I N D I C E
Indice delle Rubriche (manca nel manoscritto)................... Pag. 1
Libro Primo ( " " " )
Libro Secondo (da rubrica 83).................................................." 10
Libro Terzo................................................................................" 11
Libro Quarto.............................................................................." 16
Libro Quinto.............................................................................." 27
Libro Sesto................................................................................." 47
Libro Settimo............................................................................." 70
Libro Ottavo.............................................................................." 75
Libro Nono................................................................................" 76
---------------------------
STATUTO DI AMELIA
DEL 1330
(Trascrizione di Giovanni Spagnoli)
STATUTO DI AMELIA
DEL 1330
(Indice delle Rubriche, mancante nell'originale)
Libro Primo (manca)
Libro Secondo
LXXXIIJ - De non expellendo aliquem extra terram
LXXXIIIJ - Quod potestas non possit mandare alicui scindico quod portent lignamina
LXXXV - Quod per potestatem vel guardianum non possit fieri depingi arma in palatio
LXXXVJ - De residentia facienda per potestatem tempore sui scindicatus
Libro Terzo
LIBER DE CUSTODIA ET OFFICII GUARDIANI TAM ET CANCELLARIJ
(LXXXVIJ) - De clavis habendis in portis
(LXXXVIIJ) - Quod habeatur unus probus homo pro guardiano
LXXXVIIIJ - Quod guardianus faciat murari Civitatem
LXXXX - Quod quando (in) civita(te) Amelie vacetur potestaria guardianus possit ipsum officium exercere
LXXXXJ - De modo faciendi partitum
LXXXXIJ - De iuramento et officio notarij cancellarie
(LXXXXIIJ) - Quod nota... (rasura)
(LXXXXIIIJ) - De libro faciendo per cancellarium de terris venditis forensibus
LXXXXV - De scrutinio faciendo super proposita alicuius specialis persone
LXXXXVJ - Quod cancellerius comunis quando requiret in consilio nomina consiliariorum requirat rectores artium
LXXXXVIJ - Quod per cancellerium comunis copietur liber debitorum comunis
LXXXXVIIJ - De non sigillando licteras sine deliberatione
LXXXXVIIIJ - Quod cancellerius teneatur levare et ponere terras in catasto
C. - De ratione red(d)enda per camerarium
CJ. - Quod Camerarius teneatur facere scripbi inventarium de massaritiis comunìs
Libro Quarto
LIBER CIVILIUM
CIJ. - De redendo jus summarie piis locis
CIIJ. - De sequestratione facienda
CIIIJ. - Quod conserventur indepnes qui pro comuni se obligaverint
CIIIJ (sic) - De Arbitris cogendis per potestatem. Rubrica
CIIIJ (sic) - De refutatione facienda a creditoribus vel ab eorum heredibus si debitor habuerit
CV - De advocato et procuratore dando petenti R.
CVJ - Quod acta comunis possint publicari in cartis bomacinis
CVIJ. - Quod prius cogatur principalis debitor quam fideiussor. R.
CVIIJ. - De cogendo principalem ad petitionem fideiussoris. Rubrica.
CVIIIJ. - Quod habentes dotem mulieris teneantur alimenta prestare
CX. - Quod nullus possit cogi pro debito a C. sold. supra si voluerit dare de bonis
CXJ. - Quod si non fuerit solutum salarium in causa civili non valeat
CXIJ. - Quod fideiussor possit dare de bonis principalis creditori. R.
CXIIJ. - Quod mulieres non possint donare sine consensu consanguineorum nec contractum facere sine consensu viri
CXIIIJ. - Quod omnes tenute date forensibus infra tempus inferius expressum sint casse
CXV. -De cogendo fideiussor qui solutionem a principali recepit
CXVJ. - De credendo habendi inter mercatores
CXVIJ. - Quod debitor forensis possit realiter et personaliter conveniri
CXVIJ. (sic) - (De) Deferendo homines qui pro comuni se obligaverunt
CXVIIJ. - De contractibus simulatis et per Appodium factis. R.
CXVIIIJ. - Quod tenute date de bonis non exbanditorum sint rate
CXX. - De restituendo dotem mulieris in bonis obligatis. R.
CXXJ. - De cogendo filium familias publicum negotiatorem
CXXIJ. - De cogendo principalem debitorem ad petitionem fideiussoris. R.
CXXIIJ. - Quod mercatores de deposito eis facto possint realiter et personaliter conveniri
CXXIIIJ. - Quod fideiussor qui fideiussit penes forenses possit ius emere. R.
CXXV. - Quod donationes et vendictiones facte per apodium (sic) sint nullius valoris
CXXVJ. - De stando sacramento magistri gramatice de salario et quod habeatur forensis
CXXVIJ. - De non molestando mulierem in bonis suis dotalibus. R.
CXXIX (sic) - De cogendo patrem pro filio qui bonis cesserit
CXXX. - Quod citati se(u) tracti ad curiam possint per procuratorem defendi. R.
CXXXJ. - Quod pro dote petenda possit principalis et fideiussor conveniri
CXXXIJ. - Quod possit (creditor) debitum petere a suis debitoribus. R.
CXXXIIJ. - Quod conserventur indepnes perpetuo persone per comunem obligantes. R.
CXXXIIIJ. - De modo et forma exbandiendi contumaces in Civilibus causis. R.
CXXXV. - De cancellando contractus sive protocolla quibus probaretur de fama de solutione pecunie facta
CXXXVJ. - Quod restitutio dotis facta a viro in ultimis constituto valeat
CXXXVIJ. - Quod si aliqua mulier que fuerit nupta et ad secunda vota trahit habens filios Viri minores .xij. annorum perdat relicta
CXXXVIIJ. - Quod qui petierit sapiens teneatur deponere salarium aliter ipsa petitio non valeat
CXXXVIIIJ. - De forma cedendi bonis. R.
CXXXX. - Quod quicunque cesserit bonis teneatur infra unum mensem se facere scripbi in libris comunis
Libro Quinto
LIBER CRIMINALIUM
J. - De pena Antianorum dantium favorem magnatibus
IJ. - De pena magnatum sive extra populum offentium (sic) Antianos. R.
IIJ. - De pena iuratorum de populo non obedientium Antianis. R.
IIIJ. - De pena iuratorum de populo euntium ad domum magnatum. R.
V. - De pena facientium propositam quod donetur pecunia et avere comunis. R.
VJ. - De pena recipientium somoniam. R.
VIJ. - De duabus accusationibus dandis. R.
VIIJ. - De pena inmictentium forenses in Civitate. R.
IX. - Quod nullus vendat alicui forensi iura patronatus alicuius ecclesie
X. - De pena declinantium forum comunis Amelie. R.
XJ. - De pena portantium Arma
XIJ. - Quod quicumque fuerit condempnatus de homicidio non reintret Civitate per annum. R.
XIIJ. - Quod consultor assumptus super aliquo gravamine exprimat causam gravaminis
XIIIJ. - Quod potestas non possit commictere alicui Judici de Amelia aliquam questionem criminalem
XV. - Qud nullus possit habere lovium ante domum a .viij. ped.
XVJ. - Quod nulla Mulier vadat ad bactisterium
XVIJ. - Quod omnes carnes siggillentur (sic)
XVIIJ. - Quod si accusatus conparuerit et postea se absentaverit habeatur pro confesso et convicto
XVIIIJ. - Quod Nulla Mulier debeat trascinare
XX. - De inquisitione facienda contra incantatores
XXJ. - De pena molestantis aliquem unde apparet refutatio
XXIJ. - De pena surgentium in consiio ad rumorem
XXIIJ. - Quod habitantes in eadem domo quilibet actet partem suam
XXIIIJ. - De pena offendentis citatum ad curiam
XXV. - De pena negantis depositum
XXVJ. - Quod nullus iuvet forenses ad vendendum pissces (sic)
XXVIJ. - Quod tabernarij habeant mensuras sigillatas
XXVIIJ. - Quod nullus faciat viam traversam. R.
XXVIIIJ. - De pena euntium venandi per vineas. R.
XXX. - De non expellendo aliquem extra terram.
XXXJ. - De non patrocinando pro aliquo exbandito. R.
XXXIJ. - Quod unicuique sit licitum capere hominem male fame in domo sua. R.
XXXIIJ. - De exceptuatis a penis mallefitiorum. R.
XXXIIIJ. - Quod nullus emat jus extra comune. R.
XXXV. - De pena facientis prodimentum. R.
XXXVJ. - Quod nullus civis possit pisces vendere
XXXVJ. (sic) - Quod nullus intromictat se in causis habitis occasione ecclesiarum. R.
XXXVIJ. - De pena facientium cavalcatam contra comune Amelie. R.
XXXVIIJ. - De pena facientium bellum in Civitate Amelie
XXXVIIIJ. - De cancellando instrumentum unde apparet refutatio
XL. - De pena civis occidentis forensem. R.
XLJ. - De pena extragentium exbarras
XLIJ. - De pena petententium (sic) debita soluta. R.
XLIIJ. - Quod catalarij (sic) non no (sic) Quod in strata extragantur exbarre et mictantur catene
XLIIIJ. - De pena calcolariorum unguentes pelles in plateis. R.
XLV. - De pena facientium ceram falsam. R.
XLVJ. - De pena facientium troscias in preiudicium convicinorum
XLVIJ. - De pena cinerem facientis. R.
XLVIIJ. - De pena facientium turpitudinem in lavatorio pisciarelli
XLVIIIJ. - De pena non facientium tegulas ad mensuram comunis. R.
L. - Quod nullus vadat ad terram aliquam equitando
LJ. - De pena non faciendi urcea et vasa cum fonno plano
LIJ. - De pena capientium palumos et quomodo possunt capi sine pena
LIIJ. - Quod animalia mortua proiciantur in plagiis
LIIIJ. - De pena ungnentium et tengnentium pelles prope ecclesiam
LV. - De pena defraudantium gabellam. R.
LVJ. - De pena receptantium bestias furatas. R.
LVIJ. - De pena laborantium bona exbanditorum sine licentia
LVIIJ. - De pena macellariorum retinentium diversas carnes in banco. R.
LVIIIJ. - Quod si consultor adsuptus in mallefitiis dixerit condepnatum fore gravatum occasione solepnitatis obmisse quod processum reassumetur
LX. - De pena piçcicarolorum ementium venationes et aucupationes extra terram causa revendendi
LXJ. - Quod unicuique sit licitum retinere aucupationes ante domum per duos dies
LXIJ. - De pena impetrantium licteras contra comune vel quod sententia tollatur
LXIIJ. - De pena conmictentium homicidium vel arrobariam in stratis publicis extra civitatem
LXIIIJ. - De pena non tragentium ad rumorem
LXV. - De pena ludentium ad merella vel piolis
LXVJ. - De pena ementium bladum infra muros Amelie causa revendendi. R.
LXVIJ. - De forensibus deferentibus bladum ad vendendum alibi quam in platea et in cruce burgi
LXVIIJ. - De pena percipientium fructus de bonis exbanditorum non adsignatis infra unum mensem
LXVIIIJ. - De pena offendentium officiales forenses
LXX. - De electione fienda duorum virorum debentium recolligere fructus exbanditorum
LXXJ. - De pena laborantium terras accatastatas non solventium dativas
LXXIJ. - De pena facentium cavalcatam. R.ca
LXXIIJ. - De pena castrorum non capientium exbannitos
LXXIIIJ. - De pena castrorum non capientium Malefactorem R.ca
LXXV. - De pena facientis falo contra formam statuti
LXXVJ. - De pena obtantium malum fochi
LXXVIJ. - De pena euntium ad consilium non entium (sic) de consilio
LXXVIIJ. - De pena ementium in platea ultra unam salmam grani
LXXVIIIJ. - De pena euntium ad molendum extra Civitatem dum molendina civitatis macinabunt
LXXX. - De pena magnatum offendentium populares
LXXXJ. - De pena gridantium quod populus moriatur
LXXXIJ. - De pena commurentium stipulas
LXXXIIJ. - De pena iurantium corpus dei
LXXXIIIJ. - De pena Syndicorum non denunptiantium mallefitia
LXXXV. - De pena furantium alibi quam in domo gricta seu capanna
LXXXVJ. - De pena laboratorum non laborantium bene terram
LXXXVIJ. - De pena tondentium monetam
Libro Sesto
LIBER EXTRAORDINARIORUM
J. - Quod admassiatores portent admassiatam in scriptis R.
IJ. - De reducendo ad servitium comunis Amelie homines castri Canalis et Lacuscelli. R.ca
IIJ. - De bandimento faciendo quod nullus vadat ad terras que habent reprehensalias
IIIJ. - De non recipiendo in fideiussorem pro aliquo maleficio aliquem procuratorem. R.
V. - De hiis qui non possunt esse castaldi et Mundatores platearum
VJ. - Quod panifacule faciant panem secundum formam ordinamenti
VIJ. - De amindolis plantandis. R.ca
VIIJ. - Quod vendentes salem et oleum et vinum ad minutum habeant mensuras sigillatas
VIIIJ. - Quod Statutum comunis sit cassum ubi esset contrarium presenti statuto populi
X. - Quod quilibet notarius teneatur ostendere protocolla actinentia
XJ. - Quod consors requirat consortem
XIJ. - De non pignorando aliquem in festo Sancte firmine
XIIJ. - Quod quilibet capiat ad partitum
XIIIJ. - Quod nulla dativa inponatur nisi per libram
XV. - Quod fratres sortiti ponantur divisim in libra
XVJ. - De terminando jura montis pilij
XVIJ. - Quod omnes possessiones collis parlaxij sint de contrata orvestulis
XVIIJ. - Quod defendatur ecclesia Sancti pauli prope Lugnanum
XVIIIJ. - Quod nullus de granditia recipiatur in populo
XX. - Quod quilibet possit incidere arborem pendentem supra viam
XXJ. - De declarando in titulo quare datium inponitur
XXIJ. - Quod non fiat foramen inter palatium comunis et palatium populi
XXIIJ. - Quod cuilibet sit licitum vendere carnes morticinas
XXIIIJ. - De Reprehensaliis concedendis. R.ca
XXV. - Quod emptor vel possessor vel laborator teneatur solvere dativam
XXVJ. - Quod cuiulibet sit licitum ducere bestias forenses dampnum dantes
XXVIJ. - Quod Homines et domus a porta Sancte marie infra sint de contrata collis
XXVIIJ. - Quod actetur Cisterna sancte firmine
XXVIIIJ. - Quod nullus artifex cogatur ad officium castellarie
XXX. - De numismatis vendendis ad cortonenses
XXXJ. - Quod pro terris positis in catasto comunis quilibet defendatur
XXXIJ. - Quod omnes mensure bladi sint die sabati in platea
XXXIIJ. - Quod piccicaroli non emant comestibilia die sabati
XXXIIIJ. - Quod per comune Amelie non emendetur alicui aliquod dapnum
XXXV. - De massario comunis eligendo super massaritiis comunis tenendis
XXXVJ. - De Molendinis extimandis
XXXVIJ. - Quod quilibet solvat datium sibi impositum per comune
XXXVIIJ. - Quod omnes dataioli et camerarii sint absoluti usque in diem facte pacis
XXXVIIIJ. - Quod quelibet ars possit consules facere
XL. - Quod omnia pacta et promissiones facta tempore facte pacis sint firma
XLJ. - Quod non solventes dativas et collectas non possint a comuni habere officium
XLIJ. - Quod nullus possit habere calcinarium prope ecclesias
XLIIJ. - Quod sit licitum redeunti a mortuo audire predicationem
XLIIIJ. - Quod Medici sint exenti ab omni servitio personali
XLV. - Quod consules artium possint cognoscere de questionibus inter artifices
XLVJ. - Quod quelibet ars teneatur habere Cereum
XLVIJ. - Quod porci possint stare a porta Bellocti
XLVIIJ. - Quod camerarius emat unum Marchum pro adiustandis stateris
XLVIIIJ. - De modo et forma satisfaciendi creditoribus comunis. R.
L. - Quod quelibet ars possit Rectores et ordinamenta facere
LJ. - Quod omnes homines Civitatis et comitatus Amelie solvant dativam pro foculari
LIJ. - Quod eligantur duo homines super mensuris adiustandis
LIIJ. - Quod laboratores de dapno dato in eorum laboritiis non possint accusari per custodes
LIIIJ. - Quod Nulla donatio vel venditio fiat forensibus per cives
LV. - Quod facientes plures artes solvant pro cereo cuiuslibet artis
LVJ. - Quod eligatur unus mercator qui habeat pondus justitie
LVIJ. - De velanciis prope macellum habendis
LVIIJ. - Quod nobiles non possint domum emere vel habere in aliquo castro
LVIIIJ. - De modo et forma Colligendi gabellam in Civitate Amelie
LX. - De Electione et salario admassiatorum comunis
LXJ. - Quod Macellarij non ponderent carnes cum statera
LXIJ. - Quod per comune Amelie nulla restitutio fiat alicui de aliquo dapno
LXIIJ. - De cogendo Civem per quem reprehensalie sunt concesse alicui contra comune Amelie. R.ca
LXIIIJ. - De pretio et mercede dando notario pro publicatione testamenti. R.
LXV. - Quod Consules artium sint in numero consiliariorum
LXVJ. - Quod notarius dapnorum datorum teneatur procedere contra Macellarios
LXVIJ. - Quod Tegularii teneantur facere tegulas ad mensuram scultam in pariete palatij populi
LXVIIJ. - De Ambassiatis dandis pe(te)ntibus
LXVIIIJ. - Quod Tegularii possint vendere tegulas usque ad xxv soldos cortonenses et non ultra
LXX. - Quod Rectores artium possint cognoscere de questionibus emergentibus inter artistas eorum
LXXJ. - Quod Macellarij non habeant carnes sine signis
LXXIJ. - Quod Rectores macellariorum teneantur qualibet septimana ire per apotecas macellariorum
LXXIIJ. - Quod tappetarij possint aperire eorum artem quandocumque eis placuerit
LXXIIIJ. - Quod in dapnis datis non credatur custodi Celato nisi usque in v sold.
LXXV. - Quod omnia officia comunis et populis sint comunia
LXXVJ. - Quod consiliarij generales et speciales eligantur secundum formam statuti comunis
LXXVIJ. - Quod officiales eligantur per consilium speciale comunis et populi
LXXVIIJ. - Quod quicumque ceperit aliquem exbanditum et ipsum in fortiam comunis duxerit habeat quartam partem eius quod solverit exbanditus
LXXVIIIJ. - Quod quicumque duxerit aliquem exbanditum in persona vel membro habeat a comune .L .libr.
LXXX. - Quod quicumque ceperit de infrascriptis exbanditis habeat L libr. a comune
LXXXJ. - Quod denarij solutionis per consiliarios reponantur separatim ab aliis
LXXXJ. (sic) - Quod si aliquis exbanditus sponte solverit simplum sue condempnationis rebandiatur et scribatur in libro condepnationum
LXXXIJ. - Quod per comune detur et portetur calx et arena ad murandum murum ante episcopatum
LXXXIIJ. - Quod si aliquis dixerit se deceptum in terminatione alicuius vie sumarie procedatur
LXXXIIIJ. - Quod potestas teneatur exigere omnes dativas inpositas et inponendas
LXXXV. - Quod panifacule vendant panem in locis infrascriptis
LXXXVJ. - Quod saramenti pali et forcelle non portentur per aliquos forenses
LXXXVIJ. - Quod habens arborem in re aliena teneatur eam vendere domino soli
LXXXVIIJ. - Quod homines contrate burgi emant domos heredum magistri pauli ciancolini et heredum olivelli
LXXXVIIIJ. - Quod Reprehensalie tollantur per illos quorum occasione concesse sunt
LXXXX. - Quod liceat domino rei colligere fructus arboris pendentis supra rem suam
LXXXXJ. - Quod camerarius comunis teneatur legi facere omnes expensas in consilio generali
LXXXXIJ. - Quod liceat unicuique persone monetam falsam rumpere
LXXXXIIJ. - Quod Jucius mey non possit esse castaldus
LXXXXIIIJ. - Quod camerarius non possit expendere de pecunia alicuius condepnati nisi modo infrascripto
LXXXXV. - De pactis habitis inter comune Amelie et picchium de poiecta
Libro Settimo
LIBER PONTIUM CASTRORUM VIARUM ET FONTIUM
J. - De Castro faciendo in monte scalcinatoli
IJ. - De Castro machis reactando
IIJ. - De costringendo possessores per potestatem ad vendendum terram massariis
IIIJ. - De fonte Cernochij actanda. R.ca
V. - De guacçatorio fiendo apud fontem Sancti secundi
VJ. - De via vicinali terminanda
VIJ. - De ponte faciendo supra fossatum pectorelle. R.ca
VIIJ. - De fonte faciendo in pede Campi Magistri Angeli donadei
VIIIJ. - Quod fiat quidam fons in contrata albi
X. - Quod putey platee comunis actentur
XJ. - De Silicibus Civitatis Amelie reactandis. R.ca
XIJ. - Quod Burgum montis campani muretur
XIIJ. - De actatione vie ante hospitale fraternitatis corpi
XIIIJ. - De fonte et balneo fornulis faciendis
XV. - De actatione fontis Sancti Silvestri. R.ca
XVJ. - De actatione fontis publice
XVIJ. - De fonte faciendo de aqua campi domini petri bernardi(ni)
XVIIJ. - De fonte faciendo de aqua terre Lelli andree
XVIIIJ. - De aqua colligenda que decurrit per plateam Sancte marie
XX. - De ponte faciendo in pede fossati focis. R.ca
XXJ. - De fonte Nucichie actanda. R.ca
XXIJ. - De actatione fontis bactani
XXIIJ. - De fonte fiendo de aqua pisciarelli capitini
XXIIIJ. - Quod potestas et quivis alius officialis teneatur vias super apprehensas facere relassari
XXV. - De ponte faciendo ad fossatum Cicanibij
XXVJ. - De fonte sicco actando. R.ca
XXVIJ - Quod omnes vie disgomerentur. R.ca
XXVIIJ. - De fonte faciendo in strata publica sambucetoli R.ca
XXVIIIJ. - De ponte Sancte Marie in Canali reactando. R.
Libro Ottavo
LIBER DE OFFICIO TUBATORUM BAIULORUIM
J. - Quod Bannitores faciant bannimenta Jn locis consuetis
IJ. - Quod Castaldi non possint pignorare pignus
IIJ. - De salario castaldorum et Tubatorum comunis. R.ca
Libro Nono
LIBER DE ELEMOSINIS
J. - De Cereo faciendo per potestatem ecclesie Sancte firmine. R.ca
IJ. - De cCreo faciendo per Comune ecclesie Sancti Aug(u)stini et Sancti Francisci
IIJ. - De Elemosina danda fratribus minoribus. R.ca
IIIJ. - De elemosina danda fratribus heremitis
V. - Quod omnes Syndici castrorum districtus Amelie conpareant (sic) cum eorum Cereis in vigilia beate Firmine
VJ. - Quod castaldi obediant antianis
VIJ. - De audiendo minorem petentem sibi redi rationem administrationis. R.ca
VIIJ. - Quod per comune Amelie nulla compensatio fiat
VIIIJ. - De dissolutis et non vere clericis
X. - De Castro faciendo de massariis aquilani et montis nigri
XJ. - De hijs qui debent solvere duos soldos pro quolibet mense pro custodia
XIJ. - De Mercede danda exbandito qui ceperit alium exbanditum. R.ca
XIIJ. - De hiis qui non possunt esse Cancellarius et camerarius comunis
XIIIJ. - De pena custodum non accusantes macellarios
XV. - Quod fiat quodam pisciarellum de aqua Ragni
XVJ. - Quod male utenti substantia sua interdicatur bonorum administratio
XVIJ. - De stratis et viis custodiendis per universitates et castra comitatus Amelie
XVIIJ. - Quod notarius dampnorum datorum non possit habere aliquid ultra salarium
XVIIIJ. - De pena extrahentium bladum extra de districtu civitatis Amelie
XX. - De pena reponentium bladum alibi quam in Civitate vel castris
XXJ. - Quod filii familias non possint accusare sine consensu patris
XXIJ. - Quod quotiens tractabitur de electione alicuius officialis nullus audeat aliquem nominare
XXIIJ. - Quod statutum comunis loquens de citationibus in criminalibus observetur in dapnis datis
XXIIIJ. - Quod nullus portanarius aperiat portas nisi hora consueta
XXV. - Quod Cancellerius comunis teneatur cancellare sententias que reperirentur solute
XXVJ. - De pena facientis adunantiam alicuius partis
XXVIJ. - Quod quilibet popularis de populo dicte Civitatis teneatur jurare ad populum. R.ca
XXVIIJ. - Quod filii illorum qui iurabunt ad populum gaudeant privilegium iuratorum
XXVIIIJ. - Quod quicumque non jurabit ad populum non habeatur pro populari. R.ca
XXX. - Quod omnes et singuli de artibus teneantur ad requisitionem rectorum comparere coram rectoribus
XXXJ. - Quod potestas Guardianus et antiani teneantur favere rectoribus artium
XXXIJ. - Quod nullus de granditia audeat intrare palatium antianorum
XXXIIJ. - Quod nullus extra populum audeat offendere aliquem popularem
XXXIIIJ. - Quod quilibet nobilis teneatur pro famulo suo
XXXV. - De pena mictentium forenses in Civitate
XXXVJ. - De pena facientium cavalcatam
XXXVIJ. - Quod nullus nobilis audeat intrare aliquam plateam tempore alicuius rumoris. R.ca
XXXVIIJ. - Quod quotiens super aliqua proposita partitum missum fuerit perditum non remictatur de novo
Libro Primo
(Manca)
Libro Secondo
(Inizia dalla rubrica LXXXIIJ)
LXXXIIJ - De non expellendo aliquem extra terram
ITem statuimus quod nullus possit expellj extra Civitatem Amelie pro aliquo mallefitio vel aliquo delicto vel causa nisi Antiani populi aliud declararent vel nisi in casibus ex statuto permissis.
LXXXIIIJ - Quod potestas non possit mandare alicui scindico
quod portent lignamina
ITem statuimus quod potestas vel guardianus nec aliquis alius offitialis forensis presumet (sic) vel aptetet (sic) mandare alicui scindico vel hominibus alicui castri vel ville quod portent eis vel alicui ipsorum lingnamina vel paleas vel erbam ad penam .xxv. libr. pro qualibet vice et nullus Scindicus persona Comes vel universitas dictorum locorum teneatur nec debeat in predictis dictis Regiminibus et offitialibus obedire ad penam .x. libr. pro quolibet castro et .C. sold. pro qualibet villa et .xx. s. pro qualibet spetiali persona et qualibet vice qua contrafactum fuerit per eos vel alterum ipsorum nisi dicti offitiales vel alter pro eis emerint a dictis dictrictualibus vel comitatensibus Et Cancellerius comunis teneatur et debeat vinculo iuramenti et ad penam .x. libr. singulis mensibus inquire (sic) in consilio populi Civitatis Amelie et repertos contrafacientes in predictis mictere ad registrum et offitiales repertos culpabiles Asingnare Scindicatorbus qui erunt ad scindicandum tales offitiales contrafacientes et comitatenses de facto cogere et constringere contrafacentes ad solvendum in quolibet predictorum casuum dictam penam statuto aliquo in contrarium loquente non obstante.
LXXXV - Quod per potestatem vel guardianum non possit
fieri depingi arma in palatio
ITem statuimus quod per guardianus (sic) non possint depingni facere in palatio comunis vel populi aliqua arma ad penam .xxv. libr. cort. et idem dicimus de potestate.
LXXXVJ - De residentia facienda per potestatem
tempore sui scindicatus
ITem statuimus quod quilibet potestas qui ad regimen dicte Civitatis pro tempore fuerit et omnes et singuli officiales ipsius debeant stare personaliter in Civitate Amelie quinque diebus ipsorum officio deposito et finito ad redendum rationem administrationis eorum officij coram sindico qui tunc electus fuerit pro comuni Quorum potestatis officialium et familiarium Sindicatus fiat et fieri debeat per quendam Judicem forensem eligendum et vocandum per dictum Comune cum uno notario salario et pactis et condictionibus in presenti statuto populi contentis ...alios vel alium dicta scindicatio fieret et absolutio vel condepnatio sequere non valeat sed sit irrita et inane non obstante statuto comunis quod loquitur de electione scindicatorum potestatis quod ex nunc quo ad electionem et officium dictorum sindicatorum sit cassum et nullius valoris Et quod nullus officialis civitatis Amelie forensis vel civis Antianus vel quivis alius quocumque nomine cesseat(?) proponat vel proponi faciat in aliquo consilio generali vel speciali et nullus consulat seu dicat quod aliquis potestas vel eius officialis durante ipsius officio sindicetur vel absolvatur aliquo colore quesito vel causa et quod aliter scindicatur quo modo supradicto per Judicem forensem ut dictum est et quod nullus ad dictum scindicatum aliter possit eligi et quod nullus propositam (?) seu electionem alio modo factam scripbat Qui vero in predictis vel aliquo predictorum contrafecerit proponendo seu proponi faciendo consulendo eligendo Syndicando scripbendo vel aliquod contra predicta vel aliquod predictorum actentando puniatur per futurum potestatem immediate succedentem et puniri debeat in Centum libr. et quicquid factum fuerit contra dictam formam non teneat Et nichilominus ad perpetuam rei memoriam depingnatur in palatio comunis in apparenti loco et perpetuo sit infamis et ab omni officio et beneficio comunis Amelie perpetuo sit exclusus et hoc statutum sit precisum quod tolli cassari seu subspendi non valeat ullo modo Adimus huic capitulo quod predictum statutum locum.. habere in scindicatione nobilis viri nini de Bevania presentis potestatis nec in suis officialbus et familiaribus sed remaneat de eius scindicatu et eorum officialium et familiarium et tempore scindicandi et forma et modo dominorum Antinorum populi.
Libro Terzo
LIBER DE CUSTODIA ET OFFICII(sic)
GUARDIANJ .. ET CANCELLARIJ
LXXXVIJ - De Clavis habendis in portis
STatuimus et ordinamus quod quelibet porta Civitatis Amelie habeat et habere debeat tres serraturas cum tribus clavibus de quibus una pro qualibet porta retineant Antiani et alie due dentur illis hominibus duobus de Amelia quibus Antianis videbitur fore dande qui duo homines eligendi per Antianos prestent bonas et ydoneas cautiones de .VC. libr. pro quolibet de claudendo et aperiendo suum seraminem quandocumque quotiescumque et qualitercumque Antianis placuerit Et porte predicte aperiri non possint de nocte absque Antianorum licentia et de die claudi debeant quando videbitur Antianis predictis vel maiori parti ipsorum et camerarius teneatur facere fieri ipsas claves et seraturas ad petitionem Antianorum Et predicti qui dictas claves retinuerint sint exenti toto tempore quo dicte claves retinuerint ab omni honere et servitio personali et teneantur solvere datium comunis predicti prout alij cives Adimus huic capitulo quod de libra dictorum qui dictas claves retinuerint non detragatur pro uno centinario occasione eorum officij statuto aliquo quod loqueretur in contrario non obstante quorum officium duret unicuique electo vel eligendo duobus mensibus tantum.
LXXXVIIJ - Quod habeatur unus probus homo
pro guardiano Civitatis predicte
ITem statuimus quod in Civitate amelie pro custodia et bono statu Civitatis predicte quibuslibet sex mensibus per unum mensem ante eligatur quidam bonus vir pro Guardiano per Antianos et consilium populi qui sit et intendat et faciat fieri custodiam Civitatis predicte sollicite de die et nocte et omne aliud officium quod sibi pro tempore conmicteretur per Antianos et Consilium populi Qui Guardianus debeat habere et habeatur in dicta Civitate unum bonum et sufficientem notarium qui sit super custodia civitatis predicte et alijs officijs que conmicterentur eidem et Sex bonos famulos bene munitos et unum equum Armigerum et habeat et habere debeat de pecunia et avere comunis pro suo salario dictis officialibus et famulis et equo pro dicto tempore sex mensium Tricentas libras denar. cort. et debeat venire ad Civitatem Amelie cum dictis officialibus et famulis et equo duobus diebus ante introgitum sui officij et stare in dicta Civitate cum dictis officialibus famulis et equo personaliter continue et finito dicto suo officio stare in dicta Civitate debeat cum dictis officialibus et famulis diebus tribus ad reddendum rationem amministrationis sui officij et predicta electio guardianatus fiat secundum dictam formam et non aliter.
LXXXVIIIJ - Quod guardianus faciat murari Civitatem.
ITem statuimus quod guardianus teneatur et debeat vinculo iuramenti et ad penam .C. libr. facere claudi et muniri circum circa Civitatem Amelie et maxime a porta vallis usque ad murum macelli et alibi ubicumque fuerit necesse ut sibi et Antianis populi videbitur et Comune Amelie debeat mictere calcem et renam alie vero expense fiant per dominos domorum et ortorum quos dictus guardianus cogere possit suo arbitrio ad faciendum predictas expensas.
LXXXX - Quod quando (in) civita(te) Amelie vacetur potestaria
guardianus possit ipsum officium exercere
ITem statuimus quod vacante officio potestarie in Civitate Amelie Guardianus dicte Civitatis et quilibet qui eius loco tenuerit auctoritate presentis statuti possit et debeat exercere officium potestarie dicte Civitatis et omnia et singula facere et exercere que spectant ad dictum officium in omnibus et per omnia secundum formam statutorum et ordinamentorum comunis et populi dicte Civitatis ac si statuta loquentia in persona potestatis esse (sic) ordinata in persona ipsius guardianj. Quod volumus locum habere donec comuni Amelie fuerit provisum per sacrum romanum populum de rectore et quicquid per eum factum fuerit habeat plenam roboris firmitatem.
LXXXXJ - De modo faciendi partitum.
STatuimus quod omne partitum et reformatio tam consilij populi quam comunis quam et cuiuscumque preter quod arenge debeant fieri ad bussulas et palluctas quarum una sit alba et alia nigra et quilibet teneatur mictere unam manum in una et alia in aliam bussulam clausam ita tantum quod non possit cognosci in qua mictatur pallucta et bussula in qua plures pallucte misse invenerint partitum optineat et si aliter fieret aliquod partitum vel reformatio sit nullum et pro cassum et irritum habeatur et si plures in ipsis bussulis essent pallucte essent (ripetuto) invente quam consiliarij seu recipientes ad partitum palluctas ipsa reformatio nulla existat et mictens plus una pallucta in eis puniatur vice qualibet in .C. soldos cort. et non mictens manum ut dictum est solvat vice qualibet .xij. den. Et potestas teneatur per factum (sacramentum?) ipsam penam statim exigere de facto et notarius cancellarie teneatur notificare dictis consiliarijs una vice in quolibet mense Et et(iam?) in electione Scindici partitum fiat ad bussulas et palluctas modo supradicto.
LXXXXIJ - De iuramento et officio notarij Cancellarie.
