem propter quam iustitia retardatur plerunque statuimus quod nullus officialis forensis quocunque nomine censeatur possit vel debeat in aliquo officio dicte Civitatis refirmari vel de novo eligi aliquo quesito colore infra quinquennium a die finiti officij numerandum et si fieret ipsa electio et refirmatio sit ipso iure nulla  Et si quis contra dictam formam aliquod officium acceptaverit nullum a  dicto Communi salarium mereatur capitulo aliquo non obstante et quod in contrarium loqueretur.  Addentes quod capitulum et eius prohibitio non intelligatur in Calcellario Communis super quo Statutus de eius officio et electione loquens vendicet sibi locum.

29 - De salario cuiuslibet suprastantis Civitatis

Amelie  R.ca

Suprastantes alicuius operis Communis Amelie debeant habere pro suo salario pro quolibet (omesso "die") quo steterint ad opus communis id quod per dominos Antianos fuerit declaratum et tempore eorum solutionis dicti Suprastantis (sic) debeant vinculo Juramentj assignare omnes puntatos qui non interfuerint ad dictum opus potestatj et nisi iuraverint et assignaverint de eorum salario non solvatur eisdem.

30 - De modo conqedendi (sic) represalias conquerenti

(manca "R.ca")

Si quis conquerens de aliquod forense vel universitate aliqua ratione vel causa propter quam petijt reprehensalias sibi concedi contra aliquem vel aliquam universitatem teneatur et debeat dictas reprehensalias et causas quare petit exprimere in quolibet consilio Civitatis Amelie predicte et sua iura narrare et tunc dictus potestas teneatur et debeat ad penam Vigintiquinque lib. expensis conquerentis cum litteris communis sigillo communis predicti sigillatis requirere personam vel universitatem predictam ut satisfaciat conquerenti et transmittere eis non in publicam formam et sine die et consule (?) omnia iura dicti conquerentis et si ille cui dicte littere fuerint transmisse  vel universitas supradicta satisfaceret dicto conquerenti infra unum mensem post transmissionem dictarum litterarum bene quidem alias dicto mense elapso debeat predicta in consilio generali per ordinem enarrare ad petitionem conquerentis in quolibet consilio dicte Civitatis propositam fieri facere et quod deliberabitur super predictis per dicta consilia pro maiori parte partium (per "presentium") cuiuscunque consilij id debeat observari et si dictus conquerens de petitis per eum non habet publicum instrumentum seu instrumenta quod de petitis per eum et narratis aliter fidem facere teneatur et si aliter reprehensalia concederentur ipsa concessio non valeat ipso iure  Et notarius qui contra predicta confitetur (per "conficeret") publicum instrumentum condemnetur in vigintiquinque lib. den. 

31 - Qui non solverit datium non possit habere

officium in communi  R.ca

Datium sibi per Commune impositum non solvens non possit habere aliquo officium in communi nec in curia potestatis audiatur in iuribus suis et hoc teneatur potestas vinculo iuramentj observare (omesso "Et quicunque renuntiaverit bonis") nullum officium habere possit a commune predicto  Et etiam predicta omnia locum habeant in condemnatis de falzitate furto vel derobaria   Addentes quod si quis intraverit officium Antianatus et Camerariatus et non solverit sua datia penam incurrat ipso facto decem lib.

32 - Quod Vallis parlasij cum colle sit contrata

urvestoli  R.ca

Vallis parlasij cum colle sit contrata Urbestoli usque ad pedem Montislabri et contrata sanctj pancratij sit de contrata Montisnigri ad factiones hominum et honeres.

33 - Quod quilibet possit vendere vinum ad minutum 

cum apodissa et mensuris sigillatis  R.ca

Vinum ad minutum cum mensuris sigillatis cum sigillo Communis quilibet vendere possit pro suo libito voluntatis sine pena et possit habere in taberna quascunque mensuras maiores pititto non sigillatas et qui contrafecerit solvat communi pro pena viginti sold. et nullus possit crescere pretium vini posquam inceperit vendere vinum predictum et de hoc habeat apodissam a potestate sine (st. 1441: "cum") pretio in qua dicatur quantum vinum vult vendere quam debeat vendere (st. 1441: "ponere") in Vegete et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum solvat pro banno communi predicto quinque lib. den. et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et stetur sacramento ipsius cum uno teste et habeat medietatem banni predicti et habeatur in credentia.

34 - De venditione macelli Communis facienda

et de pretio ipsius  R.ca

Macellum Communis Amelie positum in platea S.te Marie vendatur et vendi debeat posquam ad manus communis pervenerit pro ipso communi macellarijs Civitatis Amelie pretio sexaginta lib. den. quolibet anno quas sexaginta lib. solvere teneantur Macellarij predicti Camerario dicti Communis in festo pascatis resurrectionis domini et eisdem venditio dicti Macelli fiat per d.nos Antianos et sindicum Communis et ad predictam emptionem cogantur macellarij consueti macellare carnes pro dicto pretio et hoc locum habeat quando non venderetur una cum gabella carnium  Et quilibet macellarius negans emere velle puniatur in Vigintiquinque lib. den.   Et nihilominus cogatur ad emendum  Addentes ad hoc ut dictum macellum non sit ita fetidum pro ut esse consuevit et est et ut sic efficiatur nitidum et purum et melius conservetur statuimus et ordinamus quod extra dictum macellum versus plagias quantum pretenditur ipsum macellum ex parte exteriori pro occidendis animalibus et alijs necessarijs ad predicta expensis communis Amelie et de pecunia dicti Communis fiat et fieri debeat sufficiens et actum quodam profellum (?) de lignamine et tabulis cupertum cum cura et solicitudine d.ni potestatis et Antianorum Civitatis Amelie qui pro tempore fuerint ad quod opus faciendum et perfiendum (sic) sint ex tunc duo superstites eligendi per d.nos Antianos  Et si potestas et Antiani requisiti ad predicta fuerint negligentes puniantur in Centum lib. den. d.nus potestas et in Vigintiquinque quilibet Antianus.

35 - Quod quando est dubitatio de vocabulo alicuius rei

declaretur per quinque convicinos  R.ca 

Ad declarationem in quo vocabulo sit res aliqua posita in cognito potestas ad petitionem cuiuscunque cogere debet quinque viros ad se eligendos de contrata, quorum declarationi stetur et si potestas in predictis fuerit negligens solvat vice qualibet communi Amelie Vigintiquinque lib.

36 - Quod cuilibet sit licitum in consilio vel arrenga

protestari potestati et alijs officialibus Communis  R.ca

Protestationem quamcunque contra potestatem Judicem vel notarios vel eorum alterum in consilio vel arrenga possit quilibet facere suo nomine vel communis nec ipse potestas Judex vel notarius protestationi ostendendo se dicto vel facto nec notarij prohibeant quod ipsam protestationem non scribant sed quilibet notarius ex ea rogatus eam scribere teneatur et qui contrafecerit solvat dicto communi pro banno decem libras pro qualibet vice et quolibet predictorum.

37 - Quod d.nus potestas teneatur expellere

malesanos de Civitate (manca "R.ca")

Ad sanitatem conservandam potestas et eius officiales teneantur ad penam quinquaginta lib. de eorum salario inquirere subtiliter contra leprosos et male sanos Civitatis predicte infra primum mensem sui regiminis et si invenerint aliquem superapprehensum de dicto morbo teneantur eidem mandare vel eius consanguineis vel alijs personis sibi coniunctis quousque ad octo dies post factum perceptum  debeant eum expellere extra Civitatem ad remotas partes sine spe redeundi  et qui dictis officialibus non obediverint in predictis sit in pena quinquaginta lib.  Et unicuique sit licitum tales infectos accusare et si de aliquo esset contentio remaneat in potestate consilij et nullus leprosus audeat stare nec stet in Civitate Amelie   Et hoc capitulum potestas faciat servari ad penam viginti lib.  Et quod custodes portarum dicte Civitatis non permittant aliquem intrare de predictis leprosis Civitatem ad penam Viginti sold. pro quolibet leproso et quolibet custode dictarum portarum et predicta notificentur custodibus portarum et banniatur quolibet mense. 

38 - Quod D.ni Antiani possint facere consilia ubicunque

voluerint in absentia potestatis  R.ca

Domini Antiani populi possint facere et reformationes et arrengam in palatio Communis et populi et extra palatium et in absentia potestatis et instrumenta et sindicatus cum consensu consilij et quod per eos factum fuerit valeat et teneat ac si presentialiter interesset potestas dummodo primo ipse potestas fuerit requisitus ut intersit ad consilium supradictum. 

39 - Quod Antiani cum presentia et auctoritate colisilij

possint facere Sindicum  R.ca

Congregare omne consilium et arrengam possint d.ni Antiani populi ubi eis placuerit et ipsi vel maior pars ipsorum cum voluntate et actoritate cuiuscunque consilij adunantie vel arrenghe huiusmodi cum auctoritate et voluntate dictorum dominorum Antianorum possint facere et ordinare quemcunque sindicum actorem procuratorem et nuntium specialem eorum et dicti Communis Amelie ad quecunque acta causas et negotia ut eis videbitur auctoritate presentis capituli et quicquid in predictis factum fuerit valeat et teneat pleno iure.

40 - Quod D.ni Antiani populi teneantur decidere omne scretium

quod nasceretur inter aliquos unde status

Amelie posset perturbari  R.ca

Si aliqua questio scretium sive lis ab aliquo vel inter aliquos orta esset seu nasceretur imposterum (sic) inter aliquas personas unde possit status dicte Civitatis aliquo modo turbari quod d.ni Antiani populi qui sunt et pro tempore erunt possint debeant et teneantur ipsam questionem litem et controversiam summarie facere decidere et terminare et disbrigare pro ut eis melius videbitur, et eorum diffinitioni partes inter quas questio scretium vel controversia fuerit parere et stare debeant et quod per commune predictum fiat ac (superfluo) ita quod  ea que per dictos d.nos Antianos dicta fuerint super predictis perpetuo observentur.

41 - De non accipiendo pedagium ab illo qui esset de aliqua 

 terra in qua Amerini pedagium non solverent  R.ca

Pedagium non accipiatur ab aliquo homine qui est de aliquo loco unde non accipitur pedagium ab hominibus de Amelie et eius districtu.

42 - Quod Potestas non faciat ligna in bonis alterius  R.ca

Potestas non possit fieri facere ligna in bonis alicuius de Amelia ad penam Vigintiquinque lib. et si quis prestiterit opem vel bestias pro dictis lignis puniatur in quinque lib. nisi dicta ligna emisset et sibi de labore suo et mercede satisfaceret.

43 - De beneficijs mulierum quod admittantur in testes  R.ca

Non obstante Jure canonico vel civili ut inopia probationum maleficia non remaneant impunita statuimus et ordinamus quod quelibet mulier non male fame possit induci recipi et produci ac etiam examinari in testem in causis criminalibus maleficiorum, que examinatio dictarum mulierum et acta facienda cum eis in causis maleficiorum et etiam in civilibus causis fiant et fieri debeant ubi presentia ipsarum mulierum esset necessaria in claustro Ecclesie S.ti Augustini de Amelia vel ante ipsam Ecclesiam et non alibi in presentia duorum Civium dicte Civitatis et non alio modo  Addentes quod nulla mullier (sic) pro dicto  (superfluo) ipso testimonio ferendo vel debito pecuniario seu pro aliqua dativa solvenda possit mitti in carceribus dicti Communis obmittens idonee satisdare de non discedendo ante Ecclesiam predictam recludatur et recludi debeat in et apud aliquod Monasterium dicte Civitatis et ad beneplacitum potestatis et ad penam quinquaginta lib. den. a contrafacientibus in aliquo predictorum. 

44 - De non ferendo aliquam sententiam absolutoriam

ultimo mense regiminis potestatis  R.ca

Rectores et potestas Civitatis Amelie vel aliqui alij officiales dicte Civitatis non debeant in causis maleficiorum ferre aliquam sententiam absolutoriam ultimo mense sui regiminis sive officij et si ferrent  dictam sententiam ipso Jure non teneat dicta sententia et sit nullius valoris   Et officialis im (sic) predictis confrafaciens puniatur vice qualibet in vigintiquinque lib. den.  Addentes dicto capitulo et statuentes ac firmantes quod quilibet officialis dicti Communis tam potestas quam quilibet alius officialis qui sententias ferret et ferre potest in Civitate predicta et qui erit pro tempore possit et valeat teneatur et debeat in causis criminalibus extraordinarijs et in damnis datis sententias condemnatorias vel absolutorias per se vel suum Notarium in ipsius presentia legere ferre et recitare in consilio generali dicte Civitatis de mandato dicti potestatis bandiendo et congragando etiam si in dicto consilio postquam fuerit banditum et more solito pulsatum ad illum non fuerit numerus consiliariorum presens dummodo sententie ipse ferantur et ferri debeant presentibus d.nis Antianis populi Civitatis predicte vel maiori parte ipsorum et sint date (stat.1441: "sic late" invece di "sint date") recitate et promulgate valeant et teneant sive fuerint presentes tunc illi qui condemnabuntur vel absolventur sive fuerint absentes sive erunt citati sive non ad dictas sententias audiendum dummodo tempore bandimenti dicti consilij ex parte dicti potestatis ferre debentis ipsas sententias banniatur(sic) per publicum preconem dicti Communis in capite scalarum palatij dicte Civitatis et quod omnes habentes aliquod facere in curia maleficiorum et dannorum datorum Intersint et interesse debeant ad audiendum dictas sententias in dicto consilio et dictum tale bandimentum scribatur in actis ipsius potestatis per eius notarium et sit factum et scriptum habeatur pro vera et legitima citatione dictorum postea condemnatorum vel absolutorum auctortate presentis statutj non obstante (omesso "aliquo iure") quod in contrarium loqueretur. 

45 - Quod nullus officialis dicte civitatis Amerie 

possit se absentare suo durante officio  R.ca

Nullus officialis Communis Amelie durante toto tempore sui officij et etiam post depositionem sui officij durante tempore quo debet stare ad sindicatum possit se absentare extra Civitatem et districtum Amelie sine expressa licentia consilij generalis dicte Civitatis  Et si aliquis ex dictis officialibus contrafecerit in predictis puniatur pro qualibet die qua steterit contra dictam formam in decem lib. den. et semper dictis officialibus satisfiat per Camerarium Communis pro rata temporis quo serviverint, et ultimi eorum salarij pagam retineant in depositum per Camerarium communis que demum facta absolutione de predictis secundum formam statutorum solvere (per "solvatur") eisdem officialibus.

