GIOVANNI SPAGNOLI

STATUTO DI AMELIA

DEL 1441

(CODICE COMUNALE)

(Trascrizione di Giovanni Spagnoli)

STATUTO DEL 1441

(Rubrice Capitulorum Libri Statutorum Civitatis Amelie)

(illeggibile)

. J .

(illeggibile)

(Quanto segue è quasi illeggibile)

1 -  De Regimine Civitatis. 

2 -  De Juramento potestatis. 

3 - Quod ubicumque fit mentio potestatis idem sit in quolibet alio Rectore qui tenet locum potestatis.

4 -  De salario potestatis et assigna per eum facienda.

5 -  De Juramento Judicis potestatis.

6 -  De Juramento Notariorum potestatis.

7 -  De offitio Notariorum et familie potestatis.

8 -  De offitio potestatis et eius offitialium.

9 -  De prohibitis potestati et suis offitialibus.

10 - De exercitio Custodie et offitio domini Guardiani.

11 - De offitio et electione dominorum Antianorum populi Civitatis Amelie.

12 - De offitio decem de populo.

13 - De modo servando in Ambaxiatoribus transmictendis.

14 - De Juramento dominorum Antianorum populi Civitatis Amelie.

15 - Quod domini Antiani populi teneantur defendere et manutenere  Jurisdictionem Conmunis Amelie.

16 - Quod domini Antiani non permictant quod pecunia Conmunis expendatur contra formam statutorum.

17 - Quod domini Antiani populi sint exempti ab omni onere personali.

18 - Quod domini Antiani populi possint pulsari facere Campanam Conmunis.

19 - Quod domini Antiani teneantur facere custodire Campanile.

20 - Quod quicumque habuerit vel receperit dampnum pro Conmune sibi emendatur.

21 - Quod domini Antiani possint proponere utilia pro Conmuni.

22 - Quod domini Antiani debeant assignare Camerario Conmunis quicquid ad manus ipsorum pervenerit.

23 - De electione custodum celatorum.

24 - De Jnventario faciendo Jurium Conmunis.

25 - De proponendo unde veniat pecunia in Conmuni quando proponitur de expensis.

26 - Quod domini Antiani possint eligere Centum Juratos de populo.

27 - De offitio Notariorum super catastis Jnfernis.

28 - Quod quilibet teneatur accipere offitium sibi datum.

29 - De non rebandiendo  aliquem exbanditum.

30 - Quod domini Antiani debeant singulis quindecim diebus rationem facere de Jntroitibus et expensis conmunis. 

31 - Quod nullus Antianus possit ire in ambassiatorem.

32 - De eletione duorum sindicorum Conmunis.

33 - De non constringendo dominos Antianos Cancellarium vel Camerarium durante tempore eorum offitij.

34 - Quod potestas et sui offitiales non possint aliquid recipere pro custodia alicuius detempti.

35/38 (Rubriche mancanti per lacerazione del foglio)

(quanto segue  è leggibile)

39 - De constringendo per potestatem debitorem alicuius exbanditi.

40 -  Quod Notarij potestatis debeant scribere omnes condempnationes in Cartis pecudinis et exemplare in cartis bambacinis.

41 - De electione Cancellarij Conmunis Amelie.

42 - De offitio Cancellarij Conmunis Amelie.

43 - Quod Cancellarius Conmunis reassignet omnia acta successori suo.

44 - Quod per Cancellarium conmunis copietur Liber rationum conmunis. 

45 - De Sigillo et licteris conmunis sigillandis.

46 - Quod omne partitum fiat ad bussulas et palluctas preter arengam.

47 - De bullecta dominorum Antianorum apponenda in apodissa Camerarij.

48 - De Sindicatu Camerarij Conmunis Amelie.

49 - De introytibus ordinarijs Conmunis.

50 - De palijs portandis.

. IJ .

Rubrice Secundi (illeggibile) Libri de

(il seguito è illeggibile)

1/4 (Rubriche mancanti per lacerazione del foglio)

5 -  De reddendum Jus summarium pijs locis.

6 -  De Cereo faciendo per potestatem in vigilia sancte firmine suis expensis.

7 -  De faciendo et portando Cereum in festo sancte marie de mense Augusti.

. IIJ .

Rubrice Tertij libri Causarum Civilium

1 -  De Citationibus Jn Civilibus.

2 -  De Relatione Castaldi et horis sedendis. 

3 -  De oblatione libelli a X libris supra et pronunptiatione tenute.

4 -  De salario solvendo in Civilibus Causis.

5 -  Jnfra quantum tempus terminentur Civiles Cause.

6 -  De modo dandi Jnsolutum.

7 -  De precepto faciendo Jn civilibus causis.

8 -  De exceptionibus opponendis.

9 -  De refectione expensarum.

10 - De partito faciendo parti et modo tenendo per Judicem.

11 - De vigore Compromissi et executione Laudi.

12 - De Restitutione Jnstrumenti debiti faciendi soluti.

13 - Quod fideiussor possit pignorare debitorem.

14 - Quod creditor possidens bona sui debitoris debeat recolligere concreditorem.

(15/16 parzialmente leggibili per lacerazione del foglio)

(Mancano le successive rubriche del libro III e interamente quelle dei libri IV, V, VI e le rubriche 1/5 del libro VII)

6 -  Quod dictus Notarius possit procedere in dampnis datis per Jnquisitionem denunptiationem et accusationem.

7 -  De fide adhibenda scripturis manu dicti Notarij factis tanquam publicis scripturis.

8 -  Quod omnes termini sint in arbitrio dicti Notarij.

9 -  Quod dictus Notarius teneatur et debeat de omnibus et singulis inquisitionibus denunptiationibus et accusationibus facere Sententias et processibus per eum faciendis.

10 - Quod dictus Notarius teneatur omnes accusationes que porrigentur Coram eo recipere ad petitionem dampnum passi.

11 - Quod dictus Notarius teneatur in confessis dampnum ea die qua confitetur ipsum dampnum datum vel in quibus stari debet sacramento per sententiam terminare.

12 - Quod dictus Notarius teneatur ad minus bis in ebdomata ire per territorium Civitatis Amelie. 

13 - Quod quilibet ex famulis dicti Notarij habeatur pro legitimo accusatore.

14 - Quod dictus Notarius non debeat se absentare toto tempore sui offitij.

15 - Quod dictus Notarius debeat d.nis Antianis et sua familia et Ronzenum qualibet ebdomata assignare.

16 - Quod dictus Notarius penes Camerario Conmunis deponi faciat partem contingentem Custodibus et accusatoribus secretis.

17 - Quod in dampnis datis Juris sollempnitas non servetur.

18 - Quod dictus Notarius possit de similibus ad similia procedere.

19 - De pena metentium granum vel aliud bladum.

20 - De pena coligentis olivas avellanas nuces vel aliquod genus pomorum.

21 - De pena Coligentis ficus fullones uvas de pergulis stantibus in arboribus.

22 - De pena Jncidentis vel succidentis aliquam arborem (le due ultime parole illeggibili) domesticam. 

23 -  De pena dampnum dantis in vinea.

24 - De pena dampnum dantis in orto vel Casali.

25 - De pena accipientis palos Cannas vel forcellas.

26 - De pena dampnum dantis studiose Cum bestijs.

27 - De duplicatione penarum et mitigatione in dampnis datis.

28 - De pena dampnum dantis in silva bampnita.

29 - De pena portantis uvas sine licentia dicti Notarij.

30 - Quod Nullus portet Nuces Alea amigdolas avellanas Cicios vel aliquod genus leguminum.

31 - De pena dampnum dantis cum pecudibus. 

32 - De pena dampnum dantis cum bove asino equo Jumenta Jn blado alterius.

33 - De pena dampnum dantis cum Capris bicchis porcis vel scrofis.

34 - De pena dampnum dantis Cum pullis et Anzeribus in orto vel bannita.

35 - Quod unicuique liceat animalia quas invenerit dampnum dare sua auctoritate apprehendere tenere et Curie presentare.

36 - De pena facientis viam transversam per possesssionem alterius.

37 - Quod unicuique liceat ( da qui in avanti illeggibile per lacerazione del foglio)

(Dalle rubriche 38 in poi, quasi completa illeggibilità)

In dei Nomine Amen: Jncipit prohemium Statutorum Civitatis Amelie.

(Ciò che segue è scarsamente leggibile fino alle prime tredici righe della rubrica 2. Si è potuto decifrare grazie alla copia del 1560)

Quisnam dubitat ab ipso mundi principio in singulis etatibus diversos fuisse mores variam hominum vitam atque leges multiplices extitisse. Si veterum commenta miramur et sancita priscorum que Solonis scripta constant. Atheniensibus que Numa ponpilij Romanis suis collapssa (sic) vetustatibus obveterata sunt. Videmus enim post illa cuncta fere mutata temporibus et alia in etate alia placuisse nec mirum cum mundus ipse a rerum motu dicatur et vertat singula per rapidos dies. Nos itaque Angelus Jacobi de cerracchinis legum doctor  Hermannus petris francisci Jacobi Rondi Joannes nicolaj Joannes francisci petruccioli Paulus Antonij Paulus Vici Evangelista Archangeli Ser Tellis Stefanucius Jacobi et Lucas petruccioli de Amelia ex decreto generalis contionis populi civitatis Amerie auctoritateque nobis exhibita ad reformationem statutorum ipsius civitatis ut que in ipsis reservanda sunt abscindantur atque adicienda adiciantur veluti temporis conditio fortunarum civitatis et hominum et consulere et exhortari videtur ne quid in illis superfluum reperiatur neque deficiens necessarium recondatur  Sedulo namque studio intendentes statuta ipsa vigili actentione perlegimus ut omnia que probanda essent probaremus et tollenda abiceremus et pariter addiremus adicienda in quantum nobis divino munere consilij ac luminis rectitudinis pro universo reipublice comodo et decore prestaretur  Ad quod quidem onus non gregarum sed singulare in bonum equumque regimen civitatis Amerie et singularum personarum deferendum ubi publica consistit et auctoritas et utilitas et dignitas civitatis multiplex nos dies et noctes quia sollicitat ad illudque recta mente subimus sub presidio et gloria dei omnipotentis cuius imperio virtus imperat servit effectus prorsus depulsis a nobis quatuor illis hostibus mortalium mentes plerunque in discrimen in iustitie deducentibus quos sapientes et vulgos pari sententia amore odium formidine munus appellant  Que statuta et capitula cum suis rubricis de iustitia de vivendi disciplina inferius adnotatis antequam modo aliquo celebrentur et observentur per dominum potestatem et officiales civitatis amerie roborari debeant et confirmari iuxta seriem constitutionum provincie per reverendissimum dominum  dominum legatum apostolice sedis aut dominum Rectorem patrimonij quorum regimine civitatis amerie eiusque comitatus et districtus sub fidelitate et devotione sancte romane ecclesie feliciter gubernetur.

Liber primus Jncipit Et primo

1 - de Regimine Civitatis.  Rubrica.

CIvitatem nostram ipsiusque territorium et districtum desiderantes sub regimine laudabili gubernari Ordinamus quod ipsa civitas et districtus ac territorium per potestatem nominandum et eligendum ad regimen supradictum per comunitatem civitatis amerie et confirmandum per dominum nostrum Summum pontificem vel dominum nostrum Legatum vel alium Jurisdictionem habentem gubernentur regantur et protegantur ita quod ipse potestas ad predictas deputatus vel nominatus vel in posterum deputandus vel nominandus sit et habeatur pro vero et legitimo Rectore et potestate et eius officium  iuxta commissionem ei faciendam valeat et teneat et pro legitimo offitio habeatur dummodo suprascripta et infrascripta capitula statutorum sic ut premittitur confirmanda debeat observare.

2 - De Juramento potestatis.  Rubrica.

POtestas civitatis amerie ea die qua venerit in ipsam civitatem antequam descendat de equo et intret.. (seguono dieci righe pressoché totalmente illeggibili per lacerazione del foglio e sbiadimento della scrittura).

Vos domine potestas civitatis amerie ad honorem et reverentiam omnipotentis dei et gloriose beate marie semper virginis matris eius et beatorum apostolorum eius petri et pauli et beatorum martirum beate firmine et olimpiadis capitum et ducum civitatis amerie et eius sanctorum et Sanctarum dei et ad reverentiam et fidelitatem  sancte Romane ecclesie et domini nostri domini Eugenij pape quarti et Reverendissimi patris et domini domini apostolice sedis legati dignissimi et ad honorem vestre persone et ad statum pacificum et tranquillum civitatis amelie et populi et comunis ipsis iurabis (sic) ad sancta dei evangelia corporaliter tacto libro regere et salvare in  franchitiam et libertatem civitatem et districtum amelie et etiam subtracta recuperare proposse(sic) et etiam agumentare Jurisdictionem et iura ipsius civitatis et manutenere Episcopatum ecclesias Monasteria loca religiosa et religiosarum personarum dicte civitatis et districtus et defendere et manutenere offitium antianorum populi dicte civitatis et in suo Jure quamlibet specialem personam servare et servari facere presens statutum in qualibet parte sui et omnia et singula eius capitula et reformationes et ordinamenta facta et facienda secundum formam statuti et ubi non esset Statutum ordinamentum vel reformatio procedere de similibus ad similia ad Statutum ordinamentum vel reformationem   Et ubi non esset simile procedere secundum Jura conmunia  Credentias vobis impositas et imponendas tenere iurabitis etiam facere Justitiam plenam procuratoribus piorum locorum viduis pupillis et orfanis sine figura Judicij et quilibet in suo gradu et omnes defendere ne a potentioribus opprimantur et successorem vestrum Jurari facere ad Statutum clausum antequam de equo descendat vel intret palatium in presenti platea et in hac forma  Et esse contentus salario vobis concesso et plus non petere per vos vel alium nec pati quod proponatur in consilio quod aliud salarium sive donum vel aliquid aliud  vel aliquo quesito colore vel causa vobis vel alteri persone pro vobis vel alicui vestro officiali vel familiari detur de pecunia et avere dicti conmunis  Et si offeretur non recipere vel recipi permictere  Et si recipietis ultra dictum vestrum salarium vel recipere permictaretis sive vester officialis vel familiaris reciperet tempore vestri Sindicatus illud quod ultra dictum vestrum salarium datum vel acceptum fuerit restituetis in duplum conmuni predicto et ex nunc omni iuri vobis acquisito renuntiabitis Jurabitis non...(lacerato e illeggibile ma ricostruibile in "acceptare aliquod officium") seu electionem que de vobis fieret in dicta civitate tempore vestri regiminis et inquirere et punire si aliquis appareret arrengasse dixisse vel ordinasse quod aliquid in pecunia numerata vel aliquid aliud vestro predecessori vel vobis alicui alij in anno proxime elapso et tempore vestri regiminis ultra suum salarium contra predictam formam daretur de pecunia dicti conmunis contra formam statutorum dicte civitatis  Jurabitis etiam non petere nec procurare per vos vel alui (sic) quod sitis sindicatus vos vel aliquis ex vestris offitialibus infra tempus vestri regiminis et non dabitis licentiam alicui exbandito conmunis amelie quod intret civitatem amelie vel districtum nec moretur in ipsis  Opponetis vos in quantum poteritis quod nullus processus nec Sententia vel exbandimentum occasione alicuius mallefitij vel delicti facti vel factum vel lata vel ferenda suspendatur vel differatur in perpetuum vel ad tempus vel quod tollatur in totum vel terminus solutionis prorogetur ad tempus nisi secundum formam statutorum et ordinamentorum conmunis et populi civitatis amelie   Et stare cum omnibus vestris offitialibus et familiaribus quinque diebus post depositionem vestri offitij extra palatia et domos dicti conmunis et stare in consueto hospitio vel aliqua ecclesia dicte civitatis ad reddendum rationem vestre et offitialium vestrorum administrationis secundum formam statutorum civitatis predicte   Et non ire in aliqua ambaxiata nisi aliud deliberaretur in consilio generali ubi obtineatur per duas partes consiliariorum dicti consilij et non recipe (sic) nec petere aliquod arbitrium nisi per hoc statutum concessum cum effectu contra hereticos fautores receptatores et complices eorundem servare et servari facere iuxta posse constitutiones papales et Jmperiales editas contra hereticam pravitatem et etiam vos et vestram familiam audentes corrumpe (sic) aliquem offitialem civitatis predicte quantum poteritis et sciveritis punir (sic) et manifestare in publica conditione (per "contione": la sillaba "di" è stata cancellata) secundum formam statutorum   Et omnia alia et singula ad offitium potestarie spectantia secundum formam presentium statutorum actendere et observare et spetialiter et generaliter ac si de verbo ad verbum vobis specificata essent et pro specificatis habentes Juratis et promictitis servabitis et facietis vestris offitialibus et familiaribus integre observari bona fide sine fraude nullo salvo vel aliquo alio reservato si deus vos adiuvet ad sancta dei evangelia  Et si contrafeceritis in aliqua parte statuti predicti vel aliorum statutorum civitatis predicte in penam vigintiquinque florenorum auri noveritis penitus incursurus vice qualibet. 

3 - Quod ubicumque fit mentio potestatis idem sit in quolibet alio 

Rectore qui tenet locum potestatis.  Rubrica.

STatuimus et ordinamus quod in omni et qualibet parte cuiuscumque capituli facientis mentionem potestatis civitatis amelie et quo ad omnia alia gerenda et ad osservantiam statutorum ex nunc dicta statuta et quodlibet eorum et in qualibet parte sui intelligantur et intelligi volumus et mandamus de omnibus et singulis alijs offitialibus dicti conmunis gerentur offitum potestatis Jta quod dicta statuta et contenta in eis pro ut locuta in potestate predicto dicti offitiales observare de lictera ad licteram inviolabiliter teneant ad penam et banna contenta  in eis ac si dicta statuta vel aliquid ipsorum sub nomine dicti cuiuslibet offitialis spetialiter essent condita seu facta dummodo quilibet debeat et possit suum offitium tantum gerere et administrare pro ut per statutum particulariter distinctum est et non aliter statutum locum habeat ac vim in quolibet offitiali potestatis predicti quo ad observantiam statutorum et quo ad penam et bannum Et quod pro observantia  statutorum et reformationum civitatis predicte cuilibet ameliensi liceat comparere et intervenire absque pena et banno coram potestate et quocumque offitiali civitatis predicte tam in civili quam in criminali.

4 - De Salario potestatis et assigna per eum facienda.

Rubrica.

ORdinamus ac etiam statuimus quod salarium d.ni potestatis et offitialium et familiarium ipsius scilicet (indacato da: . S .) potestatis collateralis sotij militis Notarij extraordinariorum Notarij mallefitiorum quinque familiarium cum uno equo sit et esse debeat ducentarum quinquaginta  florenorum ad rationem quinquaginta bon. pro quolibet floreno et pro quolibet semestri dummodo dictus potestas secum conducat et conducere teneatur et retinere pro suo iudice unum legum doctorem et si non conduceret quod de suo salario antedicto detrahantur pro quolibet semestri quatraginta floreni auri nisi ipse potestas esset legum doctor in quo casu loco Judicis predicti conducere possit unum notarium praticum et expertum quod salarium in tribus temporibus per camerario conmunis qui per tempora erit de pecunia conmunis predicti absque alia deliberatione persolvatur videlicet prima terzaria in principio secundi mensis offitij potestatis predicti secunda vero terzaria in principio quarti mensis offitij predicti  Et tertia et ultima terzaria dicti salarij penes eum retinenda donec potestas predictus eius offitiales et familiares fuerint ab administratione eorum offitij sententialiter absoluti  Et si Judicem sotium Notarium familiares et equum quos habere et retinere debet et tenetur ut supra non haberet vel non retineret  continue toto tempore sui offitij pro quolibet judice pro qualibet die quinque libras pro quolibet sotio milite et notario quolibet die quatraginta sold. den. pro quolibet famulo et equo .xx. sold. pro ipso autem potestate decem libr. den. pro quolibet die videlicet singulis diebus quibus non retinuerit et habuerit (?) in dicta civitate ad offitium exercendum deducantur a salario potestatis predicti de quo salario pro se ipso et offitialibus familiaribus et equo ipsius sit contentus et plus petere vel habere non possit ipse nec aliquis eius offitialis vel familiaris et si quodcumque aliud offitium vel esercitium vel alicui ipsorum offitialium vel familiarium commictaretur a conmuni predicto  Sed pro dicto salario offitium eorum et omne aliud quodcumque esercitium vel offitium conmictaretur eisdem a d.nis antianis vel ab alijs potestatem et facultatem habentes etiam si maius esset  facere teneantur  Et si non obediret vel contra predicta facerent ipso iure incurrat in pena .xxv. flor. auri pro quolibet et vice qualibet   Et morari debeat predictus potestas in dicta civitate cum dictis offitialibus familiaribus et equo continue toto tempore ipsius regiminis nec de dicta civitate discedere dicto tempore ad penam dicti potestatis .v. libr. den. pro quolibet retinendarum de eius salario per Camerario dicti conmunis  Teneaturque dictus potestas de se offitialibus familiaribus et equo monstram facere per propria nomina et pronomina dictorum offitialium familiarium et per signa et pilos equum et aliter non valeat et pro non facta habentur videlicet quolibet die kalend. cuiuslibet mensis eorum offitij sine requisitione cuiusquam in consilio generali in quo intersint adminus .xx. homines dicte civitatis et plus et sepius ac totiens quotiens d.nis antianis videbitur et placebit Jta quod domini antiani teneantur et debeant dictam requisitionem facere qualibet septimana cuiuslibet mensis eorum offitio durante ad penam .x. libr. den. omni modo incursuram pro quolibet et vice qualibet qua facta non fuerit et sub vinculo juramenti   Et quod Camerarius conmunis predicti teneatur et debeat tempore Sindicatus dicti potestatis solvere et cum effectu satisfacere omnibus spetialibus personis que ipsi Camerario per Sindicatores conmunis predicti essent consignate pro creditoribus dicti potestatis vel alicuius offitialis seu familiaris ipius de ultima terzaria sui salarij   Addentes quod d.ni antiani vinculo iuramenti et ad penam centum librarum pro quolibet omnino (?) commictenda teneantur et debeant in apodissa de ipsorum mandato facienda singulis duobus mensibus potestati predicto et computationem facere de omnibus et singulis puntaturis factis tempore eorum offitij tam de persona quam offitialium familiarium et equo(sic). 

5 - De Juramento Judicis potestatis.  R.ca

IUramentum Judici d.ni potestatis debeat Notarius Cancellarie conmunis predicti legere et conputare in maiori consilio et Judex etiam iurare et promictere debeat dicto Notario stipulanti nomine dicti conmunis et eorum quorum Jnterest vel Jntererit ac ipse notarius ex inde conficere publicum instrumentum in hac forma videlicet. Jn nomine d.ni amen Vos d.ne Judex dicti potestatis civitatis amelie Jurabitis ad sancta dei evangelia corporaliter tacto libro toto tempore potestarie presentis potestatis stare et morari in offitio dicte civitatis et continue dare operam vestro offitio et reddere plenum Jus cuilibet petenti et servare omnia statuta et ordinamenta et reformantie (sic) dicte civitatis facta et fienda   Et dare consilium potestati et offitialibus et conmuni predicto quam melius et utilis potueritis et noveritis pro utilitate conmunis et Jure persone cuiuslibet spetialis credentias impositas fideliter tenere et facere maius vel minus offitium quod vobis conmicteretur tempore supradicto sine aliquo salario pro parte dicti conmunis et sine mercede aliqua interponere autoritatem et decretum in omnibus et singulis curis tutelis emancipationibus Jnventarijs contractibus minorum copijs et exemplis et alijs actis sine contradictione et ad petitionem et requisitionem cuiuscunque et stare in dicta civitate quinque diebus post depositionem vestri offitij redditurus administrationis vestri offitij rationem secundum formam statutorum et sedere a mane usque ad tertias et a nonis usque ad vesperas diebus iuridicis ad banchum ad reddendum petentibus rationem dummodo quantocunque tempore sederitis sive post tertias sive post vesperas ad ius reddendum habeatur pro hora Juridica et legitima et processus valeat et teneat. Et presumentes vos corrumpere (?) vel aliquem offitialem conmunis punire secundum formam statutorum  Et dabitis operam quam citius potestis manifestare eum vel eos in publica contione et predicta omnia et singula ac si specificata essent de verbo ad verbum vobis modo in presenti Juramento promictitis mihi Notario quo supra nomine Stipulanti actendere et inviolabiliter observare ad penam .xxv. florenorum auri in quam ipso iure eritis incursurus quotiens contra predicta vel aliquem (sic) partem predictorum feceritis vel non observabitis alijs penis semper salvis si deus vos adiuvet ad sancta dei evangelia. 

6 - De Juramento Notarij potestatis  R.ca.

NOtarijs potestatis seu conmunis amelie Sacramentum Notarius Cancellarie legat et computet et ipsi Notarij Jurent et promictant ac ipse Notarius Cancellarie exinde conficiat publicum instrumentum in maiori consilio in hac forma.  Jn nomine domini amen. Vos prudentes Notarij d.ni potestatis et conmunis Amelie iurabitis ad sancta dei evangelia continue morari Jn civitate amelie et vestrum offitium esercere et omnia acta scribere toto tempore potestarie presentis d.ni potestatis actitanda coram d.no potestate vel Judice vel sub examine eius curie et dare acta ad copiandum cuilibet N (superflua) Notario dicte civitatis ad petitionem cuiuscunque petentis et ipsa acta alicui non exemplare vel facere vel publicare in dicta civitate et eius districtus alicui aliqua scriptura vel Jnstrumentum et servare in quantum interest omnia statuta et ordinamenta facta et fienda civitatis predicte et predicta facere (agg. sopra) et esercere bona fide et sine fraude secundum formam statutorum predictorum et ad penam in ipsis statutis contentam et .xxv. libr. mox incursuram pro qualibet vice et qualibet parte qua contrafactum fuerit per vos vel aliquem vestrum vel observata predicta non fuerit alijs penis semper salvis si deus vos adiuvet ad sancta dei evangelia et in dicto consilio teneantur Jurare familiares et Berovarij potestatis eorum offitium bona fide facere et (omesso "sine") fraude.  Et Jnsuper tam Notarij quam Berovarij predicti Jurent tenere credentias que eis imponerent et de iuramento et promissione huiusmodi facienda ipse Notarius Cancellarie Stipulanti nomine dicti conmunis et quorum Jntererit conficiat publicum instrumentum. 

7 - De offitio Notariorum et familie potestatis  R.ca.

UT Notarij potestatis predicti vel alter eius vices gerens  fidelius et seriosius offitium eorum administrentur . Statuimus et ordinamus presentis legis edicto perpetuo valiture quod quilibet Notarius supradictus teneatur et debeat statutum presens inviolabiliter observare et quod non possint publice scribere vel exemplare ad petitionem alicuius aliquod instrumentum vel aliqua acta conmunis cum salario vel sine ad penam decem libr. den. pro quolibet et qualibet vice et scriptura sit nulla et nullius valoris nisi talis scriptura esset facta in favorem conmunis amelie vel eius utilitate et omnia et singula acta que fierent ad banchum per offitiales predictos teneantur ipsi offitiales ordinate mictere ad quinternum ea die vel sequenti ac etiam de eis copiam exibere cuilibet petenti ad dictam penam examinationem autem testium maxime in Mallefitijs super negotijs unde resultaret vel infereretur pena C. sold. vel abinde supra Notarius qui ipsum testimonium scripserit faciat quod intersit potestas vel Judex et si potestas et Judex non essent in terra tunc intersit unus alius Notarius domini potestatis et scribat et dictus Notarius tam in civilibus quam  Criminalibus seriatim dictum testis ad causam faciens extense non scribendo sub brevitate dicendo vera esse et interroget semper quid scit que dixit et si non fuerit quesitum non valeat dictum et testimonium dicti testis. Et nichilominus Notarius contra faciens in predictis vel aliquo predictorum seu obmictens predicta servare pro qualibet vice in quolibet dictorum casuum solvat pro pena conmuni Amelie X libr. non tantum volumus si solus scribens interesset examinationi processus derogari. Teneantur etiam dicti Notarij scribere et publicare in cartis pecudinis omnes condempnationes et exinde ordinate facere duos libros quorum unum dent et assignent Notario Cancellarie qui Notarius una cum ipsis Notarijs potestatis ipsum librum quando leguntur condempnationes abscultet et ipso abscultato remaneat unus penes predictum Notarium Cancellarie conmunis predicti et alius liber remaneat penes offitiales dicti d.ni potestatis  Et idem de absolutionibus in mallefitijs observetur  Et predicta et quolibet predictorum teneantur facere dicti Notarij ad penam predictam  Et quod Notarius Cancellarie predictus debeat semper petere unum ex dicti libris condempnationum vel absolutionum et si non daretur ad eius petitionem et voluntatem liber predictus solvat de suo salario Notarius requisitus . C . sold. den.  Et predicti Notarij non possint petere vel recipere aliquid a conmuni vel spetialibus personis eiusdem occasione eorum offitij vel alicuius ipsorum aliquo quesito colore nisi quantum per formam statutorum Amelie premictaretur ad penam .xxv. libr.pro quolibet et vice qualibet mox imminentem alijs penis semper salvis.

8 - De offitio potestatis et eius offitialium:  Rubrica:

 

POtestas Civitatis Amelie per se et offitiales suos toto tempore sui regiminis teneatur esercere et debeat secundum formam statutorum et ordinamentorum dicte civitatis factorum et fiendorum offitium suum pro ut fuerit deputatus et singulis diebus a mane usque ad tertiam et a nonis usque ad vesperas vel post si fuerint partes in concordia sedere ad ius reddendum ad solitum bancum Juris et unicuique petenti facere et reddere rationem in civilibus Criminalibus et extraordinarijs causis salvis diebus feriatis et capitulo quod loquitur de ferijs et salvo quando fieret consilium vel quando videretur Antianis vel placuerit ex aliqua causa non sedere et salvo quod in diebus quatragesimalibus in civilibus causis redatur (sic) Jus semel in die  Et  Citati  ad Curiam in Civilibus dictis diebus quatragesimalibus teneantur coram dicto Judice comparere sequenti die post citationem predictam si comitatenses fuerint suo adversario responsuri  Et teneantur predicti potestas et sui offitiales examinare procedere Sententiare diffinire et absolvere vel condempnare de omnibus et singulis malefitijs et criminalibus et extraordinarijs infra .xxx. dierum spatium incipiendorum a die citationis huiusmodi vel responsionis rei ubi citatio non procederet et infra minorem terminum ubi alias per statutum minores termini dati essent et postquam dicti processi fuerit (sic) publicati teneantur et debeant eos per Sententiam expedire infra octo dies ultimos dictorum triginta dierum   Et processus pendentes qui publicati assignabuntur reiterari non possint nisi fuerint processi ultimorum duorum mensium sui regiminis qui processus si non appareant esse probati debeant et possint reiterari per Successorem et testes de novo examinari super eis non obstante prima examinationi et publicationi facta quacunque et ipsos processus pendentes Successor cui assignati fuerint teneatur et debeat expedire et terminare infra triginta dies a die assignationis predicte conputandos   Et si predictus potestas in predictis fuerit negligens vel remissus teneatur conmuni dicte Civitatis pro suo interesse reficere omnia dampna que pataretur (sic) ex negligentia supradicta et ubi ex dicto tali processu non terminato infra dictum terminum corporalis pena alias de Jure contra aliquem insurgeret ratione dicti processus dictus d.nus potestas obmictens ipsum processum infra dictum terminum expedire quingentas libr. den. vice qualibet qua contrafactum fuerit vel neglectum pene nomine dicto conmuni solvere teneatur et quod ipse processus nichilominus per futurum successorem dicti negligentis infra tantundem terminum per Sententiam terminetur ad dictam penam  Jta quod Inquisiti denunptiati vel accusati contra quos esset aliquo modo processum nullo modo ex tali negligentia remaneant absoluti   Et teneantur et debeant ipsi Rectores exigere et exigi facere et ad manus Camerarij dicti conmunis et non alterius persone facere pervenire omnes penas banna et condempnationes tam veteres quam suo tempore faciendas et omnes dativas et quantitates pecuniarum et res quascunque conmuni debitas vel debendas et nullam pecuniam pignus vel rem aliquam sive conmunis sive specialis persone possint recipere sive recipi facere vel permictere quod recipiant per se vel aliquem suum offitialem seu familiarem nec in aliquo loco extra Camera conmunis ponere vel poni facere et etiam teneatur legi facere et publicari in consilio generali dicte civitatis introhitus et expensas conmunis predicti quolibet mense sui offitij Supradicti et manutenere offitium Antianatus dicte Civitatis et ipsos Antianos et Sindicos generales conmunis predicti et non retineant nec ducant ad ipsum offitium exercendum in civitate predicta aliquem offitialem qui iam fuerit in civitate predicta a quinque annis citra ad aliquod offitium exercendum in civitate predicta vel aliquem alium qui esset de terra propinqua Civitati amelie per .xvj. miliaria inclusive nec expulsum de terra sua occasione partialitatis nec aliquem rebellem Sancte matris ecclesie ad penam Centum libr. den. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice et quod qualibet persona ducta contra dictam formam et quod offitium ipsius offitialis habentis prohibitionem predictam sit nullum ipso Jure et etiam dicto et facto teneantur et debeant se exercitare per se et familia sua contra omnes et singulos exbanditos dicte civitatis et eorum fautores et receptores  Et predicta omnia et singula facere et esercere per se suosque offitiales et familiares toto tempore sui regiminis secundum formam statutorum et ordinamentorum conmunis et populi Civitatis Amelie et servare et servari facere omnia et singula statuta et ordinamenta dicte Civitatis facta et fienda secundum formam statutorum et ubi statuta non loquerentur servare et servari facere antiquas consuetudines approbatas et hijs deficientibus Jus canonicum et Civile  Et predicta omnia et singula teneantur et debeant ipsi potestates per se suosque offitiales et familiares observare et observari facere exercere et exerceri facere ad penam XXV florenorum auri pro quolibet et vice qualibet qua contrafactum vel negligectum (per "neglectum: "ige" annullato) fuerit omni modo imminente quam penam tempore sui Sindicatus dicto conmuni solvere teneantur.  Addentes quod Judices et alij offitiales conducti contra formam predictam acceptari non possint nec admicti per d.nos Antianos civitatis predicte sub pena cuilibet antiano contrafacienti XXV flor. auri ipso Jure imminente  Et quod quicquid factum actum dictum sive gestum fuerit per dictos Judices vel offitiales vel eorum aliquem in administratione eorum offitij sit nullum ipso Jure.

9 - De prohibitis potestati et suis offitialibus  Rubrica.

QUia temporibus retroactis potestas civitatis predicte et eius offitiales iuxta traditam eis formam sub capitulis statutorum eorum offitium gerere non contenti fuere multiplicibus trasgressores ad oviandum (sic) predictis et ut civitas predicta ordinate gubernetur  Statuimus et ordinamus quod potestas eiusque offitiales ut a dictis eorum trasgressionibus arceantur ita quod ordinatas leges ordinate sequentes tam in processibus quam in sententijs arbitratum nullum petant habeant vel recipere possint per eorum procuratores vel motu proprio concedentes et omnia et singula gerenda et fienda deinceps et que facta apparebunt in posterum ex vigore alicuius arbitrij qualitercumque ipso Jure et facto nulla sint et esse censeantur et nullam executionem vel effectum aliquem sorciantur (sic) quin ymo eorum tempore Sindicatus de predictis teneantur reddere integram rationem et conmuni amelie condempnentur ad tantundidem quantum grati fuissent seu etiam condempnati aliqui ex arbitrio supradicto ad interesse suum  Et quod dicti Rectores et eorum offitiales eorum salario ordinato sint taciti et contenti pro ut a principio eorum regiminis extiterit ordinatum et plus ultra vel aliter directe vel per oblicuum sub nomine salarij provisionis laboris vel alio quovis modo a conmuni amelie seu a singularibus personis petere exigere recipere vel habere non possint vel debeant ullo modo.  Et de predictis per ipsum conmunem et eius consilia in contrarium predictorum provideri non possint vel debeant ullo modo nec proponi scribi vel arrengari in contrarium et si fieret non valeat ipso Jure ad penam arrenganti scribenti vel proponenti .vc. libr. ipso facto infringendam (sic) et absque Sententia exigendam ab eis abstineant quoque ipsi offitiales a gravaminibus extraordinarijs a Civibus et comitatinis vel quibuscumque personis Jta quod ipsi potestas et offitiales predicti et familiares etiam a sponte solventibus et volentibus aliqua pecunie quantitate mutuo non recipiant nec lectum seu aliquam rem etiam per interpositam personam nec aliquos gravent pro somerijs lignis vel paleis  Sed predicta omnia et singula procurent et procurare teneantur eorum sumptibus et expensis quorum si contrarium fieret quoquo modo dicti mutuantes repetere non valeant durante tempore eorum offitij nec etiam Sindicatus sed ipso facto ipsa quantitas seu res mutuata conmuni amelie publicetur et publicata esse intelligatur et sint et nihilominus ipsi potestas et offitiales predicti teneantur auctoritate presentium dictas pecunias et res alias Camerario dicti conmunis integraliter assignare et pene nomine tantundem solvere tempore Sindicatus ipso Jure  Et non audeant vel presumant prohibere seu prohibitionem facere d.nis Antianis populi qui pro tempore erunt nec etiam Camerario conmunis predicti quod non expendant pecuniam conmunis predicti in casibus ordinatis vel ordinandis per eorum consilia et quod non congregent consilia prout de ipsorum d.norum Antianorum voluntate procederet neque possint vel debeant aliquibus banditis seu bandiendis licentiam aliquam vel securitatem concedere tacite vel expresse standi vel morandi in civitate vel comitatu amelie nec aliquas Sententias suspendere vel ipsarum terminos prorogare ultra vel aliter quod provisum appareat ex forma statutorum  Et insuper quod Rectores ipsi non possint nec debeant sequi Jus comune canonicum vel civilem procedendo vel sententiando in casibus decisis ordinatis et firmatis per quecumque in presenti volumine statutorum nec allegare seu allegari permictere ipsorum prioritatem vel posterioritatem (sic) set pro factis et firmatis uno consensu et tempore habeantur  Et si in predictis vel aliquo predictorum et in ipsorum observantia fuerit contrafactum si quidem per Cive (sic) vel comitatinum vel alium quemcunque ultra penas superius declaratas in casibus ubi pena adiecta non est ipse contrafaciens Centum libr. den. pro qualibet vice solvere teneatur potestas vero in duplum dicto conmuni debeat condempnari Judex vero L.ta libr. condempnetur si in predictis fuerit aliqualiter transgressor  Et miles Notarij et alij offitiales in .xxv. libr. pene nomine teneantur absque spe restitutionis in casibus supradictis   Et quod de predictis et quolibet predictorum in casibus occurrendis deinceps possit inquiri procedi et sententias ferri usque ad decem annos ex tunc proxime secuturos non obstante aliquo statuto supra vel infra prosito  Salva et reservata in predictis et quolibet predictorum et etiam infrascriptis dispositione et voluntate Sanctissimi d.ni n.ri pape vel eius vicarij  Et si contra dictum Statutum vel aliquam partem sui factum fuerit per eos vel aliquem ipsorum nullus sit valoris efficacie vel momenti et pro non facto habeatur   Addentes quod dictis potestati et offitialibus in palatio vel extra in quocunque loco civitatis Amelie seu eius districtus non liceat neque debeant commedere neque bibere cum aliquo cive vel Comitatino Amelie seu amelia habitante cuiuscunque gradus qualitatis status et conditionis existat neque ab eis aliqua ensenia osculenta vel poculenta vel quid minimum habere vel recipere possint sub titulo donationis comodati vel mutui vel aliquo alio titulo seu quesito colore pena tam danti quam recipienti .xxv. florenorum auri statim imminente pro quolibet et vice qualibet et in qualibet parte dicti statuti in contrarium factum fuerit   Et quod dictus d.nus potestas non permictat ire per civitatem suum sotium militem sine tribus famulis ad minus ad penam .x. libr. pro qualibet vice   Et nec aliquem ex suis Notarijs seu offitialibus sine uno famulo ad minus ad penam unius floreni auri pro qualibet vice. 

10 - De esercitio Custodie et offitio domini Guardiani.  R.ca.

UT Status pacificus populi et conmunis Amelie perpetuo servetur et malignantibus si qui essent et eorum intentionem parvam consequi valeant ullo modo ne occurri possit de remedijs opportunis volumus et firmamus quod civitas supradicta diligenter custodiatur et gubernetur die et nocte per homines civitatis eiusdem formam et ordinem in scripto videlicet quod d.ni Antiani populi civitatis eiusdem super ipsa custodia sollicitam curam gerant etiam iuxta casus occurrentes mature provideant et disponant quod ipsa custodia per d.num Guardianum qui pro tempore erit sollicite fiat de die et de nocte et tam in civitate quam in comitatu pro ut eis secundum occurrentia videbitur expedire pro quibus autoritate presentium deliberare et providere possint pro ut eis videbitur in premissis absque novis expensis fiendis et ipsorum deliberatio in predictis sine collitione (sic) alterius rei et absque novis expensis valeat et teneat et executioni mandetur per ipsum d.num Guardianum et per omnes offitiales dicti conmunis et in principio cuiuslibet Guardiani dicti Antiani librum custodie de novo faciant per se ipsos vel iam factum refirment hominum et personarum qui de die et de nocte tam ad portas quam ad alia loca ipsam custodiam faciant et facere debeant dummodo pro ipsa custodia pauperes et miserabiles persone gravari non possint personaliter vel ad soldum nec etiam homines divites etatis .lx. Annorum et abinde supra habentes filios unum vel plures qui costodiam faciant personaliter vel ad soldum ac etiam predicta custodia non gravent vel gravari possint de cetero Judices et medici dicte civitatis nec etiam famuli qui cum aliquo morante nisi dicti famuli in catasto conmunis allibrati essent a centum libris supra quo casu ad soldum custodiam facere teneantur . Et ut in exactione dicti soldi conditio oriri non valeat Statuimus et ordinamus quod homines et persone et etiam poderia ad soldum ponenda que remaneant in provisione d.norum Antianorum predictorum gaventur in hac forma videlicet persona vel podere allibratus usque in centum libr. inclusive pro quolibet mense solvat duos soldos den. a Centum libr. usque ad ducentum inclusive tres soldos den. pro quolibet mense a ducentum usque ad quatringentas inclusive quatuor soldos pro quolibet mense ab inde supra quinque soldos den. pro quolibet mense  Addicentes et firmantes quod quilibet alius cui preceptum fuerit custodiam facere teneatur et debeat eam facere fideliter et armatus secundum quod fuerit sibi iniunctum pro quibus inobedientijs conmictendis circha ipsam custodiam d.nus Guardianus possit summarie et de facto a quolibet contrafaciente considerata conditione et qualitate persone et temporis usque in decem soldos inclusive et minus ad voluntatem et dictum d.norum Antianorum penam exigere dummodo excusas legitimas admictat et recipiat et pro sequenti die vel nocte custodiam reficere faciat absque banno de qua excusatione stetur sacramento se excusantis cum dicto unius testis etiam familiaris et domestici pauperes vero et miserabiles persone intelligantur qui non habent libram vel sint infirmi etatis vero predicte .lx. Annorum vel supra qui de ea fidem faciant per eorum proprium Juramentum cum dicto unius testis de credulitate iurantis cocoram (sic) dicto Guardiano   Et insuper qui Notarij et alij euntes per offitia pro ipsa custodia personali non gravantur ut dicto conmune dampnum non afferant decernimus pro honore dictorum euntium quod non obstantibus predictis vel dicta allibrata pro quolibet mense quilibet predictorum euntium per offitia bononenum unum tantum solvere teneantur et pro ipsa custodia aliter gravari nequeant et dictus Guardianus deliberationi et provisioni dictorum dominorum Antianorum obtemporet (sic) et predicta facere et observare teneatur et de nocte et de die dictas custodias et custodes diligenter visitare et regere quotiens opus erit ad penam quinqueginta libr. qualibet vice qua contrafecerit applicandam dicto conmuni et exigendam ab ipso tempore Sindicatus declarantes quod occasione dicte custodie fiende in dicta civitate Amelie habitantes in comitatu cum eorum familijs molestari vel inquietari non possint unus sive plures fuerint per aliquem offitialem dicti conmunis ad predictam penam. 

11 - De offitio et electione dominorum Antianorum

populi Civitatis Amelie  R.ca.