ITem statuimus quod notarius Cancellarie comunis populi Civitatis Amelie in principio sui officii iuret et promictat alteri notario ipsas promissiones et iuramentum iscripbenti et stipulanti nomine et vice comunis Amelie sollicite legitime et prudenter suum officium quod duret sex menses incipiendo die quo iuraverit exercere et facere et in ipsum officium facere inviolabiliter teneatur Quod officium est tale videlicet quntinue (sic) dictis sex mensibus in Civitatem (sic) Amelie moram facere et scripbere omnes introytus et expensas dicti comunis que de mandato et licentia Antianorum fierent et ad manum cancellerij dicti comunis pervenerint pro comuni predicto et non scripbere expensas quocumque modo et causa que fierent contra formam statutorum scripbere et nullo adito vel obmisso omnes et singulas positiones deliberatas ante quam congregetur consilium fieri et non post per Antianos et decem provisas et firmatas ponendo ante quam consilium congregetur et dicta partita consilia et reformationes cuiuscumque consilij Adunantie vel arenge et ordines et provisiones de licentia et voluntate Antianorum predictorum vel que per ipsos Antianos fierent ad bussulas et palluctas ita tantum ipse notarius legat ante omnem partitum omnia dicta arengantium et consulentium et illud mictat ad partitum et de ipso lecto partito fiat pro (ut) ipsi voluerint et consenserint Antiani et non aliud aliqua ratione et morari in palatio dicti populi et credentias sibi inpositas tenere donec fuerint publicata et scripbere et registrare omnes licteras comunis predicti vel que ipsi comuni mictarentur quoties et omnia pacta conventiones et contractus Scindicatus cuiuscumque generis instrumenta et omnia acta pro comuni necessaria tam in prima quam in secunda scriptura comuni predicto ita quod nemo pro ipsis scripturis causam habeat aliquod facere et salarium a comuni recipiat inde nullum Et omnium officialium dicte Civitatis intrinsecorum electiones iuramenta et provisiones que fierent et etiam nomina condepnatorum cum quantitate condepnationis et causis petere et recipere in consilio ipsis latis et de hijs facere unum librum et scripbere solutionem cuiuscumque condepnationis et a quo et cui Camerarius fieret tam in libro introytuum dicti comunis quam in inmargine (sic) circa condepnatione eadem et ipsas condepnationes postquam ad plenum de ea satisfactum fuerit tam comuni quam parti si ad partem de ea aliquid pertineret vel pro eo in aliquo esset et de canlatione (sic) huiusmodi et solutione sub suo proprio singo (sic) et nomine expresse facere mentionem et scripbere et dare et demum reasingnarj facere omnes capudicus(sic) pro nocturna custodia vel diurna dicte Civitatis et comitatu et puntare omnes ad guardiam ora debita non venientes et ab eis penam de facto accipere et ad manum Camerarij facere devenire et petere sollicite et actente ipsi guardie et custodie et eas ordinare et manutenere et sibi facere solepniter tam de nocte quam de die et facere manutenere vias et stratas civitatis Amelie saltim omni sabato ante vesperas et post ipsas vesperas si mundate sint requirendo et penam ab inobedientibus auferre et devenire facere in comuni et assignare cuicumque notario civitatis predicte acta sua ad copiandum ad petitionem illius cuius merito interesset et omnia et singula predicta et etiam quecumque alia et eorum quolibet facere et exercere secundum formam statuti et facta et facienda Civitatis predicte et observare in quantum sua intererit observandum aliis saltem omni die lune cum istantia ad memoriam reducere omnia et singula statuta et ordinamenta huiusmodi et de ipsa qualibet recordatione breviter de sua manu apud acta expressam facere mentionem et librum facere specialem de omnibus amasciatoribus nuptiis operariis et magistris et quibuscumque personis expensis vel ad soldum comunis mictendis vel conducendis cum die tam quo iverint vel steterint quam quo redierint atque ora et quod fuerit ipsorum soldum et etiam pro quantis diebus et cum quantis equis et famulis fuerint ad huiusmodi ordinationem ita quod de tempore die et etiam numero et quantitate nulla valeat aliquibus dubitatio vel scretium exoriri et deposito suo officio de gestis et administrationibus officij sui redere plenariam (omesso "rationem") cum integra actorum vel librorum et aliorum omnium debendorum restitutionem et solutionem et si acciderit iudicatum ante quam de civitate Amelie discedat et ante quam de ultima tersaria (sic) sui salarii sibi a camerario comunis sibi (sic) satisfaciat de pecunia dicti comunis et hec omnia et singula et qulibet predictorum habeat secum unum famulum qui sibi servat toto tempore sui officii Et habeat et habere debeat dictus notarius pro suo salario .lx. libr. cort. sibi debito a comuni predicto sine alia mercede ad penam .xxv. libr. quam ipso facto comuni Amelie deposito suo officio totiens dare et solvere teneatur quotiens in predictis et quolibet predictorum fuerit contraventum cuius salarium camerarius dicti comunis pro ipso comuni singulis duobus mensibus ipsi notario cancellarie tertiam partem et non plus solvere teneatur salvo quod ultimam tertiam partem solvere debeat post depositionem sui officii et post suum sindicatus tempore superius declarato quo salario ipse notarius contentus sit contentus (ripetuto) et plus petere et habere non possit a comuni vel a speciali absque strepitu er figura iudicij cuius intererit restituere teneatur et pena predicta soluta vel non hec omnia et singula firma maneant et quod dictus notarius et camerarius sint et esse debeant de civitate vel terra que distet a civitate Amelie ad minus per .xx. miliaria et habeat dictus camerarius pro suo salario .lx. lib. cort. et non plus modo aliquo Quorum electio fiat et fieri debeat per consilium populi Civitatis predicte et teneantur venire stare et redire pro dicto salario omnibus eorum expensis risico et fortuna pro supradicto salario.
LXXXXIIJ - Quod not........(rasura)
ITem statuimus quod quicumque fuerit cancellerius seu notarius Antianorum populi predicti quod omnia acta et scripturas quas fecerit quod ipsa acta et scripturas teneatur et debeat ad penam .xxv. libr. et sacramento reasingnare camerario comunis qui pro tempore fuerit et nullo modo possit ea habere vel tenere.
LXXXXIIIJ - De libro faciendo per cancellerium de terris
venditis forensibus.
ITem statuimus quod de omnibus possessionibus venditis per aliquem Civem et comitatensem Civitatis predicte et que in futurum vendentur alicui non subiecto curie Civitatis Amelie et se non constrinserit ad bancum dicte Civitatis in civilibus et criminalibus per notarium cancellarie fiat unus liber appassati et per ipsum notarium debeat retineri si forensis fuerit ipse notarius et si forensis non erit remaneat inter alios catastos dicte terre Et quod tales ementes ut dictum est ipsas possessiones teneantur solvere datium solvendum pro ipsis possessionibus et si emtor (sic) constringi non poterit per dictam curiam constringatur possessor vel laborator ad dictum datium solvendum in persona et rebus ita quod ipsa dativa penitus persolvatur comuni predicto et potestas qui nunc est et pro tempore fuerit ad penam .xxv. libr. predicta facere teneatur et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris et quod omnes possessiones forensium culte vel colende fructifere et infructifere posite infra confines Civitatis Amelie inquirantur (et) inveniantur officio potestatis et scripbantur per dictum notarium in dicto libro et extimentur modo et forma que placuerit antianis infra unum mensem post aperturam huius statuti ad penam .xxv. libr. cor. quas dictus potestas et quilibet ipsorum et notarius teneantur dicto comuni solvere si fuerint neglientes (sic) in predictis.
LXXXXV - De scrutinio faciendo super proposita
alicuius specialis persone.
ITem statuimus quod super proposita que fieret in quovis consilio de facto alicuius specialis omni consultore admoto fiat scrutinius secretum in eodem consilio per notarium cancellarie et vota sine nominatione consultoris ex ipso scrutinio habita publicentur in ipso consilio et mictantur ad partitum ibi singulariter ad bussulas et palluctas et quod maiori parti placuerit dictorum consiliariorum secundum dictum partitum et non aliud habeat roboris firmitatem.
LXXXXVJ - Quod cancellerius comunis quando requiret in consilio
nomina Consiliariorum requirat rectores artium
ITem statuimus quod cancellerius quando requiret nomina consiliariorum in consilio teneatur et debeat penes se habere nomina consulorum (sic) et rectorum artium et ea legere in omni consilio silicet qui sunt de populo in consiliis populi et qui de comuni in consilio comunis ad quod nominati erunt qui habent in ipsis consiliis illam potestatem habent alij consiliarii eiusdem consilij ad quod vocati erunt e quotiens fuerint vocati venire consilium teneantur ad penam quam tenentur alij consiliarij.
LXXXXVIJ - Quod per Cancellerium comunis copietur
liber debitorum comunis
ITem statuimus quod per cancellerium copietur liber sive quaternus in quo sunt scripte rationes comunis et quantitates quas creditores comunis recipere et habere debent a dicto comuni vel specialibus personis pro ipso comuni obligatis quorum unus sit apud sacrestiam sancte firmine et alius sit penes camerarium dicti comunis.
LXXXXVIIJ - De non sigillando licteras sine deliberatione
ITem statuimus quod lictere dicti comunis non sigillentur nisi primo legantur coram .iiij.or (scritto sopra) antianis per cancellerium et camerarius ipsas licteras aliter non debeat sigillare ad penam .xxv. libr. Et cancellerius teneatur et debeat ad dictam penam omnes licteras dicti comunis tam missivas quam responsivas registrare et sigillum sit penes dictum camerarium comunis predicti.
LXXXVIIIJ - Quod cancellerius teneatur levare et ponere
terras in catasto
ITem statuimus quod Cancellerius dicti comunis qui nunc est et pro tempore fuerit ad petitionem cuiuscumque petentis elevare et ponere debeat terras in ipsis catastis non obstante aliquo statuto in contrarium loquente absque ullo salario.
C - De ratione redenda per camerarium.
ITem statuimus quod camerarius comunis teneatur redere rationem et redita ratione videatur si aliquid sibi superat restituat comuni et si plus expendiderit illud quod plus expendit seu solvit teneatur sequens camerarius illis personis que aliquam quantitatem habere debeant et solvere.
CJ - Quod camerarius teneatur facere scripbi inventarium
de massaritiis comunis.
ITem statuimus quod camerarius teneatur et debeat facere scripbi per cancellerium inventarium de omnibus et singulis massaritiis et rebus dicti comunis ad usum officii deputatis et in posterum deputandis et dictis rectoribus et officialibus venientibus ad dictum officium ipsas massaritias et res assingnare et eorum finitis officiis revidere debeat ante quam satisfaciat eis de ultima paga eorum salarii et si eas non invenerit iuxta inventarium antedictum et assignationes eis factam debeat retinere de salario officialis huiusmodi videlicet potestatis pro se et suis officialibus et famulis et guardiani pro se officialibus et familia et aliorum officialium particulariter pro se ipsis ad emendationem condingna (sic) talis rei seu talium rerum non ventarum (sic) Et si camerarius comunis fuerit negligens in predictis perdat de suo salario .x. libr. cort. Dummodo nulla persona de dicta civitate habere presumat dictas res penes se seu de ipsius assignationem vel inventarium facere vel eas assingnare vel assingnationem ab aliquo officiali recipere ad dictam penam.
Libro Quarto
LIBER CIVILIUM
CIJ - De redendo ius summarie piis locis.
STatuimus quod potestas et eius curia et qui loco eius fuerit teneatur et debeat facere plenum ius Antianis et prioribus fraternitatis beate marie virginis et cuilibet alio pio loco sine salario et libello de relictis per aliquas personas ipsis locis Et potestas non possit Antianos et priores predictos cogere ad aliquod officium recipere per comune datum donec eorum officium durat.
CIIJ - De sequestratione facienda
ITem statuimus quod potestas et eius officiales teneantur fieri facere sequestrationem contra forensem vel suspectam personam civem viso publico instrumento vel si non appareret publicum instrumentum recepto iuramento a creditore de qualibet re ad petitionem cuiuslibet creditoris nisi debitor voluerit satisdare et satisdapndo debitore sequestratio tollatur de parendo iuri. Salvo capitulo quod loquitur de vigilia et festo sancte firmine in quo nulla sequestratio possit fieri contra illos qui venerint ad civitatem Amelie die sabati cum alia grascia sed possint tales venire tute et secure tota die absque aliqua sequestratione.
CIIIJ - Quod conserventur indepnes qui pro comuni
se obligaverint
ITem statuimus quod omnes illi qui actenus pro comuni se in aliqua pecunie quantitate obligaverint penes aliquem seu aliquos de ipsa obligatione et contractu conserventur indepnes a comuni et obligatio pro Comuni facta intelligatur si appareret per sindicum comunis fuisse facta et inventa in introgitibus comunis et approbata fuisset ipsa obligatio et debitum fuisse verum debitum et obligatio pro comuni et in utilitate comunis facta per Antianos populi et per homines per eos ponendos et si preceptum esset factum alicui occasione dicti debiti et appareret per confessionem ipsius cui factum est ipsum preceptum de aliquo debito pro comuni fuisset quod tale preceptum sit nullum et tenuta et in soluto datio et totius possessio a tali precepto dependens sit cassum et irritum et nullius valoris et pro casso et irrito habeatur et quod talis creditor ad cuius petitionem ipsum preceptum fuisset factum vel tenuta vel datio in solutum ad ipsam tenutam ire non audeat nec actentet ad penam dupli que in statuto continetur de tali excessu loquente et quod potestas teneatur et debeat ad petitionem cuiuscumque petentis talem creditorem personaliter cogere ad renuptiandum tali precepto et processu ex eo dependente ad penam .xxv. libr. pro quolibet et qualibet die quo steterit in mora talem creditorem cogendo ad ipsam faciendam renunptiatione (sic) et licentia tali qui ipsam renuptiationem facere nollet dare non valeat donec dictam renuptiationem fecerit cum effectu et donec restituat ipsi debitori omnes fructus quos percepisset de tali tenuta et omnes expensas per eum dicta de causa factas et si dictus creditor fuerit in contemptu faciendi predicta solvat pro banno comuni Amelie pro qualibet die de qua steterit in mora faciendum predicta .xxv. sold. cort. et predicta valeant et teneant auctoritate presentis statuti.
CIIIJ (sic) - De Arbitris cogendis per potestatem Rca
ITem statuimus quod arbitri seu positi ad aliquam causam sodandam (sic) et ponendam in posterum a partibus causam eis commissam debeant penitus terminare et potestas seu eius Judex eos cogere debeat si causam in se receperit terminandam ad petitionem cuiuscumque petentis statuto vel contrario aliquo non obstante.
CIIIJ (sic) - De refutatione facienda a creditoribus
vel ab eorum heredibus si debitor habuerit
ITem statuimus quod si aliquis instrumentum cancellatum debitor vel debitris (sic) habuerit instrumentum cancellatum de aliquo debito vel de aliqua quantitate pecunie et produxerit coram Judice et creditor sive creditris fuerit mortuus et non constet quod in vita sua petierit dictum debitum coram Judice quod potestas et iudex ad petitionem talis debitoris ostendentis talem instrumentum cancellatum coram eo cogat heredes creditoris ad faciendum refutationem de ipso debito contento in instrumento cancellato et presumeret dictum instrumentum fore cancellatum per defuntum vel defuntam et debitum solutum et si heredes debitoris (?) petierint dictum debitum non audiantur et cogantur personaliter ad faciendum ipsam refutationem ut supra dictum est et potestas et Judex teneantur predicta facere ad penam .xxv. libr. et si dicti heredes petierint dictum debitum eandem penam solvere teneantur.
CV - De Advocato et procuratore dando petenti R.
ITem statuimus quod si aliquis ad iudicium tractus et etiam tragens diceret se velle advocatum seu procuratorem eis (sic) concedendum a Judice detur ei pro prectio conpetenti dicta die qua petierit et Judex eidem petenti dictum advocatum et dictum procuratorem ea die qua aliquis petierit teneatur et debeat dare et assingnare ad penam .x. libr. cort.
CVJ - Quod acta comunis possint publicari in cartis
bomacinis
ITem statuimus quod omnia acta comunis predicti tam civilia quam criminalia et quecumque alia scripbi valeant et publicari in quaternis cartarum bomacinarum bene ligatis sub ydoneo corio carte pecudino (sic) per notarium d.ni potestatis et quoscumque alios officiales dicti comunis et per quoscumque alios notarios et ipsa acta possint exemplari et copiari et in publicam formam redegi in cartis bomacinis per quemcumque notarium dicte civitatis et ipsa acta et ipsorum exemplum et copie valeant et teneant et plenam optineant roboris firmitatem tam quam publica et ydonea et omni modo fide dingna ac si esset scripta et publicata in cartis ydoneis pecudinis Salvo quod potestas teneatur et debeat ad penam .xx. libr. omnes condepnationes et exbandimenta cuiuscumque conditionis et quantitatis scripbi et poni facere in cartis pecudinis per notarium et officialem ipsius d.ni potestatis capitulo aliquo non obstante.
CVIJ - Quod prius cogatur principalis debitor
quam fideiussor. R.
ITem statuimus quod primo conveniatur principalis debitor quam fideiussor et si principalis debitor contumax extiterit vel non venerit fiat discusio (sic) de bonis ipsius et ipsa discussione facta et non inventis bonis de quibus possit satisfieri creditori quod tunc creditor possit habere recussum (sic) contra fideiussores et eius bona et non aliter et hoc locum habeat a tempore ultime facte pacis ultra et etiam locum habeat in fideiussore qui fideiusserit pro forensibus A tempore ultime facte pacis citra quemlibet possit conveniri ut convenerit et se alteri obligaverit non obstante aliquo capitulo comunis quod in contrarium loqueretur nec aliquo alio in contrarium loquente.
CVIIJ - De cogendo principalem ad petitionem fideiussoris R.
ITem statuimus quod quicumque fideiusserit vel fideiubebit pro aliquo penes aliquem et noluerit magis stare in fideiussione potestas et alius officialis teneatur cogere debitorem pro quo fideiusserit in persona et rebus suis pro velle ipsius fideiussoris ut ipsum exigat (o "extragat"?) a dicta fideiussione et si potestas et sui officiales fuerint negligentes puniantur comuni Amelie in .C. sold. cort. et si dictus debitor secesserit vel recesserit de palatio comunis vel de alio loco ut constitutus vel districtus fuerit vel esset solvat pro banno comuni Amelie sine aliqua accusatione .xx. sold. cort. et quod principalis creditor teneatur ad petitionem fideiussoris mutuare ipsi fideiussori instrumentum mutui vel depositi in quo vel quibus extitit fideiussor et si contradicet dictus creditor solvat nomine pene .x. libr. cort. et nichilominus cogatur notarius ad petitionem fideiussoris predicti recepta prius solutione ipsum instrumentum ostendere et hoc intelligatur quando liberari voluerit a fideiussione quam fecerit penes creditorem superius nominatum.
CVIIIJ - Quod habentes dotem mulieris teneantur
alimenta prestare
ITem statuimus quod quicumque habeat dotem alicuius mulieris et eidem non restituerit dictam dotem teneatur et debeat eidem mulieri dare et solvere alimenta secundum quantitatem dotis et qualitatem mulieris et Judex teneatur nomine alimentorum decernere ipsi mulieri prestandorum et datorum duos denarios per libram pro quolibet mense sive dos petatur sive repetatur et in petitione et repetitione dotis salarius non solvatur contrario aliquo non obstante.
CX - Quod nullus possit cogi pro debito a .C. soldis
supra si voluerit dare de bonis
ITem statuimus quod nulla persona dicte civitatis et eius districtus possit personaliter cogi ad aliquod debitum persolvendum nec possit conveniri nec preceptum fieri per curiam dicte civitatis nisi de debito .C. sold. et ab inde infra si debitor voluerit dare de bonis suis stabilibus pro illo prectio quo valebunt et iustum fuerit secundum extimationem fiendam per duos bonos homines ponendos unum pro parte debitoris et alterum pro parte creditoris et si dicti duo boni homines ad hoc sic positi se non concordaverint de dicta extimatione quod ponatur per Antianos populi quidam bonus homo pro tertio et dicti duo positi cum ipso tertio cogantur per potestatem et eius officiales in palatio comunis ita quod penitus infra quintum diem ipsam extimationem debeant facere et quod si debitor voluerit dare de bonis suis stabilibus et de ipsis bonis suis creditori octulerit (sic) quod ante omnia debeat assingnare omnia sua bona quibus bonis omnibus assignatis dicti extimatores extiment de illis bonis que voluerint et eis videbitur quod sint mediocla (sic) bona et de illis bomis que dicti extimatores dixerint secundum eorum extimationem dictus debitor suo creditori det et concedat cum effectu et postquam dictus creditor fuerit requisitus et Appellatus per c (cancellato) debitorem suum quod voluerit pro debito predicto et obtulerit de bonis suis se daturum eidem creditori secundum formam predictam et si dictus creditor nollet recipere potestas seu Judex teneatur cogere ipsum creditorem ad faciendum recipere de bonis debitoris predicti extimandis secundum formam predictam et dictum debitum .C. sold. non possit dividi a maiori debiti quantitate et hoc locum habeat a tempore ultime facte pacis citra quilibet creditor possit debitorem suum realiter et personaliter convenire ut convenerit ipse debitor principalis et predicta potestas teneatur fieri facere et hoc capitulum facere observari ad penam .L. libr. cort. et hoc capitulum sit precissum (sic) contrario aliquo non obstante. Aditum fuit huic capitulo quod debitor teneatur et debeat offerre in precedenti casu creditori suo ante quam secedat de palatio ad penam .x. libr. pro discessu palatij pro qualibet die qua steterit in mora in scriptis omnia bona sua tam domestica quam quelibet alia bona immobilia et libram et extimatorem pro sua parte eligere et creditor pro sua parte eligat alium in eodem istanti qui extimatores teneantur ad penam .x. libr. cort. extimare de ipsis bonis usque ad quantitatem debitam deb(iti?) eis placuerit infra .v. ("quintum") diem et facta dicta extimatione dictus creditor habeatur pro vero domino et possessore rerum extimatarum et ipsa bona extimata per se ipsum et sua auctoritate apprehendere et tenere possit et nichilominus teneatur et debeat dicto creditori de dictis bonis extimatis vendictionem facere pro prectio per dictos extimatores declarato cum idonea cautione ad sensum sapientis creditoris incontinenti facta dicta extimatione ad penam .x. libr. cort. pro qualibet die dictus debitor steterit in mora.
CXJ - Quod si non fuerit solutum salarium in causa
civili non valeat.
ITem statuimus quod si quis non non solverit salarium debitum in civilibus causis comuni secundum formam statuti sua causa et processus supra quo vel qua non esset solutum salarium camerari comunis sit cassus vanus et nullius valoris salvo quod de dapnis datis petentibus extimari non solvatur salarium et salvo capitulo quod loquitur de petitione dotis et omnibus aliis capitulis huius statuti loquentibus de salario non solvendo.
CXIJ - Quod fideiussor possit dare de bonis principalis
creditori. R.
ITem statuimus quod si aliquis fideiussor alicuius pro aliqua quantitate voluerit dare creditori de bonis principalis debitoris et de ipsis dederit cum effectu quod ipse creditor recipere teneatur et liberare ipsum fideiussorem et restituere omnia bona ipsi fideiussori que curie vel sua auctoritate teneret et possideret seu haberet ex primo vel secundo decleto (sic) usque in illam quantitatem que valeret bona ipsius principalis debitoris et ipse creditor debeat renuptiare omni tenute et in soluto non obstante aliquo capitulo vel aliquo alio quod in contrarium loqueretur et fideiussor quilibet possit sua auctoritate dare de bonis principalis debitoris pro redepntione suorum bonorum et conservare sue indepnitatis et ipsa datio et concessio valeat et teneat auctoritate presentis statuti.
CXIIJ - Quod mulieres non possint donare sine consensu
consanguineorum nec contractum facere sine consensu viri.
ITem statuimus quod cum mulieres de facili possint decipi et defraudari quod nulla donatio possit fieri per aliquam mulierem alicui sine presentia et voluntate patris fratris carnalis si habeat et sine consensu et presentia viri vel saltim duorum consanguineorum eiusdem mulieris magis intimorum si patrem virum vel fratres non haberet et si aliter fieret non valeat et si facta fuerit contra formam predictam et contra hoc capitulum quod potestas vinculo iuramenti et ad penam .xxv. libr. cort. teneatur ad petitionem ipsius mulieris donantis petentis facere revocari et cassari et irritari et si ille qui receperit ipsam donationem vel cui facta fuerit noluerit ad petitionem petentis cassare et revocare et renuptiare potestas possit ipsum de fraude punire ad arbitrium suum et nichilominus dicta donatio sit cassa irrita et nullius valoris auctoritate presentis capituli Et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris dummodo mulier petat ipsam donationem et possideat rem donatam vel alienatam et non aliter. Additum fuit huic capitulo quod nulla mulier possit aliquem contractum facere sine presentia et consensu viri si virum habet et si contra predictam formam fieret sit ipso iure nulla contrario aliquo non obstante et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris et a vj.o (sexto) anno citra non preiudicando ultra preteritis.
CXIIIJ - Quod omnes tenute date forensibus infra tempus
inferius expressum sint casse.
ITem statuimus quod omnes tenute date alicui forensi et non habenti in dicta Civitate de bonis alicuius civis Ameliensis a tempore domini Andree de tuderto olim potestas dicte civitatis Amelie usque ad eventum guidonis carbonis honorabilis potestatis dicte Civitatis olim cum bancum intus (? o iuris?) dicte civitatis non esset illo tempore comunis et magis favorabilis uni parti quam altri (sic) et potius forensibus quam aliquibus terrigenis sint casse et irrite et pro cassis et irritis habeantur Salvo quod dicti forenses pro eorum creditis iterato possit agere contra cives predictos et eorum iura prosequi prout eis videbitur convenire non obstante cassatione dictarum tenutarum.
CXV - De cogendo fideiussorem qui solutionem a principali
recepit
ITem statuimus quod si aliquis fideiusserit pro aliquo debitore apud creditores et concordaverit se cum debitore vel satisfactionem receperit ab illo debitore quod talis fideiussor qui se concordaverit vel satisfactionem receperit de quantitate in qua est fideiussor quod ad petitionem creditoris apud quem fideiusserit constringnatur personaliter et realiter non obstante capitulo quod loquitur quod prius constringatur debitor quam fideiussor et hec locum habeant in preteritis presentibus et futuris.
CXVJ - De credendo habendi inter mercatores
ITem statuimus quod si unus mercator cum alio haberet facere credatur sacramento cuiuscumque ipsorum cum uno teste vel nuptio qui iuraret se portasse aliquid alicui mercatori ex parte alterius mercatoris usque in quantitatem .xl. sold. cort.
CXVIJ - Quod debitor forensis possit realiter et
personaliter conveniri.
ITem statuimus quod si aliquis forensis et alius qui se non constrinserit ad bancum civitatis predicte contrasserit aliquod debitum vel extitit in aliquo obligatus vel promiserit aliquid alicui civi de dicta civitate vel eius districtu quod talis forensis constringatur personaliter et realiter ad voluntatem petentis usque ad plenam satisfactionem.
CXVIJ (sic) - (De) Defendendo homines qui pro Comuni
se obligaverunt
ITem statuimus quod debitores omnes et ipsorum fideiussores qui receperunt aliquam quantitatem pecunie mutuo a quacumque persona et ipsi debitores mutuaverint ipsam quantitatem pecunie Sindico comunis predicti et fuerint predicti debitores inquietati et conventi ne predicti graventur pro factis comunis predicti tales debitores defendantur per dictum comune et si ad aliquam curiam extra civitatem predictam fuerint vocati conventi vel molestati coram potestate et officialibus dicti comunis a creditoribus ipsorum dicti creditores non audiantur et predicti debitores non molestentur quousque dictis creditoribus fuerit integre satisfactum de dicta quantitate quam mutuaverant comuni seu eius scindico et hoc locum habeat in illis debitoribus qui haberent instrumenta de dicta quantitate contra scindicum dicti comunis et hoc etiam locum habeat in preteritis presentibus et futuris non obstante quod dicti debitores renuptiaverint legibus et statutis tam populi quam comunis que renuptiatio ex nunc habeatur pro nulla et potestas et sui officiales teneantur predicta observare ad penam .l. libr. cort. pro qualibet vice et pro quolibet antiano ad penam .xxv. libr. totiens quotiens contrafactum fuerit Aditum fuit hoc capitulo quod si aliqua tenuta seu in solutum data vel datum et concessum fuerit de bonis talium vel talis debitoris qui ipsam pecuniam pro ipso comuni acceperint et Sindico comunis vel altero pro ipso comuni mutuaverint ad petitionem cuiuscumque persone quod ipso iure et auctoritate presentis statuti sit nulla dummodo per Antianos populi ipsum debitum pro comuni fuisse contractum dicatur et approbetur vel per maiorem partem ipsorum et hoc capitulum sit precissum et tolli non possit consilio vel Arengna.
CXVIIJ - De contractibus simulatis et per Appodium
factis. R.
ITem statuimus quod omnes contractus facti tempore alicuius dominij vel rectoris dicte Civitatis in ipsa civitate vel eius districtu cuiuscumque generis sint tam refutationes quam renuntiationes et aliorum quorumcumque contractuum qui probarentur per unum testem plene probantem vel saltim per .v. testes de fama publica fore simulatos ex coactione et terrore vel metu vel pro appodio factos ipso iure sint cassi irriti et inanes et si procederetur coram potestate vel iudice seu alio rectore et officiale dicte Civitatis ipsos contractus facta probatione predicta faciat cancellari ad petitionem cuiuscumque petentis et predicta facere teneatur dominus potestas sumarie et sine oblatione libelli. Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.
CXVIIIJ - Quod tenute date de bonis non exbanditorum
sint rate.
ITem statuimus quod tenute omnes et in soluti (sic) dationes facte et date per curiam Amelie de bonis eorum qui non fuerunt exbanditi dicti comunis occasione rebellionis vel partis vel occasione quacumque sint rate et firme et valeant et teneant statuto vel contrario aliquo non obstante.
CXX - De restituendo dotem mulieris in bonis obligatis R.
ITem statuimus et ordinamus quod tempore restitutionis dotis fiat restitutio mulieri cui debitur dos de bonis sibi specialiter obligatis in (?) instrumento dotalj secundum congruam extimationem pro mensura debiti declarati si de bonis dotem non restituerint in denariis et si bona obligata non sufficierent quod de aliis bonis satisfaciatur sibi statuto vel contrario aliquo non obstante.
CXXJ - De cogendo filium familias publicum negotiatorem
ITem statuimus quod publici negotiatores bene cogentur pro debito ad quem fuerint obligati non obstante si fuerint filii familias et idem dicimus de omnibus artem habentibus.
CXXIJ - De cogendo principalem debitorem ad petionem
fideiussoris R.
ITem statuimus quod principalis debitor constringatur ad petitionem fideiussoris ipsius ad faciendum sibi satisfieri de bonis ipsius principalis de omni eo quod ipse fideiussor solvisse legitime probaverit per fideiussionem per eum factam pro dicto principali viso instrumento vel aliis suis legitimis probationibus dicto principali per Judicem comunis Amelie fiat precetum (sic) de satisfaciendo eidem fideiussori quod ab eo petierit ex forma dicti sui instrumenti seu scripturarum legitimarum et audiatur sine salario si res petita vel quantitas pecunie pervenerint ad manum camerarii comunis et semper sine libello audiatur fideiussor predictus summarie facta fide prius iudici quod res ita se habeat ut per ipsum petitur capitulo aliquo in contrario loquente non obstante.
CXXIIJ - Quod mercatores de deposito eis facto possint
realiter et personaliter conveniri
ITem statuimus quod publici mercatores pro deposito eis facto de quo legitime constaret per instrumentum publicum vel per testium probationes vel ipsius depositarii confessionem possint cogi personaliter ad ipsum depositum restituendum et realiter ad petitionem et voluntatem deponentis non obstante aliquo capitulo comunis vel populi in contrarium loquente et specialiter capitulo supra in presenti statuto posito scripto sub rubrica de non cogendo aliqua persona personaliter pro aliquo debito a .C. s. supra etc.
CXXIIIJ - Quod fideiussor qui fideiusserit penes forensem
possit ius emere. R.
ITem statuimus quod si quis de Amelia fideiusserit apud aliquem forensem pro aliquo amereno (sic) et illud vel partem eius profideiusserit solverit dicto creditori quod talis fideiussor possit iura et actiones emere a dicto creditori contra dictum Amerenum debitorem non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur.
CXXV - Quod donationes et venditiones facte per appodium
sint nullius valoris.
ITem statuimus ad ovinadum malitiis hominum et ut sepius veritas elucescat quod si aliqua venditio donatio vel alienatio facta est vel fuerit et contra huiusmodi venditionem donationem vel alienationem per aliquem cuius intersit opponeretur esse factam per appodium vel fraudem vel metu et appositor (sic) probaverit per .v. testes de fama fide dignos per appodium vel fraudem vel metu factam esset et si probaverit quod venditor vel donator vel alienator huiusmodi possident per .v. annos vel usque ad tempus mote litis post ipsum venditorem vel alienatorem huiusmodi ipsa venditio donatio vel alienatio sit nullius valoris non obstante si huiusmodi venditor vel alius eo nomine ad pensionem vel affictum habuerit a emptore et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.
CXXVJ - De stando sacramento Magistri gramatice de salario
et quod habeatur forensis.
ITem statuimus quod sacramento cuiuscumque Magistri gramatice stetur de salario sibi promisso et de eo quem ipsum salarium dixerit promisse (sic) sibi de quantitate promissa usque ad .xl. sold. et quando et detrotrina (sic) per scolarem quecumque ab eo audita ac si de hiis omnibus constaret publicis instrumentis et Judex ad petitionem dicti Magistri debeat percipere cuilibet quod de suo salario satisfaciat quod ipse Magister debitori suo declaraverit iuramento et hoc locum habeat in presentibus et futuris et talis magister non cogatur tempore studii ad aliquod servitium vel exercitium personale. Addimus quod habeatur unus bonus Magister gramatice forensis in dicta Civitate qui sciat bene docere donatum catonem regulas prosperum et boetium et alios gramaticales libros ad docendum scolares qui habeat a comuni ultra salarium quod habuerit a scolaribus .xxv. libr. cort. quolibet anno quo steterit in dicta Civitate continue ad studendum dummodo curet dictus Magister per idoneas fideiussiones continue moram tragere in dicta Civitate ad studendum.
CXXVIJ - De non molestando mulierem in bonis suis dotalibus R.
ITem statuimus quam rei publice intersit mulieres dotes suas salvas habere propter quas nubere possint quod si aliqua mulier post mortem viri repetiverit dotes suas ob contumaciam heredum dicti viri missa fuerit in possessionem bonorum olim dicti viri tam ex primo quam ex secundo decreto ipsasque res et bona per decendium (sic) possiderit quod nullus ex creditoribus viri ipsam mulierem in bonis predictis sic possessis inquietare valeat nec ius aliquod pretendere sed sic secura sit mulier ac si triginta annorum spatio possidisset (sic) pacifice et quiete iusto titulo.
CXXIX (sic) - De cogendo patrem pro filio qui bonis cesserit
ITem quod cum filii familias vivente patre rerum paternarum quodammodo domini intelligantur et contraentes cum ipsis potius intueantur patris patrimonium quam peculium filii Statuimus quod si quis contrasserit cum aliquo filio familias publico mercatore emancipato vel in potestate existente et hic talis filius familias efficeretur non solvendus vel cederet bonis quod ex tali contractu pater possit conveniri pater possit conveniri (ripetuto e cancellato) usque in portiorem (sic) debitam filio iure nature in qua pater in testamento suo sine causis legitimis legibus diffinitis exredare non potest Adimus quod predicta locum habere volumus in illis debitis contractis per filium que verisimilia sunt patrem fecisse pro filio vel mandasse filio ut ea faceret vel que conversa sunt in utilitate patris vel eius iussu contracta essent quibus ultimis casibus possit pater conveniri in solidum.
CXXX - Quod citati se(u) tracti ad curiam possint per
procuratorem defendi R.
ITem statuimus quod citati seu tracti ad curiam Civitatis predicte in civilibus causis ad petitionem cuiuscumque per baiulum Civitatis predicte personaliter vel ad domum possit defendi et tueri per procuratores seu procuratorem non obstante aliquo capitulo in contrarium loquente.
CXXXJ - Quod pro dote petenda possit principalis et
fideiussor conveniri.
ITem statuimus quod unicuique sit licitum et possit petere dotes sibi promissas pro aliqua muliere dum appareret publucum intrumentum et talem seu tales promictentes ipsam dotem realiter et personaliter convenire ad voluntatem ipsius qui dotem recipere debet et possit convenire principalem vel fideiussorem vel aliquem ipsorum pro ut et sic eidem placuerit non obstante aliquo capitulo supra vel infra posito contrario loquente et hoc locum habeat a tempore ultime facte pacis et in presentibus et futuris.
CXXXIJ - Quod (omesso "creditor") possit creditum petere
a suis debitoribus. R.
ITem statuimus quod cuilibet creditori liceat petere et exigere cum effectu a quibuscumque debitoribus suis quamcumque quantitatem pecunie quam vel quas dicti creditores eorum debitoribus ex vigore et auctoritate instrumentorum mutui depositi et quorumcumque aliorum instrumentorum seu scripturarum et quod in repetitione dicte quantitatis pecunie nulla petitio sive libellus offeratur aliqua ratione vel causa sed semper tales creditores in curia dicte civitatis sine libello aliquo vel petitione audiantur a Judice dicte (sic) potestatis et possint et valeant contra dictos eorum debitores ius suum prosequi pro velle ipsorum ut postulat ordo iuris.
(Segno di capoverso) Et viso publico instrumento per Judicem fiat preceptum ad petitionem creditoris dicto debitori per dictum Judicem Salvo quod si dare voluerit de bonis suis creditoribus cum effectu secundum formam statuti quod tunc non fiat mandatum sed recipere debeat et teneatur de dictis bonis ipsius debitoris dictus creditor secundum modum et formam dicti statuti et hoc capitulum valeat et teneat auctoritate presentis statuti capitulo supra vel infra posito contrarium loquentem non obstante et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.
(Segno di capoverso) Aditum est huic capitulo quod pro debito a .xvj.o anno proximo preterito ultra contrario valeat offerri libellus et super eo procedi sive appareat instrumentum sive non de ipso debito Excepto de instrumento dotali.
(Segno di capoverso) Et quod de debito .xxv. annorum ultra nullus audeat aliquo modo nisi esset interrupta prescriptio vel aliqua questio mota infra dictum tempus Et hoc locum non habeat in dotibus et creditis filiorum familias.
CXXXIIJ - Quod conservantur indepnes perpetuo persone
per comunem obligantes R.