46 - Quod fideiussor qui fideiusserit pro forensi

possit ipse et principalis conveniri  R.ca

Fideiussor si quis pro aliquo forensi aut aliquis fideiusserit quod forensi (stat. 1441: "pro forense", invece di "quod forensi") qui non constringant se ad bancam Civitatis Amelie et non esset Curie Amelie subiectus quod creditor apud quem fideiussio facta extiterit possit tam fideiussorem quam principalem debitorem, et quem ex eis voluerit convenire pro suo libito voluntatis non obstante capitulo supra posito quod (omesso "loquitur quod") primo conveniatur principalis debitor quam fideiussor nec alio quod in contrarium loqueretur et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris. 

47 - Quod acta facta contra aliquem tunc essentem  

exititium non valeant  R.ca

Omnia et singula acta tam civilia quam criminalia quam extraordinaria acta facta seu gesta in aliqua Curia Civitatis predicte quacunque causa a viginti annis citra contra aliquem exentem (per "essentem") exititium vel expulsum ratione partialitatis sint et debeant esse cassa irrita et inania ipso iure ex dictis actis et sententijs communi vel alicui privato nullum sit ius acquisitum nec aliquis audiatur allegans et cuilibet dicto modo absenti sit licitum ius suum prosequi contra quemcunque nec possit sibi distractio prescriptio vel usu captio que cucurrissent dictis temporibus vel facta esset vel inducta obici vel opponi.

48 - Quod porci non vadant per Civitatem  R.ca

Porcos et scrofas quicunque habet in Civitate Amelie ad trogium teneatur ipsos retinere ligatos aut reclusos ita quod nullo modo vadant per Civitatem et qui contrafecerit solvat pro pena viginti sold. den. de facto pro quolibet porco scrofa et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et stetur accusationi ipsius et habeat tertiam partem banni et teneatur in credentia  Addentes quod si quis reperiret in ortum suum laboratum aliquem pullum possit impune ipsum occidere et occisum proicere extra ipsum ortum non obstante aliquo statuto. 

49 - Quod ementes possessiones a fraternitate

faciant scribi in eorum libra  R.ca

Statuimus quod quicunque in preteritum vel in futurum fuisset adeptus aliquas possessiones vel in futurum acquireretur aliquo titulo vel colore a fraternitate Sancte Marie seu alio pio loco persona vel universitate communi Amelie non subiecta teneatur ipsas possessiones ponere et poni facere in suo catasto et libra et solvere cum effectu Communi Amelie omnia et singula datia et collectas pro tempore quo possedit infra mensem a die publicationis presentium et solvere in futurum pro ut et tempore quo datia imponentur per dictum commune ad penam Vigintiquinque lib. de facto auferendum(sic) a quolibet contrafaciente et qualibet vice et pro quolibet petio terre  Et quod si aliquod petium terre relinqueretur seu relictum fuerit de quo fuerit in possessione ipsa fraternitas ita quod fructus dicti petij terre cedant et convertantur in utilitatem dicte fraternitatis (omesso "quod") dictum petium terre elevetur et elevari debeat de libro et catasto dicti relinquentis vel eius heredum et ponatur in libra dicte Fraternitatis.

50 - Quod quilibet volens artem facere admittatur 

in ipsa arte sine pretio  R.ca

Quicunque vellet artem aliquam intrare possit et recipiatur per homines ipsius artis sine aliquo pretio vel intratura.

51 - Quod ius laboratoris sit salvum  R.ca

Si aliquis vendet in futurum aliquam terram semper ius laboratoris sit salvum et idem dicimus de Jnquilinis ita quod non possit de possessione vendita existentibus fructibus in ea expelli nec ipsa renuntiare possit sed exfructata (omesso "possessio") remaneat ementi .

52 - Quod agens non audiatur nisi primo satis dederit

in causa reconventionis   R.ca

Statuimus quod nullus agens vel aliquid petens in Curia Amelie audiatur vel audiri possit per aliquem Judicem vel officialem dicti Communis coram quo esset questio vel petitio porrecta nisi ante omnia ad petitionem et voluntatem conventj satisdederit de stando iuri coram dicto officiali et in dicta Curia in causa reconventionis quam fieri vellet vel diceretur per ipsum conventum et Judicio sisti et iudicato solvendo. 

53 - Quod habeat domum Amerie qui vult habere 

beneficium cittadinantie  R.ca

Statuimus quod quicunque vult habere beneficium Cittadinantie qui fuerit receptus in Civem teneatur habere domum propriam et liberam in dicta Civitate infra Annum a die publicationis presentium statutorum   Et quod quilibet forensis qui voluerit esse Civis dicte Civitatis in futurum nisi primo domum liberam et propriam habuerit esse non possit salva et reservata dispositione alterius capituli statutj positi sub rubrica de penis duplicandis contra forenses et si quis deinceps volet dictum beneficium adipisci personaliter debeat coram d.nis Antianis comparere et suam petitionem offerre teneatur et debeat in consilio dicte Civitatis et id quod in dicto Consilio firmabitur circa predicta habeat plenum robur.

54 - Quod actetur via qua itur ad Sanctam Mariam

de monticellis  R.ca

Actetur et actari debeat via qua itur ad Sanctam Mariam de Monticellis usque ad Sanctum Laurentium de Urvestulo per Adiacentes ad voluntatem d.norum Antianorum et d.ni potestatis.

55 - Quod operarij vadant de mane in plateam cum ferris

 actis (omesso "ad") laborandum  R.ca

Statuimus quod quilibet operarius tam Civis quam (omesso  "Comitatensis vel") forensis quando iverit de mane in plateam sacte Marie ad sumendum operam debeat secum ferre ferramenta cum quibus debet laborare et panem necessarium pro ipsa die et incontinenti facta conventione cum patrono teneatur recto tramite ire ad portam per quam exire debet ad laborandum et qui contra fecerit solvat vice qualibet quinque soldos et liceat dicto patrono retinere de salario convento et (omesso in stat. 1441) quod duxerit si operarius non iverit ad laborandum ut dictum est pro rata diei et predicta banniantur.

56 - Quod Rectores Civitatis Amerie non retineant

aliquem ad studendum  R.ca

Statuimus quod potestas vel aliquis officialis Civitatis predicte non possit nec debeat retinere ad studendum filium fratrem vel nepotem nec aliquem suum familiarem in aliqua arte tempore sui officij et qui contrafecerit solvat pro quolibet et qualibet vice vigintiquinque lib. den.

57 - De extimatione Ronsenorum facienda in

territorio nostro

Per d.nos Antianos populi eligantur duo boni homines ad stimandum Ronzenos et equos actos ad locandum ad vecturam  Et nullus habens ronzinum vel equum possit possit (ripetuto ed omesso "eum") locare ad vettura (sic) nisi primo sint extimati ipsi equi vel ronzeni ad petitionem cuiuscunque petentis infra tres dies posquam ipsi d.ni Antiani fuerint requisiti ad penam decem lib. pro quolibet ipsorum et qui contrafecerit etiam in decem lib. vice qualibet puniatur communi pro pena.  Et si talis equus vel ronzenus acciderit quod (per "vel") moriretur vel magananetur penes conductorem ipsius quod teneatur dictum equum vel Ronzenum emendare domino Cuius est secundum examinationem (per "extimationem") que fieret per dictos extimatores non obstante alia cura vel cautela quecunque (per "que quocunque") quesito colore vel sub quacunque conceptione verborum fieret non obstante quod instrumentum esset liquide scriptum mutus (per "mutui") vel depositijs (per "depositi")que cura et cautela sit ex nun (sic) auctoritate presentis statutj et (superfluo) cassa et nullius valoris que extimationes faciende per dictos extimatores sint secrete penes Cancellarium Communis donec casus evenerit qui extimatores habeant pro ipsorum et cuiuslibet ipsorum salario XX soldos pro quolibet auctoritate presentis statutj. 

58 - De pena aperientium bussolas  R.ca

Bannitores communis Amelie non audeant vel presumant nec aliquis alius dicte Civitatis aperire busulas (sic) palluctarum et collettarum (ult. due parole per "recollectarum") in consilijs Civitatis predicte et quando consilia fiunt Cancellarius tantum valeat aperire et qui contrafecerint (sic) vice qualibet et pro quolibet in quinque sold. den. pena puniatur. 

59 - De pena capientium tenutam auctoritate propria  R.ca

Nulla persona audeat vel presumat capere aliquam tenutam de aliqua re auctoritate propria vel alicuius publici Jnstrumenti alicuius creditj sine auctoritate et decreto Judicis causarum Civilium communis Amelie secundum formam statutorum ad penam centum lib. den. et si ceperit ipsa captio sit nulla.

60 - Quod fiat reassignatio dotis quando vir

urget ad inopiam  R.ca

Quicunque vir urgerit ad inopiam et petitus fuerit pro parte uxoris quod fiat sibi reassignatio et restitutio dotium (omesso "quod") vir teneatur eas reassignare de bonis de quibus vir esset in possessione  Et quod potestas et Judex vel alij officiales coram quibus esset expositum pro parte uxoris teneantur eidem restitui et reassignari facere cum effectu sine aliquo strepitu et figura Judicij solemnitate iuris qualibet pretermissa et etiam sine solutione salarij ne mulieres mendicare et meretricare cogantur. 

61 - De pena Castaldi intrantis domum clausam  R.ca

Nullus Castaldus possit intrare aliquam domum clausam causa et animo pignorandi vel aliqua alia causa et si intraverit et aliquid extraxerit aliquo quesito colore puniatur in decem lib. et potestas teneatur ad petitionem cuiuscunque vinculo Juramenti dictos castaldos sic intrantes domum aliquam (per "alienam") punire secundum formam statutj ac si esset furatus res quas extraxerit de dicta domo dummodo in dicta domo aliquis non existat et quod credatur domino domus contra dictum Castaldum pro re sibi subtracta usque ad decem sold. et abinde infra.

62 - Quod fratres simul stantes teneantur omnes et sint

obligati pro dote uxoris fratris  R.ca

Si plures fratres simul stantes aliquis ipsorum uxorem ceperit et unus fuerit obligatus pro dote dicte uxoris et alter non omnes tamen teneantur tempore restitutionis pro rata non obstante quod instrumento dotis non fuerint omnes obligatj dummodo ipsa dos fuerit conversa in utilitatem communem omnium dictorum fratrum, et si conversa non fuerit teneatur solus ille qui dotem recepit.

63 - De prohibita suspensione presentium Statutorum  R.ca

Ut statuta in presenti volumine designata et scripta ad litteram pro ut iacet perpetuo conserventur illesa et de facili revocari non possint statuimus et ordinamus quod omnia et singula statuta et capituli supra et infrascripta in qualibet parte sui de verbo ad verbum de littera ad litteram perpetuo sint firma et rata et esse debeant et inviolabiliter observentur ita quod ipsa vel aliquod ex eis in totum vel in partem tolli cassari arrogari diminui vel suspendi quo quo modo non possint aliquo quesisto colore nisi de predictis cassatione diminutione arrogatione abolitione et suspensione et qualibet ipsarum fieret proposita specialis cum toto tenore capituli vel statutj de quo suspendendo vel tollendo ageretur in concilio Civitatis Amelie ad penam Centum lib.  Addentes quod si qua privata vel publica persona auserit vel attentaverit aliquid de supradictis statutis vel insertis cassare irritare vel abolere puniatur de facto in quinquaginta florenorum auri   Et quod si quis in margine ipsorum scripserit similiter de facto puniatur in Vigintiquinque lib. den.

64 - Quod troscionus Castri Maclis et fons capite actentur

R.ca

Sindicus Castri Machis (sic) Comitatus Amelie faciat per homines dicti Castri bene purgari et mundari fontes et trossionum dicti Castri totiens quotiens fuerit opus ad penam Vigintiquinque librarum et potestas faciat executioni mandare ad petitionem cuiuscunque petentis ad penam decem lib. et quilibet de massano det unam operam personalem ad fodiendum et actandum fontem et aquam Capite supra Maclem et quilibet de maclo duas operas ad dictum opus et unus suprastans ponarur per come (sic) Amelie seu d.nos Antianos populi ita quod probetur omni tempore fuisse per Commune Amelie dicta cavatio facta   Et deinde quilibet de affrancatis seu subiectis commune Amelie habens  (Stat. 1441: "habitans") ultra pontem det unam aliam operam demum ponatur in consilio communis si ad dictum opus est aliquid faciendum et quod in dicto consilio deliberabitur observetur.

65 - De meretricibus retinendis in loco publico  R.ca

Ad hoc un sodomiticum vitium extirpetur de Civitate Amelie et meretrices tute permaneant in ea statuimus et firmamus quod meretrices que erunt et stare vellent in Civitate predicta sint et esse debeant sub protettione Communis et Rectores dicte Civitatis teneantur et debeant ipsas defendere ab omni nocumento et offensione que fieret contra eas eorum vinculo Juramenti  Et ut in certo loco moram trahant volumus et decernimus quod domus earum habitationis expensis Communis ematur et conducatur per ipsum commune et per d.nos Antianos populi dicte Civitatis pro ut eis videbitur et in predictis solicitam curam gerant ita quod predicta domus ematur vel conducatur per ipsos d.nos Antianos infra duos menses a die publicationis presentium statutorum sub vinculo Juramentj et ad penam vigintiquinque lib.  Addentes quod beneficium ipsis meretricibus concessum extendatur ad publicos lenones ipsorum aliquo non obstante  Declarantes quod ipsa protectio intelligatur in hoc videlicet quod ipse meretrices et earum lenones et Ruffiani toto tempore quo stabunt in loco deputato in Civitate Amelie sint et habeant pro Civibus dicte Civitatis quod tantum ad penas et banna sive offendant alios sive offendantur ab alijs dicto vel facto.

66 - De dubijs presentium statutorum declarandis  R.ca

Si aliqua obscuritas ambiguitas titulatio (per "titubatio") dubium vel incertum oriretur in posterum vel oriri contigerit in presenti volumine statutorum vel aliqua parte sui statuimus quod d.ni Antiani populi qui pro tempore erunt teneantur et debeant ad ipsorum vel alicuius eorum declerationem adhibere Statutarios vel maiorem partem ipsorum una cum eis et quod per ipsos d.nos Antianos et statutarios fuerit declaratum obtineat plenum robur Addicientes quod post publicationem presentium per ipsos statutarios faciendam in consilio generali dicte Civitatis statuta in presenti volumine descripta et non alia vetera debeant observari in futurum  Sed ipsa vetera conserventur in Archivio Communis et in Ecclesia sancte Firmine de Amelia ad hoc ut gesta retro per quoscunque Rectores et officiales ipsius Cicitatis ipsorum statutorum vigore firma sint et rata et teneant et valeant ac si dicta statuta mutata non essent.

67 - Quod civilis vel criminalis actio possit 

in eodem libello simul intentari  R.ca

Ad reprimendum calumnias intentum statuimus et ordinamus quod in uno et eodem libello accusatorio seu denuntiatorio possint accusantes et denuntiantes intendere et in eodem libello intentare civilem et criminalem actionem ex eodem vel diversis factis descondentem (per "descendentem") et plures in eodem libello etiam de factis diversis possint et valeant accusare ac etiam potestas et Judex possint per officium procedendo condemnare partem ad privatum interesse alterius etiam si petitum non esset ab ea non obstante aliquo Jure vel statuto quod in contrarium loqueretur.