AD laudem et reverentiam omnipotentis dei et beate marie virginis matris eius ac martirum beatorum firmine et Olimpiadis capitum et ducum Civitatis Amelie et totius celestis curie triunfantis et sancte Romane ecclesie et ad fortificationem et conservationem status pacifici et presentis populi Civitatis predicte hac lege Sancimus quod Regimen civitatis amelie et Reformatio Antianorum civitatis predicte qui pro tempore fuerint in ultimis mensibus ultimi brisciali cuiuslibet imbussulationis una cum civibus per eos eligendis ad eorum beneplacitum fiat et fieri debeat   Et quod in multitudine presidentium confusio et contentio oriri solet et ut offitium Antianatus honorificentius regatur in futurum sicut in duabus imbussulatoribus compertum habetur decernimus quod pro quolibet briscialo duraturo pro duobus mensibus Quatuor boni cives Amatores reipublice et presentis pacifici status predicte civitatis describant qui dictum officium Antianatus debeant gubernare et pro eorum victo continuo faciendo in palatio conmunis dicte civitatis eorum residentie et duorum famulorum habeant in dictis duobus mensibus pecunia dicti conmunis florenos triginta ad rationem quinquaginta bon. pro quolibet floreno  Et quatuor libras candelarum cere et quatuor pitictos olei pro usu et mensa dictorum Antianorum et lampadis dicti palatij   Et quod durante tempore eorum offitij ferre non possit aliquod genus panni lane bisce ad penam quatuor florenorum auri de facto auferendorum per potestatem qui pro tempore fuerit finito offitio eorum quam penam solvere teneatur ipse potestas tempore sui Sindicatus si negligens fuerit seu obmisit.  Qui potestas Antiani et cives sic eligendi nullum salarium recipere possint occasione dicte imbussulationis nisi tantum unam cenam valoris duorum florenorum auri.  Et quod Antiani predicti includant in briscialis cere et in quadam cassetta recondendi (sic) apud ecclesiam sancti francisci more solito clausa tribus clavibus quarum una retineatur per potestatem qui pro tempore fuerit altera per Guardianum conventus dicte ecclesie sancti francisci   Et altera per antianos civitatis amelie   Et simili etiam modo una cum d.nis Antianis et simili tempore inbussulentur camerarij generales conmunis amelie pro duobus mensibus pro quolibet Camerario cum salario quatuor flor. ad rationem quinqueginta bon. .i. ("id est"?) baiocchorum pro quolibet floreno pro dictis duobus mensibus et quolibet camerario .  Et consiliarij decem de populo   Et consiliarij triginta consilij generalis dicte civitatis per sex mensibus  Et catasteriijs conmunis predicti pro quatuor mensibus  Et notarij causarum civilium pro duobus mensibus pro ut actenus consuetum extitit.  Addentes quod domini antiani amelie habeant facultatem expendendi et expendere possint pro rebus necessarijs in palatio eorum residentie et pro actamine dicti palatij videlicet quilibet Antianatus duos florenos ad rationem predictam videlicet quinquaginta baioccorum pro quolibet floreno sine aliqua alia deliberatione consilij cerne adunanze vel arrenge aliquo non obstante quod non possint nec debeant quoquo modo aliquo questito colore directe vel indirecte eligere ponere promictere dare vel concedere alicui eorum consanguineo et agnato usque ad secundum gradum aliquod offitium exercitium vel factum publicum vel privatum conmunis et populi civitatis amelie excepto in ambaxiatis que fieri possint  et ambaxiatores eligi cum consiliarijs decem de populo ad penam cuilibet Antiano contrafacientes (sic) vigintiquinque libr. den. statim imminentem.

12 - De offitio decem de populo.  R.ca.

IN super decernimus et firmamus quod pro statu dicte civitatis in Civitate predicta sit et esse debeat offitium seu consilium speciale quod creari debeat forma inferius annotata per d.num potestatem qui pro tempore fuerit in civitate predicta et Antiani populi dicte civitatis tunc in offitio risidentes (sic) et erunt decem Cives et de populo dicte Civitatis ydonei et habiles ad predicta quorum offitium duret et durare debeat per sex menses tantum et eorum electio et nominatio fiat et fieri debeat pro tempore et quando fiunt et creantur ipsi antiani quorum nomina sic electorum scribantur et registrentur et registrari debeant per Cancellarium conmunis predicti et in libris ipsius conmunis ita quod quibuslibet sex mensibus nomina decem virorum predictorum publicentur et declarentur ad ipsius offictium in consilio generali et eorum offitium Jurent coram d.no potestate et Antianis predictis ita quod eorum Juramento appareat manu dicti cancellarij qui quidem decem seu ipsorum consilium quod speciale vocatur sint et (agg. sopra) esse possint et debeant in consilio generali ad providendum super negotijs dicti conmunis  Et una cum dictis d.nis Antianis et ipsi Antiani cum eis de pecunia conmunis predicti in casu necessario vel utili mense quolibet unum florenum auri simul et semel particulariter et divisim ut casus occurrerit et eis videbitur et placebit expendere possint  Et quia pro ipso offitio exercendo plurimum adgravantur pro ipsorum remuneratione Statuimus quod durante tempore eorum offitj antedicti sint et esse debeant exenti a custodia tantum et ipsius onere in civitate predicta. 

13 - De modo servando in Ambaxiatoribus transmictendis.  Rubrica.

AD removendum errorem de cordibus aliquorum ut ambaxiata fiat secundum quod fuerint iniuncta . Statuimus et firmamus quod quilibet ambaxiator transmictendus deinceps ad d.num nostrum et quemcunque alium cum aliqua ambaxiata conmunis et pro negotijs conmunis predicti teneatur et debeat portare in scriptis sigillatis cum sigillo conmunis articulos sue ambaxiate unum vel plures et aliter vel alio modo ipsam ambaxiatam facere non possit nec debeat ad penam quinqueginta libr. pro quolibet ambaxiatore contrafaciente et d.ni Antiani populi si ipsum ambaxiatorem transmicteret dicta forma non servata condempnetur pro qualibet vice in centum libr. de quibus nulla remissio fiat eis. Addentes quod creatio dictorum ambaxiatorum et eorum electio et nominatio fit et fieri debeat per d.nos antianos populi et per (agg. sopra) consilium decem nisi quando necessitas urgeret subito providendi de electione predicta quo casu ipsi ambaxiatores sic destinandi nominentur et eligantur per d.nos antianos qui pro tempore erunt  Et talis electio valeat et teneat aliquo non obstante  Et quod Camerarius conmunis amelie de pecunia conmunis predicti cum licentia et apodissa d.norm Antianorum et sigillo parvo conmunis inpressa possit et valeat absque aliqua alia deliberatione vel provisione solvere ipsis Ambaxiatoribus secundum ordinem et formam infrascriptam videlicet pro quolibet die ambaxiatori equestri quando pernoctaverit extra civitatem ratione ambaxiate predicte sibi iniuncte tres libr. den. pro quolibet equite quando non pernoctaverit duas libras cum dimidia et non ultra. Declarantes etiam quod si quis dictorum ambaxiatorum aliud inpetrarent quam facta conmunis penam incurrat C.o flor. auri et privatione omnium offitiorum conmunis predicti.

14 - De Juramento dominorum Antianorum populi

Civitatis Amelie  R.ca.

UT remota fraus Antianatus offitium recipiat in clementum (per "incrementum") Ordinamus quod domini Antiani populi civitatis Amelie tacto libro iurent ad sancta dei evangelia facere custodire tempore eorum offitij castra Jurisdictionis et districti dicte civitatis et loca religiosa secundum quod eis melius videbitur pro conmuni servare ac salvare in utilitatem et servitium dicte civitatis si invenerint aliqua loca seu personam remotam a servitio conmunis amelie et Jurisdictionis ea seu eas procurabunt reducere et manutenere ad mandata et servitia dicte civitatis toto eorum posse et facere custodire stratas dicte civitatis et eius districus expensis conmunis predicti et quod dabunt opus et operam quod presentia statuta inviolabiliter observent et omnia ordinamenta facta et fienda per consilium generale sine aliqua diminutione observabunt et observari facient incorrupta  Et quod omnes quos invenerint Jurasse exequentium populi defendent et manutenebunt omni eorum posse et quod non erunt in consensu et loco quod aliquis Juratorum de dicto populo de persona seu rebus contra iustitia quicumque perdant et quotiens ab eis consilium petitum fuerit dabunt quod melius et utilius eis videbitur pro utilitate et bono statu civitatis predicte et eius districtus  Et quod credentias eis inpositas tenebunt  Et hec omnia et singula iurabunt actendere et observare bona fide et sine fraude facere et gerere si deus ipsos adiuvet ad sancta dei evangelia sub pena etiam cuilibet contrafacienti .xx. libr. den. prorsum Jminentur (sic) et vice qualibet. 

15 - Quod domini Antiani populi teneantur defendere

et manutenere Jurisdictionem Conmunis Amelie.  Rubrica.

PResentis legis firmamus edicto quod d.ni antiani populi civitatis amelie teneantur et debeant eorum offitium antianatus toto tempore eorum offitij facere et exercere sine negligentia quod est tale videlicet manutenere et facere offitium d.ni potestatis et omnium offitialium civitatis amelie et etiam manutenere custodire defendere augere et salvare omnia et singula iura et Jurisditiones conmuni et populi civitatis amelie et districtus et ipsam civitatem et  districtum res avere pecunias et bona conmunis civitatis predicte et in quantum poterint quamlibet personam specialem in suo iure et esse contra omnes et singulos rebelles et exbanditos civitatis eiusdem et cum voluntate et consensu d.ni potestatis qui pro tempore fuerit ibidem congregare (corretto) et congregari facere ubicumque et quandocumque et quocumque tempore ad sonum campane vel alio modo omnem adunantiam publicam vel privatam omnemque arrengam vel parlamentum et omne consilium et in ipsis vel eorum altero ordinare Sindicum seu sindicos pro utilitate dicti conmunis etiam si potestas predictus presens non esset vel esse nollet et etiam tempore quo vacaret offitium dicti potestatis in civitate predicta vel eius locumtenentis vel etiam si dictus potestas consentire nollet eisdem possint et valeant per se  ipsos facere omnia supradicta ita quod ordinata et facta in predictis arrenga consilijs vel parlamento vel eorum altero si congregatis cum voluntate dicti potestatis vel Rectoris pro ecclesia vel eo absente et ignorante ubi vacaret eius offitium supradictum vel consentire nollet eisdem ut dictum est valeant et teneant ac si dicta congregatio cum presentia dicti potestatis facta foret  Et teneantur et debeant se interponere ipsi d.ni antiani cum dicto d.no potestate ut ipse d.nus potestas benigne et paterne tractet cives et yncolas et comitatinos civitatis eiusdem ita quod passim et indistincte contra eos ad tormenta vel carcerationem non procedat set cum temperantia et causa legitima procedente et ipse d.nus potestas et offitialis eius ab ipsa tormentatione et carceratione de facto et sine causa abstineant et abstinere debeant   Et ad tormenta nullum ponant vel ponere possint seu aliqualiter tormentare sine licentia d.norum Antianorum nisi in casibus sibi a Jure et statuto permissis nec etiam absque causa aliquem carcerare possint nec in cippis mictere maxime curie (per "civem"?) ameliensem si dare voluerit fideiussorem de non discedendo de palatio conmunis predicti ad mandatum suum nisi causa detentionis esset talis que requireret ipsam incarcerationem quo casu cum fideiussore relapsari non possit  Et si dictus d.nus potestas in predictis tansgressor extiterit et contra faciens in predictis vel in aliqua parte dicti statuti tempore sui Sindicatus pro quolibet tormentato contra dictam formam condempnetur et puniatur ipso facto conmuni amelie in quinqueginta florenis auri et qualibet vice sine diminutione aliqua et pro quolibet carcerato in duodecim florenis auri absque diminutione dicto conmuni solvendis ipso facto. 

16 - Quod domini Antiani non permictant quod pecunia

conmunis expendatur contra formam statuti  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod domini Antiani populi civitatis amelie non permictant nec consentiant pecuniam aliquam seu rem aliquam dicti conmunis dari seu expendi per Camerarium conmunis seu per aliquam quamcumque personam contra formam Statuti dicte civitatis et si permicterent aut consentirent vel contrafecerint toto tempore eorum offitij debeant contrafacientes consentientes de ipsorum proprio tantam quantitatem solvere dicto conmuni quanta esset in summa pecunie expensa contra formam statuti.

17 - Quod domini Antiani populi sint exempti 

ab omni onere personali.  Rubrica.

STatuimus quod antiani populi civitatis amelie tempore quo offitium administrant in Civitate predicta ab omni onere personali sint exempti dum tamen datia et onera patrimonialia subeant pro ut alij cives etiam tempote supradicto  Et ipso tempore arma quecunque deferre possint sine pena et banno statuto aliquo non obstante  Et quod in dicto tempore eorum offitij nec in civilibus nec in criminalibus possint conveniri nec aliquos convenire Nec etiam intrare possint hostium palatij in sale magne residentie d.ni potestatis toto tempore eorum offitij nisi essent omnes antiani predicti simul pena cuilibet ipsorum contrafacienti .x. libr. ipso facto imminente. 

18 - Quod domini Antiani populi possint pulsari

facere Campanam Conmunis. R.ca

STatuimus et ordinamus quod d.ni antiani populi civitatis amelie predicte pro utilitate conmunis et casibus occurrendis et custodia civitatis possint et valeant pulsari facere campanam conmunis ad consilium vel adrengam (sic) et pro quacumque causa voluerint probabili vel necessaria aliquo non obstante.

19 - Quod domini Antiani teneantur facere 

custodire Campanile.  Rubrica.

ITem statuimus quod d.ni antiani populi dicte civitatis possint et valenat teneantur et debeant custodiri facere campanile conmunis et potestas civitatis amelie expensis conmunis predicti et custodes pro eisdem eligere et nominare et salarium condecens eis deputare et ordinare de pecunia dicti conmunis quod salarium ex ipsa deputatione absque aliqua deliberatione solvi possit et debeat custodibus predictis per Camerarium dicti conmunis pro tempore existentem secundum apodissam dictorum antianorum contrario aliquo non obstante.

XX - Quod quicunque habuerit vel receperit dampnum

pro Conmune sibi emendetur.  Rubrica.

ORdinamus et statuimus quod si quis antianus seu Juratus de populo seu aliquis alius offitialis ambaxiator vel consiliarius habuerit seu substinuerit aliquod dampnum pro facto conmunis illud dampnum sibi emendetur de pecunia conmunis predicti sine strepitu et figura Judicij si ipsum dampnum substinuerit occasione sui offitij et non conmiserit dolum culpam vel negligentiam.

XXI - Quod domini Antiani possint proponere 

utilia pro Conmuni.  Rubrica.

ITem statuimus quod domini Antiani populi teneantur dicere et proponere coram potestate et eius offitialibus omnia que eis videbitur fore utilia pro conmuni et pro facto cuiuscumque specialis persone   Et potestas et eius offitiales ipsos antianos audire teneant benigne et propositas intelligere et ipsos d.nos Antianos non possit condempnare nec aliquod gravamen eis vel alicui ipsorum inferre dictis de causis et si contrafecerit perdat de suo salario nomine pene .xxv. libr. den. in fine sui regimini. 

XXIJ - Quod domini Antiani debeant assignare Camerario Conmunis 

quicquid ad manus ipsarum(sic) pervenerit. Rubrica.

ORdinamus et statuimus quod antiani populi et quilibet ipsorum teneantur restituere Camerario conmunis et facere scribi in quaternis de introitibus conmunis quicquid advenerit ad manus ipsorum occasione eorum offitij  Et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in quinquaginta libr. et nichilominus quod receperit conmuni predicto restituere teneatur.

XXIIJ - De electione custodum Celatorum  R.ca

NEc mallefitia absconse conmissa remaneant inpunita Statuimus et Ordinamus quod per d.nos antianos populi in principio eorum regiminis ad requisitionem d.ni potestatis quam omni modo facere teneatur ad penam quinquaginta libr. eligantur custodes celati in civitate et comitatu amelie qui sint duo pro qualibet contrata amelie quorum offitium duret per sex menses et non ultra qui custodes sic electi Jurent et promictant denunptiare et accusare omnes et singulos ludentes ad ludum vetitum ex forma statutorum seu deum et sanctos blasfemantes quoquo modo seu statum pacificum dicte civitatis in civitate amelie vel eius districtu et omnes et singulos facientes et vendentes carnes contra formam statutorum et molendinarios et fornarios in aliquo delinquentes contra dictorum statutorum formam et omnes et singulos conmictentes quecunque delicta excessos seu mallefitia dicto vel facto quorum custodum electorum nomen debeat in credentia retinere et eorum dicto et relationi seu denunptiationi stari et credi debeat dummodo omnia supradicta legitime probentur per duos testes fidedignos et si denunptiare obmiserint quod ad eundem penam teneatur ipso Jure  et antiani condempnentur si predicta neglexerint facere in decem libr. pro quolibet finito eorum offitio.

24 - De Jnventario faciendo Jurium Conmunis.  Rubrica.

AD hoc ut iura conmunis civitatis amelie sint manifesta et nota debentibus et volentibus ipsa iura procurare et ad utilitatem conmunis producere  Statuimus et ordinamus quod de iuribus omnibus civitatis predicte et de scripturis fiat quodam Jnventarium et ponatur in fine presentis voluminis et unum aliud inventarium de eisdem que sint similia et ponatur in sacrastia (sic) fratrum minorum de amelia apud guardianum dictorum fratrum .  Et si contigerit quod aliqua plura iura seu iurisdictiones et scripture alique haberentur et supervenirent que spectarent ad dictum conmunem quod per dictos antianos scribi fiant in dictis inventarijs ad penam centum sold. den.  Et quod dicta iura originalia seu que sunt vel essent in cartis publicis seu apodissis sint et esse debeant in quodam archivio et ponatur dictum archivium in ecclesia Sancte firmine et dicta iura non possint legi et dictum archivium aperiri sine presentia duorum ex numero antianorum cancellarij et duorum dominorum canonicorum dicte ecclesie Et si secus fieret quod illi qui dicta iura inspicerent seu dictum archivium aperirent puniatur quilibet contrafaciens in quingentis libr. den.  Et dictum archivium firmari debeat cum duobus serraminibus cum duabus clavibus quarum una retineatur per Sacrestanum dicte ecclesie et alia per dominos Antianos predictos.  

25 - De proponendo unde veniat pecunia in Conmuni 

quando preponitur (sic) de expensis.  Rubrica.

ITem statuimus et ordinamus quod d.ni Antiani et eorum decem teneantur et debeant quando proponetur super aliqua expensa seu donatione fienda per conmune amelie de pecunia ipsius conmunis ultra expensas ordinatas per Statuta civitatis proponere seu proponi facere unde quo modo et qualiter veniat pecunia in conmunis (la "s" cancellata) pro talibus expensis faciendis una cum dicta proposita et si non deliberaretur solutio talis debiti seu donationis quod talis deliberatio sive reformatio sit vana et nullius valoris.

26 - Quod domini Antiani possint eligere

Centum Juratos de populo.  Rubrica.

ITem statuimus et ordinamus quod per d.nos antianos populi possint eligi centum Jurati de populo et pauciores secundum eorum voluntatem ad exequendum eorum mandata qui urare debeant eisdem antianis in omnibus obedire ad penam centum soldorum pro quolibet.

27 - De offitio Notariorum super Catastis Jnfernis.  Rubrica.

STatuimus et ordinamus quod electio trium notariorum qui debent esse super catastis et libri Jnfernatis dicte civitatis fiat et fieri debeat per imbussulationem ut actenus consuetum extitit quorum offitium duret per quatuor menses qui notarij sic deputati Jurent et iurare debeant in manibus cancellarij dicti conmunis corporaliter tactis scripturis eorum offitium per dictum tempus quatuor mensium facere gerere et exercere bona fide et sine fraude ad penam decem libr. pro quolibet ipsorum dum tamen quod sint et esse debeant etatis viginti annorum ad minus. Et teneantur et debeant ac possint accipere pro quolibet pectio terre elevando et ponendo in dictis catastis unum bol. pro qualibet parte et non ultra. Et quod non possint in levando (vel) ponendo diminuere libram dictorum catastorum ad penam L.ta libr. den. et quod nullus dictorum Notariorum possit vel debeat ponere vel elevare aliquam possessionem alicui civi comitatino vel forensi nisi fuerint presentes partes vel saltim una partium presens et altera citata et id quod per aliquem dictorum notariorum scriptum fuerit modo predicto valeat et teneat et si contigerit fieri aliqua nova libra alicuique dicti notarij teneatur ea scribere in catastis conmunis pro eorum labore tantundem recipere possint pro quolibet pectio terre et a qualibet parte ut supra expressum est et non ultra ad penam .x. libr. den.  Et quod nullus audeat vel presummat in elevando vel ponendo minuere libram conmunis amelie in dampnum dicti conmunis vel alicui ipsarum librarum scribere seu ponere qui non esset subiectus Jurisdictioni conmunis amelie vel quoquo modo recusaret vel obmicteret solvere datia imposita vel imponenda in conmuni predicto nisi dictus talis cui imponi deberet et scribi dicta libra ante omnia prestiterit et dederit ydoneos fideiussores de amelia super solutione dativarum et onerum imponendorum eisdem vel dictis terris de qua fideiussione debeat apparere manu notarij scribentis in dicto catasto et tempore (agg. sopra) impositionis dicte libre et notarius qui contrafecerit vel neglesserit (sic) predicta servare pena incurrat decem libr. den. pro qualibet vice et conmuni dampnum resarciat quod incurreret ex negligentia supradicta. Et dicti Notarij sint conservatores dictorum catastorum et librorum dativarum infernatarum dicti conmunis de quibus libris et Jnfernis predictis debeant extrahere omnes et singulos homines et personas debentes aliquid solvere in conmuni et operam dare cum officialibus d.ni potestatis quod solvant omni cavillatione regetta (sic) et solventes cassare et ab ipsis debentis aliquid solvere ut dictum est possint et valeant recipere et pro eorum labore habere quod ascendat ad summam quarte partis eius quod in conmuni predicto solvere teneantur ex dativis infernatis predictis  Et teneantur et debeant cum salarijs consuetis scribere et extrahere pro conmuni libros et extractus quoscunque dativarum eorum tempore imponendarum   Et si aliquis error reperiretur in libra alicuius vel in dictis infernis seu extractibus predictis seu etiam aliquis vel aliqua que ad solutionem aliquam non tenentur et esset evidens et manifestum que evidentia d.nis Antianis doceatur et ipsa visa ac cognita dicti notarij errores predictos de mandato et voluntate dictorum antianorum qui pro tempore fuerint corrigere cassare et emendare possint et debeant et ipsis addere vel minuere quod Antianis predictis videbitur iustum fore et veritatis esse dummodo in dicta correctione appareat nomen notarij sic corrigentis Annus mensis et dies ac nomina dictorum antianorum vel saltim nomen confalonerij tantum de quorum mandato fit correctio seu adictio vel diminutio predicta que correctio adictio vel diminutio valeat et teneat et fieri possit servata dicta forma et aliter facta vel scripta non valeat ipso iure. Jnsuper ad oviandum fraudibus Statuimus et firmamus quod ipsi Notarij nullum pectium terre alicui in suo catasto scribere possint vel in ipso catasto ponere nisi ille ad cuius petitionem fieret dicta scriptura primo Juret ad sancta dei evangelia corporaliter tactis scripturis quod ipsum petium terre spectat et pertinet ad eum in cuius libra ponitur et quod dicta positio non fit in fraudem conmunis et aliter vel alio modo dicti Notarij ipsum pectium terre unum vel plura ad petitionem alicuius in dicto catasto scribere non possint ad penam decem libr. pro quolibet eorundem et qualibet vice. 

28 - Quod quilibet teneatur acceptare offitium sibi datum  Rubrica

STatuimus quod cuicunque datum fuerit offitium antianatus populi vel aliquod aliud offitium recipere teneatur et si aliquis offitium sibi datum per conmune amelie recusaverit recusans puniatur in Centum soldis den. nisi iustam causam habuerit  Et predicti antiani non possint refirmari per consilium vel ordinamentum et qui arrengaverit quod ipsi refirmentur solvat Camerario conmunis pene nomine centum sold. den. Et si ipsi Antiani proponerent seu proposita facerent de refirmatione eorum eandem penam solvere teneantur. Addentes quod dictus recusans gerere vel acceptare offitium supradictum post solutum (sic) dicte pene ad acceptationem ipsius officij urgeri cogi vel compelli non possit per aliquem offitialem conmunis ad penam centum libr. exigendam a quolibet offitiali contrafaciente in predictis tempore Sindicatus.

29 - De non rebandiendo aliquem exbanditum.  Rubrica.

STatuimus et firmamus quod nullus antianus vel aliquis alius offitialis civitatis amelie directe vel per oblicuum audeat quod aliquis processus condempnatio vel exbandimentum in mallefitijs differatur vel suspendatur vel quod solutio condempnationis vel exbandimenti differatur vel suspendatur ad tempus vel in perpetuum in totum vel in partem vel quod detur vel concedatur licentia alicui exbandito vel quod stet vel reintret vel etiam moretur in civitate amelie vel eius districtu vel de predictis vel aliquo predictorum proposita facere vel facienti consentire   Et si quis vero ex predictis Antianis vel offitialibus contrafaceret in predictis vel aliquo predictorum vel si aliquis arrengaverit vel consulerit contra predictam formam solvat pro banno conmuni amelie centum libr. den. Et depingatur in palatio conmunis infra quintum diem postquam contra predicta vel aliquid predictorum fecerit in evidenti locho ut alijs transeat in exemplum  Et nichilominus talem in predictis contrafacientem quilibet possit offendere sine pena in persona et rebus salvo quod quando precederetur de novo per curiam civitatis amelie contra aliquem exbanditum contra quem procederetur voluerit comparere et se excusare a dicto processu quod tunc teneatur eidem licentiam dare duorum dierum et non plures infra quos possit se excusare. 

30 - Quod domini Antiani debeant singulis quindecim diebus

 rationem facere de Jntroitibus et expensis Conmunis.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod per d.nos antianos qui pro tempore erunt singulis quindecim diebus fiat ratio de omnibus et singulis introitibus et expensis dicti conmunis  Et summam ipsarum in scriptis reduci facere per cancellarium conmunis et ipsas in fine cuiuslibet mensis legi facere in consilio generali particulariter et distincte quando fieret ad penam decem libr. pro quolibet ipsorum exigendam ab eis de facto sine Sententia ferenda.

31 - Quod nullus Antianus possit ire Inambaxiatorem (sic).

Rubrica.

ITem statuimus quod nullus antianus possit eligi ambaxiator quod vadat ad aliquem locum pro ambaxiatore extra districtum Civitatis amelie nisi deliberatum fuerit per antianos et decem de populo vel per maiorem partem ipsorum  Et si aliquis antianus iret contra dictam formam in aliqua ambaxiata puniatur vice qualibet in decem libr. den. ab eo de facto exigendis per potestatem dicti conmunis non obstante aliquo statuto quod (agg. sopra) prohiberetur potestati procedere contra aliquem Antianum  Et quod dictus antianus pro dicta ambaxiata nullum salarium habeat a conmuni et si Camerarius sibi solverit solvat de suo proprio  Et quod n (superfluo) nullus antianus dum esset in offitio antianatus audeat vel presummat recipe (sic) aliquam Simoniam ad penam quinqueginta libr. den. 

32 - De electione duorum Sindicorum Conmunis.  Rubrica.

ANtiani populi et cancellarius conmunis teneantur et debeant vinculo iuramenti et ad penam .xx. libr. mox auferendam eis per potestatem si contra fecerint fieri facere et eligi in consilio generali dicte civitatis duos Sindicos generales quorum offitium duret spatio sex mensium qui Sindici teneantur et debeant iurare ad sancta dei evangelia scripturis tactis interesse saltim unus ex eis singulis consilijs populi et conmunis dicte civitatis et in eisdem consilijs protestari potestati et antianis qui tunc erunt  quod ipsi non permictant fieri nec faciant aliquam propositam que esset vel esse posset in preiudicium conmunis vel ipsi conmuni dampnosa vel que esset contra formam statutorum dicte civitatis  Teneantur etiam similem protestationem facere consiliarijs existentibus in dicto consilio quod nullus consulat super predicta proposita contra formam dictorum statutorum et si contra dictam formam aliquid proponaretur vel consularetur facta dicta protestatione quod dicta proposita seu quod consultum esset non valeat ipso jure  Quam protestationem Cancellarius dicti conmunis teneatur et debeat ante propositam si antefieret scribere in libro reformationum autentico vinculo iuramenti et ad penam decem libr. de suo salario auferendam possint etiam et debeant dicti Sindici nomine dicti conmunis conveniri ab omnibus volentibus aliquid petere conmuni predicto et ipsi Sindici et quilibet ipsorum possint convenire quemcunque debitorem debentem aliquid dicto conmuni et totum processum facere cum eis tam in agendo quam in defendendo coram Judice d.ni potestatis ad civilia deputato vel coram quocunque alio iudice vel offitiale et servetur ordo Judiciarius inter ipsos pro ut servatur inter alias privatas personas   Et si dicti Sindici in eorum administratione commiserint dolum vel fraudem teneantur ad interesse conmuni predicto  Addicientes quod si contingeret Rectorem patrimonij vel legatum d.ni n.ri pape rescribere mandare vel rogare d.nos antianos amelie quod possint et debeant recipere aliquas supplicationes et ponere ad partitum in consilio vel gratias facere contra formam statutorum vel ordinamentorum et reformationum conmunis predicti quod dicti d.ni Antiani antequam recipiant dictas supplicationes vel ad partitum mictant teneantur et debeant rescribere ad dictum dominum legatum seu Rectorem pro parte conmunis ad replicandum contra expensis predicta impetrantes pena cuilibet Antiano contrafacienti .x. libr. illico imminente  Et quod d.nus potestas qui pro tempore fuerit teneatur et debeat executionem facere et fieri facere contra impetrantes predicta si dictas expensas solvere recusaverint ad penam predictam. 

33 - De non Constringendo dominos Antianos Cancellarium

vel Camerarium durante tempore eorum offitij .(Manca "R.ca")

STatuimus et ordinamus quod potestas civitatis amelie vel eius offitialis vel aliquis alter offitialis cuiuscunque conditionis existat non possit nec debeat constringere aliqua causa vel occasione aliquem astantem in offitio antianatus personaliter vel realiter toto tempore sue potestarie nec Camerarium Nec Notarium cancellarie existentem in offitio tempore sue potestarie nec ipsos expellere extra terras nec possit procedere contra eos occasione alicuius mallefitij per eos commissi nec condempnare exceptis homicidio raptu mulierum rapina adulterio incendio et falzitate (sic) in quibus casibus contra eos procedi possit ac si non esset (sic) in offitio constituti  Sed si aliquis dictorum antianorum notarius Cancellarie vel camerarius commiserit aliquod mallefitium exceptis mallefitijs predictis debeant puniri et condempnari per primum potestatem venturum et non per eum potestatem cuius tempore dicti Antianus Notarius vel Camerarius aliquod mallefitium conmisit ultra casus superius nominatos. Et si potestas contrafecerit solvat de suo salario comuni (sic) amelie quinqueginta libr. den. Et ex nunc non habeatur pro potestate et nullus teneatur ei obedire  Et quando placuerit Antianis et decem de populo vel maiori parti ipsorum ad d.num nostrum d.num Summum pontificem vel ad eius vicarium vel legatum intiment quod mictant novum potestatem  Jnsuper volumus et firmamus quod nullus offitialis seu notarius civitatis amelie cuiuscunque status et conditionis existat possit vel debeat confinare vel extra terram expellere aliquem civem vel comitatinum dicte civitatis quacumque de causa ad penam centum libr. de suo salario et vinculo Juramenti   Sed si quis Civis vel comitatinus repertus fuerit commississe (sic) aliquem excessum debeat puniri et condempnari secundum formam statutorum de tali mallefitio loquentium. 

34 - Quod potestas et sui offitiales non possint aliquid

recipere pro custodia alicuius detempti.  Rubrica.

POtestas Judex Miles Notarius vel familiares ipsius non possint nec debeant petere exigere vel habere aliqua ratione vel causa ab aliqua persona pro detentione custodia sive alicuius ductione persone aliquid seu aliquem denarium ad penam quinqueginta libr. den. quam penam procurent antiani accipere pro conmuni a contrafaciente in predictis  Et quod predicti potestas Judex Notarius Miles vel familiares et quilibet ipsorum ad petitionem cuiuscunque petentis debeat capere et detinere pro executione facienda in civilibus causis omnem personam obligatam dicto petenti in aliqua re vel pecunie quantitate  Et si in predictis vel aliquo predictorum fuerint negligentes perdant de eorum salario pro quolibet et vice qualibet decem libr. den. et teneantur ad interesse partis petentis   Et predicti potestas et offitiales non possint nec debeant alicui detento cibum vel potum ad penam predictam denegare. 

35 - De balistis dimictendis per potestatem

in Conmuni.  Rubrica.

POtestas civitatis amelie qui nunc est et pro tempore erit teneatur et debeat singulis sex mensibus in fine sui regiminis dimictere et dare Camerario conmunis amelie seu cultori ad predicta deputato pro ipso conmuni recipienti quatuor florenos auri de quibus emi debeant due baliste pro conmuni predicto et necessitatibus eiusdem ad penam dupli ipso facto imminentem. 

36 - De expellendo per potestatem omnes furiosos.

Rubrica.

POtestas civitatis amelie teneatur et debeat expellere omnes furiosos de dicta civitate ad penam quinqueginta libr. de suo salario ipso facto auferendam  Salvo quod si consanguinei ipsius furiosi vellent ipsum in suis domibus retinere in modum quod nulli noceat quod tunc non expellatur alio quin expellantur ut dictum est  Et portanarij Januarum non permictant ipsos vel ipsum civitatis ullatenus reintrare sub dicta pena illico (agg. sopra) Conmictenda. 

37 - De Capiendo filium ad petitionem patris. Rubrica.

POtestas et quilibet alius offitialis civitatis amelie teneatur et debeat ad petitionem patris capere ducere detinere et mictere filium eius in campanile paglactia ferris et cippis quotiens a patre fuerit requisitus ad penam decem libr. 

38 - De Cantonibus et morellis hostiorum 

de guastandis (sic).  Rubrica.

CAntones de angulis et morellis hostiorum non possint rumpi nec tegule deguastari per familiam potestatis vel castaldos vel aliquem alium sub pena viginti librarum den.  Et predicta faciat potestas suis offitialibus nota ad penam centum sold. 

39 - De Constringendo per potestatem debitorem 

alicuius exbanditi.  R.ca.

SJ aliquis de civitate amelie et eius districtus fuerit condempnatus conmuni amelie sive eius bona fuerint confiscata vel annotata conmuni occasione alicuius mallefitij vel excessus per curiam et talis condempnatus habuerit aliquos vel aliquem debitorem seu fideiussorem seu aliquem obligatum sibi aliquo modo vel causa potestas vel qui vis (sic) alius offitialis dicte civitatis a talibus debitoribus et eorum fideiussore talis condempnati de facto sine aliquo processu vel Sententia teneatur exigere pro conmuni et cum effectu ad manus Camerarij facere devenire et in utilitatem conmunis converti dummodo fiat primo discussio contra principalem  2° contra fideiussorem 3° contra nomina debitorum  Et si executio Sententiarum condempnationum et exbandimentorum facta non fuerit cum effectu quod in Sindicatu computentur ipso facto in salario potestatis et sui Judicis et tanto minus recipiant de suo salario et si non sufficeret quod ad supplimentum condempnentur ipso facto per Sindicatorem eorum  Addicientes quod constito de solutione huiusmodi ponatur fideiussor per potestatem et eius curiam de facto in vera possessione et dominio bonorum condempnati pro quarto minus eius quod ipsa bona extimata fuerint per extimatores positos unum per ipsum fideiussorem et alium per d.nos antianos populi.  Et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris.

40 - Quod Notarij potestatis debeant scribere omnes

Condempnationes in cartis pecudinis et exemplare

in carti bambacinis.  R.ca

NOtarij potestatis civitatis amelie teneantur et debeant omnes et singulas condempnationes et Sententias per eos ferendas in consilio generali scribere et exemplare in quodam quaterno cartarum bambacinarum antequam ipsum consilium congregetur (la seconda "e" posta sopra la errata "a") et ipse Sententie legantur ita quod concordentur sententie scripte in originali in cartis pecudinis cum ipsis scriptis et exemplatis (da "in" a exemplatis" aggiunto sopra) in cartis bambacinis et posti modum latis in ipsis Sententijs originale videlicet scriptum in cartis pecudinis remaneat penes dictum cancellarium et dictum exemplum penes ipsos notarios et excutiant et solvi faciant ipsas condempnationes infra spatium in statuto contentum  Et solventes tales condempnationes per ipsos Notarios Cancellentur de dicto libro cartarum bambacinarum habita apodissa solutionis et per dictum Cancellarium facta dicta solutione condempnationis secundum formam statutorum cancellentur.  Et predicta fieri debeant per dictos Notarios et Cancellarium ad penam decem libr. pro quolibet ipsorum. 

41 - De electione Cancellarij Conmunis Amelie. Rubrica.

STatuimus et ordinamus (la "in" scritta sopra) quod Cancellarius civitatis amelie una cum consiliarijs et consilio eligatur et eligi debeat per d.nos antianos civitatis amelie (st. 1560 aggiunge: "una cum consiliarijs de consilio") decem (st. 1560 agginge: "bonorum virorum") de populo pro tempore existentes et habeat et habere debeat dictus Cancellarius pro eius salario tres florenos ad rationem quinqueginta bon. pro quolibet floreno mense singulo que electio fiat et fieri debeat de semestri in semestre. 

42 - De offitio Cancellarij Conmunis Civitatis Amelie. 

(manca "R.ca")

STatuimus et firmamus quod Notarius Cancellarie conmunis et populi civitatis amelie in principio sui offitij Juret et promictat alteri notario ipsam promissionem et Juramentum scribenti et stipulanti nomine et vice conmunis amelie sollicite legaliter et prudenter suum offitium quod duret ut in precedenti capitulo expressum est incipiendum die Juramenti ipsius exercere et facere inviolabiliter  quod offitium tale est videlicet continue tempore sui offitij in Civitate amelie moram trahere et scribere omnes introytus et expensas dicti conmunis que de mandato et licentia d.norum antianorum fierent et non scribere expensas et ea que contra formam statuti quoquo modo fierent  Et scribere in nullo adito (sic) vel obmisso omnes et singulas propositas et deliberationes antequam consilium congregetur et non post per antianos et decem provisas et confirmatas   Et dicta partita consilia et reformationes cuiuscumque consilij adunantie vel arrenge et ordinamenta et provisiones deliberationes de licentia et voluntate predictorum d.norum antianorum vel que per ipsos fierent ad bussulas et palluctas ita tamen quod ipse notarius legat ante omnia partitum arrengantium et consulentium et illud mictat ad partitum et de ipso lecto fiat partitum pro ut voluerint et consulerint antiani et non aliud et credentias sibi impositas tenere donec fuerit publicum et scribere et registrare omnes licteras conmunis predicti vel alia cuiuscumque generis instrumenta et omnia alia pro conmuni necessaria tam in prima quam in secunda scriptura ita quod nemo de ipsis scripturis causam habeat aliquid facere et salarium a dicto conmuni recipiat inde nullum Et omnium offitialium dicte civitatis intrinsecorum electiones Juramenta et provisiones que fierent et etiam nomina condempnatorum cum quantitate condempnationum et causis petere et recipere ipsis in consilio latis et de hijs facere unum librum et scribere solutionem cuiuscumque condempnationis et a quo et cui camerario fieret tam in libro introhituum dicti conmunis quam in margine carte condempnationis eiusdem et ipsas condempnationes postquam ad plenum satisfactum fuerit tam conmuni quam parti si ad partem de ea aliquid pertineret vel pro eo in aliquo esset lata cancellare et de cancellatura huiusmodi et solutione suo proprio signo et nominis expressione facere mentionem et scribere et assignare cuicumque notario civitatis predicte acta sua ad copiandum illi cuius merito interesset et omnia et singula supradicta et etiam quecumque alia et eorum quodlibet facere et esercere secundum formam statutorum factorum et fiendorum civitatis predicte et servare in quantum sua intereat observandum et alijs saltim omni die lune cum instantia ad memoriam deducere omnia et singula statuta et ordinamenta huiusmodi et de ipsa qualibet recordatione breviter de sua manu expressam facere mentionem et librum facere spetialem de ambaxiatoribus nunptijs operarijs et magistris et quibuscunque personis expresse ad soldum conmunis mictendis vel conducendis tam die quo iverint vel steterint quam die quo redierint et ad quam horam et quod fuit ipsum soldum et etiam pro quot diebus et cum quot equis et famulis fuerint ad huiusmodi ordinationem ita quod de tempore numero die et quantitate nulla valeat aliquibus dubitatio vel secretum exoriri et de posito (sic) suo offitio de gestis et administrationibus sui offitij reddere plenariam rationem cum integre actorum vel librorum vel illorum omnium debendorum restitutionem et solutionem infra tres dies post depositionem sui offitij coram Sindicatoribus ad Sindicandum eum deputandis per antianos populi qui Sindici plenam potestatem habeant in dicto sindicatu et circa ipsum cognoscendi expediendi condempnandi et adslvendi (sic) pro ut eis videbitur iuridicum  Et infra tempus predictum legere debeat dictus Cancellarius nomina consiliariorum in consilio quando consilia fiunt et quod dictus Cancellarius debeat omnia et singula supradicta plenarie adimplere et observare sub pena et ad penam vigintiquinque libr. den.  Teneatur etiam dictus Cancellarius omnes et singulos condempnatos eorum condempnationes solventes cancellare sine aliquo salario vel mercede sitque contentus suo a principio ordinato salario et plus directe vel per oblicuum petere non possit vel recipere quoquo modo.  Et si secus fieret puniatur ut dictum est et sufficiat probatio contra eum per sacramentum denunptiantis cum uno teste fidedigno. 

43 - Quod Cancellarius Conmunis reassignet 

omnia acta successori suo.  R.ca.

QUicumque fuerit Cancellarius seu Notarius Antianorum populi omnia acta et scripturas quas fecerit teneatur et debeat vinculo Juramenti et ad penam vigintiquinque libr. den. reassignare successori suo in cancellaria comunis et ea vel eas penes se  habere vel tenere non valeat ullo modo.

44 - Quod per Cancellarium Conmunis Copietur 

liber rationum Conmunis.  R.ca.

PEr Cancellarium conmunis amelie copietur liber sive quaternus in quo sint scripte rationes comunis predicti et quantitates quas creditores comunis recipere et habere debent a comuni vel spetialibus personis pro ipso conmuni obligatis et unus liber sit apud sacristiam Ecclesie sancte firmine et alius sit in cancellaria comunis.

45 - De Sigillo et licteris conmunis sigillandis.

Rubrica.

STatuimus et ordinamus quod sigillum conmuni stet in quadam cassecta serrata tribus clavibus quarum quelibet clavis sit apud unum Antianum una pro quolibet ita quod tres antiani habeant dictas claves et reliqua clavis Suppedanei in quo dicta cassecta debeat sub clausura permanere apud quartum antianum debeat retineri et hec sub vinculo eorum iuramenti debeant observari et ad penam unius floreni auri pro quolibet et quotiens contrafactum fuerit conmuni amelie applicandam   Et quod lictere comunis pro tempore fiende non sigillentur nisi primo legantur coram d.nis antianis ad minus trium numero existentibus per cancellarium comunis pro tempore existentem Et quod dicte lictere dicti comunis tam missive quam remissive debeant registrari per dictum Cancellarium   Addentes quod bullecta parva dicti comunis sub simili clausura stet et retineatur sub pena predicta. 

46 - Quod omne partitum fiat ad bussulas 

et palluctas preter Arrengam.  R.ca

ORdinamus quod omne partitum et reformatio tam consilij generalis quam comunis quam etiam cuiuscunque debeat fieri ad bussulas et palluctas quarum una sit alba et alia nigra in quibus consiliarij teneantur mictere unam manum in unam bussulam et aliam in aliam clausam ita quod non possit cognosci in qua mictatur pallucta et bussula in qua plures pallucte misse invenirentur partitum obtineat et si aliter fieret aliquod partitum vel reformatio sit nullum et nullam et pro cassis et irritis habeantur et si plures in ipsis bussulis essent pallucte invente quam consiliarij seu recipientes ad partitum palluctas ipsa reformatio nulla existat et mictens plures una pallucta in eis puniatur vice qualibet in centum libris den. et non mictens manum ut dictum est solvat vice qualibet duodecim den. et potestas teneatur notificare dictis consiliarijs una vice quolibet mense  Et in rogatione Sindici partitum fiat ad bussulas et palluctas modo supradicto et quotiens super aliqua proposita partitum missum fuerit perditum de novo in eodem consilio non possit aliquid dici vel consuli post ipsum partitum perditum super ipsa proposita et quicquid consuleretur seu diceretur scribi non possit per cancellarium ad penam .xxv. libr. nec ad partitum micti et si contrafieret non valeat ipso iure et si ante partitum missum plures consulerent et consilium alicuius perderetur facto partito ab (sic) bussulas et palluctas ad voluntatem d.norum antianorum ad partitum micti possint consilia aliorum.  Si vero ipsa proposita perdita tangeret facta alicuius spetialis persone non possit per directum vel per oblicum deinceps in aliquo proponi consilio toto tempore ipsius antianatus presentis et si fieret (omesso "non") valeat ipso Jure et quod si invenirentur plures pallucte esse misse in bussulis quam consiliarij essent remictatur dictum partitum si videbitur antianis.

47 - De bullecta dominorum Antianorum apponenda

in apodissa Camerarij.  R.ca.

UT Camerarij Civitatis amelie ab inhonesto expendendi modo facilius arceantur Statuimus et firmamus quod Camerarij comunis predicti etiam (per "extra"?) deliberatione precedente vel dispositione statuti non possint nec debeant aliquid expendere seu dare cuicunque persone collegio vel universitati de pecunia et avere comunis predicti sine spetiali apodissa dominorum antianorum populi qui pro tempore fuerint sigillata cum eorum sigillo vel bullecta parva et de inde subscripta manu propria cancellarij dicti comunis et si dicti camerarij contra predicta fecerint et dicta apodissa non habita aliquid expendiderint de suo proprio et ad ipsorum dampnum et non de pecunia comunis predicti expendidisse censeantur et reputeatur (sic) ita quod ad exitum comunis predicti scribi non possit  Et quod Cancellarius qui pro tempore erit non audeat vel presumat ad exitum expensarum alicuius camerarij aliquid scribere seu ponere quod esset contra formam statuti vel non esset deliberatum legitime et si contrafecerit in predictis possit et debeat condempnari tempore sui Sindicatus ad interesse dicti comunis amelie et quod de predictis sindicetur per sindicos deputatos ad sindicandum Camerarium prefati comunis aliquo in contrarium loquente non obstante.

48 - De Sindicatu Camerarij Conmunis Amelie.  Rubrica.