ITem statuimus ad conservationem status pacifici dicte Civitatis quod creditores comunis per se nec per alios possint nec debeant obligatos pro comuni vel aliquem ipsorum heredum vel bonorum ipsorum possessores in ipsorum terris bonis vel possessionibus molestare vel inquietare dictis vel factis nec ipsorum laboratores familiares vel cultores terrarum et possessionum dictorum obligatorum nec aliquod dampnum dare non obstante si accepissent dicti creditores tenutam in ipsis terris et possessionibus auctoritate cuiuscumque iuris et si aliquis filius faimlias dictorum creditorum actentaverit aliquam iniuriam dictis vel factis facere vel inferre in bonis et possessionibus dictorum obligatorum vel heredum ipsorum puniatur in .C. libr. pro qualibet vice et si inasconse (sic) et non in presentia aliquorum solvat .x. libr. pro qualibet vice et credatur sacramento domini rei et pater pro filio frater pro fratre in predictis et quolibet predictorum cogatur ad solutionem supra dictarum penarum et refectione dampni facienda dictis obligatis.
CXXXIIIJ - De modo et forma exbandiendi contumaces
in Civilibus causis. R.
ITem statuimus quod si aliquis citatus fuerit ad curiam dicte civitatis ad petitionem alicuius semel personaliter vel bis ad domum vel semel in scalis palatij dicti comunis si fuerit forensis vel civis non habens habitationem in dicta civitate propriam vel conductam pro debito .C. sold. et ab inde infra quod ad petitionem cuiuslibet possit legitime exbandiri et in bannum poni de civitate Amelie et eius districtus in quantitate et re petita per ipsum creditorem usque in dictam quantitatem et in .xx. sold. cort. recepito prius iuramento a dicto creditore vel eius procuratore quod calumpnioso animo non petit et quod sibi non est in totum nec in parte in aliquo satisfactum.
(Segno di capoverso) De .C. sold. supra citatus dicto modo et non conparens possit et valeat ad petitionem creditoris vel eius procuratoris legitime exbandiri de civitate Amelie et eius districtu pro quacumque quantitate et re petita dummodo de dicto debito et re petita appareat per publicum instrumentum vel per ydoneos testes in iudicio producendos et sumarie procedendo assingnando eisdem exbanditis in dicto exbandimento terminum trium dierum infra quem possint venire et conparere ad purgandum ipsam contumaciam refectis primo expensis per Judicem pretassatis et predicta locum habeant a tempore ultime facte pacis citra possint dicti exbanditi a dicto termino elapso ad solvendum dictis eorum creditoribus personaliter et regaliter (sic) conventi ad suorum creditorum voluntatem a dicto tempore facte pacis citra.
CXXXV - De cancellando contractus sive ptorocolla in quibus
probaretur de fama de solutione pecunie facta.
ITem quod plerumque aliqui pro defensione vel appodio amicis et cognuntis faciunt seu fecerunt cautiones et promissiones mutui vel depositi vel venditionis statuimus quod si alicui fuerit facta aliqua promissio vel obligatio cum intrumento vel sine ex causa mutui vel depositi et talis faciens dictam obligationem vel aliquis eius heres petierit dictam promissionem vel obligationem cassari pro eo quod diceretur pecuniam in dicta obligatione contentus non fuisse numeratam dicto se obligantis vel eius heredibus teneatur (scritto sopra) dictus talis quod dictam obligationem recepit vel receperit et quilibet alius in locum eius succedens iurare ad Sancta dei evangelia tacto libro utrum dicta pecunia
fuerit numerata et soluta vel non non obstante quod in (scritto sopra) instrumento obligationis fuerit renunptiatum exceptioni non numerate pecunie et si iuraverit dictam pecuniam numeratam non fuisse dicta promissio sit inefficax et nullius valoris et dictum instrumentum debeat cancellari. Si vero iuraverit numeratam fuisse tunc liceat dicto tali se obliganti vel eius heredi probare cum .v. testibus fide dignis qui iurarent se affirmative credere quod pecuniam numeratam et solutam non fuit ante vel post dictam obligationem dicto se obliganti quo ita probato dictum instrumentum debeat cancellari.
CXXXVJ - Quod restitutio dotis facta a viro in ultimis
constituto valeat
ITem statuimus quod si aliqua mulier nupta steterit cum viro suo et vir in ultimis constitutus in suo testamento vel alia dispositione vel alio modo quocumque vel qualitercumque (aggiunto sopra) fuerit confessus se habuisse dotes sue uxoris quod teneatur ipse vel eius heredes ad restitutionem ipsarum dotium non obstante quod confessio vel ultima dispositio aliqualiter fuerit mutata vel revocata vel si fuerit per dictum instrumentum dotale non obstante si fuerit obmissa solepnitas in confessione et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris non nocendo creditoribus antecedentibus dictam confessionem.
CXXXVIJ - Quod si aliqua mulier que fuerit nupta et ad secunda vota
trahit habens filios viri minores .xxij. annorum perdat relicta
ITem statuimus quod si aliqua que fuerit nucta (sic) et vidua remanserit et transiet vel transiverit ad secunda vota superviventibus filiis suis ex dicto suo viro minoribus .xij. annorum uno vel pluribus quod perdat et habere non debeat relicta sive relictum factum seu facta a dicto viro sibi.
CXXXVIIJ - Quod qui petierit Sapiens teneatur deponere salarium
aliter ipsa petitio non valeat
ITem statuimus quod si aliquis ab aliqua sententia vel mandato senserit se gravatum et petierit consilium sapientis teneatur statim ante quam discedat a banca deponere salarium pro sultore secundum formam statuti comunis quod si non deposuerit eius petitio sit vana et nullius valoris et parti vel comuni non preiudicet ullo modo.
CXXXVIIIJ - De forma cedendi bonis. R.
ITem statuimus quod quicumque de civitate Amelie vel eius districtus voluerit cedere bonis suis teneatur et debeat cedere in platea veteri Civitatis predicte die sabati durante foro sonantibus binis tubis citatibus omnibus creditoribus suis hoc modo videlicet quod sit expoliatus in interula cum capite discoperto extractis serabulis urtet nates ex toto discopertas ad pilonem comunis qui stat in medio dicte platee tribus vicibus hoc facto ascendat ita expoliatus supra dicto pilono et clamet alta voce tribus vicibus Vengase appagare li creituri mei et hoc facto potestas dicte civitatis teneatur et debeat vinculo iuramenti et ad penam .xxv. libr. de suo salario talem qui cesserit bonis suis ut dictum est mictere in campanile ibidem permansurum per unum annum et exalapso (sic) dicto anno ipsum expellere extra civitatem et districtum Amelie ibidem permansurum per tres annos Salvo quod ad voluntatem suorum omnium creditorum possit extragi de dicto campaneli (sic) et redere in dictam Civitatem et districtum ut dictis creditoribus placuerit et aliter non et (omesso "si") sine dicta licentia infra dictum tempus rediret et in fortiam comunis devenerit frusticetur circumcirca civitatem Amelie nudis spatulis et nichilominus mictatur in campaneli pro uno anno liceat tamen cuilibet suo creditori in bonis talis cedentis agere pro suo debito consequendo ut postulat ordo iuris et hoc valeat et teneat non obstante capitulo statuti in contrarium loquente. Adimus huic capitulo quod quicumque cessit vel cesserit bonis suis modo superius declarato non possit habere aliquod officium pro comune vel in comune vel populi.
CXXXX - Quod quicumque cesserit bonis teneatur infra
unum mensem se facere scripbi in libris comunis.
ITem statuimus quod quicumque cesserit bonis suis quod infra primum mensem post renuptiationem suam faciat se scripbi in adendo in quodam libro comunis et ordinando per cancellerium dicte Civitatis manu dicti cancellerij et qui vel que scripbi se non fecerit ut dictum est renuptiatio sine cessio suorum bonorum facta per eum non valeat et predicta baniantur per loca consueta infra .x. dies in principio regiminis cuiuscumque potestatis Et cancellerius teneatur omnia nomina renuptiantium unicuique volenti ostendere.
Libro Quinto
LIBER CRIMINALIUM
J - De pena Antianorum dantium favorem magnatibus
ITem statuimus quod si antiani populi darent favorem seu fortiam hominibus de granditia contra populum vel eius iuratos puniantur in .l. libr. cor. pro quolibet hoc onmictente.
IJ - De pena magnatum sive extra populum offentium (sic)
Antianos. R.
ITem statuimus quod quicumque conmisserit (sic) de granditia seu extra populum offenderit aliquem Antianum vel aliquem ex decem bonis viris tempore officii eorum et etiam post unum annum post depositionem eorum officii solvat q(uatr)optiplicatam penam que de tali offensa et mallefitio loqueretur et si aliquis de populo offenderit Antianum et decem solvat duplum pene contente in statuto comunis quod de tali ingniuria et offensa loqueretur Et si quis de granditia seu extra populum offenderit aliquem de populo solvat qua (scritto sopra)duplum (sic) pene que continetur in statuto comunis quod de tali iniuria loqueretur et si aliquis de granditia dixerit aliqua verba inguriosa (sic) Antiano et decem vel alicui ipsorum solvat penam superius nominatam et quilibet possit contrafacientem denuptiare et accusare et credatur sacramento accusatoris usque in .xl. sold. cort. et accusator huiusmodi teneatur in credentia.
IIJ - De pena iuratorum de populo non obedientium Antianis. R
ITem statuimus quod quilibet iuratus de populo ad sonum campane et vocem preconis de mandato Antianorum dicti populi cum armis et sine armis veniant et venire teneantur ad plateam comunis et quocumque voluerint ipsi Antiani quando esset aliquis rumor in civitate Amelie vel rissa unde pacificus status dicte Civitatis posset turbari et qui contrafecerit et non venerit solvat pro banno comuni Amelie .C. sold. cort.
IIIJ - De pena iuratorum de populo euntium ad domum
magnatum R.
ITem statuimus quod nullus iuratus de populo tempore risse vel rumoris vadat ad domum alicui de granditia ad penam .C. libr. cort. salvis ordinamentis populi.
V - De pena facentium propositam quod donetur de pecunia
et avere comunis R.
ITem statuimus quod antiani et eorum decem non possint facere fieri propositam in aliquo consilio vel arenga nec et arengnam (sic) facere quod donetur de pecunia comunis alicui persone et si aliquis ex ipsis antianis consenserint in dicta proposita facienda sive ordinamenta puniatur in .l. libr. quam penam potestas possit de facto accipere et exigere a contrafacientibus et dicta donatio que fieret non valeat ipso iure.
VJ - De pena recipientium somoniam. R.
ITem statuimus quod cum vitium somonie sit ab omnibus penitus evitandum et ut officium antianatus populi absque aliqua fraude procedat quod nullus ex antianis populi supradictis possit nec debeat per se vel alium aliquo quesito colore recipere aliquam somoniam ab aliqua speciali persona vel comunitate directe vel indirecte ad penam .l. libr.et privatione officij comunis et populi Civitatis predicte et si ex ipsis receptionem somonie resultaretur aliquod periculum unde iurisdictio comunis predicti in aliquo lederetur vel perderetur quod absit contrafaciens et recipiens ipsam somoniam solvat nomine pene .VC. libr. cort. et perpetuo ab omni officio comunis et populi ipso facto privati (sic) et quod receperit somoniam in duplum restituat comuni predicto et dicti Antiani debeant scindicarj per futurum potestatem de dicta somonia et etiam de falsitate qua per ipsos vel aliquem ipsorum conmicteretur et si aliqua specialis persona aliquam somoniam receperit si contra aliquem specialem solvat .L. libr. cort. si vero contra Comune receperit solvat ducentas libr. et nichilominus ab omni officio comunis et populi perpetuo sit privatus et quod receperit in duplum restituat comuni predicto et eadem pena puniatur in omnibus casibus supradictis qui dictam somoniam dederit vel dare fecerit ipsis Antianis vel aliis quibuscumque personis et nichilominus ab omni officio tam comunis quam populi sit ipso facto privatus.
VIJ - De duabus accusationibus dandis. R.
ITem statuimus quod quilibet accusator vel denuptiator cuiuscumque mallefitij vel dapni dati teneatur facere duas accusationes vel denuptiationes et unam exibeat notario curie et aliam notario cancellarie et potestas teneatur singulis diebus sive mensibus ferre sententias de omnibus denuptiationibus accusationibus et inquisitionibus tam condepnatorias quam absolutorias et examinare predictas accusationes et condepnationes cum illis cancellerij (sic) et si aliqua remansisset que executioni et affectuj (sic) mandata ("ta" scritto sopra) non esset puniatur potestas pro qualibet vice in .L. libr. et predicta examinatio fiat lectis sententiis latis in ipso consilio. Aditum fuit quod quicumque accusaverit aliquam personam de Civitate Amelie vel aliquam quamcumque personam de quocumque excessu vel quacumque re ex quo delicto resultaretur pena .x. libr. et abinde supra et eam non probaverit solvat pro pena talis accusator .x. sold. si abinde infra solvat accusator .v. sold. comuni predicto.
VIIJ - De pena inmictentium forenses in Civitate R.
ITem statuimus quod si quis inmiserit vel venire fecerit vel micti vel inmicti ordinaverit vel consenserit vel receptaverit in domo propria vel conducta vel alienam (sic) rogaverit vel procuraverit vel fecerit receptum aliquos forenses sine expressa licentia Guardiani et maioris partis antianorum populi solvat pro banno comuni Amelie pro quolibet forense pedite .l. libr. et pro quolibet equite .Centum. libr. cort. Et pro quolibet qui esset capitaneus dominus vel baro vel comes alicuius terre vel aliquorum hominum ultra .v. vel alicuius partis vel societatis vel gentium vel de suo podere vel patris vel avi vel patrui vel avuncoli posset comode retinere ultra unum equum solvat pro banno comuni Amelie .Mille. libr. cort. quam penam si solvere non posset puniatur in persona in qulibet predictorum casuum arbitrio potestatis ita quod moriatur si autem ex missione (sic) talium forensium vel alicuius ipsorum per eos vel eorum aliquem bellum insurget vel furor armorum vel brige ad arma homines civitatis predicte seperando (per "se parando") puniatur in persona ita quod moriatur et bona sua sint ipso iure comunis Amelie et ipsi comuni sententialiter confischentur et similem penam incurrat quilibet forensis qui contra predictam formam intraret Salvo quod volentes venire pedester cum grascia ad dictam Civitatem homines soliti mercari in ea venire valeant sine licentia tali danda sine armis tantum et omnes qui se in dativis collectis et bannis se constrinserit (sic) ad bancum dicte civitatis et salvo quando per Antianos et decem et consilium populi vel maiorem partem ipsorum per immissionem palluctarum in bussulam albam de sic facto partito more solito ut in aliis ad bussulas et palluctas declaratum fuerit et suspitio et suspitio (ripetuto) non erit ante vel post vel tunc in terra intrans vel mictens aliquis huiusmodi ad bannum minime teneatur . Aditum fuit quod predicta omnia remaneant in providentia Antianorum.
VIIIJ - Quod nullus vendat alicui forensi iura patronatus
alicuius ecclesie
ITem statuimus quod nullus de Civitate Amelie vel eius districtus debeat dare vendere vel cedere alicui forensi vel non habitanti in dicta civitate iura patronatus alicuius ecclesie nec aliquas comunalias comunis vel specialium personarum ad penam .C. libr. cort. et quod predicta venditio donatio vel cessio non valeat et qui contrafecerit teneatur predicta reducere ad pristinum statum suis expensis et hoc banniatur et de predictis teneatur potestas inquirere et inquisitionem facere et procedere ex suo officio et ad denuptiationem cuiuscumque et teneatur accusator vel denuptiator in credentia.
X - De pena declinantium forum comunis Amelie R.
ITem statuimus quod si quis ausus fuerit aliquam exceptionem opponere in causis civilibus contra publicum instrumentum sententiam vel preceptum nisi tantum falsi soluti transacti pacti et rei iudicate vel si aliquis ausus fuerit aliquem a foro potestatis Civitatis Amelie ad alium forum per quemcumque modum trageret solvat pro pena comuni Amelie .xxv. libr. cort. ipso facto pro tali protervitate et audacia Quam potestas de facto accipere teneatur et debeat sine diminutione et alicuius statuti beneficio remissione Judex nichilominus in causa liberaliter processurus Salvo capitulo quod loquitur de filio famials (sic) et minore .xxv. annorum cui per hoc in nullo derogetur et Salvo quod in instrumentis mutuj factis et conductis a tempore ultime facte pacis retro presens capitulum non vendicet sibi locum et hoc capitulum non habeat locum contra iurisdictionem ecclesiasticam.
XJ - De pena portantium Arma.
ITem statuimus quod nulla persona audeat vel presumat portare aliquod genus armorum sine licentia dominorum potestatis et guardianj et Antianorum populi ad penam contentam in statuto comunis salvis beneficiis permissis per formam statuti comunis populi dicte civitatis.
XIJ - Quod quicumque fuerit condepnatus de homicidio
non reintret Civitatem per annum
ITem statuimus quod quicumque conmiserit aliquod homicidium in Civitate predicta vel eius districtus (sic) et de ipso homicidio fuerit condepnatus per potestatem dicte civitatis et solverit condepnationem de eo factam secundum formam statuti quod dictus homicida exiet civitatem predictam vel castrum vel villam ubi conmiserit mallefitium predictum per unum annum dictam civitatem castrum vel villam ubi conmiserit dictum homicidium reintrare non possit ad penam .L. libr. qua rediverit et potestas teneatur omni mense inquirere super predictis omni mense (ripetuto) ad penam .x. libr. de suo salario.
XIIJ - Quod consultor assuptus super aliquo gavamine exprimat
causam gravaminis.
ITem statuimus quod Consultor assuptus super aliquo garvamine seu dubio seu in condepnationibus assumendus si dixerit consulendo condepnationem fore gravatam teneatur exprimere causam gravaminis et in quanta quantitate plus quam debuerit fuerit condepnatus vel inde executio possit fieri brevius et potestas teneatur executioni mandare sententiam in ea quantitate quod dictus consultor duxerit consulendo Et in criminalibus de sententia lata amplius quam semel haberi non possit consilium nec ulterius concedatur petenti.
XIIIJ - Quod potestas non possit conmictere alicui Judici de Amelia
aliquam questionem criminalem (scr. di lato per lungo)
ITem statuimus quod potestas vel alius officialis dicte Civitatis non possint nec debeant ad penam .xxv. libr. cort. aliquam questionem vel consilium conmictere in criminalibus causis a .xx. sold. supra alicui Judici de dicta Civitate.
XV - Quod nullus possit habere lovium ante domum
a .viij. pedibus
ITem statuimus quod nulla persona de dicta Civitate possit habere seu retinere aliquam loiam camorcandam vel storium vel aliquod aliud ingomeramen ante domum suam apotecam vel arcum dummodo dicta logia et ingomeramina stent pro minore altitudine .viij. pedum ad penam .v. sold. pro quolibet et qualibet vice et potestas teneatur super predictis per accusationem denuptiationem et inquisitionem vinculo iuramenti contra contrafacientes a viij pedibus supra ante domum unicuique (omesso "liceat") talia retinere sine pena.
XVJ - Quod nulla Mulier vadat ad bactisterium.
ITem statuimus quod nulla mulier vadat vel presumat ad luctiferandum ad aliquam ecclesiam nec ad aliquod luctum extra dictam Civitatem et eius districtus vel ad aliquod forum ad penam .xx. sold. pro qualibet et qualibet vice quam potestas teneatur et debeat a contrafacientibus de facto auferre et per inquisitionem denuptiationem et accusationem procedere et denuptiatori et accusatori stetur et credatur cuicumque et habeat medietatem bannj et teneatur in credentia.
XVIJ - Quod omnes carnes siggillentur (sic)
ITem statuimus quod omnes carnes tam porcine quam crastatine et alie quecumque carnes que vendentur in Civitate Amelie sigillentur per camerarium et cancellerium comunis vel per alium quem antiani populi duxerint eligendum Et macellarii ipsas carnes vendere non valeant aliter nec possint et si contrafecerint solvant pro banno pro quolibet ipsorum et qualibet vice comuni predicto .xx. sold. cort. et quilibet possit contrafacientes denuptiare et accusare et stetur sacramento accusatoris cum uno teste et teneatur in credentia et habeat medietatem banni et dicti Macellarii non teneantur ad domum emtium (sic) mictere eorum expensis et quod per camerarium comunis Amelie singulis duobus mensibus fiat assectum (sic) de pane et carnibus sed ipsum assectum fiendum per dictum camerarium ita predicti macellarij debeant vendere carnes et panifacule panem ad penam .xx. sold. cort. pro quolibet ipsorum et pro qualibet vice et potestas teneatur fieri facere omni edomata solepnem inquisitionem super predictis ad penam .x. libr. cort. et eligere et deputare unum ex notarijs suis qui sit et esse debeat super macellariis panifaculis et tabernariis et aliis extraordinariis et ipsos macellarios in omni edie (prima "e" canc.) qua carnes macellantur ad minus semel requirere et tabernarios et panifaculas semel in edomata adminus et a contrafacientibus penas et banna exigere secundum formam statuti comunis et populi Civitatis predicte ad penam x. libr. cort. comuni solvendam.
XVIIJ - Quod si accusatus conparuerit et postea se absentaverit
habeatur pro confesso et convicto.
ITem statuimus quod si aliquis accusatus denuptiatus vel inquisitus occasione alicuius mallefitii vel delicti conparuit coram potestate seu curia Civitatis Amelie et postea se absentaverit et post modum pro ea que probata erant circa eum Judicem micteret pro dicto accusato denuptiato vel inquisito quod veniret confitendo mallefitium de quo proceditur contra eum et non venerit infra terminum trium dierum postquam fuerit requisitus personaliter vel ad domum et si domum non habuerit in scalis palatij quod habeatur pro confesso et convicto de mallefitio vel delicto de quo proceditur vel procedaretur circa eum et possit per potestatem et dictam curiam condepnari, prout confessus esset mallefitium.
XVIIIJ - Quod Nulla Mulier debeat trascinare
ITem statuimus quod nulla mulier possit vel debeat trascinare vel tragere pannos quibus esset induta ad penam .x. sold. cort. pro qualibet et qualibet vice Et potestas teneatur omni mensi super predictis inquirere omni die dominico unum ex notariis suis ad videndum illas que trascinaverint.
XX - De Jnquisitione facienda contra incantatores
ITem statuimus quod potestas seu iudex teneatur et debeat inquirere circa incantatores et quot invenerit cogere et ab eis recipere iuramentum in publico consilio et maiori dicte Civitatis quod de hiis non se intromictat ulterius et nil operetur ad penam .l. libr. cort. quam penam ipso iure a contrafacientibus post iuramentum predictum dictus potestas et quilibet alius officialis dicti comunis pro ipso comuni recipere possit et camerarius comunis solvi facere cum accusatione denuptiatione vel sine vel per inquisitionem procedendo quotiens in predictis vel aliquod predictorum fuerit contraventum et si dictam penam non solverit infra decem dies post preceptum sibi factum de ea solvendo puniatur in persona primo delicti arbitrio potestatis et remaneat perpetuo exbanditus de dicta Civitate et eius districtus donec dictam penam pecuniariam non solverit dicto comuni preter penam personalem et predicta publice baniantur.
XXJ - De pena molestantis aliquem unde apparet refutatio.
ITem statuimus quod si aliquis per se vel alterius nomine pro aliquo debito vel obligatione molestaverit aliquem de quo appareret vel sciret vel haberet molestator publicum instrumentum refutationis vel protocollum et redemia turbationis talis ultra .xx. sold. accepit vel pro restitutione dicti instrumenti publici vel protocolli in .xxv. libr. cort. et in restitutione dupli eius quod dicto molestato extrossit (sic) vel extorquerit condepnetur dicta de causa et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.
XXIJ - De pena surgentium in consilio ad rumorem.
ITem statuimus quod nullus surgat in consilio ad rumorem in in (ripetuto) arengna vel adunantia et qui contrafecerit solvat pro banno comuni Amelie pene nomine .xxv. libr. cort.
XXIIJ - Quod habitantes in eadem domo quilibet
actet partem suam.
ITem statuimus quod si quis haberet vel habet domum comunem sub uno eodem tecto et sub eisdem parietibus quarum unus habens de supra et alter de suptus quilibet actet ita ex parte sua quod alteri nullam ingniuriam seu novitatem faceat vel facere possit nec dapnum et si contrafecerit solvat, pro banno dicti comuni .C. sold. et dapnum iniuriam seu novitas (sic) tollatur et totum coperire et in medio claudere debeant (sic) ad petitionem cuiuscumque petentis infra quintum diem ad penam predictam capitulo aliquo non obstante.
XXIIIJ - De pena offendentis citatum ad curiam.
ITem statuimus quod si quis offenderit aliquem citatum in eundo vel redeundo ad ipsam curiam solvat comuni Amelie nomine pene duplicatam penam in bannu contentam in statuto comunis loquente de ipsa offensa vel mallefitio quod vel qua commisisset.
XXV - De pena negantis depositum
ITem statuimus quod si quis depositum sibi datum sive factum unde appareret publicum ("cum" scritto sopra) instrumentum vel protocollum vel legime (sic) appareret probationes et negaverit solvat pro banno comuni Amelie .l. libr. cort. et si fuerit mercator .C. libr. cort. dicto comuni solvere teneatur Et semper teneatur et debeat potestas seu Judex ipsius ad penam .C. sold. cort. constringnere talem depositarium ad petitionem deponentis quod respondeat ante mandatum sibi factum vel fiendum si habuerit depositum nec ne.
XXVJ - Quod nullus iuvet forensem ad vendendum pissces (sic)
ITem statuimus quod nullus de Civitate Amelie iuvet alicui forensi ad vendendum pisces nec ab ipsis forensibus possit emere pisces causa revendendi postquam ipsi forenses intraverint Civitatem ad penam .x. sold. pro quolibet contrafaciente et quilibet possit contrafacientem denuptiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia.
XXVIJ - Quod tabernarij habeant mensuras sigillatas.
ITem statuimus quod quicumque tabernarius habeat petictum medium petictum foliectum et numatam sigillatas sigillo comunis plumeo et ipsum vinum cum ipsis mensuris vendere secundum modum ordinandum per Antianos sive consilium speciale comunis et semper quando petitum fuerit sibi vinum debeat dare et ire ad vegetem ad auriendum ipsum vinum et debeat ipsum vinum quod venditur seu quod venderetur retinere in aliquo vase nec habeat in taberna nisi mensuras sigillatas sed possit habere urceum cum Aqua et unum vas pro aqua danda petentibus et qui contrafecerit in aliquo predictorum solvat pro banno vice qualibet .xx. sold. et quilibet possit contrafacientes denuptiare et accusare et habeat medietatem banni Et quod nullus tabernarius misceto aliquod aliud vinum cum vino quod venderit et qui contrafecerit solvat nomine pene comuni Amelie .x. libr. et si haberet plures vasa non sigillata solvat pro quolibet vase exceptis illis duobus .v. sold. cort. nisi esset maius peticto quod possit retinere et si haberet aliquod vas sigillatum non iustum solvat comuni Amelie .x. libr. cort. et non possit habere discum ante ostodium (sic) sed dare aditum usque ad vegetem.
XXVIIJ - Quod nullus faciat viam traversam R.
ITem statuimus quod nullus faciat (omesso "viam") per casalectum seu campum alienum cum bestia vel sine bestia ad penam .x. sold. si cum bestia si sine bastia .v. sold. et credatur sacramento domini rei vel suis famulis sed non possit accusari nisi a domino rei Salvo quod in estate cum carre (?) possit ire quilibet sine pena.
XXVIIIIJ - De pena euntium venandi per vineas. R.
ITem statuimus quod si quis ("quod si quis" riportato in chiamata più sotto) iverit venando per vineas alicuius a kal. Aprilis usque ad kal. octubris cum canibus vel ucellando (sic) cum avibus quod talis venator vel uccellator ("quod si quis" omesso sopra) solvat pro banno comuni Amelie .xl. sold. cort. et quilibet possit ipsum denuptiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia.
XXX - De non expellendo aliquem extra terram.
ITem statuimus quod nullus possit expelli pro aliquo mallefitio vel delicto vel causa aliqua extra Civitatem Amelie nisi Antiani populi aliud declararent vel nisi in casibus ex statuto permissis.
XXXJ - De non patrocinando pro aliquo exbandito. R.
ITem statuimus quod nullus sit et esse possit aliquorum exbanditorum vel alicuius ipsorum procurator sive advocatus in Civilibus nec in criminalibus causis et qui contra fecerit solvat pro banno comuni Amelie .decem. libr. cort. et non audiatur nichilominus per curiam salvo quod quando aliquis exbanditus esset presens quilibet pro eo presente esse possit procurator et advocatus sine pena.
XXXIJ - Quod unicuique sit licitum capere hominem male fame
in domo sua. R.
ITem statuimus quod cuilibet sit licitum in domo vel habitatione sua propria vel conducta quamlibet personam intrantem furtive et malo animo deinde capere detinere offendere percutere vel occidere sine pena nec eius sequaces et adiuvatores ad penam aliquam teneantur si autem in possessione sua propria vel conducta quis aliquem invenerit de nocte possit ipsum capere et tenere et curie presentare et ipsum pariter sine morte et de tali offensa non teneatur ad penam de morte autem teneatur ad penam in statuto comunis contentam.
XXXIIJ - De exceptuatis a penis mallefitiorum. R.
A Penis autem mallefitiorum has personas excipimus silicet (sic) personas in eadem familia habitantes et etiam fratres carnales patrem et filium virum et uxorem patruos et avunculos et nepotes carnales sive sint in eadem familia habitantes sive non itaque de mallefitiis inter eos (omesso "conmissis") vel conmictendis inter eos vel aliquem ipsorum inquiri vel accusari non possit nisi intervenerit enormis lesio cum aliquo genere armorum quod tunc accusari possit offendens per offensum et etiam puniri Salvo de patre ad filium de viro ad uxorem quod inquiri vel accusare non possit nisi mors sequeretur quod tunc possit per inquisitorem denuptiatorem et accusatorem procedi et omni modo et iure quibus melius possit in omnibus predictis personis si enormis lesio inter predictos intervenerit ex quibus accusatio est concessa solvat medietatem pene contente in statuto comunis de tali mallefitio loquenti excepto quod si mors sequeretur malefactores totam penam solvere teneantur.
XXXIIIJ - Quod nullus emat ius contra Comune. R.
ITem statuimus quod nullus de civitate Amelie et eius districtus emat nec emere debeat ab aliquo extra districtum Amelie et qui non solvat datium in dicta Civitate aliquod ius et actionem quod et quam haberet contra aliquem civem vel comitatensem Civitatis predicte vel habere posset et quod nullus de Civitate predicta et districtu vendat alicui forensi qui non solvat datium et faciat servitia comunis predicti aliquod ius et actionem quod et quam haberet seu habere posset contra comune predictum et speciales personas de dicta Civitate et districtu occasione pecunie et quacumque alia causa et qui contrafecerit solvat pro banno .Centum. libr. cort. nomine pene et talis emptor in curia Civitatis predicte nullatenus audiatur per potestatem et eius officiales ad penam .C. libr. de suo salario et si quis emerit vel emit ut dictum est talis emptio non valeat et sit cassa et nullius valoris auctoritate presentis statuti Et hoc capitulum sit precisum et tolli et cassari non possit consilio vel arenga et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris. Aditum est huic capitulo quod civis vel comitatessis (sic) qui fideiussit vel quocumque modo aliquid solverit penes aliquem forensem pro Cive vel comitatense quod possi (sic) a tali penes quem fideiussit vel aliquid solverit ius et actionem emere contra illum vel illos pro quo vel quibus fideiussit vel fideiusserit aliquo contrario non obstante.
XXXV - De pena facientis prodimentum R.
PRodimentum seu prodictionem contra Comune Amelie quod ipsum Comune seu ipsa civitas dapnum seu periculum seu destructionem substineret sive incurreret puniatur in personis et rebus vel iuribus ipsius quocumque tractaverit huiusmodi sciens per se vel si alterius audeat pandere per interpositam personam pro eo non revelaverit potestati et Antianis vel potestati loquere non possit statim se quam citius poterit et ante quam fiat a tali habenti quod illud interdiri valeat omnibus pretermissis si illud prodimentum ad actum duceretur quod absit condepderetur (sic) morti tamquam pessimus proditor et pastinetur ita quod moriatur et omnia sua bona mobilia et immobilia sint ipso iure comunis predicti et ipsi comuni penitus confiscata Et omnes defendentes de tam pessimo proditore usque in tertiam generationem Civitatis predicte et eius districtus sint perpetuo exbanditi. Si vero non duceretur ad actum et per eum non steterit quominus duceretur ad actum solvat pro banno dicto Comuni .Mille. libr. cort. si aliquod prodimentum quis ordinaverit contra speciales personas si in periculum personarum eamdem penam pecuniariam puniatur si in periculum rerum et iurium .l. libr. cort. pro prodimento ducto vel non ducto ad actum per eum non remanente pro banno comuni predicto solvere teneatur et dapnum emendet in duplum comuni vel speciali cuilibet petenti quarum .Mille. libr. penam et causam vel ipsarum aliquo dapno ea madens (?) solvere et reficere non poterit vel solverit dicto comuni infra .x. dies posquam fuerit condepnatus pastinetur ita quod moriatur et quarum penam .l. libr. et dapnum ea madens non solverit et etiam non emendaverit ei lingua de ore eius evulsetur taliter et oculus de capite ita quod loqui non valeat nec videre oculo sic evulso et ad perpetuam memoriam prodimenti in parietibus palatij comunis extra inexpingibiliter depingnatur proditor quilibet predictorum.
XXXVJ - Quod nullus civis possit pisces vendere
ITem statuimus quod nullus civis Amelie possit nec debeat vendere pisces in dicta Civitate Amelie nisi ipse emerit vel apportaverit dictos pisces extra districtum Amelie ad ipsam civitatem et quod nulla persona possit emere pisces in continuum nisi sicut alij Cives emerint comuniter et quod quicumque portaverit pisces ad vendendum in dicta Civitate quod de die non debeat retinere ipsos pisces in domo et in domo ipsi pisces de die nullatenus teneantur ad penam .xx. sold. cort. et quilibet possit contrafacientes denuptiare et accusare et credatur sacramento ipsius.
XXXVJ (sic) - Quod nullus intromictat se in causis habitis
occasione ecclesiarum. R
ITem statuimus quod nullus in causis habitis vel que haberentur et nasci possent occasione alicuius ecclesie seu ecclesiarum electionis beneficii et prebende aliquem clericum vel consanguineum debeat sociare favere vel dicere vel contendere vel ire in favorem alicuius clerici vel alicuius consanguinei layci vel clerici ad ecclesiam vel possessionem ipsius ex qua lix esset vel dependeret quocumque modo vel coram curia aliqua de causa vel se modo aliquo verbis verbis (ripetuto) vel factis in talibus conteptionibus exinde que fierent inmiscere sed ipsi clerici qui comodum eorum contendunt solum sentiant vel iacturam quatenus iustitia vel casus fortuitus ministrabit et quicumque consanguineus laycus vel consanguineus contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum pro dicto .l. libr. cort. pro facto autem solvat quatruplum pene contente in capitulo statuti quod de tali mallefitio loqueretur Salvo quod advocati et procuratores et notarii pari numero per partem in causis ipsis et in foro ecclesistico tantum patrocinare et scripbere possint et procurare sine pena.
XXXVIJ - De pena facientium cavalcatam
contra comune Amelie. R.
ITem statuimus quod si quis fecerit aliquam cavalcatam vel cavalcata fuerit vel in congregatione contra Comune Amelie vel eius districtu ad offendendum vel dapnum faciendo condepnetur in avere et in persona comuni Amelie ita quod omnia et singula sua bona sint comunis predicti et dicto comuni sententialiter condepnetur applicetur et publicetur detracta omni dationi dapnum passis penitus facienda si aliquo tempore in fortiam comunis devenerit pastinetur ita quod moriatur et hoc capitulum tolli non possit Adimus huic capitulo quod unicuique sit licitum tales cavalcantes capere offendere et occidere sine pena.
XXXVIIJ - De pena facientium bellum in Civitate Amelie
ITem statuimus quod si quis in Civitate bellum fecerit contra aliquos in ipsa civitate more capientis vel perligantis (?) vel occupantis curreret condepnetur in persona ita quod moriatur sive eques sive pedes fuerit et si quis perforaverit vel perforare fecerit aliquem murum quo clauditur civitas Amelie et qui est in extremo circuitus Civitatis et burgorum tantum quod hac possit intrare vel exire solvat pro banno comuni Amelie si non malo zelo .x. libr. cort. si vero malo zelo et causa intrandi homines in ipsam Civitatem solvat pro banno comuni Amelie .C. libr. cort. Si autem homines inmiserit causa capiendi Civitatem vel causa turbandi statum pacificum condepnetur in persona et rebus et eodem modo puniatur quicumque (omesso "intraverit") aliunde quam per portas causa turbandi dictum statum qui autem propter aliquod delictum ex forma dicti statuti perderet personam perdat similiter omnia bona sua et ipso iure comuni predicto confuschentur (sic).
XXXVIIIJ - De cancellando instrumentum unde apparet refutatio.