68 - De electione magistri grammatice  R.ca

Ad hoc ut pueri Civitatis Amelie doctrinam et scientiam grammaticalem sumere possint statuimus et ordinamus pro comodo et utilitate Communi quod d.ni Antiani populi qui pro tempore erunt possint teneantur et debeant nominare et eligere unum magistrum sufficientem et expertum in grammaticali scientia ad legendum et docendum quoscunque volentes in Civitate predicta cum salario et provisione declaranda per Collegium Advocatorum et Notariorum dicte Civitatis quia de hijs sunt melius informatj et ipsum salarium possint et debeant sibi solvi de pecunia dicti Communis absque alia nova deliberatione statuto aliquo non obstante  Addicientes etiam quod pro eius salario habeat et habere debeat a quolibet scolare auditore vesperorum et abinde infra pro quolibet mense duos soldos tantum pro auditore donati quolibet mense unum bolenenum pro faciente latinum cuiuscunque conditionis existat quinque soldos pro quolibet mense et dictum salarium pro dictos scolares debeat sibi solvi in fine cuiuslibet mensis ad penam quadraginta sold. pro quolibet contrafaciente  Et super omnibus potestas eidem magistro favorem impendat quolibet tempore etiam feriato.

69 - De Electione et officio Notariorum Civilium  R.ca

Pro utilitate Communis Amelie et specialium personarum ipsius et ut gerenda et scribenda de cetero in causis civilibus de Jure subsistant statuimus et firmamus quod ad scribendum acta civilia in curia Civitatis Amelie eligantur et eligi debeant duo Notarij dicte Civitatis equalitate servata secundum formam statutorum quorum scripturis stetur et credatur et stari debeat pro quoscunque tanquam publicis et autenticis licet scripta forent sine interventu testium et ipsa sic scripta per ipsos notarios sic electos et deputatos et qui deputabuntur ad scribendum predicta valeant et teneant et obtineant roboris firmitatem tanquam scripta per legitimas personas et publicas et officiales Communis Amelie aliquo non obstante  Et ut de ipsa electione contentio oriri non possit  ipsam electionem de ipsis Notarijs ex nunc facimus in hac forma Videlicet quod omnes Judices medici et Notarij et spetiales Civitatis predicte mittantur et mittj debeant in quadam busulam (sic) existentem et que existere consuevit in Ecclesia S.ti Francisci et in ea existere debeant et singulis duobus mensibus cuiuslibet Anni duo ex Notarijs supradictis sint et esse intelligantur ad ipsum officium et quando extraguntur Antiani et alij officiales dicte Civitatis dicta Bussula portetur in consilio generali dicte Civitatis ed ibidem in presentia d.norum Antianorum populi Civitatis predicte dicta bussula una vel plures que fuerint aperiatur et extra extragantur duo nomina dictorum immissorum et existentium in dicta bussola qui fuerint Notarij habiles ad ipsum officium equalitate servata et dicti sic extractj habeantur pro legitimis Notarijs et legitime electis alias si non sunt Notarij ambo vel unius conditionis dicti sic extractj teneantur et debeant duos predictos Notarios eligere et nominare ad ipsum officium ita quod quomodocunque sic ipsi Notarij sive de extractis sive de electis per extractos sint equailitate predicta servata eb habeantur pro veris et legitimis Notarijs et eorum scripturis etiam sine testibus stari debeat cum testibus et non aliter et postquam omnia nomina dictorum imbussulatorum tracta fuerint de ipsis bussolis seu bussola remittantur omnes predicti medicj Judices Notarij et speciales (per "spetiales") in ipsas bussolas ut de eis pro futuro tempore fiat electio supradicta forma servata   Et quod ipsi Notarij sic extractj et electj teneantur et debeant eorum officium facere gerere et exercere bona fide et sine fraude, et Klennarium facere et scribere dierum utilium secundum formam statutorum dicte Civitatis et quod contra eos vel eorum scripturas publicas opponi non possit nec ex negatione partis detragatur vel detragi possit fidei dictarum scripturarum pretestu notariatus non existentis vel dicte Electionis non apparentis vel non legitime facte.

70 - Quod omnia predia sint tributaria Communis Amerie

(manca "R.ca")

Item statuimus quod omnia et singula predia Civium Civitatis Amelie omniumque etiam Comitatensium incolarum et districtualium sint tributaria et affecta oneri tributj per collectores imponendos per Commune Amelie et eius homines et officiales ad predicta aliquo non obstante.

(Nello statuto del 1441 manca la sopra riportata rubrica 70).

RUBRICAE Septimi Libri

De damnis datis et primo

1 - De officio damnorum datorum et Custodie et eius electione  R.ca

Ad hoc ut officium damnorum datorum et Custodie Civitatis Amelie melius valeat operari Statuimus et ordinamus quod ad officium damnorum datorum viarum fontium et pontium ac custodie dicte Civitatis eligatur et eligi debeat de cetero per d.nos Antianos populi unus Notarius expertus et sufficiens cum uno famulo litterato et cum salario consueto per se tantum moram trahens in aliqua domo dicti Communis ita quod ipsius officium concedi dari et applicari non possit alicui alteri Rectori Civitatis predicte non obstante aliqua deliberatione que fieret in futurum que ex nunc pro ut ex tunc (omesso "et ex tunc pro ut ex nunc") sint cassa et irrita et quod ipse Notarius possit et debeat ipsum officium operari gerere et exercere secundum formam dictorum (cancellato) statutorum (omesso "et ordinamentorum") dicte Civitatis de eius officio disponentium decernentes et declarantes quod dictus Notarius non possit refirmari aliquo modo vel aliquo quesito colore in officio supradicto et si refirmaretur non valeat quod fieret per eum nec habere possit salarium a Comuni  Addentes quod si dictum salarium aliquo tempore declararj contigerit fiat et fieri debeat ipsa declaratio per consilia opportuna videlicet per consilium generale et speciale triginta et non aliter, et dictus Notarius possit et teneatur et debeat gerere et operari omne aliud officium quod sibi committeretur per commune Amelie seu d.nos Antianos dicte Civitatis absque aliquo alio salario vel mercede ad penam unius floreni de auro ipso facto incurrendam et totiens quotiens contrafactum fuerit  Concedentes et mandantes eidem quod debeat ipso facto exigere vel exigi (corretto)  facere pro Communi pro quolibet custode de nocte et pro qualibet puntatura duodecim den. pro quolibet qui non fecerit custodiam de nocte quinque soldos ab illo vero qui rediret ad domum ad dormiendum decem soldos pro custodia vero totius diei viginti soldos de alijs vero puntaturis fiat et fieri debeat pro ut hactenus consuetum extitit et aliorum Custodum esse debeant et pro ipsis exigere.

2 - De iuramento Notarij damnurum datorum  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod Notarius custodie damnorum datorum Viarum fontium et pontium Civitatis Amelie et eius districtus, et qui pro tempore fuerit ad dictum officium primo die sui adventus ad Civitatem predictam ipse et eius famulus coram D.nis Antianis et Cancellario Civitatis predicte iuret ad s.ta Dei evangelia corporaliter manu tactis scripturis observare et observari facere omnia et singula statuta et ordinamenta provisiones et reformationes factas et faciendas imposterum per dictum Commune et officium guardianatus damnorum datorum Viarum fontium et pontium spectantia et spectantes et omne aliud officium facere exigere quid sibi per dictum commune vel d.nos Antianos committeretur de novo sine aliquo salario et mercede vel parte alicuius pene nec aliquid percipere vel habere possit ultra salarium sibi conventum per sindicum Civitatis Amelie vel Commune predictum pro executione sui officij vel promissum et predicta etiam promittat pro se et suum famulum Notario Cancellarie dicti Communis qui pro tempore fuerit scripturas (o "scripta"?) pro dicto communi servare et servari facere vinculo iuramenti ad penam Centum lib. den. de suo salario communi Amelie solvendam pro quolibet capitulo quo contrafecerit ipse vel eius famulus in non observando vel adimplendo pro ut inferius statuitur observandum. 

3 - De ratione reddenda per dictum Notarium de administratione

sui officij tempore sui sindicatus  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod finito tempore sui officij teneatur et debeat dictus Notarius cum suo famulo post sui officij depositionem stari et morari in Civitate Amelie ad sindicatum ad reddendum rationem plenariam administrationis sui officij tribus diebus integris et quod infra tempus sui officij nec infra tempus dictorum trium dierum nullo possit licentiari vel absolvi per directum vel obliquum aliquo colore quesito sed teneatur et debeat promittere coram sindicis dicti communis qui electi erunt ad sindicatum (st. 1441: "sindicandum") et fideiussores prestare pro se et dicto suo famulo eisdem sindicis recipientibus pro dicto communi amelie (sic) et de stando et parendo mandatis dictorum Sindicorum et se personaliter presentare totiens quotiens fuerit opus et solvere condemnationem ut postulat ordo Juris.  Declarantes quod sindici predicti eligantur et eligi debeant per d.nos Antianos populi qui pro tempore erunt cum uno Notario super hijs (omesso "et") contra eos procedatur et procedi debeat modo et forma quibus in officialibus alijs Civitatis predicte. 

4 - Quod dictus Notarius non aliquid petat ultra

salarium sibi deputatum R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius non possit nec eius famulus per directum vel per obliquum petere aliquid ab aliquo Cive vel districtuali Amelie ultra et preter salarium sibi promissum ad penam decem lib. de suo salario et nihilominus teneatur restituere duplum.

5 - De prohibita familiaritate dicti Notarij

et sui officialis  R.ca

Item statuimus ne nimium familiaritas contemptum pariat vel ipsius familiaritatis pretestu in aliquo ius alterius subvertatur quod dictus Notarius vel aliquis eius familiaris nullo modo possit nec debeat comedere vel (agg. a lato) bibere in Civitate Amelie vel eius Comitatu cum aliquo Cive vel districtuali dicte Civitatis ad penam Centum soldorum pro qualibet vice et si quis Civis vel districtualis Amelie cum eis vel aliquo ipsorum comederit vel biberit eandem penam volumus substinere et quod contra dictum Notarium et eius famulum Cives et districtualis dicte Civitatis contrafacientes potestas et sui officiales teneantur et debeant procedere per inquisitionem denuntiationem et accusationem et ipsos condemnare et condemnationem exigere pro dicto Communi vinculo iuramentj. 

6 - Quod dictus Notarius possit procedere in damnis datis

per inquisitionem et accusationem ad petitionem cuiuscunque  R.ca

Item ad hoc ut officium damnorum datorum viarum fontium et pontium sine aliquo impedimento procedat statuimus et ordinamus quod Notarius damnorum datorum possit teneatur et debeat procedere super damnis datis vijs seu traversijs fontibus et pontibus per accusationem inquisitionem et denuntiationem ad petitionem cuiuscunque petentis sine strepitu et figura Judicij quomodocunque et qualitercunque sibi placuerit omni iuris ordine pretermisso dummodo ubi procederetur per inquisitionem iuret damnum passus quod sibi damnum datum et salvo ubi spetialiter inhiberetur et si dictus Notarius fuerit negligens in procedendo incurrat penam ipso facto decem lib. denariorum. 

7 - De fide adhibenda scripturis manu dicti Notarij

factis tanquam publicis scripturis  R.ca

Item ut mandatis dicti Notarij pareatur statuimus et ordinamus quod dictus Notarius possit teneatur et debeat omnes et singulas scripturas ad suum officium spectantes exercendum scribere et in actis ponere et eis detur fides tanquam publicis scripturis et manu cuiuscunque Notarij factis possit  precipere et penas imponere decem soldorum ut sibi videbitur inspecta conditione persone et qualitate delicti.

8 - Quod omnes termini sint in arbitrio dicti Notarij  R.ca

Item omnes termini per eundem Notarium prefigendi in causis sint et esse debeant in arbitrio dicti Notarij prout eidem prefigendum videbitur convenire. 

9 - Quod dictus Notarius teneatur et debeat de omnibus et singulis

inquisitionibus denuntiationibus accusationibus processibus 

 per eum faciendis ferre sententias  R.ca 

Item ut officium damnorum datorum viarum fontium et pontium sine aliquo impedimento et suspectione procedat statuimus et ordinamus quod de omnibus et singulis accusationibus denuntiationibus et inquisitionibus ac processibus faciendis per ipsum Notarium idem Notarius teneatur et debeat ferre sententias vel condemnationes secundum penas in capitulis declaratas tenendo in condemnando hunc modum  Talem accusatum denuntiatum vel inquisitum de damno dato personaliter vel cum animalibus in possessiones talis confinata in accusatione vel inquisitione in tanta quantitate condemnamus  et in emendatione damni domino rei pro ut extimatum et probatum fuerit et dictas condemnationes teneatur exigire hoc modo videlicet  Quod faciat condemnato apodissam subscriptam de quantitate quam solvere teneretur et ipsam mittat ad (agg. a lato) Camerarium dicti Communis pro ipso communi recipientem quantitatem predictam et precipiat dicto condemnato ipsam apodissam subscriptam manu dictj Camerarij deportari  Qui etiam Camerarius scribat se pro dicto Communi ipsam quantitatem recepisse quas apodissas teneatur ipse Notarius infilzare et conservare ad hoc ut possit videri ratio cum dicto Camerario quando (?) videbitur d.nis Antianis vel rationatoribus expedire quam rationem idem notarius teneatur et debeat reddere quolibet mense Camerario Communis vel cui placuerit d.nis Antianis ad penam decem lib. et dicta solutione facta per dictum Notarium cancelletur condemnatio sive sententia supradicta vel alio modo condemnare vel exigere non possit ad penam Vigintiquinque lib. de suo salario et extimatione damni teneatur exigere et solvi facere ad petitionem partis damnum passi teneatur etiam dictus Notarius in condemnationibus deducere (per "reducere") omnes et singulos damnum dantes de quibus sibi legitime constiterit   Et si predictj damnum dantes penas solverint ante sententiam quod in ipsa sententia faciat mentionem de quantitate iam soluta quas sententias dictus Notarius teneatur ferre in logia posita subtus logia (per "scalas") palatij dictj Communis ad bancum suum vel alibi ubi ius reddere consuevit  Addentes quod accusationes in scriptis tamen porrecte in damnis datis non possint retrahi tolli vel aboleri nisi infra terminum quindecim dierum si fuerit petitum per accusatorem ac etiam soluti fuerint Camerario dicti Comunis decem solid. den. et (non dovuta) pro abolitione predicta.