QUia unusquisque sue villicationis tenetur reddere rationes et camerarij comunis amelie qui pro tempore fuerint administrent et gerant multa et varia de quibus congruum est reddere rationem Statuimus et ordinamus boni exempli gratia quod ipsi Camerarij sindicentur et sindicari debeant de gestis et administratis et ad eorum manus deventis eorum durante offitio per sindicos et Sindicatores positos ad sindicandum d.nos antianos videlicet tempore quo dicti antiani Sindicantur una cum eis ita quod de commissis et neglectis contra formam statuti civitatis amelie condempnentur et puniantur  Et quod finito eorum offitio et ante sindicatum predictum teneantur et debeant integraliter et cum effectu etiam nullo petente restituere infra quinque dies post finitum offitium predictum seu post eorum calculum rationis  Camerario novo comunis predicti eorum successori omnes pecuniarum quantitates et res alias quas per revisores eorum repertum fuerit plus recepisse quam expendidisse pro comuni predicto ad penam XX libr. den. pro quolibet die quo fuerit in mora dum tantum quod per d.nos antianos qui pro tempore erunt non foret aliter provisum seu determinatum Et hoc capitulum observetur aliquo non obstante. 

49 - De Jntroitibus Ordinarijs Conmunis Amelie 

Reducendis ad manus Camerarij. (manca "R.ca")

NOn sine magne utilitatis causa et quiete dicte civitatis adducti sequentem ordinationem d.ni Rectoris Provincie patrimonij presentialiter declaramus describi et declarari proventus et introitus comunis predicti reddendos et exigendos et quos exigi redigi mandamus ad manus Camerarij devenire tam de gabellis quam dativis et alijs proventibus comunis predicti in forma ordinaria inferius adnotata mandantes ex nunc haberi pro ordinarijs introitibus et exigi posse et debere temporibus infrascriptis nisi per consilium generale aliter provideretur temporibus secuturis.

Inprimis namque volumus et mandamus in civitate predicta et eius comitatu annuatim exigi more solito gabellas bladi et leguminis hoc modo. videlicet. quod pro qualibet salma grani vel leguminis et sechale quatuor soldos pro qualibet salma spelte ordei vel similium duos soldos  Et si quis in solvendo dictas gabellas fraudem aliquam fecerit vel commiserit bladi recollecti de vel in districtu et allibrati amelie nomine pene viginti quinque libr. solvere teneatur et de tali fraude valeat accusari et denunmptiari per quemlibet et nomen teneatur in credentia et secretum et lucretur tertiam partem dicte pene et de predictis etiam inquiratur et inquiri debeat per potestatem dicte civitatis de mense augusti cuiuslibet anni et super ipsa inquisitione examinent et examinari debeant saltim quinque homines de quolibet castro comitatus amelie et de alijs confinantibus prope confina civitatis predicte pro ut sibi potestati videbitur et placebit   Et si super predictis dictus potestas fuerit negligens solvere teneatur et solvat comuni predicto pro interesse eiusdem pro pena et nomine pene dum dictam Jnquisitionem et processum et predicta facere obmiserit ducentas libr. den. retinendas tempore Sindicatu eiusdem per Camerarium dicti comunis qui pro tempore erit.

Jtem volumus Statuimus et mandamus quod exigatur modo predicto in civitate predicta et comitatu eiusdem gabella musti videlicet pro qualibet salma soldos duos . Et si quis contrafecerit in predictis puniatur modo et forma quo in proximo capitulo continetur et contra sic fraudantes similiter procedatur et punitio fiat et simili modo procedatur per dictum potestatem ad dictam penam de mense novembris et denunptiatores partem lucri habeant et etiam dictus camerarius retineat penam quam incurreret dictus potestas propter negligentiam supradictam . Et quod in dictis casibus Camerarius qui pro tempore fuerit dicto tali denunptianti de pecunia que pervenerit dicto comuni occasione predictam dictam partem dicto denunptianti contingentem possit habere et absque pena solvere et absque aliqua deliberatione.

Jtem statuimus quod in civitate comitatu et districtu amelie exigatur gabella pasculi bestiarum et vendatur more solito secundum formam ordinamentorum gabelle.

Jtem statuimus et ordinamus quod exigatur in civitate predicta gabella macelli videlicet carnium que venduntur ad minutum et vendatur more solito.

Jtem statuimus quod exigatur in civitate amelie gabella piscium et vendatur more solito.

Jtem statuimus quod exigatur in civitate predicta gabella bestiarum que venduntur in civitate comitatu et districtu predictis et vendatur more solito.

Jtem statuimus et firmamus quod vendatur gabella mensurarum et statere more solito et exigatur Jncivitate (sic) amelie.

Jtem statuimus quod exigatur gabella cinciorum et more solito vendatur.

Jtem statuimus et ordinamus quod exigatur gabella generalis et vendatur more solito et colligatur secundum formam ordinamentorum comunis amelie.

Jtem statuimus et declaramus ad manus camerarij comunis predicti deveniri reditus (sic) quorumdam castrorum infrascriptorum districtus et comitatus amelie quorum castrorum nomina et quantitates inter  cetera sunt videlicet.

Porchianum quinquaginta librarum perusinarum annuatim in festo sancte firmine de mense Novembris.

Colcellum                 Videlicet Sexdecim soldos inter cetera regulariter 

Fractuccia                 quilibet foculari quolibet anno 

Podium                      et mense Novembris  predicti

Sanctumficetulum     Jn festo Sancte firmine predicte.

Jtem statuimus et declaramus ad manus dicti camerarij deveniri quantitatem pecuniarum exigendarum de mallefitijs et danpnis datis.

50 - De pallijs (sic) portandis Jnfrascriptis Ecclesijs

quolibet semestri .  R.ca.

AD hoc ut precibus et meritis beatorum firmine augustini et francisci Status civitatis amelie pacificus conservetur  Statuimus et ordinamus ad honorem et comodum Ecclesiarum sancte firmine predicte beati augustini et beati francisci quod quilibet potestas civitatis amelie qui veniet ad regimen dicte civitatis tempore futuro et post confirmationem presentium statutorum ad reverentiam dictorum Sanctorum de suo proprio salario et ex suis expensis teneatur et debeat dare et de ferre (sic) dicte Ecclesie Sancte firmine unum palium valoris ad minus vigintiquinque libr. den. per tempora currentis (riferito a "valoris")  Et ecclesie Sancti augustini de amelia sequens potestas unum alium palium dicti pretij tempore quo ("suo"?) et de suo salario  Et sequens tertius potestas teneatur et debeat pro tempore suo unum palium de suo salarto et dicti pretij dare et offerre Ecclesie sancti francisci de amelia et sic currat et fiat inperpetutum (sic) ita quod quilibet potestas qui veniet ad dictam civitatem ut supra dictum est unum palium dicti pretij offerat ut superius est provisum in tempore sui offitij et quolibet semestri  Et quod dicta palia emi faciant Rectores predicti . i . (id est?) potestas qui pro tempore erit ad regimen predictum et ducantur extra civitatem amelia et in civitatem predictam portari faceret cum apodissa venditoris eorundem.  Et si quis contrafecerit puniatur et condempnetur ipso facto in quinquaginta libris den. pro quolibet potestate et qualibet vice applicandis canonicis et capitulo Ecclesie ameliensis pro ipsa Ecclesia et alijs ecclesijs predictis. Et ad hoc ut dicte oblationes ordinate procedant volumus et firmamus quod fiant sicut superius est conplensum et quod fiant Jnfestivitatibus (sic) et temporibus pro ut antianis populi qui pro tempore erunt videbitur et placebit dummodo ad portationem et oblatione (sic) cerei deferendi ad Ecclesiam Sancte firmine per ipsum potestatem offerentem dictum palium ipse potestas eo casu minime teneatur non obstante provisione facta de predictis per aliud capitulum presentium Statutorum.

Liber secundus de elemosinis

I - De palio et Cereo dandis ecclesie sancte firmine.

Rubrica.

UT Civitas amelie precibus et meritis Beate virginis et martiris firmine de bono in melius in pacifico statu conservetur  Ad honorem et laudem ipsius statuimus et ordinamus quod Comune amelie det et dare debeat omni anno in festo Sancte firmine de mense Novembris ipsius ecclesie unum palium valoris et extimationis usque ad valorem ad plus octo flor. auri si pro minori pretio haberi non posset et unum cereum cere ponderis quinque libr. et quod Camerarius dicti comunis qui pro tempore fuerit teneatur et debeat fieri facere de denarijs dicti comunis et pretium predictum solvere possit sine alia deliberatione et si in predictis dictus camerarius negligens fuerit puniatur et condempnetur comuni amelie in quinque libr. den.  Jnsuper statuimus quod canonici Ecclesie prelibate una cum Cameraio comunis amelie qui pro tempore fuerit teneantur et debeant facere unum Jnventarium de omnibus palijs datis et dandis cum signo dictorum paleorum  Et si dicti canonici una cum dicto Camerario inventarium non fecerint quod priventur in die festivitatis oblatione dicti palij et cerei Addicientes quod camerarius predictus per duos dies ante festivitatem predictam requirere debeat et de mense Novembris canonicos predictos vel maiorem parte ipsorum pro dicto inventario faciendo et si dictus Camerarius fuerit negligens in predictis XL sold. den. solvere teneatur  Et quod d.ni antiani qui pro tempore erunt dictum palium emi faciant extra civitatem amelie et in civitatem portari cum apodissa venditoris vinculo Juramenti.

IJ - De Luminarijs faciendi Jn festo Sancte Caterine Virginis.

 R.ca.

AD hoc ut amelie Civitas semper Jn libertate conservetur precibus et meritis beate catarine virginis Statuimus et firmamus quod d.ni antiani civitatis predicte qui pro tempore erunt omni anno infesto (sic) sancte Catarine teneantur et debeant accedere ad dictam ecclesiam et secum expensis comunis ducere et portari facere unum cereum cere valoris et extimationis centum soldorum et dictum cereum afferre (sic) et dare Monasterio Sancte catarine predicte ad hoc ut continue accedatur dum in dicta ecclesia divina celebrantur. Et predicta dicti d.ni antiani facere teneantur vinculo iuramenti et ad penam decem librarum pro quolibet ipsorum et Camerarius dicti comunis dictum cereum emere de pecunia dicti Comunis ad dictam penam.

IIJ - De Luminariis faciendis in festivitate Beate Marie Virginis de

 mense Augusti  et sancte firmine de mense Novembris. Rubrica.

UT precibus et intercessionibus gloriosissime Virginis Beate Marie et Beate firmine advocate comunis amelie adiuventur et semper de bono in melius presens pacificus status noster Agumententur Jd Circho Statuimus et ordinamus quod omnes Judices medici notarij et spetiarij et mercatores vendentes pannos ad retaglium lanagioli et alij exercentes artem lane omnesque magistri lapidum et lignaminum et fabri et macellarij ceterisque habentes matricolam sive portantes sive portari facientes cereum infestivitatibus (sic) supradictis (da qui in avanti parzialmente leggibile fino a fine rubrica) de quo cereo seu cereis fit requisitio seu fieri (manca "ut"?) est consuetum in vigilia Sancte Marie de mense augusti et Jn vigilia Sancte firmine de mense Novembris debeant et teneantur assotiare eorum cereum videlicet quilibet cereum sue artis hoc modo et forma videlicet quilibet Judex debeat portare dictis festivitatibus Sancte Marie de mense augusti et Sancte firmine de mense Novembris unum cereum cere ponderis unius libre et quilibet alius de dicta matricola . Videlicet medicus Notarius et spetiarius portare debeant unum cereum ad minus ponderis medie libre cere   Et quilibet alius mercator vendens pannos ad retaglium debeat portare assotiando eorum cereum unum cereum cere ponderis unius libre et non ultra et quilibet alius esercens artem lane per se portare debeat similem cereum unius libre cere Ceteri non de dicta matricola portare debeant cereum saltim ponderis quatuor unciarum  Ceteri autem scripti in numero matricularum seu matriculis aliarum artium civitatis amelie portare debeant temporibus supradictis videlicet magistri et facientes artes per se cereum saltim medie libre cere Alij vero ultra magistros predictos hoc est (scritto sopra) discipuli et alij cum dictis magistris morantes artem esercentes portent saltim cereum trium unciarum cere  Et quod potestas bandiri faciat predicta ante quindecim dies . I . (id est?)) ante festum Sancte marie de mense augusti et festum sancte firmine de mense Novembris et in vigilijs dictarum festivitatum dictus potestas legi faciat omnes matricolas artium dicte civitatis publice in platea civitatis amelie et non reperti ibi et cum cereis ut dictum est puntentur et puntati puniantur omnes debentes portare cereum unius libre ut dictum est et non habentes iustam excusationem quam omnes puntati facere debeant infra tres dies ex tunc proxime secuturos in quatraginta sold. alij vero in decem soldis qui puntati fuerint dicto modo quam penam d.nus potestas de facto solvi faciat cum effectu Camerario comunis amelie  Et si dictus d.nus potestas negliens (sic) fuerit in predictis puniatur et condempnetur tempore sui sindicatus in decem libris pro quolibet puntato et legitime non excusato  Addicientes quod in vigilijs festivitatum predictarum d.ni antiani populi et cancellarius et camerarius qui pro temporibus predictis erunt habeant et habere debeant unum cereum cere pro quolibet ponderis trium librarum et non plus Et Camerarius predictus solvere possit de pecunia dicti comunis absque aliqua deliberatione et solvere teneatur ut hactenus consuetum est. 

4 - Quod potestas teneatur accedere ad Ecclesiam

Sancte firmine.  R.ca.

(Scarsamente leggibile l'intera rubrica) 

AD honorem et reverentiam ominipotentis dei et beatorum martirum firmine et olimpiadis capitum gubernatorum et protectorum civitatis amelie statuimus et ordinamus quod quicunque fuerit electus in potestatem dicte civitatis et die qua venerit  ad dictam civitatem antequam descendat ab equo teneatur et debeat ad penam vigintiquinque libr. accedere ad ecclesiam sancte firmine et ante dictam ecclesiam deequitare et dictam eccllesiam reverenter intrare et altari accedere et ibidem offerire quicquid ipso d.no potestati videbitur et placebit.

5 - De Reddendo Jus summarium pijs Locis.  Rubrica.

STatuimus et ordinamus quod potestas et eius curia et qui loco eius fuerit teneatur et debeat plenum Jus summarium redere (sic) et facere prioribus et Antianis fraternitati (sic) Sancte marie laicorum de amelia et quibuscumque alijs pijs locis seu Sindicis et procuratoribus eorum sine salario et oblatione libelli et sine strepitu et figura Judicij de pecuniarum summis et rebus alijs ipsis debitis per quoscumque.  Et potestas non possit priores et antianos predictos cogere ad aliquod offitium recipiendum per comune sibi datum donec eorum offitium durat.  Addicientes quod domus Sancte marie predicta semper debeat protegi et defendi contra quecumque (sic) per comune amelie et eius offitiales et potestas qui pro tempore erit summarie omnibus exceptionibus regectis teneatur et debeat exequi testamenta et codicillos et omnia alia instrumenta que producerentur coram eo in favorem dicte fraternitatis et habeatur ipse prior pro legitimo administratore domus predicte si fuerit publice electus per homines de amelia qui congrecati (sic) fuerint more solito ad consilium dicte fraternitatis Jta quod contra ipsum priorem exceptio aliqua quod non sit prior vel similia opponi non possit ad penam decem libr. opponenti pro qualibet vice et nichilominus dicta oppositio non teneat  Et quod oblati vel offerendi in futurum quibuscumque Ecclesijs et locis pijs teneantur et cogi debeant per potestatem et offitiales eius ad solvendum omnes dativas per comune amelie inponendas et subire omnia onera realia et personalia et gabellas comunis predicti preter oblatos comunis amelie et in futurum offerendos qui nullum onus subire debeant  Et etiam preter oblatos et offerendos fraternitatis predicte pro quibus ipsa fraternitas solvat et solvere debeat quolibet anno pro libra ipsorum et cuiuslibet ipsorum videlicet pro quolibet centinario accatastato in catastis comunis viginti soldos hoc tamen expresso quod gabellas omnino solvere teneantur. 

6 - De Cereo faciendo per potestatem Jn vigilia

Sancte firmine suis expensis. R.ca.

POtestas civitatis amelie ad honorem dei et beate firmine maioris Ecclesie ameliensis teneatur et debeat fieri facere de sua pecunia unum cereum sive torticcium (sic) cere et illum accensum portari facere cum comitiva dominorum Antianorum populi et aliorum qui fuerint ordinati de sero in vigilijs festivitatis predicte et manere in celebratione missarum facere retineri accensum   Et ipsum cereum et residuum dicti cerei offerat seu offerri faciat in altare dicte Ecclesie remanendo  Et predicta teneatur facere vinculo iuramenti et ad penam decem libr. den. ipsi Ecclesie Applicandarum (sic)  Et debeat esse cereus ponderis sex librarum non obstante quod in electione non dicatur.

7 - De faciendo et portando Cereum in festo Sancte Marie

de mense Augusti  Rubrica.

ORdinamus et statuimus ad reverentiam et onorem Beatissime gloriose matris d.ni nostri Yhesu xpi de mense augusti expensis comunis amelie fiat quidam cereus cere ponderis decem librarum quem portari faciat camerarius comunis de sero cum ymagine Beate virginis marie accensum et ante eam dum per civitatem ducatur  Et simile de mane ad missam maiorem continue accensum donec missa sollempnis cantatur  Et post hec residuum dicti cerei Camerario fraternitatis detur et assignetur.

Incipit Liber Tertius Causarum Civilium. Et primo

1 - De Citationibus Jn Civilibus  R.ca.

(Capolettera "C" antropomorfo, attribuito, come gli altri, al Cancelliere Piramo di Arcangelo Nucci)  

CJvis vel habitator civitatis amelie in civilibus causis citatus per Castaldum comunis oretenus teneatur conparere Coram potestate seu Judice eius in termino quem dictus castaldus duxerit prefigendum. Ad domum autem civitatis sequenti die ante tertiam compareat dicto modo suo adversario de iustitia responsurus si die citationis vel infra ipsum terminum esset in civitate amelie et quod an fuerit vel non fuerit in civitate predicta stetur relationi dicti castaldi  Si vero non esset in civitate comparere debeat infra duos dies post citationem de eo factam. Comitatensis autem sive districtualis seu extra civitatem et burgos habitans citatus oretenus vel ad domum sequenti die proxime post ipsam citationem ante vesperas vel post si partibus videbitur et fuerint concordes quo supra modo debeat conparere suo adversario de Justitia responsurus et in ipso vero termino similiter actor debeat conparere  Si vero citatus non conparuerit in termino predicto sibi statuto conparente actore et suam (scritto sopra) contumaciam accusante solvat pro banno vice qualibet .v. soldos  Si autem citatus conparuerit accusans contumaciam actoris non conparentis ipse actor eandem penam comuni solvere teneatur utrique et in utroque casu pena contumacie reservata secundum jus comune quod reficiantur expense et veniatur ad immissionem tenute ex primo decreto  Citatus autem personaliter non conparens in termino assignato accusatus ab actore in contumace habeatur pro merito contumace.  Et ad domum non oretenus citatus eodem modo accusatus non conparens in duabus citationibus merito contumax habeatur et in utroque casu contra contumacem huiusmodi tamquam merito contumace procedatur secundum ius et formam statuti suo adversario postulante.  Et quilibet castaldus ad petitionem cuiuscunque petentis sine aliqua commissione et mandato potestatis vel Judicis vel alicuius eorum possit et debeat citare quemlibet hominem et personam in civilibus causis supradictis et etiam teneatur et de huiusmodi citationis stetur sue relationi et pro legitima citatione et ydonea habeatur et tali modo citatus quo supra non conparens habeatur pro vero et merito contumace.  Citatus vero in prima citatione non conparens exinde in antea citetur expensis ipsius citati et hec omnia valeant Jure vel aliquo non obstante.  Si vero debitor alicuius sit defunctus dicti castaldi possint et valeant citare ad petitionem creditoris volentis aliquid contra ipsius bona hereditatem vel heredes talis defuncti heredes ipsius et volentes esse heredes pro heredibus respondere et bona defendere ut heredes et sub nomine appellativo predictorum proprijs nominibus non expressis et referre citationem factam de eis dicto modo .  Et predicta citatio et relatio dicto modo facta valeat et teneat et ipse ad cuius petitionem dicta citatio et relatio facta esset possit et valeat contumaciam accusare simpliciter contra eos ac si eorum propria nomina fuissent expressa ita quod dicta contumacia afficiat eos non conparentes et sint et reputentur ex tunc legitime contumaces iure canonico civili vel municipali non obstantibus que in contrarium loquerentur . Et predicta locum habeant et obtineant plenam roboris firmitatem in preteritis presentibus et futuris et in omnibus processibus etiam Jam finitis . Addicientes quod processus facti et fiendi contra ipsos heredes innominato valeant et teneant et plenam obtineant roboris firmitatem dummodo tales heredes sub nomine appellativo ante pronuntiationem tenute appareant citati saltim bis ad domum habitationis olim dicti defuncti et ipsa apparentia probetur per relationem dicti Castaldi que pro veritate legitima habeatur ut dictum est. 

2 - De Relatione Castaldi et horis sedendis per Judicem.

Rubrica.

QUicumque fecerit aliquem citari ad curiam procuret quod castaldus vel quilibet alter Juratus nuptius (sic) et deputatus citans Referat citationem sibi commissam de sero vel de mane Judici vel Notario que contineat nomen citati nomen Castaldi et nomen ad cuius petitionem citetur et quando et si personaliter vel ad domum habitationis citati et ad quem terminum   Et si quis dictam formam non servaverit contunacia citati accusare non posseit (sic) nec alicuius citatio valeat   Et Judex antequam accedat ad banchum statim dictis missis faciat pulsari campanam comunis que est in campanile comunis per spatium conpetens ut actores veniantur et citati qua pulsata Judex accedi ad banchum ad ius reddendum mandans cuilibet de palatio ad penam quinque soldorum quod sedeat et taceat et nullum eloquium faciat per quod examinatio cause valeat inpediri et faciat legi per Notarios bance ad civilia deputatos citationem et gridari a quodam castaldo primo actorem secundo reum et quicunque ipsorum  non conparuerit ad petitionem conparentis et contumaciam accusantis pro contumace habeatur et scribatur.  Et si nulla partium comparuerit sit citatio nulla si autem contumace conparuerit Judice tunc sedente pro tribunali audiatur et cassetur contumacia et tunc presentes gridati accedant ad banchum coram Judice et nulla alia persona accedat cum eis preter advocati et procuratores vel persona que alleget gridati Jura et tunc examinata causa partes discedant et Judex procedat ad aliam citationem legendo dicto modo   Et si potestas vel Judex predicta non adimpleverit nec observaverit in totum vel in partem quod ipso iure incidat in penam quinque florenorum auri. Quando autem occasione consilij congregandi Judex non sederet de mane ante tertiam teneantur actores et citati in causis conparere de sero eodem die ante vesperas vel post si partes essent concordes Coram dicto Judice pro ut in dicto termino essent citati  Et quelibet pronunptiatio Judicis reservantis aliquibus absentibus aliqua iura vel tempora ratione absentie advocati vel procuratoris vel alterius persone et maxime pro factis comunis qualitercumque et quomodocumque ex suo offitio valeat et teneat auctoritate presentis statuti dummodo dicta reservatio sit Juridica secundum Jus.

3 - De oblatione libelli a decem libris supra

et pronuntiatione tenute. R.ca.

LJbellus in civilibus causis offeratur reo Coram iudice ab actore sive iudici sive reo dandus a decem libras super et tunc iudex det reo terminum trium dierum ad deliberandum rendendum et opponendum super dicto libello et ad conparendum post modum coram eo et de inde (sic) si reus contendat contestetur lix et iuretur de calunpnia et de veritate dicenda et per iudicem utrique parti detur terminus decem dierum peremptorie ad probandum hinc inde super questione eadem  Et demum ipse iudex ad ulteriora procedat et procedere debeat in dicta causa usque ad Sententiam inelusive secundum formam Juris et ordinem Judiciarium.  Si vero reus contumax fuerit et petitio fuerit realis inducatur et inmictatur actor in possessionem bonorum rei contumacis usque in quantitatem rei petite ab eo vel mictatur in possessionem rei petite et in alijs bonis pro expensis legitimis pro mensura dictarum expensarum et non ultra reo absente iure benefitio reservato.  Si vero fuerit personalis inducatur actor in possessionem bonorum primo mobilium et si mobilia non haberet inmobilium et si inmobilia non haberet nominum debitorum rei contumacis usque in quantitatem rei petite et pro expensis legitimis et sit in arbitrio actoris ubi voluerit tenutam ipsi reo benefitio reservato Juris refectis expensis. Et in pronuntiatione tenute inmissione et datione sit salvum Jus cuiuscumque habentis et Judex pronunptiet et dicat salvo alterius Jure cuiuscumque habentis.  Et postea si quis veniens dicat se habere potiora Jura cum audiat et discernat factum summarie sine salario et oblatione libelli. Et Jnsuper pronunptiet sicut ei videbitur pronunptiandum de Jure et cum faciat potiorem in Jure fructus autem date tenute per curiam quos creditor ex ea perceperit conputetur in sortem  Salvo quod si alicui fuerit data tenuta pro dote quod tunc fructus dicte tenute in sortem minime conputentur. Statuentes quod potestas et Judex supra summa decem libr. et ab (agg. sopra) inde infra usque ad centum sold. procedere et diffinire possint summarie et de plano sine figura Judicij et oblatione libelli et in hoc die responsionis vel sequenti salarium comunis solvatur. Supra Summa autem centum soldorum et abinde infra libellus non offeratur nec salarium comunis solvatur aliquod.  Sed Judex audita petitione actoris verbotenus sine litis contestatione a decem soldis Supra usque in centum sold. recepto uno teste diffiniat questionem et credatur Sacramento actoris cum uno teste usque ad ipsos centum sold. a quibus supra offeratur libellus de decem soldis abinde infra credatur sacramento delato a Judice digniori persone ut iudici videbitur et quod dictum est in actore idem sit de reo intelligendum ut credatur reo usque in quantitatem centum sold. cum dicto unius testis a decem sold. infra credatur sacramento dignioris persone sub pena potestati vel iudici et cuilibet ipsorum contrafacienti (manca "in") predictis vel aliqua particula predictorum seu obmictenti vel negligenti predicta vel aliquam particulam predictorum et pro quolibet et vice qualibet  decem florenorum auri mox imminenti.

4 - De salario solvendo Jn civilibus Causis  Rubrica.

SAlarium sex den. pro qualibet libra quantitatis in civilibus causis petita solvatur Camerario comunis ubi libellus offertur ab actore in contestatione litis ubi autem non offertur libellus solvatur ab actore ea die qua vel sequenti per eum responsum fuerit coram iudice si autem res petita non consistat in pecunia solvantur sex den. pro qualibet libra congrue extimationis pro salario dicto comuni modo predicto  Et si reus ante litem contestatam debitum confitebitur restituat totum salarium actori ante quam discedat de palatio  si autem reo debito confitente salarium non fuerit ab actore solutum comuni tunc reus ipsum salarium solvat totum.  Si vero reus quantitatem petitam negaverit restituat medietatem salarij actori ante quam discedat de palatio quo (?) supra  Reo vero contumace non conparendo vel respondendo actor mictatur in tenutam et possessionem ipsius rei et ipse reus in expensis legitimis condenpnetur etiam si ante litem protestatam contumax fuerit ipse reus in aliquo de predictis.  Si autem post litem contestatam contumax fuerit condempnetur et feratur contra eum Sententia ut postulat ordo Juris nisi inter se conponerent partes quam Sententiam Judex post decem dies exequi teneatur nisi fuerit remedio appellationis suspensis et si reus negaverit quantum ab eo petitum et quod convincatur ab actore Judex condempnet eum in salarijs et expensis factis in causa et executionem facere teneatur secundum modum superius assignatum et castaldus qui iverit ad tenutam dandum habeat pro suo salario infra muros antiquos tres den. in castris duodecim den. in villa octo den. ab illis inductis qui receperint tenutam salvis capitulis presentis statuti in exceptionibus de quibus salarium esset solutum et revocatum in tenuta  Et in causis procuratorum religiosorum et piorum locorum et fraternitatis Sancte marie et beati francisci et beati augustini et miserabilium personarum et cuiuslibet ipsorum et in petitione et repetitione dotis et causa alimentorum nullum salarium solvatur nec libellus offeratur  Et potestas seu Judex huiusmodi causas ac eorum vel alterius eorum procuratoris faciendi eis Jus summarium audiat sine salario et ablatione (sic) libelli. Jnsuper autem si reus confitebitur debitum unde non appareat publicum instrumentum ante litem contestatam fiat ei preceptum et detur terminus ad solvendum et in hac causa salarium non solvatur nisi quando ex ipso precepto fieret executio tunc in ipsa executione salarium solvatur predictum ita quod salarium in aliqua causa amplius quam semel non solvatur.  Et si causis in quibus salarium solvi debet salarium comunis ut supra dictum est solutum non fuerit quicquid factum est in favorem actoris non valeat ipso Jure .  Jn causa vero in qua lix contestatur solvatur salarium die contestationis litis  Et si dicta solutio dicti salarij facta non fuerit dicta die contestationis litis vel saltim sequenti die post ipsam contestationem quod quicquid factum fuerit ad petitionem actoris in dicta causa non valeat ipso Jure declarantes quod congrua extimatio supradicta intelligatur et sit illa quam fecerit Judex de questione cognoscens ad petitionem actoris seu rei prehabita per eum informatione cum duabus personis ydoneis eligendis per ipsum iudicem summarie ad informationem sue conscientie que non actineant alicui partium predictarum et dicta declaratio dicte extimationis autoritate presentis statuti habeatur pro congrua et legitima.  Et predicta observare debeant quilibet potestas seu Judex qui pro tempore fuerit et in nullo contrafacere vel venire pena xv flor. auri penitus incursura. 

5 - Infra quantum tempus terminentur Civiles cause.

Rubrica.

CJviles Questiones et causas Judex teneatur et (manca "debeat"?) infra quatragintaquinque dies decidere et terminare post primam citationem super lite et causa factam et si Judex predictus vel potestas hec non fecerit incidat ipso facto in penam quinque soldorum pro qualibet libra quantitatis petite vel eius extimatione applicandorum pro medietate camere comunis amelie et pro alia parti lese.  Et Nichilominus ipsam questionem et causam decidere et terminare teneatur nisi hoc remaneret de partium voluntate vel Justo inpedimento vel deliberatione consilij. 

6 - De modo dandi Jnsolutum.  R.ca.

REm in tenutam datam per Curiam et habitam mobilem per quindecim dies et stabilem per unum mensem ab actore et eo infra ipsa tempora recolligere obmictentem seu obmictendum de suo petitis satisfacere creditori premissis post ipsa (omesso "tempora") publice tribus bannimentis in scalis palatij comunis quod si quis emere ipsam rem vellet sic in tenutam datam et habitam veniret coram Judice dicti comunis eam plus offerenti daturo Judex teneatur vendere eamque dare et concedere in solutum creditori sic inmisso in tenutam huiusmodi pro eo prectio quod de dicta re haberi poterit vel oblatum fuerit vel pro ea quantitate pro qua ipse creditor habuerit ipsam rem in tenutam si plus oblatum non fuerit et post ipsam dationem ipse creditor sit et efficiatur verus dominus et possessor ipsius rei ex secundo decreto.  Et quod antequam dicta res detur in solutum citentur duo proximiores consanguinei dicti rei contumacis et eligant unum extimatorem ad extimandum rem in tenutam datam et actor ponat et eligat alium extimatorem ad extimandum dictam rem in tenutam datam predictam  Et dicti si (sic)duo consanguinei non conparuerint vel non reperientur in civitate vel districtu Judex comunis loco ipsorum eligat extimatorem predictum pro parte dicti rei.  Qui duo extimatores teneantur iurare dictam extimam facere ut melius et equius eis videbitur et si non fuerint concordes antiani populi vel maior pars ipsorum ad instantiam dicti actoris omni alia sollempnitate obmissa eligant tertium extimatorem ad extimandum predictam rem una cum predictis alijs extimatoribus et si omnes predicti extimatores non fuerint concordes d (superfluo) duo ex eis saltim valeant extimare et eorum extimationi stetur de re extimata predicta  Et hoc facto detur et concedatur in solutum pro mensura dicti debiti declarati secundum formam dicte extimationis et pro expensis legitimis sacramento actoris declarandis Judicis taxatione premissa et in solutum recipiens efficiatur et sit verus dominus et possessor pro ut superius est expressum ad penam potestati vel iudici contrafacienti vel obmictenti decem florenorum auri illico imminentem. 

7 - De precepto faciendo Jn civilibus Causis.  Rubrica.

POtestas seu Judex comunis amelie teneatur et debeat sine libello omni dilatione et excectione redartatur (per "retardationis"?) remotis precipere et terminum prefigere decem dierum debitori vel debitoris fideiussori in instrumento seu contractu publico nominatis seu nominato vel eius heredibus vel procuratori ad petitionem creditoris in contractu crediti seu debiti nominati... heredibus seu procuratori ad satisfaciendum rem vel quantitatem in ipso instrumento seu contractu debitum creditori predicto viso ipso publico instrumento seu contractu in Judicio demostrato coram eodem Judice etiam si reus non confiteatur liquidatis primo in ipsis heredibus tam debitoris quam creditoris coram dicto iudice ante dictum preceptum.  Si autem reus vel fideiussor confiteret etiam sine instrumento fiat sibi preceptum ut dictum est de confessato debito multo magis salvis et reservatis ipsi reo debitori seu fideiussori legitimis exceptionibus infra dictos decem dies opponendis et probandis quibus decem diebus elapsis exceptionibus non oppositis vel oppositis et non probatis cogatur debitor vel fideiussor ad voluntatem creditoris in personam (sic) et rebus ad solvendum et nichilominus quolibet die post ipsum terminum quo fuerit in mora solvendi si debitum fuerit a viginti sold. supra puniatur in quinque sold.  Si vero fuerit viginti sold. et abinde infra in duodecim den. si ex hijs accusatus fuerit ab actore salvo quod non possit accusari nisi usque in viginti dies et si aliter fieret non valeat Salvo capitulo quod loquitur de filio familias et minoribus contra quos ipso capitulo obstante nullam habeant precepta vel Sententie firmitatem  Salvo etiam quod ex instrumentis viginti annorum et abinde supra mutui depositi et credentie pannorum non audiant pententes (sic) sine libelli oblatione sed in talibus libellus offeratur et ordinarie procedatur ut postulat ordo juris publici autem feneratores non possint petere debitum decem annorum et abinde supra set ipsa instrumenta a decem annis supra ipso iure sint cassa et irrita  Et quod quilibet postquam sibi satisfactum fuerit credito de suo teneatur et cogatur satisfacienti refutationem facere et instrumentum si publicum fuerit per notarium reddere cancellatum ad penam quam Judex duxerit imponendam Judici autem aliquod creditum unde appareret instrumentum cancellatum petere non possint nec valeant ullo modo.

8 - De exceptionibus opponendis.  R.ca.

EXceptiones contra preceptum vel Sententiam vel instrumentum publicum nulle opponi possint nisi tantum falsi soluti trasacti (sic) vel iudicate rei vel pacti et omnes alie que competunt et opponi possunt ex vigore alicuius statuti nec executio instrumenti Sententie vel precepti per aliarum exceptionum obgectum valeant retardari et potestas et sui offitiales elapso termino dato ad opponendum seu ad solvendum et exceptionibus premissis oppositis et non probatis vel non oppositis reum condempnent actori in expensis et eum constringere et cogere teneatur ad penam vigintiquinque libr. de suo salario comuni solvendarum exequendo Sententiam Jnstrumentum vel preceptum in pesona vel rebus in palatio et cippis et ferris vel exbandimento vel quocumque alio modo ad voluntatem actoris et eundem reum facere custodire in dictis locis expensis ipsius detenti pro duobus sold. cuiuslibet diei cum nocte ab ipso detento solvendis et non plus et si tantum per (omesso "diem") custodiretur duodecim den. pro custodia persolvantur Salvo propterea capitulo loquenti de filio familias cui nullo modo in aliquo derogetur  Et predicta executio fiat contra eum diebus feriatis et non feriatis et etiam ad velle actoris quocumque tempore  Et quod nullus allibratus in catasto comunis amelie nec per se nec per procuratorem ipsius si dativas sibi impositas pro comune amelie non solverit in civilibus causis volens agere audiatur et (omesso "similiter") quilibet debitor comunis  Et si opponens quod non solverit dictas dativas et quod sit debitor dicti comunis non probaverit pene nomine dicto comuni viginti sold. den. solvat solvat (ripetuto) et reficiat expensas reservato detento omni benefitio statuti.

9 - De refectione expensarum.  R.ca.

VJctus in causa quicumque fuerit teneatur reficere omnes expensas victori Advocati et procuratori scripturarum et expensarum legitimarum tam factas quam promissas congrua Judicis taxatione premissa qua taxatione facta teneatur eum Judex constringere ad solvendum ad voluntatem petentis.  Et si emptor rem emptam in Juditio (sic) abmiserit per Sententiam quod ipso Jure et facto cogatur venditor vel eius heredes ad refectionem dampnorum et expensarum modo predicto vel saltim ad faciendum expensas in causa et ad recipiendum Judicium secundum tenorem instrumenti emptionis ad petitionem emptoris pena omni modo imminenti potestati vel Judici contrafacienti vel obmictenti decem florenorum auri pro quolibet et vice qualibet. 

10 - De partito faciendo parti et modo tenendo

per Judicem.  R.ca.

PArtitum in iudicio agens quicunque possit facere reo de quacunque quantitate vel re petita utrium velit Jurare se petita deberet actori vel non debere paratus sit stare de petitis sacramento rei et si reus noluerit Jurare seu ad partitum capere ad sacramentum actoris de petitis stetur et pro veritate habeatur quicquid actor suo declaraverit sacramento et si ipse reus capiens ad partitum voluerit Jurare tunc stetur eius sacramento et pro veritate habeatur et quicquid dixerit secundum eius assertionem decidatur causa in absolvendo vel condempnando  Et si reus ad partitum capiendum cohactus capere noluerit Judex deferat sacramentum actori et de petitis sacramento huiusmodi credatur  Et quod si deferens sacramentum in casu relationis noluerit Jurare habeatur pro confesso et convicto et similiter nolens Jurare nec referre.  Et hoc Jntelligatur quod de facto proprio utrisque fieri possit partitum et non de alieno dummodo in premissis casibus semper dictum partitum debeat per actorem in scriptis offerri vel per eum  Et quod si quis ipsorum voluerit Juramentum reprobare detur sibi terminus decem dierum ad probandum et probatum habendum ultimo et perhemtorie (sic) super reprobatione dicti Juramenti vel inde dependentium emergentium et connessorum (?) potestati vel Judici in aliquo predictorum contrafacienti vel obmictenti pena decem flor. auri pro quolibet et vice qualibet penitus imminenti  Et repertus in periurio puniri debeat in decem florenorum auri comuni predicto civitatis amelie et hoc locum habeat in civilibus tantum.

11 - De vigore Conpromissi et executione Laudi. Rubrica.

LAudum arbitrium et arbitramentum et quecumque diffinitio cuiuscumque quantitatis negotij seu rei latum per arbitros seu arbitratores vel amicabiles compositores sint firma et rata et per potestatem et eius offitiales executioni mandentur ad petitionem cuiuscumque pro ut esset Sententia lata per potestatem vel Judicem plenissimo iure et data nisi ex ipsa causa appareret refutatio vel ab huiusmodi reclamatum et legitime contra dictum vel nisi alie exceptiones legitime essent interposite que sint  salve  Contradictor autem vel reclamator ab ipso laudo vel aliquo predictorum si contradictionem ipsam et reclamationem noluerit prosequi seu non inceperit infra decem dies a die lati Laudi  et Sententie laudi vel arbitramenti predicti in curia civitatis amelie vel in alia curia legitime post laudum latum ratum remaneat ac si non esset ei contradictum Compromissum autem in aliquem sive in aliquos factum ex vigore cuius laudum fieret infra annum valeat ex cuius autem conpromissi potestate et super quo non fuerit laudatum infra annum conputandum a die conditi compromissi elapso anno elabatur vigor tam virtus et iurisdictio compromissi quam etiam in hoc in quem fuerit compromissum nullius valoris vel momenti existat post annum nisi interim dicto anno durante per aliquam partium a dicto compromisso vel a tertio aliquo qui factus fuisset per ipsos arbitros seu ab aliquo gravamine quod diceretur illatum per eos esset appellatum vel provocatum quo casu tempora ipsius appellationis seu provocationis non conputentur in dicto anno nec conputari debeant   Et potestas et Judex vel aliquis alius offitialis non debeant in se vel in (cancellato) eorum aliquem permictere quod fiat aliquod compromissum et si fieret non valeat et puniatur tempore quo sindicabitur in decem libr. den. pro quolibet et qualibet vice et compromissum quicquid inde latum vel factum fuerit non valeat ullo tempore et ullo modo  Et quod si questio lix (corretto in "litis") vel scretium verteretur vel esset inter aliquos consanguineos vel affines vel coniunctos usque ad quartum gradum consanguinitatis (sic) vel affinitatis ita quod dictus gradus conprehendatur in presenti statuto de quacumque re vel causa teneatur potestas vel Judex vel quicumque alius offitialis vel rector dicte civitatis qui fuerint requisiti a quocumque de predictis unde non appareret publicum Jnstrumentum videlicet de re vel quantitate et causa de qua lis et questio esset mota et intelligatur mota per simplicem querelam vel petitionem alicuius eorum verbotenus factam etiam sine libello vel alia petitione in scriptis porigenda (sic) cogere predictos consanguineos coniunctos vel affines ad conpromictendum de Jure et de facto in aliquem vel aliquos eorum consanguineos coniunctos utrique parti qui consanguinei sic electi debeant dictum arbitrium in se recipere et dictas lites questiones et causas inter dictos consanguineos coniunctos vel affines vel coniunctos de Jure et de facto summarie omni iure sollempnitate obmissa prout eis videbitur diffinire et terminare et quicquid per dictos arbitros et arbitratores inter dictos consanguineos vel affines vel coniunctos fuerit dictum sententiatum seu laudatum vel arbitratum valeat et teneat et plenam obtineat roboris firmitatem et non possit aliquis contra predicta laudata (da "laudatum" a "laudata" pressoché illeggibile) arbitrata vel Sententiata aliquid obicere vel opponere vel de nullitate querere vel contra ea aliquid contradicere ex defectu alicuius sollempnitatis obmisse vel personarum compromictentium vel personarum in quas compromissum factum est vel de Juris ordine non servato vel alia qualibet causa vel ratione post unum annum elapsum a die lati Laudi predicti et Judex contra dictum laudum opponentem non audiat ullo modo ad penam centum libr. den. pro qualibet vice  Et quod pena in conpromisso vel laudo adiecta contrafacientibus in predictis nichilominus commictatur et per observantem exigi possit in casu predicto sicut predicta pena guarentitiata esset abiecta (sic).  Et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris . Et dicti duo arbitri sic electi teneantur terminare questiones inter dictas personas in quibus esset compromissum infra terminum eis dandum per potestatem vel alium offitialem requisitum de predictis si autem non terminaverint ad penam decem sold. pro quolibet die quo steterint in mora ad ferendum dictum Laudum post terminum eis datum predictum.  Et si essent electi duo arbitri per predictos qui non essent concordes in modo ferendi laudum vel in finiendo quod eligatur tertius consanguineus comunis predictorum coniunctorum non suspectus alicui partium per antianos populi vel maiorem partem ipsorum quorum diffinitioni et arbitrationi stetur et pro dicta omnia predicti coniuncti inter quos esset predictum scretium vel questio teneantur ratificare et approbare predictum laudum et omnia et singula supradicta facere et observare ad penam quinquaginta libr. den. comuni amelie applicandam et ad penam contentam in compromisso parti observanti applicandam  et ad penam X florenorum auri potestati vel judici vel alteri offitiali contrafacienti vel obmictenti in aliqua parte dicti statuti mox incursuram. 

12 - De Restitutione Jnstrumenti debiti faciendi soluti.

Rubrica.

SOluti seu restituti debiti instrumentum quicumque habuerit teneatur ipsum instrumentum debiti restituere debitori infra octo dies posquam fuerit sibi petitum et qui contrafecerit solvat comuni amelie pro banno decem libr. den.  Et nichilominus ipse creditor eundem instrumentum restituat et de ipso debito refutationem faciat et facere teneatur et pactum de ulterius aliquid non petendo ad sensum sui debitoris.

13 - Quod fideiussor possit pignorare debitorem. Rubrica.

PJgnorare in bobus aratorijs hostijs domus pannis vestitorijs vel de lecto et ar(mis) suum nemo valeat debitorem nec Judex de predictis tenutam det si alia bona mobilia h (ripetuto) habeat vel alia immobilia de quibus possit stisfacere creditori det in tenutam eidem et licitum sit in bonis alijs non vetitis huiusmodi sine pena gravaminis eius fideiussoris seu debitoris pro suo voluntatis arbitrio pignorare et creditori Judex teneatur dare tenutam de bonis predictis   Et quod si alia bona non haberet pro debito sufficientia quod possit predicta bona vetita in solutum et pagamentum capere  Et quod primo habeatur recursus contra principalem quam contra fideiussorem sub pena cuilibet offitiali contrafacienti vel obmictenti florenorum auri decem pro quolibet et vice qualibet mox incursura. 

14 - Quod Creditor possidens bona sui debitoris

debeat recolligere Concreditorem. Rubrica.