ITem statuimus (omesso "quod si quis") habuerit contra aliquem aliquod instrumentum de quacumque quantitate vel re unde apparuerit refutatio et dicta refutatio per debitorem fuerit perditam vel rogatio seu protocollum dicte refutationis quod ipsum instrumentum debiti debeat per ipsum creditorem ad petitionem ipsius debitoris cancellari et sibi debitori vel suis heredibus redere cancellatum sub pena .xxv. libr. cort. dummodo notarius qui dicta de refutatione fuit rogatus dicat coram Judice prestito de dicta refutatione rogatus fuisse a partibus supradictis.
XL - De pena civis occidentis forensem. R.
ITem statuimus quod si aliquis Civis vel comitatensis Amelie interfecerit aliquem forensem qui se non constrinserit in civilibus et in criminalibus ad bancam Civitatis Amelie solvat pro banno comuni Amelie .ducentas. libr. cort. et de aliis iniuriis solvat quartam partem pene contente in statuto comunis quod de tali mallefitio loqueretur et si occissus vel iniuriatus tam de occisione quam de iniuria in terra unde est oriundus minorem penam solveret occidens vel iniurians eum forensem minorem penam supra dictarum penarum comuni Amelie solvere teneatur et (scritto sopra) illam que in terra dicti forensis terrigena interficiens vel ingniurians forensem solveret et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.
(Segno di capoverso) Et intelligatur forensis quicumque oriundus non esset de civitate Amelie vel non haberet beneficia cictadinantie per consilium comunis secundum formam statuti comunis loquentis de non recipiendo forense in Civem vel non fuerit in catasto ("ta" scritto sopra) comunis allibratus vel non steterit in dicta Civitate Amelie per .x. Annos continue vel non esset de aliquo castro vel villa Civitatis predicte cuius castri vel ville homines non solverent datium pro omnibus eorum bonis in civitate predicta vel non constrinserit (sic) se ad bancum Civitatis Amelie in civilibus et in criminalibus vel de quo Civitas predicta non esset in possessione iurisdictionis in spiritualibus et temporalibus.
XLJ - De pena extragentium exbarras
ITem statuimus quod exbarre misse in viis et stratis Civitatis et burgorum predicte et quas mictere voluerint Antiani populi manuteneantur et per potestatem guardianum Antianos populi tolli fodi vel incidi non possint nisi primo legitime deliberatum fuerit et octentum esset in consiliis et qui contrafecerit in elevando fodendo vel incidendo vel modo aliquo deguastando eas vel aliquam ipsarum tempore suspitionis seu turbationis que esset in Civitate predicta pastinetur ita quod moriatur et eius bona sint comunis Amelie Et si tempore non suspitionis in dicta Civitate huiusmodi solvat fodato (sic) deguastator elevator vel incisor pro qualibet vice .xxv. libr. cort. statuto aliquo non obstante.
XLIJ - De pena petententium (sic) debita soluta. R.
ITem statuimus quod quicumque petierit alliquod debitum solutum solvat pro banno comuni predicto tantam quantitatem pecunie quanta fuerit quantitas vel res petita et parti equetotidem (sic) penitus solvere teneatur.
XLIIJ - Quod catalarij (?) non no (sic) . Quod in strata
extragantur exbarre et mictantur catene.
ITem statuimus quod a ianua gilionis et a ianua busolini eleventur exbarre usque ad plateam comunis per stratam rectam et mictantur catene numero .x. in ipsa strata prout videbitur Antianis cum illis personis quibus eis videbitur et quelibet catena habeat duas claves et dentur illis personis quibus placuerit Antianis.
XLIIIJ - De pena calçolariorum unguentes pelles in plateis. R
ITem statuimus quod nullus calçolarius posset (sic) nec debeat pelles unguere extra domum in plateis et stratis nec debeat lavare pelles nec coria cruda ad penam .x. sold. pro quolibet et qualibet vice et etiam quod nullus calçolarius possit vel debeat retinere Apotecam ab apoteca (?) manibus nudis per stratam usque ad domum iacobelli petri ad dictam penam et quilibet possit accusare et stetur sacramento accusatoris cum uno teste et teneatur in credentia.
XLV - De pena facientium ceram falsam. R
ITem quod mercatores seu mercantes dicte Civitatis qui ceram laborant et vendunt teneantur et debeant ipsam ceram laborare puram et vendere sine aliqua malitia quibuscumque volentibus et qui in ipsa cera vel torticiis cere vel candelis quas vendent falsarie trementine vel aliarum quarumcumque rerum fraudolentiarum macchinatio seu inmissio nulla fiat nec etiam in dictis torticiis candelis vel faculis mictere stoppam seu canepam et qui contrafecerit solvat pene nomine pro quolibet predictorum .x. libr. cort. et potestas possit per inquisitionem procedere.
XLVJ - De pena facientium troscias in preiudicium
convicinorum
ITem statuimus quod nullus habens ortum possit facere trosciam nec aliquam cavatam in qua aqua congregari possit unde possit convicinis suis dapnum aliquod inrogari ad penam .x. libr. cort.
XLVIJ - De pena cinerem facientis R
Tem (il capolettera "I" è stato omesso) statuimus quod nullus in Civitate Amelie et eius districtu possit nec debeat facere cinerem ad penam .x. libr. cort.
XLVIIJ - De pena facientium turpitudinem in
lavatorio pisciarelli
ITem statuimus quod nullus faciat inpedimentum aliquod calçolariis in lavatorio pisciarelli nec aliquam turpitudinem nec mictat canepam vel linum ad macerandum et qui contrafecerit solvat pro banno comuni Amelie .xl. sold. et quilibet possit denuptiare et accusare et habeat tertiam partem banni.
XLVIIIJ - De pena non facientium tegulas ad mensuram
comunis. R
ITem statuimus quod tegularij teneantur facere tegulas et canales longitudinis et amplitudinis ad illam mensuram que singnabitur in frontone palatij populi et in parete ecclesie Sancte marie de porta ad penam .xx. sold. pro quolibet ipsorum et qualibet vice.
L - Quod nullus vadat ad terram aliquam equitando
ITem statuimus quod nullus vadat ad terram aliquam ubi fieret aliqua congregatio gentium occasione partis vel aliquam terram capiendo vel equitando sine deliberatione consilij Antianorum et decem ad penam .xxv. libr. cort. pro quolibet equite et .x. libr. pro quolibet pedite Et quod nullus clamet vivant gebelli vel gelfi ad dictam penam .xxv. libr. comuni solvendam.
LJ - De pena non faciendi urcea et vasa cum
fonno plano. R.
ITem statuimus quod facientes urcea vel alia vasa teneantur ipsa facere cum fonno plano et bene cocta ad penam .xij. den. pro quolibet vase.
LIJ - De pena capientium palumos et quomodo possint
capi sine pena.
ITem statuimus quod nulla persona audeat vel presumat capere colupmos domesticos vel de columaria in possessione alterius vel in aliquo loco cum rete vel indice ad penam decem libr. cort. pro qualibet vice liceat tamen unicuique capere qualibet die duos colupmos ubilibet Et liceat unicuique in re sua seu proprietate capere colupmos quantum voluerit absque rete et indice sine pena Et si quis fregerit aliquam colupmariam solvat dicto Comuni .l. libr. cort. pro qualibet vice Et nullus progiteat (sic) lapides vel arco sagictet in aliqua colupmaria ad penam .xx. sold. cort. pro qualibet vice et contrafacientes in predictis quilibet possit denuptiare et accusare et credatur sacramento accusatoris cum uno teste usque in .x. libr. dummodo non possit esse testis dominus colupmarie nec aliquis de sua familia nec aliquis habens aliquam colupmariam Et quod par picçonorum non possit vendi ultra .xviij. den. Et quod nullus possit extra Civitatem Amelie dictos picçones (omesso "vendere") ad penam .xl. sold. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice et contrafacientem quilibet possit accusare et denuptiare et credatur sacramento accusatoris usque in .x. sold. contrario aliquo non obstante.
LIIJ - Quod animalia mortua proiciantur in plagiis
ITem statuimus quod nullus progiciat animalia mortua nisi in plagiis et fossatis ad penam .xx. sold. cort.
LIIIJ - De pena unguentium et tengnentium pelles
prope ecclesiam
ITem statuimus quod nullus audeat vel presumat unguere vel tengnare pelles ante aliquam ecclesiam Civitatis Amelie vel ipsas pelles ad siccandum extendere nec aliquam zoçuram vel prudendinem (sic) facere per spatium .xxv. pedum ad penam .x. sold. pro qualibet vice et dictos contrafacientes quilibet possit denuptiare et accusare et teneatur in credentia.
LV - De pena defraudantium gabellam. R.
ITem statuimus et ordinamus quod nulla persona debeat exire cum aliqua re ex qua debeatur solvi gabella aliunde quam per portam busolini sine licentia eptoris (sic) dicte gabelle et qui contrafecerit vice qualibet in .x. sold. puniatur.
LVJ - De pena receptantium bestias furatas. R.
ITem statuimus quod nulla persona terrigena vel forensis audeat vel presumat in Civitate predicta vel eius districtu tenere seu receptare per se vel alium aliquas bestias cuiuscumque conditionis seu res furtive subtractas derobatas predatas seu alio quoquo modo acceptas indebite Et qui contrafecerit si potestati seu rectori legitime constiterit in .quinquaginta. libr. vice qualibet puniatur et nichilominus dicte bestie seu res reacipiantur de facto et domino cuius essent constiterint constiterint (ripetuto) sint absque solepnitatibus iurium constitute (sic) potestas etiam et qui dicte Civitatis preerit regimini teneatur ad petitionem cuiuslibet et etiam ex officio suo de predictis et quolibet predictorum contra quoscumque inquirere et procedere et punire inventos culpales (sic) ad penam .xxv. libr. de (omesso "suo") salario et ius sumarie facere derobatis.
LVIJ - De pena laborantium bona exbanditorum
sine licentia
ITem statuimus quod nulla persona presumat laborare vel laborare faciat de bonis alicuius exbanditi dicti Comunis sine licentia Scindici dicti Comunis de qua licentia appareat scriptura manu cancellerii eiusdem comunis et qui contrafecerit in .x. libr. vice qualibet puniatur . Supra quibus potestas inquirere debeat et procedere ex suo officio ad petitionem cuiuslibet postulantis ad dictam penam.
LVIIJ - De pena macellariorum retinentium diversas
carnes in banco. R.
ITem statuimus quod nullus macellarius debeat retinere vel habere carnes scrofinas pecudinas montoninas crapinas vel baccinas vel alias malas carnes in eodem banco quo retinuerit carnes porcinas vel castatinas (sic) sed in alio banco seorsum et qui contrafecerit in .xx. sold. de facto vice qualibet puniatur et in perditione carnium que deveniant ad manum camerarii dicti comunis et hoc stetur et credatur inventioni et relationi officialium dicti potestatis et cuiuslibet eorum et etiam officialium dapnorum datorum et cuiuslibet alterius officialis cui comissum extiterit vel duorum suorum familiarium et etiam stetur et credatur relationi cuiuslibet altere persone de Amelia fide digni (sic) recepto ab eo proprio iuramento.
LVIIIJ - Quod si consultor adsuptus in mallefitiis dixerit
condemnatum fore gravatum occasione solemnitatis
obmisse quod processus reasumetur.
ITem statuimus quod si aliquis condepnatus per rectores seu officiales Civitatis Amelie senties (sic) se gravatus et consilium sapientis petierit et sapiens cui comissum fuit condepnationem dixerit esse nullam seu consulerit condepnatum esse gravatum occasione alicuius solepnitatis obmisse vel quia in aliqua parte processus condepnatus ipse consilium sapientis petierit quod potestas et quilibet alius officialis Amelie a cuius sententia vel processu consilium huiusmodi petitum extiterit et loco eius tenes (sic) aperto dicto consilio et pronuptiatione super eo facta teneatur possit et debeat processum contra huiusmodi exgravatum reassumere in ea parte in qua ipsa solepnitas non fuerit observata et ipsum processum reassuptum punire et finere (sic) et terminare statuto aliquo seu ordinamento comunis vel populi in contrarium loquente non obstante quod ex nunc pro suspenso habeatur et irrito in hac parte et si potestas seu aliquis alius officialis dicte Civitatis negligens fuerit in .l. libr. tempore sui scindicatus vice qualibet puniatur.
LX - De pena piçcicaiolorum ementium venationes
et aucupationes extra terram causa revendendi
ITem statuimus quod nullus piçcicaiolus dicte Civitatis seu forenses (sic) emat aliquas venationes seu aucupationes aves seu bestias silvestres extra portas dicte Civitatis causa revendendi et qui contrafecerit in .xx. sold. vice qualibet puniatur Salvo quod in castris comitatus et villis quilibet possit emere sine pena et quilibet possit contrafacientes denuptiare et accusare et eius denuptie stetur cum uno teste legitimo et accusator teneatur in credentia et habeat quartam partem banni Item statuentes quod nulla persona debeat aliquas aves vel bestias silvestres extrahere extra districtum Amelie ad dictam penam.
LXJ - Quod unicuique sit licitum retinere aucupationem
ante domum per duos dies
ITem statuimus quod cuilibet sit licitum tenere aucupationes et venationes cuiuscumque conditionis ante suam domum seu apotecam et ubi sibi placuerit absque pena non obstante aliquo in contrarium loquente Adimus huic capitulo quod quilibet possit dictas venationes et aucupationes ante eius domum vel apotecam vel alibi ubicumque per duos dies tantum et non plus et qui ultra dictum terminum retinuerit in .x. sold. cort. pro quolibet et qualibet die puniatur.
LXIJ - De pena inpetrantium licteras contra comune
vel quod sententia tollatur.
ITem statuimus quod nulla persona audeat vel presumat per se vel alium exigere vel inpetrare vel exigi aut inpetrari facere ab aliqua universitate seu persona cuiuscumque status vel conditionis aliquas licteras scripturas nuptios seu mandata presentanda seu dirigenda aliquibus officialibus vel comuni dicte Civitatis sub quocumque colore per quas seu per que aliquis processus factus vel qui fieri deberet per curiam dicte Civitatis contra quamcumque personas vel universitatem cassetur irritetur seu quoquo modo tolleretur vel minuaretur in totum vel in partem seu iurisdictio dicti comunis in aliquo lederetur et qui contrafecerit solvat pro banno comuni sit (sic) comunis Amelie et in perpetuum exbandiri et condepnari debeat per potestatem qui tunc erit ad regimen dicte Civitatis et ad deguastationem et publicationem omnium suorum bonorum que bona deguastentur et deguastata sint dicti comunis et perpetuo sit infamis et si tempore si quo (sic) pervenerit in fortiam comunis quod amputetur ei lingua ita quod beneficium locutionis perdat sive admictat. que omnia et singula potestas Civitatis Amelie qui ad eius regimen pertinerit statim habitis hiis licteris seu nuptiis teneatur exequi et executioni mandare ad penam .l. libr. cort. quod si non fecerit infra tertium diem Guardianus qui tunc temporis erit teneatur ad dictam penam predicta omnia et singula exequi cum cum (ripetuto) effectu et eo ipso quod huiusmodi lictere presentate fuerint seu nuptius venerit presumatur factum esse et inpetrata fore per illam personam propriam et ad eius petitionem cuius negotium in ipsa amasciata seu licteris tangeretur Quod ordinamentum potestas legi faciat singulis mensibus in maiori consilio ut perveniat ad notitiam singulorum hoc adito huic ordinamento per consilium populi quod ille qui supradicta formaverit ad perpetuam rei memaoriam in palatio comunis Amelie in evidenti loco tamquam proditor eiusdem comunis Amelie depingnatur et quod nulla persona debeat pro huiusmodi delinquente procurare vel vel (ripetuto) advocare seu patrocinium prestare et qui contrafecerit in .quinquaginta. libr. vice qualibet puniatur.
LXIIJ - De pena conmictentium homicidium vel arrobariam
in stratis publicis extra civitatem
ITem statuimus quod quicumque conmisserit (sic) homicidium robariam vel aliquod mallefitium in strata publica qua itur a ponte Sancte marie in canali ad Civitatem ortanam seu in aliqua alia strata publica districtus dicte Civitatis Amelie puniatur et puniri debeat in quatruplo pene contente in dicto statuto vel comunis de tali mallefitio loquente et per potestatem qui tunc fuerit ad regimen dicte Civitatis in dicta pena quatrupli debeat condepnari hoc adito quod si conmissum fuerit aliquod homicidium vel mallefitium ex quo pena personalis sequi deberet quod potestas dicte Civitatis ad dictam penam .l. libr. de suo salario si malefactor huiusmodi ad eius manus pervenerit statim habita probatione legitima seu delinquentis confessione teneatur procedere et super processu ferre sententiam et ipsam sententiam et ipsam sententiam (ripetuto) executioni mandare non obstante aliquo capitulo statuti comunis vel populi quod in contrarium loqueretur hac adictione facta quod dictum statutum non se extendat nisi ad mallefitia que conmissa fuerint in stratis extra Civitatem et extra castra districtus dicte Civitatis et hoc locum habeat contra forenses tantum qui mallefitia prelibata in locis antedictis conmicterentur et etiam contra omnes et singulos Cives et comitatenses locum habeat in eo casu tantum quando per eos vel aliquem eorum in dictis stratis conmicteretur vel fieret aliqua arrobaria.
LXIIIJ - De pena non tragentium ad rumorem.
ITem statuimus quod si aliqua offensa realis vel personalis conmissa fuerit in districtu et territorio Civitatis Amelie omnes et singuli propinqui et circumstantes loco conmissi mallefitij statim tragere debeant ad ipsum locum et offensos iuvare pro posse et offendentes huiusmodi fugare capere et detinere et in fortiam comunis ducere et si in huiusmodi succursu dicti offendentes seu aliquis ipsorum offensam realem se (sic) personalem receperint quod illi tales succurrentes ad penam nullatenus teneantur si vero circumstantes et propinqui dicta non fecerint in decem libr. pro quolibet eisdem per potestatem auferendis de facto vice qualibet puniantur.
LXV - De pena ludentium ad merella vel piolis
ITem statuimus quod nulla persona ludat ad ludum mitre cum ferris lapidibus vel aliquo alio modo et etiam quod nullus ludat ad ludum piolorum et qui contrafecerit in predictis seu aliquo predictorum in .xx. sold. vice qualibet puniatur super quibus potestas possit inquirere et procedere et repertos culpabiles in dicta pena punire et ipsam penam de facto auferre a contrafacientibus et tales contrafacientes possit quilibet accusare.
LXVJ - De pena ementium bladum infra muros Amelie
causa revendendi R
ITem statuimus quod nulla persona emat granum seu aliquod bladum infra muros Civitatis Amelie per se vel alium causa revendendi et qui contrafecerit in .decem. libr. vice qualibet puniatur et quilibet possit accusare et denuptiare contrafacientes et habeat quartam partem banni et teneatur in credentia et credatur sacramento denuptiantis cum uno teste fide dingno (sic). Ad que denuptianda et invenienda eligantur quatuor custodes celati quorum et cuiuslibet eorum denuptiationi et relationi stetur et credatur cum uno teste legitimo fide dingno et habeat dictam partem banni et teneatur in credentia.
LXVIJ - De forensibus deferentium (sic) bladum ad vendendum
alibi quam in platea et in cruce burgi
ITem statuimus quod nulla persona emat granum seu aliquod aliud bladum quod per aliquem forensem seu comitatensem deferatur ad Civitatem predictam alibi in dicta Civitate quam in platea veteri seu cruce burgi et qui contrafecerit in .x. sold. vice qualibet puniatur et quilibet possit accusare contrafacientes et credatur sacramento denuptiatoris et habeat quartem (sic) partem banni et in credentia teneatur.
LXVIIJ - De pena percipientium fructus de bonis exbanditorum
non adsignatis infra unum mensem
ITem statuimus quod quicumque actenus silicet (sic) a quinto anno citra perceperit aliquos fructus de bonis alicuius exbanditi dicti comunis de quibus ipse exbanditus erat in possessione tempore sui exbandimenti teneatur et debeat ipsos fructus infra unum mensem a publicatione et approbatione presentis statuti camerario dicti comunis integre consingnare. Hii vero qui aliqua bona exbanditorum laborant ad presens teneantur fructus pendentes restituere camerario supradicto et qui in predictis vel aliquo predictorum negliens fuerit in .decem. libr. vice qualibet puniatur De quibus et quolibet predictorum potestas ex suo officio et ad petitionem cuiuscumque petentis teneatur inquirere et inventos culpabiles condepnare qui potestas si negligens fuerit in .x. libr. tempore sui scindicatus debeat condepnari.
LXVIIIJ - De pena offendentium officiales forenses.
ITem statuimus quod quicumque offenderit officialem ("cialem" corretto) civitatis Amelie forensem vel aliquem ipsorum familiarium tempore eorum officii et eorum scindicatus et quousque rediberunt ad domum eorum in quolibet casu solvat tantam penam quantam solveret quicumque offenderit Antianos.
LXX - De electione fienda duorum virorum debentium
recolligere fructus exbanditorum
ITem statuimus quod in principio mensis Junii omni anno eligantur duo (scritto sopra) boni homines per antianos populi qui iurent ad Sancta dei evangelia Evangelia (ripetuto) bona fide et sine fraude investigare et invenire possessiones et bona exbanditorum Civitatis predicte et eius districtus et proventus dictarum possessionum ad manum camerarii dicti comunis facere devenire et quod predictis duobus hominibus sic electis omnes et singuli homines dicte Civitatis et districtus ac etiam officiales dicte Civitatis et districtus ad ipsorum requisitionem teneantur et debeant dare et prestare auxilium consilium et favorem ad penam .xxv. libr. pro quolibet contrafaciente Hoc adiuto quod dicti duo boni homines sic eligendi sint et esse debeant populares et eorum officium duret tantum per unum annum et non possint eligi pro alio anno proximo subsequenti et si aliter fieret electio non valeat ullo modo et quod finito dicto tempore eorum officij teneantur et debeant de administrationem (sic) eorum officij plenariam redere rationem camerario comunis Amelie. Qui tales sic eligendi habeant pro eorum salario decimam partem totius eius quod in comuni facient devenire et nullus possit laborare terras alicuius exbanditi sine expressa licentia Antianorum.
LXXJ - De pena laborantium terras accatastatas
non solventium dativas
ITem statuimus quod nulla persona audeat vel presumat laborare seu colere aliquas terras seu possessiones unam vel plures accatastatas in libra seu catasto dicte Civitatis ex quibus date (sic) imposite actenus non sunt solute seu quod ponentur in posterum non solventur in integrum possessionibus ecclesiasticis religiosorum locorum hospitalium dumtaxat exceptis . Et qui contrafecerit nisi ipsas datas preteritas infra terminum statuendum et futuras infra terminos ordinatos aliis Civibus solverit cum effectu in .decem. libr. per potestatem Civitatis Amelie condepnetur etiam (sic) nichilominus ad solutionem ipsarum datarum auctoritate presentis statuti pro potestate presenti et qui pro tempore fuerit conpellantur Super quibus potestas presens et futurus in quolibet mense teneantur inquirere et investigare per libros puntatorum et per catastum comunis Amelie et omni modo quo melius poterit et inventos culpabiles in dicta pena punire Si vero potestas predicta non fecerit seu negliens fuerit in predictis vel aliquo predictorum .Quinquaginta. libre de suo salario in comune deveniant quas camerarius qui pro tempore fuerit teneatur de ultima parte eorum (annullato da puntinatura sottostante) sui salarij retinere. Adimus huic capitulo quod laboratores teneantur et cogantur solvere dativas pro dictis terris.
LXXIJ - De pena facientium cavalcatam. R.ca
ITem statuimus et ordinamus quod quicumque fecerit aliquam cavalcatam seu ad cavalcandum fuerit ad Civitatem Amelie castra focis et porchiani vel aliquos eorum seu ad aliquem alium locum districtus dicte civitatis Amelie de die vel de nocte causa accipiendi aliquam predam vel capiendi aliquos homines et in fortia (sic) dicti comunis pervenerit quod ducatur ad locum Justitie et ibi suspendatur per gulam ita quod moriatur omnino. Adimus huic capitulo quod quilibet possit tales capere et offendere in personis et rebus sine pena.
LXXIIJ - De pena castrorum non capientium exbannitos
ITem statuimus et ordinamus quod si contigerit aliquem exbanditum comunis Amelie pro aliquo mallefitio ire ad aliquod castrum dicte Civitatis et comitatus et districtus Amelie seu stare vel morari in eo homines et universitas ipsius castri statim teneantur et debeant ipsum exbanditum et exbanditos capere et curie comunis Amelie presentare ad penam .quinquaginta. libr. ab ipsa universitate quotiens contrafecerit seu negliens fuerit auferendam homines vero speciales omnes et singuli qui presentes fuerint et in ipsa contrata morabuntur debeant contra ipsum exbanditum statim elevare rumorem et ipsum sequi et capere et dicte curie presentare ad penam .decem. libr. pro quolibet eorum qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum Si vero exbanditus huiusmodi in dicta fuga presumpserit defensionem assumere et in ipsa defensione per ipsos sequentes fuerit offensus offendentes ad penam nullatenus teneantur. Supra quibus omnibus et singulis potestas qui pro tempore fuerit teneatur facere singulis mensibus de predictis et quolibet predictorum inquisitionem sollepnem et in dictis penis repertos culpabiles condepnare. Si autem potestas predictus negliens fuerit .l. libr. de suo salario tempore sui syndicatus solvere teneatur Exceptis hominibus de sambucetulo .videlicet. Carulo ravellecti . pasquale Johannutij . lello tudinonis Rufino cecculi Francho Jacobonis et Symono Johannis salamonis et excepto Andrei Marthocij et vannuculo Mannis exbanditis et condepnatis qui stare possint ubi eis placuerit absque pena receptantibus inferenda.
LXXIIIJ - De pena castrorum non capientium Malefactorem. R.ca
ITem statuimus quod si contigerit aliquod mallefitium conmicti in aliquo castro districtus et comitatus Amelie Comune homines et universitas ipsius castri teneantur et debeant malefactorem et malefactores capere et in fortiam comunis ponere et si ipsa universitas negliens fuerit in .quinquaginta. libr. vice qualibet puniatur si pena mallefitij conmissi ascenderet quantitatem .L. libr. et abinde supra. Si vero malefactor huiusmodi in minori quantitate condepnari deberet dicta universitas negliens in ea quantitate qua malefactor condepnatus esset per potestatem qui tunc erit ad regimen puniatur.
LXXV - De pena facientis falo contra formam statuti
ITem statuimus et ordinamus quod nulla persona in Civitate seu comitatu Amelie debeat facere aliquem falo sine expressa licentia potestatis guardiani et maioris partis Antianorum et qui contrafecerit in .C. sold. vice qualibet puniatur et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et credatur denuptiatori cum uno teste et nomen eius in credentia teneatur.
LXXVJ - De pena obtantium malum fochi
ITem statuimus quod nulla persona obtet alicui persone Carbuncolum se (sic) malum fochi et qui contrafecerit in .x. sold. vice qualibet puniatur et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et habeat quartam partem pene et teneatur in credentia et credatur ei cum uno teste.
LXXVIJ - De pena euntium ad consilium non entium (sic)
de consilio
ITem statuimus et ordinamus quod ad consilium generale comunis et populi seu populi tantum aliquis qui non fuerint (sic) de ipso consilio ire non audeat nec in aliquo ipsorum consiliorum intersit nec palloctam recipiat Et qui contrafecerit in .x. libr. vice qualibet puniatur et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et teneatur in credentia. Salvo quod quicumque venerit ad dicta consilia vel aliquod eorum occasione recitandi aliquam ambassiatam seu ad narrandum sua negotia seu mandato potestatis vel antianorum seu quando esset banditum consilium vetus et novum non teneantur euntes occasionibus predictis ad penam. Et potestas et quilibet alius rector qui preerit consilio teneatur et debeat expellere de consilio omnem personam que non esset de ipso consilio ibi stantem contra formam predictam Et nichilominus Cancellerius comunis qui pro tempore fuerit teneatur vinculo iuramenti facere notificari per banditorem comunis in quolibet consilio comunis et populi quod quicumque non est de consilio secedere debeat ad penam in statuto contentam Et facta notificatione predicta quicquid ordinatum fuerit in ipso consilio aliquibus in eo existentibus contra formam predictam sit irritum et inane.
LXXVIIJ - De pena ementium in platea ultra unam salmam grani
ITem statuimus et ordinamus quod nulla persona emat in platea comunis ultra unam salmam grani et qui contrafecerit in .xl. sold. vice qualibet puniatur et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et habeat quartam partem banni et teneatur in credentia Et nichilominus per antianos populi eligantur quatuor custodes celati ad denuptiandum predicta et habeant dictam partem Quorum et cuiuslibet alterius denuptiatori stetur et credatur cum uno teste ydoneo et fide digno.
LXXVIIIJ - De pena euntium ad molendum extra Civitatem dum
molendina Civitatis macinabunt (due parole fuori margine)
ITem statuimus et ordinamus quod omnes et singuli homines et persone Civitatis Amelie et eius comitatus tempore quo molendina comunis et specialium personarum Civitatis Amelie et castri lacuscelli macinabunt veniant et venire teneantur ad ipsa molendina vel ad aliquod ipsorum ut sibi placuerit et non ire ad macinandum extra Civitate et districtu Amelie ad alia molendina nisi ad predicta et qui contrafecerit solvat pro banno comuni Amelie pro qualibet vice et qualibet salma .xx. sold. cort. et quilibet possit talem contrafacientem denuptiare et accusare et habeat medietatem banni et stetur et credatur sacramento dicti denuptiatoris cum uno teste et syndicus ipsorum castrorum nullam apodissam dare debeat dicto tempore exceptis illis personis que venire vellent ad molendum ad Civitatem Amelie.
LXXX - De pena magnatum offendentium populares
ITem statuimus et ordinamus quod si aliquis de magnatibus seu de grandetia (sic) comunis Amelie aliquem popularem et de populo dicti comunis offenderit solvat quatruplum pene contente in statuto quod de tali offensa vel mallefitiis loqueretur et quod potestas qui nunc est vel pro tempore fuerit possit et teneatur contra huiusmodi magnatos procedere summarie omni Juris et statutorum sollepnitate obmissa et processum finire et terminare infra quinque dies conputandos a die facte inquisitionis vel accusationis porrecte et sententiam exequi infra tres dies post ipsam latam sententiam non obstante quod ex forma alicuius statuti terminum haberet ad solvendum .x. dierum quod statutum in magnatibus locum non habeat ullo modo et quod dictus potestas et eius officiales dictis tribus diebus quibus fieri debebit executio supra dicta nichil aliud possint nec debeant de eorum officiis operari quousque fiat executio supra dicta. Set potius bandiri faciat quod nullus de dicta Civitate audeat aliquam apotecham aperire quousque fiat executio supra dicta ad penam .Centum. libr. cort. Et predicta teneatur dictus potestas facere et adimplere ad penam .mille. libr. cort.
LXXXJ - De pena gridantium quod populus moriatur
ITem statuimus et ordinamus quod nullus audeat vel presumat alte vel basse truffative (sic) vel alio modo dicere quod populus moriatur vel iste populus non durabit vel sfasciabitur vel alia verba equipollentia et si aliquis contrafecerit in .Centum. sold. vice qualibet puniatur et predictum capitulum bandiatur.
LXXXIJ - De pena conmurentium stipulas
ITem statuimus quod quicumque conmusserit stipulas tempore condecenti et occasione dicte conmustionis aliquis suus convicinus dapnum sustinuerit vel aliqua alia persona et dictus conbustor dederit operam efficacem non inferre dapnum alteri iuxta posse solvat pro banno comuni Amelie .C. sold. cort. et dapnum emendet patienti in duplum secundum extimationem fiendam per duos extimatores ponendos unum pro parte dapnum passi alium pro parte talia conmictentis Et quod si dicti duo extimatores non concordarent de extimatione facienda quod eligatur tertius per Antianos populi sit etiam licitum cuilibet conmurare stipulas tempore condecenti et Jntelligatur decens tempus a vicesimo die mensis Julij ultra.
LXXXIIJ - De pena Jurantium corpus dei
ITem statuimus quod quicumque Jurabit per corpus vel per sanguiunem xpi vel per alia membra eius vel sanctorum solvat pro banno vice qualibet .x. sold. Si vero alias blasfemaverit deum vel beatam virginem mariam vel aliquem ex sanctis eius puniatur vice qualibet in vigintiquinque libr. cort.
LXXXIIIJ - De pena Syndicorum non denuptiantium mallefitia
ITem statuimus et ordinamus quod quolibet castrum civitatis Amelie teneatur et debeat ordinare et habere continue Syndicum ipsius universitatis qui in principio cuiuslibet regiminis iuret sequi mandata potestatis et comunis Amelie et etiam teneatur et debeat denuptiare et deferre omnia (cancellato) potestati et officialibus dicti comunis omnia mallefitia que conmictentur in ipso castro et eius tenuta sive contrata cum die loco et testibus infra tertiam diem postquam conmissa extiterint. Universitas vero sive castrum quod negliens fuerit in denuptiando dicta mallefitia si fuerit robaria vel homecidium (sic) conmissum puniatur vice qualibet in .l. libr.libr. (ripetuto) si vero fuerit aliud mallefitium ex quo resultaret pena .l. libr. Si vero esset minor pena .l. libr. puniatur in decem (omesso "libr.") cort. nisi ex ipso mallefitio resultaret minor pena .x. libr. quod tunc condepnetur in ea pena in qua deberet condepnari malefactor Syndicus vero negliens in predictis solvat pro banno comuni Amelie .xl. sold.
LXXXV - De pena furantium alibi quam in domo gricta vel
cappanna (da "domo" scritto fuori margine)
ITem statuimus quod si quis furatus fuerit aliunde quam de domo gricta vel cappanna vel strata aliquam rem valoris a .C. sold. et ultra si in Civitate Amelie vel burgis vel aliquo castro dicte Civitatis si de die solvat comuni Amelie nomine pene .Centum. libr. Si vero res furata fuerit minoris extimationis .C. sold. infra usque ad .xl. sold. solvat pro banno comuni Amelie .xxv. libr. Si vero fuerit extimationis .xx. sold. usque ad .xl. solvat nomine pene .decem. libr. Si vero fuerit minoris extimationis .xx. sold. solvat nomine pene .C. sold. Si vero furatus fuerit extra civitate Amelie vel aliquo dictorum castrorum si de die solvat nomine pene comuni Amelie medietatem pene in quolibet predictorum casuum et dampnum emendet patienti in duplum Si vero de nocte in omnibus predictis casibus et in quocumque loco conmisit solvat duplum et si dictas penas solvere non poterit puniatur in persona secundum formam statuti comunis positam sub Rubrica . de pena frangentium domum grictam vel cappannam . Salvis omnibus statutis et ordinamentis comunis vel populi inponentibus maiores penas contra furantes bladum de quocumque loco.
LXXXVJ - De pena Laboratorum non laborantium bene terram
ITem statuimus quod si laborator alicuius fuerit negliens in arando vel laborando terram quam habet ad laborandum vel in purgando blada malis erbis vel in metendo blada vel bactendo temporibus congruis quod eo primo requisito per dominum rei quod predicta debeat facere quod liceat domino rei predicta facere prout sibi placuerit expensis tamen dicti laboratoris et quod dictus laborator teneatur domino rei restituere expensas per eum factas declarandas sacramento domini rei cum iuramento unius testis vel alicuius ex operariis et quod de locatione facta alicui laboratori de aliqua terra non credatur sacramento domini rei sine alia probatione de neglientia tamen laboratoris credatur sacramento domini rei et in predictis procedatur summarie sine libello strepitu et figura Judicij.
LXXXVIJ - De pena tondentium monetam
ITem statuimus quod si quis tonderit aliquam monetam auri vel argenti solvat pro banno comuni Amelie vice qualibet .C. libr. den. cort. et quilibet talem tondentem possit accusare et denuptiare et habeat quartam partem banni.
Explicit Liber Criminalium et Jncipit
LIBER EXTRAORDINARIORUM
(Libro Sesto)
J - Quod admassiatores portent admassiatam in scriptis R.
STatuimus et ordinamus quod Ambassiatores qui mictentur per potestatem vel antianos populi civitatis Amelie ad aliquam terram portent et portare debeant et reportare ambassiatam eis impositam et conmissam et remissionem factam in scriptis Et quod quando ambassiatores eliguntur Eligantur semper unus de populo et alter de granditia Et quod potestas et Antiani teneantur predicta observare et observari facere eorum iuramento et si contrafecerint solvant predicti potestas et antiani et quilibet ipsorum vice qualibet .C. sold. cort. Et quod si quis electus fuerit ambassiator comunis et renunptiaverit ire et facere dictam admassiatam quod tales renuntiantes non possint nec debeant aliquam admassiatam recipere infra Annum et si receperit solvat pro banno comuni Amelie .decem. libr. cort.