10 - Quod dictus Notarius teneatur omnes accusationes que

porrigerent (per "porrigentur") coram eo recipere

ad petitionem damnum passi  R.ca

Item ut contra damnum dantes ex vigore iustitie procedatur  Statuimus et ordinamus quod notarius predictus teneatur et debeat omnes et singulationes (per "singulas accusationes") et denuntiationes que coram eo porrigerenter (sic) recipere, et inquisitiones ad petitionem damnum passi, ex suo officio facere ad penam Centum soldorum pro qualibet vice qua recusaverit recipere vel inquisitionem facere ut supra dictum est  Adicientes quod ipse Notarius non possit nec debeat accusationes vel denuntiationes coram se oblatas retardare quin procedat super eis, nec reddere accusatori vel denuntiatori supradictas accusationes nisi ut supra in precedentj capitulo continetur ad penam supra dictam. 

11 - Quod dictus Notarius teneatur in confessis damnum ea die

qua confitetur ipsum damnum datum vel in quibus stari debet

sacramento per sententiam terminare  R.ca

Item statuimus quod idem Notarius omnes et singulos processus in quibus rei confessi fuerint damnum vel in quibus stari debet sacramento (omesso "accusantis") vel denuntiantis in continentj, ea die teneatur et debeat per condemnationem vel sententiam terminare in alijs vero processibus teminandis infra terminum (non precisato) dierum spatium (in bianco) infra quos a die denuntiationis vel accusationis numerandos singulos debeat terminare ad penam decem lib. et dicti processus debeant revideri per d.nos Antianos populi dicte Civitatis qui pro tempore fuerint  Qui Notarius teneatur et debeat ipsos processus dictis d.nis Antianis demostrare ad dictam penam.

12 - Quod dictus Notarius teneatur ad minus bis in ebdomada

ire per territorium Civitatis Amerie  R.ca

Item ad hoc ut huiusmodi damna cessent saltim terrore dicti officialis statuimus quod dictus Notarius cum suo famulo teneatur et debeat ad minus bis in ebdomada ire per territorium Amerie extra Civitatem et secum ducere unum ex baiulis communis ad perquirendum de damnis datis personaliter vel cum bestijs ad penam Centum soldorum de suo salario  et quod sindicatores tempore sindicatus et dictus Notarius eorum teneantur et debeant ipsum Notarium de predictis sindicare et rationarj.

13 - Quod quilibet ex famulis dicti Notarij habeatur

pro legitimo accusatore (senza  "R.ca")

Item statuimus quod quilibet ex familiaribus dictj Notarij habeantur pro legitimo accusatore et denuntiatore ut esset custos ex forma statui (sic) vel ordinamenti legitime ordinatus dummodo non habeant aliquam partem banni nisi dictus familiaris invenerit damnum dare, tanquam inventum damnum denuntiet (ult. due par. canc.) denuntiet cum assignatione et probatione unius testis qui non sit castaldus communis quo casu habeat partem sicut alij custodes secreti et stetur accusationi ipsorum vel denunptiationem alisquius (sic) eorum usque in quantitatem decem soldorum sine alia probatione ab inde vero supra usque in quatraginta soldos credatur denunptiationi et relationi ipsius famuli cum uno teste socio vel custode et si Notarius dixerit et viderit sive scripserit se vidisse vel invenisse damnum dantem personaliter vel cum animalibus credatur sibi in totum et stetur dicto et scripture sue in predictis usque in quantitatem quinquaginta soldorum.

14 - Quod dictus Notarius non debeat se absentare 

toto tempore sui officij  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius non possit nec debeat se absentare ullo modo toto tempore quo steterit ad dictum officium a Civitate et comitatu Amelie, nec suus famulus sine expressa licentia dominorum Antianorum Civitatis Amelie ad penam Centum soldorum pro quolibet die quo se absentaverit.

15 - Quod dictus Notarius debeat d.nis Antianis populi 

suam familiam et ronzenum qualibet ebdomada assignare  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius qualibet ebdomada teneatur et debeat dominis Antianis populi Civitatis Amelie suam familiam et ronzenum quando esset opus et pactum retinendi, et se ipsum personaliter assignare et ipsam familiam et ronzenum per cancellarium Communis scribi facere ad penam viginti soldorum pro quolibet famulo et ronzeno et pro qualibet ebdomada qua non assignaverit ut dictum est. 

16 - Quod dictus Notarius penes Camerarium communis deponi 

faciat partem contingentem Custodibus 

et accusatoribus secretis  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat quamcunque quantitatem seu partem pene debende alicui custodi accusatori et denuntiatori vel domino rei ad petitionem ipsorum deponi facere penes Camerarium Communis predictj recipientem pro dicto custode denuntiatore et accusatore vel domino rei qui Camerarius teneatur ipsam partem dare et solvere illis pro quibus recepit ad petitionem dicti Notarij, et teneatur tamen dicto Notario in predictis attendere ad penam decem soldorum pro qualibet vice et de predictis dictus Camerarius nullam mercedem recipere possit ad dictam penam  Addentes quod ipse Camerarius predicta facere teneatur sub vinculo iuramentj et ad penam viginti soldorum pro qualibet vice. 

17 - Quod in damnis datis iuris solemnitas non servetur  R.ca

Item statuimus quod non sit conveniens in damnis datis iuris solemnitas servetur nec ordo iudiciarius quando probatum fuerit damnum datum per unum testem de visu puniatur in penis in ordinamentis et statutis contentis usque in quantitate Viginti soldorum et si probatum esset legitime per plures testes, salvo ubi specialiter inhiberetur. 

18 - Quod Notarius possit de similibus ad similia procedere  R.ca

Item statuimus quod ubi non esset declarata pena per presens statutum et per ordinamenta dictus notarius possit et debeat de similibus ad similia precedere.

19 - De pena metentium granum vel aliud bladum  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nulla persona audeat vel presumat in possessione alterius metere bladum cuiuscunque conditionis et si sit commune cum aliquo sine requisitione socij vel alij (corretto) partem habentis in dicto blado ad penam viginti soldorum pro quolibet fascio dicti bladi et nihilominus teneatur sibi damnum in duplum emendare et teneatur sacramento damnum passi usque in quantitatem viginti soldorum pro qualibet vice  abinde supra probetur legitime   Et si in accusatione facta de dicto damno dato non coneretur (per "contineretur") extimatio dicti damni, tamen auctoritate presentis statutj habeatur pro extimato ad rationem Viginti soldorum pro quolibet fascio dicti bladi.

20 - De pena colligentis olivas avellanas nuces vel aliquod 

genus pomorum  R.ca

Item statuimus quod si aliqua persona colligerit olivas avellanas nuces vel aliquod genus pomorum de re alterius solvat communi Amelie Viginti soldos den. pro qualibet vice qua contrafecerit, et damnum emendet domino rei in duplum et credatur domino rei si iuraverit se vidisse damnum dare et probaverit per unum testem de visu  Sed si iurare noluerit se vidisse damnum dare accusatum nec probaverit seu probare potuerit per unum testem et voluerit iurare predictos fructus vel aliquem ipsorum esse collectos ut dictum est puniatur qui colligerit si accusatus a domino rei sic facto in dicta quantitate quinque sold. tam de pena quod de emendatione damni  Si vero colligerit olivas sub olivo solvat medietatem dictorum penarum et damnum emendet in quolibet dictorum casuum ut supra dictum est  Si vero probaretur damum (sic) per duos testes solvat accusatus duplum dictarum penarum.

21 - De pena colligentis ficus fullones uvas de pergulis

stantibus in arboribus  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si aliqua persona colligerit ficus fullones uvas de pergulis stantibus in arboribus vel in pergulis extra vineam persica pira mala cerasa fiscines celza et hijs similia fructus de re alterius solvat pene nomine viginti sold. den. et damnum emendet domino rei in duplum et credatur sacramento domini rei et si iuraverit se vidisse usque in quantitatem decem soldorum si vero noluerit iurare se vidisse sed pro certo habere accusatum damnum dedisse huiusmodi puniatur et (per "ex") supradicto suo sacramento domini rei accusatus in quinque soldis si vero habuerit unum testem nec tamen iuraverit accusator damnum dantem vidisse puniatur accusatus propter huiusmodi sacramentum testis in decem soldis si vero Juraverit accusator de damno vidisse et probaverit per unum testem et (superfluo) puniatur accusatus in viginti soldis ac si legitime probavisset pro qualibet vice et quolibet genere fructuum, de Cerosis (sic) vero et fiscinibus solvat accusatus inquisitus et denunptiatus pro pena communi predicto quinque sold. den. 

22 - De pena incidentis vel succidentis aliquam 

arborem domesticam  R.ca

Item statuimus quod si aliqua persona inciserit seu subsciserit aliquam arbortem domesticam videlicet olivam pergulam ficum pirum malum cerosum (sic) amidolam (sic) nucem et avellanam solvat pro qualibet dictarum arborum quinque lib. den.  Si vero in ramis si quidem  omnes ramos inciserit solvat quatuor lib. si vero unum vel plures solvat viginti soldos pro quolibet ramo dummodo non possit trascendere penam qua punitur pro incisione totius arboris et damnum emendet domino rei in duplum et credatur sacramento domini rei seu accusatoris tantum  Custodis celatis usque in quantitatem Viginti soldorum pro pena communis et totidem soldos pro emendatione damni cum iuramento damnum passi cum uno autem teste credatur sacramento ipsius testis usque in quantitatem quatraginta soldorum et pro pena communis et pro emendatione damni usque in quantitatem triginta soldorum abinde supra probetur legitime, de alijs vero arboribus domesticis solvat medietatem dicte pene in quolibet predictorum casuum et damnum emendet ut sopra  Declarantes quod omnes arbores existentes in territorio cultivato habeantur et intelligantur et sint pro domesticis  De alijs autem arboribus solvat quctam ( corretto per "quartam") partem dicte pene vel penarum et damnum emendet patientj et credatur sacramento accusatoris de emendatione damni usque in quantitatem decem soldorum abinde supra pro emendatione damni credatur eidem accusatori cum uno teste usque in quantitatem Viginti soldorum abinde supra stetur extimationi faciende per duos bonos viros de contrata ubi damnum datum fuerit eligendos unum pro parte damnum passi et alium pro parte dicti Notarij vel per ipsum Notarium damnorum datorum  Jn omnibus vero casibus suprascripis in quibus creditur custodis celati sacramento domino rei cum uno teste de incisione arborum domesticarum credatur sacramento custodis celatj immediate (per "in medietatem") ipsarum penarum ut supra dictum est  Addentes quod dantes damnum in silva vel orto sancte Marie de annuntiate (agg. in fondo) de Michignano solvat pro pena communi predicto quinque lib. den.

23 - De pena damnum dantis in vinea  R.ca

Quia temporibus retroactis in vineis aliorum multipliciter damnum illatum esse comperimus ad obviandum predictis et ut damnum dantes arceantur decetero ab illatione dicti damni Statuimus et ordinamus quod (omesso "nullus") personaliter vel cum canibus venando vel alio modo intret vineam alicuius temporibus quibus vines est plena uvis et infrascriptis precipue videlicet de mensibus martij Aprilis maij Junij Julij Augusti Septembris et octobris vel aliquo ipsorum mensium nec damnum det vel dare debeat ipsis vineis personaliter vel cum canibus seu alijs bestis et si quis contrafecerit intrando pro solo introitu puniatur in quatraginta sold. et si cum canibus etiam damnum non faciendo puniatur in duplum ducentes ipsos canes et si damnum dederit quis in dictis vineis coligendo uvas existentes in eis si de die pro qualibet vice  quam quis ipsum (agg. a lato) damnum dederit coligendo uvas acerbas vel maturas condemnetur et puniatur in centum sold. den.  Et si de nocte condemnetur in duplum  Et si dicti Canes per ipsam vineam damnum dederint in vinea predicta pro qualibet vice ultra penam dicti ingressus ipsos canes condemnetur et puniatur pro quolibet cane damnum dantem in quatraginta sold. de die et in duplum de nocte in quolibet dictorum casuum damnum inferens personaliter vel cum canibus vel simil (per "simul") cum eis et emendet damnum passo duplum   Alijs vero temporibus et mensibus quam supra expressis et nominatis si quis contrafecerit condemnetur et puniatur in quarta parte dictarum penarum in quolibet casuum predictorum et in emendatione damni illatj  Et ad hoc ut dictj damnum dantes puniantur de predictis et eorum delicta non remaneant impunita  volumus et firmamus quod juramento domini (agg. a lato) Vinee in qua damnum datum fuerit in casibus supradictis vel in qua fuerit introitus factus cum probatione unius testis et habeatur pro plena et legitima probatione omnium predictorum   Et si testem habere non posset quod sufficiat quis (stat. 1441: "eius") Juramentum  in quolibet dictorum casuum usque in quantitatem quatraginta soldorum et quod etiam usque in dictam quantitatem sufficiat Juramentum famuli dicte vinee maioris quattuordecim annis   Et quod si quis invenerit dictos canes seu porcos in vinea possit et valeat ipse et laborator vel famulj vel eius filij dictos canes et porcos vel alterum ipsorum et quemlibet eorum capere percutere vulnerare et etiam occidere sine pena non obstante aliquo statuto vel ordinamento Communis Amelie quod in contrarium loqueretur  Et si quis damnum dederit in dicta vinea dictis mensibus vel aliquo ipsorum cum porco scrofa equo Jumenta asino vel asina bove Vaccha et capra et hijs similibus sive de die sive de nocte  puniatur et condemnetur pro quolibet eorum in dictis penis et qualibet ipsarum et in emendatione dictorum damnorum sicut de cane superius est expressum et quod nullus possit vel debeat ad Civitatem Amelie ducere vel portare absque licentia Notarij damnorum datorum etiam de sua propria vinea seu possessione aliquam quantitatem uve (corretto) vel agreste ultra duos rampazos pro qualibet vice ad penam quinque soldorum pro quolibet rampazo ultra dictos duos rampazos  Et quod ille qui portaret duos sicut superius est permissum iuret et Jurare debeat ad sancta dei evangelia quod de sua possessione portat vel sui domini et aliter puniatur pena predicta pro quolibet dictorum rampazorum et dictum capitulum banniatur primo mense officij dicti Notarij ad penam decem lib. notario supradicto si negligens fuerit in fieri faciendo dictum bannimentum. 

24 - De pena damnum dantis in orto vel casali  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si quis vel si qua persona personaliter damnum dederit in orto vel Canepina broco seu lino condemnetur et puniatur per ipsum Notarium pro qualibet vice de die in centum soldis de nocte autem in duplum  Et quod si quis vel si qua personaliter damnum dederit in casali coligendo de dicto casali avellanas amidolas (sic) vel fullones seu rancies alia existentia in dicto Casali condemnetur et puniatur immediate dicte pene et si cum bestijs quibuscunque quis damnum dederit in dicto orto canepina broco seu lino pina(cancellato) calpistando vel pascendo vel in fructibus existentibus in dicto orto condemnetur et puniatur et puniri debeat pro qualibet bestia ovina porcina cavallina asinina et caprina si de die in Viginti sold. pro alijs vero bestijs in quinque sold. pro qualibet (omesso "vice") de Nocte autem in duplum  Declarantes quod casala intelligatur dummodo sint in eo tre arbores alivarum (sic) ficuum seu vituim (sic) ad minus.