SJ reperiantur plures creditores unius debitoris et unus ex dictis creditoribus preveniens alium creditorem in processu inveniatur possidere bona debitoris predicti vel in ipsorum bonorum possessione esset et ipsa bona in tenuta sibi data possederit ne alius creditor fraudetur suo credito Statuimus et firmamus quod ipse possidens ipsa bona vel existens in ipsa possessione cogatur et teneatur infra octo dies postquam fuerit requisitus secum admictere et recipere ad ipsa bona concreditorem suum unum vel plures pro quantitate debita dicto creditori dummodo qui prior fuerit in tempore potior sit in iure et ut potior admictatur et in casu premisso pro concursu dictorum creditorum ubi sunt eiusdem tituli et eiusdem temporis creditores bona sic in tenuta accepta extimentur et extimari debeant per duos extimatores ponendos per ipsos creditores et secundum eorum extimationem si erunt in concordia de ipsis bonis extimatis fiat satisfatio cuilibet ipsorum si sufficient ipsa bona et si non erunt in concordia ponatur tertius extimator una cum predictis per dominos Antianos populi qui pro tempore fuerint et secundum eorum extimationem vel maioris partis eorum satisfiet eis de mandato Judicis conpetentis  Sed si possidens predictus non posset de suo Juramento docere teneatur et debeat relinquere rem possessam per eum ad mandatum Judicis supradicti creditori qui fidem faciat de suo credito et predicta locum habeant tam in personalibus quam in realibus et privilegium temporis cuilibet reservetur et salvum sit. 

15 - De Conservando Indempnem fideiussorem. Rubrica.

PRincipalis debitor et ipsius heredes cogantur ad petitionem sui fideiussoris ut ipsum fideiussorem liberet et extrahat indempnem a fideiussione quam penam (per "penes") suum creditorem pro eo prestiterat seu ut cautelam et cautionem ydoneam eidem faciat de conservando eum indempnem a fideiussione predicta ad sensum sui sapientis et dictus debitor et ipsius heredes ad hoc cogantur in palatio vel alibi sine salario et oblatione libelli ad voluntatem fideiussoris faciendo eum capi personaliter de facto imponendo ei penam .x. sold. quod a loco (omesso "ubi coactus fuerit non discedat donec quietum fecerit suum fideiussorem ") et ipsum absolverit de predictis  Et potestas et Judex et quilibet offitialis teneantur facere predicta ad petitionem dicti fideiussoris diebus feriatis et non feriatis   Et si fideiussor voluerit tenutam de bonis debitoris detur ei sine salario et oblatione libelli   Et etiam statuimus quod si quis fideiussor ab eius creditore conventus debitore pro suo fideiussore obmisso debitum dicto creditori qualitercumque persolverit et quod dictus creditor ante solutionem sibi factam ut de jure valere possit ne decipiatur tamen (?) per eum a dicto fideiussore recepta de solvendo cautione sollempni teneatur et debeat redere (sic) ipsi fideiussori contra principalem debitorem omnia Jura sua  Si vero ipsa Jura non cesserit quod factum foret ex supradicta fraude presumatur quod ipse fideiussor et heredes eius contra ipsum debitorem et eius facultatem et bona si extant in patrimonio debitoris alias contra bonorum possessores que quandocumque fuerint predicti debitoris auctoritate presentis capituli possit habere recursum et ipsa bona capere et inrevocabiliter Jure dominij retinere dummodo de ipsa fideiussione et solutione predicta quam in pecunia sive rebus ipse fideiussor suo creditori asseruit se fecisse constet publico instrumento vel saltim actestationibus trium testium fidedignorum   Et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris dummodo in obligationibus in iudicio factis non habeant predicta sibi locum ad penam potestati Judici et officialibus contrafacientibus vel negligentibus in aliquo predictorum pro quolibert et vice qualibet (illeggibili: "decem florenorum auri statim imminentem").

16 - Quod nullus Contrahat cum minore vel filiofamilias.

Rubrica.

COntractum aliquem nullus faciat cum minore viginti annis non habente tutorem vel curatorem sine consensu duorum consanguineorum eidem minori magis intimorum et quod si dicti consanguinei non essent presentes seu iniuste consentire denegarent quod tunc Judex possit eorum defectui supplere nec cum filio familias minore viginti annis sine consensu patris et qui contrafecerit solvat pro banno comuni amelie decem libras den. et contractum huiusmodi nullam habeat firmitatem et ex eo quis cogi non possit non obstante si in predicto contractu minor Juraverit non venire contra et quod dictus minor non possit nec valeat aliquid tradere donare vel concedere alicui Ecclesie piorum locorum seu Ecclesiastice persone de bonis eorum sine consensu (omesso "duorum consanguineorum")  supradictorum nec etiam possit semetipsum dictis Ecclesijs vel alicui earum offerre nec eas vel aliquam earum intrare sine consensu duorum consanguineorum eidem minoris magis intimorum .  Et hoc capitulum plenam obtineat roboris firmitatem auctoritate S. D. N. pape quibuscumque in contrarium stantis dispositionibus Juribus et legibus ac capitulis privilegijs et inmunitatibus facientibus non obstantibus  Et potestas et Judex teneantur fieri facere refutationem et instrumentum debiti et omnem alium Jnstrumentum  restitui cancellatum ad petitionem tutoris vel curatoris vel ipsorum consanguineorum a creditoribus contrahentibus contra dictam formam huius capituli.  Et si (scritto sopra) ipsi creditores refutationem non fecerint et instrumentum debiti non restituerint predictis personis potestas et Judex teneantur et debeant eos condempnare in decem libr. den. et predicta locum habeant in obligationibus ab ipsis minoribus vel filiofamilias factis et faciendis.  Et si in predictis vel aliquo predictorum potestas vel Judex contrafecerint vel obmiserint in penam incidant .x. florenorum auri illico incursuram.

17 - De Conmuni dividendo.  Rubrica.

DJvisionem de bonis comunibus potestas vel Judex fieri faciat et ad eam faciendam consortes cogere teneatur infra decem dies post quam ab aliquo consorte fuerit petitum sine salario et oblatione libelli detur tantum Judici facti declaratio super quo formetur processus et si (agg. sopra) reus negaverit rem esse comunem solvat comuni pro banno vigintiquinque libr. den. si actor ipsam rem comunem esse probaverit et nichilominus reus actore probante rem esse comunem cogatur ad divisionem (da "et" a "divisionem" illeggibile) eandem nisi ipse reus probaverit se possedisse rem de qua agitur pro sua tempore a iure concesso ac etiam probaverit rem fore suam Jure dominij vel quasi iusto titulo et bona fide nec obstet in predictis si actor non possederit rem comunem et querat a reo ante litem contestatam si res de cuius divisione agitur est comunis et respondeat  sic vel non pena potestati vel cuilibet alij offitiali contrafacienti vel obmictenti in aliquo predictorum decem florenorum auri mox imminenti. 

18 - Quod Civis possit pignorare suum debitore.  Rubrica.

CJvi ameliensi cuilibet liceat alterum civem et comitatensem amelie et eius dominium habentem aliquid de bonis eius pro quantitate qua haberet pignorare sine pena usque in quantitatem quam sibi deberet ipse civis vel comitatensis vel in qua pro eo esset alicui obligatus cum nunptio curie procedenti tantum mandato potestatis vel iudicis dicte civitatis. quod mandatum non fiat nisi primo dictis offitialibus sit facta fides de dicto debito per publicum instrumentum vel per testes unum vel plures vel per Juramentum secundum quod requiritur in probationibus debiti faciendis ubi debitum petitur a cive et predicta probatio fieri possit etiam omni iuris ordine pretermisso reservato ipsi reo Jure opponendi tam contra testes quam contra instrumenta et actestationes testium et idem habeat locum in debitoribus forensibus non obstante aliquo statuto vel capitulo statutorum et in hac parte dominus pro vassallo et e converso pro bonis debitoris que haberet et quod non possit pignorari sine nunptio curie   Et pignoretur dominus pro vassallo quod si ipse dominus exibebit vassaldum (sic) creditori quod restituatur sibi pignus ad penam et sub pena decem florenorum auri potestati vel Judici et cuilibet offitiali contrafacienti vel obmictenti penitus incursuram. 

19 - De alienando arborem illi Cuius est solum.  Rubrica.

ARborem in solo alieno habens teneatur vendere eam ei cuius est solum et dominus soli eum emere quandocumque ab ipsorum Altero peteretur pro prectio declarando per duos eorum consanguineos aut coniunctos vel per amicos comunes et non suspectos alicui partium eligendos ab eis si non aliter concordarent  Et potestas vel Judex ad petitionem cuiuscumque partium hec petentium predicta fieri faciat sine salario et oblatione libelli et vicini vel alij eligendi de prectio declarantes Juerent (sic) bene et legaliter facere extimationem sine fraude.

20 - Quod filie femine superstito (sic) masculo non succedant

ab intestato et qualiter tunc dotentur. Rubrica.

STatuimus quod nulla filia neptis pro neptis vel ab neptis alicuius infrascriptarum personarum de cuius successione tractaretur nec aliqua persona cuiuscunque sexus vel gradus existat descendes ex tali defuncta persona per lineam femeninam succedat et succedere possit ab intestato in aliquo eius patri matri avo avie proavo proavie ab avo vel ab avie ab intestato defunto seu defunte nec in dicta eius successione audiatur agendo vel excipiendo superstite alicui dictarum personarum taliter defuntarum aliquo eius filio legitimo et naturali inferioris gradus descendente per lineam masculinam et naturalem ex tali persona defunta de cuius predicta successione tractaretur et ipsam successionem acceptante seu acceptare volente  Et si tenutam vel possessionem de bonis hereditarijs talis persone defunte seu aliquibus vel aliquo ipsorum bonorum vel aliqua eorum sive alicuius eorum parte haberet ipsam tenutam sive possessionem relinquere et dimictere teneatur dicto legitimo successsori talis defuncte persone ad ipsius petitionem ita tantum quod talis filia sive neptis et alia quelibet persona inferioris gradus descendens ex masculo legitimo et naturali descendenti per dictam lineam masculinam ex ipsa defunta persona de cuius predicta successione tractaretur si dotata non esset debeat decenter dotari de bonis hereditarijs talis defunte persone per eius successorem predictum considerata conditione sue persone et qualitate et quantitate bonorum hereditatis predicte ac etiam de eisdem bonis alimentari debeat donec fuerit maritata et dotes predictas habuerit cum effectu sive donec Monasterium intraverit vel in domo dicte defunte persone vel alibi stare vel morari noluerit (corretta la "n" in "v") honeste  Et quod dictus successor ad sic dotandam et alimentandam teneatur et cogi possit et debeat cum effectu et pro predictis alimentis et dotibus post mortem talis defunte persone et ex tempore ipsius mortis et ante quam nubat omnia predicta bona hereditaria vigore fitione et autoritate presentis capituli tali mulieri obnexa et obligata existant et ipsa mulier sic dotata de predictis dotibus sit et intelligatur esse contenta pro omni suo Jure adeo quod contra bona et hereditates premissarum personarum omnium et cuiuslibet earum nullum habeant vel habere possint recursum sed ab eis sint et esse debeant penitus excluse auctoritate presentis legis  Ex testamento vero et qualibet alia ultima voluntate talis defunte persone succedatur et succedere possint et possit eidem predicte persone et quelibet earum et legata et fidecommissa et omne et quicquid in tali testamento vel ultima voluntate eis vel alicui earum relictum esset capere et habere possint et possit iuxta tenorem et formam ipsius testamenti sive ultime voluntatis si aliud eis sive ei Juridicum non obsistat (sic) ita tamen quod ipse mulieres et quelibet earum sibi computent et computare teneantur in ipsis dotibus suis.  Et si aliqua de dictis mulieribus dotata fuerit ab aliqua de predictis personis in eius vita vel per ipsius ultimam voluntatem eo casu talis mulier ipsius dotibus sit et esse debeat contenta ita quod nichil (sic) ultra quantitate (sic) ipsam in hereditate vel de hereditate alicuius predictarum personarum petere valeat vel habere nisi secundum expressam dispositionem talium personarum  Et si postquam aliqua de predictis personis nupserit vidua remanserit possit ad domum heredis talis defunte persone reddire (sic) et ibi stare ac de ipsis bonis hereditarijs modo predicto alimentari debeat donec iterum maritetur vel in monasterium intret dummodo fructus sue dotis quos haberet vel aliorum suorum bonorum si qua tunc haberet converti debeant in alimenta predicta  Jnsuper volumus statuenta (sic) quod si aliqua de predictis personis de cuius successione tractaretur in sua ultima voluntate aliquid alicui de dictis mulieribus reliquerit pro ea dotanda vel alia ratione vel modo etiam posita (?) ante quam decesserit eam dotaverit vel alius eius nomine vel eius negotia gerens et deinde non revocata ipsa sua ultima voluntate in parte predicta  dictum relictum evanescat et evanuisse ipso iure intelligatur pro non facto penitus habeatur  Et si post mortem dicti testatoris successor eius vel alius eius nomine dictam mulierem dotaverit non facta mentione de dote relicta eidem in dicto testamento vel ultima voluntate seu ipsam dotem promiserit usque ad quantitatem dotis sic relicte in testamento patris dictum relictum factum in dicto testamento vel ultima voluntate predicta pro ipsa dote sit et intelligatur revocatum et annullatum et conpensatum in dicta promissione vel dote postquam fuerit sibi satisfactum de dote sic promissa post mortem dicti testatoris et super et de (da "revocatum" a "de" illeggibile) predictis et quolibet predictorum si de eis vel eorum aliquo seu eorum vel alicuius eorum occasione aliqua lix questio vel contraversia (sic) oriretur vel esse possit teneatur et debeat Judex curie civitatis amelie cognoscere procedere pronunptiare diffinire et exequi breviter summarie et de plano et sine strepitu et Judicij figura Ad penam potestati vel Judici contrafacienti vel negligenti in predictis vel aliquo predictorum .xxv. flor. auri pro quolibet et qualibet vice. 

21 - De successione decedentium ab Jntestato.  Rubrica.

DEcedenti ab intestato sive fuerit talis decedens habilis ad testandum sive non sive fuerit masculus sive femina sic ab intestato decedens cum liberis liberi eius legitimi et naturales masculi hoc est filius nepos pronepos et alius sive alij descendentes masculi tantum succedant in tota hereditate predicti decedentis ab intestato secundum gradus et prerogativam  Et si ex dicto tali decedente ab intestato remanserunt filie femine una vel plures sine filijs masculis vel uno vel pluribus vel alijs descendentibus ex masculo superstitibus fratribus carnalibus dicti defunti vel eorum filijs masculis quod tunc dicte filie femine una vel plures nate ex dicto decedente ab intestato non extantibus dictis masculis succedant et succedere debeant in tota hereditate ipsius defunti sine masculis descendentibus ex eo ex masculina linea dummodo quod dicte filie femine una vel plures postea decessum sine filijs quod tunc dicta hereditas olim ipsius patris dicte femine sic ab intestato defunte et eius bona hereditaria predicta devolvantur et convertantur spectent et pertineant detracta legitima debita Jure nature que debeant apud heredes dicte filie femine seu feminarum defunctarum  sine filijs ad fratres carnales unum vel plures predictos ipsius defunti ab intestato vel ad filios dictorum fratrum carnalium seu fratris  Sive autem ex dicto ab intestato decedente sine filijs masculis vel alijs descendentibus ex linea masculina vel filiabus feminis primi gradus extarent vel supervenirent  neptes femine vel alie inferioris gradus descendentes per lineam femininam et extantibus fratribus carnalibus uno vel pluribus dicti ab intestato defunti vel masculis dictorum fratrum quod tunc dicte neptes femine vel alie inferioris gradus predicte in nullo succedant dicto ab intestato decedenti sed ipsi fratres carnales unus vel plures (da "nullo" a "plures" illeggibile) si extarent vel eorum filij masculi succedant et succedere debeant in tota hereditate dicti ab intestato defunti.  Si vero ex dicto ab intestato defunto sine masculis descendentibus ex eo tempore mortis sue extarent neptes ipsius defunti una vel plures nate ex filio masculo predefunto quod tunc dicte neptes succedant et succedere possint et debeant in tota hereditate predicta sive una sive plures fuerint et post obitum ipsarum neptarum habeat locum et servetur illud quod in filiabus primi gradus post eius obitum superius ordinatum et statutum est sed si post mortem dicti defunti ab intestato extarent et concurrerent filie femine primi gradus ipsius defunti ab intestato una vel plures et neptes una vel plures que extarent ex ipso filio predefunto tunc volumus et statuimus quod predicte filie et neptes una vel plures pariter succedant et pro equali portione in hereditate predicta collatis et remissis debitis in ipsa hereditate et contributis si aliqua predictarum fuisset primitus dotata ita quod conputatis dotibus predictis pares sint et esse debeant in dicta successione.  Sed si aliqua persona de civitate vel comitatu amelie ab intestato decesserit sine liberis superstitibus seu superstites sibi aliquibus seu aliqua persona usque in tertium gradum sue agnationis inclusive intelligendo ipsum gradum secundum Jus canonicum succedat sibi proximior de dicta sua agnatione hoc intelllecto et declarato quod in dicta successione non habeatur nec haberi debeat distinctio seu consideratio vel respectus an talis proximior coniungebitur tali defunte persone ex utroque parente sive per lineam utriusque parentis seu ex uno vel unus tantum dummodo ex patre ipsius defunte persone seu ex eius paterna linea saltim eidem coniunctus extiterat.  Preterea volumus quod nepotes ex fratre carnali quondam talis defunte persone succedant eidem una cum eorum patruo eodemque fratre condam (sic) talis defuncte persone in stirpe et non in capite.  Mater vero ipsius condam defuncte persone in dicto casu in sola octava parte bonorum ipsius condam sui filij seu filie succedat et succedere possit eidem et ipsa octava parte ipsa mater dicto casu contenta sit et esse debeat adeo quod nil amplius Jure successionis petere vel habere possit de hereditate predicta .  Matre vero non extante succedat eidem ab intestato condam avia sua materna in octava predicta et ipsis matre et avia non extantibus simili modo succedat ei pro avia non extantibus simili modo succedat ei pro avia quedam eius paterna  Videlicet mater avi sui paterni Avia vero materna videlicet mater matris et proavia materna videlicet avia matris dicte defunte persone seu aliqua persona de cognatitia prole condam ipsius defunte persone sive patris eiusdem in dicto casu ad dictam successionem nullatenus admictantur  Jta tamen quod in dicta agnatitia prole non includantur nec intelligantur includi aliqua femina excepta sorore carnali sive nepte videlicet filia fratris carnalis et amita condam talis defuncte persone que sole s(cilicet) soror neptis et amita in dicta prole agnatitia et in eius numero conprehendatur et conprehendi valeant in casu predicto si et in quantum eo casu tali defuncte persone non supervivat aliquis condam eius frater carnalis legitimus et naturalis sive nepos legitimus et naturalis ex fratre carnali condam talis defuncte persone quibus fratre carnali et nepote vel aliquo eorum extantibus et superviventbus seu extantibus et superviventibus dictis sorore nepte et amita talis condam defuncte persone a dicta eius successione repellantur et ad eam dicti condam eius frater et nepos admictantur et admicti possint.  Sed et si dicte mater avia et proavia paterna vel aliqua earum que in dicta octava ordine premisso succederent seu succedere possent ut dictum est non extarent succedant nichilominus tali defuncte persone eidem proximiores de dicta sua agnatitia prole ut superius dictum est  Verum si talis persona decesserit condito testamento vel alia ultima voluntate et in ipso vel in ipsa quocunque titulo Jure vel modo aliquid reliquerit ipsi sue matri avie vel proavie eo casu talis eius mater avia vel proavia dicto relicto contenta sit et esse debeat nec ultra in dicta vel de dicta hereditate iure successionis petere possit.

22 - De advocatis et procuratoribus dandis.  Rubrica.

POtestas seu Judex teneatur unicuique petenti et in quacumque causa dare et datos cogere advocatos et procuratores quem seu quos volurerit pro salario competenti nisi iustam causam petitus habens se excusaret hoc salvo quod si aliquis conduxerit tot advocatos quod aliqua pars seu alia in civitate Amelie non inveniret fiat tunc inter partes etiam de conductis distributio et datio quoequalis (sic)  Et quod propter absentiam advocatorum vel procure processus non retardetur nec quoquo modo vitietur etiam licet quis ipsos non reperierit.

23 - De diebus feriatis in Civilibus Causis.  Rubrica.

FEriati dies quibus in causis civilibus tantum alimentorum mercedis operariorum et in causis locationis (?) operarum et instrumentorum ad ipsa opera facienda actorum et vasis ad huiusmodi reponendis et fructibus et vecturis et in alijs casibus in quibus Jura et statuta permictunt cause alique non tractentur sunt hij festivitatum sollepnium que ad dei et sanctorum reverentiam sunt inducte sicut sunt dies festivitatis Nativitatis d.ni. Sancti Stefani Sanctorum Joannis baptiste et Evangeliste. Sanctorum Jnnocentium Sancti Silvestri Circuncisionis . Epiphanie septem dies dominice passionis festum resurrectionis cum septem sequentibus . festum ascensionis. pentecostes cum duobus sequentibus. Nativitatis sancti Joannis baptiste. Omnes festivitates gloriose Marie semper virginis . f(estum). Annuntiationis Nativitatis purificationis assumptionis. Festivitates omnium apostolorum. Beati Laurentij. dedicatio et apparitio Sancti Michaelis archangelis . Festum omnium sanctorum. Sancti Marctini par(?) apostol(?) . festum sancte Firmine de mense Novembris. Sancti Olimpiadis . Sancti Secundi de mense Junij. Jnventio sancte crucis Conversionis Sancti Pauli. festum beati benedicti  Sancti Marci evangeliste . Sancti cataldi. Sancti pancratij. Sancte Marie Madalene. Sancti fustini (sic) Sancti Luce et Sancti Mactei evangelistarum . Sancti Augustini . Sancti Geronimi. Sancti Gregorij Sancti Ambrosij Sancti Nicolai. Sancte Lucie. Sancti francisci et diebus dominicis quibus diebus dominicis et festorum Judex pro tribunali non sedeat super civilibus causis sed si ipsis diebus procederetur in causis malleficiorum processus valeat et teneat et servetur omnimodo quo melius potest Jtem temporis feriarum rusticorum pro messibus et vendemijs recoligendis jnducantur per consilium generale civitatis Amelie . Jn causis autem criminalibus ferie rustice non habeant locum . numerus autem dierum prefissorum terminorum a Judice qui inciderent et finirentur in dictis ferijs tempore feriarum non currant. Set elapsis ferijs incipiant currere et intelligantur interim non currisse  Sed dicti termini dicto casu conserventur inlesi absque aliqua restitutione facienda  Et quilibet Judex et Notarius potestatis et comunis diebus non feriatis et quibus permictitur debeant sedere ad banchum ad Jus reddendum omnibus petentibus et ad causas expediendas a mane usque ad tertiam et a nonis usque ad vesperas vinculo Juramenti et ad penam quinque librarum den. quam penam pro quolibet die qua non sederit dicto comuni solvere teneatur. Volumus etiam quod hostia palatij comunis de die continue fient aperta et quod Notarij potestatis non mictant acta experita ad quaternum dum sunt ad banchum ymmo mictant in memoriale et postea mictant ad quaternum. 

24 - Quod per principales personas Juretur de Calumpnia

et positionibus Respondeatur.  Rubrica.

JUramentum calupnie prestetur et positionibus respondeatur a principalibus personis ac etiam Juramentum de veritate dicenda et non per procuratorem nisi principales persone non essent in civitate vel districtu amelie vel nisi essent procuratores forenses vel minoris etatis vel tantum pupillorum et quando respondetur positionibus Judex faciat discedere a bancha advocatos et procuratores et per principales personas secrete positionibus respondeatur negans positionem ubi tractatur de facto ipsius proprio , in quo non possit pretendere ignorantiam et ea legitime probaretur solvat pro qualibet positione non credita et probata quinque soldos dicto comuni  Et debeat semper responderi certum .S.(cilicet?) utrum credat vel non credat ad penam potestati vel Judici contrafacienti .xij. flor. auri mox imminente.

25 - Quod Lucretur maritus quartam partem dotis

sue uxoris decedentis sine filijs. Rubrica.

LUcretur maritus quartam partem dotis sue uxoris sine filio vel filijs decedentis ex eo et dicta uxor comuniter habitis quandocumque decederit postquam eam duxerit ad domum suam de qua quarta parte dictus maritus non possit modo aliquo defraudari sive dos consistat in pecunia numerata sive non.  Et hoc capitulum locum habeat tam in nuptis quam in nubendis  Mobile autem quod extabit ex dicta muliere defuncta integraliter revertatur ad heredes dicte mulieris defuncte. Addicientes ne dicte mulieres priventur de facto potestate testandi quod si ipsa mulier habens filios vel non testari voluerit de bonis suis et eius maritus vel alius impediret ipsam facere testamentum itaque non fecerit dictus maritus dicto casu pro eius pena sit et esse intelligatur privatus de dicta quarta parte dotis et lucro ipsius partis et presumatur auctoritate presentis capituli ipsum maritum dictum impedimentum prestitisse ad predicta si hoc probaretur saltim per duos testes masculos vel feminas alias bone fame et oppinionis verumtamen si decesserit cum filijs et dicti filij post mortem sue matris decesserint videlicet femine infra duodecim annos masculi in quatuordecim tunc medietas hereditatis mulieris defuncte et impedite sic testari revertatur ad domum de cuius bonis dicte dotis dicte mulieri date vel solute fuissent a cuius medietatis in dicto casu privamus et privatos esse decernimus heredes et successores dictorum filiorum sic defunctorum cuius mater fuisset impedita testari ut dictum est. 

26 - Quod mulieres bone fame non teneantur

intrare palatium. Rubrica.

MUlier bone fame ad se excusandum seu ad testimonium aliquod peribendum non debeat aliqua ratione cogi nec etiam cogatur ire seu intrare palatium comunis sed Notarius curie ad eius testimonium seu ad excusationem recipiendum debeat ire recepturus ad aliquem locum in presentia alicuius coniuncte persone sibi prout ipsa mulier eligerit  Et si in aliquo predictorum contrafactum fuerit solvat potestas vice qualibet comuni pro pena quinque flor. auri et eiusdem mulieris excusationem seu testimonium in curia prestatum seu factum non valeat ullo modo.

27 - De non recipiendo in fideiussorem qui patrem habet.

Rubrica.

ITem statuimus et ordinamus quod potestas Judex Notarius non debeat aliquem recipere in fideiussorem qui patrem habeat sed semper teneantur querere si patrem habet nec possint recipere aliquem Antianum vel aliquem de dece populi vel aliquem advocatum Judicem procuratorem vel Notarium in fideiussorem et si receperit non teneat fideiussio predicta etiam si statuto renuntiarent   Et si contrafecerint solvat contrafaciens comuni amelie de suo salario decem libr. den. 

28 - Quod per Conmune Amelie nulla obligatio fiat. Rubrica.

PEr comune Amelie fideiussio confessio depositum seu alia obligatio et alienatio non fiat nec fieri possit pro aliqua persona seu comitate seu universitate existentibus vel existente extra Jurisdictione comunis amelie   Et hoc capitulum sit precisum   Et si Antiani contra hoc capitulum fecerint solvant pto banno comuni amelie quinqueginta libr. den. et suo risicho procedat obligatio et non contra comune.

29 - Quod cogatur damnificans ad refectionem damnorum  R.ca

(scritto da altra mano in epoca successiva)

SJ aliquis civis vel comitatensis ob debitum alicuius civis vel de comitatu amelie seu ob sententiam vel condempnationem seu ob inimicitias vel iniurias seu causis et occasionibus quibuscumque inique (?) conmissis per dictum civem quarum causa et occasione aliquis civis amerinus vel comitatinus dampnum pataretur (sic) extra districtum amelie vel expensas quocumque modo in curia vel extra quia qui occasione danpni dat danpnum dedisse videtur quod potestas vel Judex teneatur et debeat ad eius petitionem illum cogere de facto sine figura Judicij facta solum fide de danpno recepto pro quo danpnificatus esset ad refectionem dicti danpni et expensarum in persona vel rebus ad eius voluntatem  Addicientes quod si in civitate comitatu vel districtu amelie ille civis vel comitatinus cuius causa et occasione quis danpnum passus est non haberet bona sufficientia pro dicto danpno seu de illis bonis satisfactum non esset danpnum passo infra decem dies post requisitionem danpnificati nec capi posset personaliter quod tunc condepnetur comuni amelie in illa quantitate in qua quis diceret se danpnificatum ac etiam ad satisfaciendum danpnum et interesse et expensas danpnificato super quo procedi possit per Jnquisitionem denunptiationem seu querelam sine figura Judicij sub pena potestati vel Judici in predictis vel aliquo predictorum contrafacientes seu obmictentes vel negligentes vigintiquinque floren. auri penitus Jminenti pro quolibet et vice qualibet. 

30 -  Quod habitantes in eadem domo non faciant iniuriam

unus alteri  R.ca

(scritto da altra mano in epoca successiva)

HAbitantes in una domo seu edificio unus de super et alius de suptus divise debeant se sic curialiter gerere quod nullum incongruum unus alteri faciat et si habitans de super proiecerit vel fecerit aliquid turpe inferiori solvat pro pena comuni predicto quinque libr. den.  Et si habitans de suptus aliquod incongruum et turpe superiori faciens solvat comuni predicto quinque libr. den. Et ille qui tenet de super debeat ita claudere seu murare voltam seu solamen quod nil turpe debeat seu possit defluere in domo vel ante domum Jnferioris et qui contrafecerit solvat eandem penam si de hoc fuerit accusatus sub pena penitus imminenti potestati vel Judici decem flor. auri in aliquo contrafacienti vel obmictenti.

31 - De murando Jnter Consortes. R.ca.

MUri comunes inter consortes possint murari et super eis unus ex consortibus altiare et murare possit invito consorte tantum requisito si vult tenere ad expensas in dicto opere quod vult consors altiare et adequare domum suam vellet dicto muro de novo per consortem murato quod ante omnia debeat ipsi consorti reficere medietatem expensarum ipsi consorti factarum in muro per consortem predictum qui dictum murum altiavit et muravit ad extimationem duorum magistrorum ponendorum unus pro uno et alter pro altero consortium predictorum quorum extimationi quilibet parere debeat   Et si dicti magistri non essent in concordia in extimatione predicta tertius magister eligatur ad predicta et eligi ("gi" agg. sopra) debeat per dominos Antianos populi dicte civitatis quorum extimationi vel declarationi vel saltim maioris partis eorum pareri et stare debeat per ipsos consortes ad penam quinqueginta libr. den.  Et si dictus consors qui muraverit extimationi predicte parere nollet et non permicteret suum consortem murare altiare et appodiare dicto muro offerenti velle reficere eidem medietatem expensarum predictarum solvat pro pena comuni amelie quadraginta libr. den. et potestas offerenti reficere dictas expensas debeat dare consilium et favorem in murando et appodiando dicto muro comuni  Salvo quod si comunio dicti muri negaretur quod altiari et appodiari non possit nisi omnino constiterit de comunione rationabiliter et quod nullus consors possit de novo deviare cursum aque seu stellicidij (sic) supra et versus domum sui consortis ad dictam penam  Et quod inclusimen alicuius domus aliquorum consortium que esset divisa licitum sit consorti claudere et murare in confinio super solo utriusque consortis requisito tantum consorte et teneatur tantum solvere medietatem expensarum dicti clausiminis de muro condecenti et conpetenti et consors qui non fecerit partem suam muri seu clausiminis cogatur per potestatem solvere in pecunia usque in quantitatem qua pretenderetur domus sua et idem intelligatur semper quando voluerit muro comuni recipere comode et hoc fiat summarie sine salario et oblatione libelli et sine strepitu et figura Judicij  Addicientes quod si unus convicinus super transenna comuni sibi et alij convicino vellet facere conductum ne aqua destruat parietes dictus convicinus teneatur ad medietatem expensarum ac etiam ad dandum appodium pro dicto conducto que expense possint peti quandocumque a dicto convicino sine figura Judicij ut dictum est sub pena potestati vel Judici in aliquo predictorum contrafacienti  vel obmictenti .xv. flor. auri illico imminenti pro quolibet et vice qualibet.

32 - Quod omnes exceptiones possint opponi Contra Jnfrascripta

edita extra districtum Amelie. (manca "R.ca")

ITem statuimus quod si aliqua quantitas pecunie appareret mutuata vel deposita alicui inter amerinos extra civitatem amelie et inde apparent aliquod publicum instrumentum et talis mutuator vel deponens peteret in curia amelie quod cuilibet sit licitum opponere omnes exceptiones non numerate pecunie et omnes alias sibi contra petentes et conpetituras et potestas teneatur observare predicta ad penam decem libr. de suo salario  Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

33 - De Cedendo bonis.  Rubrica.

QUia fraudem creditorum plures ymo multi cedunt bonis clam et occulte Statuimus quod quicumque voluerit suis bonis cedere infrascripta forma servetur. Videlicet. quod die fori in locis consuetis bandiatur ex parte d.ni potestatis vel aliorum offitialium dicte civitatis quod omnes creditores talis volentis cedere bonis conpareat (sic) coram d.no potestate ad videndum cessionem quam dictus talis intendit facere et simile bandimentum fiat die dominico et die sabati proxime subsequenti fiat dicta cessio bonorum in platea comunis presentibus offitialibus dicte civitatis et o (superfluo) omnibus qui ad hoc voluerint interesse sono tube premisso et aliter facta non valeat   Et debeat dimittere omnes pannos creditoribus suis usque ad interulam in dicta platea tubis sonantibus  Et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris non obstante quod aliquis renuntiaverit in aliqua forma  Et quod nichilominus dictus cedens sit ex tunc ab omni offitio comunis exclusus et privatus et nichilominus micti debeat et moretur in campanile per unum annum dummodo predicta locum non habeant in mulieribus quibus mulieribus sit licitum renunptiare ad banchum dicti comunis coram potestate vel Judici sine aliqua sollenpnitate et ad penam aliquam non teneatur. 

34 - Quod Nullus det dampnum Jntenutam datam.  Rubrica.

STatuimus quod si aliquis habuerit aliquam tenutam per curiam dicte civitatis ex primo decreto in bonis alicuius quod in ipsis bonis nullum danpnum referat nec faciat et si contrafecerit teneatur ad illam penam quam solveret si in bonis alicuius danpnum dedisset. 

35 - Quod viso publico Jnstrumento facto a viginti annis

Citra fiat preceptum debitori.  Rubrica.

CUilibet creditori liceat petere et exigere cum effectu a quibuscumque debitoribus suis quamcumque pecuniam et rem quam recipere et habere deberent a dictis eorum debitoribus ex vigore et auctoritate instrumentorum capitulo infra proxime scripto semper salvo et quod in petitione et repetitione dicte quantitatis pecunie vel rei nulla petitio sive libellus offeratur aliqua ratione vel causa  Sed semper tales creditores in curia dicte civitatis audiantur sine oblatione libelli possint et valeant contra dictos eorum debitores Jus suum prosequi pro velle ipsorum ut postulat ordo Juris  Et viso publico instrumento per Judices fiat preceptum debitori ad petitionem sui creditoris Jn debitis vero et pro debitis unde appareat publicum instrumentum ultra viginti annos libellus offeratur et offerri debeat et super eo procedi ut postulat ordo Juris  Et quilibet Notarius dicte civitatis et eius comitatus possit et valeat ubicumque etiam extra districtum dicte civitatis et inter quoscumque et quilibet alius notarius ad petitionem alicuius civis vel districtualis dicte civitatis facere contra habentibus preceptum guarantitie super quocumque contractu vel re debita vel promissa sub hoc tenore  Et Jnsuper Ego talis Notarius infrascriptus precepi et preceptum guarantitie feci supra dictis obligatibus seu promictentibus seu confitentibus seu contrahentibus ut observent et observare debent omnia et singula in dicto instrumento contenta et dictum preceptum habeat vim diffinitive sententie ita quod in contractibus mutui et depositi et in quacumque obligatione aut confessione aut promissione pecunie aut alterius cuiuscumque rei unde appareret publicum instrumentum in quo esset scriptum preceptum guarantitie predicte contra ipsum instrumentum nulla possit opponi exceptio nisi tantum falsi soluti transactionis pacti et iudicate rei hoc tantum declarato quod per oppositionem dictarum exceptionum vel per aliquam earum nullus debitor relapsari debeat nisi primo discussi de exceptionibus predictis si opponere volet  Et quod ad petitionem cuiuscumque creditoris viso dicto publico instrumento cum guarantitia teneatur et teneat cogere dictum debitorem sine aliquo alio precepto ad observationem casuum in dicto instrumento contentorum ad penam vigintiquinque libr. den. de suo salario ac si preceptum esset factum debitori per Judicem secundum formam statutorum dicte civitatis et terminus decem dierum qui datur ad solvendum debitori esset elapxus (sic) teneantur tantum dicti creditores antequam debitor capiatur solvere salarium comuni secundum formam statutorum et fidem facere potestati vel iudici de solutione huiusmodi per apodissam seu bullectam manu Camerarij comunis qui pro tempore erit subscriptam et aliter quis capi non possit   Et hoc statutum in quantum de guarentitia loquitur locum habeat a viginti annis citra et in futurum non obstante Jure vel statuto aliquo dicte civitatis quod in contrarium loqueretur.

36 - Quod quilibet debitor possit offerre de bonis suis 

Creditori suo.  R.ca

STatuimus etiam quod nulla persona de dicta civitate amelie vel eius districtu possit personaliter cogi constringi aut detineri ad aliquod debitum persolvendum a decem libris supra si obtulerit et dederit cum effectu de bonis suis pure simpliciter et alteri non obligatis nec generaliter nec specialiter ad petitionem et voluntatem creeditoris etiam de melioribus ab una parte dictorum bonorum secundum extimationem faciendam per duos bonos homines ponendos  .s.(cilicet) unum pro parte debitoris et alium pro parte creditoris ab eis de congrua extimatione fienda recepto primitus Juramento   Et si dicti duo boni homines sic positi se non concordaverint in extimatione facienda quod ponatur tertius per antianos populi et dicti duo positi cum dicto tertio debeant dictam extimationem facere infra quinque dies  a die electionis dicti tertij   Et quod debitor predictus teneatur et debeat omnia et singula sua bona stabilia et etiam mobilia excedentia summam et valorem centum soldorum in scriptis dare et assignare coram Judice tali suo creditori antequam discedat de palatio  Et si ante dictam oblationem et assignationem discederet de palatio predicto quod ipse debitor beneficium dicte oblationis sit ipso iure privatus et creditor eligat extimatorem pro parte sua die dicte oblationis qui extimatores teneantur et debeant ad penam decem libr. extimare de ipsis bonis usque ad quantitatem debitam de quibus bonis dicto creditori placuerit   Et facta dicta extimatione dictus creditor habeatur pro vero domino et possessore rerum extimatarum et ipsa bona extimata per se ipsum et sua auctoritate possit apprehendere et tenere et nichilominus dictus debitor teneatur et debeat dicto creditori de rebus extimatis venditionem facere pro prectio per dictos extimtores declarato cum ydonea  cautione ad sensum sapientis creditoris incontinenti factam extimationem predictam ad penam decem libr. den. pro quolibet die quo dictus debitor erit in mora et postquam dictus creditor fuerit requisitus et interpellatus per suum debitorem qui vellet et offeret dare de bonis suis creditori predicto secundum formam statutorum dictus creditor teneatur et compellatur recipere nisi per pactum contrahentium tempore celebrati contractus in contrarium foret actum secundum dictam formam  Et locum habeat in preteritis presentibus et futuris absolute et precise debeat observari non obstante aliquo statuto vel ordinamento quod in contrarium loqueretur  A decem vero lib. infra et pro ipsis decem libris quilibet possit et valeat conveniri et ad solvendum personaliter cogi et constringi secundum formam Juris et statutorum dicte civitatis Jure aliquo non obstante quod in contrarium loqueretur dummodo dictum beneficium offerendi locum habere non possit in publicis mercatoribus civitatis et comitatus amelie qui pro qualibet quantitate pecunie ad petitionem sui creditoris in pecunia numerata solvere teneatur pena potestatis vel Judicis contrafacientis vel obmictentis in aliquo predictorum decem flor. auri mox imminenti pro quolibet et vice qualibet.

37 - De Sequestratione facienda .  R.ca.

AD petitionem cuiuscumque petentis viso publico instrumento vel saltim Juramento recepto ab ipso petente potestas et quilibet offitialis contra forensem vel suspectam personam etiam si forensis non fuerit de qua suspitione stetur sacramento creditoris sequestrationem rerum suarum et ipsius capturam facere teneatur  Et dicta sequestratio duret donec debitor de cuius bonis sequestratio facta foret satisdaret ydonee de Judicio sisti (?) et Judicatum solvendo vel deponeret quantitatem petitam.  Et ipsa sequestratio et captura fieri possit quolibet tempore exceptis vigilijs et festivitatibus Beate firmine de mense Novembris Nativitatis domini et pascatis resurrectionis quibus vigilijs et festivitatibus sequestratio et captura fieri non possit  Petitor vero dicti sequestri si in sua defensione deficeret in expensis legitimis et ad interesse parti summarie condenpnetur   Et si dictus potestas Judex vel alius offitialis in aliquo predictorum contrafecerit vel obmiserit pena incurrat decem flor. auri statim Jmminenti pro quolibet et vice qualibet.

38 - Quod conserventur indempnes illi qui se obligaverint 

pro Conmuni.  R.ca.

AD prebendum materiam Civibus amerinis et alijs quibuscumque onera comunis suscipiendi temporibus opportunis  Statuimus et ordinamus quod omnes et singuli qui pro comuni amelie et ad eius petitionem fideiubendo vel alio quovis modo et tamquam principales sub nomine cuiuscumque contractus se obligabunt pro Comuni penes aliquem vel aliquos creditores de aliqua re vel pecunia ipso facto sint et conserventur Jndempnes a dicta obligatione per comune amelie ita et taliter quod omnes et singulas expensas dampna et interesse que dictus talis obligatus fecerit et substinuerit in Judicio vel extra pro dicta tali obligatione et eius causa in quacumque curia vel loco dictum comune Amelie absque alijs probationibus eidem obligato absque nova deliberatione reficere teneatur et nichilominus ad petitionem obligati predicti vel obligatorum teneantur et debeant dictum comune dictam causam in se suscipere et defendere per se ipsum omnibus suis sumptibus et expensis et omnia alia et singula facere que dicto obligato vel obligando videbitur et placebit  Et d.ni Antiani qui pro tempore erunt in hac parte personam integri comuni gerant et gerere intelligantur ita quod absque nova deliberatione possint et debeant predicta et pro conservatione dicte Jndempnitatis legitime adimplere gerere et facere non obstantibus aliquibus statutis supra vel Jnfra positis. 

39 - De arbitris Cogendis per potestatem.  Rubrica

Arbitri seu positi ad aliquam causam sodandi (sic) et ponendi in posterum a partibus finem causam eis compromissam debeant penitus terminare infra octo dies.  Et potestas et eius Judex eos cogere debeat (sic) si causam in se receperint terminandam ad petitionem cuiuscumque petentis statuto aliquo contrario non obstante sub pena potestati et Judici contrafacienti vel obmictenti in aliquo predictorum decem flor. auri pro qualibet (sic) et vice qualibet illico Jminente. 

40 - Quod acta Conmunis possint publicari 

in Cartis bombicinis . R.ca.

OMnia acta Comunis predicti tam civilia quam criminalia et quecumque alia scribi valeant et publicari in carta bombicinis et in quaternis dictarum cartarum bene legatis sub ydoneo corio carte pecudine per Notarium potestatis et quoscumque alios offitiales comunis predicti et per  quoscumque alios notarios et ipsa acta possint exemplari et copie valeant et teneant et plenam obtineant roboris firmitatem tamquam publica et ydonea et omni modo fidedigna ac si essent scripta et publicata in cartis ydoneis pecudinis. 

41 - De Ratificatione gestorum.  R.ca

OMnia et singula per viam contractus gesta et acta retro inter contrahentes quoscumque et quandocumque concursa retro que firmitatem recepissent ex vigore alicuius capituli statuti civitatis amelie etiam que in presenti volumine confirmata vel repetita non essent ad scandalum removendum rata sint et firma et plenam obtineant roboris firmitatem auctoritate presentis statuti non obstantibus aliquibus que in contrarium loquerentur. 

42 - Quod habentes dotem mulieris

teneantur alimenta prestare. R.ca.

QUicumque habet dotem mulieris et eidem non restituit dictam dotem teneatur et debeat eidem mulieri dare et solvere alimenta ("alimenta" di altra mano di epoca tarda) secundum quantitatem dotis et qualitatem mulieris ("qualitatem mu" come sopra)  Et Judex teneatur nomine alimentorum ("nomine alimentorum" c.s.) decernere ipsi mulieri prestandorum et dandorum ("et dandorum" c.s. quasi illegibile) duos denarios pro libra quod (per "pro") quolibet mense sive dos petatur sive repetatur et in petitione et repetitione dotis salarium non solvatur contrario aliquo non obstante  Et si talis habens dotem noluit amplius ipsas dotes ad alimenta tenere teneatur et debeat ipsam dotem deponere in den. apud aliquem mercatorem sufficientem vel eo citato personaliter vel ad domum predictam dotem recipere debentis et facto dicto deposito alimenta de dictis dotibus non currant ulterius .  Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris  Addicientes quod dicti duo denarij pro libra pro quolibet mense intelligantur etiam declatur (sic) posito quod Judex ad declarandum non fuisset requisitus.

43 - Quod nulla donatio possit fieri per mulierem 

sine Consensu Jnfrascriptorum.  R.ca.