IJ - De Reducendo ad servitium comunis Amelie
homines castri canalis et lacuscelli. R.ca
ITem statuimus quod omnes homines de canali et lacuscello vel undecumque de districtu Civitatis Amelie qui actenus consueverunt solvere comuni Amelie reducantur ad servitium dicti comunis Amelie dativam et collectam Et si aliquis ex eis essent facti vassalli alicuius nobilis quod per potestatem et antianos populi fiat et procuretur ita quod affranchentur et reponantur in statum pristinum et (?) pro comuni predicto reponatur in vera libertate Et omnes qui voluerint habitare et habitaverint tam forenses quam comitatenses cuiuscumque conditionis et status existant in castro iam incepto iuxta canalem manuteneantur et defendantur in franchitia et libertate ut alij dicti castri Et quicumque dederit inpedimentum vel obstaculum in hedificando vel augendo vel manutenendo dictum castrum et predictos (sic) vel alia castra Civitatis Amelie solvat pro banno comuni Amelie pro qualibet vice .C. sold. cort. Et si in predictis faciendis potestas fuerit negliens comuni Amelie in .C. libr. cort. condepnetur et quod omnes liberi seu adfranchati de canali ponantur in dicto castro iam incepto et potestas teneatur predicta fieri facere ante exitum sui regiminis ad penam .C. libr. cort. camerario dicti comunis pro ipso comuni recipienti de suo salario persolvendam.
IIJ - De bandimento faciendo quod nullus vadat ad terras
que habent reprehensalias
ITem statuimus et ordinamus quod potestas Civitatis Amelie qui nunc est et pro tempore fuerit et quilibet alius et (cancellato) eius officialis teneantur et debeant vinculo iuramenti quolibet mense publice per Civitatem Amelie facere bandimentum quod nulla persona de dicta Civitate vel eius districtu vadat ad aliquam terram que replehensalias (sic) habeat contra comune amelie (sic) vel speciales personas dicte Civitatis vel eius districtus et si quis contrafecerit vel iverit vadat ad suum risicum et fortunam et per comune Amelie non Juvetur.
IIIJ - De non recipiendo in fideiussorem pro aliquo maleficio
aliquem procuratorem. R.
ITem statuimus et ordinamus quod potestas nec aliquis iudex vel notarius comunis Amelie vel quivis alius officialis dicte Civitatis possit vel debeat aliquem procuratorem civitatis predicte recipere vel recipi facere ad aliquam fideiussionem vel securitatem prestandam vel faciendam penes aliquam personam in curia ipsius domini potestatis pro aliquo mallefitio delictu seu excessu ad penam .decem. libr. de suo salario solvendam Et si receperit illa talis fideiussio non valeat nec teneat auctoritate presentis statuti.
V - De hijs qui non possunt esse castaldi et Mundatores platearum
ITem statuimus quod quicumque est in libra comunis Amelie adlibratus .l. libr. non possint (sic) esse in officio baylatus (sic) seu castaldarie nec mundator fontium nec purgator platearum seu stratarum Et quod potestas nec aliquis alius officialis possit eum gravare nec cogere ad dicta officia recipienda ad penam .x. libr. cort.
VJ - Quod panifacule faciant panem secundum formam
ordinamenti
ITem ad hoc ut forenses et alie persone panem emere volentes in Civitate Amelie possint Jnvenire et de ipso pane habundantia habeatur statuimus et ordinamus firmiter observandum quod quilibet possit retinere panem et olera ad vendendum in quocumque loco Civitatis Amelie voluerit et eidem vendere placuerit dummodo panem faciat secundum modum et formam ordinamenti. Et potestas teneatur et debeat predicta facere banniri in continenti aperto presenti statuto ad penam .x. libr. cort.
VIJ - De Amindolis plantandis. R.ca
ITem statuimus quod quilibet de Civitate Amelie et eius districtu teneatur et debeat plantare seu plantari facere in sua possessione si habuerit quolibet anno duas plantas amindolarum ad penam .xx. sold. pro quolibet contrafaciente Et potestas teneatur de predictis Jnquisitionem facere et in obedientes (sic) sententialiter in dictis penis punire et condepnare et predicta bandiantur primo mense regiminis potestatis.
VIIJ - Quod vendentes salem et oleum et vinum ad minutum
habeant mensuras sigillatas.
ITem statuimus quod quilibet vendens salem oleum et vinum ad minutum in Civitate Amelie habeat omnes mensuras sigillatas sigillo plumeo per comune videlicet omnes mensuras necessarias ad dictum salem oleum et vinum vendendum Et quod nullus vendat oleum salem vel vinum nisi cum mensuris sigillatis excepto quod vendentes salem oleum vel vinum non teneantur habere numatam sigillatam Et qui contrafecerit in predictis solvat pro banno comuni Amelie .x. sold. cort. Et potestas teneatur quolibet mense mictere notarium suum et facere inquisitionem contra predictos vinculo iuramenti.
VIIIJ - Quod Statutum comunis sit cassum ubi esset contrarium
presenti statuto populi.
ITem statuimus quod si statutum sive capitulum statuti comunis inveniretur contrarium vel quod loqueretur illud quod esset contrarium huic statuto populi tam in parte quam in toto quod ipso facto sit cassum et nullius valoris et hoc statutum prevaleat statuto comunis.
X - Quod quilibet notarius teneatur ostendere protocolla
actinentia.
ITem quod quilibet notarius debeat demonstrare protocollum cuiuscumque generis contractus quod pertineat petenti infra spatium .v. dierum ad penam .x. sold. cort. recepta prius conpetenti solutione.
XJ - Quod consors requirat consortem.
ITem Murum parietem vel casalenum comunem cum aliquo si quis habet vel habuerit si super hiis murare voluerit quod requisito suo consorte habeat potestatem murandi et capiendi totum Murum comunem sine aliqua condictione consortis et quod ipse consors non possit nec debeat appricare (sic) vel appodiare ad dictum muratum de novo nec in ipso murare donec restituat dicto consorti qui ipsum murum fecit medietatem expensarum quas fecit que satisfatio si aliter fieri non poterit fiat ad arbitrium duorum magistrorum a dictis partibus comuniter eligendorum sine salario et libello Et contrafaciens et predicta observare nolens puniatur in .C. sold. cort.
XIJ - De non pignorando aliquem in festo Sancte firmine.
NUllus pignorare possit suum debitorem vel fideiussorem in vigilia et festivitate beate firmine vel in alio die proxime sequenti Et qui contrafecerit solvat pro banno comuni Amelie .xx. sold. Et quilibet teneatur porcos scrophas anseres per quatuor dies ante ipsum festum et per quatuor post retinere in domo ita quod non vadant per terram Et qui contrafecerit solvat pro banno .v. sold. cort. et hoc bandiatur.
XIIJ - Quod quilibet capiat ad partitum.
ITem statuimus et ordinamus quod quicumque tractus et vocatus fuerit ad curiam Civitatis Amelie Coram potestate vel Judice ad petitionem alterius petentis sibi aliquod deberi debeat et teneatur capere ad partitum de Juramento prestando videlicet si actor dixerit reo vis Jurare quod non teneris michi dare rem quam petierit (sic) et vis ut iurem quod teneris mihi dare rem quam et supra qua vocatus fuerit ad curiam Et partitum possit fieri de quacumque re et de quacumque quantitate sive in dando sive in recipiendo Et quod procurator teneatur ipsum reum principalem si in Civitate vel comitatu fuerit facere conparere ad capiendum ad partitum sequenti die Juridica post factum partitum ad penam .x. sold. pro qualibet die qua steterit in mora et a decem diebus in antea non conparens ad capiendum ad partitum habeatur pro confesso et partitus per partem facientis partitum detur in scriptis Et generaliter fieri possit de quocumque et de quacumque causa et modo Et notarius seu Judex conpellat seu cogat vocatum seu tractum ad curim coram se ante quam discedat de palatio capere ad partitum predictum Et sicut fuerit Judicatum per aliquem ipsarum partium ita iudex discernat mandet et Judicet fieri et executioni mandari.
XIIIJ - Quod nulla dativa inponatur nisi per libram
ITem statuimus et ordinamus et presenti statuto firmamus quod nulla dativa imponatur nisi per libram appassatur Et prestantia nulla imponatur alicui non obstante aliquo capitulo quod in contrarium loqueretur.
XV - Quod fratres sortiti ponantur divisim in libra.
ITem quod siquis (cancellato) fratres sortiti et divisim habitantes ponantur divisim in libra ita quod qui plus habet in bonis plus solvere teneatur Aditum huic capitulo quod quilibet ipsorum teneatur Jnsolidum solvere pro tota libra si non ponentur divisim in libra et predicta banniantur de die sabati infra primum mensem post aperturam presentis statuti et fratres sortiti ut dictum est infra mensem post sortitionem quam fecerint teneantur facere poni divisim in libra aliter teneantur solvere pro tota libra ut dictum est et idem dicimus de omnibus personis qui habent libram comunem et essent divisi quod ad supra dicta omnia teneantur pro ut si essent fratres.
XVJ - De terminando Jura montis pilij
TErminetur et dividatur Ratio et Jus quod habet comune Amelie in monte pilio .s. (scilicet) Centum passos ad passum comunis a Cima sive cacumine ipsius montis infra et vias quas dictum comune habet ad eundum et redeundum ad dictam Cimam secundum pacta conventa in venditione dicti montis Et potestas teneatur ipsam divisionem et terminationem fieri facere in principio sui regiminis vinculo iuramenti Et post quam dictus mons fuerit terminatus dicto modo teneantur antiani ire ad videndum dictos terminos Et Jus comunis adminus semel in anno Et quicumque ipsorum iverit habeat pro suo salario de pecunia comunis .tres. sold. cort.
XVIJ - Quod omnes possessiones collis parlaxij sint
de contrata orvestulis
ITem statuimus quod omnes possessiones existentes in colle parlaxij sive montis Labri sint de contrata orvestulis et in ipsa contrata recipiantur omnes homines contrate orvestulis et collis montis Labri teneantur comuniter ad comoda et incomoda.
XVIIJ - Quod defendatur ecclesia Sancti pauli prope Lugnanum.
CUm ecclesia sancti pauli prope lugnanum episcopatui Amelie sit in medietate eius mense subiecta comune (sic) Amelie iure et facto et omni modo quo melius potest ipsam ecclesiam cum iuribus et pertinentiis suis episcopatui et mense omni tempore defendere teneatur.
XVIIIJ - Quod nullus de granditia recipiatur in populo
NUllus de granditia Civitatis Amelie possit admicti nec recipi in populo nec habere aliquod officium pro populo comunis vel populi non obstante contrario loquente quod ex nunc volumus esse nullius valoris.
XX - Quilibet possit incidere arborem pendentem supra viam.
ITem statuimus quod cuilibet sit licitum incidere et incidi facere arborem existentem et iacentem supra aliquam viam publicam vel vicinalem si ire et redire non possit homo comode cum somario honerato vel non non (ripetuto) honerato requisito prius domino ipsius arboris ut elevet ita ut via libera remaneat sine aliquo inpedimento faciendo transeuntibus per ipsam viam Et hac requisitione prius facta postea incisor et elevator ad penam auctoritate presentis statuti non teneatur Et notarius dapnorum datorum ad petitionem cuiuscumque teneatur incidi et elevari facere ad penam .C. sold. de suo salario.
XXJ - De declarando in titulo quare datium inponitur.
ITem statuimus quod quando inponitur aliqua dativa in Civitate Amelie declaretur ante omnia in titulo libri et carte quare inponitur Et quod exinde nullus denarius ex ipsa dativa expendi possit nisi primo solute fuerint pecunie quantitates pro quicumque (sic) inposita erat dicta dativa Et si tamen expenderet denarium dative predicte contra dictam sententiam non habeatur pro legitimis expensis et solvat pro banno comuni Amelie .C. sold. cort.
XXIJ - Quod non fiat foramen inter palatium comunis
et palatium populi.
ITem quod nullum foramen fieri debeat in muro qui est inter palatium comunis et palatium populi per quod aliquis ire possit et quicumque fecerit solvat pro banno comuni Amelie .x. libr. cort.
XXIIJ - Quod cuilibet sit licitum vendere carnes morticinas
ITem statuimus quod unicuique sit licitum vendere carnes morticinas extra muros Civitatis Amelie sine pena aliqua pro duobus denariis (omesso "per") libram tantum non obstante aliquo capitulo statuti in contrarium loquente. Aditum fuit huic capitulo quod nullus possit vendere alicui de dictis carnibus ultra .v. libras ad penam .xx. sold. cort. et contrafacientem quilibet possit denunptiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia . Addimus huic capitulo quod fiat quoddam porticale et locus ubi carnes morticine vendantur ad minutum extra Civitatem Amelie apud Januam busolini ad voluntatem antianorum et decem et dictus locus vendatur per comune omni anno annuatim et plus offerenti seu dare volenti detur Et talis emens possit accipere pro pensione dicti loci seu porticalis a quolibet vendente ibidem carnes pro quolibet bove seu bestia bovina .xij. den. pro quolibet castrone pecude capra porcho seu scropha et biccho .iiijor. den. pro qualibet alia bestia que non sit annualis .j. den. et non plus. Et quod carnes morticine alibi quam in dicto loco vendi non possint ad penam .xl. sold. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice et quilibet possit tales contrafacientes denunptiare et accusare et credatur sacramento accusatoris cum uno teste cuius pene medietas sit comunis et alia accusatoris et potestas qui nunc est et pro tempore fuerit recepta dicta accusatione et actestatione unius testis ut dictum est sumarie dictam penam de facto accipiet vinculo iuramenti.
XXIIIJ - De Reprehensaliis concedendis. R.ca.
ITem statuimus quod quicumque Civis Ameliensis haberet aliquid recipere ab aliquo extraneo non Civem Ameliensem et in loco ubi recipere deberet non inveniret sumarium ius quod per comune Amelie quatenus concedantur reprehensalie ad voluntatem consilij maioris.
XXV - Quod emptor vel possessor vel laborator teneatur
solvere dativam
ITem statuimus quod emptor et possessor teneatur solvere dativam comuni Amelie pro ea possessione quam laboraverit seu emerit vel possederit aliqua ratione.
XXVJ - Quod cuilibet sit licitum ducere bestias forenses
dapnum dap (cancellato) dantes
ITem statuimus et ordinamus quod quicumque non constrignit se ad bancham civitatis Amelie in Civilibus et Criminalibus et inventus fuerit dapnum dare cum bestiis in bonis hominum dicte Civitatis quod sit licitum cuilibet de dicta Civitate bestias quas invenerit dapnum dare ducere Ameliam et eas tenere donec de dapno ei fuerit prenarie (sic) satisfactum sine pena legis et curie Et si sine bestiis dapnum dederit sit licitum dapnum passo eidem dapnum facienti accipere de rebus quas habuerit capitulo statuti aliquo non obstante dummodo ipsas bestias camerario comunis presentet et scribi faciat inventarium bestiarum. Adimus huic capitulo quod sit licitum etiam (omesso "cuilibet") Civium et comitatensium si pastorem non cognoverit et dominum bestiarum et si de nocte invenerit dapnum dare quod eas sine pena ad curiam ducere possit et presentare Et si aliquis fuerit inventus personaliter dapnum dare in bonis alterius et dominus rei sive bonorum non cognoverit sit ei licitum absque pena eundem dapnum dantem pignorare et eidem de rebus ipsius accipere.
XXVIJ - Quod Homines et domus a porta Sancte marie infra
sint de contrata collis
ITem statuimus quod omnes homines et domus que sunt a porta Sancte marie infra versus Civitatem que fuerunt de contrata burgi sint et esse debeant de contrata collis Et etiam domus filiorum domini petri sint et esse debeant de contrata collis et teneantur simul ad omnia comoda et incomoda cum hominibus dicte contrate collis.
XXVIIJ - Quod actetur Cisterna sancte firmine
ITem quod Cisterna sancte firmine mundetur et actetur per adiacentes ad voluntatem Nalli granelle et possit dictus Nallus penam .xij. den. imponere cuilibet de dictis adiacentibus.
XXVIIIJ - Quod nullus artifex cogatur ad officium castellarie
ITem quod nullus artifex cogatur ad officium castellarie facendum nec possit esse castaldus.
XXX - De numismatis vendendis ad cortonenses
ITem statuimus et ordinamus quod quelibet numismata in Civitate Amelie et eius districtus vendatur et detur ad cortonenses et quilibet aliquid vendere volens in Civitate Amelie ad cortonenses vendat Et cortonenses petat et non ramenanenses et qui contrafecerit solvat pro pena comuni Amelie .x. sold. cortonenses et quilibet possit delinquentes denuntiare et accusare et talis accusatio habeatur pro plena et legitima probatione Et nichilominus per inquisitionem procedi possit et unus testis sufficiat ad probandum.
XXXJ - Quod pro terris positis in catasto comunis
quilibet defendatur
ITem statuimus quod pro terris positis in catasto comunis Amelie quilibet defendatur ab omni comuni curia et officiali petenti sibi vel laboratori pro dicta terra aliquod datium dativam seu collectam vel ipsa terra elevetur de libra comunis Amelie vel datium quod sibi acceptum esset pro comune redatur vel procuretur quod de libra alia unde ab alio datium imponitur elevetur. Aditum fuerit huic capitulo quod in omni causa mota vel movenda alicui Civi vel comitatensi pro ipsis terris in dictis catastis positis per aliquem forensem quod expensis comunis defendatur.
XXXIJ - Quod omnes mensure bladi sint die sabati
in platea.
ITem dicimus et ordinamus quod omnes mensure comunis Amelie cum quibus venditur bladum sint et esse debeant et inveniantur continue in die sabati in platea veteri dicti comunis cum rasoria rotunda ad penam .x. sold. cort. solvedam per ipsos (cancellato) illum qui ipsas mensuras habet a comuni si fuerit contrafactum.
XXXIIJ - Quod picçicaioli non emant conmestibilia
die sabati
ITem quod nullus picçicaiolus nec picçicaiola de Civitate Amelie die sabati debeat emere Caseum ova olera nec alias res comestibiles in dicta Civitate causa revendendi nec aliqua alia persona ad penam .x. sold. cort. pro quolibet contrafaciente solvendam pro vice quallibet et quilibet possit contrafacientem denuptiare et accusare et habeat medietatem banni et suo credatur iuramento et teneatur in credentia.
XXXIIIJ - Quod per comune Amelie non emendetur
alicui aliquod dapnum.
CUm dapnum dispendia et debita specialium et banna tempore guerre illata et facta in Civitate Amelie et eius districtu vel alibi ubicumque comune Amelie reficere numquam posset Statuimus et ordinamus inviolabiliter observandum quod ad refectionem dampnorum et dispendiorum huiusmodi ac etiam debitorum seu seu (ripetuto) penarum specialium comune Amelie nemini teneatur . Set omnis obligatio promissio et contractus de hiis et horum aliquo alicui facta seu factis sint cassa et irrita et cassum et irritum et nullius valoris pro cuius dampno debito vel dispendio dictum comune se contractu vel obligatione aliqua se obligasset penes aliquem forensem seu quascumque personas teneatur ipsum comune conservare indepnem ab omnibus supra dictis statuto aliquo contrario non obstante.
XXXV - De Massario comunis eligendo super massaritiis
comunis tenendis
ITem dicimus et ordinamus quod per consilium speciale comunis populi Civitatis Amelie eligatur unus bonus massarius et discretus qui debeat manutenere palatium et stabilia et mobilia et instrumenta et iura et omnia que comunis sunt preter pecunia et acta comunis Qui teneatur manutenere omnia et singula supra dicta toto tempore vite sue et de omnibus inventarium in suo libro scribi facere per notarium cancellarie et quando dat vel adsignat aliqid comunis potestati vel alicui et quando recipit et qui non reassignaret ei quod daret de supellectilibus comunis tunc ad suam petitionem sine temporis tarditate reassignare cogatur vel reficere de suo ita quod nulla res comunis perdatur. Et Juret suum officium sollicite et legaliter facere per se vel alios quibus aliquid conmicteretur ita quod ipse semper massarius remaneat de hiis omnibus comuni respondere et plenariam redere rationem Et similiter eligatur et fit unus bonus homo qui toto tempore vite sue manuteneat libros et acta comunis ita quod non perdantur nec exemplentur sine expressa licentia antianorum populi vel maioris partis ipsorum ea que tenuerit de quibus omnibus Jnventarium facere teneatur et servare inventarium supra dictum quod servare teneatur maserius (sic) rerum aliarum dicti comunis Et predicti massarius et bonus homo pro suo salario sint exenti ab omni comunis honere et servitio personali.
XXXVJ - De Molendinis exstimandis
ITem cum honera dativarum imponantur possessionibus et bonis fructiferis et secundum proventum quantitatem dicimus et ordinamus quod omnia molendina districtus Civitatis Amelie extimentur pro medietate sue bonitatis per eas personas forenses vel Cives que placuerint consilio maiori ita quod res que maioris est fluctus (sic) maioris sit extimationis Adimus huic capitulo quod omnia et singula molendina fossati maioris a molendinis parelacus de supter usque ad bucchignanum quando ponentur dative pro catastu sint extimata et pro extimatis habeantur .CC. libr. Et si plura molendina fuerint in una domo quod teneantur domini molendinorum pro quolibet molendino pro .CC. libr. Et si non solverint domini molendinorum cogantur Molendinarij ad solvendum omnes dativas que inponerentur pro d (cacencellato) dictis molendinis ut dictum est. Et Cancellerius comunis teneatur vinculo iuramenti infra .viij. dies post apertura presentis statuti apponere et scribere ac adere (sic) in libra uniuscuisque dominorum molendinorum et tenentium ea .CC. libr. cort. pro quolibet molendino quod habuerit conputata omni alia extimatione facta vel facienda de dictis molendinis.
XXXVIJ - Quod quilibet solvat datium sibi impositum
per comune.
ITem dicimus et ordinamus quod quelibet persona Civitatis Amelie et eius districtus teneatur et debeat dativam et collectam sibi per comune Civitatis Amelie impositam solvere Et quod nullus de dicta Civitate et eius districtu habeat inmunitatem aliquam nec sibi concedatur inmunitas datij non solvendi aliqua causa seu modo capitulo aliquo contrario non obstante.
XXXVIIJ - Quod omnes dataioli et camerarii sint absoluti
usque in diem facte pacis
AD omnem materiam scandali et questionis tollendam in Civitate Amelie et quia de facili que fuerint malegesta in Civtate Amelie maxime propter divisiones habitas in dicta Civitate retractari Jdcirco presenti statuto duximus ordinandum quod omnes Camerarii Cultores dativarum et quelibet alia persona dicte Civitatis que gessit administravit seu fecit aliquod officium pro comune Civitatis Amelie et eius districtus sive bene sive male fecerit et gesserit usque in diem facte pacis sint et esse (manca "debeant") de ipsis dativis camerario (?) et officiis quibuscumque actenus per comune sibi conmissis auctoritate presentis statuti totaliter absoluti statuto vel contrario aliquo non obstante.
XXXVIIIJ - Quod quelibet ars possit consules facere
ITem statuimus et ordinamus quod quelibet ars possit consules facere et ordinare a (superfluo) ad conservationem et honorem artis ipsius aliquo capitulo statuti non obstante. Aditum fuit huic capitulo quod nulla ars seu consules debeant uti vel facere aliqua ordinamenta absque consensu consilij antianorum et decem et consilij generalis comunis et populi in singulis impetrando et optinendo Et nisi ipsa ordinamenta approbata fuerint per ipsa consilia et scripta fuerint in libro ordinamentorum et reformationum comunis Amelie Et scribi debeant per notarium cancellarie comunis Amelie et qui contrafecerit solvat pro banno .C. sold. cort. Et quod per consilium generale comunis et populi detur forma et modus et mensura super olivis faciendis tappetariis. Et contrarie (?) dictum modum et mensuram nemo debeat macinare olivas ad penam .XXV. libr. cort.
XL - Quod omnia pacta et promissiones facta tempore
facte pacis sint firma.
ITem quod omnia pacta et promissiones publicata et quecumque alia acta et facta occasione facte pacis Civitatis Amelie inter intrinsequos et extrinsequos olim dicte Civitatis sint firma et rata non obstante aliquo comunis vel populi capitulo in contrario loquente.
XLJ - Quod non solventes dativas et collectas non possint
a comuni habere officium
ITem statuimus quod nullus qui non solvit dativas et collectas comuni Amelie et qui se non constrignit realiter et personaliter in Curia Civitatis Amelie ut alij Cives et comitatenses possit alij (sic) ad aliquod officium comunis vel populi dicte Civitatis nec habere aliquam admaxiatam a dicto et qui eundem talem eligerit solvat comuni Amelie pro banno .x. libr. cort. et eius officium non valeat dummodo locum non habeat in potestate presenti vel in quo pro tempore erit.
XLIJ - Quod nullus possit habere calcinarium prope
ecclesias.
ITem statuimus quod nullus de Civitate Amelie habeat vel habere possit aliquem calcinarium prope aliquam ecclesiam Civitatis predicte per tres domos nec aliquam çucçuram facere ad penam .C. sold. cort. et predicta teneatur dominus potestas facere banniri Adimus huic capitulo quod nullus possit habere calcinarium prope plateam Civitatis Amelie seu ecclesie dicte Civitatis per tres domos nec prope hostium a (superfluo) alicuius sui convicini sine expressa licentia talis sui convicini per .v. pedes et quod nullus possit nec debeat trascinare coria vel pelles incalcinatas per stratas Civitatis Amelie ad penam .xl. sold. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice et quilibet tales contrafacientes possit accusare et denuptiare et habeat medietatem banni et credatur sacramento accusatoris cum uno teste et teneatur in credentia Et nichilominus tale cal (cancellato) calcinarium habitum contra dictam formam destruatur per illum cuius est infra .decem. dies postquam accusatus vel denuptiatus fuerit ad penam .xx. sold. pro (cancellato) pro qualibet die qua steterit in mora non destruendo dictum calcinarium et quilibet possit denuptiare et accusare et teneatur in credentia et habeat medietatem banni et potestas teneatur predicta facere baniri (sic) et in predictis procedere ad petitionem cuiuscumque petentis ad penam .l. libr. capitulo alio non obstante.
XLIIJ - Quod sit licitum redeunti a mortuo audire
predicationem
ITem quod sit licitum cuilibet redeunti ab ecclesia dum mortuus sepellitur stare et morari in domo defunti sine pena aliqua quousque frater voluerit predicare.
XLIIIJ - Quod Medici sint exenti ab omni servitio
personali.
ITem quod medici Civitatis non cogantur nec teneantur aliquod servitium personale facere comuni Amelie modo aliquo sive causa dativam autem et ire in exercitu teneantur.
XLV - Quod consules artium possint cognoscere de
questionibus inter artifices
ITem quod consules artium possint cognoscere inter homines artis eorum de scretiis et questionibus usque in quantitatem .xl. sold. Et potestas constringat partes ad servandum illud quod per dictos consules fuerit preceptum diffinitum seu ordinatum ad penam .C. sold. cort.
XLVJ - Quod quelibet ars teneatur habere Cereum
ITem statuimus quod homines cuiuslibet artis teneantur et debeant facere et habere duos consules qui durent eo tempore quo homines dicte artis duxerint ordinandum. Qui consules teneantur subcessive ad penam .x. sold. cort. congregari facere homines dicte artis et ibidem rectores novos eligi Et teneantur dicte artes et qualibet ipsarum omni anno in festivitatibus beate marie virginis de mense Augusti et beate firmine de mense Novembris habere Cereum Et que Ars non haberet solvat nomine pene Silicet quilibet de arte .v. sold. cort. Et predicta omnia teneatur potestas facere observari ad penam .x. libr. cort.
XLVIJ - Quod porci possint stare a porta Bellocti
ITem quod porci seu scrofe possint libere ire stare et morari omni tempore sine pena a porta filiorum Guidi baccellerij et a porta filiorum bellocti inferius et in strata pusterule prope murum.
XLVIIJ - Quod camerarius emat unum Marchum
pro adiustandis stateris
ITem statuimus quod pro adiustandis stateris comunis et aliarum specialium personarum civitatis Amelie camerarius comunis predicti de pecunia dicti comunis emat unum Marcum bene Justum cum quo dicte statere debent adiustari et ipsum penes se retineat.
XLVIIIJ - De modo et forma satisfaciendi creditoribus
comunis. R.ca.
AD omnem materiam scandali evitandam que in Civitate Amelie occasione debitorum comunis nasci vel oriri posset Et unicuique quod suum est redatur Statuimus et ordinamus firmiter observandum quod Creditoribus comunis Amelie .S. (scilicet) illis quibus iam comune Amelie incepit satisfacere videlicet de illis sumis (sic) et quantitatibus pecunie de quibus facta est mentio in libro facto et scripto per Magistrum Gualterium de Nursia notarium olim Cancellarie comunis predicti detur et solvatur integre per camerarium comunis Amelie qui nunc est vel pro tempore fuerit in dicto officio camerarii (o "camerariatus") medietas omnium et singulorum introituum comunis cuiuscumque quantitatis pecunie que dicto camerario seu alteri cuicumque persone pro ipso comuni recipienti receperit et habuerit a die aperture presentis statuti in antea tam de summis quam de cuiuscumque aliis rebus quam ad manus ipsius camerarii pervenerit salvo de dativis inponendis per comune Amelie Et si conplementum (?) credi seu debitorum comunis non fieret dictis creditoribus de omni eo quod quilibet ipsorum recipere et habere deberet a dicto comuni seu specialibus personis obligatis nomine comunis Creditoribus supra dictis Jnfra tempus facte lacationis (sic) de proventibus comunis locatis per tribus annis ipsis creditoribus .S. (scilicet) de molendinis parelacus pedagij statere et mensurarum comunis et reditus castrorum focis porclani et aliorum castrorum comunis quod ipsis creditoribus predicte res locate non reaccipiantur sed auctoritate presentis statuti absque aliqua alia deliberatione ipse res et reditus relocentur dentur et reconcedantur ipsis Creditoribus pro eo prectio pro quo nunc habent Et habeant dicti Creditores per ipsorum Creditis ipsam medietatem introytuum et ipsas res locatas et reditus ad fructandum donec dictis Creditoribus et cuiuslibet ipsorum fuerit integre satisfactum Et quod omnes et singuli denarii tam ex dictis reditibus quam de omnibus et singulis condenpnationibus et introytibus comunis perveniant ad manus camerarii dicti comunis Et quod dictus camerarius sine aliquo Cive Ameliensi teneatur et debeat ipsam medietatem omnium introytuum comunis predicti preter quam de dativis ut dictum est et omnes proventus predictos distribuere et solvere inter Creditores predictos pro rata sicut quilibet recipere debet quousque dictis creditoribus integre fuerit satisfactum Et dicti denarii qui solventur dictis Creditoribus per notarium cacellarie scribantur in libro ubi scripta sunt debita comunis manu Ser Gualterii supradicti et etiam in libro expensarum comunis Amelie Et quod camerarius dicti comunis non possit ipsam medietatem introytuum dicti comunis et denarios quos recepit ex dictis proventibus et reditibus extendere aliter nullo modo ad penam .l. libr. cort. de suo salario comuni solvendam Et facta solutione dictis Creditoribus omnes denarios quos ipsi recipere debent Restituent dicti creditores dicto comuni Molendina reditus et proventus et generalem finem et refutationem faciant de dictis eorum creditis dicto comuni et specialibus personis obligatis eisdem nomine dicti comunis ad penam .VC. libr. cort. pro quolibet ipsorum et hoc capitulum sit precisum et tolli non possit consilio vel arenga.
L - Quod quelibet ars possit Rectores et ordinamenta
facere
ITem statuimus et ordinamus quod quelibet ars Civitatis Amelie possit facere rectores et ordinamenta dummodo ordinamenta per eos facienda approbentur per consilium antianorum et decem de populo vel per maiorem partem ipsorum et de approbatione ipsorum appareat scripta manu notarii cancellarie et ordinamenta facta secundum dictum modum valeant et teneant non obstante capitulo supra posito contrarium loquente Et dicti rectores possint consilium comunis interesse nomina quorum sint penes Cancellerium qui teneatur ipsos in consilio ut alios requirere et qui non venerit solvat penam quam solvunt consiliarii comunis.
LJ - Quod omnes homines Civitatis et comitatus Amelie
solvant dativam pro foculari
ITem statuimus quod omnes et singuli homines et persone de Civitate Amelie et eius districtu qui et que fuerint de dicta civitate et districtu quod teneantur solvere pro igne et foculari non obstante quod ignem vel focularem non faciant in Civitate et districtu Amelie et quicumque colligerit dativam teneatur ignem et foculare exigere et accipere a predictis ad penam .C. sold. cort. exceptis illis qui pro tributo aliquid solvunt comuni predicto.
LIJ - Quod eligantur duo homines super mensuris
adiustandis
ITem statuimus quod per consilium c (cancellata) speciale comunis et populi Civitatis Amelie eligantur duo boni homines qui sint super mensuris stateris barilibus et curis molendinorum adiustandis tam comunis quam specialium personarum Et habeant pro eorum salario pro quolibet pari barilium .ij. den. cort. et duret eorum officium per unum Annum Et bariles adiustentur cum aqua clara.
LIIJ - Quod laboratores de dapno dato in eorum laboritiis
non possint accusari per custodes.
ITem statuimus quod laborator bonorum alicuius de dapno quod per ipsum vel eius filios vel familiares daretur in ipsis bonis quos habuerit ad laborandum non possit accusari vel denuptiari per custodem celatum et si accusaretur non valeat ipso Jure possit tamen accusari a domino rei contrario non obstante.
LIIIJ - Quod Nulla donatio vel venditio fiat forensibus per Cives
ITem statuimus quod nulla persona de Civitate vel districtu Amelie vendat donet vel concedat aliqua ratione vel causa vel alium contractum faciat alicui forensi de denariis vel de quacumque alia re quos recipere deberet a comuni Amelie vel specialibus personis dicte Civitatis et comitatus ad penam .VC. libr. cort. et nichilominus talis contractus si fieret non valeat ipso Jure Et si quis dederit vel dabit vel alium contractum fecerit et comune Amelie vel specialis persona dicte Civitatis et comitatus dapnum aliquod reciperent vel alter ipsorum quod talis qui dederit vendiderit vel donaverit vel alium contractum fecerit cogatur realiter et personaliter ad restitutionem (sic) dicti dampni et nichilominus dictam penam .VC. libr. predicto comuni solvere teneatur.
LV - Quod facientes plures artes solvant in cereo
cuiuslibet artis
ITem quod si homines et persone Civitatis Amelie et habitantes in ea plures artes fecerint vel de pluribus artibus se intromiserint quod in cereo cuiuslibet artis de qua fecerint solvere teneantur partem eis contignentem et quod potestas et guardianus et quilibet alius officialis ad petitionem rectorum artis cogat tales nolentes solvere ad solvendum eius (sic) quod eidem esset impositum.
LVJ - Quod eligatur unus mercator qui habeat
pondus Justitie.
ITem statuimus quod per consules mercatorum eligatur unus bonus mercator de eorum arte qui habeat penes se pondus auri et argenti quod pondus vocetur pondus iustitie et monete et floreni que et qui erunt boni ad dictum pondus debeant et possint dari et expendi pro bonis et iustis per quascumque personas Et si debentes recipere aliquid ab aliquo nollent a volentibus dare dictas monetas ad dictum pondus iustus non teneatur eisdem dare nisi de predictis monetis sic ponderatis Et duret eius officium .sex. mensibus et habeat pro suo salario a .xx. sold. infra unum denarium a .xx. sold. supra usque ad .x. libr. .ij. den. Adimus huic capitulo quod potestas Civitatis Amelie teneatur et debeat vinculo iuramenti et ad penam .l. libr. de suo salario comuni solvendam primo mense sui regiminis congregari facere rectores omnium artium civitatis Amelie in palatio comunis et mandare eis et cuilibet ipsorum quod ad penam .xx. sold. pro quolibet non discedant de palatio nisi primo adsignaverint ei Justum pondus ad ponderandum florenos vel ducatos et Justum pondus sive pondera ad ponderandas monetas monetas (ripetuto) argenteas et iustum pondus ad ponderandas singulas res alias ponderandas in Civitate Amelie et eius districtu et dictis ponderibus habitis dentur dicta pondera per atianos populi Civitatis Amelie mercatori eligendo ut supra in dicto capitulo continetur.
LVIJ - De velanciis prope macellum habendis. R.ca
ITem statuimus quod fiat unum par velanciarum cum ponderibus usque ad .x. libras oportunis que ponantur prope macellum comunis et dentur illi cui voluerint antiani populi qui debeat retinere dictis velanciis et ponderibus et habeatur pro suo salario quolibet anno a comuni .x. sold. ad hoc ut ementes carnes possint reponderare ipsas carnes si habent Justum pondus.
LVIIJ - Quod Nobiles non possint domum emere vel habere
in aliquo castro
ITem statuimus quod nullus ex nobilibus seu de granditia Civitatis et comitatus Amelie possit per se vel aliam interpositam personam emere aliquam domum in aliquo castro facto in comitatu Amelie nec aliquod ius acquirere ab aliquo in domo aliqua dictorum castrorum nec tenutam ex primo vel secundo decreto occasione alicuius debiti capere Et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in .C. libr. cort. et nichilominus talis entio (sic) et iuris acquisitio non valeat ipso iure.