25 - De pena accipientis palos cannas vel forcellas  R.ca

Item statuimus quod si quis acceperit palos cannas vel forcellas vel quecunque ligna de vinea vel canneto alterius vel de casalibus solvat pro banno communis Amelie quatraginta soldos pro qualibet vice et credatur sacramento domini rei accusatoris vel denunptiatoris et damnum emendet  Nulli tamen liceat deferre de foris (omesso "in collo") vel in capite palos vel forcellas ad Civitatem Amelie a Kalendis Novembris usque ad Kalendas Maij sine licentia dicti Notarij ad penam decem soldorum pro quolibet contrafaciente et vice qualibet  Si quis vero acceperit saramentos de vinea vel casalibus solvat pro banno vice qualibet communi predicto viginti soldos et damnum emendet patienti. 

26 - De pena damnum dantis studiose cum bestijs  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si quis damnum dederit cum animalibus studiose in bonis alicuius videlicet in sodo culta magese et silvis calpestando pasciendo (sic) vel alio modo condemnetur et puniatur custos dictarum bestiarum in quatuor den. pro qualibet pecude, et in sex den. pro qualibet capra vel porco, et pro quolibet animali grosso ultra predicta animalia in duodecim den., et si domino dicte rei prohibente vel laboratore vel filio, dictum damnum fuerit illatum, condemnetur et puniatur damnum inferens in duplum in quolibet dictorum casuum et quod sit licitum domino rei vel laboratori vel filio et etiam famulo dictas bestias damnum dantes que non peritaverent subiectis communi Amelie capere et officiali communis Amelie presentare detenendas occasione predicta mandato dicti Notarij quousque dominus dictarum bestiarum solverit communi Amelie condemnationem factam vel facienam de eis et penam debitam pro dictis bestijs et exitimationem domino damnum passo,  Et si quis cum predictis seu animalibus damnum dederit seu per ipsa animalia dari fecerit in aliquo campo vel re alterius bladato seu bladata qui vel que non sit casale vel vinea seu ortus de quibus supra provisum est condemnetur pro qualibet vice et puniatur dominus dictarum bestiarum seu custos earum in duplum penarum superius contentarum   Et hec locum habeat (sic) a Kalendis Novembris usque ad Kalendas martij proxime venturi quo tempore ipsum bladum est parvum, a dictis vero Kalendis martijs usque ad mensem Novembris tunc proxime futuri condemnetur et puniatur dominus bestiarum seu custos earum damnum dantium in dicta re bladata pro qualibet bestia pecudina in duodecim den. pro qualibet bestia caprina et porcina  decem et octo den. pro qualibet bestia grossa supradicta in quinque sold. 

27 - De duplicatione penarum et mitigatione 

in damnis datis  R.ca

Statuimus et ordinamus quod contra omnes et singulos delinquentes damnum dando in rebus alterius personaliter vel cum bestijs noctis tempore condemnatio fieri et condemnari debeat in pena dupli eius pene que statuta esset pro ipso damno ubi alias de die datum vel illatum fuisset ita quod duplicetur pena damnum danti vel damnum facientj dari in aliqua re cum bestijs dicto tempore noctis ubi non esset spetialiter dicta pena provisa in casu occurrente per formam statuti loquentis de dicto damno  Et (omesso "ut") damnum dantes dicta damna confiteantur et confiteri volentes statuimus et ordinamus quod si quis damnum dederit personaliter vel cum bestijs et accusatus vel denuntiatus seu inquisitus de predictis sponte fuerit confessus ipsum damnum eidem sic confitentj sponte remittatur et remissa intelligatur quarta pars pene resultantis ex dicto damno ex forma statuti loquentis de ipsa materia et ratione pacis vel solutionis infra terminum nullam remissionem habeat vel consequatur non obstante statuto quod in contrarium loqueretur.

28 - De pena damnum dantis in silva bannita  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si quis inciserit in silva bantita solvat pro banno communis Amelie viginti sold. pro qualibet salma et si amputaverit cerquastrellas vel alias arbores non (agg. sopra) domesticas existentes in ipsa silva solvat pro qualibet cerquastrella vel arbore non domestica decem soldos et credatur sacramento accusatoris usque in quantitatem decem soldorum et pro emendatione damni usque in quantitatem decem sold. et abinde supra sacramento accusatoris cum uno teste et probetur , habeatur pro plena probatione et legitima   Addentes quod (omesso "si")  silva non fuerit etiam bannita et placuerit domino silve solvat quilibet incisor et in quolibet dictorum casuum medietatem penarum predictarum.

29 - De pena portantis uvas sine licentia dicti Notarij  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nulla persona audeat vel presumat deferre uvas absque licentia dicti Notarij nisi ut superius est provisum et qui contrafecerit solvat pro banno pro quolibet raspo vel rampazo usque in quinque rampazos duodecim den. pro quolibet rampazo, usque ad decem et abinde supra quinque soldos pro quolibet  Salvo quod unicuique liceat uvas de sua vinea portare in Vigilia Sante Marie de mense Augusti S.ti Laurentij et S.ti Bartholomei sine licentia et banno absque pena, et quod dictus Notarius possit et teneatur et debeat super predictis inquirere et rimare ad Januas extra Civitatem Amelie ubicunque vel ubi videbitur et penas et banna a (agg. sopra) contrafacientibus exigere de facto et in communi facere devenire summarie et qui non permiserit se rimari a dicto Notario vel familiare ipsius solvat nomine pene communi predicto pro qualibet vice viginti soldos de facto auferendos  Salvo quod dictus Notarius et eius familiaris non possit pro predictis aliquam mulierem tangere personaliter vel ullo modo, sed Canistram guluppatas et gregnum sibi facere demonstrari et in terra poni.

30 - Quod nullus portet nuces alea sic) amigdolas avellanas

cicios vel aliqud genus leguminis  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nullus audeat vel presumat secum portare extra possessionem suam nuces aleos nudeos (st. 1441: "nucleos") amidolas avellanas cicios nec aliquod genus leguminis a Kalendis Junij usque ad Kalendas (cancellato) festum Sancte Crucis de mense septembris ad penam quinque sold. pro quolibet et pro qualibet vice sine licentia dictj Notarij possit tantum unusquisque cum licentia ipsius Notarij a sua possessione libere absque pena aliqua portare.

31 - De pena damnum dantis cum pecudibus  in blado

vel legumine  R.ca

Item statuimus et ordinamus ac presenti statuto firmamus quod si pecudes alterius damnum dederint in blado vel legumine alterius a tempore facte sementis usque ad Kalendas martij custos earum seu quis eas tenuerit solvat pro banno Communis Amelie pro qualibet pecude sex den. et idem dicimus de Cultis signatis usque quo fuerit factum fenum et messum a Kalendis vero martij usque ad factas messuras solvat duplum dicte pene si vero in canapina lino ortu vel vinea solvat pro qualibet pecude agno vel castrato duodecim den. et damnum emendet patienti in utroque casu  Addentes si quis signa abstulerit removerit de cultis signatis et dederit damnum in dictis cultis cum aliquo genere animalium solvat et solvere teneatur penam dupli pro quolibet animali seu bestia.

32 - De pena damnum dantis cum bove asino equo iumenta

in blado alterius  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si bos equus iumenta vel asinus alicuius damnum dederit vel pascuaverit in blado alterius vel in terra seminata a tempore facte sementis usque ad Kalendas Martij solvat custos dictorum animalium vel alterius ipsorum duos soldos pro quolibet et pro qualibet vice, si vero a dictis Kalendis usque ad factas messuras solvat duplum dicte pene si damnum dederint in arboribus domesticis ficibus et olivis solvat pro quolibet dictorum animalium et vice qualibet decem soldos et damnum emendet patienti in duplum.

33 - De pena damnum dantis cum pris (per "capris") biccis

porcis vel scrofis  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si capra bicchus porcus vel scrofa damnum dederit in blado vel legumine a tempore facte sementis usque ad Kalendas Martij solvat custos eius seu qui eas pascuerit videlicet pro qualibet capra vel biccho duodecim denarios, pro quolibet porco vel scrofa decem et octo denarios a dictis vero Kalendis usque ad factas messuras solvat duplum dicte pene.

34 - De pena damnum dantis cum pullis et anzeribus  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si pulli vel anzeres damnum dederint in vinea vel in orto seu in pergulis tempore uvarum et quo uve pendent acerbe vel mature in dictis vineis et pergulis, et dominus rei vel aliquis de sua familia vel famulus dicti domini seu laborator invenerit eas damnum dare possit eas impune occidere et proicere si vero non occiderit solvat damnum (per "dominus") dictorum pullorum vel anserum pro quolibet et qualibet vice sex denarios si vero in alijs locis damnum dederit solvat tres denarios pro quolibet et vice qualibet. 

35 - Quod unicuique liceat animalia que invenerit damnum dare

sua auctoritate apprehendere tenere et Curie presentare  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod unicuique liceat quecunque animalia invenerit damnum dare si fuerint sine custode vel etiam cum custode sua auctoritate apprehendere et tenere et ad curiam ea die vel sequenti presentare sine pena et banno et predicta locum habeant et intelligantur de domino rei vel aliquis de sua familia famulo vel laboratore ed si ad curiam duxerit non restituatur nisi dominus vel custos ipsorum vel qui ea tenuerit penam contingentem dicto Communi solverit et damnum emendaverit domino rei   Et quicunque fuerit inventus dare damnum in possessionibus alterius cum animalibus vel sine animalibus, ac et pasculando et noluerit dicere nomen suum illi qui interrogaverit vel nomen quod habet et unde sit et cuius filius solvat pro banno communis (sic) predicto Centum sold. den. pro qualibet Vice qua contrafecerit et de predictis stetur sacramento accusatoris dummodo Juraverit in suo loco proprio vel laborerio invenisse  Et si quis dicta animalia sic inventa apprehenderit et infra dicta tempora Curie non assignaverit vel presentaverit solvat pro banno communi Amelie Centum sold. et dicta Animalia domino ipsorum restituat omnia vel ipsorum extimationem de qua credatur domino dictarum bestiarum pastori vel socio juramento premisso.

36 - De pena facientis viam traversam per possessionem 

alterius  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod quicunque fecerit viam traversam sine animalibus per terram non seminatam, si per viam transire possit et terra esset culta solvat pro pena quinque soldos sed si esset prohibitum a (agg. sopra) domino rei solvat duplum si vero per terram seminatam solvat decem soldos si vero cum bestijs solvat duplum pene et possit accusari non solum a domino rei sed a Custode celato et quando a dicto Custode celato solveretur (per "accusaretur") solvat medietatem dicte pene eo casu cum fecerit traversam dummodo sint firma alie pene in alijs casibus provise ex forma statutorum pro introitibus et traversis in quibus provisionibus et casibus expressis non intelligatur nec sit derogatum per presens statutum quod remaneat firmum in casibus specialiter non provisis per alia statuta.  Addicientes quod transiens per terram sodam cum arboribus vel sine et cum bestijs vel sine bestijs ad penam aliquam non teneatur nec astringi possit ac etiam quod pro via traversa undecunque , Aucupatores et venatores ad penam aliquam cogi vel costrigni non possit (sic)  exceptis vineis in quibus essent uve vel agre (per "agreste") per quas tunc temporis minime intrare nec transire liceat quo quo modo.

37 - Quod unicuique liceat tempore brige attraversare  R.ca

Item statuimus quod tempore brighe cavalcate vel rumoris per loca possessiones et bona aufugere transire et transitum facere cum bestijs vel sine bestijs liceat sine pena dummodo damnum illatum emendet.

38 - Quod quilibet tenens canem teneatur uncinum apponere 

R.ca

Item statuimus et ordinamus quod quilibet tenens canem quando dictus canis iverit vel steterit extra Civitatem Amelie de mensibus Augusti sempembris et octobris debeat apponere uncinum unius summissi (?) ad collum dicti canis ad penam quinque soldorum pro quolibet cane et vice qualibet qua fuerit accusatus vel inventus per dictum Notarium vel eius famulum.

39 - Quod porci scrofe et porcelli extra Civitatem Amerie 

debeant portare troppum seu bostonem(sic)  R.ca

Item statuimus quod porci scrofe vel porcelli extra Civitatem Amelie debeant portare uncinum ligatum ad collum sive troppum vel bastonem unius pedis de mensibus Julij augusti Septembris et octobris et quotiens contrafactum fuerit pro quolibet porco scrofa vel porcello qui ipsos tenuerit vel costodierit vice qualibet duos soldos solvere teneatur, porcelli autem et porchette de dicta portatione uncini et tropi excludantur et remaneant in providentia dicti Notarij qui sint porchette et porcelli et de predictis teneatur dictus Notarius contra delinquentes quolibet dictorum mensium inquirere.

40 - Quod porci scrofe vel capre (omesso "ac pecudes) non vadant

sub ficubus olivis vel quercubus tempore fructuum  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod tempore quo erunt ficus olive et glandes porci scrofe capre et pecudes non discurrant sub arboribus dictorum fructuum vel aliqua ipsarum ad penam quinque soldos pro quolibet dictorum animalium et vice qualibet porcelli porchette caprette vel agni pro qualibet teneatur(sic)  ad penam sex denariorum et in utroque casu damnum emendetur patienti in duplum ("in duplum" non si giustifica).

41 - De pena mittentium pecudes inter barcones  R.ca

Item statuimus quod nulla persona audeat mittere pecudes in terra ubi barcones mete grani vel alterius bladi vel leguminis existerent et qui contrafecerit solvat pro pena communi Amelie si damnum dederint in ipsis barconibus vel aliquo predictorum vel gregnis pro qualibet pecude et vice qualibet qua contrafecerint duodecim den., si vero in ipsis barconibus damnum non dederint pro solo Jntroitu solvat pro qualibet pecude et qualibet vice sex den. aliquo non obstante,  Si vero predicta commiserint equi Jumente boves asini porci scrofe capre bicchi et hijs similia pro quolibet ipsorum et vice qualibet si damnum dederint solvat dominus ipsarum decem soldos si vero damnum non dederint in ipsis barchonibus metis vel gregnis vel aliquo loco solvat quinque soldos. 

42 - De pena mittentium porcos in tregis s.ti Secundi et

s.ti Petri  R.ca

Item statuimus quod nullus mittat porcos vel scrofas intus tregiam sancti Secundi et sancti Petri ad penam quinque sold. pro quolibet dictorum animalium et vice qualibet.