QUoniam mulieres de facili possint decipi et fraudari Nulla Jdcircho possit donatio fieri per aliquam mulierem alicui sine presentia et voluntate patris vel fratris carnalis si haberet   Et sine presentia et consensu viri si virum haberet et sine presentia et consensu filij maioris quatuordecim annis si virum non habet vel saltim duorum consanguineorum eidem mulieri magis intimorum si patrem vel fratrem vel virum seu filium ut dictum est non haberet  Et si aliter fieret non valeat ipso Jure   Et potestas et quilibet alius offitialis dicte civitatis teneatur et debeat vinculo Juramenti ed ad penam vigintiquinque libr. den. pro quolibet ad petitionem cuiuscumque mulieris donantis petentis facere revocari et cassari dictam donationem factam contra dictam formam cogere et constringere realiter et personaliter ad cassandum ipsam donationem  Et si ille qui receperit ipsam donationem vel ille cui facta foret noluerit ad petitionem petentis cassare et irritare revocare et renuntiare potestas possit ipsum de fraude punire ad arbitrium suum   Et Nichilominus ipsa donatio sit cassa irrita et nullius valoris autoritate presentis capituli  Et quod nulla mulier possit aliquem contractum facere sine presentia et consensu viri si virum habet si vero virum non habet sine consensu filij maioris quatuordecim annis si haberet  Et si contra dictam et infra scriptam formam fieret sit ipso Jure Nullius valoris contrario aliquo non obstante   Addicientes quod dicta mulier donationem causa mortis secundum formam Juris civilis et etiam procuratores ad Causas et lites quelibet legitime etatis facere possit  Et quod ubi deficerent supra nominati qui consentire debeant secundum formas predictas vel essent a civitate et Comitatu amelie absentes vel essent mortui quod eo casu potestas vel Judex supplere possit eorum defectu consentiendo et interponendo autoritatem et decretum suum et comunis amelie dummodo quod ipsa mulier habens filium vel filios nullam possit donationem facere quoquo modo.

44 - De Constringendo forensem qui se constrinserit 

ad bancum Civitatis Amelie.  Rubrica.

SJ aliquis forensis vel alius qui se non constrinserit ad barcum (sic) civitatis amelie contrasserit aliquod debitum vel extiterit in aliquo obligatus vel promiserit aliquid alicui de dicta civitate et eius districtu constringatur ipse vel eorum heredes personaliter et realiter ad voluntatem petentis usque ad plenam satisfactionem.

45 - De Contractibus simulatis et per appodium factis.  R.ca.

OMnes contractus facti tempore alicuius rectoris vel domini tempore Tirampni dicte civitatis in ipsa civitate vel eius districtu cuiuscumque generis sint tam refutationis quam renunptiationis et tam venditionis quam etiam aliorum quorumcumque contractuum qui probarent per unum testem plene probantem vel saltim per quinque testes de fama publica eos fore simulatos ex cohactionis terrore vel metu vel per appodio factos ipso Jure sint cassi Jrriti et inanes   Et si procederetur Coram potestate vel Judice vel alio rectore vel offitiali dicte Civitatis predictos contractus facta probatione predicta faciat cancellari ad petitionem cuiuscumque petentis .  Et predicta facere teneatur dictus potestas et Judex summarie sine oblatione libelli ad penam quindecim flor. auri Jmminentem pro quolibet et vice qualibet  Et quod recipiens tales contractus ad eius utilitatem penam Jncurrat ipso facto .xv. flor. auri  Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris prescriptione empt(ionis?) etiam non obstante.

46 - Quod restitutio dotis fiat in bonis spetialiter obligatis.  R.ca

TEmpore restitutionis dotis ipsa restitutio fiat mulieri vel illi cui de iure debetur in pecunia in instrumento dicte dotis contenta si restituens pecuniam restituere vellet alias ipsa restitutio fiat eidem in bonis et de bonis in ipso instrumento vel alio quocumque pro ipsa restitutione specialiter obligatis si sufficerent et si non sufficerent ultra dicta bona in bonis et de bonis alijs dicti restituere debentis usque ad plenam satisfactionem et restitutionem dotis predicte que bona licitum sit dicte mulieri vel cui de iure debetur usque ad satisfationem predictam sua autoritate propria intrare capere tenere et possidere et fructus percipere sine pena legis et curie dummodo dictus restituere debens dictas dotes vel eius heres possit dicta bona colligere et luere infra annum ex tunc futurum a die Jntrohitus supradicti. 

 
47 - De Cogendo debitorem ad petitionem eius fideiussoris. 

Rubrica.

COgatur debitor ad petitionem sui fideiussoris per potestatem et quemlibet offitialem summarie sine salario vel libello ad satisfaciendum dicto fideiussori de omni eo quod probaverit se solvisse pro dicto debitore et dampna et expensas legitime  Et ipsa cohactio fiat et fieri debeat realiter et personaliter ad voluntatem fideiussoris predicti ipsam solutionem legitime probatam non obstantis aliquibus exceptionibus lege vel statuti que in contrarium loqueretur (sic).

48 - De oblatione promissa bonorum debitoris.  Rubrica.

SJ quis civis vel comitatensis civitatis amelie pro aliquo cive vel comitantense penes aliquem forensem fideiusserit de quacumque re vel pecunia   Et ipse fideiussor dicto creditori forensi satisfecerit non obstante aliqua probatione Jure civilis vel municipalis supra vel infra posita possit et valeat ipse fideiussor a dicto creditore forense cessionem recipere et Jura emere contra ipsum debitorem civem vel comitatensem titulo emptionis et quocumque alio et ipsa emptio valeat et teneat et executionem mereatur usque ad concurrentem quantitatem eius quod satisfecerit fideiussori prediicto dicto forensi Addicientes quod fideiussor quicumque possit suo creditori offerre de bonis sui debitoris nisi renunptiatum esset quod non possit de bonis proferre pro pecunia et ipso creditori teneatur et debeat dictam oblationem recipere et de ipsa stare contentus ac si dicta oblatio de bonis proprijs dicto fideiussori facta foret ex vigore alicuius capituli dicte civitatis.

49 - De non molestando mulierem in bonis per eam possessis

occasione suarum dotium.  Rubrica.

SJ aliqua mulier post mortem sui viri receperit dotes suas et ob contumaciam heredum dicti viri missa fuerit in possessionem bonorum olim dicti sui viri tam ex primo quam ex secundo decreto ipsas res et bona per decempnium possederit quod nullus ex creditoribus viri ipsam mulierem in bonis predictis sic possessis inquietare valeat nec aliquod Jus pretendere sed sic secura sit mulier ac si triginta annorum spatio pacifice et quiete et iusto titulo possidisset (sic).

50 - Quod pro dote alicuius mulieris solvenda possint

personaliter Conveniri principalis et fideiussor. R.ca.

POssit et liceat unicuique petere dotes sibi promissas pro aliqua muliere unne (per "unde") publicum appareat instrumentum  Et promictens seu promictentes ipsas dotes realiter et personaliter possint conveniri ad voluntatem ipsius qui dotem recipere debet et possit conveniri principalis et fideiussor prout et sicut ei placuerit non obstante aliquo statuto supra vel infra posito . Addentes quod ipse solvens possit habere recursum in bonis et ad bona eius pro quo vel pro quibus quis promiserit et se obligaverit et contra ipsum cui Jncumberet alias de iure onus probandi ipsius dotis et quod pro talibus fiat et fieri debeat dicto solventi Jus summarium sine libello et alia Jura obstantia ita quod non remaneat in danpnum.  Et quod id quod summarie fiet per aliquem potestatem vel Judicem valeat et teneat aliquo non obstante. 

51 - De exbanditis in Civilibus et Citationibus forensium.  R.ca.

SJ aliquis citatus fuerit ad Curiam dicte civitatis ad petitionem alterius semel personaliter vel bis ad domum vel semel in scalis palatij dicti comunis si fuerit forensis vel civis non habens in dicta civitate habitationem propriam vel conductam pro debito centum soldorum et abinde infra ad petitionem cuiuscumque possit legitime exbandiri et in bannum poni de civitate amelie et eius districtu in quantitate et re petita per ipsum creditorem usque ad ipsam quantitatem et in viginti solidis  (sic) comuni recepto prius Juramento a dicto creditore vel eius procuratore quod calumpnioso animo non petit et quod sibi non est in totum vel in partem in aliquo satisfactum ac etiam in predictis condempnar (sic) suo creditori per Sententiam Judicis facta fide debito A centum vero soldis supra citatus dicto modo et non conparens possit etiam et valeat ad petitionem dicti creditoris vel eius procuratoris legitime exbandiri de Civitate amelie et eius districtu ac etiam condempnari pro quacumque quantitate et re petita. 

52 - Quod Confessio dotis facta in testamento valeat.  R.ca.

COnfessio dotis per aliquem facta etiam absente parte in quacumque ultima voluntate de quacumque re vel pecunia valeat et teneat et revocari non possit nec revocatam intelligatur per aliquam novam ultimam voluntatem a dicto confitenti confectam quacumque sollepnitate et ex ipsa confessione agi posit et actio conpetat ei cui de dicta dos de Jure deberetur decernentes quod relictum factum mulieri per virum suum in ultuma voluntate non obstantibus quibuscumque verbis in dicta ultima voluntate contentis  per ipsam mulierem vel alium eius nomine seu pretendentes causam ab ipso peti recepi vel exigi non possit ullo modo si dicta mulier transiverit ad secunda vota vel se remaritaverit vivente filio vel filia viri sui de cuius legato agitur uno vel pluribus minore vel minoribus quinque annis elapsis vel nullo filio remanente vel filia ex dicto viro dictum legatum debeatur eidem et peti possit et exigi etiam si ad alia vota transibit.

53 - Quod Notarij teneantur ostendere prothocolla.  R.ca.

QUilibet notarius teneatur et debeat ostendere protocolla et demostrare cuiuscumque generis contractus pertinentem petenti infra spatium quinque dierum ad penam centum soldorum recepto prius salario conpetente de facto exigendo et dictum salarium intelligatur esse conpetens duodecim den. pro quolibet anno per ipsam ostentionem tantum temporis preteriti a quo dictum Jnstrumentum fuisset confectum.

54 - Quod male utentibus eorum substantia 

interdicatur bonorum administratio.  R.ca.

OMnibus et singulis qui male utuntur bonis eorum et substantia per potestatem civitatis amelie et eius Judicem ad petitionem cuiuscumque petentis interdicatur administratio bonorum suorum sic male utentium substantia sua dummodo dicto potestati et eius iudici fides fiat per Juramentum trium vel quatuor hominum consanguineorum vel affinium  eius qui male uteretur suis bonis afferentium suo Juramento cum (per "eum") male uti substantia sua absque alia sollempnitate Juris et sine petitione vel ordine Judiciario et cause cognitione et etiam parte absente et quod facta fide et assertione predictam per dictum potestatem vel Judicem detur curatoribus dicti male utentis substantia sua et ei cui facta esset bonorum interdictio  Et preconizetur ad petitionem dictorum consanguineorum seu dicti curatoris quod nulla persona debeat contrahere seu contractum inigere vel facere de cetero cum illo tali cui esset bonorum administratio Jnterdicta et si secus fieret potestas qui pro tempore fuerit et Judex eius et quilibet ipsorum teneantur et debeant ad petitionem cuiuscumque petentis dictum contractum factum post dictum bandimentum cassare et nullum pronunptiare sine aliqua petitione danda in scriptis et sine strepitu et figura Juditij et ex eo contractu non audiatur contrahens dicto modo statuto aliquo non obstante quod contra supradicta vel aliquod predictorum loqueretur et maxime statuto loquente de executione instrumenti vel precepti que quantum ad hec non habeant roboris firmitatem.

55 - Quod vicini habentes muros Conmunes inter eos teneantur

murare ad petitionem requirentis usque ad summum.  R.ca.

COnvicini habentes murum comunem inter eos murent comuniter usque ad culmum domus ad hoc ut non valeat inter eos scandali materia exoriri ut (per "et") unus vicinus non possit in aliam vicini domum transire a culmo vero s(olum?) si quis vicinorum murare voluerit teneatur murare suis expensis requisito tamen vicino si vult tenere et si alter convicinus voluerit pro tempore suam domum inaltiare teneatur eidem reficere medietatem expensarum per muratorum Rectores declarandarum.

56 - De presumptione fictitie venditionis.  R.ca.

NOn obstante contractu quantumcumque cum guarentitia vallato etiam si in eo contineretur representationis possessio venditoris dicentis se emptoris nomine possidere  Si dictus emptor rem taliter emptam non possederit vere per spatium quinque annorum decurrendorum post tempus in dicto instrumento contentum volumus et firmamus et presentialiter declaramus quod dicta talis emptio habeatur et intelligatur fictitia et de Jure non teneat et ipse contractus rescindatur dummodo ipse venditor restituat prectium dicto emptori vel heredi suo quod pro dicta emptione recepit.

57 - De Augumentatione probationis Contra petentem. R.ca.

QUoniam multi comites magnates et barones multas mercantias acquirunt et retro acquisiverunt pro se ipsis et eorum familijs famulis et domicellis et maxime pannos et arma de quibus instrumenta non fiunt nec fieri consueverit cum ipsi mercatores et alij contrahentes eorum solam fidem sequantur in predictis et absonum esset dictos tales comites magnates et Barones taliter locuplectari cum aliena iactura  Statuimus et ordinamus quod potestas et quilibet offitialis civitatis amelie presentes et futuri teneantur et debeant dictos comites magnates et Barones vel alterum ipsorum qui presentialiter non habitant in civitate predicta ad petitionem cuiuscumque petentis cogere et cum effectu cogi facere realiter et personaliter summarie absque libello et de plano ad satisfatiendum dictis mercatoribus vel alijs supradictis de quacumque re vel pecunie quantitate et quod contra ipsos vel ipsorum alterum sufficiat probatio unius testis fidedigni cum Juramento dicti petentis vel cum libro sue apoteche non obstantibus aliquibus Juribus et statutis que in contrarium loquerentur et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

58 - Quod tabernarij possint vendere pignus.  R.ca.

QUicumque pignoraverit aliquid alicui cauponi vel vendenti vinum vel cuilibet alteri persone civitatis et comitatus amelie et eius districtu (sic) teneatur recolligere quod pignoraverit infra duos menses   Et si non recolligerit infra dictum tempus caupo seu tabernarius vel vinum vendens Et quilibet alius non teneatur eidem reddere elapso dicto termino  Sed possit quod ei pignoratum est vendere et omnia que de (omesso "eo") processerit volumus (?) dummodo si de dicto pignore plus habuerit quam recipere deberet restituat illud plus domino pignoris  Si vero minus teneatur dictus pignorans ad supplementum  Et antequam fiat talis venditio in fine dicti mensis teneantur dicti habentes pignus requirere pignorantes seu pignorantem ut luant dictum pignus seu pignora  Et tam de requisitione quam de venditione stetur et credatur sacramento ipsius habentis pignus   Si quis vero a termino elapso in antea receperit dictum pignus in Judicio nullatenus audiatur non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur  Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

59 - De gestis bona fide et ratis habendis.  Rubrica.

QUia ut plurimum contrahentes sine consilio peritorum contrahunt et in omnibus gerendis copia peritorum non habetur  Statuimus et ordinamus quod omnia facta gesta et contracta per aliquem seu aliquam Tutricem Tutorem vel Curatorem de aliqua re vel negotio cuiuscumque pupilli vel adulti et cuiuscumque alterius curati egenti vel habentis eumdem vel per ipsos pupillos vel adultos cum consensu duorum consanguineorum magis intimorum non obstante sollempnitate quacumque obmissa in Judicio vel extra vel in futurum gerenda fienda vel contrahenda semper valeant et teneant et plenam obtineant roboris firmitatem ita quod tolli et infringni (sic) vel cassari non possint actionis Juris vel offitij Judicis vel exceptionis seu replicationis ope vel quocumque alio quesito colore. Si vero per alium non Tutorem vel curatorem vel Tutricem vel per ipsos pupillos vel adultos sine consensu predictorum de aliqua re pupilli vel adulti aliquis contractus factus esset vel fieret in futurum ipso Jure sit nullus et nullius efficacie et valoris Volumus tamen et statuimus ad hoc ut pupilli predicti in aliquo non decipiantur vel etiam minores predicti quod ante omnia causa quare contrahunt legitime proponatur et probetur coram judice civitatis amelie et res iinmobiles ipsorum que vendende venirent legitime subastentur pro parte dicti Judicis in capite scalarum palatij dicti comunis tribus bandimentis cum intervallo unius diei pro quolibet bandimento ad minus ita quod plus offerenti vendatur et aliter fiendo non valeant (sic).

60 - De ferijs Repentinis.  Rubrica.

QUia omnes Juris articuli sub uno edicto conprehendi non possunt et ut plurimum in civitate amelie ex repentinis actibus Judex causarum civilium absque deliberatione solllempnibus diebus utilibus ad banchum sedere non potest et ex hijs dampna non modica afficiuntur (sic)  Statuimus et ordinamus quod notarij banche causarum civilium qui pro tempore fuerint teneantur et debeant vinculo iuramenti et ad penam centum soldorum pro quolibet in fine libri actorum seu in principio seperatim et per se scribere omnes dies et horas dierum si de mane vel de sero quibus dictus Judex ad jus redendum (sic) ad banchum sederit  Et quod omnes alij dies et hore dierum .s(cilicet?). de mane vel de sero in vesperis quibus dictus Judex non sedit modo predicto ad jus redendum sint et habeantur pro feriatis diebus ita quod ipsi dies et hore feriati currere non possint in preiudicium litigantium  Sed omnia ipsorum Jura et termini sint in eo statu in quo erant ante ipsum diem vel horam quibus ipse Judex ad Jus redendum sedere obmiserit  Statuto aliquo non obstante  Et notarij supradicti finito eorum offitio infra decem dies ex tunc proxime secuturos  acta per se scripta cancellario comunis tradere teneantur ad dictam penam.

61 - De ordine procedendi Contra exbanditum.  Rubrica.

UT banditorum conditio melior non existat et eorum defensio totaliter non tollatur Statuimus et ordinamus quod banditi et in banno positi de civitate et districtu amelie occasione alicuius malfitij (sic) tantum in civilibus vel criminalibus per se vel alios in petendo audiri non possint nec in petendo ut dictum est eis Jus reddatur in defendendo vero procuratores facere possint et advocatos conducere pro defensione predicta ita quod si alicui dictus banditus debitor existat cuiuscumque quantitatis vel rei quod ipse citari possit ad domum sue olim habitationis si extat vel in scalis palatij comunis predicti et si duabus citationibus premissis fuerit contumax et procurator ad respondendum non miserit quod ex tunc habeatur pro vero contumace et possit deinceps contra eum ad ulteriora procedi usque ad finem processus et Sentientiam diffinitivam ac si banditus non esset statuto aliquo non obstante quod in contrarium loqueretur.

62 - De Rationem reddendam per Tutorem et Curatorem 

minorum et aliorum habentium eos.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod omnes et singuli tutores et Tutrices pupillorum seu pupilli masculi vel femine curatores minorum et adultorum prodigorum furiosorum et male utentium substantia sua dati vel dandi inposterum teneantur et debeant quolibet anno recollectis fructibus dicti anni post mensem octobris ipsius anni absque petitione cuiuscumque et etiam ad petitionem cuiuscumque petentis in favorem illorum pupillorum et minorum adultorum prodigorum furiosorum et male utentium substantia sua reddere rationem administrationis ipsius tutele vel cure et fructuum et omnium proventorum ad manus suas et expensarum factarum per eos dicta de causa coram Judice domini potestatis civitatis predicte presentibus vel citatis legitime duobus consanguineis dictorum pupillorum minorum et aliorum predictorum magis proximioribus tam ex parte matris quam patris si haberent alias in presentia duorum antianorum qui pro tempore erunt loco dictorum consanguineorum Et ad predicta etiam cogantur et cogi possint per Judicem cum Juris remedijs  Et si dicti tutores vel curatores predicta facere obmiserint vel recusaverint condenpnentur et condenpnari debeant per ipsum potestatem in quinqueginta libr. den. pro quolibet et qualibet vice contra ipsos inquiri possit et debeat de predictis   Et Jnsuper eos puniat de fraude et colluxione et cogat eos ad restitutionem defraudatorum per eos et predicta bandiantur omni anno de mense Septembris ad penam potestati si neglexerit vigintiquinque libr. adimplere predicta  Et idem dicimus observari in legitimis et testamentarijs tutoribus nisi per testatorem rationis reditio remissa fuerit dicto Tutori testamentario.

63 -  De Convalidatione et Confirmatione testamenti

scripti manu notarij testantis.  R.ca

QUia a quam pluribus in dubium revocatur si testamenta vel alie ultime voluntates scripta et in publicam formam redacta manu propria dictorum testantium vel condentium ipsas ultimas voluntates si Notarij sunt et ut Notarij subscribuntur de Jure valeant vel non ad dictum dubium removendum presenti statuto firmamus quod dicta testamenta et quecumque ultime voluntates scripte et scripta et in publicam formam redacte et redacta interveniente legitimo numero testium manu propria sic disponentium cum ipsorum subscriptione per eos facta ut per Notarium publicum valeant et teneant si aliud obstaculum onon (sic) obsistat ac si scripta et publicata forent per alios Notarios publicos non obstantibus aliquibus statutis Juribus vel legibus que loquerentur vel disponerent contra predicta et nullus audiatur per aliquem offitialem Civitatis amelie opponendo contra predictas ultimas voluntates et testamenta ex eo quod manu propria dictorum testantium scripta forent ad penam centum libr. pro quolibet et qualibet vice tam contra audientem contra predicta quam contra sic opponentem.

64 - De pena offitialium Consulentium Civibus. Rubrica.

STatuimus et ordinamus quod potestas vel judex vel alius eius offitialis non audeat vel presumat dicto vel facto consulere alicui civi vel comitatino amelie seu acta sibi dictare scribere vel scribi facere in quacumque re ad penam .L. flor. auri mox imminentem cuilibet ipsorum contrafacienti et vice qualibet.  

Jncipit Libet Quartus de publicis Judicijs et alijs maleficijs

1 - Et primo de Jurisdictione domini potestatis et suorum offitialium

in maleficijs.  R.ca.

QUia parum proderet Jura condere nec essent hij per quos Jura hominibus rederentur (sic) Statuimus et ordinamus quod potestas civitatis amelie eiusque Judex mallefitiorum presenti et futuri possint et valeant teneantur et debeant cognoscere et procedere et Sententiare per Jnquisitionem ex suo offitio per accusatorem denunptiatorem et notificatorem et per viam notarij de omnibus et singulis iniurijs contumelijs obbrobrijs mallefitijs excessibus furtis et delictis realibus et personalibus facto vel dicto commictendis deinceps per quoscumque et qualitercumque in civitate comitatu et districtu dicte civitatis et etiam extra (?) civitatem comitatum et districtum per aliquem civem comitatensem vel districtualem civitatis predicte ac etiam ad petitionem cuiuscumque petentis denunptiantis vel querelantis etiam sine scriptis excepto adulterio de quo procedi cognosci vel Sententiari nisi per accusam tantum fiendam ab eo cuius interest non possit vel valeat ullo modo  Et super ipsis mallefitijs quibuscumque dictus dominus potestas et Judex possint et valeant testes et probationes inducere et examinare et publicare et omnia et singula facere pertinentia ad processum secundum formam statutorum et ordinamentorum dicte civitatis  Et predicta et predictorum quolibet facere et observare teneantur et debeant ad penam quinqueginta flor. auri statim Jmminentem. 

2 - De ordine procedendi et Citatione in maleficijs.  R.ca.

STatuimus quod si quis accusatus denunptiatus vel inquisitus fuerit coram domino potestate vel Judice vel alio offitiale dicte civitatis de aliquo mallefitio vel excessu Si fuerit civis quod citetur per castaldum dicti comunis cum cedula personaliter vel ad domum relinquenda citatione (sic) in qua cedula contineatur nomen potestatis vel Judicis sive offitialis nomen castaldi nomen accusatoris accusati denunptiati vel inquisiti et totum mallefitium de quo accusatus denunptiatus vel inquisitus est et terminum ad quem comparere debeat et si fuerit semel cum cedula personaliter vel ad domum citatus debeat conparere sequenti die post citationem et semper debeat per castaldos pro sequenti die citari  Si vero fuerit comitatensis citetur etiam semel modo predicto cum cedula ut dictum est et qui citatus fuerit debeat sequenti die non feriata conparere post citationem coram offitiale coram quo citatur in dicto termino et tam civis quam comitatensis si non conparuerit in termino citationis eidem dato et assignato quod per preconem comunis amelie in scalis palatij dicti comunis publice et alta voce sono tube premisso exbandiatur in quantitate in qua (scritto sopra) condenpnari deberet secundum formam statuti de tali mallefitio vel excessu loquentem in quo exbandimento assignetur tali(?) terminus trium dierum cum cedula fienda ut sopra relinquenda eidem citato personaliter vel ad domum cum dicto termino ad conparendum coram tali offitiale coram quo est processus in quo termino si non venerit sive non conparuerit habeatur pro convicto et confesso de dicto mallefitio excessu seu delicto et vere et legitime contumace et contra talem vel tales per potestatem vel alium offitialem dicti conmunis secundum sua Juris dictionem elapso dicto termino trium dierum procedi possit et debeat ad condempnationem secundum formam statutorum civitatis amelie in pena contenta in statuto aut ordinamento de tali mallefitio delicto vel excessu loquente  Forenses vero in scalis palatij comunis citentur pro mallefitijs et delictis uno vel pluribus per eos conmissis per preconem comunis sono tube premisso et in dicta citatione detur terminum trium dierum ad conparendum coram offitiale predicto ad se excusandum et defendendum   Et nichilominus per unum famulum ipsius domini potestatis ad hec per eum deputandum qui pro dicta vice pro nunptio comunis et legitimo habeatur cum licteris ex parte dicti offitialis notificetur terre castro vel ville ex quibus vel ex qua est ille contra quem proceditur ut citari faciat talem forensem quod ad dictam tertiam diem debeat coram dicto offitiale comunis amelie conparere ad se excusandum et defendendum in quo qidem termino si non venerit habeatur pro convicto et confesso et vero contumace de mallefitio aut delicto uno vel pluribus de quibus proceditur contra talem forensem et contra eum ad condempnationem procedi possit dicto termino transacto secundum formam statutorum  Et quod predicta notificatio in terris castris et villis circumstantibus prope ameliam per decem miliaria sufficiat.  Jn alijs vero forensibus logninquis (sic) sufficiat citatio facta ad fenestram sive in scalis modo predicto et quod semper credatur relationi dictorum castaldorum nunptiorum preconum et cuiuscumque ipsorum in citatione fienda facienda per ipsos vel ipsorum alterum statutis vel ordinamentis in contrarium loquentibus non obstantibus   Et quod si in predictis vel aliquo predictorum per potestatem vel Judicem contrafactum vel obmissum fuerit penam incidant decem flor. auri ipso facto pro quolibet et qualibet vice. 

3 - De transmissione accuse vel Jnquisitionis ad Cancellarium

Conmunis Amelie.  Rubrica.

QUilibet offitialis procedens contra aliquem per accusam Jnquisitionem vel denanptiationem (sic) debeat manu propria offitialis scribentis predictam accusam denunptiam aut inquisitionem assignari facere cancellario comunis totum tenorem accuse denunptie et inquisitionis de verbo ad verbum prout in dicto libro dicti offitialis reperitur ea die qua accusa aut denuptia (sic) portata fuerit coram eo sive inquisitio facta fuerit  et si dicta forma servata non fuerit ipso Jure sit nullus processus et quicquid sequeretur ex eo et offitialis contrafaciens in predictis vice qualibet in decem libr. den. puniatur et Cancellarius comunis predicti debeat scribere diem dicte assignationis   Et predicta cuilibet petenti per ordinem exibere copiam vinculo Juramenti et ad penam decem libr. dummodo dictus cancellarius dictam copiam sibi transmissam sive cetulam (sic) predictam continentem non possit reddere nec restituere dicto offitiali prodecedenti (per "procedenti") nec redat (sic) nec restituat pro correctione vel supplectione dicte cedule in preiudicium comunis nec permictere quod corrigatur vel sibi addetur vel minuatur in preiudicium comunis ut dictum est et hoc vinculo juramenti et ad penam vigintiquinque libr. pro qualibet vice. 

4 - De termino dando. Rubrica.

POtestas Judex et sui officiales dent terminum super mallefitijs partibus decem dierum et perhentorie incipiendum pro utraque parte ea die qua responsum fuerit accuse vel inquisitioni in antea ad probandum et defendendum ei docendum de Jure suo  Et si non daretur auctoritate presentis capituli habetur pro dato ipse terminus utrique parti ac si ut dictum est datus esset et currat. 

5 - De publicatione processuum.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod dominus potestas et eius Judex mallefitiorum vel alter ipsorum finito termino decem dierum dato ad defendendum per formam statuti de quo supra cavetur debeat processum et testes inductos et receptos sive fuerint excusati testes sive non et si non publicaret eos dicto termino elapso quod ipso Jure sint habeantur pro publicatis et pars possit opponere contra eos et totum processum quicquid vult et potest et Judex predictus teneatur dare processum et testium copiam  ei cuius interest et si dare recusaverit eam quod termini non currant ipsi parti donec ipsam habuerit   Et Judex et notarius recusans decem libr. pene nomine solvere teneatur.

6 - De puniendo malefitia secundum formam

Statutorum et de similibus.  R.ca

OMnia mallefitia et delinquentes et malefactores potestas teneatur punire et condempnare et condempnationem pro comuni exigere et exequi cum effectu secundum formam statutorum infra decem dies continuos in continenti currere incipiendum elapsis decem diebus datis in Sententia ad solvendum  Et ubi pena non esset expressa procedere de similibus ad similia quod simile fiat et fieri debeat per dominos potestatem et Judicem et duos bonos viros eligendos per dominos antianos populi qui per (sic) tempore erunt sub secreto retinendos et ipsum simile habeatur pro legitimo et vero et scribatur in actis una cum Juramento dictorum bonorum virorum.

7 - De Cogendo malefactorem ad Confitendum.  R.ca.

SJ de aliquo mallefitio de quo precederetur in Curia potestatis constiterit per unum testem ydoneum et famam publicam seu loco dicte fame per alia verisimilia inditia que moverent animum Judicantis tunc ne ipsum mallefitium remaneat impunitum dictis inditijs in actis primo descriptis ille contra quem procederetur de dicto mallefitio ad confitendum mallefitium predictum si haberi poterit  Si vero se absentasset tunc citetur cum cedula continente dictum dicti (?)testis et inditiorum seu fame per castaldum comunis quod infra tertiam diem a die citationis facte de eo conparere debeat coram dicto Judice ad confitendum dictum mallefitium et si non conparuerit infra ipsum terminum habeatur pro confesso et convicto legitime et condempnari possit et debeat in penis statuti  Et ipsa confessio dicto modo facta vel presunpta non prosit sibi ad diminutionem pene  Et si conparuerit et confiteri nollet sponte cogatur et cogi debeat ad confitendum dictum mallefitium ut dictum est et si confiteri nollet habeatur pro confesso et convicto dummodo predicta omnia et singula locum habeant si processus et testis unus vel plures examinati contra dictum malefactorem fuerint primitus probati et dato et elapso termino ad opponendum contra ipsum processum testes et dicta et exceptiones legitime opposite non fuerint et probate contra et aliter vel alio modo citari vel cogi non possit et omnis confessio aliter facta post primam responsionem non valeat et facta presumatur metu tormentorum nisi servata fuerit forma predicta in presenti capitulo descripta.  Ad penam potestati vel Judici in predictis vel aliquo predictorum  contrafacienti vel obmictenti aut negligenti .xxv. flor. auri mox Jmminentem. 

8 - De blasfemantibus puniendis.  R.ca.

QUoniam gravius est eternam quam temporalem leddere (una "d" risulta annullata) magestatem antequam ad alias penas contra temporalia conmictentes procedatur  Statuimus et ordinamus firmamus quod si quis inhostinate vel si qua persona dei timore post posito blasfemaverit vel maledixerit vel obbrobriosum verbum protulerit contra deum omnipotentem dominum nostrum yhesum xpum spiritum sanctum et virginem gloriosam mariam matrem eius vel alterum ipsorum quocumque modo et qualitercumque puniatur et condempnetur pro qualibet vice in quinqueginta libr. den.  Si vero contra aliquos alios sanctos vel Sanctas dei vel aliquem ipsorum et spetialiter contra gloriosissimos martires et beatos firminam et olimpiadem dicte civitatis protectores vel alterum ipsorum vel contra omnes sanctos simul condempnetur et puniatur in vigintiquinque libr. den. pro qualibet vice  Et si dictam penam non solverit dicti condempnati ex dictis causis infra decem dies a die late Sententie contra eum quod dicto blasfemanti vel maledicenti vel obbrobrium protulenti contra deum xpum Spiritum Sanctum et virginem mariam solvat duplum dicte pene  Si quis vero dixerit inoppinate adonta de dio sive addespecto vel della non sia (spazio vuoto) et similia verba non inducentia tantum obbrobrium de quo remaneat in discretione domini potestatis contra deum spiritum sanctum xpum virginem gloriosam vel aliquem ipsorum condempnetur et puniatur in decem libr. den.  Si vero contra alium Sanctum in quinque libras den.   Si quis autem Juraverit per membra predictorum inusitate et verecunde (sic) in prolatione nominando ipsa membra condempnetur et puniatur in quatuor libr. den.  Si quis vero juraverit per sanguinem corpus carnes dei vel aliquorum dictorum Sanctorum condempnetur et puniatur pro qualibet vice in viginti soldos de quibus omnibus et singulis Jnquiri possit et debeat quolibet mense et stetur et credatur dicto unius testis legitime probantis et habeatur pro plena et legitima probatione  Et predicta dominus potestas qui pro tempore fuerit teneatur bandiri facere quolibet mense ne ignorantia allegetur ad penam vigintiquinque libr. pro qualibet vice  Addicientes et declarantes quod in quacumque parte presentis statuti in casu favorabili vel odioso per verbum si quis vel aliud masculini generis Jntelligatur etiam si qua in genere femmenino statuto vel iure aliquo non obstante  Et quod omnes predicte pene Jntelligantur et Jntelligi debeant sine diminutione excepto quod in predictis benefitium confessionis locum habeat et admictatur .  Et si potestas vel Judex in aliquo predictorum contrafecerint vel obmiserint penam Jncurrant ipso facto vigintiquinque flor. auri pro quolibet et qualibet vice.

9 - De pena blasfamantium (sic) presentem statum

Civitatis.  R.ca

AD removendos male loquentes contra pacificum statum civitatis nostre Statuimus et firmamus quod si quis blasfemaverit statum presentem et comune civitatis predicte dicendo quod non bene procedit vel tractatur presens status et quod non est comunis vel quod non tractantur omnes equaliter et quod sub partialitate regitur vel alio modo scandalum verisimiliter inducentem seu reformationes comunis et statuta presentia puniatur pro qualibet vice contra predicta vel aliquod predictorum dixerit in centum libr. den. possit tamen quilibet honeste dicere in quocumque conslio omnia que cognoverit utilia pro comuni et cum verbis condecentibus et tunc predicta que dixerit non tragantur ad dictum casum vel casus prohibitos dummodo non exeat contra propositam vel extra eam.  Addicientes quod si quis dixerit aliqua verba minatoria contra comune vel aliquem offitialem comunis puniatur in .xxv. libr. den.

10 - De pena Receptantium exbanditos R (sic)  Rubrica.

QUilibet de dicta civitate et eius districtu receptans aliquem per mallefitio comunis amelie exbanditum et condempnatum in quinqueginta libr. et ab inde supra solvat pro banno dicti comuni viginti libr. den.  Si quis vero receptaverit scienter latronem poblicum non exbanditum vel aliquem exbanditum a quinqueginta libr. infra pro mallefitio solvat pro banno dicto comuni decem libr. den.  Et si quis receptaverit penes se robariam vel vel (ripetuto) furtum teneatur restituere derobato vel ei cui est ablatum et nichilominus dicta pena puniatur  Et unicuique liceat tales receptatores denunptiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia receptatorem huiusmodi intelligimus si in domo eum receptaverit vel si extra domum et aliquid necessarium exibuerit (sic) in civitate predicta et eius districtu et in eadem pena puniatur qui eumdem assotiaverit vel predicta cum eo partiverit vel eidem dederit ausilium vel favorem  Receptator autem alicuius civiliter exbanditi solvat vice qualibet pro pena viginti sold. den. Si autem rem furtivam vel quocumque modo ablatam quis emerit publice die sabati in platea et negaverit ipsam rem furtivam vel alienam esse ipsam restituat et prectium restituatur eidem a venditore  Et si quis exbanditus pro aliquo mallefitio intrabit aliquod castrum civitatis amelie quod Sindicus et universitas dicti castri debeat dictum exbanditum capere et in fortiam dicti comunis ducere ad penam quinqueginta libr. pro quolibet castro et universitate  Et quod potestas dicte civitatis dictum capitulum notificet primo mense sui regiminis cuilibet castro ad dictam penam de suo salario  Et quod quilibet possit predictos receptatores et Sindicos contrafacientes in predictis vel aliquo predictorum accusare et denumptiare et eius accusationi stetur et credatur cum duobus testibus de visu et nomen accusatoris teneatur in secreto. 

11 - De pena duplicanda. R.ca.

IN palatio comunis populi in platea veteri sancte marie in platea crucis burgi in Ecclesia aliqua civitatis predicte vel districtus et quolibet ipsorum locorum vel coram potestate vel aliquo offitiale forense in arrenga vel consilio in luctu vel nuptijs in predicatione noctis tempore et in taberna si quis conmiserit vel fecerit aliquod mallefitium dicto vel facto solvat pro banno duplum pene contente in capitulo quod de tali mallefitio loqueretur   Et intelligatur nox a prima pulsatur (per "pulsatione") campane que pulsatur de sero pro custodibus civitatis mictendis de nocte usque ad sonum campane que pulsatur de mane pro custodibus diei  Et intelligatur platea vetera a crucibus signatis infra  Et platea Sancte marie de porta a crucibus signatis infra  Et platea crucis Burgi a crucibus signatis infra  Duplicentur etiam dicte pene pro singulis mallefitijs que conmictentur in festo nativitatis domini infra octo dies ante et infra octo dies post et etiam que conmictarentur octo dies ante festum pascatis resurrectionis et infra octo dies post  Et infra quatuor dies ante festum Sancte Marie de mense augusti et quatuor dies post et infra quatuor dies antea festum beate firmine de mense novembris ei infra quatuor dies post  et in dictis festivitatibus et qualibet earum et etiam duplicentur dicte pene post reassignationem librorum factam per potestatem et suos offitiales et etiam duplicentur vacante offitio potestarie in dicta civitate  Statuentes et declarantes quod vacante dicto offitio potestarie duplicatio locum habeat ut dictum est pro mallefitio tunc temporis conmisso non duplicentur pene ex procedente parte ex eo videlicet quod reassignati sint libri predictorum offitialium  Jnsuper volumus statuentes quod omnes et singuli cuiuscumque conditionis existant offendentes dicto vel facto vel offendi facientes aliquem ex dominis Antianis populi dicte civitatis durante suo offitio condempnentur et puniantur pena quatrupli eidem pene que alias ratione dicte offense imponenda veniret de offendente aliquam aliam quamcumque personam ex forma statuti dicte civitatis  Si vero dicta offensio facta fuerit finito offitio dicti antiani infra annum contra dictum talem qui Antianus fuisset infra ipsum annum quod tunc ipse offendens condempnetur et puniatur pena dupli eius pene que alias imponenda veniret contra offendente aliam personam que non fuerit in ipso offitio infra ipsum annum ex forma alicuius statuti dicte civitatis   Addentes quod si quis popularis et de populo dicte civitatis assotiaverit aliquem ex nobilibus dicte civitatis ad offendendum aliquem alium popularem civitatis predicte vel aliquem ex d.nis Antianis predictis vel eidem offendenti dederit vel prestiterit ad predicta ausilium consilium et favorem condempnetur et puniatur pena dupli eius pene que alias pro tali auxilio consilio vel etiam assotiatione prestitis alteri persone quam nobili imponenda veniret ex forma alicuius capituli statuti  Declarantes et statuentes quod simplices dicte pene in casibus predictis et quibuscumque alijs in presenti volumine descriptis agumententur et agumentari possint et debeant ratione dictorum casuum usque in infinitum.

12 - De pena dominorum Antianorum dantium favorem 

magnatibus contra populares.  R.ca.

SJ domini Antiani populi darent favorem seu fortiam hominibus de granditia contra populum et eius Juratos puniantur in centum libr. den. pro quolibet conmictente et priventur offitio nisi forte populus et Jurati essent contra statum ecclesie et nobiles pro statu ecclesie quo casu non teneantur ad penam Antiani.

13 - Quod quilibet popularis et de populo teneatur iurare 

ad populum.  R.ca

QUilibet popularis et de populo dicte civitatis infra terminum statuendum mandato domini potestatis teneatur et debeat Jurare ad sancta dei evangelia et promictere et esse iuxta posse ad omnia que spectant et sunt ad bonum et pacificum statum comunis et populi civitatis amelie et tempore cuiuscumque rumoris et suspitionis venire ad dominos potestatem et antianos populi et eis et cuilibet ipsorum assistere et obedire in hijs que mandaverint et eorum mandata exequi pro bono et pacifico statu comunis et populi supradicti et non ire ad domum alicuius Nobilis qui sit vel esset extra populum nec sequi nec assotiare dicto tempore suspitionis vel rumoris aliquem Nobilem vel extra populum contra voluntatem dominorum Antianorum ad penam centum libr. den. pro quolibet qui contra dictam formam iret ad domum alicuius extra populum vel assotiaverit et qualibet vice auferendam de facto  Et ad predicta scribenda et recipienda eleganter (per "eligantur") per dominos antianos duo boni homines legales qui predicta juramenta et promissiones recipiant pro salario per dictos dominos Antianos ordinando  Et quod filij eorum qui iurabunt ad populum et descendentes per lineam masculinam ex ipsis juratis gaudeant privilegio predictorum iuratorum   Et quicumque popularis et de populo non iurabit ad populum et promictet ut supra vel ibit tempore rumoris ad domum alicuius extra populum vel sequeretur non habeatur pro populare sed extra populum  Salvo si non iurando legitimam excusationem habuerit.

14 - De pena facientis Cavalcatam vel guerram moventis.

(manca "R.ca ")

NUllus de civitate Amelie vel comitatus movendo se de dicta civitate vel eius districtu vel etiam redeundo ad dictam civitatem et eius districtu infra quatuor dies a die facte cavalcate et guerre audeat vel presummat facere aliquam cavalcatam vel movere aliqum guerram contra aliquam universitatem vel Spetialem personam sine expressa licentia d.ni Rectoris vel potestatis et d.norum antianorum populi dicte civitatis ad penam quinqueginta libr. den.  Et Nichilominus contrafacientes teneantur cum effectu satisfacere comuni amelie et etiam spetialibus personis dicte civitatis et districtu quicquid ipsum comunem seu spetiales persone dampnificate fuerint occasione huiusmodi cavalcate vel guerre.

15 - Quod quilibet Juratus de populo Conpareat quando requisitus

 fuerit ad omnia que voluerint domini Antiani.  R.ca

QUilibet iuratus de populo ad sonum campane et vocem preconis de mandato d.norum Antianorum populi cum armis et sine armis veniat et venire teneatur ad plateam comunis et quocumque loco voluerint ipsi d.ni antiani quando esset aliquid rumor civitate predicta vel rissa et qui contrafecerit et non venerit solvat pro banno comuni amelie centum soldos salvis capitulis maiorem penam imponentibus.

16 - De pena d.norum Antianorum Recipientium simoniam.  R.ca.

NUllus ex d.nis Antianis populi possit nec debeat per se vel alium aliquo quesito colore recipere aliquam Simoniam ab aliqua spetiali persona vel comitatense directe vel per oblicum (sic) ad penam quinqueginta librarum et privationis offitij comunis et populi civitatis predicte   Et si ex ipsa receptione simonie resultaret aliquod periculum unde Jurisdictio comunis predicti in aliquo lederetur vel perderetur quod absit contrafaciens vel recipiens simoniam solvat nomine pene quingentas libr. den.  Et perpetuo ab omni offitio comunis et populi sit privatus  Et quod receperit simonie restituat in duplum comuni et ad probationem sufficiat probatio unius testis cum sacramento dantis.

17 - Quod Nullus vendat alicui forensi Jura patronatus. R.ca

NUllus de civitate amelie vel eius districtu debeat dare vendere vel concedere alicui forensi vel non habitanti in dicta civitate Jura patronatus alicuius Ecclesie nec aliquas res comunis amelie vel spetialium personarum ad penam centum libr. den.  Et nichilominus predicta venditio concessio vel donatio non valeat  Et qui contrafecerit teneatur predicta reducere ad pristinum statum suis expensis et hoc bandiatur  Er de predictis teneatur potestas civitatis amelie inquirere et Jnquisitionem facere et procedere ex suo offitio et ad denunptiam cuiuscumque et teneatur accusator vel denunptiator in credentia.

18 - De pena petentis debitum jam solutum  Rubrica.

QUia bis idem peti equitas non patitur Statuimus et ordinamus quod si quis per se vel alium suo nomine molestaret aliquem occasione alicuius debiti vel obligationis de quibus vel de qua appareret publicum Jnstrumentum refutationis vel pacti de non petendo vel alicuius liberationis seu protocollum seu debitum solutum petierit quod solvat pro banno comuni amelie tantam quantitatem quanta fuerit quantitas vel res per eum petita  Et molestare et petere intelligatur litem contenstando (?)  contra ipsum quem diceret obligatum vel debitorem. Si dictus obligatus vel debitor de refutatione seu pacto seu solutione vel liberatione instrumentum dicto molestanti vel petenti cum die et consule seu protocollum ediderit legendo et inspiciendo vel per alias probationes legitimas et non aliter  Et si facta dicta editione dicto tempore vel ante per ipsum obligatum vel debitorem vel alium eius nomine dictus molestator vel petens in dicta molestia seu petitione perseveraverit quod ex tunc ipse molestator vel petens dictam penam incurrat et non aliter vel alio modo statuto aliquo non obstante.