LVIIIJ - De modo et forma Colligendi gabellam
in Civitate Amelie
ITem statuimus quod hominibus et ipsis de Civitatibus et locis in quibus homines de Amelia non solvunt aliquid pro gabella quod per comune Amelie aliquid pro gabella non accipiatur eisdem Et in Civitatibus et locis in quibus homines de Amelia solvunt aliquid pro gabella hominibus earumdem Civitatum et locorum accipiatur per comune Amelie tantum quantum in ipsis Civitatibus et locis hominibus dicte terre pro gabella accipitur et aliter dicta gabella non colligatur nec a cuilibet exigatur.
LX - De Electione et salario admassiatorum comunis.
ITem statuimus et ordinamus quod admassiatores comunis Amelie eligantur per antianos et decem vel per maiorem partem ipsorum et ipsam admassiatam dictis admassiatoribus inponendam portent in scriptis Et habeat quilibet admassiator pro suo salario quando iverit in comitatu Amelie .x. sold. pro qualibet die et nocte cum equo et per diem tantum .v. sold. Si vero iverit extra districtum Amelie versus romam habeat pro suo salario pro quolibet equo et uno famulo et pro qualibet die .xx. sold. cort. Si autem iverit versus alias partes habeat pro suo salario pro equo et famulo pro qualibet die .xv. sold. Et dictis admassiatoribus non possit solvi per camerarium comunis de pecunia comunis nisi tantum pro duobus equis pro quolibet admassiator (sic) Et si camerarius comunis ultra dictas quantitates solverit admassiatoribus supra dictis solvat comuni predicto pro pena .xxv. libr. cort.
LXJ - Quod Macellarij non ponderent carnes cum statera
ITem statuimus quod nullus macellarius possit ponderare carnes cum aliqua statera a .x. libris carnium infra. Et quod in velancia in qua ponuntur carnes non debeant ponere aliquod pondus ferreum ad penam .xx. sold. cort. pro quolibet et qualibet vice Et contrafacientes quilibet possit denuptiare et accusare et credatur sacramento accusatoris cum uno teste.
LXIJ - Quod per comune amelie nulla restitutio fiat alicui
de aliquo dapno
ITem statuimus et ordinamus firmiter observandum quod per comune Amelie nulla restitutio possit fieri per directum vel per oblicuum persone civitatis Amelie vel eius districtus vel Aliunde vel alicui civitati occasione alicuius dapni vel guasti illati per comune Amelie vel aliquem officialem dicte civitatis vel per alias quascumque personas vel occasione alicuius banni soluti vel alia quacumque de causa a tempore ultime facte pacis ultra Jmmo omnia et singula instrumenta sindicatus et obligationes facte et facti seu conditi per comune Amelie se (cancellato) vel syndicum dicti comunis vel per alias interpositas personas pro dicto comuni dictis de causis Et omnia et singula statuta ordinamenta et leges et reformationes facte et condite usque in presentem diem pro comune Amelie in fovorem (sic) predictorum qui dapnum receperunt vel banna sententialiter sint ex nunc cassa et irrita et cancellata et nullius valoris et quivis syndicus dicti comunis vel alia quacumque specialis persona que in predictis vel pro predictis appareret obligatus vel obligata inquietari et molestari non possit Et si quis talia instrumenta vel obligationes produxerit contra dictum comune vel aliquam specialem personam solvat nomine pene comuni Amelie .VC. libr. cort. et nichilominus minime audiatur.
LXIIJ - De Cogendo Civem per quem reprehensalie sunt concesse
alicui contra comune Amelie. R.ca.
ITem statuimus quod si aliquis Ameliensis Civis fuerit detentus in aliqua terra occasione reprehensaliarum quod ille civis cuius occasione dictus Civis est detentus cogatur per potestatem dicte terre ad solvendum debitum propter quod dicte reprehensalie sunt concesse et ad satisfaciendum dapnum quod passus fuerit dictus Civis occasione predicta et hoc dictus dominus potestas teneatur facere vinculo iuramenti ad penam .C. libr. de suo salario quam penam camerarius comunis de salario dicti domini potestatis retineat ad penam .xxv. libr. de suo salario.
LXIIIJ - De prectio et mercede dando notario pro publicatione
testamenti. R.ca
ITem statuimus quod nullus notarius de Civitate Amelie vel eius districtu possit accipere alicui Civi vel comitatensi civitatis predicte pro publicatione et restitutione alicuius testamenti seu ultime voluntatis vel alicuius codicilli ultra quantitatem .C. sold. den. cort. sed pro prima scriptura possit accipere .x. sold.
LXV - Quod Consules artium sint in numero consiliariorum
ITem statuimus et ordinamus quod consules artium Civitatis Amelie ex nunc sint ex numero consilij populi et consilij comunis ita quod quando due partes dictorum consiliariorum vel alterius eorum debent esse ad dicta consilia ipse due partes possint et debeant per consules artium qui tunc presentes fuerint adimpleri et in duabus partibus conputentur non obstante aliquo statuto comunis et populi quod in contrarium loqueretur dum modo illi rectores artium qui non fuerint de populo ad consilium populi nullatenus admictantur.
LXVJ - Quod notarius dapnorum datorum teneatur
procedere contra Macellarios
ITem statuimus et ordinamus quod notarius dapnorum datorum qui nunc est et pro tempore fuerit in Civitate Amelie possit teneatur et debeat procedere per accusationem denuntiationem et inquisitionem et omni modo et iure quibus melius potuerit et quo melius sibi videbitur contra omnes et singulos macellarios et homines vendentes pisces et carnes in Civitate Amelie qui non observarent ordinamenta facta et que fierent contra eos et ab eis contrafacientibus penas et banna quibus incurrerint auferre de facto qui notarius teneatur et debeat semel de predictis inquirere qualibet septimana et predicta et quolibet predictorum servare ad penam .x. libr. de suo salario Super quibus per dominos Antianos fiant custodes celati qui contrafacientes denuntient et eorum et cuiusque ipsorum custodum denuptiationi stetur et credatur usque ad condepnationem et executionem .x. sold. corton. ab inde vero supra usque ad .xx. sold. credatur cum uno teste legitimo bone fame Et nichilominus quelibet alia persona possit eosdem contrafacientes accusare et denunptiare et teneatur in credentia Et habeat quilibet denuptiator vel accusator quartam partem eius quod ex sua denunptia devenerit in comuni Reservata domino potestati et suis officialibus auctoritate non obstante dicto ordinamento super predictis et predictorum quolibet procedendi.
LXVIJ - Quod Tegularij teneantur facere tegulas ad mensuram
scultam in pariete palatij populi
ITem statuimus quod omnes et singuli tegularij operantes dictam artem in Civitate Amelie seu comitatu teneantur et debeant facere tegulas et canales bene coctas longitudinis et amplitudinis mensure sculte in pariete palatij populi et in porta Sancte marie Teneantur etiam et debeant facere cognolos secundum formam in statuo (sic) comunis contentam ad penam in statuto contentam in singulis capitulis supra dictis a contrafacientibus auferendam Dummodo liceat eis facere cognolos maiores et minores ad petitionem cuiuscumque postulantis non obstantibus aliquibus ordinamentis comunis vel populi in contrarium loquentibus que ex nunc habeantur auctoritate presentis statuti in hac parte pro subscriptis.
LXVIIJ - De Ambassiatis dandis pentibus (sic)
ITem statuimus et ordinamus quod quotiens expedierit dentur et dari debeant littere et ambassiatores Civilibus de civitate et comitatu amelie hoc ordine observato quod prime littere et ambassiatores primi vadant expensis ambassiatores seu litteras postulantis deide dentur et dari debeant si expedierit ambassiata secunda expensis comunis predicti . Abinde vero in antea nulla ambassiata seu littere expensis comunis Amelie concedantur sed solum expensis petentis. Jta quod nulla persona super aliquo negotio possit habere expensis comunis nisi secundam ambassiatam tantum non obstante aliquo statuto comunis vel populi seu aliquo alio ordinamento quod in contrarium loqueretur.
LXVIIIJ - Quod Tegularij possint vendere tegulas
usque ad .xxv. sold. cort. et non ultra
ITem statuimus quod omnes tegularij possint vendere tegulas et canales bene coptas usque ad .xxv. sold. cort. per Centinarium et non ultra. Et quicumque ultra dictam quantitatem vendiderit in .xx. sold. qualibet vice et pro quolibet centinario puniatur Et quodlibet quartaronum sit et esse debeat de .xxvj. tegulis vel canalibus.
LXX - Quod Rectores artium possint cognoscere de questionibus
emergentibus inter artistas eorum
ITem statuimus et ordinamus quod rectores artium Civitatis Amelie et cuiuslibet eorum autoritate presentis statuti possint cognoscere de omnibus et singulis questionibus Civilibus emergentibus inter eorum artistas occasione suarum artium quocumque modo eisdem rectoribus videbitur convenire et ipsas questiones finire et terminare non obstante aliquo statuto vel ordinamento quod in contrarium loqueretur hoc addito quod si quis ab ipsorum rectorum cognitione senserit se gravatum ad dominum potestatem qui pro tempore fuerit et suos Judices possit habere recursum.
LXXJ - Quod Macellarij non habeant carnes sine signis
ITem statuimus et ordinamus quod nullus Macellarius tenere debeat de die in domo propria vel conducta aliquas carnes sine vero signo porci masculi vel castrati carnibus bovinis exceptis Et qui contrafacere inventus fuerit in .decem. libr. vice qualibet puniatur ac si esset inventus vendere unam carnem pro alia et de hoc stetur et credatur inventioni et relationi cuiuslibet officialis domini potestatis et etiam inventioni notarii dapnorum datorum et cuiuslibet alterius officialis cui conmissum fuerit et cuiuslibet eorum vel duorum familiarium cuiuslibet dictorum dominorum ac si legitime probatum esset. Super quibus dicti domini potestas notarius et alius officialis cui conmissum fuerit et quilibet eorum qui primo invenerit possint inquirere et procedere eo modo quo sibi videbitur et inventos culpabiles condenpnare.
LXXIJ - Quod Rectores macellariorum teneantur qualibet
septimana ire per apotecas macellariorum
ITem statuimus et ordinamus quod rectores macellariorum et quilibet eorum possint teneantur et debeant qualibet septimana semel et pluries si eis videbitur ire ad apothecas banchas et domos aliorum macellariorum et alia loca quibus carnes invenire crediderint ad inveniendum et investigandum si malas carnes tenerent seu darent unam carnem pro alia seu aliud facerent contra formam statuti vel ordinamenti comunis vel populi et quos invenerint esse culpabiles condepnare (cancellato) statim referre debeant domino potestati seu notario danpnorum datorum seu alii officiali cui conmissum fuerit quorum relationi stetur et credatur ac si legitime probatum esset et de omni eo quod ex eorum denuptiationibus in comune pervenerit medietas sit comuni et alia dicte artis macellariorum Et rectores predicti teneantur predicta iurare et observare vinculo iuramenti Et si negligentes fuerint in .v. sold. de facto vice qualibet puniantur.
LXXIIJ - Quod Tappetarij possint aperire eorum artem
quandocumque eis placuerit
ITem statuimus quod Tappetarij civitatis Amelie et quilibet eorum quandocumque eis placuerit autoritate presentis statuti possint incipere eorum artem et olivam facere absque licentia consilij vel alterius persone non obstante aliquo statuto comunis vel populi in contrarium loquente quod ex nunc habeat pro irrito et suspenso. Dum modo ipsi vel aliquis eorum quando sic inceperint non possint accipere ultra .xiij. den. de tinello.
LXXIIIJ - Quod in dapnis datis non credatur custodi Celato
nisi usque in .v. sold.
ITem statuimus quod in dapnis datis non credatur alicui custodi celato suo sacramento nisi usque in quantitatem .v. sold. et ab inde supra usque in .x. sold. cum uno teste statuto aliquo non obstante.
LXXV - Quod omnia officia comunis et populi sint comunia
ITem statuimus et ordinamus inviolabiliter observandum quod omnia officia comunis et populi civitatis Amelie et eius districtus sint comunia videlicet quod ad quodlibet officium dicte Civitatis officiales de utroque velle in equali numero eligantur.
LXXVJ - Quod consiliarij generales et speciales eligantur
secundum formam statuti comunis
ITem statuimus quod consiliarij generales et speciales comunis Amelie eligantur et fiant secundum formam statuti comunis loquentis de ipsorum electione. Dum modo eligantur in equali numero de qualibet sotietate (sic) hominum civitatis predicte.
LXXVIJ - Quod officiales eligantur per consilium speciale
comunis et populi
ITem statuimus quod omnes alij officiales comunis eligantur per consilium speciale comunis et populi secundum formam statutorum dicte Civitatis. Dum modo ipsi officiales sic eligendi de dictis societatibus in equali numero sint vocati nisi ipsorum vel alicuius eorum electio aliter esset remissa per consilia oportuna non derogando supra scripto statuto quo cavetur quod omnia officia sint comunia quod semper in suo robore perseverent .
LXXVIIJ - Quod quicumque ceperit aliquem exbanditum
et ipsum in fortiam comunis duxerit habeat quartam
partem eius quod solverit exbanditus
ITem statuimus quod quicumque ceperit aliquem exbanditum comunis Amelie in aliqua quantitate pecunie occasione mallefitij conmissi per eum et illum duxerit et presentaverit in fortiam dicti comunis quod habeat de bonis et avere dicti comunis quartam partem eius quod idem exbanditus vel alius pro eo solverit dicto comuni pro exbandimento seu condepnatione de eo facta. Quam quartam partem camerarius qui pro tempore fuerit statim cum ad eius manus pervenerit solvere teneatur eidem vinculo iuramenti et ad penam dupli de suo salario statuto aliquo non obstante.
LXXVIIIJ - Quod quicumque duxerit aliquem exbanditum
in persona vel membro habeat a comune .L. libr.
ITem statuimus quod quicumque ceperit aliquem exbanditum dicti comunis in persona vel membro et ipsum duxerit et adsignaverit in fortiam dicti comunis sin (la "n" cancellata) in persona condepnatus et exbanditus extiterit tali capiens et curie presentans habeat et habere debeat de bonis et avere comunis Amelie .L. libr. cort. Si vero in membro habere debeat .x. libr. cort. Quam quantitatem camerarius comunis qui pro tempore fuerit absque aliqua deliberatione et alicuius requisitione teneatur persolvere statuto aliquo non obstante. Dum modo hoc statutum locum non habeat in officialibus forensibus dicte Civitatis et eorum familiis quod nullam quantitatem habere debeant a comuni ex captione et presentatione huiusmodi nisi executionem personalem iuxta formam sententie fecerint si ad eos executio pertinebit.
LXXX - Quod quicumque ceperit de infrascriptis exbanditis
habeat .L. libr. a comune
ITem statuimus quod quicumque ceperit et in fortiam comunis posuerit aliquem ex illis qui fecerunt cavalcatam in territorium dicte Civitatis ad accipiendos pecudes in contrata montis nigri seu aliquem ex illis qui fecerunt cavalcatam ad castrum porchiani seu aliquem ex illis qui in futurum cavalcatam facient vel ad cavalcandum fuerint in territorium Civitatis predicte et eius districtus et pro districtu dicte Civitatis ex nunc intelligantur et sint castrum porchiani et castrum focis et alia castra districtus Civitatis predicte habeat et habere debeat de bonis dicti comunis .L. libr. cort. quam quantitatem camerarius comunis statim solvere teneatur aliquo non obstante.
LXXXJ - Quod denarii solutionis per consiliarios reponantur
separatim ab aliis
ITem statuimus quod omnes denarii qui solvuntur per consiliarios comunis et populi et decem et consules artium dicti comunis reponantur et conserventur in quodam Cippo per se Et singulis duobus mensibus durante generali consilio et aperiatur Cippus et denarii qui Jnvenientur dentur et dividantur inter consiliarios supradictos per camerarium dicti comunis.
LXXXJ (sic) - Quod si aliquis exbanditus sponte solverit simplum sue
condepnationis rebandiatur et scribatur in libro condempnationum
ITem statuimus quod exbanditi et condepnati si quis sponte venerit et solverit camerario comunis simplum sue condepnationis possit et debeat rebandiri et remictatur pena dupli eidem data ratione contumacie et facta solutione simpli condepnatio cancelletur.
LXXXIJ - Quod per comune detur et portetur calx et arena
ad murandum murum ante episcopatum
ITem statuimus quod per comune Amelie dentur et portentur calx et arena sufficientes et oportune ad murandum calce et arena murum ante palatium episcopatus iuxta stratam comunis ita quod terraplenum de platea existenti iuxta ipsam stratam non possit in ipsam stratam cadere cum canonici Amelienses parati sint ipsum opus facere fieri omnibus aliis sumptibus et expensis tam magistrorum et lapidum quam aliarum oportunarum rerum . Et potestas et quilibet alius officialis dicti comunis ad requisitionem dictorum canonicorum vel alicuius ipsorum dictam calcem et arenam expensis et de avere comunis faciat procurari et portari ad dictum locum quatenus sufficiat ad perfectionem operis prelibati vinculo iuramenti Et si negliens fuerit dictus potestas de suo salario .xxv. libr. et quilibet alius officialis de suo salario .x. libr. post depositionem sui officii nomine pene pro sua neglientia ipso facto camerario dicti comunis solvere teneatur ad petitionem cuiuscumque.
LXXXIIJ - Quod si aliquis dixerit se deceptum in terminatione
alicuius vie sumarie procedatur
ITem statuimus quod Cum per notarium aliquem et officialem dampnorum datorum viarum et fontium comunis amelie non nulli dicantur valde decepti in faciendo terminari vias per rem propriam contra Jus et Justitiam absque iuris congnitione et nulla legitima causa reperta de facto et ex abrupto potius procedendo dicimus et ordinamus quod quicumque dixerit se deceptum et vi gravatum fuisse in talibus potestas seu Judex et sui officiales vel alter eorum de ipso gravamine sumarie sine strepitu et figura Judicij audiat et cognoscat et ad petitionem ipsius parte presente vel saltim citata mictat vel vadat ad locum questionis et videat quo iure fuerit terminata talis via et si nullo iure ex abuso habito terminata fuisset vel sine causa legitima non obstante quod sic gravatus appareat consentisse ipsa via cassetur et pro non data et terminata habeatur et termini tanquam nulli sic missi eiciantur et quicquid factum est per non facto habeatur si autem appareret talis quod gravatus debuisset aliquo de iure dictam viam dare ipsa terminatio et via firma remaneat alioquin nequaquam et hoc valeat et teneat iure aliquo non obstante.
LXXXIIIJ - Quod potestas teneatur exigere omnes dativas
inpositas et inponendas
ITem statuimus quod potestas qui nunc est et pro tempore fuerit teneatur vinculo iuramenti et ad penam .C. libr. omnes et singulas prestantias collectas seu dativas et quascumque inpositas cuiuscumque quantitatis pecunie vel florenorum inpositas per comune Amelie alicui castro vel domino alicuius castri Ameliensis districtus vel diocesis vel inposterum inponendas cum ef (cancellato) effectu exigere et in comune facere deveniri et in hoc habeat plenum arbitrium inponendo penas et exigendo de facto prout sibi videbitur et placuerit et etiam contra inobedientes in solvendo dictas collectas prestantias et dativas vel impositas quocumque nomine censeantur cuiuscumque quantitatis pecunie vel florenorum ad exactionem ipsarum et multarum et penarum per eum impositarum vel inponendarum procedere in persona et rebus contra ipsa castra et quodlibet ipsorum et ipsorum (sic) et cuiuslibet ipsorum dominorum pro ut sibi placuerit et videbitur expedire Et Antiani populi teneantur ipsum potestatem in hijs favere pro ut ipse petierit ad dictam penam.
LXXXV - Quod panifacule vendant panem in locis infrascriptis
ITem statuimus quod omnes panifacule Civitatis Amelie teneantur et debeant .S. (scilicet) panifacule de g (cancellata) contrata burgi permanere et stare ad vendendum panem in Cruce burgi omnes vero de aliis contratis dicte Civitatis sint et esse debeant ad vendendum panem in platea Sancte marie et quod nulla ipsarum audeat ad hoc ut aliqua turpitudo non fiat in arte ipsarum habere ad lactandum aliquem puerum nec pueram prope ipsum panem nec etiam filare supra dictum panem ad penam .v. sold. corton. et quod omnes et singule persone vendentes panem debeant habere et tenere bacchectam mondatam cum qua tangatur panis ad penam .xij. den. pro quolibet contrafaciente et quod quodlibet genus panis tenere debeant ab alio separatum pena .v. sold. cort. et predicta bandiantur quolibet mense Et quod potestas teneatur de predictis inquirere et inquisitionem facere contra omnes et singulos homines et personas contrafacientes in predictis vel aliquo predictorum quolibet mense ad penam .x. libr. de suo salario solvendam camerario comunis si ipse potestas contrafecerit vel negliens fuerit Et quilibet possit contrafacientes denuntiare et accusare et habeat tertiam partem banni.
LXXXVJ - Quod saramenti pali et forcelle non portentur
per aliquos forenses
ITem statuimus quod saramenti pali et forcelle non portentur per aliquos forenses ad Civitatem Amelie sine expressa licentia notarii (scritto sopra) dapnorum datorum et portanarij portarum teneantur eis accipere et Jurent tempore quo acceptant officium custodie adimplere predicta.
LXXXVIJ - Quod habens arborem in re aliena teneatur eam
vendere domino soli
ITem statuimus quod habens arborem in re aliena teneatur eam vendere et dominus soli emere pro prectio decrarando (sic) arbitrio et extimatione duorum hominum eligendorum unius pro parte domini arbori et alterius pro parte domini soli qui duo si non concordaverint eligatur tertius per Antianos populi et stetur de ipso prectio declarationi duorum ipsorum trium sic electorum si non essent omnes tres in concordia Et potestas vel iudex hoc exequi et fieri facere teneatur ad petitionem cuiuscumque ipsorum dominorum arboris vel soli omni exceptione remota.
LXXXVIIJ - Quod homines contrate burgi emant domos
heredum magistri pauli ciancolini et heredum olivelli
ITem statuimus quod homines contrate burgi emant domos heredum Magistri pauli Ciancolini et domos heredum Olivelli que posite sunt in cruce burgi prectio conpetenti pro ut extimate fuerint per extimatores ponendos unum per homines dicte contrate et alium pro parte illorum quorum sunt domus et si dicti extimatores ponendi non concordarentur de prectio earumdem tertius per antianos populi eligatur et pro ut per dictum tertium cum uno dictorum extimatorum fuerint extimata valeat et teneat pleno Jure que domus destruantur radicitus (sic) et convertantur in platea et quod in solutione prectij dictorum domorum adiacentes earumdem prout meliorabuntur plus debeant solvere quam alij universaliter dicte contrate pro ut extimatores ponendos per Antianos populi fuerint extimate. Et guardianus qui nunc est vel pro tempore fuerit per spatium unius mensis post publicationem presentis statuti teneatur predicta executioni mandare ad penam .L. libr. cort. de suo salario camerario comunis Amelie ipso facto si contrafecerit vel fuerit in predictis negliens applicandam.
LXXXVIIIJ - Quod Reprehensalie tollatur per illos
quorum occasione concesse sunt
UT Reprensalie omnes concesse contra comune Amelie et speciales personas in quibuscumque terris quacumque de causa sodentur et tollantur. Statuimus et ordina et ordinamus (sic) quod omnes ille persone quarum occasione reprehensalie fuerit concesse contra comune Amelie et speciales personas per potestatem Guardianum et quemlibet ipsorum cogantur et constringantur personaliter et realiter in palatio cippis in campaneli ferris ad tollendum et sodandum reprehensalias supra dictas Et quicumque non obedierit de tollendo et sodando reprehensalias supra dictas infra .v. dies post quam sibi fuerit mandatum possit et debeat procedere contra eos et quemlibet ipsorum infra .xv. dies primos sui regiminis ad destructionem bonorum contrafacientium et ad carcerationes et si predicti officiales fuerint negligentes solvant pro banno comuni Amelie .Centum. libr. cort.
LXXXX - Quod liceat domino rei colligere fructus arboris
pendentis supra rem suam
ITem statuimus et ordinamus quod si aliquis habet aliquam arborem pendentem pendentem (cancellato) supra possessionem alterius quod liceat domino ipsius possessionis super qua (sic) pendiderit fructus colligere ex ipsa arbore quatenus pendiderit dicta arbor sine pena. Salvo quod si haberet aliquis arborem alienam in sua possessione et eam dominus terre emere noluerit pro prectio declarando per duos bonos homines eligendos unum pro parte domini arboris et alium pro parte domini terre quod non liceat domino terre fructus ipsius arboris colligere sine pena. Jtem quod si arbor alicuius penderet supra possessionem alterius a .vij. pedibus infra ex qua dapnum detur vel dari posset domino dicte possessionis seu dicte possessioni incidere ramos dicte arboris cum runceo facta primo requisitione de dicta arbore per dictum possessorem quod debeat incidere dictos ramos et salvo quod dictum est supra in presenti capitulo.
LXXXXJ - Quod camerarius comunis teneatur legi facere
omnes expensas in consilio generali
ITem statuimus et ordinamus quod camerarius comunis qui nunc est et pro tempore fuerit teneatur et debeat legi facere in consilio generali omnes expensas factas per eum singulis mensibus ad penam .x. libr. et notarius cancellarie teneatur legere ad dictam penam.
LXXXXIJ - Quod liceat unicuique persone monetam falsam
rumpere.
ITem statuimus et ordinamus quod liceat cuilibet mercatori vel alteri cuicumque persone monetam falsam que devenerit ad manus ipsius rumpere et devastare pro libito voluntatis ita et taliter quod expendi non possit sine pena.
LXXXXIIJ - Quod Jucius mey non possit esse castaldus
ITem statuimus ad tollendum omnem rissam quam habere posset cum Jucio mey occasione eius castaldarie sive alicuius officij comunis dicti Jucij quod Jucius mey predictus non possit habere aliquod officium comunis et ex nunc sit cassus ex officio castaldarie et ab omni alio officio quod habere posset et quod nullus possit eum ad aliquod officium eligere et si eligeretur non valeat ullo modo ipsa elepctio et qui eligeret eum ad aliquod officium comunis teneatur solvere nomine pene camerario comunis .xxv. libr. cort. cuius pene quarta pars sit potestatis coram quo esset denuntiatus tali de causa et quarta pars sit accusatoris Et quicumque eligat eum ut dictum est non possit habere aliquod officium comunis hinc ad .x. annos et Cancellerius qui scriberet eum in aliquo officio comunis teneatur solvere camerario comuni recipienti .x. libr. de suo salario Et camerarius qui solverit aliquod salarium dicto Jucio mey pro aliquo officio quod haberet comunis teneatur solvere nomine pene comuni Amelie .xxv. libr. de suo salario.
LXXXXIIIJ - Quod camerarius non possit expendere de pecunia
alicuius condepnati nisi modo infrascripto
ITem statuimus et ordinamus quod camerarius comunis qui nunc est et pro tempore fuerit non possit nec debeat expendere vel alicui (cancellato) vel alicui dare de pecunia et denariis solutis pro aliqua condepnatione vel exbannimento alicuius exbanditi vel condepnati nisi primo condepnatio seu denarii condepnationis vel exbandimenti soluti sibi fuerint per condepnatum seu exbanditum vel alium eorum nomine uno mense ante et quod nulla proposita fiat nec fieri possit in aliquo consilio per antianos populi vel aliquem alium officialem civitatis Amelie quod expendantur vel dentur de pecunia et avere comunis solvendis pro condepnatione vel exbandimento alicuius condepnati vel exbanditi comunis Amelie nisi prius dicta condepnatio seu denarii condepnationis soluti fuerint camerario comunis predicti primo mense antea et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum solvat pro banno comuni Amelie vice qualibet .C. libr. et quilibet antianus qui supra dictis consenserit numquam possit esse antianus populi civitatis predicte ipse nec eius filij sed potius in perpetuo sint exenti et privati ab omni officio et honore comunis Et hoc capitulum sit precisum in qualibet parte sui et tolli non possit nec suspendi aliquo quesito colore nec sub aliqua contentione verborum aliquo capitulo vel ordinamento comunis vel populi loquente in contrarium non obstante.
LXXXXV - De Pactis habitis inter comune Amelie
et picchium de poiecta.
ITem statuimus quod Nobilis vit picchius domini Jacobi de poiecta non possit vel debeat realiter vel personaliter conveniri cogi vel constrigni vel aliqualiter molestari vel sui filij vel descendentes ab eis ratione et causa vel occasione alicuius contractus vel quasi contractus delicti vel quasi initi et Celebrati facti dicti vel conmissi per ipsum picchium vel per dominum Jacobum quondam patrem suum vel aliquem ex filiis suis cum quibuscumque personis collegiis seu universitatibus usque in diem odiernum. Et ratione contractum vel quasi delictorum vel quasi que in futurum contraherentur fierent vel conmictentur extra districtum et iurisditionem civitatis Amelie per ipsum pichium vel suos filios et descendentes ex eis cum quibuscumque forensibus et in persona quorumcumque forensium simili modo ipse pichius vel sui filij et heredes in personis vel rebus realiter vel personaliter in (?) non possint vel debeant in Curiis civitatis Amelie vel earum aliquam conveniri vel exigi vel molestari aliqua ratione vel causa per directum vel per obliquum Et quod potestas et ceteri officiales comunis dicte Civitatis Amelie non possint nec debeant audire vel intelligere aliquos querelantes in dictis casibus de eodem picchio vel suis filiis vel heredibus occasionibus supra dictis vel aliqua eorum Et si quis processus ordinarius vel extraordinarius fieret contra eum in dictis casibus non valeat nec teneat ipso iure sed careat omni valoris firmitate et nichilominus potestas vel quivis alius officialis dicti comunis quocumque nomine censeretur contrafaciens in predictis in p (cancellato) vel aliquo predictorum penam .L. libr. ipso facto incurrat. Jta tamen quod si dictus Picchius et sui heredes cum aliquibus forensibus contenderet aliqua ex dictis causis et ipsi forenses aliquam novitatem facerent de facto contra ipsum pichium seu in locis sitis in territorio dicte Civitatis Amelie quod in dicto casu tantum dictum comune Amelie non teneatur ipsum defendere. Quod statutum non possit tolli minui vel subspendi vel aliqualibet derogari sibi in totum vel in partem non obstante aliquo statuto ordinamento vel reformatione facto vel faciendo in contrarium loquente nec aliquo iure canonico vel civile dum modo dictus pichius per se et suos heredes et successores solepniter se obliget et promictat Syndico comunis Amelie solvere omnes datas mutas (sic) et collectas comuni Amelie pro terris et possessionibus quas ipse picchius nunc habet et etiam ipse et sui heredes et successores et descendentes ex eis imposterum habebunt in territorio dicte civitatis Amelie. Et Etiam per se et suos heredes et successores et descendentes ex eis facere exercitum et in exercitum et cavalcatam ire quandocumque et quotiens per dictum comune exercitum seu cavalcatam fieret et eis mandatum fuerit pro parte comunis predicti. Et etiam cogi et conveniri realiter et personaliter in curia civitatis Amelie et Sub judicibus et rectoribus dicte Civitatis in Civilibus et Criminalibus in omnibus et singulis aliis casibus quam supra specificatis in statuto predicto sicut Cives Civitatis Amelie. Hoc addito quod suprascriptum statutum non pleiudicet (sic) in aliquo alicui promissioni seu contractui inito et facto inter dictum pichium et dictum comune Amelie seu ipsius Sindicum.
Explicit Liber extraordinariorum et Jncipit
LIBER PONTIUM CASTRORUM VIARUM ET FONTIUM
(Libro Settimo)
J - De Castro faciendo in monte scalcinatoli
STatuimus et ordinamus quod in Cima montis Scalcinatoli fiat unum castrum per homines civitatis Amelie habentes possessiones a fossato fornulis versus porchianum. Et cogantur omnes homines et persone habentes in dictis locis a sex tinatis supra in catasto civitatis Amelie ad faciendum in dicto loco unam domum suis expensis Et potestas Civitatis Amelie teneatur et debeat vinculo iuramenti ad penam .CC. libr. cort. de suo salario predicta omnia executioni mandare et etiam predictos homines constrignere ad predicta omnia facienda ad penam predictam Et si in predictis vel aliquo predictorum dictus potestas contrafecerit et executioni non mandaverit quod a dicta pena adsolvi non possit et ad dictum castrum ordinandum et fieri faciendum et de loco stratis et viis fieri debeat pro ut videbitur infrascriptis personis Et quod quilibet teneatur et debeat possessionem suam necessariam pro dicto castro faciendo ac etiam pro viis dare et concedere sine prectio aliquo et ad predicta facienda sint suprestites una cum suprestitibus dicti comunis in statuto positis Colus Magistri thomassi et Magister Donadeus buçcarelli et quilibet teneatur eis obedire et contrafacientes punire possint et eis penam imponere .x. sold. cort. et minus pro ut eis videbitur Et potestas teneatur ipsam penam a contrafacientibus exigere et habeant pro eorum salario illud quod fuerit ordinatum per consilium specialem dicte Civitatis.
IJ - De Castro maclis reactando
ITem statuimus quod potestas Civitatis Amelie teneatur et debeat vinculo iuramenti et ad penam .xxv. libr. de suo salario et quivis alius officialis qui loco ipsius potestatis preesset facere refici et construi et actari castrum maclis infra tempus sui regiminis per homines et massarios castri predicti et facere fieri omnes paces inter discordantes et Jnimicos unum contra alterum de dicto castro.
IIJ - De constringendo possessores per potestatem ad
vendendum terram massariis
UT Castrum novum fornoli de bono in melius augeatur et quod massarij sine causa a malivolis et nequacibus non vessentur statuimus et ordinamus et presenti statuto firmamus quod omnes et singule persone et homines habentes et tenentes aliquas possessiones et terras in monte dicti castri .S. (scilicet) a possessione Nini pellegrini et strata et a fossato et a fossatello vallis fontane et a possessione çutij domine margarite versus dictum castrum infra Cogantur personaliter et realiter per potestatem Civitatis Amelie ad vendendum dandum et concedendum dictas eorum terras et possessiones dictis Massariis castri fornulis pro prectio et extimatione per Nutarellum massarucoli extimatorem positum pro parte hominum et personarum dicti castri fornolis et per unum alium hominem ponendum pro parte illorum qui possesiones habent infra dictos confines faciendos et eo posito homine per predictos nominando Cogantur per potestatem dictam extimationem facere bona fide infra octo dies quibus potestas faciat preceptum. Et si predicti quorum fuerint possessiones dicto vel facto negarent vel contradicerent vendere et contractare ut dictum est solvant comuni Amelie nomine pene .C. libr. Et nichilominus vendere teneantur Et potestas predicta omnia et singula observare et facere teneatur ad penam .C. libr. de suo salario solvendam camerario comunis et hoc capitulum tolli non possit consilio vel arenga.
IIIJ - De fonte Cernochij actanda. R.ca
ITem statuimus quod potestas teneatur in principio sui regiminis infra unum mensem ad penam .xxv. libr. cort. facere actari fontem cernochij per adiacentes dicti fontis ad sensum et voluntatem Magistri Francisci nicole et Marci Magistri Jacobi et quilibet adiacens teneatur eis in predictis et opere dicti fontis obedire ad penam .v. sold. cort.
V - De Guacçatorio fiendo apud fontem Sancti secundi.
ITem statuimus quod fiat sub fonte sancti secundi unum Guacçatorium pro equis sicut videbitur Cambio Magistri Galgani et habeat pro qualibet die qua steterit ad dictum opus fieri faciendum a comuni Amelie .ij. sold. cort. et quilibet teneatur ei obedire in predicto faciendo opere ad penam .v. sold. cort.
VJ - De via vicinali terminanda
ITem statuimus et ordinamus quod ad petitionem cuiuscumque petentis potestas et eius officiales teneantur et debeant facere terminare cum effectu quamlibet viam vicinalem unde via vicinalis est et vadit et sit ipsa via ampla .v. pedibus ad minus et predicta fiant expensis adiacentium Et predicta omnia dictus potestas ad penam .xxv. libr. et quilibet alius eius officialis ad penam .x. libr. fieri facere teneatur sumarie sine libello si tunc terminata non fuerit salvis tamen semper pactis habitis inter partes.
VIJ - De ponte faciendo supra fossatum pectorelle. R.ca
ITem statuimus et ordinamus quod fiat quidam pons supra fossatum quod inter possessiones heredum domini Bartholomei similecti et heredum Taglavalci positum in contrata albi et in pede contrate marchiani Et dictus pons fiat expensis hominum de monte campano et homines habentes possessiones in contrata marchiani pro ut et sicut videbitur et fuerit ordinatum per dominum petrum Jannelli vel alium per Antianos populi civitatis amelie ponendum qui possit et debeat ipsum pontem fieri facere hinc ad kalendas septembris proxime venturi et possit pena .v. sold. Jmponere pro die quolibet pro qualibet dicte contrate et eis accipi facere per potestatem Amelie a quolibet non obediente eisdem vel alicui ipsorum Et potestas teneatur vinculo iuramenti predictis suprestitibus percipere et penam .C. sold. pro quolibet imponere quod faciant predicta fieri ut dictum est infra terminum supra dictum.