43 - Quod in omnibus casibus dominus colonus et eorum

filij possint accusare (sic)  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod in omnibus prefatis casibus liceat accusare domino rei colono vel laboratoribus et predictorum filijs.

44 - Quod dictus Notarius faciat reinveniri omnia sciaquatoria 

R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur jnvenire et reinveniri facere sciacquatoria per que solita essent vel est aqua discurrere ad petitionem cuiuscunque petentis et reducere in anticum(sic) statum ita quod possit aqua et quicquid consuetum erat discurrere per ea libere transire ita quod non possit inundatio sive aqua per ea discurrens redundare ullo modo ad revidendum predicta teneatur dictus notarius inquisitionem facere summarie seu examinationem facere inter vicinos loci ubi occupata seu reinventa essent dicta sciaquatoria et quod quilibet teneatur dicto Notario in predictis obedire   Et si quis contrafecerit solvat pro banno Communis Amelie decem lib. pro quolibet et qualibet vice quam penam dictus Notarius possit de facto contrafacientj auferre. 

45 - Quod ubi non esset specificata quantitas credatur sacramento

 accusatoris vel denuntiatoris vel domini rei  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod in omnibus casibus sive statutis in quibus non esset specificata quantitas credatur sacramento accusatoris vel denuntiatoris vel domini rei tam pena quam emendatione damni usque in quantitatem Viginti soldorum abinde supra usque in quantitatem triginta soldorum cum uno teste, et abinde probetur legitime et omnia et singula damna in quolibet predictorum capitulorum damnum dantes teneantur et debeant damnum passo integraliter emendare et extimationem solvere ut superius est expressum  Et simili modo stetur et credatur sacramento et probationi predictis ut dictum est de pena declaranda pro dictis damnis communi prefato salvo capitulo quod loquitur de pena colligentium uvas supra posito quod capitulum sit in qualibet parte sui.

46 - Quod omnes pene duplicantur forensibus contumacibus

et de nocte committentibus damnum  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod omnes et singule pene in omnibus et singulis capitulis sopra et infra positis et scriptis et in omnibus supra et infra scriptis casibus duplicentur et duplicari debeant videlicet in omnibus contumacibus et omnibus forensibus et omnibus committentibus predicta de nocte et noctis tempore.

47 - Quod dominus rei possit dare licentiam de bonis suis  R.ca

(Manca il capolettera "I")tem ordinamus et volumus quod dominus rei possit dare licentiam quibuscunque voluerit suis per mensem tantum specificando de quibus bonis dominus rei dedit licentiam et credatur sacramento domini rei dantis licentiam et non possit dari licentia de omnibus bonis generaliter et (manca "si") sub tali forma daretur licentia predicta non valeat ullo modo.

48 - Quod guardiani facti per adiacentes debeant dicto Notario

accusare  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod quicunque guardianus fuerit electus vel factus per adiacentes alicuius contrate vel alicuius Castri Civitatis Amelie teneatur et debeat dicto Notario accusare et denuntiare omnes quos viderit seu invenerit damnum dare cum bestijs et sine credatur et stetur sacramento accusatoris ipsius si esset custos celatus et habeat quartam partem omnium et singulorum bonorum qui guardiani teneantur se representare coram dicto Notario semel in qualibet ebdomada, et dictus Notarius damnorum datorum teneatur et debeat huiusmodi guardianos facere comparere in dicto termino et recipere sacramentum ab eis quod denuntient omnes quos invenerint sive viderint damnum dare in bonis alterius. 

49 - De pena abeverantis aliquod animal in fontibus quibus 

homines utuntur ad bibendum  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nemo audeat vel presumat adbeverare aliquod animal in aliquibus fontibus quibus homines utuntur ad bibendum ad penam quinque soldorum pro quolibet et qualibet vice nec in ipsis fontibus balneare ad penam Centum soldorum nec pedes ibi lavare ad penam Vigintj soldorum nec aliquid turpe seu turpitudinem facere ad penam quinque soldorum pro quolibet et vice qualibet et idem dicimus de mulieribus facientibus contra predicta et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et teneantur(sic) in credentia et habeat quartam partem banni   Et predictus Notarius teneatur contra predictos contrafacientes in predictis inquirere et repertos culpabiles punire secundum formam superius expressam  Et hoc locum habeat in fonte S.ti Secundi in fonte Aque sancte in fonte porcelli et in fonte nucichie, in alijs vero fontibus si quis aliam turpitudinem fecerit solvat pro banno communi Amelie quinque sold. pro quolibet contrafaciente et pro qualibet vicem quolibet predictorum casuum,   Nec in puteis platee aliquis audeat mittere aliquod vas scotimatum (sic) vel incalcinatum vel tintum vel aliquam aliam turpitudinem  seu lutum ad dictam penam quinque soldorum et pro quolibet et vice qualibet  Et dictus Notarius teneatur vinculo Juramentj et ad penam decem lib. qualibet ebdomada inquirere et supradicta non fecerit, et in aliquo predictorum fuerit negligens in dictam penam decem lib. ipso facto incurrat. 

50 - Quod nulla persona ammollet vel lavet aliquam pellem

prope aliquem fontem

Item statuimus quod nulla persona audeat vel presumat lavare vel admollare aliquam pellem prope aliquem fontem per spatium triginta pedum nec aliquem pannum ad penam quinque soldorum nec mittere in ipsos fontes aliquod caldarellum scotanatum tintum vel calcinatum nec aliquod vas turpitudinis vel lutum ad penam decem soldorum pro quolibet et qualibet vice et habeat dictus Notarius vel famulus eius quartam partem dicte pene et si in predictis fuerit negligens penam Jncurrat ipso facto decem librarum.

51 - De purgatione et mundatione fontis porcelli S.ti Secundi

nucicchie aque sancte montis labri  R.ca 

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat facere purgari et purgari (sic) infrascriptos fontes semel infra sex menses ad minus  Silicet (sic) fontem porcelli Fontem Sanctj Secundi Fontem Nucichie Fontem aque sancte Fontem Montislabri et etiam Fontem qui est in via qua itur Narneam iuxta dictum montem expensis communis Amelie  Et predicta teneatur dictus Notarius fieri facere vinculo Juramenti et ad penam Viginti soldorum de suo salario pro quolibet fonte et quolibet semestri quo fuerit negligens in predictis   Addentes quod quilibet mundator dictorum fontium sit exentus a costodijs faciendis. 

52 - De requisitione Fontium facienda per dictum Notarium  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat ad petitionem cuiuscunque requirere et videre alios quoscunque fontes ut sibi narratum fuerit per aliquem et ipsos fontes actari facere per adiacentes ipsorum fontium expensis ipsorum adiacentium et quilibet ex dictis adiacentibus teneatur sibi obedire ad penam quinque soldorum pro vice qualibet.

53 - Quod cuilibet liceat pascuare in bonis non accatastis (sic)  R.ca

Item ordinamus quod cuilibet liceat cum bestijs In quibuscunque bonis non accatastatis in Catastis Communis Amelie vel quibus non solvitur datium Communi Amelie sine pena et banno dummodo cum ipsis bestijs damnum non inferat in arboribus domesticis bladis leguminibus fructibus arboribus in eis existentibus non obstantibus aliquibus statutis que directe vel per obliquum vel vigore vel favore alicuius rei vel cause vel privilegij que in contrarium loquerentur  Et hoc non locum habeant in bonis et possessionibus clericorum et Ecclesiasticarum personarum.

54 - Quod dictus Notarius faciat purgari qualibet ebdomada 

omnes stratas silicatas  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat omnes vias silicatas et non silicatas tam publicas quam vicinales et plateas existentes infra muros Civitatis Amelie mundari et purgari facere qualibet ebdomada et ipsas mundatas et purgatas manutenere sine aliquo ingomeramine vel impedimento et ipsas et quamlibet ipsarum personaliter requirere et contra inobedientes procedere et repertos culpabiles punire et condemnare vice qualibet in quinque soldos (sic) (omesso "et") credatur relactioni dicti Notarij et suorum familiarium   Et omnes et singulas vias intus et extra dictam Civitatem Amelie ad petitionem cuiuscunque petentis actari facere ad penam decem lib. den. de suo salario.

55 - Quod dictus Notarius teneatur omnes vias silicatas

intus et extra Civitatem manutenere  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat vias silicatas intus et extra Civitatem Amelie manutenere et reactari facere et siliciari ubi distructe et vastate essent usque in amplitudinem decem pedum per adiacentes ipsarum viarum pro ut sibi videbitur expedire et ut opportunum et decens fuerit ad petitionem cuiuscunque petentis et qui in predictis dicto Notario non obediverit solvat pro banno communi Amelie pro quolibet et vice qualibet quinque soldos et vias intus Civitatem et burgos mundari et purgari facere qualibet ebdomada.

56 - Quod dictus Notarius teneatur omnes vias videre et requirere

publicas et vicinales et loca ubi fuerint vie  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur videre requirere omnes et singulas vias publicas et vicinales et loca ubi iam fuerunt vie que essent aliquibus ingomeraminibus occupate intus et extra Civitatem Amelie et ipsa ingomeramina facere removeri et ipsas vias aperiri et exoccupari at etiam allargari et ubi apprehense essent non obstante tempore prescriptionis terminari facere ubi sibi videbitur et placuerit et sepes superius stratis pendentes facere incidi et levari secundum formam statutorum per dictum terminum prefigendum ad penam centum soldorum pro quolibet et qualibet vice.

57 - Quod dictus Notarius teneatur suprastites(sic) viarum

prestare auxilium consilium et favorem  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si in aliqua parte statutorum vel ordinamentorum communis et populi Civitatis Amelie continetur quod aliqua via in aliquo loco deberet fieri nova vel ampliari intus vel extra Civitatem Amelie per aliquem vel aliquos suprastantes dictus Notarius teneatur et debeat dictis suprastitibus prestare auxilium consilium et favorem et eisdem precipere quod dictum opus deducatur ad effectum et penam ponere et exequi.

58 - Quod si aliquis esset infamatus quod consueverit damnum

dare in bonis de foris dictus notarius debeat mandare

quod non discedat  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si aliquis esset infamatus dicto Notario quod consueverit damnum dare personaliter in bonis de foris dictus Notarius possit teneatur et debeat mandare tali infamato quod ad penam quinquaginta soldorum non debeat extra Civitatem Amelie exire absque licentia Notarij predictj et si exiret dictus talis infamatus sine licentia dictj Notarij et inventus fuerit portare aliquos fructus vel olera secum puniatur vice qualibet in decem soldis ultra penam sibi impositam per dictum Notarium pro dicta portatione et credatur sacramento cuiuslibet denuntiantis usque in quantitatem decem soldorum et teneatur in credentia et habeat quartam partem banni   Et ad probationem dicti diffamati sufficiant quinque testes fide digni quorum testium nomina sint secreta et ad petitionem cuiuscunque dictus Notarius teneatur inquisitionem facere de tali diffamato et eius nomen teneatur in credentia.

59 - Quod dictus notarius teneatur singulis mensibus provideri

in generali consilio summas omnium introituum  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat singulis mensibus in consilio generali (agg. a lato) dicte Civitatis assignare et pandere summam omnium introituum proventorum in communi ex suo officio, et contra contumaces ferre sententias in scriptis ad penam decem lib. de suo salario. 

60 - Quod ubi presens statutum (omesso "non") loquitur

servetur statutum Communis  R.ca

Item ubi dictum presens statutum non loquitur per dictum Notarium servetur forma statuti communis populi Civitatis Amelie quod de tali delicto vel maleficio loqueretur. 

61 - Quod dictus Notarius teneatur et debeat quolibet die

dominico de mane et de sero ire ad portas ut nullus

portet ligna vel lapides  (manca "R.ca")

Item statuimus et ordinamus ad hoc ut sanctissimi dies dominici custodiantur quod dictus Notarius vinculo Juramentj ad penam decem lib. de suo salario teneatur et debeat omni die dominico de mane et de sero ire ad portas Civitatis Amelie et (per "ut") nullus portet ligna vel lapides ad Civitatem predictam et quos invenerit portare vel portari facere solvant quinque soldos pro qualibet salma, que et quos eidem de facto accipere teneatur et de predictis per aliquem officialem dicte Civitatis nulla licentia exhibeatur. 

62 - De pena facientis herbas in vinea orto vel canneto  R.ca

Item statuimus quod si aliquis fecerit herbam in vinea plena uvis in canneto vel orto alicuius solvat pro banno communis Amelie Viginti soldos et damnum emendet in duplum, post vendembias autem si quis herbas fecerit in predictis medietatem pene predicte solvere teneatur et eidem de pampina dicimus, et de predictis credatur sacramento domini rei vel eius familiaris vel laboratoris vel filij quas penas solvere teneatur contrafaciens in quolibet dictorum casuum non derogando alijs penis ordinatis per alia capitula statutorum contra intrantes et damnum inferentes in dictis locis vel aliquo ipsorum.

63 - Quod si aliquis accusatus de damno dato cum bestijs iurare voluerit se non habere bestias non teneatur ad penam  R.ca

Item statuimus quod si aliquis fuerit accusatus vel denuntiatus de damno dato cum bestijs et talis accusatus voluerit iurare non habere bestias de quibus accusatus esset et alias bestias non pasculasse tempore damni datj et (superfluo) quod non teneatur ad penam nisi de hijs quas dixerit se habere et pasculare  Sed si talis iurans esset repertus in mendacio solvat quadruplum pene predicte. 

64 - Quod dictus notarius teneatur ad petitionem cuiuscunque

petentis per inquisitionem procedere de omni damno dato  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius ad petitionem cuiuscunque petentis teneatur per Jnquisitionem procedere de omni damno dato et repertos culpabiles punire secundum formam statuti de tali damno loquentis ad penam decem lib. de suo salario.

65 - Quod dictus notarius teneatur omnes vias et plateas ad 

petitionem cuiuscunque petentis facere disgomberari  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat omnes vias tam publicas quam vicinales et etiam plateas alia loca communia inter aliquos convicinos vel consortes facere disgomerari ad petitionem cuiuscunque petentis et quicunque tenet aliquod predictorum locorum occupatum vel supra apprehensum sive (st. 1441: "sine") edificio vel lignis lapidibus vel terra pleno vel talis (st. 1441: "scalis") tam lignorum quam lapidum vel etiam si occupasset omnibus istis ingomeraminibus vel parte ipsorum vel aliquo alio ingomeramine aliquem predictorum locorum teneatur et debeat elevare et disgomerare in (st.1441: "infra") decem dies postquam sibi mandatum fuerit per dictum Notarium (omesso: "ad penam decem libr. den. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice qua fuerit per dictum Notarium") preceptum, quam penam dictus Notarius habita examinatione sumarie (sic) sine aliqua declaratione convicinorum possit et debeat a contrafaciente de facto auferre et a predictis vel impredictis (sic) consilium sapientis (omesso "peti non possit") et predicta banniantur in locis consuetis Civitatis Amelie. 