19 - De pena non probantis accusam.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod quicumque accusaverit aliquam personam de aliquo mallefitio vel delicto ex quo principaliter vel accessorie resultaret accusato si mallefitium probaretur pena personalis(?) et ipsam accusationem (?) non probaverit saltim semiplene quod condanpnetur dictus accusans et non probans in fine absolutionis fiende dicto accusato in centum libr. den. cuius pene medietas sit comunis amelie et alia accusati  Si vero ex dicto mallefitio resultaret pena pecuniaria tantum ex forma aliquorum statutorum quod dictus accusans et non probans condenpnetur et condenpnari debeat in quarta parte pene quam solvere debuisset dictus accusatus si victus esset cuius pene medietas sit comunis predicti alia vero sit ipsius accusati dummodo predicta locum non habeant in Sindicis comitatus et contratarum volumus etiam et firmamus quod dicte pene intelligantur et solvantur sine aliqua diminutione aliquo non obstante.

20 - De pena surgentium in Consilio.  R.ca.

NUllus surgat in consilio ad rumorem et in arrenga vel adunanzia (sic) et qui contrafecerit solvat pro banno comuni amelie vigintiquinque libr. den.

21 - De pena patrocinantis pro aliquo exbandito.  R.ca.

NUllus sit vel esse possit aliquorum exbanditorum vel alicuius ipsorum procurator sive advoctus in civilibus sive criminalibus causis.  Et (omesso "qui") contrafecerit solvat pro banno comuni amelie vigintiquinque libr. et Nichilominus per curiam non audiatur salvo quod quando aliquis exbanditus esset presens quilibet pro eo presente advocatus et procurator esse possit sine pena et salvo capitulo Supra posito de modo procedendi contra exbanditos.

22 - De exceptuatis a penis.  R.ca.

A Penis mallefitiorum excipimus infrascriptas personas cum moderamine infrascripto ita quod non teneantur ad penam Sed ab ipsa Jntelligantur esse absoluti autoritate presentis statuti. Videlicet personas in eidem domo habitantes et ad invicem mallefitia conmictentes vel insimul rissantes in caso ubi ex ipso mallefitio sanguis non exiret vel si exiret ex percussione facta manu vacua vel (manca "cum") corrigia et ipse sanguis exiret per os vel per Nares  Et si dicta mallefitia vel aliquod aliud conmicteretur per filios vel nepotes contra patres vel avos matrem vel aviam dicta mallefitia puniantur secundum formam Juris et statutorum dicte civitatis et ultra ad voluntatem patris vel avi qui talem Jniuriam recipissent (sic) et si e converso dicti filij vel nepotes iniuriarentur quocumque modo per viam correctionis vel emendationis et castigationis que semper presumantur per ipsos patres vel avos vel etiam matrem vel avam paternam et maternam quod dicta talia sic conmissa sint et intelligantur esse Jmpunita et sine pena  Si vero aliquod mallefitium conmictentur inter virum et uxorem citra mortem cicatricem amputationem membrorum et enormem lexionem cum sanguinis effusione et ferro volumus et firmamus quod dictum mallefitium esse debeat impunitum cum castigationis causa factum esse presumatur et non animo iniuriandi nisi ipse maritus dictam mortem intulerit dicte sue uxori et occiderit ex legitima causa puta quia ipsam invenerit et reperiverit adulterantem cum alio quibus casibus vel alter ipsorum ratione casus mortis ipse maritus inquietari vel molestari non possit  Sed si offensiones alique fierent vel conmicterentur inter fratres carnales patruos et avunculos nepotes vel per ipsos nepotes in avunculos vel patruos sui predictos habitantes in eadem domo vel non ipse offensiones sint impunite nisi intervenerit enormis lesio inter eos cum aliquo genere Armorum de ferro et cum sanguinis effusione quo casu pro ipsa enormi lesione sic illata puniantur et condenpnentur in integra pena resultante ex tali offensione et enormi lexione Conmissa vero seu conmictenda in futurum Jnter socrum et nurum vel socero dicto vel facto puniri non possint vel debeant ullo modo nisi sequeretur mors alicuius eorum quo casu de ipsa morte vel mutilatione membrorum si intervenerit procedi possit et valeat per accusam tantum de predictis et non alio modo   Et si aliquis minor quatuordecim Annorum sine ferro seu genere armorum de ferro aliquem percusserit rissando vel ludendo cum alio minore xiiij Annis in quocumque loco cum sanguine vel sine quod tunc ad penam non teneatur  Sed si cum ferro vel aliquo genere armorum de ferro percusserit quod tunc etiam puniatur in media pena nisi ex ipsa offensione mors sequeretur quo casu locum habeat statutum loquens de hac materia.

23 - De pena ementis Jus et actionem ab aliquo forense. R.ca.

NUllus de civitate Amelie vel eius districtu emat vel emere debeat ab aliquo extra districtum Amelie et qui non solvat datium in dicta civitate aliquod Jus et actionem quod et quam haberet contra aliquem civem vel comitatensem civitatis predicte vel habere possit Et quod nullus de civitate predicta et eius districtu vendat alicui forensi qui non solverit datium et faciat servitia comunis predicti nec alicui Nobili forensi aliquod Jus et actionem quod et quam habet seu habere posset contra comune predictum et spetiales personas de dicta civitate et districtu occasione pecunie et quacumque alia causa nec etiam aliqua bona stabilia   Et qui contra fecerit solvat pro banno et nomine pene illud totum quod pro dicta re vendita receperit et contractus huiusmodi sit nullus et talis emptor in curia civitatis amelie per potestatem vel eius offitiales nullatenus audiatur ad penam centum libr. den. de suo salario  Et quod nullus forensis cuiuscumque conditionis existat possit habere aliquod offitium vel aliquam dignitatem in dicta civitate nisi ipse forensis aut parentes sui moram traxerint in dicta civitate vel districtu per quinqueginta annos   Et quod potestas teneatur facere executionem ad penam .xxv. flor. auri   Et hoc capitulum sit adeo precisum quod tolli vel cassari non possit aliquo consilio vel arenga.

24 - Quod nullus intromictat se in causis habitis 

occasione alicuius ecclesie.  R.ca

NUllus in causis habitis vel que haberentur vel nasci possent occasione alicuius Ecclesie seu Ecclesiarum electionis benefitij et prebenne aliquem clericum vel consanguineum debeat sotiare favere vel dicere vel contendere vel in favorem Jre alicuius clerici vel alicuius consanguinei layci vel clerici ad Ecclesiam vel possessionem alicuius Ecclesie ex qua lix esset vel dependeret quocumque modo vel coram aliqua curia (?) de causa cognoscente vel se modo aliquo verbis vel factis in talibus contentionibus inmiscere Si ipsi clerici qui comodum eorum contendunt dampnum sentiant vel Jacturam quantum Justitia casus fortius ministrabit et quicumque consanguineus laycus contra fecerit in predictis vel aliquo predictorum pro dicto quinqueginta libr. den. pro facto autem solvat quatrulum (sic) pene contente in statuto de tali mallefitio loquente Salvo quod advocati et procuratores et notarij pari numero per partem in ipsius comunis et in foro Ecclesiastico tamen patrocinare possint sine pena. 

25 - De pena facientis Cavalcatam contra Conmune Amelie.  R.ca.

SJ quis autem fecerit cavalcatam vel in cavalcata fuerit vel congregatione facta contra comune Amelie vel eius districtum ad offendendum vel dampnum faciendo condampnetur in avere et persona comuni amelie ita quod omnia et singula sua bona sint comunis predicti et dicto comuni Sententialiter condempnentur et applicentur et publicentur detracta emendatione dampni passi penitus facienda  Et si aliquo tempore in fortiam comunis devenerit pastinetur ita quod moriatur Et hoc capitulum tolli non possit hoc tantum addito quod unicuique sit licitum tales cavalcantes capere offendere et occidere sine pena. 

26 - De pena facientis bellum et intrantis aliunde

quam per portas.  R.ca

BEllum in civitate Amelie si quis fecerit currendo ipsam civitatem equester vel pedester vel facere actentaverit ad aliquem actum veniendo pena capitis puniatur ita quod moriatur  Si quis muros dicte civitatis perforaverit ita quod aditum per ipsum foramen per homines fieri possit quod puniatur pena ducentorum libr. absque aliqua diminutione Si vero homines vel gentes inmiserit seu micti fecerit vel conseserit (sic) aliquid in dicta civitate ita (?) quod status pacificus civitatis perturbetur vel perturbari possit capite puniatur.

27 - De pena falsificantis Ceram.  R.ca.

MErcatores seu merciantes (sic) qui ceram laborant et vendunt teneantur et debeant ipsam ceram pure laborare et vendere sine aliqua malitia quibuscumque volentibus et qui in ipsam ceram vel torticijs vel candelis quas vendet falzitatem conmictere presumpserit termentina vel (solo "l") aliarum rerum fraudolenter macchinanter seu in misso seu in micteret in dictis torticijs candelis seu cereis vel faculis stuppam seu canapem (sic) malitiose seu studiose puniatur pro qualibet vice et pro quolibet predictorum in decem libr. den.  Et potestas possit per inquisitionem procedere.

28 - De pena facientis Cinerem.  R.ca.

NUllus in civitate amelie vel eius districtu possit vel debeat facere vel fieri facere cinerem in silvis comunis vel in bonis alterius ad penam decem libr. d. (sic) sine aliqua diminutione.

29 - Quod Nemo faciat impedimentum Calzolarijs  

in Lavatorio pisciarelli.  R.ca.

NUllus faciat impedimentum aliquod calzolarijs in lavatorio pisciarelli nec aliquam turpitudinem nec mictat canepam vel linum ad macerandum  Et qui contrafecerit solvat pro banno comuni amelie quatraginta sold.  Et quilibet possit de predictis accusare et denunptiare et habeat tertiam partem banni.

30 - Quod Nullus vadat ad aliquam terram ubi fieret

congregatio gentium.  R.ca

NUllus vadat ad aliquam terram ubi fieret congregatio gentium occasione partis vel causa capiendi aliquam terram vel cavalcandi sine deliberatione d.ni potestatis dominorum Antianorum et decem de populo ad penam centum libr. pro quolibet equite et vigintiquinque pro quolibet pedite sine diminutione aliqua.

31 - De pena homicidium Conmictentis.  Rubrica.

SJ quis spiritu diabolico instigatus studiose et appensate Jnterfecerit vel occiderit aliquem civem vel comitatensem civitatis amelie cum Armis vel sine in civitate vel comitatu Amelie vel extra in quocumque loco de die vel de nocte puniatur et condampnetur per potestatem civitatis predicte pena capitis ita quod eidem capud (sic) a spatulis amputetur ita quod moriatur  Si vero dictus homicida non venerit in fortiam comunis predicti ita quod executio personalis non fieret contra eum quod tunc omnia bona dicti homicide deveniant ad manus dicti comunis et quod ipsum comune de ipsis bonis fructus percipiat et habeat absque spe restitutionis donec dictus homicida venerit in dictam fortiam et ipsa executio fieret contra eum facta vero dicta executione ipsa bona ipso iure pertineant et revoluta esse intelligantur ad heredes ipsius homicide  Si vero non studiose et non appensate tale homicidium conmiserit set casu inoppinatu vel fortuito aliquali (sic) levi culpa et hoc legitime constiterit potestati vel eius judici mallefitiorum tunc dictus homicida licet alias de Jure puniendus non veniret ad auferendum materiam dictum mallefitium conmictendum etiam dicto modo condemnetur et puniatur in ducentis libr. den. Et hoc locum habeat in maioribus duodecim annorum dictum mallefitium conmictentibus minores vero duodecim annorum et Jnfantes non doli capaces pro predictis non teneantur ad penam  Et intelligantur doli capaces si fuerint decem annorum et abinde supra quo casu dicti doli capaces usque in dictum duodecennum (sic) Annum inclusive pro homicidio conmisso per eos studiose et appensate condempnentur et puniantur in Mille libr. den. quam penam si non solverint infra decem dies a die late Sentientie computandos quod una manus amputetur eisdem.  Si quis vero civis vel comitatensis studiose et appensate occiderit seu interfecerit in civitate vel comitatu amelie aliquem forensem quod tunc dictus homicida condempnetur et puniatur in ea pena que statuta est et reperitur pro simili mallefitio in terra dicti forensis occisi si ibi est reperitur et producitur statutum expresse loquens et determinate de ipsa pena homicidij quod conmicterentur in forensibus et quod in dicto casu quando civis civitatis amelie vel comitatus dicte civitatis occiderit vel interficeret aliquem forensem ut dictum est tunc talis homicida de amelia vel eius comitatu teneatur et debeat docere et ostendere statutum terre unde esset dictus forensis occisus quando ex dicto statuto dictus talis homicida Juvari vellet si dictus occisus esset de terra nota et non distante a civitate amelie ultra centum miliaria   Et hoc docere et ostendere teneatur et debeat in tempore et dilatione danda et que dabitur per d.num potestatem vel eius Judicem dicto tali homicide quod tempus sive dilatio statuatur et declaretur per dominum potestatem vel Judicem eius secundum distantiam terre unde esset dictus talis occisus pro ut melius videbitur ipsis domino potestati vel Judici infra quod tempus sive dilatione (sic) datam et assignatam ut dictum est dicte homicide si legitime non ducebit sive ostendet statutum publicum propter quod juvari vellet tunc puniatur pena capitis supradicta  Sed si dictus occisus forensis esset ex toto ignotus vel de terra ignota vel distante ultra centum miliaria vel si in terra dicti occisi statutum de dicta materia non loqueretur vel generaliter et inde terminate in supradicto casu quod tunc in casibus supradictis et quolibet eorum dictus homicida condempnetur ad penam mille librarum comuni solvendam Et si eam non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum ubi esset in fortia dicti comunis vel infra decem dies postquam venerit in ipsam fortiam quod tunc capite puniatur  Si vero ad suam defensionem et pro se defendendo cum moderamine inculpate tutele aliquis aliquem interfecerit vel occiderit tunc si constiterit legitime dictus homicida homicidium conmiserit ad sui defensionem et pro se defendendo ut dictum est ad penam nullatenus teneatur.

32 - De pena mandantis  et auxiliantis. R.ca

SJ quis mandaverit alicui quod conmictat et faciat homicidium et ipsum homicidium secutum fuerit vel dictum homicidium in ipso actu occisionis assotiaverit dicendo eidem facias secure vel noli timere vel percutias eum vel retinendo dictum occisum per personam ut se defendere non possit puniatur et condenpnetur ac si vere homicidium perpetrasset et secundum limitatam et dispositam penam in proximo precedenti capitulo  Sed vero alijs modis scienter eidem homicide ante vel post ipsum homicidium conmissum quis prestiterit auxilium consilium vel favorem tunc condampnetur et puniatur pena quingentarum libr. den. Si vero ad alia quecumque mallefitia conmictenda quis alicui prestiterit seu exibuerit scienter auxilium consilium vel favorem tunc si pena principalis mallefitij conmissi esset pecuniaria condempnetur et puniatur inmediate dicte pene Sed si pena ipsius mallefitij esset personalis principaliter condampnetur et puniatur dicto casu pena quingentarum libr. den. Et si dictam penam non solverit infra decem dies a die late sententie conputandos una manus amputetur eidem ita quod a bracchio separetur. 

33 - De pena assassinorum.  R.ca.

AD reprimendum avaritiam plurimorum qui maxime corrupti pecunia aut precibus promictunt aliquem interficere qui proprie assessini (la "e" è stata cancellata e sostituita da una "a" scritta sopra) vocantur hac lege perpetuo valitura sancimus quod si quis deinceps assessinus et more assessini corruptus precibus vel pecunia aliquem interfecerit vel occiderit vel interficere seu occidere actemptaverit ad aliquem locum veniendo si capi poterit statim veritate prehabita condampnetur et ducatur trascinando ad caudam asini usque ad locum Justitie consuetum et ibi pastinetur in terram more vitis ita quod moriatur ibidem et si haberi non poterit condempnetur ad dictam penam et intelligantur assessini eo ipso quod apparet domino potestati vel Judici per confessionem ipsius etiam factam extra Judicium cum quacumque persona quod conductus fuerit ab alio ad dictum homicidium conmictendum per pecuniam vel per preces vel eo ipso quod costaret(sic) in aliquo loco penes quamcumque personam pro ipso factum esset depositum alicuius rei vel pecunie quantitatem seu Jnstrumentum alicuius promissionis vel si alias legitime probaretur contra quem dictus dominus potestas summarie et de plano absque sollempnitate Juris vel statuti dicte civitatis procedere possit et valeat non obstantibus aliquibus supra vel infra positis. 

34 - De pena proditorum.  R.ca.

SJ quis tante protervitatis existat quod pacifice vivere non contentus presumserit (sic) vel actentaverit aliqua moliri pro corruptione et mutamento conmunionis et presentis pacifici status dicte civitatis amelie vel aliquam seditionem seu tumultum commiserit sive fecerit in civitate predicta vel aliquem tractatum inierit tractaverit fecerit vel ordinaverit cum quacumque persona sub quocumque colore verborum promutamento (sic) predicto vel ita quod ipse status pacificus posset verisimiliter perturbari etiam si perturbatio non sequeretur et ipsum prodimentum non fuerit dummodo fuerit revelatum eidem domino potestati vel iudici vel dominis antianis qui pro tempore erunt seu eis constiterit de predictis per aliqua verisimilia Judicia que moverint animum Judicantis ita quod in tali peccato fuisset repertus quod statim exterminato furore trascinando ducatur ad locum Justitie consuetum et ibidem pastinetur more vitis in terram ita quod moriatur.  Et quod omnia sua bona publicentur et publicata sint et sic esse intelligantur dicto comuni etiam si filios haberet proditor supradictus cuius predicti filij perpetuo sint Jnfames et privati ab omni offitio et benefitio comunis predicti et intus civitatem predictam aliquo tempore morari non possint contra quem taliter delinquentem vel proditorem vel actentantem predicta facere vel conmictere publice vel occulte dictus dominus potestas et eius Judex possint et valeant teneantur et debeant inquirere et procedere et dicta pena punire et condempnare obmissa et non servata sollempnitate quacumque et etiam tempore feriato sumarie sine strepitu et figura Judicij et ad torturam procedere possint pro ut eis videbitur pro investigatione predictorum ita quod de hijs que fecerint in predictis non possint vel valeant sindicari non obstantibus aliquibus statutis vel legibus que incontrarium (sic) loquerentur  Et hoc capitulum legatur quolibet mense in consilio generali quod si non fieret puniatur cancellarius in decem libris pro qualibet vice  Et hoc capitulum scribatur in palatio comunis licteris grossis infra mensem a die publicationis presentium Supra locum arrengerie. 

35 - De premio referentis prodimentum.  R.ca

UT premiorum (per "primiorum") exortatione retragantur a malo et ad bonum publicum reducantur homines et persone dicte civitatis et quilibet alius Statuimus et firmamus quod si quis cuiuscumque conditionis existat civis vel forensis sponte manifestaverit dixerit vel ad notitiam domini potestatis deduxerit vel etiam dominis antianis aliquem tractatum prodimentum inlicitum coniurationem seditionem vel aliquid aliud propter (omesso "quod") status pacificus comunis dicte civitatis mutari posset verisimiliter et ipsam manifestationem probaverit aliquo dictorum modorum supra in proximo capitulo scriptis (cancellato) contentorum ante quam dictus dominus potestas processum initiaverit seu initiasse contra dictum talem delinquentem modis in dicto proximo capitulo scriptis vel aliquo predictorum  Et intelligatur processus initiatus eo ipso quod copiam eius miserit cancellario pro ut tenetur ex forma statutorum quod tunc dictus manifestans ducens vel ad notitiam deducens etiat si fueri culpabilis de aliquo predictorum ad penam non teneatur set loco sui premij sit exemptus a dicta pena  Et nichilominus habeat et habere debeat pleno Jure medietatem bonorum eius qui condempnabitur dicta de causa et propter manifestationem predictam de qua medietate sit et efficiat verus et legitimus dominus et possessor auctoritate presentis Juris et legatur quolibet mense in consilio generali. 

36 - De exfortiamento mulierum et pena adulterij. Rubrica.

SJ quis exfortiaverit ut carnaliter cognoscat vel per vim carnaiter cognoverit aliquam mulierem viduam virginem seu nuptam bone conditions et fame vel alteram ipsarum de civitate vel comitatu amelie ita quod cum ea concubuerit violenter pena capitis condempnetur et puniatur et intelligatur exforzamentum vel violentia et non aliter si legeitime (sic) probentur et non presumptione Juris comunis nec prosit vel obsit in predictis dictum vel excusatio mulieris taliter cognite  Si vero non per vim vel violentiam nec exforziando aliquis civis vel comitatensis carnaliter cognoverit aliquam ex predictis mulieribus civibus vel comitatinis viduam vel virginem seu disponsatam vel maritatam si quidem in domo ipsius talis mulieris bone fame et conditionis vel patris fratris carnalis vel mariti eius condempnetur et puniatur pro quolibet et qualibet vice vigintiquinque florenis auri et hec si predicta conmissa fuerint in domo posita in civitate amelie  Si vero non in civitate amelie set in comitatu et domibus comitatus palommarijs vineis seu griptis el alijs quibuscumque locis seu in domo masculi predicta conmictentur quis conmiserit predicta contra volentem et eam volentem carnaliter cognoverit condempnetur et puniatur in quinqueginta libris denariorum  Si vero dicta mulier vidua maritata virgo vel sponsata fuerit non bone conditionis sed comuniter diffamata quod consueverit hoc commictere et aliquis eam volentem cognoverit carnaliter in quocumque loco extra domum suam matris vel fratris vel mariti quod tunc condemnetur et puniatur pro quolibet et qualibet vice in vigintiquinque libris denariorum   Si vero dicta mulier virgo vidua maritata bone fame fuerit forensis et per vim fuerit cognita et carnaliter exforziata et intelligatur exforziata ut dictum est condempnetur dictus cognoscens eam dicto modo in ducentum libris denariorum  Si vero congnoverit (sic) eam volentem condempnetur in quinqueginta libris denariorum  Si vero vero (ripetuto) fuerit dicta mulier forensis meretrix vel non bone fame vel de meretricio aliqualiter diffamata et eam volentem quis cognoverit carnaliter ad penam aliquam ipse cognoscens non teneatur  Si vero per vim fuerit cognita etiam meretrix vel diffamata quod tunc iniuriam inferens si extra ipsam cognitionem carnalem condampnetur et puniatur ac si alicui civi masculo intulisset ipsam iniuriam vel delictum ex forma statutorum dicte civitatis Addicientes et declarantes quod mulier nupta alias bone fame adulterium conmictens pena capitis puniatur et eius dotes viro proprio applicentur et ipso Jure applicate esse intelligantur et sint.

37 - De Sodomitis et eorum penis.  R.ca.

ABominabile vitium sodomiticum extirpare curantes cuius causa pestilentie insurguntur etiam et rugine Statuimus et ordinamus quod si quis cuiuscumque conditionis existat dictum vitium contra naturam cum aliquo conmiserit in aliquem puerum strupaverit vel carnaliter contra naturam cognoverit in quocumque loco de die vel de nocte sive volentem sive per vim Si quidem ipse conmictens abominabile vitium fuerit maior viginti annorum usque ad triginta annos condempnetur et puniatur in quingentis libr. denariorum Et si dictam penam non solverit infra decem dies post latam sententiam contra eum penam predictam in duplum solvere teneatur  Si vero fuerit maior triginta annorum dictum mallefitium conmictens condampnetur in ignem et flammis igneis conburatur ita quod moriatur  Si vero fuerit minor viginti annorum maior tamen quatuordecim annis quod exempli causa nudis carnibus fustigetur per totam civitatem  Si vero fuerit quatuordecim annorum et infra cuiuscumque status existat condampnetur et puniatur in vigintiquinque libris denariorum absque diminutione aliqua  Et si iterato conmiserit nudis carnibus fustigetur ut dictum est.

38 - De falsis testibus et pena falsitatis (manca "R.ca")

FAlsos testes si quis produxerit vel falsum testimonium fecerit seu deposuerit solvat pro quolibet teste et quilibet testis centum libr. denariorum quam penam si non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum coputandos (sic) quod dictam penam in duplum solvere teneatur Qui vero falsum instrumentum scripserit aut in Judicio produxerit eandem penam solvere teneatur cum conditione predicta  Monetam falzam cuiuscumque generis et conditionis in dicta civitate vel eius districtu si quis fabricaverit vel fabricari fecerit igne conburatur ita quod moriatur Et potestas dicte civitatis vel eius vicarius puniat et condampnet talem vel tales fabricantes dictam monetam in penam predictam  Et quicumque scienter portaverit ad dictam civitatem aliquod genus monetarum falzarum valoris centum sold. den. si bone (manca "non"?) essent et abinde infra puniatur et condempnetur per dictum potestatem vel eius Judicem in quinqueginta libris denariorum  Et si non solverit infra decem dies a die late sententie contra ipsum quod dictam penam ad duplum solvere teneatur  Abinde vero supra usque in quantitatem decem libr. puniatur in centum libr. denariorum quas si non solverit infra dictum tempus ad duplum solvere teneatur  A decem libr. supra puniatur per potestatem et eius Judicem in quingentis libr. den. quas si non solverit ut dictum est infra dictum tempus ipsam penam in duplum etiam solvere teneatur  Et si quis falzam monetam scienter expendiderit usque in quantitatem viginti sold. denariorum simul vel divisim et abinde infra usque in quinque sold. puniatur in decem libr. denariorum  Abinde infra puniatur in centum solidis (sic) Si vero a viginti soldis supra usque in decem libr. puniatur in quinqueginta libr. denariorum  Et abinde supra in centum libris denariorum quam penam si non solverit infra dictum terminum in duplum ut supra solvere teneatur  Et ad probationem autem omnium et singulorum predictorum mallefitiorum sufficiat publica fama probanda per quinque testes fidedignos cum aliquo alio inditio verisimile et aliter torqueri non valeat non obstante aliquo statuto et ordinamento in contrarium loquente  Si quis vero accaptum vel Simoniam receperit ut prestantiam pro comuni ei vel alicui elevet vel imponat solvat comuni pro banno quinqueginta libr. denariorum et accaptum vel Simoniam restituat ac dampnum emendet quod evenerit ob turpitudinem predictam. Et quicumque aliquam fraudem conmiserit in suo offitio habito a comuni solvat dictam penam si alia pena expressa non esset in statuto de eadem fraude declarante et quod in quolibet dictorum casuum ipsi delinquentes in predictis vel ipsorum altero ad eorum perendem (sic) infamiam mitrentur (manca "et") perpetuo sint infames et ab omni offitio sint privati absque spe restitutionis in integrum dum modo locho (sic) dicte mitre solvere possint quingentas libras denariorum comuni amelie sine aliqua diminutione. 

39 - De dolose referentibus et eorum penis.  R.ca.

QUia multi dolose et fraudolenter conantur aliquos Jnfamare et que vera non sint referre zizaniam seminantes Statuimus et firmiter ordinamus quod quicumque aliquod novum ad infamiam alicuius traxerit et dixerit quod tangi possit ad zizaniam civitatis et turbationem eius vel dominum potestatem seu eius Judicem mallefitiorum dolose et fraudolenter informaverit contra aliquem de aliquibus que vera non essent que si vera fuissent personali vel corporali pena punienda venirent et condempnentur puniatur absque diminutione in quatringentis libr. denariorum et quod mitretur et mitratus ducatur per civitatem predictam dum modo locho dicte mitre solvere possit quingentas libr. den. sine aliqua diminutione Et si dictam penam non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum quod dictam penam in duplum solvere teneatur . Si vero dicta relata per eum de quibus dictum potestatem informasset existentia vera (omesso "pena") pecuniaria puniendum veniret quod tunc dictus referens dolose et permendacium (sic) condempnetur et puniatur in ducentis libris denariorum absque diminutione aliqua  Et si dictam quantitatem Cammerario dicti comunis non solverit cum effectu quod cum dicta mitra in capite fustigando ducatur per totam civitatem predictam nudis carnibus ita quod hec pena pro statu predicto ceteris transeat in exemplum dum tamen quod loco dicto (sic) mitre ac fustigationis V.a  ("quingentas") libr. den. ut supra solvere possit  Et quod hoc capitulum bandiatur et legatur in consilio generali quolibet mense per cancellarium dicti comunis ad penam decem libr. den.

40 - De pena Capientis Columbos et rumpentis Columbariam.  R.ca.

Statuimus et firmamus ad hoc ut columbarie melius conserventur quod nullus audeat vel presumat in aliqua sua re vel loco extra muros civitatis amelie facere vel tenere aiolum seu cappannellum cum dicto aiolo cum venaccio vel alio semine quocumque vel etiam cum rete vel cum pallocteria vel balista vel archu laqueis vel alijs instrumentis capere vel occidere aliquos columbos domesticos consuetos stare in aliqua palommaria ad penam decem libr. denariorum usque in quinque paria columborum inclusive a quinque paribus supra ad penam vigintiquinque libr.  Et nichilominus dictos columbos vel eorum extimationem in duplum restituat dampnum passo   Et licitum sit domino columbarie destruere cappannellum sua auctorita (sic) in quocumque loco staret vel teneretur absque pena nec etiam possit vel audeat aliquis rumpere seu frangere ipsam columbariam vel retem ponere supra eam ad penam centum libr. denariorum   Et de predictis possit et debeat inquiri et quilibet possit esse accusator et denunptiator et ipse denunptiator secretus teneatur et habeat quartam partem pene eius quod devenerit in comuni  Et ad probationem predictorum sufficiat sacramentum denunptiantis vel accusantis cum dicto unius testis dum modo non possit esse testis dominus columbarie de cuius interesse agitur vel aliquis de sua familia.  Ordinamus quod par pipionum vendi debeat quinque soldos et non ultra ad penam quatraginta sold. vendenti contra dictam formam  Et quod licitum sit unicuique columbariam habenti accipere columbos captos quos invenerit capienti etiam si de sua columbaria non essent. 

41 - De pena Laborantis terras exbanditorum sine Licentia. R.ca.

NUlla persona presummat Laborare vel laborari facere de bonis exbanditorum dicti comunis sine licentia Sindici dicti comunis de qua licentia appareat scriptura manu cancellarij comunis predicti   Et qui contra fecerit pro qualibet vice puniatur in decem libris denariorum super quibus potestas inquirere faciat et procedere debeat ex suo offitio ad petitionem cuiuslibet postulantis ad dictam penam et quicumque tenet vel possidet de bonis alicuius exbanditi dicti comunis de quibus ipse exbanditus tempore sui exbandimenti in possessionem fuerit teneatur et debeat infra unum mensem a die publicationis presentium ipsa bona comuni predicto relapsare et p... (possessor?) qui predicta non fecerit in decem libris denariorum puniatur et nichilominus Jura que habet in dicta re sint perdita auctoritte presentis statuti et deveniant in comuni reservato ei semper qui dicta bona in dictum terminum restitueret omni Jure quod haberet in ipsa re quo Jure uti possit contra Sindico tantum (?) dicti comunis ad omnem legitimum actum requisito de quibus potestas qui tunc fuerit teneatur et possit suo offitio ad petitionem cuiuscumque petentis contra omnes et singulos qui non servarent predicta procedere et quos culpabiles esse Jnvenerit condempnare potestas vero qui predicta servare neglexerit decem libr. de suo salario perdat que deveniant in comuni.

42 - Quod unicuique sit Licitum tenere aucupationem

 ante domum. R.ca.

STatuimus et ordinamus quod unicuique sit licitum tenere aucupationem et venationem cuiuscumque conditionis ante domum suam seu apotecham et ubicumque placuerit dum modo extra dictam domum seu apotecham ita quod bene videri possit ad penam centum sold. pro quolibet et qualibet vice qua contra fecerit absque pena non obstante aliquo statuto vel ordinamento in contrarium loquente  Et quod unicuique sit licitum ante domum suam vel apotecham vel sue habitationis retinere tam in discho (sic) tam in terra ad vendendum olera et caules et alia pro ut eis videbitur et placebit  non obstante aliquo statuto supra vel infra posito quod in contrarium loqueretur.

43 - De pena publicis et famosi latronis.  R.ca.

AD hoc ut mallefitia gravissima puniantur et strate civitatis Amelie et eius districtus sint secure. Statuimus et ordinamus quod si quis derobaverit aliquem seu aliquid alicui violenter acceperit in strata publica qua itur a ponte Sancte marie in canali ad civitatem ortanam seu in aliqua alia strata publica districtus civitatis amelie vel inter dictam civitatem puniatur et puniri debeat derobator ad mortem ita pro (per "quod") furcis suspendatur ibi ubi crassatum fuerit sive delinquerit  Et hoc intelligatur in derobatore publico et famoso Alias si non publicus et famosus fuerit latro et derobaverit aliquem in dictis locis vel aliquo ipsorum tunc puniatur et condempnetur in quatruplo pene contente in capitulo de furto loquenti  Si vero alibi quam in dictis locis et stratis aliquis non publicus et famosus per vim alicui aliquid acceperit condempnetur et puniatur in duplum pene statuti contra furem secundum casus et modos in proximo sequenti capitulo declaratos posito sub rubrica de pena furis.

44 - De pena furis.  R.ca.

UT metu penarum arceantur a furtis quos dei timor non arcet a malo Statuimus et firmamus quod si quis non alias male fame de domo gicta vel cappanna alicuius furatus fieret vel acceperit quod sit valoris et extimationis centum soldorum et ultra usque ad decem libras si de die solvat nomine pene ducentas libr. denariorum  Si vero fuerit minoris extimationis centum sold. usque ad quatraginta sold. solvat pro banno comuni amelie quinqueginta libr. denariorum Si vero fuerit minoris (cancellato) extimationis centum (cancellato) a quatraginta sold. infra usque ad viginti sold. solvat nomine pene vigintiquinque libr. denariorum  Si vero fuerit extimationis .xx. sold. et abinde infra solvat nomine pene decem libr. denariorum  Si vero fuerit maioris extimationis decem libr. et a decem libris supra usque ad vigintiquinque libras solvat nomine pene iij.c. libr. denariorum  Si vero a xxv libr. supra usque in quinqueginta libr. solvat nomine pene iiij.c. libr. denariorum  Set si esset valoris a quinqueginta libr. supra usque ad centum libras solvat nomine pene vj.c. libr. denariorum  Et si fuerit extimationis a vj.c. libris usque ad centum florenos auri solvat nomine pene Mille libr. denariorum  Set si fuerit extimationis a Centum florenis auri supra furcis suspendatur omnino ita quod moriatur etiam si nullum aliud furtum fecisset. Si vero ex eis vel ea nichil extrasserit solvat nomine pene v libr. denariorum Set si in ipsam domum griptam vel cappannam intraverit aliunde quam per hostium consuetum vel per hostium aperiendo vel rumpendo ipsum hostium solvat nomine pene qualibet vice xxv libr. denariorum etiam si nichil extrasserit ex ea. Si vero domum grictam vel cappannam extra civitatem et castra predicta si quis fregerit vel intraverit animo furandi et exinde aliquid extrasserit valoris decem sold. et ultra solvat pro banno comuni L.ta libr. denariorum  Si vero fuerit valoris a decem sold. infra solvat pro banno decem libr. denariorum.  Et (omesso "si") nichil extrasserit solvat quinque libr. denariorum.  Et in omnibus predictis casibus dampnum emendet patienti in duplum.  Si vero talis fur dictas penas non solverit in casibus predictis infra terminum in Sententia statuendum qui non excedat decem dies pena predicta in duplum solvere teneatur  Si autem talis fur fuerit homo male fame et plura furta conmiserit diversis et separatis temporibus tunc dictus fur suspendatur per gulam ita quod moriatur.

45 - De pena non trahentium ad Rumorem.  R.ca.

SJ aliqua offensa realis vel personalis conmissa fuerit in districtu et territorio civitatis amelie omnes et singuli propinqui et circumstantes locho conmissi mallefitij statim trahere debeant ad ipsum locum et offensos Juvare pro posse et fugare huiusmodi offendentes capere et detinere et in fortiam comunis ducere. Et si in huiusmodi succurssum (sic) dicti offendentes seu aliquis ipsorum offendentium offensionem realem seu personalem receperint quod illi tales sic currentes ad pena (sic) nullatenus teneantur nisi forte offendens habuisset ante et haberet aliquod hodium vel livorem hodij cum offenso ex quo possit presunmi (sic) quod fecerit ad vendictam quo casu puniatur secundum formam statutorum.  Si vero circumstantes et propinqui predicta non fecerint in quinqueginta libr. denariorum monete currentis per tempora pro quolibet puniantur eisdem auferendis per potestatem de facto et quilibet possit contrafacientes denumptiare et accusare et credatur eius sacramento cum uno teste et habeat medietatem banni.

46 - De Capiendo furem.  R.ca.

QUilibet liceat furem vel qui furaverit infra tres dies a die conmissi mallefitij capere et denumptiare et curie presentare et etiam cum furtum ipsum portaret ubique locorum  Et si ipsum offenderit sine morte non teneatur ad penam dum modo talis fur vel furtum portans se defenderet vel dicere se nolle permicti ad curiam presentari et hoc non habeat locum in dampnis datis nec etiam habeat locum in furto conmisso a decem soldis infra.

47 - De pena ementis bladum ultra unam salmam.  R.ca

NUlla persona emat in platea civitatis amelie una et eadem die ultra unam salmam grani et qui contra fecerit in quatraginta sold. denariorum puniatur vice qualibet ipso facto  Et quilibet possit contra facientem denumptiare et accusare et habeat quartam partem banni et teneatur in credentia  Et nichilominus per dominos Antianos populi eligantur quatuor custodes celati ad denumptiandum predicta et habeant dictam partem quorum et cuiuslibet alterius denumptiationi stetur et cum uno teste credatur ydoneo et fidedigno.

48 - Quod quicumque receperit fructus de bonis exbampnitorum

debeat reassignare Cammerario Comunis.  R.ca.

QUicumque actenus silcet (sic) a quinto anno citra vel ante quandocumque perceperit aliquos fructus de bonis alicuius exbanditi dicti comunis de quibus esso (sic) exbanditus est in possessione tempore exbandimenti sui teneatur et debeat ipsos fructus infra unum mensem a publicatione presentis statuti cammerario dicti comunis integre assignare hij vero qui aliqua bona exbanditorum laborant ad presens teneantur fructus pendentes restituere cammerario predicto et qui in predictis vel aliquo predictorum fuerit negligens in libris decem vice qualibet puniatur de quibus et quolibet predictorum potestas ex suo offitio et ad petitionem cuiulibet (sic) petentis teneatur Jnquirere et Jnventos culpabiles condempnare  Qui potestas si negligens fuerit in quinqueginta libris denariorum tempore sui sindicatus debeat condempnari.

49 - De pena ementis bladum infra muros Civitatis.  R.ca.

NUlla persona emat granum vel aliquod genus bladi infra muros civitatis amelie per se vel alium causa revendendi et qui contra fecerit in decem libris vice qualibet puniatur  Et quilibet possit contra facientem denumptiare et accusare et habeat quartam partem banni et in credentia teneatur et credatur sacramento denumptiantis cum uno teste fidedigno ad que denumptianda et investiganda eligantur quatuor homines fidedigni qui sint custodes celati quorum denumptiationi et cuiuslibet ipsorum relationi stetur cum uno teste fidedigno et habeat dictam partem banni et in credentia teneatur.  Et quod nulla persona emat granum sive aliquod bladum quod per aliquem forensem sive comitatensem defertur ad civitatem predictam alibi in dicta civitate quam in platea veteri comunis vel in cruce burgi  Et qui contrafecerit in decem libris vice qualibet puniatur  Et quilibet possit denumptiare et accusare contrafacientem et credatur sacramento accusatoris et habeat quartam partem banni et in credentia teneatur.

50 - Quod eligantur duos homines ad recoligendum

fructus exbampnitorum.  R.ca.

IN principio mensis Junij quolibet anno eligantur duo boni homines per dominos Antianos populi civitatis amelie qui Jurent ad sancta dei evangelia bona fide et sine fraude Jnvestigare et invenire bona et possessiones exbanditorum civitatis predicte et eius districtus et fructus et proventus dictarum possessionum ad manus cammerarij dicti comunis facere devenire  Et predictis duobus hominibus sic electis omnes et singuli homines dicte civitatis et districtus ac etiam offitiales eiusdem ad ipsorum requisitionem teneantur et debeant dare et prestare adiutorium consilium et favoremrem (ultimo "rem" cancellato) ad penam vigintiquinque libr. denariorum pro quolibet contra faciente hoc addito quod dicti duo homines sic eliendi sint et esse debeant populares et eorum offitium duret tantum per unum annum  Et qui fuerit ad dictum offitium in dicto anno non possit eligi in alio anno pro sequturo et si aliter fiere (sic) electio non valeat ullo modo et finito dicto tempore eorum offitij teneantur et debeant de administratione eorum offitij plenariam reddere rationem Cammerario comunis predicti qui tales sic eliendi habeant pro eorum salario decimam partem totius eius quod in comune fecerint devenire. 

51 - De pena (scritto sopra) Laborantium terras

unde non fuerit solutum datium. R.ca.

NUlla persona audeat vel presummat Laborare seu colere aliquas terras seu possessiones unam vel plures accatastatas in catasto dicte civitatis ex quibus datium impositum actenus solutum non sit seu datia que imponerentur  in posterum non solverentur in integrum possessiones Ecclesiarum et aliorum piorum et religiosorum locorum dumtaxat exceptis Et qui contra fecerit in ipsas dativas preteritas infra terminum statuendum ut alij cives solverit cum effectu in decem libris denariorum per potestatem civitatis amelie condempnetur et nichilominus ad solutionem dictarum dativarum autem presentium statutorum per ipsum potestatem compellantur  Super quibus potestas presens et futurus quolibet mense teneatur Jnquirere et Jnvestigare per libros puntatorum et per castaldos civitatis amelie et omni modo quo melius poterit et inventos culpabiles in dicta pena punire.  Si vero potestas predictus non fecerit seu negligens fuerit in predictis vel aliquo predictorum in quinqueginta libr. denariorum condempnetur dando et solvendo de suo salario Cammerario dicte comunis (cancellato) Civitatis  Quas L.ta libr. Cammerarius qui pro tempore fuerit teneatur de ultima terzaria sui salarij retinere  Addicientes in predictis quod nullus civis vel comitatinus  dicte civitatis possit vel debeat colere vel laborare aliquam terram positam extra Comitatus civitatis predicte non pertinentem ad aliquem civem vel comitatinum dicte civitatis ad penam quinqueginta libr. pro quolibet contra faciente et qualibet vice.

52 - De pena non Capientium exbanditum. Rubrica.

SJ contingerit aliquem exbanditum comunis amelie pro aliquo mallefitio ire ad aliquod castrum dicte civitatis et comitatus et districtus amelie vel stare aut morari in eo homines et universitas ipsius castri teneantur et debeant ipsum exbanditum seu exbanditos capere et curie civitatis amelie presentare ad penam quinqueginta libr. denariorum ab ipsa universitate quotiens contra fecerit seu fuerit negligens auferendam homines vero spetiales omnes et singuli qui presentes fuerint in ipsa contracta (sic) et morabuntur debeant contra ipsos exbanditos statim elevare romorem et ipsos sequi et capere et dicte curie presentare eorum posse ad penam decem libr. denariorum pro quolibet eorum qui contra fecerit in predictis vel predictorum  Si vero exbanditi huiusmodi in dicta fuga presumpserint defensionem assumere et ipsam defensionem faciendam per ipsos sequentes fuerint (omesso "offensi") offendentes eos ad penam volumus non teneri  Super quibus omnibus et singulis potestas teneatur facere singulis mensibus de predictis et quolibet predictorum inquisitionem sollempnem et in predictis penis repertos culpabiles punire et condempnare  Si vero potestas negligens fuerit in predictis quinqueginta libr. denariorum tempore ipsius Sindicatus solvere teneatur.

53 - De pena non capientium malefactorem

et curie non presentantium.  R.ca

SJ contingerit aliquod mallefitium conmicti in aliquo castro districtus et comitatus amelie comune et homines et universitas ipsius castri teneantur et debeant malefactorem seu malefactores capere et in fortiam comunis ponere .  Et si ipsa universitas negligens fuerit in quinqueginta libris denariorum vice qualibet puniatur  Si pena mallefitij conmissi ascenderet penam quinqueginta libr. et ab inde supra Si vero malefactor huiusmodi in minori pena seu quantitate condempnari deberet dicta universitas negligens in ea quantitate qua malefactor condempnandum esset per potestatem qui tunc erit in offitio puniatur.  Addentes quod quilibet (sic)  sit licitum capere quemlibet malefactorem in quocumque loco mallefitium conmiserit sive in civitate sive in comitatu et sive in castris sive extra dummodo ipsum capiat tempore dicti conmissi mallefitij vel postea per totam diem et ipse capiens ad penam aliquam minime teneatur sed ipso facto intelligatur esse absolutus a pena resultante alias a dicta captura.

54 - De pena facientis falonem sine Licentia.  Rca

NUlla persona in civitate amelie seu in comitatu debeat facere aliquem falonem sine expressa licentia potestatis et maioris partis dominorum antianorum  Et qui contra fecerit in centum soldis vice qualibet puniatur  Et quilibet possit contra facientem denunmptiare et accusare et eius denumptiationi credatur cum uno teste et nichilominus teneatur in credentia.

55 - De pena optantium malum fochi Anguenagliam.  R.ca.