VIIJ - De fonte faciendo in pede Campi Magistri Angeli
donadei.
ITem statuimus et ordinamus quod fiat quidam fons in pede campi Magistri Angeli donadei positi ij (cancellato) in contrata forpontis per adiacentes ipsius fontis et contrate ad voluntatem Magistri Raymundi viscardi et benedicti Angeluctij quibus vel alicui ipsorum quilibet de dictis adiacentibus debeat obedire ad penam .v. sold. comuni solvendam pro qualibet vice et pro quolibet ipsorum.
VIIIJ - Quod fiat quidam fons in contrata albi
ITem statuimus quod fiat quidam fons in contrata albi de aqua que est in bonis Angeluctij cambij per adiacentes et homines dicte contrate expensis ipsorum Et tragatur in pede casalis Henrigocij et ad dictum opus faciendum sint suprestites Acetellus Jacobutij et Mannes bernardi quibus et cuilibet de ipsa contrata sive adiacentibus obedire teneatur ad penam .v. sold. cort. et nullus in predictis aliquod impedimentum prestet nec dare debeat ad penam .x. libr. cort.
X - Quod putey platee comunis actentur.
ITem statuimus quod putey platee comunis actentur et purgentur ad voluntatem Cambij Magistri galgani et Mannus petrucçoli Et camerarius comunis ad petitionem ipsorum predicta purgatione et opera facienda solvat et solvere teneatur de pecunia dicti comunis usque in quantitatem .C. sold. cort. ad penam .C. sold. de suo salario comuni solvendam.
XJ - De Silicibus Civitatis Amelie reactandis. R.ca
ITem statuimus quod silices et vie Civitatis Amelie silicentur secundum modum et formam quibus facte fuerunt olim dicte silices Civitatis Amelie et ubi dicte silices devastate fuerint reactentur modo et forma predictis Et eligantur suprestites per Antianos populi vel per maiorem partem ipsorum ad faciendum fieri et reactari ipsas silices.
XIJ - Quod Burgum montis campani muretur
ITem statuimus quod Burgum montiscampani muretur per homines dicti castri et eorum expensis.
XIIJ - De actatione vie ante hospitale fraternitatis corpi
ITem statuimus quod via que est ante hospitale fraternitatis corpi sive strata actetur ita quod quilibet possit per ipsam viam secure transire et actetur expensis adiacentium pro ut et sicut videbitur et placuerit Ugolino domini ufreducij et Ceccho tocij.
XIIIJ - De fonte et balneo fornulis faciendis.
ITem statuimus quod de aqua balnei fornulis fiat unus bonus fons et quoddam bonum balneum expensis hominum castri fornulis et ad dictum opus fieri faciendum sit per (cancellato) suprestis Cucius domine margarite quod opus fiat in unum Annum post aperturam presentis statuti.
XV - De actatione fontis Sancti Silvestri. R.ca.
ITem statuimus quod actetur fons sancti silvestri de contrata orvestulis per adiacentes ipsius fontis et sint suprestites Mancia nicolay et pallus (sic) marthocij qui teneantur dictum fontem actari facere ad penam .x. libr. pro quolibet.
XVJ - De actatione fontis publice
ITem statuimus quod actetur fons publice (sic) per adiacentes dicti fontis et sit suprestis Egidius carnalis.
XVIJ - De fonte faciendo de aqua campi domini petri
bernardi (sic)
ITem statuimus quod fiat quidam fons de aqua que exit de campo domini petri bernardini posito in contrata trifignani iuxta viam et rem heredum nordi expensis adiacentium et sint suprestites Angelellus Andree et Bernardus nordi.
XVIIJ - De fonte faciendo de aqua terre Lelli andree.
ITem statuimus quod fiat quidam fons de aqua que exit de terra Lelli Andree in contrata pretelogni iuxta rem Martini Jannj et viam expensis adiacentium et sint suprestites Magister Meduldus Cecchi et Gregorius Jannicelli.
XVIIIJ - De aqua colligenda que decurrit per plateam
Sancte marie
ITem statuimus quod aqua veniens et decurrens tempore pluvie per viam ad platea (sic) Sancte marie usque ad ecclesiam Sancte firmine colligatur et mictatur per quadam coaclam fiendam in dicta via per adiacentes ipsius ipsius (ripetuto) vie ex utraque parte et latere ut consuetum est fieri in loco ubi duobus magistris de petra videbitur et duret usque ad murum porte Sancte marie ita quod dicta aqua per ipsam coaclam exeat de dicta platea extra muros dicte Civitatis . Et predicta facere fieri teneatur dictus Guardianus infra duobus mensibus ad introitum (sic) sui officij ad penam .L. libr. et supra dicto opere faciendo sint suprestites Colaus mactheutij et Bartholus masserocij Et per comune dicte Civitatis detur calcina oportuna ad dictum opus faciendum Et expense que fierent in dicto opere distribuantur inter adiacentes per Lutium domini petri et adiacentes intelligantur quorum domus aqua decurrit ad dictam coaclam et a porta Sancte marie usque ad domum Andree Benvenuti.
XX - De ponte faciendo in pede fossati focis. R.ca
ITem statuimus quod pro utilitate hominum et personarum contrate Luchiani quod in pede silve comunalis et Magistri pauli paulutij et silve suppiani in fossato fiat et ordinetur unus pons per quem transiri possit tempore aquoso expensis hominum et personarum dicte contrate Luchiani et aliorum adiacentium ad voluntatem Marci Magistri Andree et Jacobelli petri artinisci et quod quilibet adiacentium et de dicta contrata eisdem teneantur et debeant obedire ad penam .v. sold. pro quolibet et pro qualibet vice Et potestas teneatur vinculo iuramenti ad penam .C. libr. de suo salario ordinare quod coctumetur (sic) dictus pons per supra dictos suprestites ad petitionem et requisitionem ipsorum Et si dicti suprestites fuerint negligentes solvant comuni Amelie nomine pene quilibet ipsorum .x. libr. cort.
XXJ - De fonte Nucichie actanda. R.ca
ITem statuimus et ordinamus quod fons Nucicchie actetur et in ea mictatur tota aqua que exit vel emanat de muro antiquo comunis Amelie in fosso supra dictum fontem et si videbitur domino potestati et antianis cum consilio Magistrorum petre et lignaminis quod pro meliori comunis Amelie esset quod mictetur in alio loco et camerarius comunis Amelie teneatur expendere de pecunia et avere comunis omnem quantitatem necessariam pro dicto opere faciendo et ad dictum opus fieri faciendum sint suprestites Ugolinus domini ofreducij et Magister Tadeus Magistri pauli.
XXIJ - De actatione fontis bactani
ITem statuimus et ordinamus quod fons bactani actetur per adiacentes ipsius fontis et per euntes et redeuntes per dictam viam per quam itur ad Civitatem ortanam pro ut et sicut videbitur et placuerit Magistro Raynaldo viscardi qui ex nunc sit suprestes et quilibet ex dictis adiacentibus et euntibus et redeuntibus per dictam viam teneatur ed debeat eidem obedire ad penam .v. sold. pro quolibet et pro qualibet vice.
XXIIJ - De fonte fiendo de aqua pisciarelli capitini
ITem statuimus quod de aqua pisciarelli capitini fiat unus fons cum uno abevaratorio expensis adiacentium in eo loco et per eum modum et formam pro ut et sicut videbitur suprestitibus eligendis et vocandis per dominos Antianos Qui suprestites sic eligendi autoritate presentis statuti habeant plenum et liberum arbitrium in declarando et vocando dictos adiacentes et in faciendo fieri dictum opus nec non in percipiendo usque in quantitatem .v. sold. et auferendo pecuniam de facto et exequendo et executas pecunias convertendo in utilitatem dicti fontis et quicquid per dictos suprestites factum fuerit habeatur plenum robur Et quod potestas et Guardianus qui pro tempore fuerint teneantur et debeant predictis suprestitibus ad eorum petitionem dare auxilium et favorem ad penam .x. libr. Hoc adito quod per antianos populi salarium predictis suprestitibus mitigetur (?).
XXIIIJ - Quod potestas et quivis alius officialis teneatur vias
superapprehensas facere relassari
ITem statuimus et ordinamus quod potestas vel notarius dapnorum datorum et quivis alius officialis civitatis Amelie teneatur et debeat ad petitionem cuiuscumque petentis vias sive stratas comunes vel vicinales vel loca comunia inter consortes superapprehensas vel superapprehensa per aliquem facere relassari et in pristinum statum reponi et reduci et ingomeratas exgomerari expensis adiacentium pro ut videbitur suprestiti eligendo per antianos populi vel saltim pro ut videbitur potestati vel notario dapnorum nisi suprestis non eligeretur infra .x. dies postquam fuerit requisitus per aliquem vel aliquos et dicti Antiani et dictus potestas vel notarius vel quivis vel q ("vel q" annullato) alius officialis teneantur et debeant sollicite ad petitionem cuiuscumque petentis procedere in predictis ad penam .xxv. libr. de cuiusque eorum salario contrafacientis vel qui negliens fuerit in predictis et quod omnes proximiores convicini dicte vie sive viarum superapprehense sive superapprehensarum teneantur et debeant ad penam .x. libr. denuptiare predicto domino potestati vel notario dapnorum datorum infra .xv. dies post aperturam presentis statuti et adsignare viam sive vias superapprehensas vel ingomeratas et subsequentibus potestatibus infra .x. dies in principio sui regiminis et predictum capitulum sit precisum et nichilominus officiales prefati et quilibet ipsorum teneantur predicta vinculo iuramenti inviolabiliter observare.
XXV - De ponte faciendo ad fossatum Cicanibij
ITem statuimus quod ad fossatum Cicanibij fiat et fieri debeat quidam pons lignaminis expensis adiacentium secundum provisionem et voluntatem Colocij Ser Guidi et Lucçarelli nicole Et quod Lignamina oportuna pro dicto ponte faciendo possint incidere et incidi facere ubicumque eis videbitur et placebit dum modo illis quorum erunt ipsa lignamina satisfiat ante quam extrahantur de eorum possessione de prectio conpetenti.
XXVJ - De fonte sicco actando. R.ca.
ITem statuimus quod actetur fons siccus qui stat iuxta rem Cellutij martinelli expensis adiacentium et suprestantes sint Michael Anglutij (sic) et nutarellus masserucoli quibus solvatur salarium de puntatis non obedientibus dictis suprestitibus.
XXVIJ - Quod omnes vie disgomerentur. R.ca.
ITem statuimus quod omnes et singule vie Civitatis Amelie publice et vicinales et loca comunia inter consortes et vicinos disgomerentur et expacçentur singulis diebus sabati et si aliqua via vel loca predicta esset ingomerata Lapidibus vel terrapleno in Civitate Amelie si fuerit ingomerata per vicinos per vicinos et adiacentes debeat elevari et disgomerari Si per comune per comune debeat elevari et disgomerari Et si aliqua via esset superapprehensa sive loca supradicta potestas teneatur restitui facere Et in predictis et quolibet predictorum potestas teneatur vinculo sacramenti infra primum mensem sui regiminis omnia et singula predicta fieri facere cum effectu ad requisitionem cuiuscumque persone Et si fuerit negliens in predictis vel aliquo predictorum condepnetur tempore sui syndicatus per syndicatores comunis Amelie in .L. libr. cort. statuto aliquo non obstante.
XXVIIJ - De fonte faciendo in strata publica sambucetuli. R.ca
ITem statuimus quod in strata publica Sambucetuli qua itur tudertum notarius dapnorum datorum faciat fieri unum bonum fontem per homines dicti castri et etiam per adiacentes et per comune Amelie adiuvetur de tebertinis (sic) et certa pecunia predicto fonte faciendo.
XXVIIIJ - De ponte sancte marie in canali reactando. R.ca.
ITem statuimus quod pons Sancte marie in canali actetur expensis hominum castri sambucetuli et aliorum adiacentium et notarius dapnorum datorum teneatur fieri facere et suprestites sint Mannes Herigocij et Magister Joannes egidij et fraticolus Jacobutij.
Explicit Liber pontium et incipit
LIBER DE OFFICIO TUBATORUM ET BAIULORUM
(Libro Ottavo)
J - Quod Bannitores faciant bannimenta Jn locis consuetis
ITem statuimus quod Banditores comunis teneantur et debeant bandire et bandimenta facere per loca consueta Civitatis Amelie et v (?) qui contrafecerit puniatur vice qualibet in .v. sold. cort.
IJ - Quod Castaldi non possint pignorare pignus
ITem statuimus quod si aliquis castaldus vel bannitor luxerit seu subpignoraverit aliquod pignus comunis seu specialis persone quod talis castaldus ligetur et stet ligatus in palatio comunis in camisia per totam diem et ille qui habuerit tale pignus ipsum restituat sine denariis et perdat quod debet habere supra dicto pignore et hoc bandiatur per loca consueta Civitatis Amelie in principio regiminis potestatis ad hoc ut aliquis non possit pretendere ignorantiam.
IIJ - De salario castaldorum et Tubatorum comunis. R.ca.
ITem statuimus quod castaldi comunis Amelie habeant et habere debeant de pecunia dicti comunis pro eorum salario .xx. sold. cort. pro quolibet mense et pro quolibet ipsorum. Et Tubatores pro quolibet ipsorum et pro quolibet mense .xl. sold. cort. Et Tubatores sint Riscius et Tamburellus Et quando predicti Tubatores fuerint absentes secundum formam statuti quod Joannes et Angelellus eorum filij et quilibet ipsorum eorum officium exercere pro ut ipsi tubatores. Et dicti Tubatores possint citare et relationem facere in Civilibus et criminalibus in quolibet actu pro ut alij castaldi. Et predicti castaldi et tubatores non possint pro pignore accipere alicui aliqua arma vel pannos de lecto vel pannos femineos ad penam .x. sold. pro quolibet pignore et pro qualibet vice. Et predicti tubatores et castaldi teneantur solvere omne datium inponendum per comune Amelie tam per libram quam etiam per focularem vel per quamlibet aliam causam ab omnibus autem aliis honeribus personalibus sint exenti Et quod Mulieres de prima para quam fecerint castaldo non teneantur ad penam etiam si ipsum percuterent sine sanguinis effusione Et si percuterint cum effusione sanguinis solvat percutiens medietatem pene contente in statuto comunis quod de tali offensa vel percussione loqueretur.
Explicit Liber de officio tubatorum et baiulorum et incipit
LIBER DE ELEMOSINIS
(Libro Nono)
J - De Cereo faciendo per potestatem ecclesie Sancte firmine
R.ca
POtestas Civitatis Amelie qui pro tempore fuerit ad honorem dei et beate firmine maioris Ameliensis ecclesie teneatur et debeat fieri facere de sua pecunia unum cereum sive torticium cere et illum accensum portari facere cum comitiva Antianorum populi et aliorum qui fuerint ordinati de sero in vigiliis festi predicti et mane in Celebratione missarum facere retineri accensum et ipsum Cereum et residuum postea dicti Cerei offerat seu offeri (sic) faciat ad honorem dei et dicte festivitatis in altare dicte ecclesie in servitio dei et dicte ecclesie remanendo et predicta teneatur facere vinculo iuramenti.
IJ - De Cereo faciendo per Comune ecclesie Sancti Augstini (sic)
et Sancti Francisci
ITem statuimus quod ad laudem omnipotentis dei et beate marie semper virginis matris eius et beati augustini et Sancti Francisci et ut status pacificus dicte Civitatis de bene in melius augumentetur quod festivitates sancti augstini et sancti Francisci custodiantur et venerentur per Cives et comitas (sic) ipsius Civitatis Et quod nulla persona in dictis festivitatibus audeat vel presumat facere aliquod Laboritium ad penam .xx. sold. Et potestas teneatur predicta facere bandiri per dictam Civitatem et etiam teneatur ire ad missas ad dictas ecclesias tempore dictarum festivitatum cum uno cereo eisdem ecclesiis dimictende (sic) valoris .C. sold. emendo per camerarium dicti comunis de pecunia comunis predicti absque alia deliberatione.
IIJ - De Elemosina danda fratribus minoribus. R.ca
ITem amore dei dentur et solvantur Guardiano fratrum minorum de amelia de pecunia et avere comunis Amelie .xxxv. libr. cort. pro dicto loco recipienti. Jtem dicimus et ordinamus quod si quis temerarie et Jniuriose percusserit aliquem fratrem de dicto loco et ordine quod debeat solvere duplum (omesso "pene") que continetur in statuto si laycum percuteret. Jtem quod nullus proiciat terraplenum nec prohici faciat nec cadavera animalium mortuorum in via que est iuxta ortum fratrum predictorum que vadit ad portam fratrum ad penam .v. sold. cort.
IIIJ - De elemosina danda fratribus heremitis.
AMore dei dentur fratribus sancti augstini (sic) de Amelia in festo Sancte firmine annuatim de pecunia et avere comunis Amelie .xxx. libr. cort. et sic fiat fratribus minoribus.
V - Quod omnes sindici castrorum districtus Amelie conpareant
cum eorum Cereis in vigilia beate Firmine.
ITem ad honorem et reverentiam beate firmine virginis et martiris statuimus et ordinamus quod omnes et singuli syndici castrorum districtus civitatis Amelie teneantur et debeant conparere singulis annis in vigilia beate firmine de mense novembris in platea comunis Amelie cum uno cereo cere pro quolibet ipsorum ponderis tot unciarum cere quot sunt foculares in castro cuius est syndicus et cum dictis cereis accensis sequi regimina civitatis Amelie et cereos artis dicte Civitatis dum portantur ad vigiliam dicte festivitatis ad penam .xxv. libr. pro quolibet syndico et quolibet castro et quod ad predicta facienda requirantur singulis annis in festo omnium sanctorum pro parte domini potestatis.
VJ - Quod castaldi obediant antianis
ITem statuimus quod castaldi comunis Amelie teneantur et debeant obedire et servire antianis et eorum notario ad penam .xij. den. cort. et dicti castaldi non debeant cogi per potestatem vel eius officiales seu familiares ad faciendum specialia servitia ipsorum et si contrafactum fuerit quilibet contrafaciens puniatur in .C. sold. cort. Et ipsi Castaldi non possint aliquod pignus vel aliquod prectium recipere in prima citatione in causis mallefitiorum in Civitate nec in comitatu et si receperit pignus restituat sine prectio pro secunda autem citatione possit recipere unum denarium tantum pro pignore et quilibet contrafaciens solvat comuni Amelie .v. sold. cort. qualibet vice et restituat pignus Et si quis ex baiulis comunis Amelie alicui de dicta civitate quocumque modo aliquod pignus acceperit et ipsum pignus non restituerit incontinenti ad petitionem illius cuius est quod credatur cuilibet petenti de emendatione dicti pignoris cum sacramento usque in .x. sold. cort.
VIJ - De audiendo minorem petentem sibi redi rationem
administrationis. R.ca
ITem potestas et qui loco eius fuerit et eius officiales teneantur et debeant sine salario et libello audire minorem volentem petere quod sibi ratio de gestis et administratis de bonis suis a suo tutore curatore vel actore (omesso "reddatur").
VIIJ - Quod per comune Amelie nulla o (cancellato)
conpensatio fiat. R.ca
ITem statuimus et ordinamus ne comune Amelie possit in aliquo per aliquem vel aliquos defraudari vel decipi quod nulla conpensatio vel exconputatio fieri debeat cum aliquo vel aliquibus de aliquo debito ad quod comune predictum alicui teneretur per potestatem vel antianos populi non obstante aliquo capitulo in contrarium loquente Et si camerarius aliquid daret alicui occasione dicte conpensationis quod de suo proprio comuni predicto restituere teneatur Et quod potestas et antiani populi teneantur et debeant vinculo iuramenti hoc capitulum observare et observari facere Et potestas ad penam .C. libr. cort. et Antiani et quilibet ipsorum ad penam .x. libr. cort. facere Legi teneantur cuilibet camerario infra primos decem dies sui introytus sub dicto prestito Juramento.
VIIIJ - De dissolutis et non vere clericis
QUoniam non nulli temerarij dissoluti layci nec more totaliter laycorum dissolutorum viventes ut suorum honerantium debitorum penas effugere valeant crericale (sic) privilegium adipiscantur et ea propter forum effugiant seculare et eorum mallefitia remaneant inpunita licet quamque pro atrocissimis delictis vel episcopum et propter huiusmodi impunitates via preparetur multipliciter delinquendi cum inter cetera que ad presens homines coherceant delictis temporalibus pena existat ne dignus sit auxilium legis invocare Qui cum Leges invocat in Leges conmictit Jdcirco statuendum fore videtur quod omnes et singuli crerici qui non sunt in sacris ordinibus constituti et qui sacris dei secundum canonicas santiones et officiis divinis non vacant et adsidue non adsistant ac habitum et tonsuram et honoratam crericorum vitam non gerunt et non faciunt et non sunt in cantu et officiis divinis convenienter instructi de omnibus eorum delictis et excessibus per potestatem Amelie et eius officiales puniantur tamquam layci cum dignum sit et in canonibus factis caveatur ut qui similem aliis dei gratia similem sentiant disciplinam Et huic capitulo suppricetur domino episcopo quod se subscribat. Aditum est huic capitulo quod quicumque declinaverit iurisdictionem comunis Amelie pro aliquo mallefitio vel delicto vel aliqua dativa sibi imposita pro suis bonis quod incontinenti bandiatur ad fenestram palatij dicti comunis binis tubis et tragatur de proteptione et defensione comunis et quod quilibet de civitate et comitatu Amelie possit dictum declinantem et se non volentem submictere offendere sine banno et pena et quod terre ipsius declinantis non debeant laborari per aliquem Amerenum ad penam .xxv. libr. cort. Et si predicti tales crerici in aliquo vel aliquibus omnes sentient se gravati et petierint sapientes quod potestas vel iudex eisdem vel alicui ipsorum dare non debeat ullo modo statuto vel contrario aliquo non obstante.
X - De Castro faciendo de masseriis aquilani et montis nigri
ITem statuimus quod ad costructionem et edificationem castri faciendi de hominibus et masseriis villarum aquilani et Montis nigri et arquate vel et suprestites qui positi sunt in statuto comunis sint suprestites una cum supra dicti suprestitibus Magister Salvatus spalee Magister Bartholomeus bucij Sopnus fisopni et Cecchus petri Qui suprestites una cum dictis suprestitibus positis in dicto statuto comunis teneantur et debeant dictum castrum construi et edificari facere infra unum annum proximum venturum post publicationem presentis statuti ad penam .L. libr. cort. comuni Amelie solvendam pro quolibet ipsorum Et quod potestas teneatur et debeat vinculo iuramenti et ad penam .L. libr. cort. de suo salario comuni solvendam dictis suprestitibus dare pro posse auxilium consilium et favorem Et contra tales suprestites si fuerint neglientes procedere et ipsos condepnare et ab eis et ipsorum quolibet condepnationem exigere pro comuni et predicti masserij teneantur et debeant ire ad faciendum edificandum domos in loco quod dicti potestas et suprestites duxerint eligendum et ibi continue morari ad dictam penam Et statuti capitulum comunis quod de tali materia tractat sit in sui valoris firmitate Et quicumque iverit ad dictum castrum et in eo domum fecerit et moram habitando continue traxerit volumus autoritate presentis statuti esse exentes ab omni datio et honere personali quod imponeretur per comune Amelie hinc ad duos annos proxime venturos aliquo contrario non obstante.
XJ - De hijs qui debent solvere duos soldos pro quolibet
mense pro custodia
ITem statuimus et ordinamus quod quicumque est absens a Civitate Amelie occasione officij seu stipendij vel erit in posterum ad custodiam civitatis predicte quousque absens fuerit non cogatur sed solvat camerario comunis Amelie mense quolibet duos soldos.
XIJ - De Mercede danda exbandito qui ceperit alium
exbanditum R.ca.
ITem statuimus quod si quis exbanditus comunis Amelie ceperit aliquem alium exbanditum dicti comunis in pecunia persona vel membro seu aliquem ex illis qui fecerunt cavalcatam territorium dicte Civitatis ad accipiendum pecudes in contrata montis nigri seu aliquem ex illis qui fecerunt qui fecerunt (ripetuto) cavalcatam ad castrum porchiani seu aliquem ex illis qui in futurum cavalcatam facient vel ad cavalcandum fuerint in territorio civitatis predicte et eius districtus et ipsum in fortiam comunis duxerit habeat a dicto comuni illam quantitatem quam habere deberet quilibet alius qui non esset exbanditus qui similem captionem fecisset et malefactores huiusmodi presentasset hoc adito quod habeat securitatem veniendi Amelia standi et redeundi per spatium trium dierum ad presentandum eum quem ceperit statuto aliquo non obstante dum modo predicta locum non habeant in illis exbanditis qui occiderint notarium dapnorum datorum et in Ceccho Magistri Jacobi de lugnano qui ab huiusmodi beneficio sint exclusi.
XIIJ - De hiis qui non possunt esse Cancellerius et camerarius
comunis
ITem statuimus quod camerarius et cancellerius comunis Amelie non possint esse Amelienses nec eligi in dicto officio in dicta Civitate a .sex. annis citra et si fuerit electus electio ipsa non valeat ipso iure et si quis eum elegerit solvat pro banno comuni Amelie .vigintiquinque. libr. cort.
XIIIJ - De pena custodum non accusantium macellarios.
ITem statuimus et ordinamus quod custodes macellariorum si fuerint neglientes solvant vice qualibet .x. sold. cort.
XV - Quod fiat quoddam pisciarellum de aqua ragni.
ITem statuimus quod fiat quoddam pisciarellum de aqua ragni que est Magistri Cardinalis ad petitionem et voluntatem Magistri Andree de cantone expensis adiacentium.
XVJ - Quod male utenti substantia sua interdicatur bonorum
administratio
UT male utentes eorum substantia non possint malivolorum subiestionibus ad inopiam pervenire statuimus et ordinamus quod omnibus et singulis qui male utuntur eorum bonis et substantia per potestatem Civitatis Amelie et eius iudicem ad petitionem cuiuscumque petentis interdicatur administratio bonorum suorum sic male utentium sua substantia dum modo dicto potestati vel eius Judici fiat fides per Juramentum trium vel quatuor consanguineorum vel affinium eius qui male uteretur suis bonis asserentium suo iuramento eum male uti sua substantia absque alia sollepnitate iuris et sine petitione vel ordine iudiciario ut cause redictione et etiam parte absente et quod facta fide et assertione predicta per dictum potestatem vel iudicem detur curator bonis dicti male utentis sua substantia et ei cui facta esset interdictio bonorum Et preconiçetur ad petitionem dictorum consanguineorum seu dicti curatoris quod nulla persona debeat contrahere vel contractum inire vel facere de cetero cum illo tali cui esset bonorum administratio interdicta et si secus fieret potestas qui po tempore fuerit et iudex eius et uterque eorum teneantur et debeant ad petitionem cuiuscumque petentis dictum contractum post dictum bannimentum factum cassare et nullum pronuntiare sine aliqua petitione danda in scriptis et sine strepitu et figura Judicij et ex eo contractu non audiatur qui contrasserit et ei nullum ius acquiratur non obstante aliquo statuto comunis vel populi Civitaris amelie quod contra predicta vel aliquod predictorum in aliquo loqueretur et maxime statutis loquentibus de executione instrumentorum vel preceptorum que quantum ad presentem materiam non habuerint roboris firmitatem.
XVIJ - De stratis et viis custodiendis per universitates
et castra comunitatis Amelie.
ITem statuimus ut mallefitia et robarie non conmictantur in territorio et districtu civitatis Amelie quod homines et universitas castri Sambucetuli stratam de sancto Leonardo . homines et universitas castri montis campani et totani stratam de sancta lucia . homines de sancto Brancatio (sic) stratam de penna homines et unversitas castri maclis stratam montium crucis sollicite debeant custodire et custodiri facere et si ipsi vel aliqua ipsarum universitatum neglientes fuerint et in aliquo dictorum locorum mallefitia seu robarie conmisse fuerint teneatur ipsa universitas negliens ad penam solvendam comuni et emendationem integram dapno passo.
XVIIJ - Quod notarius dapnorum datorum non possit
habere aliquid ultra salarium
ITem statuimus quod officialis dapnorum datorum vel eius berrovarij non possint petere percipere vel habere aliquam partem de aliquibus denuntiationibus seu inventionibus factis vel faciendis per eos de aliquibus dampnis datis nec aliquid aliud percipere vel habere a comuni vel specialibus personis aliquo modo vel causa ultra salarium ordinatum occasione sui officij salvo si caperent aliquos exbanditos comunis quod possint habere partem per statutum comunis vel populi capientibus ordinatam non obstante aliquo statuto loquente contra predicta vel aliquod predictorum.
XVIIIJ - De pena extrahentium bladum extra de (sic)
districtu civitatis Amelie
ITem statuimus quod nulla persona terrigena vel forensis audeat vel presumat portare vel extrahere seu portari vel exh (cancellato) extrai facere de districtu Civitatis Amelie aliquod bladum in carris vel sacchis seu alio modo et qui contrafecerit in .xxv. libr. den. cort. et in perditionem bestiarum et bladi quod portaretur vice qualibet puniatur et quilibet possit contrafacientes accusare et denuntiare capere et detinere et curie comunis Amelie presentare et habeat et habere debat medietatem bestiarum et bladi que ex suis captionibus detentionibus seu denuptiationibus devenerint in comuni et denuptiator seu accusator teneatur in credentia cuius denuptiationi cum iuramento credatur si legitime probaverit ipsam denuptiam vel accusam Salvo quod dictum statutum non habeat locum in hominibus de porchiano qui habent terras in districtu dicte Civitatis videlicet quod liceat eis portare et trahere bladum quod habent in dictis eorum terris predicto statuto in aliquo non obstante et exceptis euntibus ad macenandum.
XX - De pena reponentium bladum alibi quam in Civitate
vel castris
ITem statuimus quod nullus de Civitate seu districtu Amelie audeat vel presumat reponere seu tenere vel reponi vel teneri facere aliquod genus bladum alibi quam in Civitate Amelie vel in castris muratis districtus dicte civitatis in quibus habitent a .x. familiis supra et qui contrafecerit in .xxv. libr. vice qualibet condepnetur et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et teneatur in credentia et credatur sacramento accusatoris si legitime probaverit et habeat quartam partem banni quod devenerit in comuni Super quibus potestas et rector qui nunc est ad regimen Civitatis Amelie teneatur per homines Civitatis et comitatus inquirere et procedere et inventos culpabiles pena debita condepnare hoc adito quod usque ad festum Sancte marie de augusto liceat cuilibet blada sua in areis vel domibus ubicumque positis retinere.
XXJ - Quod filij familias non possint accusare sine
consensu patris
ITem statuimus quod filij familias sine consensu patrum non possint aliquem vel aliquos accusare vel denuptiare de dapnis datis et si accusarent eorum vel alicuius eorum accusationes et denuptiationes non teneantur sed pro nullis et ri (cancellato) irritis habeantur.
XXIJ - Quod quotiens tractabitur de electione alicuius officialis
nullus audeat aliquem nominare
ITem statuimus et ordinamus quod quotiens in futurum tractabitur in consiliis antianorum et decem consilio populi in consilio maiori comunis Amelie de electione seu officio potestarie vel de electione Guardiani de electione notarij dapnorum datorum et camerarii vel Cancellerij comunis seu alicuius eorum nulla persona audeat vel presumat nominare aliquam personam ad dicta officia vel aliquod eorum nisi prius facta esset remissio et deliberatio per consilia oportuna et qui contrafecerit in .xxv. libr. vice qualibet puniatur de facto et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et teneatur in credentia et nichilominus electio que sequeretur ex tali nominatione non valeat sed sit ipso iure irrita et inanis et ipsi nominato nullum ius acquiratur nec ad illud officium admictatur. Quod statutum semper debeat legi quando de electione officialium tractaretur.
XXIIJ - Quod statutum comunis loquens de citationibus
in criminalibus observetur in dapnis datis.
ITem statuimus quod statutum comunis loquens de citationibus et requisitionibus fiendis in criminalibus causis et de contumaciis observetur et habeat locum in dapnis datis et per ipsum notarium danpnorum datorum debeat observari salvo quod non teneatur apodissam in scriptis alicui destinare.
XXIIIJ - Quod Nullus portanarius aperiat portas
nisi hora consueta
ITem statuimus quod aliquis portanarius civitatis Amelie non audeat aperire vel aperiri facere aliquam portam postquam de facto clausa fuerit usque ad diem sequentem hora debita et consueta sine consensu et presentia .iiijor. Antianorum populi et qui contrafecerit ip (cancellato) in .C. libr. vice qualibet per potestatem qui pro tempore fuerit condepnetur.
XXV - Quod Cancellerius comunis teneatur cancellare
sententias que reperirentur solute
ITem statuimus quod Cancellerius comunis Amelie qui nunc est et pro tempore fuerit possit teneatur et debeat cassare et cancellare omnes et singulas condepnationes et sententias dudum latas et ferendas in posterum que reperirentur solute et misse ad introytum dicti comunis. Jtem etiam omnes et singulas condepnationes et sententias de quibus absolutio seu exgravatio per consilium sapientis et hoc fieri f (cancellato) possit et de preteritis presentibus et futuris.
XXVJ - De pena facientis adunantiam alicuius partis
ITem statuimus et ordinamus quod in dicta Civitate Amelie Amodo (sic) in antea non fiat aliqua congregatio vel adunantia gentium partis gebelline vel Guelfe occasione partis vel pro aliqua parte ad petitionem alicuius persone seu quocumque modo et nullus ire debeat vel stare ad aliquam Adunantiam consilium vel arengam alicuius partis ad penam .x. libr. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice et eidem pena puniatur ille qui ad predicta aliquos reperiret seu reperiri faceret et etiam ille in cuius domo fieret congregatio antedicta et quilibet possit accusare et denuptiare omnes et singulos facientes contra predicta vel aliquod predictorum et teneri debeat in secretum et potestas qui nunc est seu pro tempore fuerit teneatur ad petitionem cuiuslibet et etiam ex suo officio investigare inquirere et procedere de predictis et inventos culpabiles punire et condenpnare ad penam .xxv. libr. de suo salario tempore sui syndicatus auferendam de facto Et nichilominus illi qui contra predicta facerent ab omni officio et beneficio comunis et populi dicte Civitatis perpetuo sint exclusi Et intelligatur congregatio seu adunantia contra predictam formam omnis adunantia de decem hominibus et a decem hominibus supra.
XXVIJ - Quod quilibet popularis et de populo dicte Civitatis
teneatur Jurare ad populum. R.ca
ITem statuimus quod quilibet popularis et de populo dicte Civitatis infra terminum statuendum mandato domini potestatis teneatur et debeat Jurare corporaliter ad sancta dei evangelia et promictere actendere et esse juxta posse ad omnia que spectent et sint ad bonum et pacificum statum comunis et populi dicte Civitatis et renuntiare omni partialitate et non actendere ad comodum vel incomodum alicuius partis videlicet Gebellanne (sic) et Guelfe et tempore cuiuscumque romoris et suspitionis venire ad dominos potestatem Guardianum et antianos populi qui nunc sunt et erunt pro tempore et eis et cuilibet eorum assistere obedire et favere in hiis que mandaverint et eorum mandata exequi pro bono et pacifico statu comunis et populi supra dicti et non ire ad domum alicuius nobilis seu alicuius qui sit vel esset extra populum nec sequere vel associare dicto tempore suspitionis vel rumoris aliquem nobilem vel extra populum ad penam .Centum. libr. pro quolibet qui contra dictam formam iret ad domum alicuius extra populum vel associaret et qualibet vice auferendam de facto ad predicta scribenda et recipienda eligantur per antianos et rectores artium duo boni et legales homines qui predicta iuramenta et promissiones recipiant pro salario per dictos antianos et rectores artium ordinando.
XXVIIJ - Quod filij illorum qui iurabunt ad populum
gaudeant privilegio iuratorum
ITem statuimus quod filij eorum qui iurabunt ad populum et descendentes per lineam masculinam ex ipsis iuratis gaudeant privilegio iuratorum predictorum.
XXVIIIJ - Quod quicumque non iurabit ad populum
non habeatur pro populari. R.ca.
ITem quod quicumque popularis et de populo non iurabit ad populum et promicteret ut supra vel ibit tempore rumoris ad domum alicuius extra populum vel sequetur non habeatur pro populari sed extra populum salvo si in non iurando legitimam excusationem haberet.
XXX - Quod omnes et singuli de artibus teneantur
ad requisitionem rectorum conparere coram rectoribus
ITem statuimus quod omnes et singuli de artibus civitatis Amelie et qualibet earum teneantur et debeant ad requisitionem et mandatum eorum rectorum et cuilibet eorum cum voluntate et licentia antianorum populi conparere coram eorum rectoribus armati et inhermes pro ut ipsi voluerint ad honorem et regimentum dicte Civitatis pro statu pacifico dicti comunis et populi ad penam .C. sold. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice et minorem penam arbitrio domini potestatis inspecta persone et inobeditionis (sic) qualitate.