66 - Quod nullus habeat coaclam vel foramen coacle

in aliquo loco publico  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nulla persona audeat vel presumat habere vel tenere aliquam coaclam seu ascium (raccolta?) coacle vel foramen in loco palam vel hijs similes ita quod possit convicinis turpitudo exiens vel descendes exinde impedimentum vel fetorem prestare et si aliquis haberet debeat ipsos reclaudere tertia die post post (ripetuto) publicationem huius statuti ad penam quinque lib. pro quolibet et vice qualibet que fuerit preceptum alicui per dictum Notarium et ad discernendum predicta sive ad probationem omnium predictorum sufficiat probatio (cancellato) provisio et discretio Notarij et quod nullus audeat vel presumat etiam habere aliquam coalam (sic) iuxta aliquam viam vicinalem vel iuxta aliquod inchiostrum(?) vel iuxta aliquem vicum vie vel iux (sic) aliquod sciacquatorium ad dictam penam pro quolibet et vice qualibet qua fuerit alicui preceptum et quod dictus Notarius possit et debeat contrafacientibus dictas penas auferre de facto in quolibet predictorum casuum et si negligens fuerit penam incurrat Vigintiquinque lib. de facto auferendam.

67 - De pena coligentis glandes de quercubus alienis  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nulla persona audeat vel presumat colligere glandes de quercubus alicuius sine licentia domini rei ad penam decem soldorum et vice qualibet liceat tamen cuilibet colligere de fructibus pendentibus super possessione sua quos possit accipere manu vel uncino et fructibus(sic) cadentes in possessionem ipsius sine pena et banno  Sed si ex arbore aliena caderent fructus in possessionem alienam dominus arboris sine licentia domini rei non possit colligere de ipsis fructibus in terra aliena sic stantibus et qui contrafecerit solvat tantam penam quantam solveret si colligisset in arbore aliena.

68 - Quod dictus Notarius teneatur facere omnes logias 

 existentes in vijs publicis elevari  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat facere elevare omnes logias existentes super vijs publicis vel vicinalibus nisi fuerit (sic) in altitudine decem pedum et abinde supra unicuique licitum sit logiam retinere.

69 - Quod dictus Notarius teneatur facere reactari 

omnes vias publicas  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat omnes vias publicas facere reactari et allargari usque in amplitudinem decem pedum extra civitatem Amelie et ipsas facere siliciari exiampliari (per "explanari") et dirigi et aqua (sic) ipsarum viarum facere recipi ab ijs (sic) quorum essent possessiones stantes vix vias et maxime ab hijs per quorum possessiones dicta aqua labere consuevit   Et quilibet teneatur in predictis dicto Notario obedire et qui non obediverit dicto Notario solvat communi predicto vice qualibet Viginti sold.

70 - Quod si aliquis fuerit inventus noctis tempore in vineis alterius

 presumatur damnum dare (st. 1441: "dedisset")  R.ca

Item statuimus et odinamus quod si aliqua persona noctis tempore fuerit inventa in Vineis seu possessionibus alterius presumatur dare damnum et puniatur vice qualibet in quatraginta soldis et quilibet possit denuntiare et accusare et habeat medietatem bannj et teneatur in credentia  Si vero dictus Notarius vel eius familiaris aliquem invenerit in vinea ipsum capere possit personaliter et dictum talem inventum ducere et de palatio dictus talis sic inventus non se absentet nisi primo solverit penam predictam et damnum passo emendaverit in duplum.

71 - De pena damnum dantis in bonis alterius presente

et Jnhibente domino rei  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si quis damnum dederit in bonis alterius presente et inhibente domino rei solvat quadruplum pene contente in capitulo de tali damno loquente et credatur sacramento talis inhibentis usque in quantitatem viginti soldorum pro pena communis  Sed hoc non habeat locum in casibus specialiter provisis sed (per "et"?) ipse provisiones speciales serventur et servari debeant per ipsum Notarium etiam si maiorem penam contineant aliquo non obstante.

72 - Quod nullus ortulanus possit cambiare cetrones cepas

cucurbitas vel aliquos fructus ad gregnas grani  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nullus hortulanus possit et debeat vendere vel cambiare cetrones, cepas cucurbitas vel aliquos fructus sui ortj (corretto) recipiendo recipiendo (ripetuto) pro pretio vel cambio dictorum Fructuum germias sive gregnias (sic) vel manipulos grani vel alterius bladi ad penam decem soldorum pro quolibet et qualibet vice et qualibet gregnia et dictus Notarius teneatur et debeat inquisitionem facere de predictis ad petitionem cuiuscunque petentis vinculo Juramentj. 

73 - Quod nulla persona proiciat turpitudinem in guardiola

tucij posita in contrata pusterule in muris communis  R.ca

Item statuimus quod nulla persona proiciat turpitudinem vel zozuram in guardiola vel subtus que dicitur tuccij (sic) posita in contrata pusterule et in muris communis Civitatis Amelie vel iuxta ipsam guardiolam ad penam decem soldorum pro quolibet et qualibet vice   Et nihilominus teneatur elevare et portare extra Civitatem Amelie infra tres dies et cuilibet liceat denuntiare et accusare et convicini teneantur notificare dicto Notario infra dictum terminum per adiacentes ad dictam penam.

74 - De pena (sic) electione Custodum celatorum faciendorum

in bonis de foris (manca "R.ca")

Item statuimus et ordinamus quod per d.nos Antianos populi Civitatis Amelie eligantur a die publicationis huius statuti usque ad Kalendas Septembris custodes bonorum de foris in Civitate Amelie et in quolibet Castro et in qualibet Villa dicte Civitatis qui Custodes tam supra celatj quam non eligi non possint nisi tantum pro duobus mensibus et qui fuerit duobus mensibus non possit de novo eligi infra sex menses, ita quod quilibet (sic) duobus mensibus sint novi custodes quorum denuntiationi et accusationi stetur et credatur usque in quantitatem quinque soldorum pro pena communis et usque in Vigintj soldos credatur sacramento ipsius Custodis cum uno teste qui palam Juraverit se vidisse damnum dantem  Cum duobus vero testibus teneatur solvere totam quantitatem in statuto vel ordinamento contentam quod de tali damno loqueretur, qui Custodes habeant quartam partem bannj et pene quarum communi ex sua denuntiatione faceret (sic) devenire  Et si dicti custodes aliter eligerentur vel plus in eorum officio dicto termino permanerent eorum sacramento non stetur   Et teneatur dictus Notarius ad petitionem accusatoris vel denuntiantis exquirere a dictis Custodibus de die dati damni  Custodes autem omnes sint celatj.

75 - Quod accusatus per Custodem communis celatum solvat tantum 

 domino rei quantum solverit communi pro damno  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod quotiens Custos celatus aliquem accusaverit dedisse damnum in bonis alterius cum bestijs vel sine et dictus accusatus condemnaretur seu penam solveret ex dicta causa tantum solvat domino rei pro emendatione damni quantum solverit in communi dummodo dictus Custos vel dominus rei suo iuramento declaret quod dictum damnum fuerit extimationis dicte quantitatis in qua fuerit condemnatus vel solverit accusatus predictus et si Juraverit de minore extimatione minorem extimationem solvere teneatur, et predictam accusationem sic factam teneatur dictus Notarius notificare domino rei infra quintam diem a die facte accusationis ad penam quatraginta soldorum pro qualibet vice qua contrafecerint. 

76 - Quod omnia pignora que acciperent mandato dicti Notarij

occasione exectionis (sic) deponantur penes massarium Communis  R.ca

Item statuimus quod omnia pignora que accipientur mandato dicti Notarij occasione executionis vel quacunque alia occasione dictus Notarius faciat consignari et deponi apud massarium dicti communis ea die qua accepta essent eius mandata secundum formam statuti populi de tali materia loquentis et ipse Notarius teneatur dicta pignora sic accepta bandiri facere tribus bandimentis singulis quindecim diebus quod habentes pignora apud dictum massarium occasionis (sic) executionis predicte in dictos terminos debeat recolligere alias ipsa vendi faciat pro communi predicto plus offerenti facta subastatione in platea communis de dictis pignoribus vendendis,  Et predicta faciat dictus Notarius et adimpleat ad penam decem lib. de suo salario pro qualibet vice.

77 - Quod dictus Notarius teneat nomina costodum taliter

quod non videantur  R.ca

Item statuimus quod dictus Notarius curet et diligentiam adhibeat quod Custodes celati non possint sciri videri nec legi ab aliquo nisi ab electore de hijs quos ipse elegerit et nomina scribere et tenere absconsa ad hoc ut teneatur proprio iuramento et etiam a quolibet custode iuramentum exhibere et nulli pandeat se esse custodem ad penam centum sold. et dictos custodes facere comparere coram se semel omni ebdomada diversis diebus ad denuntiandum omnes quos viderint damnum dedisse fingendo eum non ut custodem recipere sed ut accusatorem vel testem et qui noluerit dicere suo sacramento de novo prestando si (o "se"?) non vidisse aliquem damnum damnum (per "dandum") non cogatur denuntiare , nec aliter gravetur salvo quod si dictus custos fuerit pauperrimus vel absens fuerit de Civitate  et comitatu Amelie vel aliam legitimam causam habuerit non comparuisse vel non custodisse ut dictum est ad penam ullo modo non teneatur et si non comparuerit(sic) dicti Custodes ut dictum est coram dicto Notario solvant pro quolibet et qualibet ebdomada quinque soldos eodem modo teneatur dictus Notarius ipsos Custodes Celatos coram se facere comparere ipsosque examinare et sacramentum recipere ab eisdem ut dictum est in dictis terminis ad dictam penam. 

78 - Quod custodes celati teneantur extimare damnum datum  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dicti Custodes unacum denuntiatione quam faciunt teneantur et debeant extimare et extimationem facere de damno dato per illos quos denuntiverint prout eis videbitur et ipsum damnum declarare quorum declarationi stetur ut inferius in capitulo de extimatione continetur.

79 - Quod dictus Notarius faciat satisfieri dictis Custodibus

 de parte eorum  (manca "R.ca")

Item volumus et firmamus quod dictus Notarius teneatur facere satisfieri dictis custodibus de parte eos tangente in octo dies post solutionem factam per illos quos denuntiaverint seu accusaverint.

80 - De penis puniendis arbitrio dicti Notarij

(manca "R.ca")

Item statuimus et ordinamus quod si aliquis esset accusatus de damno dato in bonis alterius de quorum non esset expressa pena presenti statuto et non possit procedi de similibus ad similia talis accusatus puniatur arbitrio dictj Notarij considerata conditione accusatj et qualitate delictj sive damni et quod ubicunque per premissa statuta esset de pena aliqua vario modo vel diverso provisum super eodem facto ipse Notarius teneatur et debeat sequi provisionem maioris pene.

81 - Quod dictus Notarius teneatur observare omnia capitula 

statutorum (senza "R.ca")

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat observare omnia et singula capitula supra et infra scripta et statuta et ordinamenta vinculo Juramenti et ad penam in ipsis capitulis contentam et decem lib. pro quolibet capitulo in quo non esset pena imposita vel expressa.

82 - De pena non obedientium dicto Notario  R.ca

Item statuimus quod quicunque non obediverit dicto notario custodie damnorum datorum viarum pontium et fontium in ipsis reactandis et reficiendis solvat pro banno communis Amelie quinque solidos (sic) pro quolibet et vice qualibet et qui impedimentum prestaverit  vel permiserit id fieri vel non obediverit intelligendo quod super apprehensum vel occupatum vel ingomeratum est vel esset solvat de facto communi predicto vice qualibet centum soldos   Et qui exterminaverit vel extrasserit aliquem terminum fixum vel missum per ipsum Notarium vel terminatorem communis vel per aliam personam de partium voluntate solvat pro banno communi Amelie Vigintiquinque lib. et nihilominus terminus reponatur in eodem loco et quo in predictis et quolibet predictorum capitulorum loquentium super vijs et plateis et superapprehensionibus viarum idem Notarius possit et debeat ex suo officio ad petitionem cuiuscunque petentis summarie procedere et de iure et de facto cognoscere precipere iudicare et executioni mandare sine strepitu et figura Judicij iuris ordine servato vel non servato. 

83 - Quod nomina Custodum celatorum sint penes dictum

Notarium et Camerarium Communis  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod omnia et singula nomina Custodum celatorum prout electi sunt per d.nos Antianos populi sint et esse debeant penes dictum Notarium et penes Camerarium communis predictj ut dictus Camerarius sciat quibus debeat partem contingentem eisdem  Et quia penes ipsum Camerarium non esset partem aliquam habere non debeat neque Camerarius predictus solvere teneatur.

84 - Quod si aliquis accusaverit aliquem de re quam ipse non 

possideret puniatur ea pena quam accusatus solvere teneatur

(Manca "R.ca")

Item statuimus et firmamus quod si aliqua persona accusaverit aliquem vel aliquam de damno dato personaliter vel cum bestijs de re qua accusator dixerit se possidere tempore dicti damni per illum pro quo tenetur res ad laborandum quod si negatum fuerit dictum accusatorem vel illum pro quo tenetur ad laborandum vel patrem accusatoris non possidere et accusator non probaverit quod tempore dati damni ipse vel pater eius vel ille pro quo tenetur ad laborandum possideret quod puniatur et pena qua puniretur accusatus de damno probato et recipiatur summarie pro ut dicto Notario videbitur.

85 - De pena tollentis paleas (manca "R.ca")

Item statuimus et firmamus et ordinamus quod si quis acceperit paleas de possessione alterius seu paleas alienas solvat pro banno communis Amelie quatraginta soldos pro qualibet vice (manca "et") damnum emendet patientj in duplum.

86 - (posposto alla rubrica 87) De pena colligentis fabas 

seu schafos  R.ca

Item statuimus volentes quod aliqua persona colligerit fabas sive schafos alienos sive de possessione alicuius solvat pro banno communi Amelie decem soldos pro qualibet vice et quolibet contrafaciente et teneatur insuper ad emendationem damni in duplum. 

87 - Quod nullus endembiator (sic) seu vendembiatrix 

possit ferre ultra quatuor rampazos uvarum  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nullus vendembiator seu vendembiatrix audeat vel presumat de vinea aliena deferre ultra quatuor rampazos uvarum ad penam decem soldorum salvo quod deferret pro domino vinee tunc non teneatur ad penam de quo stetur sacramento domini Vinee et quod dictus Notarius tempore vendembiarum omni sero debeat stare ad portas Civitatis ad quirendum (sic) et investigandum de predictis ad penam decem lib. de suo salario et predicta dicto tempore faciant publice bandiri.