NUlla persona octet (sic) alicui carboncellum malum fochi sive anguenagliam Succicum granuglalam (sic) malum captivum sive lupam et similia hijs similia (ripetuto) et qui contra fecerit in decem solidis (sic) vice qualibet de facto puniatur  Et contra facientes quilibet possit denumptiare et accusare et habeat quartam partem banni et teneatur in credentia non obstante quod talis octans fuerit minor decem annis.

56 - De pena euntium ad Consilium non essendo de Consilio. R.ca.

AD consilium generale comunis et populi tantum qui non fuerit de dicto consilio ire non audeat vel presummat nec in aliquo ipsorum consiliorum intersit nec palluctam recipiat ad penam decem libr. denariorum pro qualibet vice  Et quilibet possit contrafacientem denumptiare et accusare et in credentia teneatur  Salvo quod quicumque venerit ad dicta consilia vel aliquod eorum causa recitandi aliquam ambassiatam seu ad narrandum sua negotia seu mandato potestatis vel antianorum seu quando esset banditum consilium vetus et novum non teneatur euntem occasionibus predictis ad penam et potestas et quilibet alius rector qui presens erit consilio teneatur et debeat expellere de consilio omnem personam que non esset de ipso consilio ibi stantem contra formam predictam Et nichilominus  Cancellarius dicti comunis qui pro tempore fuerit teneatur vinculo juramenti et ad penam xx sold. notificari facere per bannitorem comunis in quolibet consilio comunis et populi quod quicumque non esset de consilio seu de adiunta recedere debeat ad penam in statuto contenta et facta notificatione predicta quicquid ordinatum fuerit in dicto consilio aliquibus in eo existentibus contra formam predictam sit Jrritum et Jnane.

57 - De pena gridantium quod populus moriatur.  R.c.

NUllus presummat vel audeat alte vel basse truffative vel alio modo dicere vel gridare quod populus moriatur vel quod ipse populus non durabit vel quod exfassiabitur vel alia verba equipollentia et si quis contrafecerit in centum soldis vice qualibet de facto puniatur et predictum capitulum bandiatur  Addicientes et declarantes quod si irato animo et malo modo gridaverit vel dixerit dicto modo vel altero ipsorum et dicta verba non habuerint pegiorem effectum condempnetur et puniatur in quinqueginta libris denariorum absque aliqua diminutione.

58 - De pena forensis offendentis Civem. Rubrica.

STatuimus et firmamus quod si abinde in antea casus accideret quod si aliquis forensis aliquem civem Jniuratus (sic) fuerit vel offenderet in persona dicto vel facto absque promotione et incitatione talis civis offensi quod dictus talis forensis pena tantum dupli puniatur qua puniretur si offenderet alium forensem  Sed si talis civis esset litis promotor vel risse tunc dictus talis forensis simpla pena puniatur pro ut si alium civem offenderet  Addentes quod declaratione premissorum quod cives sint et esse Jntelligantur quo ad hec omnes et singuli oriundi de civitate vel comitatu amelie vel nati et descendentes ex eis oriundis et omnes alij qui essent legitimi cives ordinati et constituti vel in futurum erunt in civitate predicta ceteri vero forenses sint et pro forensibus habeantur.

59 - De pena amputantium manum pedem Nasum Digitum 

vel aliud membrum vel ea debilitantium et dentes frangentium

aut Cadere facentium.  R.ca.

SJ quis amputaverit alicui manum pedem nasum vel aliud membrum principale vel oculum studiose offenderit vel cecaverit quamvis secundum Jura pena legis cornelie teneatur tantum de benignitate statuimus quod in ducentis florenis auri condempnetur quam penam si infra terminum decem dierum in Sententia statuendum non solverit Cammerario comunis amelie quod tunc dicto termino elapso simile membrum amputetur eidem vel etiam offendeatur et ultra quod fusticetur nudis carnibus usque ad locum Justitie consuetum et expellatur extra civitatem et comitatum amelie et ita et taliter quod infra quinquennium ad ipsam civitatem et comitatum redire non possit nec in ipsis morari et si interim redierit amputetur sibi aliud simile membrum  Si vero debilitando et non amputando in quinqueginta florenis auri condempnetur quam penam si non solverit infra terminum supradictum in duplum solvere teneatur sine diminutione aliqua  Si quis vero digitum manus alicui amputaverit in centum florenis auri condempnetur  Et si quis aliquem ita percusserit quod fecerit sibi cadere dentem condempnetur in quinqueginta florenis auri ultra penam ordinatam pro percussione in facie Et si plures dentes cadere fecerit pro quolibet ultra unum et ultra penam percussionis in facie in xxv florenis auri condempnetur  Si vero dentem unum vel plures fregerit media pena qua condempnaretur si fecisset cadere condempnetur. 

60 - De pena percutientium et offendentium personam

sine armis manu vacua.  R.ca

SJ quis Jniuriose aliquem percusserit manu vacua alapa vel pugno in facie ita quod sanguis inde exiverit in quinqueginta libris denariorum condempnetur Si vero sine sanguine in medietatem dicte pene condempnetur et ad receptionem similis alape nichilominus teneatur in loco ubi data fuerit Si vero in alia parte corporis percusserit cum sanguine in vigintiquinque libris den. condempnetur si sine sanguine in medietate dicte pene  Si vero quis aliquem cum calce percusserit et inde sanguis exiverit si a gula supra condempnetur pro qualibet vice in quinqueginta libris denariorum si sine sanguine in vigintiquinque libris denariorum condempnetur  Si vero a gula infra si cum sanguine condempnetur in vigintiquinque libris denariorum  Si vero sine sanguine in medietate dicte pene condempnetur Si autem quis aliquem iniuriose momorderit in facie ita quod cicatrix perpetuo et evidens permanebit in centum libris denariorum condempnetur et si cicatrix predicta non remanserit condempnetur in quinqueginta libris denariorum Si vero in alia parte corporis aliquem malo modo momorderit et sanguis exiverit in quinqueginta libris denariorum condempnetur et si sanguis non exiverit condempnetur in medietate dicte pene  Si vero quis alicui iniuriose extraxerit pilos de barba sive barbam depilaverit condempnetur in centum libris denariorum Et si quis decapillaverit aliquem vel fecerit iniuriose cadere aut dilaniaverit caputeum birrectum Jnfulam vel cappellum de capite aut Mulieri velectum sive pannicellum vel sopregectum vel alios pannos elevaverit de capite muli (cancellato) mulieris vel cadere fecerit etiam scriczando (sic) vel per Jocum quo ad ipsam mulierem actinent condempnetur in vigintiquinque libris denariorum  Et si iniuriose aliquem ceperit per pannos ad pectus vel per capeczale vel dilaniaverit alicui pannos de dorso condempnetur pro qualibet vice in vigintiquinque libris denariorum  Si vero inpunserit (sic) aliquem ita quod cadere fecerit et sanguis exiverit de facie condempnetur in quinqueginta libris denariorum  orum (cancellato) si de alia parte corporis in vigintiquinque libris denariorum condempnetur et si sine sanguine in medietate dicte pene  Et si ex inpinta non ceciderit in terram condempnetur in medietate dicte pene. Et si quis iniuriose ceperit aliquem per nasum vel alicui tiraverit nasum strignendo eum si cum sanguine condempnetur in quinqueginta libris denariorum si sine sanguine in vigintiquinque libris denariorum condempnetur  Et si quis miserit manum in gula aicuius iniuriose ita quod sanguis exiverit in quinqueginta libris denariorum condempnetur si sanguis non exiverit in medietate dicte pene  Et si quis per terram iniuriose aliquem trascinaverit condempnetur in quinqueginta libris denariorum pro qualibet vice  Et si quis in facie alicuius expuerit vel aliquam turpitudinem studiose et iniuriose proiecerit condempnetur in quinqueginta libris denariorum  Jn alijs vero locis persone si quis expuerit vel aliquam turpitudinem proiecerit condempnetur in medietate dicte pene Sed si aliquis cum ungulis manus rancicaverit aliquem in facie alterius seu in gula et si ex pluribus locis sanguis exiverit de facie vel gule predictis condempnetur in quinqueginta libris denariorum et non ultra  Sed si aliquis cum digito manus vel cum manu iniuriose iverit contra aliquem versus faciem eius condempnetur in centum soldis denariorum  Sed si aliquis alicui Jnciserit amputaverit vel detruncaverit seu tonderit tricciam vel capillos capitis iniuriose condempnetur in centum libris denariorum  Sin (sic) autem ex dictis offensionibus vel aliqua ipsarum livor vel tumor appareret in facie dicti offensi manu vacua supradicta condempnetur dictum offendentem ac si de dicta facie sanguis exivisset. 

61 - De pena percutientium et offendentium in personam

 cum armis.  R.ca

SJ quis aliquem percusserit et vulneraverit cum armis ferreis ("armis ferreis" di altra mano, più tarda) vel ferratis seu cum bastone grosso ("cum bastone grosso" c.s.) et malitiose vel cum lapide in capite cum fractura cranei (c.s.) et cum sanguine emissione condempnetur in centum florenis auri solvendis comuni amelie (c.s.) si vero cum sanguine et non cum fractura cranei condempnetur in quinqueginta florenis  (c.s.) auri  Si vero cum armis quis aliquem vulneraverit in facie vel in gula effuso sanguine ex quo vulnere si cicatrix perpetuo et enormis evidens remansura condempnetur in ducentis florenis auri quos si non solverit infra terminum decem dierum (c.s.) in Sententia statuendum dictam penam in duplum solvere teneatur (c.s.) et idem dicimus de alijs penis predictis et infra scriptis  Si vero cicatrix ut predictum non sit remansura in dicta facie (c.s.) seu gula et sanguis exiverit de facie vel gula predictis condempnetur (c.s.) in quinqueginta florenis auri  Qui vero in capite vel gula alicuius cum dictis armis evaginatis aliquem percusserit sine sanguine condempnetur in vigintiquinque florenis auri  Si vero cum armis non evaginatis in viginti florenis auri condempnetur  Si vero quis aliquem percusserit cum aliquo dictorum armorum a gula infra unde sanguis exiverit condempnetur in triginta florenis auri  Si vero sanguis non exiverit condempnetur in quindecim florenis auri  Si vero cum aliquo ligno alias de sui (sic) natura ad offensionem non parato vel cum alijs armis predictis quis aliquem percusserit cum sanguinis effusione vel sine sanguine quolibet dictorum casuum pena media condempnetur  Et in predictorum declaratione firmamus quod facies cuiuscumque intelligatur a gula supra quicquid remanet discopertum in ea facie ultra capillos capitis et ultra auriculas  versus nasum etiam si coperta aliter portaretur cum caputeo vel birrecto et de cicatrice et enormi et fractura cranei et ossis et debilitatione membri stetur et stari debeat dicto et  declaratione duorum medicorum eligendorum per Judicem procedentem contra delinquentem quorum dictum et declaratio habeatur pro vera et legitima probatione in predictis et eorum ipsam declarationem sequi debeat ipse Judex et scribi faciat in actis comunis  Aliter quis de cicatrice fractura craney ossis et debitalitatione (sic) membri predicti condempnari non possit nisi fuerit contumax vel confessus  Et ipsi medici pro eorum labore et mercede habeant et consequantur expensis delinquentis pro qualibet vice et pro quolibet unum flor. auri dum modo eis fiat dicta solutio cura et sollicitudine domini potestatis seu vicarij ante quam reddant eorum declarationem predictam  Et ut predicta declaratio melius fieri possit et haberi per ipsum Judicem Statuimus quod dictus potestas seu vicarius dicte civitatis teneatur et debeat ratione dicte cicatricis et debilitationis deducere vel abicere in accusa vel inquisitione seu denuntia differre processum per eos assumptum triginta diebus ultra tempus limitatum in alijs processibus finiendis ut de e (superfluo) eis possit melius informari   Si vero aliquis alicui percutiendo vel vulnerando cum aliquo genere armorum fregerit seu amputaverit ossum condempnetur in xxv florenis auri ultra penam percussionis seu vulneris facti per eum  Si vero aliquis proiecerit contra aliquem ex proposito lapidem bastonem cioccholum et hijs similia et non percusserit eum solvat pro banno comuni decem libr. denariorum  Si vero percusserit ex proposito proiciendo condempnetur ac si percusserit cum manu tenendo predictum lapidem bastonem cioccholum et hijs similia   Sed si studiose progecerit  (sic) contra aliquem ensem cultellum lanciam clavam ferream stocchum vel spontonem seu quatrellectum seu pugnalonem et non percusserit condempnetur pro qaulibet vice in quinqueginta libris denariorum   Si vero percusserit proiciendo condempnetur ac si percussisset cum manu cum dictis armis.  Sed si aliquis ludens ad mitram seu pigiolos cum aliquo et quocumque loco proiciendo ipsam mitram seu bacchettam cum ipsa mitra bacchetta vel piolis aliquem percusserit dum modo non studiose si ex ipsa percussione sanguis exiverit condempnetur ipse proiciens in quarta parte pene alias resultantis ex proiectione predicta si fieret extra ludum  Sed si sanguis non exiverit ad penam aliquam nullatenus teneatur  Si autem cum balista vel arcu appensate sagictando verectonem viram vel quatrellum aliquis aliquem percusserit vel vulneraverit cum eo condempnetur pro dicta percussione vel vulnere ac si cum lancia ex parte ferri percussisset vel vulnerasset  Si vero sagictaverit dicto modo et non percusserit solvat quatraginta libr. denariorum pro qualibet vice  Si vero sagictando cum pulzone vel pallucteria aliquis aliquem percusserit studiose solvat ac si cum lapide percussisset   Si vero non percusserit et contra eum sagictaverit causa percutiendi xxv libr. denariorum solvere teneatur et in eisdem debeat condempnari declarantes quod si omnes predictas penas infra terminum decem dierum non solverint in duplum solvere teneantur et debeant.

62 - De pena Jnsultantium et adminantium.  R.ca

INsultum contra aliquem si quis fecerit ad domum Jnsultati seu eius contra quem insultus fit seu ad domum ubi assalitus habitat sive apotecham propriam vel conductam sine armis ipsum insultum faciens quam quilibet eius sequas solvat comuni pro banno vigintiquinuque libras denariorum si vero cum armis quinqueginta libr. denariorum pro quolibet  Si quis ipsorum malo animo intraverit domum vel apotecham et ex ea aliquid extrasserit solvat comuni pro banno quinqueginta libras denariorum et restituat in duplum quod acceperat vel devastaverit   Et si inde aliquid non extrasserit p (superfluo) puniatur in viginti libris denariorum et tam insultum faciens quam etiam quilibet eius sequas  Si aliquem vulneraverit solvat bannum in duplum pene contente in capitulo de percussione  Si vero alibi quam ad domum vel apotecham huiusmodi aliquis insultum fecerit si cum armis quatuor libr. si sine armis qutraginta sold. pro banno solvere teneatur  Et intelligatur insultus si unus iverit aut currerit contra alterum  Tamen si percusserit de Jnsultu non puniatur set de percussione puniatur secundum formam capituli de huiumodi processibus loquentis Si vero aliam Jniuriam intulerit insultator de qua maiorem penam solvere deberet quam de insultu de Jniuria puniatur et non de Jnsultu  Et si quis assalitus fuerit et defenderet se moderate non teneatur ad penam  sequacem autem intelligimus dantem consilium vel favorem.  Addicientes quod insultus intelligatur factus ad domum vel apotecham quando insultator iverit contra insultatum prope domum sive apotecham eius per medium vie et ultra versus domum vel apotecham dicti insulti (sic)  Si quis vero adminaverit contra aliquem civem de amelia vel comitatinum cum aliquo genere armorum evaginatorum vel non puniatur vice qualibet in decem libris denariorum  Si vero sine armis puniatur pro qualibet vice in quatraginta soldis denariorum.  Si vero aliquis evaginaverit aliquod genus armorum contra aliquem civem vel comitatensem de amelia puniatur pro qualibet vice in quatuor libris denariorum. 

63 - De pena portantium Arma. (manca "R.ca")

COltellum malitiosum seu feritorium spatam spontonem maczam ferream vel ligneam maczam malitiosam vel cuius generis macza malitiosa existat vel alia arma offendibilia et hijs similia infra muros antiquos civitatis amelie et in ipsa civitate et eius burgis si quis portaverit solvat pro quolibet genere armorum et qualibet vice quinqueginta soldos denariorum de die de nocte vero duplum et nichilominus perdat arma et mictant dicta die Cammerario dicti comunis dicta arma sic inventa ad penam .x. libr. potestati dicte civitatis de suo salario et possit quodlibet genus armorum quod inventum sibi fuerit redimere pro decem soldis denariorum  Et si quis non permiserit se rimari vel arma auferri a famulis vel notario potestatis habeatur pro confesso et si inventus fuisset omnia arma portare .s.(scilicet?) tria arma offendibilia  Et si aliqui(sic) per familiam potestatis euntem pro armis fuerit inventus cultellus vel ensis vel aliud genus armoru(m et no)luerit ipsa arma dare (curie et fa)milie solvat comun(i predicto pro) inobedientia decem libras denariorum  Si autem aliquis portaverit ipsa arma vel aliquod genus de dictis armis in eundo et redeundo de foris cum galero vel runceo vel alijs verisimilibus vel probaret quod iret vel rediret de foris per unum testem cum sacramento deferentis dicta arma non teneatur ad penam vel quando iret per terram custodiendo de nocte vel de die vel quando ipsa arma palam portaret causa ea vendendi vel ad faciendum ipa arma actari ad penam nullatenus teneatur nec etiam teneatur ad bannum qui infra muros sue domus proprie vel conducte secum arma haberet vel si comitatensis portaret arma in manu ligata in eundo et redeundo de foris non teneatur ad penam et de inditijs verisimilibus supradictis remaneat in providentia potestatis vel iudicis vel militis qui dicta arma invenerint vel alijs verisimilibus ut supra dictum est.  Et etiam potestas debeat concedere licentiam arma portandi et deferendi per terram cuicumque petenti pro custodia sui corporis propter Jnimicitiam quam haberet assignata prius causa inimicitie et receptis ab eo ydoneis fideiussoribus de non offendendo aliquem cum dictis armis nisi ad sui defensionem et tutelam  Et potestas ad (per "et") sui offitiales possint de singulis predictorum punire et condempnare et de inventione armorum stetur et credatur relationi offitialium seu familiarium potestatis. forensis vero postquam hospitatus fuerit non possit arma portare per dictam civitatem et eius b(superfluo) burgos  Et si contrafecerit solvat pro banno comuni amelie decem libras denariorum et hospitatores semper dicere teneantur dictis forensibus et si non diceret(sic) ipse hospitator (in c)uius hospitium hospitatus fuerit (talis) forensis cui inventa esset arma (teneatu)r solvere penam .  Et quod nulla (persona p)ortet vel portare debeat (per ipsam civi)tatem vel eius burgos arma defendeibilia (sic) sicut offendibilia.  Addicientes huic capitulo quod deferens vel Jnventus deferre habere vel portare ad latus ita quod non videatur vel absconse circha aliquam partem sui corporis vel in calza vel involutum in mantello seu capputeo vel aliquo alio panno vel alio loco cultellum malitiosum feritorium vel quatrellectum parvum vel alium ferrum acutum malitiosum actum ad nocendum et habilem ad portandum asconse si quidem de die condempnetur et puniatur in viginti quinque libris denariorum absque diminutione si de nocte in duplum pene predicte pro qualibet vice debeat condempnari et puniri   Addimus etiam quod quicumque portaverit corectum vel planellum pena sit deferenti viginti sold. denariorum tantum pro qualibet vice et non in perditione corecti seu planelle  Et quod dictus potestas singulis diebus sui offitij ad penam quinque libr. de suo salario retinendarum pro quolibet die et pro qualibet nocte debeat rimari facere per civitatem et burgos amelie contra deferentes arma predicta cum quinque berroarijs vel quatuor adminus.

 (Le parole e le parti di parole fra parentesi non sono leggibili per lacuna del foglio)

64 - De pena facientis vindictam Contra insontem.  R.ca.

AD vindictam aliquam faciendam per aliquem alicui vel ad iniuriam vel offensionem nullus audeat nec procedere debeat seu offendere aliquem inferentem iniuriam consanguineo actinentem inferenti iniuriam seu offensam ex parte patris et ex parte matris usque in quartum gradum  Et qui contra fecerit solvat duplum pene contente in capitulo loquenti de tali mallefitio  Et ad probandum quod offensa facta fuerit ad vindictam sufficiat fama publica si sit inde.

65 - De pena extrahentium terminum finalem.  R.ca.

TErminum finalem vel comunem si quis fraudolenter extraxerit vel laboraverit sive laborari fecerit ultra ipsum terminum seu aliquem inter rem suam et rem sui convicini sine convicini presentia vel consensu terminum miserit solvat pro banno dicti comuni et etiam si laboraverit ultra finem centum libras denariorum pro qualibet vice et quolibet termino  Si vero omnes termini ceciderint inter aliquos vel cecidissent vel per aliquem reinventi essent terminatores comunis teneantur mictere terminos inter partes in loco ubi eis melius videbitur pro iustitia utriusque partium  Et quod nullus debeat laborare prope terminum comunem per unum pedem ad penam .xx. sold. pro quolibet   Et predicta bandiantur quolibet mense. 

66 - De verbis Jn Juriosis (sic) et eorum penis.  R.ca.

REcredentem ravaglosum (?) si quis alicui dixerit solvat pro banno dicto comuni quatraginta soldos denariorum  Si vero aliquis reimproperaverit alicui aliquam iniuriam sibi factam vel eum tangnentem (sic) solvat pro banno comuni amelie octo libras denariorum  Si autem alia verba iniuriosa quis dixerit alicui solvat pro quolibet verbo iniurioso nomine pene .xx. soldos   Et si predicta vel aliquod predictorum reimproperata seu dicta fuerint coram potestate Judice vel consilio vel arrenga solvat duplum  Si autem mulier male fame alicui mulieri bone fame verba iniuriosa dixerit solvat pro banno comuni predicto quatraginta soldos  Mulier autem bone fame mulieri male fame iniuriam dicens ad penam volumus non teneri  Si quis vero alicui dixerit falzo proditor in centum soldis denariorum condempnetur et puniatur sine diminutione aliqua et idem dicimus et intelligi volumus de (omesso "penis") superius declaratis.

67 - De pena facientium param Castaldo Conmunis.  R.ca

PAram castaldo Comunis si quis fecerit quominus pignus accipiat vel faciat sibi iniuriam solvat pro banno vice qualibet quinque soldos denariorum et debeat curie obedire Mulier autem de prima vice et para non teneatur  Et quod nullus castaldus nec aliquis familiaris potestatis debeat intrare in Camera alicuius pro aliquo pignore accipiendo ad penam quinque libr. pro quolibet contra facientem dicto comuni solvendam.

68 - De exceptuatis a penis ratione minoris etatis.  R.ca.

MJnores duodecim annis dem (sic) malfitijs(sic) personalibus non teneantur ad penam Si maiores tresdecim annis puniantur de malfitijs per eo conmissis ac si prefecte essent etatis secundum formam statutorum salvo tamen quod minores duodecim annis usque ad octo annos de dampno dato puniantur ea pena qua maiores.  Addimus tantum et declaramus quod capitulum positum supra de exceptuatis a penis in quantum esset contrarium huic in hijs casibus ubi illud loquitur sit firmum illud et prevaleat et presens capitulum in alijs casibus intelligatur et locum habeat.

69 - De pena offendentium offitialem forensem. R.ca.

STatuimus quod si quis offenderit dicto vel facto aliquem offitialem forensem comunis predicti vel aliquem alium de sua familia quod talis offendens solvat triplum pene contente de tali pena loquenti si talis offendens offendisset civem   Et si aliquis ex dictis offitialibus vel aliquis de sua familia iniuriose offenderit aliquem de amelia vel eius districtu solvat duplum pene contente in statuto quod de tali malfitio loqueretur  Et teneatur in predictis dominus pro famulo nisi ignoraverit vel prohibuerit famulo iniuriam inferri  Salvo quod si predicti offitiales vel familiares vel aliquis ipsorum aliquem offenderet in executione aliqua facienda vel cum caperet aliquem exbanditum vel caperet aliquem qui non esset exbanditus et talem capiendo offenderent sine ferro vel talis capiendus restiteret cum armis vel aliquis eum iuvaret quod offitiales et familiares offendentes predictum non teneantur ad penam  Volumus etiam quod si quis aliquam offensam fecerit contra potestatem vel aliquam (sopra la ultima "a" è posta una "e") de sua familia quod punitio dicte offense spectet et pertineat ad illum offitialem forensem quem domini antiani duxerint eligendum seu per sequentem potestatem et aliter per ipsum potestatem condempnatio vel punitio fieri non possit.

70 - Quod cuilibet sit licitum capere exbampnitum. R.ca

AD hoc ut exbanditi civitatis amelie et eius districtus per dictam Civitatem et eius comitatu (sic) vagari non possint Statuimus quod unicuique Civi et districtuali dicte civitatis sit licitum et permissum quemlibet exbanditum comunis capere et in fortiam dicti comunis ducere  Et si aliquis de dicta civitate et eius comitatu duxerit aliquem exbanditum dicti comunis in fortiam comunis predicti habeat et habere debeat quartam partem eius quod venerit ad manus Cammerarij dicti Comunis occasione talis exbanditi  Et si dictus capiens dictum exbanditum offenderit in capiendo non teneatur ad penam.  Et dictus Cammerarius possit et debeat dictam quartam partem dare et solvere dicto capienti absque aliqua alia deliberatione consilij capitulo aliquo in contrarium loquenti non obstante.

71 - De pena molestantis tenutam.  R.ca

TEnutam et possessionem alicuius rei inmobilis quam aliquis tenet et possidet si quis acceperit vel abstulerit sua autoritate seu molestaverit et turbaverit aliquem possessionem (cancellato) possessorem huiusmodi in tenuta et possessione ipsius Et res illa fuerit extimationis quinqueginta libr. et abinde supra solvat pro pena comuni amelie centum libras denariorum sine aliqua diminutione  Si vero abinde infra usque ad vigintiquinque libras extimationis esset solvat pro banno dicti comuni vigintiquinque libras denariorum sine diminutione. a vigintiquinque libris infra usque ad quatraginta soldos solvat quatraginta soldos sine diminutione ut supra  Et nichilominus talis acceptor vel molestator in utroque casu condempnetur possidenti in restitutione possessionis et fructuum quos inde percipere potuerat ed dampnum et expensas de quibus dampnis et expensis credatur sacramento petentis usque in quantitatem viginti sold. si plures fuerint abinde supra probentur legitime  Si autem dictus acceptor vel molestator rem huiusmodi possessam restituerit et renumptiabit possessionem ipsius rei eidem molestato ante litem contestatam et Juramentum calumpnie per se prestandum ad banchum nullatenus teneatur ad penam set dampnum passo emende (sic) ut supra dictum est  Et notarius potestatis ante quam accusatus de turbatione et molestatione huiusmodi occasione respondeat et Juret dicat eidem accusato tu es accusatus de turbata possessione vis renumptiare possessioni vel ne et si dictus accusatus non responderit dicte interogationi (la "o" scritta sopra) set tacuerit habeatur pro respondente et renumptiante expresse dicte tenute  Et si dictus Notarius non diceret, quod possit dictus molestator post Juramentum calumpnie usque ad Sententiam renumptiare possessioni et rem restituere et si restituerit rem predictam et renumptiabit possessioni predicte ante Sententiam non teneatur ad penam. Jdem jntelligatur in molestante aliquem in tenutam et possessionem datam per curiam alicuius rei possesse seu per contumaciam cuius contumacia esset data tenuta tempore pronumptiationis eiusdem executionis.

72 - De pena occidentis vel vulnerantis animal alterius. R.ca.

EQum (sic) Jumentum asinum vel bovem cum aliquo genere armorum percutiens puniatur vice qualibet in decem soldis et si occasione dicte percussionis animal moriretur solvat pro banno decem libras denariorum et dampnum emendet patienti in duplum  Si vero aliud animal (omesso " vulneraverit") et moriretur ex illa percussione solvat (la "t" scritta sopra)  pro banno viginti soldos denariorum et in duplum dampnum emendet  Si vero aliud animal predictum vulneraverit et non moriretur solvat pro banno quinque soldos   Et qui si equm stantem ante domum domini sui vel in ipsa domo quis vulneraverit cum effusione sanguinis solvat pro banno decem libras denariorum et si ipsum occiderit de ipso vulnere solvat pro banno vigintiquinque libras denariorum et dampnum emendet patienti in duplum   Et si dictam penam non solverit infra decem dies a die late Sententie contra eum ipsam penam in duplum solvere teneatur.

73 - De pena negantis dotem.  R.ca.

DOtem si quis sibi datam fore in iudicio negaverit et probatum fuerit contra eum sibi datam esse solvat pro banno comuni amelie decem libras et dotem quam tenet restituat  Si vero in Judicio aliquis negaverit esse patrem matrem vel fratrem vel consanguineum vel dominum alicuius vel sororem vel aliquam consanguinitatem vel aliquem esse vel fuisse potestatem Judicem vel notarium Episcopum abatem priorem vel aliquam prelaturam vel aliquem esse castaldum veritatem negando de quo et qua veritate esset fama publica solvat comuni amelie quatuor libras sine diminutione si de hoc fuerit accusatus vel denumptiatus a suo adversario  Si quis vero dotem a se promissam denegaverit et probatum fuerit contra eum quod promiserit ipsam dotem solvat dicto comuni pro banno decem libras denariorum. 

74 - De pena negantis depositum.  R.ca.

DEpositum unde appareret publicum instrumentum seu de quo possit legitime doceri per testes si quis sibi fore factum negaverit si fuerit mercator centum libr. nomine pene solvere teneatur  Si fuerit alia persona solvat nomine pene quinqueginta libras denariorum  Et quod quilibet publicus mercator pro quolibet deposito quod sibi fore factum negaverit et appareret possit pro ipso restituendo deposito realiter et personaliter conveniri non obstante statuto supra vel infra posito quod in contrarium loqueretur.

75 - De pena euntium post tertium sonum Campane.  R.ca.

POst tertium sonum Campane de nocte Jnventus ire per civitatem vel ad bibendum in taberna vel arma vetita portare vel excessum aliquem facere contra formam statutorum dicte civitatis per custodes noctis inventus denumptietur curie et eorum relationi stetur vel saltim duorum ex familiaribus domini potestatis cum aliquo eius offitiale persona vero sic inventa etiam sine armis ire post tertium sonum campane sine igne vel a logne (sic) a domo sua ultra tres domos vel nisi persona bone fame aliam excusam haberet declarando suo sacramento vel nisi esset medicus qui iret ad aliquem infirmum et nuntius qui iverit cum eo et de hoc credatur sacramento ipsius medici et socij qui iret cum eo et solvat pro banno quinque soldos denariorum  Et nichilominus ad palactium ducatur et ibi detineatur tota nocte et in mane postea sequenti bandiatur ex parte potestatis per dictam civitatem quod talis fuerit inventus per familiam potestatis ire de nocte per terram post tertium sonum campane et sit in fortiam comunis quod quicumque vult ei aliquid dicere vel ab eo aliquid petere vadat coram curia et fiet sibi Jus summarium de o(superfluo) eodem  Salvo semper quod si talis inventus dederit fideiussionem Notario recipienti pro comuni de mane inde sequente coram potestate et sua curia de conparendo et stando mandatis curie quod non ducatur ad palactium   Et si per custodes de nocte fuerint aliqui inventi aut accusati quod dicti custodes habeant medietatem bannorum accusatorum per eos et si custodes non accusaverint vel fuerint negligentes solvant pro banno vice qualibet decem soldos de dolo autem vel excessu ludentium et excedentium secundum formam statutorum puniantur  Et potestas teneatur cogere dictos custodes ad denumptiandum q(superluo) quos invenerint cum pene obligatione ab inobedientibus exigende quatraginta sold. den.  Si quis vero custodum invenerit aliquem accusare falso puniatur vice qualibet in quinque libris denariorum  Et quod si aliquis conmederit et biberit in aliquo hospitio vel taberna vel ubi vinum venditur ad minutum post tertium sonum campane tam conmedens quam bibens quam etiam hospitator vel vini venditor solvat pro banno dicto comuni viginti soldos denariorum cum accusatore vel sine et stetur relationi offitialis cuiuslibet potestatis  Salvo quod hospitatores bone fame non teneantur ad penam in aliquo predictorum  Jn sero autem potestas et eius offitiales teneantur quotidie facere pulsari campanam maioris comunis publice tribus vicibus ita quod possit comode ab archu sancti secundi usque ad Ecclesiam sancti stefani iri et postea fiat tres retoccholi per conpetentia intervalla pulsans autem aliter quam per dictum modum qualibet vice puniatur in quinque soldis   Addentes quod fornarius et fornaria pro eorum artificiao (sic) exercendo et pro facto furni possint sine pena omni hora ire per civitatem predictam.

76 - De pena Ludentium ad Ludum taxillorum.  R.ca

QUia per ludum multa incomoda sequntur et delicta et precipue blasfeme omnipotentis dey et aliorum sanctorum quod redundare potest ad malum statum civitatis amelie et singularum personarum  Jd circho ut predicta non fiant de cetero Statuimus et ordinamus pro bono statu dicte civitatis et utilitate comunis quod nulla persona audeat vel presummat ludere in alico (sic) loco vel aliquo tempore ad ludum taxillorum seu aczardi vel brecciarum vel aliquem ludum cum taxillis vel sine in quo vel propter quem res vel pecunia vinceretur vel perderetur vel bino vel perdi possit nec possit aliquis mutuare alicui ludenti ad aliquem ludum aliquam rem vel pecuniam ad penam duorum florenorum auri pro quolibet contrafaciente et qualibet vice cuius pene sone (cancellato) quarta pars sit accusatoris seu offitialis reperientis et alie tres partes sint comunis amelie et Nichilominus mutuum seu mutuatam rem vel pecuniam perdat   Et quilibet possit huiusmodi luxores et mutuantes denumptiare et accusare et credeatur (la seconda "e" cancellata)  sacramento accusatoris et unius testis  Et simili pena puniatur per (scritto sopra) potestatem tabernarius vel vinum vendens vel quivis alius in eius domo vel taberna propria vel conducta luxum fuerit ipso sciente Et nullus tabernarius vel vinum vendens habeat aliquem tabulerium vel alearum vel taxillorum vel pallas vel piolos in domo vel ante domum in qua vinum venditur et qui contra fecerit in eadem pena puniatur  Et nullus in taberna aut in domo in qua vinum venditur vel ante ipsam ludat ad aliquem ludum ubi denarij vel nummate perdantur ad dictam penam  Qui vero Jnventus fuerit in eadem taberna vel ante cum taxillis in manibus vel sedens ante tabulerium vel stans habeatur pro confesso et puniatur ac si esset ad ludum Jnventus et potestas in principio sui regiminis teneatur infra quinque dies publice bandiri facere predicta et contra facientem quilibet possit accusare et denumptiare et habeat quartam partem banni et credatur sa (cancellato) suo sacramento cum uno teste in singulis predictis  Ad ludum autem alearum et ad pallam preter quam in dictis locis vetitis ludere ubicumque quilibet possit sine pena  Et quod nullus in civitate vel extra audeat vel presummat aliquo modo vel tempore receptare scienter vel retinere aliquos lusores ad ipsum ludum prohibitum in domibus grictis vel cappannis vel aliquo alio loco ad penam viginti libr. den. pro quolibet ipsorum et qualibet vice aliquo non obstante  Et si dictas penas et quamlibet earum non solverint infra decem dies per curiam assig(nandos in) duplum solvere teneantur sine ali)qua diminutione  Volumus etiam quod dictus potestas vel eius offitialis quilibet de sua familia dictorum occasione habeant et habere possit (sic) quartam partem pene quam in comuni faciet deveniri de inventionibus eorum tantum et non ultra  Addeicientes (sic) quod quilibet possit et valeat ludere ad mitram et piolos pro commestionibus et potu tantum sine pena aliqua.

77 - De pena intrantium vel exeuntium nisi per portas.  R.ca

NUllus de civitate vel comitatu amelie intret nec exiat (sic) nisi per portas apertas ipsius civitatis et burgorum sine licentia potestatis vel dominorum antianorum  Et qui contra fecerit solvat pro banno comuni predicto quinqueginta libras denariorum sine diminutione excepto beneficio confessionis.

78 - De custodiendo sanctissimos dies. Rubrica.

SAnctissimi dies dominice sollempnitatis custodiantur et a quolibet venerentur intus et extra apotechas ipso die merces alique non vendantur exceptis oleribus et alijs rebus conmestibilibus et quod nullus ipse die debeat portare aliquam salmam de foris intro dictam civitatem nisi quod tantum quis portare possit paleas erbam et aquam et que (sic) contra  fecerit condempnetur et puniatur in decem soldis denariorum et quilibet possit contra facientes denumptiare et accusare et habeat medietatem banni et teneatur in credentia  Et hoc potestas faciat publice bandiri per civitatem  Et idem dicimus de festivitatibus beate m(superfluo) marie et beate firmine de mense novembris  Et quod apportari possit vinum frumentum et granum.

79 - Quod filius non eleve(t manum) contra patrem et matre(m. R.ca)

SJ filius familias elevaverit manum contra patrem vel matrem potestas et sui offitiales teneantur eum mictere in campanile comunis et ibi eum retineri facere per dies tres vel alibi ad voluntatem patris vel matris et eum aliter punire ad petitionem et voluntatem ipsorum et si dampnum intulerit in bonis ipsorum patris vel matris similiter pu(superfluo) puniatur.

80 - De modo faciendi Luctum.  R.ca.

LUctum nemo faciat nec incipiat ad mortum in Civitate extra domum antequam Lectus mortuorum portetur  Et nullus elevet sibi infulam caputeum vel birrectum de capite seu scindat sibi pannos faciem sive vultum sive delaceret et etiam intret Ecclesiam cum cadavere nisi deferentem lectum vel quis sine plantu vellet devote audire divinum offitium nullus etiam postquam mortuus fuerit in ecclesiam moram ante ecclesiam faciat nec sedere debeat ante domum defuncti nullaque mulier vadat ad Ecclesiam cum murtuo vel etiam quando extrahitur corpus extra domum exiat ad faciendum luctum vel ad hominem amplectandum  Nulla etiam mulier ea die qua mortuus ad Ecclesiam deportatur ire debeat ad domum ipsius mortui nisi semel contrafacientes vero in predictis in viginti soldis denariorum vice qualibet puniantur Et hec potestas per Civitatem faciat publice bandiri infra octo dies sui regiminis et Notarius potestatis teneatur vinculo Juramenti ire ad domum defuncti et deinde ad Ecclesiam ad scribendum omnes contrafacientes et eius scripture credatur  Addicientes quod pro morte cuiuscumque defuncti in suis funeralibus exequijs nemo lugubria vestimenta faciat exceptis parentibus fratribus et filijs tam maschulis quam feminis ac etiam nepotibus et alijs quibuscumque consanguineis in eadem domo defuncti insimul conmorantibus et quod in plantu diei dicti defuncti neque postea fieri debeant alique expense per consanguineos vel affines que cunsuli numcupantur nec etiam aliqua in eodem plantu deridenda repotatio(?) fiat quoquomodo   Et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum ipso facto in pena incidat vigintiquinque flor. auri sine aliqua diminutione (De)cernentes quod si potestas obmiserit seu negligens fuerit in exigendo dictas penas in eadem pena puniatur et condempnetur tempore sui sindicatus. 

81 - De pena Laboratorum non Laborantium bene terras.  R.ca.

AD laborandum terras alicuius si quis receperit et eas non laboraverit ad modum boni laboratoris si de conventione non appareret et si de conventione appareret eas non laboraverit ut convenit solvat pro banno dicti comuni quatuor libras denariorum et dampnum emendet patienti aut domino rei in duplum  Et stetur sacramento domini rei de laboritio et de dampno stetur arbitrio et declarationi duorum bonorum virorum eliendorum mandato potestatis vel Judicis  Si quis vero terram alienam cuius est laboraverit teneatur de terratico restituendo domino ipsius terre et eam laborare ad usum boni laboratoris et contrafaciens penam predictam solvere teneatur et dampnum emendet vel fructus restituat domino dicte terre declarandum et declarandos modo predicto  Et potestas condempnet contra facientes in aliquo a die conducti laboritij vel incepti non obstante quod inceptum non esset tempore sui regiminis secundum dictam formam etiam si suo tempore essent  conventum servatur  Et quilibet laborator teneatur requirere dominum rei ad metendum et tritulandum vel bactendum vel carriandum tempore quo horum aliquid faceret ad penam quatuor libr. denariorum et qui laboraverit terras in uno anno non possit eas renumtiare ante tempus conventum vel consuetum ad dictam penam et sub integra dampni emendatione domino rei debenda  Et nichilominus teneatur bene colere et seminare ipsam terram tam inculta quam in magese nec possit apponere quod non accepit nisi pro magese tantum si dominus terre Juraverit quod ipse dederit sibi pro magese et culta et quod terras in quibus bladum extitit malis zizaneis et malis erbis mundare teneatur et purgare ad requisitionem domini rei et ad penam predictam et de dicta requisitione credatur domino rei et habeatur pro plena et legitima probatione   Et ipse laborator teneatur rebactere paleas ad requisitionem domini rei et aream appronare(?) et reddere eidem partem suam ad dictam penam  Si quis vero laboratori alicuius rei proprie vel conducte ad laborandum prohibuerit rem ipsam laborare palam et in presentia aliquorum solvat comuni pro banno nomine pene quinqueginta libras denariorum si autem private vel sine presentia aliquorum solvat pene nomine centum soldos denariorum et stetur de hoc sacramento Laboratoris vel domini usque in dictam quantitatem et dampnum emendet patienti  Et potestas predicta per dictam civitatem faciat publice b(superfluo) bandiri in principio mensis sui regiminis et contra facientes quilibet possit denumptiare et accusare et teneatur in credentia salvo Jure Cuiuscumque in dictis terris habentis. 

82 - De pena non ponentium possessiones in Catastis Conmunis.

(manca "R.ca")

STatuimus etiam quod quicumque habet possessionem aliquam que non esset posita in catasto comunis teneatur et debeat illam poni et sc (cancellato) scribi facere in catasto comunis infra sex menses a die venditionis alienationis vel successionis possessionis ad hoc ut de ipsa datium persolvatur comuni et qui non fecerit sibi scribi condemdetur (sic) pro quolibet pectio terre in viginti soldis denariorum et in perditione terre que ipso facto applicetur comuni amelie et ab (sic) solutionem datij debendi pro dicto pectio terre personaliter compellatur  Et predicta bandiantur per dictam Civitatem infra terminum predictum  Et ne fraus adhibeatur in scribendo terras in catasto predicto secundum quod supra traditur quod antiani populi dicte Civitatis qui erunt ad offitium supredictum de mense maij quolibet anno teneantur et debeant vinculo juramenti et ad penam decem libr. ponere duos bonos et ydoneos Cives ad hec actos ad reinveniendum possessiones et terras que non essent scripte in catastis comunis civitatis amelie et que scribi debuerant in ipsis   Et dicti  boni homines dictam discussionem faciant et facere teneantur et assignationem cuiuscumque pectij terre in dicto catasto non scripto(sic) infra mensem a tempore dicte eorum positionis vinculo Juramenti et habeatur(sic) et habere debeant pro eorum salario expensis illius cuius erat dictum pectium terre pro quolibet pectio terre per eos assignato viginti soldos denariorum  Ac etiam premissims (sic) addimus et ordinamus quod ipsi domini antiani teneantur et debeant eorum vinculo Juramenti catasta comunis revideri facere diligenter per duos notarios quos ad hec duxerint eliendos et (omesso "si") invenerint in eisdem vel aliquo ipsorum esse positum post scripturam dicti catasti aliquod pectium terre quod curent ipsi domini antiani et sollicitent ita et taliter quod ille cuius est dictum pectium terre solvat et solvere teneatur omnes dativas veteres non solutas pro ipso pectio terre uno vel pluribus ita quod fraus sibi non patrocinetur et dicti notarij sic eligendi sub secreto retineri debeant si voluerint ad quam solutionem in dicto casu et superiori pro dictis viginti sold. pro quolibet dictorum pectiorum terrarum ut supra dictum est predicti possint et debeant cogi per quemlibet offitialem dicti comunis ad hec requisitum sub pena quinqueginta libr. den. pro qualibet persona et qualibet vice et predicta pro presenti et futuro Jntelligantur.

83 - Quod introitus Conmunis non recipiantur nisi per 

Camerarium (manca "R.ca")

PEcuniam vel aliquem introhitum sive bannum sive salarium aliquod comunis amelie ac ipsi comuni solvendum potestas vel offitialis aliquis eius aut comunis non recipiat modo aliquo sine causa per se vel aliam interpositam personam pro eis contrafacientes autem potestas quinqueginta libr. Judex vigintiquinque libr. Notarius decem libr. familiaris centum sold. den. dicto comuni vice qualibet ipso facto solvere teneantur  Sed omnes res et pecunie quantitates comuni debite perveniant inmediate ad manus Cammerarij comunis et non ad (scritto sopra) alium  Si vero alteri quam Cammerarij quis solverit tam solvens quam accipiens solvat pro banno comuni predicto quatraginta soldos denariorum  Et potestas predictus inquirere teneatur ad petitionem cuiuscumque denumptiantis ad penam predictam. 

84 - De pena frangentium pacem.  R.ca.

ITem Statuimus et ordinamus quod si aliquis amelinsis vel districtualis qui fecerit pacem cum aliquo et offenderit illum cum quo pacem fecerit cum armis puniatur in duplum pene applicande dicto comuni quam solvere deberet si dictum talem offendisset antequam faceret pacem cum eo salvis penis contentis in instrumentis pacis ab una parte alteri.

85 - De inquisitione facienda Contra malos homines.  R.ca.