XXXJ - Quod potestas Guardianus et antiani teneantur
favere rectoribs artium
ITem statuimus pro honore et statu dicti comunis et populi quod potestas et Guardianus et antiani populi qui pro tempore fuerint et quilibet eorum teneantur et debeant Rectoribus artium et cuilibet eorum pro bono et pacifico statu dicte Civitatis et augmento populi dare eis et cuilibet eorum favorem et oportunum auxilium quotiens ab eis et cuilibet eorum fuerint requisiti.
XXXIJ - Quod nullus de granditia audeat intrare
palatium antianorum
ITem statuimus quod nullus de granditia audeat vel presumat intrare domum seu palatium habitationis antianorum populi de Civitate sine expressa licentia antianorum vel maioris partis eorum scripta manu Cancellerii comunis vel alterius notarii et qui contrafecerit in .xxv. libr. vice qualibet puniatur et de facto per dominum potestatem et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et teneatur in credentia et habeat medietatem banni.
XXXIIJ - Quod nullus extra populum audeat offendere
aliquem popularem.
ITem statuimus quod nullus extra populum dicte Civitatis audeat vel presumat dicto vel facto offendere vel offendi facere aliquem popularem et de populo dicte Civitatis ad penam quadrupli pene contente in statuto de huiusmodi mallefitio loquente in quam penam per potestatem et rectores comunis qui tunc preherint debeat condepnari non obstante aliquo statuto comunis vel populi quod in contrarium loqueretur.
XXXIIIJ - Quod quilibet nobilis teneatur pro famulo suo
ITem statuimus quod quilibet nobilis et de granditia dicte (cancellato) vel extra populum civitatis predicte quod habet vel in futurum habebit aliquem famulum forensem teneatur et debeat solvere omnes condepnationes et penam pecuniariam qua condepnabitur ipse talis famulus ratione cuiuscumque mallefitij conmissi per eum. Si vero dictus famulus conmicteret aliquod mallefitium unde personaliter puniri debeat teneatur ipse dominus dictum eius famulum coram potestate et officialibus dicte Civitatis presentare et in fortiam dicti comunis mictere vel solvere camerario dicti comunis .quingentas. libr. corton. absque diminutione seu remissione aliqua facienda.
XXXV - De pena mictentium forenses in Civitate.
ITem statuimus quod nullus nobilis vel extra populum audeat vel presumat mictere in Civitate Amelie aliquem forensem sine licentia domini Guardiani et antianorum populi qui erunt pro tempore ad penam .xxv. libr. pro quolibet forense et vice qualibet qua fuerit contrafactum.
XXXVJ - De pena facientium cavalcatam.
ITem quod nullus de Civitate Amelie vel comitatu audeat vel presumat facere aliquam cavalcatam vel movere aliquam Guerram contra aliquam universitatem seu specialem personam sine expressa licentia antianorum populi et rectorum artium qui pro tempore fuerint ad penam .quingentarum. libr. Et nichilominus qui contrafecerit teneatur cum effectu satisfacere comuni Amelie et etiam specialibus personis de dicta Civitate et districtu quicquid ipsum comune seu speciales persone dapnificate fuerint occasione huiusmodi cavalcate vel guerre.
XXXVIJ - Quod Nullus Nobilis audeat intrare aliquam
plateam tempore alicuius rumoris. R.ca.
ITem statuimus quod nullus nobilis sine mandato domini potestatis Guardiani et antianorum qui pro tempore fuerint vel maioris partis ipsorum antianorum audeat vel presumat tempore alicuius runoris vel suspitionis de die vel de nocte intrare armatus vel inhermis aliquam plateam civitatis Amelie sed potius moretur quilibet nobilis dicto tempore ad domos sue habitationis et inde non discedat quousque rumor non fuerit sodatus et populus steterit in platea ad penam .Centum. libr. cort. pro quolibet et qualibet vice per potestatem de facto a singulis contrafacientibus auferendam Et si potestas in puniendo et exigendo negliens fuerit tempore sui syndicatus pena simili puniatur.
XXXVIIJ - Quod quotiens super aliqua proposita partitum
missum fuerit perditum non remictatur de novo.
ITem statuimus quod quotiens super aliqua proposita partitum missum fuerit perditum de novo in eodem consilio non possit aliquid dici vel consuli post ipsum partitum perditum super ipsa proposita et si quid consuleretur seu diceretur scribi non possit nec ad partitum micti et si contrafieret non valeat ipso iure Et si ante partitum missum plures consulerint et consilium alicuius perderetur facto partito ad bussulas et palloctas ad voluntatem antianorum ad partitum micti possint et debeant consilia aliorum Si vero ipsa proposita perdita tangeret factum alicuius specialis persone non possit per directum vel per oblicuum deinceps in alio proponi consilio toto tempore ipsius antianatus presentis (?) et si fieret non valeat ipso iure.
(Manca capolettera)Tem statuimus et ordinamus quod si aliqua ambiguitas obscuritas defectus seu superfruitas (sic) esset in hoc statuto Reservamus nobis potestatem predictam ambiguitatem obscuritatem defectum vel superfruitatem possimus interpretare declarare corrigere et in suo esse reducere.
FActum conpletum et publicatum fuit dictum statutum populi per supradictos statutarios tempore potestarie magnifici viri Nini (spazio bianco) de bevania Civitatis amelie per sacrum romanum populum honorabilis potestatis Tempore Antianatus discretorum virorum Herrici petri Anglocij Andreutij . Sampereni zucij dati capocij Anglucolj factucij et petringnani gratie Antiani populi Civitatis predicte in palatio populi in salecta in qua morantur Antiani presentibus supradictis omnibus Antianis datum et rogatum et factum usque a principio huius statuti usque ad .xx. cartam per me Marchum mannis notarium de Amelia ad predictum statutum scripbendum una cum Magistro Marco colay notario specialiter deputatum sub anno domini millesimo Trecentesimo .xxx° tempore domini Johannis pape xxij indictione .xiij^. mense Julij die .xxij.
Singnum (L.S.) mei marci mannis notarij
Lectum fuerit dictum statutum populi per me Marchum mannis notarium predictum et per supradictum Marchum colay in Consilio populi et per dictum Consilium approbatum ad bussulas et palluctas presentibus Antonio de pira cancellerio comunis Amelie et supradictis dominis Antianis et Anglello riscij de Amelia et Ceccolo petri de colle mançe testibus ad predictam lectionem et approbationem vocatis et rogatis Sub anno domini millesimo Trecentesimo .xxx°. ind. xiij^ mense Augusti die quinta intrante.
Et ego Marchus mannis de Amelia Alme Urbis prefecti auctoritate notarius et Judex ordinarius predicte lectionj et approbationj presens rogatus una cum dicto Magistro Marcho colay de madato licentia et auctoritate dicti Consilij populi predictam lecturam et approbationem pro parte mihi contingnenti scripsi et publicavj.
Et Ego Marcus quondam colay de Amelia Jmperiali auctoritate notarius et Judex ordinarius predicte lectioni et approbationi omnibus et singulis supradictis interfui et de auctoritate dicti consilij tres ultimos quaternos contenentes decemseptem folios una cum dicto Magistro Marco mannis a dicto consilio rogatus scripsi et publicavi et me subscripsi et signum meum apposui consuetum.
Signum mei (L.S.) Marci colay notarij
-----------------------------
Di seguito alla redazione dello statuto, sono state scritte alcune riformanze, ad esso coeve o di poco successive, che è sembrato opportuno trascrivere nello stesso ordine in cui figurano nel manoscritto, nel quale non sempre sembra essere stato rispettato l'ordine cronologico.
Il manoscritto termina con le approvazioni e conferme dello statuto del 1330, da parte dell'autorità pontificia, sotto le date del 9 Gennaio 1338, del 21 Gennaio 1339 e del 29 Gennaio 1340.
IN dei nomine amen Anno domini M°.IIJC . XXXJ . Jndictione XIIIJ^. tempore domini Johannis pape .XXIJ. die . iiij^ mensis agusti. Congregatis dominis Antianis et sex ex numero decem de populo in palatio populi dicte Civitatis facto et obtento inter eos partito ad Bussulas et palloctas comuniter et concorditer ordinaverunt quod nulla persona audeat vel presumat facere aliquam iuram ligam confederationem promissionem vel ordinamentum contra offitium Antianatus populi vel contra populum seu statutum populi dicte Civitatis nec audeat aliquis corrumpere dictum offitium populum vel statutum et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum condenpnetur vice qualibet in .Mille. libr. cort. et si erit in fortiam comunis et infra decem dies a die late sententie et dictam condenpnationem non solverit cum effectu quod ducatur ad locum iusititie et ibi amputetur ei caput a spatulis ita et taliter quod moriatur. Si non passus fuerit exbandiri et omnia sua bona devastentur et devastata iaceant et comuni Amelie pubblicentur et si quo tempore venerit in fortiam comunis et infra decem dies condenpnationem factam de eo non solverit quod ducatur ad locum iustitie supradicta pena capitis puniendus. Super quibus potestas et Guardianus dicte Civitatis qui pro tempore fuerint et utriusque eorum qui pervenerint possint et debeant procedere ad petitionem cuiuslibet petentis et ex offitio suo et omni modo quo voluerint et etiam quilibet possit contrafacientes accusare et denunptiare et teneatur in credentia et omnes iura liga confederatio et obligatio que fierent contra dictos Antianos et offitium Antianatus et populum sit (sic) cassa irrita et nullius valoris Et nulla persona scribat seu scribere audeat huiusmodi iuram, Ligam confederationem promissionem vel obligationem ad penam .Centum. libr.
Quod quidem ordinamentum approbatum fuit in Consilio populi die dicta facto partito ad bussulas et palloctas.
Die .xxj.a mensis septembris sub dictis Annis domini Congregatis quinque ex Antianis populi et vij ex numero decem de populo facto et obtento partito ad bussulas et palloctas comuniter et concorditer ordinaverunt quod tempore maioris consilii (scritto sopra) in palatio comunis coadunati, nullus de Civitate Amelie sedeat durante ipso Consilio a stanga mallefitiorum intra et quod nullus Consiliarius sedeat inter Antianos et decem set ipsi Antiani et decem sedeant in scanno contigui nullo existente medio inter eos et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum in quinque sold. de facto vice qualibet puniatur.
Die .xxviij.a mensis septembris sub dictis annis domini
Congregatis omnibus Antianis populi et vij de numero decem de populo in palatio populi facto et obtento inter eos partito ad bussulas et palloctas comuniter et concorditer ordinaverunt quod presens potestas et quilibet alius potestas et qui fuerit pro tempore ad regimen dicte Civitatis teneantur et debeant exigere omnes et singulas dativas inpositas suo tempore et etiam teneantur et debeant exigere et executioni mandare omnes et singulas condenpnationes eorum et cuiuslibet eorum tempore factas quacumque de causa in quantum fieri poterit videlicet condenpnationes de quibus scribebuntur fideiussores seu bona condenpnatorum vel persone condenpnate reperientur in Civitate Amelie vel eius districtu ita quod si exactio condenpnationis fieri non posset in pecunia fiat saltem executio in bonis condenpnatorum. Potestas vero et eius locum et offitium tenens, qui in predictis vel aliquo predictorum negligens fuerit tempore sui Syndicatus condenpnetur de suo salario in tantumdem comuni predicto quantum in comuni venire potuit et debuit de ipsis dativis et condenpnationibus non exactis Et nichilominus Camerarius comunis qui pro tempore fuerit teneatur et debeat retinere de salario ipsius rectoris qui in predictis vel aliquo predictorum neglexerit tantum quantum in comuni venire potuerit et debuerit de ipsis condenpnationibus et dativis et si non fecerit quicquid solverit ultra dictam formam intelligatur non de bonis comunis sed suis ipsis persolvisse.
Approbatum fuit suprascriptum ordinamentum in Consilio populi et Antianorum et decem per duas partes existentium in dicto Consilio in palatio populi more solito congregato facto partito ad bussulas et palloctas die .xxviiij.a mensis septembris Anno d.ni M.IIJC.XXX. (sic) predicto.
Die iija mensis octubris sub dictis annis d.ni.
Congregatis quinque ex Antianis populi et sex ex numero decem de populo in palatio populi dicte Civitatis Amelie facto et obtento partito ad bussulas et palloctas concorditer ipsi Antiani et decem ordinaverunt omni modo et iure quibus melius potuerint quod nullus nobilis vel de Granditia Civitatis vel comitatus Amelie audeat vel presumat accipere ab aliqua persona titulo emtp (annullato con sottolineatura di punti) emptionis donationis cessionis seu aliquo alio titulo vel colore iuris vel actionis reale vel personale seu aliqua alia contra aliquem de populo vel popularem Civitatis vel comitatus amelie seu in bonis alicuius popularis de ipsa Civitate vel comitatu . Qui vero contrafecerit in quinquaginta libr. cort. et privationem omnium iurium eidem acquisitorum per potestatem qui pro tempore fuerit debeat condepnarj et nichilominus ipsa cessio donatio emptio seu quis alius contractus celebratus contra dicti ordinamenti formam ipso iure sit cassus irritus et nullius valoris . teneatur et debeat ipse potestas ad petitionem cuiuslibet petentis de predictis contra quamcumque personam inquirere et procedere punire et condepnare de facto et omnem contractum factum contra dictam formam facere revocari cassari et remicti omnibus exceptionibus et dilationibus pretermissis. Si vero idem Rector in predictis negligens fuerit in quinquaginta libr. tempore sui Syndicatus debeat condepnarj.
Approbatum et firmatum fuit suprascriptum ordinamentum in consilio populi dicte Civitatis facto et obtento partito ad bussulas et palloctas Sub Anno d.ni Millesimo.IIJC .XXXJ. Jndictione XIIIJ^ tempore d. Johannis pape .XXIJ. die .xvij. mensis febr.
Die .xxviiij. mensis Jan. Sub Anno d.ni Millesimo.IIJC. XXXJ. Jndictione .xiiij. tempore d.ni Jonannis pape .xxij.
Congregatis dominis Antianis populi et decem de populo in palatio populi dicte Civitatis facto et obtento partito ad bussulas et palloctas ipsi Antiani et decem comuniter et concorditer ordinaverunt et stantiaverunt quod nullus nobilis et qui habeatur pro nobili de Civitate vel districtu Amelie seu nobilis qui habitet in ducta Civitate audeat intrare cameram potestatis vel Guardianj dicte Civitatis vel alicuius eorum familiaris vel alicuius offitialis eorum vel alterius eorum ...vel aliquo eorum loqui publice vel obculte in aliqua parte palatiorum ad penam .xxv. libr. pro quolibet et qualibet vice Et quod nullus potestas , Guardianus vel officialis eorum audeat loqui cum aliquo nobili de dicta Civitate vel districtu seu habitatori ipsius Civitatis alibi quam ad dictas banchas ad dictam penam que tempore sui Syndicatus remaneat in comuni. Et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et teneatur in credentia et credatur sacramento accusatoris cum uno teste fide digno.
Approbatum fuit suprascriptum ordinamentum in Consilio populi ad sonum campane et vocem preconis in palatio populi more solito congregato facto in ipso consilio et obtento partito ad bussuloas et palloctas secundum formam statuto populi Civitatis predicte Sub dictis Annis d.ni et die .iiija. mensis febr.
IN dei nomine amen. Anno d.ni Millesimo.IIJC.XXXJ. Indictione XIIIJa tempore d.ni Johannis pape .xxij. die .xja. mensis febr. Congregatis dominis Antianis et .viij. ex numero decem de populo in palatio populi Civitatis Amelie . dicti Antiani et decem facto et obtento inter eos partito ad bussulas et palloctas comuniter et concorditer ordinaverunt quod nulla persona audeat vel presumat intrare Cameram potestatis seu Guardiani Civitatis Amelie vel alicuius eorum offitialis nec cum eis vel aliquo eorum loqui in aliqua camera vel in sala publici (?) palatii comunis exceptis Antianis populi salvo quando in dicta sala fieret Consilium Credentie mandato Antianorum quod tunc in ea vocata possit libere introire et qui contrafecerit in .x. libr. vice qualibet puniatur et quilibet possit contrafacientes accusare et denuptiare et teneatur in credentia.
Jtem quod potestas vel Guardianus qui pro tempore fuerit vel aliquis eorum offitialis non cu (annullato) loquat cum aliqua persona contra dictam formam ad dictam penam . Et predicta locum habeant in Civibus et comitatensibus Civitatis predicte.
Approbatum fuit suprascriptum ordinamentum Antianorum et decem de populo in consilio populi dicte Civitatis in palatio populi more solito congregato facto partito ad bullusas et palloctas sub dictis Annis d.ni die .xvij. mensis febr.
IN dei nomine amen. Anno d.ni M°IIJC.XXXJ die .xxiiij. mensis febr. tempore d.ni Johannis pape .xxij. Jndictione .xiiij. Congregatis Antianis et decem de populo (da "et" a "populo" scritto sopra) Civitatis Amelie in sala palatij populi facto partito ad bussulas et palloctas ordinaverunt quod illi qui emerunt seu conduxerunt molendina pare lacus comunis teneantur et debeant ad penam quingentarum libr. hinc ad kalendas Junij proxime venturas aperire et aperiri facere portam dicte pare lacus ita et taliter quod aqua bene fluat per dictam portam et discoborato (?) crotatio (?) ante ipsam portam ex parte interiori versus lacum teneantur et debeant fieri facere portam cadetoriam et levatoriam ex dicta parte bonam et sufficientem cum omnibus et singulis necessarijs ad claudendum et aperiendum infra duos menses ad sensum et voluntatem suprestantis per dictum comune ponendi.
Que omnia fiant expensis dicti comunis Amelie.
Item ordinaverunt quod nullus de Civitate Amelie vel eius districtus audeat dare impedimentum dicto vel facto quo minus dicta porta aperiatur et reclaudatur eo modo quo dictum est ad penam Quingentarum libr. den. cort. de facto a contrafacientibus auferendam cuius pene medietas sit Comunis Amelie et alia offitialis qui ipsam penam accipiet Quam penam potestas et quilibet alius offitialis Civitatis Amelie exigere a contrafacientibus teneantur et dictam portam aperiri facere et portam caditoriam fieri facere infra dictum tempus sub debito iuramenti et ad penam Centum libr. de suo salario . Et quod Antiani qui pro tempore fuerint teneantur predicta ordinamenta notificare potestati et aliis offitialibus omni mense in maiori consilio quod predicta faciant observari et decerni operam cum effectu quod predicta omnia et singula inviolabiliter observent ad penam .vigintiquinque. libr. pro quolibet Antiano.
Item ordinaverunt quod nullus Civis Ameliensis vel districtualis seu de diocesis Civitatis predicte audeat vel presumat procurare vel procurari facere per se vel alium modo aliquo sive colore habere seu recipere offitium potestarie vel Guardianatus vel episcopatus Civitatis predicte vel vicariatus alicuius eorum , et qui procuraverit receperit acceptaverit seu quomodolibet usus fuerit offitia supradicta vel aliquo eorum puniatur et puniri debeat in Mille libr. cort. ad quam penam solvendam cogatur ipse principalis, si haberi et conveniri de iure poterit et si non posset haberi vel conveniri cogatur filius pro patre, pater pro filio frater carnalis pro fratre , et nichilominus ille talis non recipiatur ad ipsa offitia vel aliquod eorum sed expensis comunis defendatur et operetur quod illud tale offitium non habeat nec operet sed ab eo penitus revocetur , Et etiam contrafaciens ipse perpetuo sit infamis et de cetero non habeat offitium in comuni, de qua pena nulla fiat remissio et etiam in palatio depingatur. Offitialis vero qui executionem fecerit de predictis habeat et habere debeat medietatem eius quod ex ipsius executione devenerit in comuni.
Approbata fuerunt suprascripta ordinamenta in consilio generali dicte Civitatis in palatio populi more solito congregato facto in ipso consilio et obtento partito ad bussulas et palloctas Sub dictis Annis d.ni die xxiiija mensis febr.
In dei nomine amen. Anno d.ni M°.IIJC.XXXJ. Jndictione xiiija tempore d.ni Johannis pape xxij die xva mensis martij. Congregatis d.nis Antianis et .viij. ex numero decem de populo facto et obtento partito ad Bussulas et palloctas ordinaverunt omni modo et iure quibus melius potuerint quod omnes et singuli Gastalli (sic) comunis Amelie teneantur et debeant ad penam decem libr. pro quolibet omnia pignora que acceperint pro negotiis et executionibus comunis dare et assignare Camerario dicti Comunis infra secundam diem (scritto sopra) postquam acceperint hac forma servata in solutionibus dictis Gastallis fiendis quod Camerarius predictus tempore assignationis pignorum satisfatiat Gastallo assignanti (?) de suo labore secundum formam statuti et tempore quo restituerit duplum eius quod dederit ab eo cui restituerit accipiat pro comuni. Que quidem pignora dictus Camerarius tenere et conservare debeat usque ad finem sui offitij et si illi quibus accecta (sic) fuerint in recolligendo negligentes extiterint dictus Camerarius infra tertia die iuxta finem sui offitij pro comuni ipsa pignora omnia vendere teneatur bandito prius quod habentes in comuni pignora recolligant infra terminum antedictum quindecim diebus ante finem Camerario antedicti. hoc addito quod quilibet Gastallus qui pignus acceperit nomen suum in scriptis ea a quo acceperit relinquere teneatur.
(Sul margine destro: "Et si aliquod pignus perdere defectum (?) ca.. emendet in duplum (?) et....")
Item suprascripti Antiani et decem die .xvija. mensis martij facto partito ad bussulas et palloctas ordinaverunt quod omnia et singula ordinamenta et statuta et reformationes comunis Amelie loquentia de represaliis tollendis sint firma et ea omnia dominus Guardianus sive potestas (scritto sopra) Civitatis predicte teneatur et debeat exequi et executioni mandare et in obbedientes (sic) penas et banna imponere et de facto exigere et omnia et singula facere que spectent ad executionem ipsorum ordinamentorum statuto aliquo non obstante ita et taliter quod ipse represalie penitus tollantur.
Approbata fuerunt suprascripta ordinamenta in populi consilio facto partito ad bussulas et palloctas et obtento per duas partes die dicta.
In dei nomine amen . Jnfrascripta sunt ordinamenta facta per prudentes viros Lucam Johanelli Petrum Angeluti Janne Ufreducij et Prastollam (?) Antianos populi Civitatis Amelie et per dominum Machteum Angeli dominum Petrum magistri petri Magistrum Salvatum sfragle (?) Petrum Massarucoli Magistrum Galassum magistri pauli Joachim Johannis magistri Jacobi Nicolotij et Manne Angelellj vocatos et electos per Antianos predictos super conservationem status pacifici dicte Civitatis cum consensu et voluntate nobilis et potentis viris domini Munaldi de Bictonio Guardianum dicte Civitatis ex auctoritate eis conmissa per consilia oportuna et per me Antonium de Pira Cancellerius dicti Comunis scripta. Sub Anno d.ni Millesimo .IIJC.XXXJ Jndictione .xiiij. tempore d. Johannis pape .xxij. die .xxiiij. mensis martij.
Imprimis suprascripti domini Guardianus Antiani et sapientes ad conservationem status pacifici dicte Civitatis ordinaverunt quod Antiani populi qui nunc sunt et erunt pro tempore teneantur et debeant continue de die et de nocte (scritto sopra) morari et habitare in palatio populi vel in aliqua domo iuxta ipsum palatium conmedendo et iacendo simul et habeant pro eorum salario pro quolibet et quolibet die quo sic habitaverint quatuor soldos et possint habere unum famulum secundum formam statuti populi positam Sub Rubrica de electione Antianorum.
Item ordinaverunt quod nulla persona de Civitate vel comitatu Amelie audeat vel presumat ire vel mictere seu petere quod mictantur per Comune Amelie vel speciales personas alico (sic) colore quisito in subsidium vel giuvamentum (?) alicuius domini vel Baronis seu persone seu alicuius Civitatis vel terre fatientis guerram vel cavalcatam Et quod nullus habitator Civitatis predicte fatiat contra predicta vel aliquid predictorum et qui contrafecerit puniatur et condepnetur per potestatem et Guardianum dicte Civitatis et per utrumque eorum condepnari possit in .Centum. libr. cort. camerario comunis Amelie persolvendis dummodo quicumque ipsorum potestatis et Guardianj in procedendo pervenerit alterum processum (?) ipsum debeat terminare et alter a cognitione ipsius delicti penitus sit exclusus ita quod suffitiat contrafatientes ab eorum altero condepnari. hoc addito quod si post mandatum factum per dominos potestatem vel Guardianum pro ipsorum parte de conscientia (sic) et voluntate Antianorum populi seu per ipsos Antianos vel pro parte ipsorum aliquis Civis vel Comitatinus h (cancellato) vel habitator Civitatis vel comitatus contra predicta vel predictorum aliquid attentare presumpserit in quingentis libris per dictos rectores modo ac forma predictis debeant condepnari Et in utroque casu puniatur et puniri possit contrafatientes in minori pena (scritto sopra) arbitrio domini potestatis vel Guardiani cum consensu et voluntate Antianorum populi qui erunt pro tempore , Considerata qualitate persone, criminis et delicti.
Item ordinaverunt quod quotiens Guardianus populi dicte Civitatis mictit familiam suam de nocte per civitatem, teneatur et debeat requirere et requiri facere potestatem ut mictat familiam eius cum sua familia et quando (?) potestas cum familia de nocte mictetur modo predicto Guardianum requiri facere teneatur.
Item ordinaverunt quod statutum populi sub Rubrica de non constringendo Antianos per potestatem extendatur et habeat locum in personis decem de populo qui nunc sunt et erunt pro tempore.
Item ordinaverunt quod Guardianus populi vel eius iudex quando iudicet (?) habeatur teneatur et debeat in consilio populi (scritto sopra) et in consilio maiori consulere et arengare super qualibet proposita et eius primo quam dictum alicuius micti debeat ad partitum et si contra factum fuerit quicquid deliberabitur sit inane.
Item ordinaverunt quod nemo audeat dicere sive gridare quod aliquis dominus spiritualis vel temporalis vel aliqua pars ghelfa vel gibellina vivat vel moriatur, vel quid aliud simile et qui contrafecerit si fuerit nobilis in viginti quinque libr. si popularis in .x. libr. per Guardianum dicti comunis debeat condepnari Si vero minor .xv. annis fuerit possit pena (scritto sopra) ipsius domini Guardiani arbitrio mitigari.
Item quod nemo audeat mictere in Civitate Amelie aliquem forensem sine licentia domini Guardiani qui nunc est vel pro tempore fuerit vel contra voluntatem custodis porte ad penam Centum libr. et quolibet contrafaciente de facto per Guardianum comunis vice qualibet auferendam forensis vero qui intraverit vel missus fuerit contra dictam formam pena sili (?) puniatur et tam mictens quam missus si penam predictam non solverit in terminum predictum dominum Guardianum assignatur, quod pes eidem debeat amputari. hoc addito quod omnes astantes ad penam quando custodibus violentia fieret debeant ipsos custodes iuvare pro posse ad penam .x. libr. pro quolibet per Guardianum predictum a contrafacientibus vice qualibet auferendam.
Item ordinaverunt quod nemo audeat facere Coronas vel falones vel cereos accensos portare in manibus occasione adventus vel victorie alicuius domini vel partis habite vel habende in partibus ytalie (sic) ad penam quinquaginta libr. a quolibet contrafaciente per potestatem et Guardianum et alterum eorum qui prius processum inceperit auferendam de facto. hoc addito quod si contrafaciens fueirt minor .xv. annis puniatur a .xx. sold. infra, arbitrio potestatis.
Item ordinaverunt quod nullus Civis vel habitator Civitatis Amelie audeat per se vel cum aliquo alio facere aliquam cavalcatam vel guerram movere contra aliquam comunitatem Castrum Baronem vel specialem personam vel predam accipere vel aliqua animalia vel accipi facere extra districtum Civitatis Amelie vel receptare et qui contrafecerit puniatur vice qualibet per potestatem et Guardianum Civitatis Amelie et aliorum eorum qui in procedendo pervenerint si fuerint equites in Centum libr. et si pedites in .xxv. libr. Salvis aliis penis si que reperiuntur ex forma statutorum et ordinamentorum comunis vel populi Civitatis predicte . Et nichilominus talis contrafaciens debeat comune et speciales personas dicte Civitatis indenpnes perpetuo conservare.
Item ordinaverunt quod si aliquis suo nomine vel nomine alterius disserit (sic) se vel alium gravatum esse ab aliqua sententia precepto processu cohactione vel executione factis vel latis quocumque modo et quacumque causa per potestatem Civitatis Amelie vel aliquem eius offitialem et petiverit sapientem secundum formam statutorum Civitatis Amelie, Sapiens nominandus per dictum potestatem et eius offitiales sit (et) esse debeat Guardianus dicte Civitatis vel eius iudex, videlicet quando ipse Guardianus esset Judex vel iudicem secum haberet , qui Guardianus vel Judex de dicto gravamine cognoscat et coram ipso possit produci per dictum gravatum et alium eius nomine omnes defensiones ipsi conpetentes quocumque modo et salarium solvendum sapienti secundum formam statuti solvatur camerario dicti comunis per ipso comuni recipienti et facta petitione dicti sapientis potestas et eius Judex statum gravatum ad dictum Guardianum et eius iudicem remictat contra... donec datum et publicatum fuerit consilium ad penam Centum libr. de suo salario vel terminus (?) non procedens set pronuntiet secundum formam consilij dicti d.ni Guardiani vel eius iudicis. Quod consilium idem dominus Guardianus vel eius iudex (scritto sopra) infra .viij. dierum spatium dare teneantur et debeant ad dictam penam. Et quod particula statuti comunis loquens de sapiente dando in eo quod esset presenti ordinamento contraria, sit subspensa. hoc addito quod presens ordinamentum non vendicet sibi locum in illis contumacibus qui dicerent per se vel alios fore gravatos . Et quod (?) si quis diceret se vel alium gravatum ab aliqua sententia precepto executione latis vel factis per dictum Guardianum vel eius Judicem quod sapiens nominandus sit Judex domini potestatis et in omnibus ut dictis (o "iudiciis"?) supra scriptis (?) de ipso gravamine cognoscant dummodo presens ordinamentum non vendicet sibi locum tempore offitij Guardiani presentis in aliqua parte sui.
(Sul margine destro: "Semper salvo tali gravato quod possit appellare ad curiam Romane ecclesie et etiam d.ni Capitanei patrimonij capitulo presenti vel alio capitulo infrascripto seu ordinamento aliquo non obstantibus")
Item ordinaverunt quod Guardianus dicte Civitatis et sui offitiales teneantur et debeant vinculo iuramenti et ad penam quinquaginta libr. de (suo) salario ipsius Guardiani exequi et exigere omnes sententias et condepnationes latas per potestatem et offitiales preteritos (?) et omnes dativas impositas et suo tempore imponendas. Quod ordinamentum voluerunt locum non habere tempore presentis domini G(uardianj).
Lecta facta et approbata fuerunt suprascripta ordinamenta per supra scriptos dominos Antianos et sapientes vocatos per eos Sub dictis annis d.ni die .xxiiij. mensis martij.
In dei nomine amen. Anno d.ni Millesimo.IIJC.XXXJ. Jndictione .xiiij. tempore d.ni Johannis pape .xxij. die .xxij. mensis maij. Congregatis dominis Antianis populi Civitatis Amelie et .viij. ex numero decem de populo in palatio populi dicte Civitatis facto et obtento partito ad bussulas et palloctas ordinaverunt comuniter et concorditer quod omnes et singuli condenpnati actenus per rectores ac offitiales dicte Civitatis usque in die presente solvant et solvere teneantur et debeant eorum condepnationes hic ad quintam diem ad penam quarti plus quam penam cum ipsa condepnatione dictis quinque diebus elapsis solvere teneantur.
Item quod omnes et singuli qui non solverint dativas impositas actenus, tam per catastum quam per caput hominis pro custodia Civitatis solvant eas et solvere debeant cum omnibus penis ordinatis et positis hic ad quinque dies proxime venturos ad penam dupli et quarti, quas dativas cum duplo et quarto dictis quinque diebus elapsis teneantur et debeant solvere, aliis penis ordinatis supra eis accensis (?) in presente ordine conputatis.
Lectum et approbatum fuit suprascriptum ordinamentum in consilio populi dicte Civitatis in palatio populi consueto facto et obtento partito in ipso consilio per .liij. consiliarios mictentes suas palloctas in in bussula alba, non obstantibus duobus mictentibus in bussula nigra Sub dictis Annis d.ni . die suprascripta.
Ego Antonius Petri de Pira Jmperiali auctoritate notarius et nunc Cancellerius dicti comunis predictis ordinamentis interfuj et approbationem eorum et cuiuslibet eorum .. legi scripsi et publicavi.
.........(Annotazione di Ser Ciolus Blaxij Ser Cassij Not. da decifrare)........
Jn nomine Domini amen. Anno Nativitatis eiusdem . Millesimo. Trescentesimo . Tricesimo octavo. Jndictione sexta . die .ix. Januarij. Pontificatus Sanctissimi Patris domini nostri domini Benedicti .pape. xij. Anno. Quarto. Examinatum correctum et confirmatum fuit predictum statutum cum additionibus et correctionibus supra positis per Nobilem Virum dominum Andreum de Cerreto legum doctorem Judicem in Patrimonio generalem. Salvo et reservato quod si predictum statutum vel aliqua capitula in eo contenta essent contra honorem et Jurisdictionem sancte Romane ecclesie domini Capitanei Patrimonij vel eius Curie libertatem ecclesiasticam vel approbationis (?) beneficium aut officium quod est Curie generalis seu contra constitutiones Curie Patrimonij aut contra ius domini vel alicuius domini specialis seu per ea cognitio meri et mixti Jmperij attribueretur ultra debitum rationis aut aliter forent iniqua iniusta ambitiosa ne (?) ex nunc sint cassa et nullius momenti reservato arbitrio dicto domino Capitaneo predicta statuta corrigendi quotiens sibi placebit.
Ego Johannes Dominici Biterrecti (?) clericus Apostolica et Jmperiali auctoritate ac nunc Camere et Curie dicti Patrimonij publicus Notarius predictis interfui et ea de mandato dicti domini Judicis publicavi ac signavi.
Recepi ego Johannes Dominici pro Judicibus tres florenos et pro notario sex carlenos et tantum debet solvere omni anno (?). (L.S.)
In nomine Domini Amen. Anno domini Millesimo. CCC°.XXXVIIIJ°. Jndictione .VIJ^. tempore d.ni benedicti. pape.xij. die .xxj. mensis Januarij. Examinatum correctum et approbatum ac confirmatum fuit hoc presens statutum cum omnibus addictionibus et correctionibus supra positis per nobilem et sapientem virum dominum Andream d.ni petri de Cerreto legum doctor Judicem in patrimonio generalem . Salvo et reservato quod si in presenti volumine statuti essent aliqua capitula que essent contra honorem et Jurisdictionem Sancte matris Ecclesie dominum Capitaneum patrimonij vel eius auctoritatem , libertatem ecclesiasticam vel appellationis beneficium aud (sic) contra ius domini vel alicuius domini specialis seu per ea cognitio meri et mixti Jmperij dicto comuni Amelie actribuerentur ultra debitum rationis aud aliter forent iniqua iniusta ambitiosa ut (?) ex nunc sint cassa et nullius momenti Reservato arbitrio dicto domino Rectori et suis Judicis predicta statuta corrigenda addenda cassanda mutanda et minuenda quotiens et quando sibi placuerit.
Et ego Johannes quondam bencevennj de bictonio Jmperiali auctoritate notarius et nunc notarius auctoritate generalis dicti patrimonij predicta de mandato dicti Judicis scripsi et publicavi.
In nomine d.ni Amen. Anno d.ni Millesimo.CCC°XXX°(sic)quadragesimo. Jndictione octava. die .xxviiij°. mensis Januarij Pontificatus d.ni Benedicti pape .xij. Anno Sexto. Examinatum correctum et approbatum fuit presens Statutum cum omnibus addictionibus correctionbus supra positis et secundum modum formam et Condictiones in proximis precedentibus correctionibus et approbationibus positis per Sapientem virum d.num Julium (?) Petri Judicem Curie Patrimonij.
Et ego Alexander quondam Alexandri de Monteflascone publicus apostolica auctoritate notarius et nunc notarius Cancellarie Patrimonij predicta mandato dicti Judicis scripsi et publicavi et signum meum consuetum (apposuj).
Signum predicti (L.S.) mei
(Sull'ultima pagina, leggonsi i seguenti aforismi)
Laborem non refugit qui virtutem...
Latet enim sub otio laudabilis for...
Otium sine litteris mors est et vivi ho(minis sepultura - Seneca)
Vai a Statuti comunali
-------------------------------------------