88 - Quod quilibet possit accusare  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod damnis datis non credatur custodi celato usque in quantitatem quinque soldorum abinde supra usque in quantitatem decem soldorum cum uno teste aliquo contrario non obstante et quod nulla persona de civitate (sic) vel comitatu Amelie vel aliunde possit nec debeat aliquem accusare de damno dato personaliter vel cum bestijs nisi duas personas in diversis accusationibus et sub duobus iuramentis pro qualibet die et non ultra et semper in tali accusatione ponatur dies in qua producitur et tam de emendatione damni quam de pena Communis credatur sacramento accusatoris usque in quantitatem quinque soldorum ab inde supra usque in quantitatem decem soldorum cum uno teste abinde vero supra probetur legitime non obstante aliquo capitulo statutorum vel ordinamentorum communis et (superfluo) populi quod in contrarium loqueretur in quibus volumus presenti capitulo derogari salvo quod in damnis datis de nocte in quibus servetur forma in supradictis capitulis declarata. 

89 - De incendio et guasto emendando  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod si advenerit damnum guastum vel incendium per Civem aliquem ignotum vel forensem vel non idoneum ad solvendum committi in domibus campis areis vineis casalibus vel quibuscunque bonis de foris quod ipsum damnum guastum vel incendium emendetur per delinquentes dicto damnum passo secundum extimationem faciendam per duos homines ponendos per d.nos Antianos populi Civitatis predicte et nihilominus procedatur contra malefactorem in penis contentis in statuto communis loquente de tali maleficio penitus condemnetur et elapso termino condemnationis ipsius eius bona vendantur et pretium seu pretia deveniant in communi Amelie (omesso "Et etiam uxor, et filij dicti damnum facientis extra Civitatem, et districtum Amelie") expellantur et ipse nullatenus rebanniri possit aliquo tempore nisi primo satisfecerit damnum passo et solverit penam communi predicto, statuto vel aliquo alio contrario non obstante super quibus procedere possit etiam potestas Civitatis Amelie et quilibet officialis ipsius  addentes quod si in aliqua possessione alicuius fuerit illatum damnum cum bestijs dictus Notarius damnorum datorum teneatur ire ad videndum ipsum damnum et arbitrari per que animalia esset verisimile ipsum damnum datum fuisse et dicta arbitratio facta si non posset habere notitiam cuius fuissent ipsa animalia que intulissent dictum damnum quod vicini dicte possessionis habitantes in contrata habentes bestias generis cuius arbitrate fuerint vel alij qui in dicto tempore ibidem stetissent cum dictis bestijs per ipsum notarium cogi possint et teneantur ad emendationem damni illatj in dicta possessione. 

90 - De pena facientis lorduram  R.ca

Reptilia vel animalia mortua vel carnes sanguinolentas stercora capillos aquam scotanatam aquam olivarum zozuram vel urinam terraplenum vel lapides ingomeramentum aliquod vel immundiciam vel quecunque alia turpia vel eorum aliquod qui fecerit tenuerit vel posuerit vel poni fecerit vel coria cruda radens extendens vel trassinans seu etiam pelles et unguens in aliqua platea communis vel vijs publicis vel in arcu vel domo alterius et prope Ecclesias seu religiosa loca rumorem tantum vel lascivia fecerit ad penam decem soldorum pro quolibet et vice qualibet teneatur cianciam olivarum ardens seu guatum macinans vel eorum aliquod faciens in platea aliqua decem soldorum (omesso "in") alio loco predictorum quinque sold. communi Amelie vice qualibet solvat et ea prorsus debeat elevare et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et eius accuse cum sacramento credatur salvo quod litamen et terraplenum possit ibidem prohici si sequenti die elevetur alias puniatur ut supra si licentiam a dicto Notario non habuerit et etiam salvo beneficio edificandi in capitulo de officio viarum et quicunque in casaleno s.ti laurentij de urticheto et de Urbestulo vel prope monasterium sancti stephani vel in casaleno sancti proculi vel s.ti Nicolai vel eorum aliquo terraplenum vel immunditiam prohicerit vel prohici fecerit solvat pro banno communi vice qualibet quinque soldos terraplenum autem predictum proiectum prope Monasterium predictum elevetur inde per homines contrate platee et adiacentes contrate posterule Notarius damnorum datorum predictus omni die et sero more solito banniri faciat pro sequenti die ante vesperas, quilibet omnia ante domum suam purget et mundet et omne ingomeramentum et mundiciam extra terra eandem penitus portari faciat ad penam predictam  Et dictus Notarius elapso dicto termino debeat ire ad videndum die termini predicta et inobedientes scribere et punire secundum formam statuti predicti et secundum formam capituli viarum et de singulis predictis dictus Notarius inquirat ad petitionem cuiuscunque in credentiam retinendo volumus autem quod per hec alteri statuto non derogetur de materia predicta loquenti. 

91 - Quod nullus proiciat aliquid tempore pluvie

aque currentis  R.ca

Tempore pluvie vel alio tempore nullus proiciat aliquid aque currenti vel aliud faciat quod impedimentum prestet vel preiudicium generet suo convicino seu dictam aquam et eius cursum aliter divertat quam ire consueverit tempore retroacto ad penam Viginti soldorum quam penam solvat quotiens contrafecerit et nullus mittat aqua unde non convenit et non ire consueverit ad predictam penam  Et nihilominus aqua reducatur unde ire consuevit.

92 - De via terminanda  R.ca

Item quod dictus Notarius teneatur vinculo Juramentj ad petitionem cuiuscunque non habens viam terminatam unde possit accedere per viam sue possessionis ad eius petitionem cogere quemcunque ad vendendum eidem viam et iter quinque pedum in amplitudine ad extimationem duorum bonurum virorum ponendorum unus pro una parte et alter pro altera parte et dictus Notarius teneatur dictos extimatores cogere ad stimandum dictam viam et si dicti extimatores se non concordarent quod Judex debeat eligere tertium inter eos qui iurent eorum officium facere bona fide. 

93 - De pena proicientis aliquid in fossis communis  R.ca

Terraplenum aliquod a porta gilionis usque ad ulivetulum in fossis communis et prope ipsos fossos a dicta porta a via qua itur publice a porticella fratruum minorum usque ad Ecclesiam S.ti Petri sicut recte traitur et in strata nove pusterle nullus proiciat vel prohici faciat ad penam decem soldorum quam penam dictus Notarius accipiat cum accusatore et sine. 

94 - Quod via porcelli purgetur qualibet ebdomda  R.ca

Qia (per "Via": capolettera errato) porcelli usque ad portam pusolinj bis in qualibet ebdomada purgetur per adiacentes et nemo in dicta via faciat seu proiciat aliquam turpitudinem ad penam quinque soldorum den. et quilibet possit  denuntiare et accusare et credatur ei. 

95 - De pena proicientis zozuram de fenestra  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod nullus de Amelia proiciat aliquam zozuram de fenestra in vijs publicis ad penam quinque soldorum et possit super predictis quilibet officialis dicti communis procedere.

96 - Quod quilibet habens sepes super vijs teneatur

ipsas incidere  R.ca

Quicunque habet sepes super vijs communis teneatur ipsas incidere et super vijs elevare et de hoc teneatur laborator rei habens sepem super vijs ut dictum est ad penam quinqe soldorum communi predicto solvendorum et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et credatur eius sacramento.

97 - Quod dictus Notarius teneatur facere reinveniri 

et reactarj fontem sicchum vie plane  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius damnorum datorum teneatur et debeat vinculo Juramenti ad penam Vigintiquinque lib. de suo salario ad petitionem adiacentium vel partis ipsorum facere reinveniri aquam fontis sicchi positi in contrata vie plane et ipsa reinventa facere dictum fontem reactarj expensis adiacentium infra duos menses postquam fuerit requisitus et quilibet ex adiacentibus teneatur ei obedire et inobedientes punire possit vice qualibet in decem sold. den.

98 - Quod porci non possint ire per Civitatem  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod porci scofe porcelli maiores quatuor mensium non possint ire per Civitatem Amelie et si inventi fuerint per dictum Notarium vel eius famulum vel alium officialem communis predicti ire per dictam Civitatem nisi in eundo vel redeundo de foris domini ipsorum porcorum solvant pro quolibet porco scrofa vel porcello vice qualibet Viginti sold. den. non derogando per hoc alijs statutis de tali materia loquentes et quilibet possit denuntiare et accusare. 

99 - Quod silicentur omnes vie Civitatis Amerie et

quomodo (senza "R.ca")

Quia vie et strate Civitatis Amelie sunt adeo devastate quod tota Civitas videtur deformis et per eas libera ambulare non potest pro honore dicte Civitatis presenti statuto firmamus statuimus et ordinamus quod omnes vie et strate Civitatis Amelie silicentur modo et forma inferius declaratis et primo silicetur et mattonetur strata a porta pusciolini usque ad turrem et deinde omnes strate quibus itur ad Ecclesiam S.te Firmine videlicet strate que procedunt a platea communis et platea sancte Marie de porta ad dictam Ecclesiam s.te Firmine alie vero strate siliciande remaneant in dispositione et provisione d.norum Antianorum populi qui pro tempore fuerint qui possint providere super ipsa siliciatione facienda et in quibuscunque partibus pro ut eis videbitur convenire et quod omnes et singuli Jntroitus damnorum datorum dicti Communis convertantur pro expensis et actaminibus dictarum stratarum de quibus introitibus damnorum datorum et pecunia ematur mattones pro ipsis stratis siliciandis vel alie expense fiant et fieri debeant quandocunque occurrerit per adiacentes dictarum stratarum   Et quod pro predictis introitibus denariorum damnorum datorum recipiendis et retinendis eligatur per d.nos Antianos populi quidam bonus sufficiens legalis homo popularis et de populo Civitatis Amelie qui Camerarius possit et sibi liceat pecunias dictorum Jntroituum expendere pro dictis Mattonibus tantum absque aliqua alia deliberatione cuius Camerarij officium duret per Annum tantum et teneatur reddere rationem in fine officij cuiuslibet Notarij damnorum datorum pro suo salario cambium monetarum et quod conventum fuerit per d.nos Antianos et consilium Decem et suum deputatum salarium liceat eidem Camerario de dictis introitibus et denarijs damnorum datorum retinere  Adiacentes vero dictarum stratarum siliciandarum et qui solvere debuerint contribuere in predictis remaneant in deliberatione d.norum Antianorum qui pro tempore erunt et finito officio Unius Camerarij alius eligatur modo predicto et sic fiat donec strate ipse fuerint siliciate   Et quod Notarius predictus teneatur et debeat vinculo Juramenti ad penam decem lib. de suo salario omni mense predicta notificare et dicere d.nis Antianis ut executioni mandentur  Et quod Camerarius predictus non permittat quod dicti introitus perveniant in alias manus nec ad alium Camerarium quam dicti operis ad superationem debeat rationem de denarijs solutis custodibus secretis reddere in dicto opere  Et si dicto tempore non solverit totam partem eis contingentem ipsum residuum convertatur in dicto opere et pro satisfactione pretij dictorum mattonorum et notarius antedictus teneatur predicta executioni mandare et fieri facere dictum opus infra sex menses a die publicationis presentium statutorum ad penam quinquaginta lib. de suo salario. 

100 - Quod silicetur via qua itur ad Ecclesiam

S.ti Augustini  R.ca

Silicetur via recta qua itur ad Ecclesiam sancti Augustini per viam processionis modo predicto et etiam via superior.

101 - Quod dictus Notarius teneatur observare

omnia statuta  R.ca

Item statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat observare et observari facere omnia et singula capitula presentium statutorum ad suum officium spectantia et pertinentia ad penam Vigintiquinque librarum den. de suo salario  Statuentes quod habeat et habere debeat quartam partem penarum per eum exactarum pro suis inventionibus tantum in damnis datis sepibus dumtaxat exceptis.

Laus Deo

(Annotazione eseguita sul retro dell'ultima pagina da altra mano in epoca successiva: 

"Vide approbationem S. Manu (?) Pii PP. 4° registratam sub folio 152 in Libro Reformationum anni 1560 cum Brevi emanatum die 18 Martii d. anni 1560”)

________________

A P P E N D I C E

Nel foglio che precede il testo dello statuto del 1560 (Codice Farrattini) che può considerarsi una copia manoscritta dello statuto del 1441, dopo l'indice delle rubriche, è riportato il breve del Pontefice Pio IV, datato 18 Marzo 1560, con il quale viene approvato detto statuto cinquecentesco.

Ne riproduciamo il contenuto.

Breve confirmationis Statutorum, ac

reformationum

Civitatis Amelie

Pius Papa iiij

Dilecti filij salutem et Apostolicam beneditionem. Sedes Apostolica, ea que rationabiliter gesta , et ordinata esse dicuntur apostolico consuevit munimine roborare, unus igitur in hac parte porrectis supplicationibus inclinati, omnia, et singula Statuta, reformationes ordinationes , et constitutiones per vos quomodolibet inita, et facta, quatenus tamen licita , et honesta, et in usu fuerint ; nec non immunitates exemptiones, gratias privilegia, facultates authoritates indultos per quoscumque Romanos Pontifices predecessores nostros nobis hactenus quomodolibet concessa quorum omnium tenore, ac si de verbo ad verbum insererentur, presentibus haberi volumus pro expressis, presertim, ut de penis quorumcumque maleficiorum, iuxta constitutiones, concessiones, et gratias, et privilegia predicta disponere, et ordinare, possitis, et valeatis prout in usu sunt, ex certa nostra scientia, authoritate nostra tenore presentium approbamus, et confirmamus, ac volumus quod Gubernatores dicte Civitatis quavis dignitate etiam Cardinalatus honore fulgeri, illarumque loca tenentes, nec non potestates, et alij quicumque officiales quovis nomine nuncupati licteras Apostolicas in forma brevis super eorum deputatione obtinere, nec non Statuta Civitatis huiusmodi observare, et ipsos officio finito iuxta dictorum statutorum, seu reformationum tenore sindicatui stare penitus et omnino teneantur, liceatque nobis illos ad id cogere, et compellere.

Decernentes paemissa omnia et singula valida, et efficacia existere, ac perpetue et inconcusse firmitatis vim robur, et decretum obtinere, nosque omnibus illis uti, potiri, gaudere, sicque per quoscumque quavis authoritate surgentes iudices, et Commissarios etiam S. Romane Ecclesie Cardinales, sublata eis quavis aliter, iudicandi, et interpretandi facultate iudicari, et diffiniri debere, supplentes omnes, et singulos Juris, et facti defectus, si qui forsan intervenerint in eisdem, irritum, et inane nihilominus decernentes quicquid secus fieri contigerit Non obstantibus constitutionibus, et ordinationibus Apostolicis ceterisque contrarijs quibuscumque. Datum Rome apud S. Petrum sub Annulo Piscatoris die xviij Martij MDLX Pont. Nostri Anno Primo

                                                                     Caesar Glorerius