QUia plerumque propter vitam malorum boni opprimuntur Statuimus quod potestas qui nunc est et pro tempore erit teneatur et debeat singulis mensibus inquirere contra malos homines et personas infamatas de quo vivunt ipsi et eorum familie et si aliquod delictum conmiserint in dicta civitate vel districtu puniat eos secundum formam statutorum.  Et si reperierit eos non habere artem honestam et congruam eos expellat extra civitatem et eius districtum. Et predicti debeant exire extra dictam civitatem ad mandatum domini potestatis ad penam decem libr. den. pro quolibet et qualibet vice  Et predicta omnia et singula observet et observare debeat vinculo Juramenti et ad dictam penam.

86 - De Juramento medicorum faciendo Jn principio 

offitij potestatis.  R.ca.

ITem statuimus quod potestas in principio sui regiminis secrete faciat ad se venire omnes m(superfluo) medicos habitantes in dicta civitate et Jurari facere quod in secreto sibi denumptiabunt omnes et singulos vulneratos quos ipsi vel alter ipsorum curant vel curat.

87 - Quod occasione sollempnitatis obmisse non vitietur 

processus si constabit (omesso "de mallefitio").  R.ca.

ITem statuimus quod si sollempnitas Juris vel statutorum vel ordinamentorum obmicteretur in procedendo in causis mallefitiorum vel non servaretur ordo Judiciarius dummodo de mallefitio constet per confessionem eius qui diceretur mallefitium conmisisse vel per testes ydoneos fidedignos non vitietur ipse processus Sed procedi possit ad condempnationem de tali mallefitio non obstante aliquo statuto supra vel infra posito.

88 - Quod Castaldi conmunis portent Capputeum.  R.ca.

ITem statuimus quod quilibet castaldus comunis amelie teneatur et debeat ad penam .x. sold. pro quolibet et qualibet vice contrafacienti portare caputeum sive cralfardam rubeam(?) sive rubeam in capite vel alterius coloris ad voluntatem dominorum antianorum.  Et Cammerarius comunis teneatur cuilibet eorum dare unum pro quolibet et quolibet anno sine aliqua deliberatione.

89 - De securitate attributa arrengantibus.  R.ca.

PRo honore et statu dicte civitatis et eius districtus conservando et de bono in melius regendo et ut quilibet in consulendo et arrengando valeat et (per "esse") securus Statuimus quod unicuique sit licitum arrengare dicere et consulere super quacumque proposita que fieret mandato vel permissione antianorum  Et quod si quis dicto vel facto offenderit vel iniuriam in (superfluo) intulerit contra et adversus aliquem arrengantem vel consulentem super aliqua proposita que fieret mandato antianorum vel maioris partis ipsorum occasione arrenge vel consilij rediti per eum super predictis vel ratione seu occasione alicuius o(superfluo) offitij per eum administrati in dicto comuni quod dictus offendens vel iniurians condempnetur ratione dicte offense vel iniurie pena quatrupli eius pene qua alias puniri deberet ex forma alicuius capituli statuti et quod in criminalibus causis contra dictum arrengantem vel consulentem vel dictum offitium administrantem nullus possit admicti audiri vel recipi in testem vel pro teste contra eum testificari volentem vel in testem inductum dictus arrengans consulens vel offitium administrans aliquid per annum ante consulisset arrengasse (sic) vel offitium administrasset vel contra aliquem de domo dicti testis usque in secundum gradum inclusive  Et presummatur quod occasionibus supradictis vel aliqua ipsarum in casu premisso dictas offensiones vel iniurias esse factas per aliquem illate (sic) si dictus offensus per annum ante supradictum offendentem vel aliquem de domo dicti offendentis vel iniuriantis ex linea paterna usque in secundum gradum inclusive summendo gradum de Jure canonico aliud (sottolineato da puntini) aliquid dixisset arrengasset vel consulisset vel aliquod pro comuni amelie offitium administrasset   Et hoc capitulum sit precisum et perpetuo observetur ita quod sibi nisi in arrenga publica derogari vel suspendi non possit non obstante aliquo alio capitulo quod in contrarium loqueretur.

90 - De securitate advocatorum et procuratorum.  R.ca

UT advocati et procuratores Judices et Notarij Civitatis amelie possint et valeant in patrocinando procurando et scribendo largas et securas habere habenas et ut civitas predicta possit securius consilium advocatorum consequi in agendo Statuimus et presentis legis statuto firmamus quod nullus audeat vel presummat dicto vel facto dicere aliqua iniuriosa verba vel realem vel personalem iniuriam vel molestiam facere vel inferre per se vel alium quemcumque vel qualitercumque contra et adversus aliquem advocatum Judicem procuratorem vel notarium dicte civitatis amelie occasione advocationis procurationis vel scripture facte seu prestite contra eum vel aliquam (sopra la seconda "a" notasi "e") de sua domo vel contra aliquem alium ad penam dupli pene contente in statuto de dictis penis in mallefitijs loquente et presummatur occasione et causis supradictis fecisse illum qui contra aliquem ex supradictis deliquerit ante dictum mallefitium saltim per annum appareret qualitercumque offensionem contra dictum offendentem fecisse advocatum patrocinium seu procurationem prestitam seu factam vel aliquam scripturam sive contra aliquem de domo dicti offendentis et de predictis stetur dicto dicti Jniuriam passi cum dicto unius testis de veritate  Et quod deinceps pro dicto offendente post condempnationem factam de eo dicta occasione nullus advocatus Judex vel notarius possit vel debeat quomodolibet patrocinari advocare procurare vel aliquam scripturam ei publicam facere vel privatam ad penam quinqueginta libr. den. pro quolibet et qualibet vice  Et quicquid in ipsius favorem advocatum patrocinatum procuratum scriptum publicatum vel privatum fuerit non valeat ipso Jure.

91 - De benefitijs Confessionis et solutionis infra terminum

et pacis intervenientis.  R.ca.

SJ quis accusatus denumptiatus  Jnquisitus vel quocumque modo pro aliquo mallefitio conventus in prima sua responsione confessus fuerit mallefitium de quo proceditur contra eum remictatur sibi quarta pars pene quam pro confessato mallefitio solvere teneretur si pena esset a decem libris supra  Et si post Sententiam infra decem dies a tempore late sententie computandos aliquis solverit Cammerario comunis pro comuni recipienti vel solvere voluerit et per eum non steterit condempnationem de eo factam si condempnatio esset a decem libris supra et renumptiaverit appellationi et ratificaverit processum alia quarta pars principalis pene et orriginarie (sic) pene et non eius tantum que remansit remictatur eidem Jta quod due quarte faciant medietatem totius pene apposite in statuto et quod dicta solutio ratificatio et approbatio fieri possit per fideiussionem (aliunde "fideiussorem") vel procuratorem vel curatorem legitimum, Et ubi intervenit effusio sanguinis vel non intervenerit ex vel pro mallefitio sive cum armis sive sine armis et mallefitium predictum sive cum sanguine sive sine sanguine conmictens habuerit pacem sive concordia (sic) a persona principali offensa vel procuratore eius seu tutore si pupillus esset offensus infra decem dies a die initiati processus contra dictum offensorem et intelligatur processus initiatus eo die quo fuerit cetula (sic) transmissa ipsi malefactori vel ad domum sue solite habitationis vel etiam ante dictos decem dies de qua pace vel concordia fiat fides Judici legitime per publicum instrumentum quod tunc ratione dicte pacis vel concordie in dicto casu tantum per ipsum dominum potestatem vel Judicem procedentem in sententia ferenda per eum remictatur et remicti debeat quarta pars totius orriginarie pene pro dicto mallefitio introducte ex forma statuti ita quod detractis omnnibus dictis tribus quartis ratione dictorum benefitiorum ubi omnia concurrent quarta pars tantum totius integre pene comuni solvatur et quodlibet dictorum benefitiorum possit habere locum et effectum per se etiam si alia non concurrerent  Et sic teneatur dictus dominus potestas observare ad penam centum librarum denariorum declarantes quod si (aggiunto sopra) in quacumque parte presentis voluminis quo ad aliquam particularem penam adiciatur (la seconda "a" scritta sopra) sine aliqua diminutione, intelligatur ita quod habere non possit aliquod ex benefitijs supredictis.  

92 - De pena Conburentis stipulas.  R.ca.

QUicumque conbuxerit stipulas tempore concedenti (annullato con puntinatura inferiore) condecenti et occasione dicte conbustionis aliquis suus convicinus dampnum substinuerit vel aliqua alia persona et dictus conbustor dederit operam efficacem non inferre dampnum suo convicino iuxta posse solvat pro banno comuni amelie centum soldos et dampnum emendet patienti in duplum secundum extimationem faciendam per duos extimatores ponendos unum pro parte dampnum passi et alium pro parte dampnum inferentis et si dicti duo extimatores non concordaverunt de extimatione facienda pro (per "quod") eligatur tertius per antianos populi Sit etiam licitum cuilibet conburere stipulas tempore condecenti et intelligatur condecens tempus a viginti diebus mensis Julij ultra.

93 - Quod quodlibet Castrum Civitatis Amelie habeat Sindicum

qui Juret sequi mandata regiminis dicte Civitatis.  R.ca.

QUodlibet Castrum Civitatis amelie teneatur et debeat ordinare et habere continue Sindicum ipsius universitatis qui in principio cuiuslibet regiminis Juret sequi mandata potestatis et comunis amelie et etiam teneatur et debeat denumptiare potestati et offitialibus dicti comunis omnia malfitia que conmecterentur in ipso castro et eius tenimento sive contrata cum die loco et testibus infra terminum diem postquam conmissum extiterit malefitium Universitas vero sive castrum negligens denumptiare dicta mallefitia si fuerit robaria vel homicidium conmissum puniatur vice qualibet in quinqueginta libris denariorum  Si vero fuerit aliud mallefitium ex quo resultaret pena quinqueginta libr. et abinde supra in vigintiquinque libris denariorum puniatur  Si vero esset minor pena quinqueginta libr. denariorum puniatur in decem libris den. nisi ex ipso mallefitio resultaret pena minor decem libr. quod tunc condempnetur in ea pena in qua debeat condempnari malefactor  Sindicus vero negligens in predictis solvat pro banno comunis amelie quatraginta soldos  Et quod Notarius extraordinariorum cuiuslibet potestatis dicte civitatis qui pro tempore fuerit teneatur et debeat facere unum librum per se de dictis Sindicatibus et instrumentis Sindicatuum dictorum que (sic) produci debeant coram eo in publicam formam et in dicto libro dicta instrumenta registrare et scribere in dictum librum cum dicto registro manu propria publicare et publicum dimictere comuni amelie ad penam quinqueginta libr. den. dicto Notario si in predictis negligens fuerit et predicta facere obmiserit et similem penam dictus potestas incurrat si non curaverit predicta per ipsum suum Notarium effectualiter adimpleri. 

94 - De pena Tondentium monetam.  R.ca

SJ quis tondiderit aliquam monetam auri vel argenti solvat pro banno comuni amelie vice qualibet ducentas libr. den. quas si non solverit infra decem dies a die late Sententie contra eum in duplum solvere teneatur sine diminutione Et quilibet talem tondentem possit denumptiare et accusare et habeat quartam partem banni.

95 - De Stradis et Vijs Custodiendis  Rubrica.

NE malefitia et Robarie conmictentur in territorio et districtu amelie universitas et homines castri Sanfucetuli stratam de sancto Leonardo universitas et homines castri Montiscampani e (sic) Totani seu castri novi stratam de sancta lucia homines de sancto pangratio stratam de penna universitas et homines Castri fornoli stratam de Narnea universitas et homines castri Maclis stratas Montium crucis sollicite debeant custodire et custodiri facere  Et si ipsi vel aliqua ipsarum universitatis(sic) negligentes fuerint in aliquo dictorum locoruim et malefitia seu robarie conmisse fuerint ipsa universitas negligens teneatur ad penam .xxv. libr. solvendam comuni amelie et in emendatione integra dampnum passi.

96 - De pena Revelantis secretum  R.ca.

QUia temporibus retroactis credentia seu secretum comunis fuerunt multipliciter revalata in comunis dispendium ad occurrendum predictis Statuimus et firmamus quod si quis deinceps credentiam sibi inpositam vel secretum impositum sibi cum Juramentis dilatione vel sine per dominum potestatem vel antianos populi dicte civitatis vel maiorem partem ipsorum in quocumque consilio seu cerna vel congratione (sic) hominum vocatorum vel alias contra prohibitionem factam vel ipsa spreta manifestaverit dixerit vel revelaverit cuicumque persone cuiuscumque conditionis existat condempnetur et puniatur pro tali revelatione per dominum rectorem seu potestatem dicte civitatis summarie et sine strepitu iudiciorum et absque aliqua diminutione in centum libr. denariorum  Et nichilominus ipse revelans offitium aliquod infra decennium ex tunc secuturum in comuni habere non possit  Et quod quilibet possit et valeat dictum sic revelantem denumptiare et accusare domino potestati supredicto (sic) cuius nomen in secreto teneatur et facta fide saltim per unum testem de ipsa revelatione dictus denumptians medietatem dicte pene habeat et consequatur et consequi possit quam Cammerarius comunis qui pro tempore fuerit sibi solvere possit et debeat absque alia deliberatione aliquo non obstante.

97 - De pena facentium Juram.  R.ca

NUlla persona audeat vel presummat facere aliquam Juram ligam vel confederationem contra offitium antianatus populi civitatis amelie vel ipsum populum seu statum populi dicte civitatis nec aliquis audeat corrumpere dictum offitium populum vel statum  Et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum codempnetur vice qualibet in mille libris den.  Et si erit in fortiam comunis et infra decem dies a die late Sententie dictam condempnationem non solverit cum effectu ducatur ad locum Justitie et ibi eidem capud a spatulis amputetur ita quod moriatur Si vero passi (?) fuerit exbandiri(?) omnia bona sua deguastentur et deguastata veniant in comuni et ipsi comuni amelie publicentur  Et si quo tempore  in fortiam comunis devenerit et condempnationem infra decem dies de eo factam non solverit supradicta pena capitis puniatur  Super quibus potestas et Guardianus dicte civitatis et uterque ipsorum cui pervenerit possit et debeat procedere ad petitionem cuiuslibet petentis et ex suo offitio et omni modo et Jure quo voluerint et etiam quilibet possit contra facientem denumptiare et accusare et denumptiator teneatur in credentia Et nichilominus omnis liga Jura confederatio et obligatio que fieret contra dictos antianos et offitium eorum et populum sit cassa et irrita et nullius valoris  Et nulla persona s (superfluo) scribere audeat huiusmodi Juram ligam confederationem et obligationem vel promissionem ad penam centum libr. den.

98 - De non sedendo ad stangam malefitiorum

tempore Consilij.  R.ca.

TEmpore consilij (cancellato con sottolineatura di puntini) maioris consilij in palactio comunis cohadunati nullus de amelia sedeat durante ipso consilio ad stangam mallefitiorum intra Et nullus consiliarius sedeat inter antianos et decem de populo.  Sed ipsi antiani et decem sedeant in scanno contiguo nullo existente inter eos Et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum in quinque soldis vice qualibet puniatur de facto exceptis advocatis et procuratoribus qui sedere possint intus dictam stangam.

99 - De pena euntium seu petentium quod mictatur 

in servitium facientium guerram.  R.ca 

NUlla persona de civitate amelie vel eius comitatu audeat vel presummat ire vel mictere seu petere quod mictatur per civitate Amelie vel spetiales personas aliquo colore quesito ad presidium vel Juramentum alicuius domini vel baronis seu alicuius persone alicuius civitatis vel terre facientis guerram vel cavalcatam sine licentia dominorum potestatis et Antianorum vel maioris partis ipsorum Et quod nullus habitator civitatis predicte faciat contra predicta vel aliquod predictorum et qui contrafecerit puniatur per dominum potestatem vel guardianum vel per alterum ipsorum in centum libris den.  Cammerario comunis amelie persolvendis dummodo quicumque ipsorum potestatis et Guardiani in procedendo pervenerit processum ipsum debeat terminare et altera cognitio huius delicti penitus sit exclusa   Addicientes et declarantes quod si post mandatum factum per dictum potestatem et Guardianum pro ipsorum parte de conscientia et voluntate dominorum Antianorum populi seu per ipsos Antianos vel maiorem partem ipsorum aliquis civis vel comitatensis amelie contra predicta vel aliquod predictorum aliquid actentare presumpserit in quingentis libris denariorum per dictos rectores modo et forma predictis debeat condempnari et in utroque casu puniatur et puniri possit contrafacientes in minori pena arbitrio potestatis vel Guardiani cum consensu et voluntate dominorum Antianorum populi qui erunt per tempora considerata qualitate persone criminis et delicti.

100 - De pena Civis vel districtualis procurantis

habere offitium potestarie. (manca "R.ca")

CJvis nullus vel districtualis vel diocensis Civitatis amelie audeat vel presummat procurare vel procurari facere per se vel per alium modo aliquo vel colore habere seu recipere offitium potestarie seu guardianatus dicte civitatis vel alicuius eorum  Et qui procuraverit receperit vel acceptaverit seu quilibet usus fuerit offitijs supradictis vel aliquo eorum puniatur et puniri debeat in mille libris denariorum ad quam penam solvendam cogatur ipse principalis si haberi et conveniri de Jure poterit et si non posset haberi vel conveniri cogatur filius pro patre et pater pro filio frater carnalis pro frate carnale Et nichilominus ille talis non recipiatur ad ipsa offitia vel aliquod ipsorum sed expensis comunis defendatur et operetur quod illud tale offitium non habeatur set ab illo penitus revocetur et etiam contrafaciens ipse perpetuo sit infamis et de cetero non habeat offitium in comuni de qua pena nulla fiat remissio et etiam in palactio depingatur  offitiales vero qui executionem fecerint de predictis habeant et habere debeant medietatem eius quod eorum occasione venerit in comuni.

101 - Quod si aliqua persona fuerit condempnata et non solverit

infra terminum puniri debeat in quarto pluri. R.ca

STatuimus et presentis legis Jure firmamus quod si aliqua persona fuerit condempnata ob aliquod malefitium per eam conmissum  in aliqua quantitate pecunie et ex dicto malefitio non resultaret pena personalis sed pecuniariam tantum et dictam condempnationem non solverit infra decem dies a die late Sententie quod puniatur et punuri debeat in quarto pluri sine aliqua diminutione alijs penis semper salvis.

102 - De Reducendo Homines de Canali et Lacuscello ad servitia Conmunis Amelie.  R.ca.

OMnes homines de canale et lacuscello vel undecumque districtus amelie qui actenus consueverunt solvere comuni amelie dativas et collectas reducantur ad servitia comunis amelie  Et si aliquis ex eis essent facti vassalli alicuius nobilis quod per potestatem et antianos populi fiat et procuretur ita quod Reffranchentur et reponantur in vera liberatione et in pristinum statum pro Comuni predicto  Et omnes qui voluerint habitare et habitaverint tam forenses quam Comunitatenses  cuiuscumque status vel conditionis existant in castro collicelli Juxta canale manuteneantur et defendantur in franchitiam et libertatem ut alij dicti castri  Et qicumque dederit impedimentum vel ostaculum in  adiungnendo (sic) vel manutenendo dictum castrum solvat pro banno comuni amelie pro qualibet vice Centum soldos denariorum  Et si in predictis faciendis potestas fuerit negligens comuni predicto in centum libris denariorum condempnetur et quod omnes liberi et affranchati de canale ponantur in dicto castro Colcelli  Et predicta fieri facere potestas teneatur ante exitum sui regiminis ad penam Centum libr. den. Cammerario dicti Comunis amelie de suo salario persolvendam.

103 - De pena non reassignantium Jura et res alias Conmunis.

R.ca

STatuimus et ordinamus quod quicumque habet seu habebit in futurum aliqua iura comunis et res alias quascumque quod teneatur et (omesso "debeat") reassignare Camerario comunis infra decem dies post bannimentum faciendum de predictis ad penam centum libr. den.  Et quod potestas teneatur et debeat bandiri facere infra decem dies post introhitum sui offitij ad dictam penam et elapso termino bandimenti inquirere et repertos non reassignantes punire et condempnare in dicta pena.

104 - De hijs qui non possunt esse Castaldi.  R.ca

QUicumque est in libra comunis amelie allibratus vigintiquinque libr. den. et qui est artifex qui reperiuntur scriptus in matricula alicuius artis ita quod ipsam artem operetur et operari solitus sit non possit esse castaldus nec mundator fontium nec platearum seu stratarum purgator vel Sindicus contractarum Et quod potestas nec aliquis alius offitialis dicte Civitatis possit eum gravare ad dicta offitia vel alterum ipsorum recipiendum ad penam decem libr. den. Si tamen aliquis dictum offitium voluerit sponte acceptare in aliquo dictorum casuum possit et valeat non obstante artificio supradicto vel aliquo ipsorum.

105 - De pena Jncendiarij.  R.ca.

UT gravia malefitia graviter puniantur Statuimus et ordinamus quod si quis de cetero studiose ignem inmiserit in aliqua domo alterius posita intus Civitatem amelie vel cum ignem ipsam domum conbuxerit studiose igne conburatur  Si vero aliquis ignem domum (anullato con sottolineatura di puntini) inmiserit animo conburendi in domo alicuius posita in aliquo castro murato civitatis amelie Si quidem civis vel comitatinus talis qui ignem inmiserit seu conbuxerit condempnetur et puniatur in quingentis libr. den. et si dictam condempnationem de eo factam infra decem dies a die late Sententie contra eum non solverit penam predictam in duplum solvere teneatur et puniatur si vero fuerit forensis sine redemptionem igne conburatur Si vero aliquis Civis vel Comitatinus dicte Civitatis ignem inmiserit seu inmicti fecerit in aliqua domo posita in districtu amelie extra Civitatem amelie sive extra castrum dicte civitatis condempnetur et puniatur in Centum libris den. quam penam si infra decem dies Camerario dicti Comunis totaliter non persolverit conputandos a die late sententie contra eum quod tunc in duplum solvere teneatur et debeat  Si vero fuerit forensis talis ignem inmictens seu inmicti faciens igne conburatur ita quod flammis igneis moriatur  Si vero in gripta vel Cappanna ignem inmiserit si Civitatis vel Comitatus fuerit solvat pene nomine sexagintaquinque libras denariorum.  Et si dictam penam infra decem dies a die late sententie contra eum non solverit ducatur ad locum Justitie et ibi una manus et unus pes amputetur eidem  Si vero miserit ignem in barchone sive meta frumenti vel leguminis si civis vel comitatensis fuerit solvat pro banno comuni amelie ducentas libras usualis monete quam penam si non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum quod tunc in duplum solvere teneatur  Si vero forensis fuerit talis ignem inmictens seu inmissor condempnetur et puniatur in quatringentis libris denariorum quos si non solverit infra decem dies a die late sententie contra eum quod ducatur ad locum Justitie consuetum et ibi eidem una manus et unus pes Amputetur.  Et in omnibus supradictis casibus dampnum in duplum patienti emendet  Si vero aliquis extra Civitatem incendium vel guastum dederit seu fecerit sive fuerit Civis sive fuerit forensis incendium vel g(superfluo) guastum inferens et facta primo sollempni investigatione non poterit reperiri dictum dampnum inferens quod tunc comune de sua propria pecunia absque deliberatione teneatur et debeat emendare dampnum sic illatum secundum extimationem fiendam per duos homines eliendos unum pro parte comunis et alium pro parte dampnum passi Ad hoc ut per ipsum comune sollicite perquiratur ipse dampnum inferens contra quem et alios similes inquiri et procedi possit et debeat et quocumque modo procedi pro ut domino potestati videbitur ita quod dictum comune dampnum non sentiat si fieri poterit alias predicta locum habeant predictis non obstantibus ad quorum etiam probationem sufficiat testis familiaris et domesticus et admictatur. 

106 - De non Capiendo Artifices pro executione

 sententie Corporalis.  R.ca.

NE artifices forenses maxime acti ad texendum seu laborandum in arte lane in Civitate amelie capiantur vel graventur pro executionibus corporalibus et per hoc habeant materiam recedendi vel non veniendi ad ipsam civitatem Statuimus et ordinamus quod nullus offitialis civitatis amelie possit vel debeat capere vel invitum cogere aliquem forensem tessitorem vel laboratorem in arte lane in Civitate amelie ratione executionis personalis contra aliquem condempnetur (per "condempnatum") aliquo modo vel causa  et offitialis contra faciens condempnetur et condempnari debeat tempore sui Sindicatus pro qualibet vice in vigintiquinque libris denariorum vel ipsa quantitas retineatur pro qualibet vice de suo salario etiam si condempnatus non esset.

107 - De non recipiendo in fideiussorem 

aliquem procuratorem.  R.ca.

POtestas vel aliquis eius Judex vel offitialis quivis alius dicte civitatis non possit vel debeat aliquem procuratorem vel Notarium vel Judicem vel advocatum Civitatis predicte recipere vel recipi facere ad aliquam fideiussionem vel securitatem prestandam vel faciendam precibus alicuius persone penes dictos offitiales vel alterum ipsorum pro aliquo malefitio excessu seu delicto vel quasi(?) vel debito ad penam decem librarum den. de suo salario talis offitialis recipientis vel recipi facientis Et nichilominus talis fideiussio facta contra dictam formam non valeat nec teneat autoritate presentis statuti.

108 - De Sindacatu potestatis Et offitialium

Conmunis Amelie.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod potestas Judex et quilibet alius offitialis ipsius potestatis et comunis amelie teneantur et debeant omnia statuta ordinamenta et reformationes civitatis amelie facta et facienda et quamlibet particulam ipsorum statutorum ordinamentorum et reformationum inviolabiliter observare et observari facere adimplere et exequi et in nullo nec in aliqua ipsorum particula contra facere verire obmictere vel negligere pena predictis potestati Judici et offitialibus et cuilibet ipsorum pro quolibet et vice qualibet quinquaginta (sic) flor. auri statim Jmminente quotiens in predictis vel aliquo predictorum per eos vel aliquem eorum fuerit contrafactum obmissum vel neglectum  Et quilibet pro observatione statutorum ac reformationum et ordinamentorum Civitatis amelie possit et valeat venire comparere procurare et advocare ac protestari coram quocumque et quibuscumque offitialibus tam in Judicio sive civiliter sive criminaliter agatur quam etiam extra Judicium  Et quod quilibet etiam possit et valeat dare sive facere petitiones libellos sive simplices narrationes contra potestatem civitatis amelie Judicem et suos offitiales et famialeres (sic) que valeant et teneant et vitiari non possint nec debeant etiam si in eis omnes sollempnitates seu forme vel modi Juris Civilis vel canonici vel statutorum vel reformationum Civitatis predicte essent obmisse vel obmitti seu neglecte et cum nomine vel sine nomine dantes vel facientes petitiones que petitiones libelli seu narrationes Jnmicti ac poni possint et debeant in quadam cassecta ponenda et retinenda die noctuque tempore Sindicatus dictorum offitialium per tres dies Jn sala inferiori palactij solite residentie dominorum antianorum Civitatis predicte qua cassecta claudi debeat tribus clavibus diversorum serraminum quarum una retineatur per sindicos ipsorum alia per potestatem civitatis amelie et altera per dominos antianos  Que cassecta tempore quo dicti Sindici vadunt ad banchum ad Scindicandum omni mane et sero quolibet aperiri debeat in presentia dictorum antianorum et potestatis  Et inde accipere omnes predictas petitiones libellos seu narrationes et in presentia predictorum legere debeant super quibus dicti Sindici teneantur et debeant sine figura Judicij Jnquirere procedere et Sententiare et repertos culpabiles punire et condempnare quibus tribus diebus elapsis non possint amplius alie petitiones seu querele dari vel fieri exceptis debitis set querele et petitiones date et invente vel facte discuti debeant et discerni infra duos alios dies inmediate sequentes quibus elapsis post depositionem offfitij potestarie et suorum offitialium et familiarium et alterius cuiuslibet Sindici ad predicta electi et deputati per dominos Antianos Civitatis predicte deputati debeant predictum potestatem omnes suos offitiales et totam suam familiam ac alios quoscumque condempnare vel absolvere quo termino elapso si non fuerint condempnati habeantur pro absolutis exceptis (debi)tis que peti possint semper (et pro) ipsis continuo capi et de(tineri non) obstantibus quibus(cumque in co)ntrarium facientibus (Addentes) quod potestas teneat(ur et teneri de)beat  de omnibus (et singulis qui)buscumque gex(tis conmissis et obmis)sis vel negl(ectis per suos offitia)les et per (suam familiam vel per) aliquem (ipsorum tempore offitij) sue po(testarie predicte civitatis) ame(lie Et pro omnibus et quibus)cu(mque.............................

 (Segue lacuna per mancanza di un lembo di foglio)

..................fuerint lictere a (Gubernatore) vel legato prov(incie pro dicto) sindicatu fiendo (durante tempore ) sui offitij vel dur(ante refirma quod) de facto incidat (in penam Centum) flor. auri  Et Nic(hilominus ta)lis sindicatus fac(tus preter dic)tam formam n(on valeat neque te)neat et iter(um sindicetur et sin)dicari deb(ent pro omnibus tem)poribus (et toto tempore quo fu)it in o(ffitio dicte potestarie vel) alt(erius officij)................................................................

(Segue altra lacuna sino a fine rubrica)

(Manca l'incipit del Quinto Libro de Extraordinarijs e buona parte della Rubrica 1 - Quod nullus vadat ad aliquam terram habentem reprehensalias contra Conmune Amelie)

............................(vada)t ad suum Risicum (et periculum et fo)rtunam et per Co(mune Amelie n)on Juvetur.

(Manca quasi completamente la Rubrica 2 - De penam non habentium mensuras Justas)

(Statuimu)s et firmamus quod o(mnes et sin)guli vendentes  (pannum ad retagliu)m exercentes (lanam spetiarij merc)atores ven(dentes sal vinum et o(leum ad (minutum in civitate ame)lie et co(nsueti retinere pro exercitatione) eo(rum......................................................................      

..........donec sigillatas fuerint per aliquem offitialem gravari non possint  Si vero absque facto retinentis eas apparuerit vitium vel fraus in dictis talibus rebus facto sigillantis vel adiustantis puniatur ipse adiustator tantum in vigintiquinque libr. den. pro qualibet mensura de fraude non obstantibus aliquibus statutis vel Juribus ubicumque positis.

3 - De non pignorando debitorem in vigilia sancte 

firmine.  R.ca.

NUllus pignorare possit suum debitorem vel eius fideiussorem in vigilia et festivitate beate firmine vel in alio die proxime sequenti ad penam vi(gi)nti sold.  Et quilibet teneatur (por)chos scrofas et anseres per (quatu)or dies ante ipsum festum (et per quatu)or dies post retinere (in domo it)a quod non vadant per te(rram et qui) contra fecerit solvat (pro banno com)uni amelie vigin(ti sold. den. et) hoc capitulum (banniatur quatu)or dies ante di(ctum festum).

(4 - Quod fratres sortiti pon)antur divi(sim.  R.ca)

(Fratres sortiti et di)visim habi(tantes ponantur in li)bra........................ ...................libram comunem et essent divisi ad penam quinqueginta libr. den.

5 - De terminando Jura Conmunis q(superfluo) que habet 

in monte piglio.  R.ca.

TErminentur et dividantur ratio et Jus quod (omesso "habet") Commune amelie in montepiglio silicet (sic) centum passus ad passum comunis a cima sive a culmine ipsius montis infra et vias quas dictum Comune habet ad eundum et redeundum ad dictam Civitatem secundum pacta et conventiones contentas in venditione dicti comunis   Et potestas teneatur ipsam terminationem et divisionem fieri facere in principio sui regiminis vinculo Juramenti ad petitionem cuiuscumque petentis et postquam dictus mons fuerit terminatus dicto modo terminantur teneantur domini antiani ire ad videndum dictos terminos et Jus comunis semel in anno   Et quicumque ipsorum iverit habeat pro suo salario de pecunia comunis predicti quinque sold. den. 

6 - De defendendo Ecclesiam sancti pauli prope Lugnanum.  R.ca

CUm Ecclesia sancti pauli prope Lugnanum mense epicopatus Civitatis amelie sit inmediate subiecta Jdeo ubi et facto et omni modo quo melius potest ipsa Ecclesia cum viribus et pertinentijs suis Episcopatus mense predicta (sic) omni tempore defendatur.

7 - Quod Cuilibet sit licitum arborem pendentem incidere.  R.ca

CUilibet sit licitum incidere et incidi facere arborem exixtentem et iacentem supra viam publicam vel vicinalem si ire vel redire non potest homo comode cum somario onerato vel non onerato vel si faceret aliquod aliud inpedimentum alcui (sic) suo convicino non Congruum requisito primo domino ipsius Arboris ut elevet ita quod via libera remaneat sine aliquo inpedimento transeuntibus per viam  Et hac requisitione prius facta postea incisor et elevator ad penam autoritate presentium statutorum non teneatur  Et Notarius dampnorum datorum ad petitionem cuiuscumque petentis teneatur incidi facere relevare ad penam centum sold. de suo salario   Addicientes quod cuilibet liceat ipsam incidere et incidi facere arborem existentem in via publica vel vicinali et Notarius predictus predicta facere teneatur ad petitionem cuiuscumque ad penam predictam.

8 - Quod declaretur in titulo libri datij tempus impositionis.

Et quare imponitur.  R.ca.

QUando imponitur in civitate amelie aliqua dativa declaretur ante omnia in titulo ipsius libri quare imponitur et quod dicta intitulatio fiat cum temporis adiectione et deinde subscribatur et publicetur per ipsum scriptorem et quod exinde nullus denarius expendi possit nisi primo facta fuerit pecunie quantitatis solutio pro qua imposita est dicta dativa  Et si Cammerarius expenderet denarios dicte dative contra dictam formam non habeantur pro legitimis expensis et solvat pro banno Comuni amelie centum soldos et tantundem Comuni reficiat quantum expendidit nisi fecerit deliberatione dominorum antianorum et decem de populo vel maioris partis ipsorum.

9 - De conservando indempnem detemptum occasione 

represaliarum.  R.ca

QUicumque Civis ameliensis haberet aliquid recipere ab aliquo extraneo non cive Ameliense in loco ubi recipere debet non Jnvenerit summarium Jus quod per comune Amelie concedantur reprensalie ad voluntatem maioris Consilij cum confirmatione domini Rectoris provincie   Et omnes ille persone quarum occasione reprensalie sunt concesse contra (scritto sopra) commune amelie et spetiales personas per potestatem et guardianum et quemlibet ipsorum cogantur et personaliter constringantur et realiter infra cippis et campanili et ferris ad tollendas sedans reprensalias supradictas  Et quicumque non obedierit de tollendo et sedando dictas reprensalias infra quindecim dies primos sui regiminis ad destructionem bonorum et ad carcerationem procedatur   Et si predicti offitiales fuerint negligentes solvant pro banno comuni amelie Centum libras denariorum   Volumus Jnsuper quod si quis Civis fuerit detentus in aliqua terra occasione reprensaliarum quod ille Civis vel Comitatinsus (sic) cuius occasione reprensalie sunt concesse et quarum occasione dictus Civis est detentus cogatur per potestatem ad solvendum debitum propter quod dicte reprensalie sunt concesse et satisfactionem dampnorum que pa(superfluo) passus fuerit dictus Civis vel etiam comitatensis detentus occasione predicta  Et hoc dictus potestas facere teneatur vinculo iuramenti et ad dictam penam centum libr. de suo salario solvendarum Cammerario dicti Communis et dictus Cammerarius de salario ipsius domini potestatis retineat ad penam vigintiquinque libr. den.

10 - Quod emptor possessionis et Laborator teneatur 

solvere dativas (manca "R.ca")

EMptor possessor et laborator teneatur solvere datium Communi amelie pro ea possessione tantum quam emerit laboraverit seu possederit aliqua ratione.

11 - Quod cuilibet liceat ducere bestias forenses inventas

dampnum dare.  R.ca.

LJceat cuilibet de Civitate Amelie bestias quas invenerit dampnum dare que sunt illorum qui non constringuntur ad banchum Civitatis amelie ducere et eas retinere donec de dampno sibi fuerit plenarie satisfactum sine pena legis et curie et si sine bestijs quis dampnum dederit sit licitum dampnum passo eidem dampnum facienti accipere de rebus quas habuerit capitulo statuti aliquo contrario non obstante dum modo dictas bestias Camerario comunis presentet et faciat scribere numerum bestiarum  Statuentes quod licitum sit cuilibet civi et comitatensi si pastorem non congnoverit (sic) vel dictum bestiarum  Et si de nocte invenerit dampnum dare quod eas sine pena ducere possit et presentare ad Curiam  Et si aliquis fuerit inventus personaliter dampnum dare in bonis alterius et dominus rei sive bonorum non congnoverit (sic) sit ei licitum absque pena ipsum damnum dantem pignorare et eidem accipere de rebus ipsius accipere (ripetuto) sine pena.

12 - Quod mensure Conmunis cum quibus venditur bladum

die fori stent in platea.  Rubrica.

OMnes mensure comunis cum quibus venditur bladum sint et esse debeant et inveniantur continue die sabati in platea veteri dicti comunis cum rasoria ad penam decem sold. solvendorum per illum qui ipsas mensuras habet a Comuni si fuerit contra factum dummodo dicte mensure sint ferrate et signate signo comunis   Et qui alias mensuras retineret puniatur vice qualibet in decem libr. d.

13 - De molendinis extimandis et accatastandis.  R.ca

OMnia molendina districtus Civitatis amelie extimentur pro medietate sue bonitatis per eas (omesso "personas") forenses vel Cives quos placuerit maiori consilio ita quod res (omesso "quarum") maioris est fructus maioris sit extimationis   Et omnia et singula molendina fossati maioris a molendinis pare lacus suptus usque ad Micchignanum quando ponentur dative per Catastum sint extimata et pro extimatis habeantur ducentas libr.  Et si plura m(superfluo) Molendina fuerint in una domo quod teneantur domini Molendinorum pro quolibet molendino pro ducentis libris   Et si non solverint dicti domini molendinorum cogantur molendinarij ad solvendum omnes dativas que inponerentur predictis molendinis ut dictum est  Et cancellarius Comunis teneatur vinculo iuramenti infra octo dies post aperturam presentium statutorum apponere scribere et addere in libra cuiuslibet dominorum Molendinorum et tenentium ea ducentas libr. pro quolibet molendino quod habuerit conputata omni alia extimatione facta vel facienda de predictis Molendinis declarantes quod per predicta non sint nec intelligantur esse derogata pactis et conventionibus adiectis in instrumento venditionis molendinorum Lacus scripte ser Rozzelli Ser francisci olim Cancellarij dicti Comunis. 

14 - Quod quilibet teneatur solvere datium sibi Jmpositum. R.ca

QUelibet persona Civitatis amelie et eius districtus teneatur et debeat datium et collectam sibi per comune impositam solvere.  Et nullus de dicta Civitate et eius districtu habeat aliquam immunitatem nec sibi concedatur immunitas datij non solvendi aliqua causa seu modo capitulo aliquo contrario non obstante.  Statuentes et declarantes ad tollendum veterem ambusionem (sic) ex quoa (sic)  plures pauperes fuerint iniuste gravati quod pauperes persone de civitate et comitatu amelie non habentes libram veram bonorum que habeant scripta in catasto comunis quod pro libra aliqua vigintiquinque librarum presumpta huc usque de facto dativam aliquam imponendam per ipsam libram solvere non teneantur nec debeant set tantum pro foculari quod fuerit impositum seu pro igne solvere teneantur et alia onera subire personalia sicut alij Cives vel comitatenses dicte Civitatis   Et quod descriptus in catasto non teneatur solvere dicta datia pro re (aggiunto sopra) quam non habet nisi pro rata tantum sue libre et hoc excedi non debeat nec in hijs ambuxio consueta servavetur (sic) pro pace et quiete dicte civitatis ad penam Centum libr. de suo salario aliquibus non obstantibus  Addicientes quod possesiones de quibus non essent solite dative per spatium viginti annorum Jpse possessiones sint Comunis ipso Jure et facto et ipsa alienare et vendere possit dum modo restituat totum illud quod superesset dativas predictas et quartum plus debitum offitialibus. 

15 - Quod quelibet ars debeat et possit Consules facere 

 seu Rectores.  R.ca.

QUelibet ars Civitatis amelie possit et debeat habere Rectores seu Consules ad conservationem et honorem Conmunis ipsius Civitatis et artis et eos facere possit pro ut sint actenus consules et quod omnia et singula ordinamenta facta et stabilita non contra Jurisdictiones Conmunis amelie et statum eius per quamlibet dictarum artium et retro fuerunt firmata per aliquod Consilium dicte Civitatis vel Jn futurum firmanda per Consilium generale dicte civitatis rata sint et firma autoritate presentis statuti et valeant et teneant nullo obstante  Addentes predictis quod tappetarij et molinum de olivis et (superfluo) habentes pro ipsis olivis macinandis teneantur et debeant dicta molendina actare et levare (per "lavare") per duos dies ante festum beate firmine de mense Novembris ita quod quilibet molere possit in eis cum ea provisione que per Consilium generale declarabitur ad penam decem libr. pro quolibet contrafaciente.

16 - Quod nullus habeat Calcinarium ante Ecclesiam.  R.ca.

NUllus de Civitate amelie habeat vel habere possit aliquod calcinarium prope aliquam Ecclesiam Civitatis predicte per tres domos vel aliquam zoczuram facere nec aliquid unde fetor oriatur ad penam Centum sold. den.  Et predicta teneatur dominus potestas et Judex bandiri facere  Et quod nullus possit habere Calcinarium prope palactium Civitatis amelie per tres domos vel prope domum alicuius sui convicini sine expressa licentia talis sui convicini per quinque pedes et nullus possit vel debeat trascinare coria vel pelles incalcinatas per stratas civitatis amelie ad penam quatraginta sold. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice  Et quilibet tales contrafacientes possit denumptiare et accusare et habeat medietatem banni et credatur sacramento accusatoris cum uno teste et teneatur in credentia  Et nichilominus tale calcinarium habitum contra dictam formam destruatur per illum cuius est  infra decem dies post quam denumptiatus vel accusatus fuerit ad penam viginti soldorum pro quolibet die quo steterit in mora non destruendo dictum Calcinarium et quilibet possit predictos denumptiare et accusare et habeat medietatem banni et in credentia teneatur   Addicientes quod a porta pusciolini usque ad Ecclesiam Sancti augustini per stratam realem nullus possit habere nec retinere calcinarium vel mactaram nec ungere coria vel pelles nec ponere ad sciucchandum nec assugnam fetidam retinere ad penam quatraginta soldorum vice qualibet et pro quolibet.  Et predicta potestas bandiri facere teneatur  Et contra predictos et quemlibet predictorum procedere ad petitionem cuiuscumque petentis ad penam quinqueginta librarum den. et etiam pro se et suos offitiales ex suo offitio et habeant quartam partem banni de inventionibus eorum tantum aliquo capitulo non obstante.

17 - De divisione Contratarum.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod omnes et singule contrate Civitatis amelie que sunt quinque .s. (scilicet?) platea vallis Collis pusterula et Burgus sint et esse debeant divise et limitate pro ut per suprestites Custodie dicte civitatis sunt divise et declarate.

18 - De Jnmunitate Advocatorum et Medicorum.  R.ca

IUdices advocati et Medici non teneantur facere vel subire aliquod obsequium personaliter in Civitate vel districtu amelie nec ire vel mictere in esercitum vel cavalcatam dummodo datium pro sua libra et foculari solvere teneantur tamen  ad consilia dicte civitatis accedere teneantur  Et si aliquis offitialis dicti Comunis contra dictam formam eos cogeret in decem libris denariorum vice qualibet puniatur et puniri debeat tempore sui Sindicatus.

19 - Quod quelibet ars habeat duos Rectores.  R.ca.

FJrmamus insuper quod omnes homines cuiuslibet artis teneantur et debeant facere et habere duos Consules sive Rectores qui durent eo tempore quo homines dicte artis duxerint ordinandum Qui consules teneantur successive ad penam decem soldorum congregari facere homines dicte artis et ibidem Rectores novos deligere (la "d" è stata cancellata) et eligi facere  Et teneantur dicte artes omni anno in festo beate marie de mense augusti et beate firmine de mense Novembris habere cereum  Et ars que non haberet solvat quilibet de dicta arte quinque soldos den.  Et predicta omnia teneatur potestas predictus facere conservari (sic) ad penam decem librarum den.

20 - Quod quilibet teneatur solvere pro libra et foculari.  R.ca

OMnes et singuli homines et persone civitatis et districtus amelie teneantur solvere pro libra et igne vel foculari non obstante quod ignem vel focularem non omnino (?) faciant in civitate vel districtu amelie  Et qui colligerit datium  teneatur ignem et foculare exigere et accipere a predictis ad penam Centum soldorum exceptis illis qui pro tributo aliquid solverint comuni amelie et mulierubus viduis non habentibus libr. neque per appodium neque per aliam viam et non habentibus reditum vel usumfructum aliquo quesito colore publice vel occulte  Declarantes quod si infra terminum sex mensium a die impositionis dicti datij non solverint cogi possint per offitiales domini potestatis de facto ad solvendum dictum datium et quartum plus pro eorum executione et catasteriorum aliquo non obstante.

21 - Quod Laborator non possit accusari de dampno 

a Custode celato.  R.ca

LAborator bonorum alicuius de dampno per ipsum vel eius filios vel familiare (sic) dato seu facto in ipsis bonis que habuerit ad laborandum non possit accusari vel denumptiari per custodem celatum vel per alium et si accusaretur non valeat ipso Jure possit tantum accusari a domino rei contrario aliquo non obstante.

22 - Quod Nulla donatio fiat alicui forensi de denarijs

quos habere debet a Conmuni.  R.ca

NUlla persona dicte civitatis amelie vel districtus vendat vel concedat aliqua ratione vel causa vel alium contractum faciat alicui forensi de denarijs vel de re quacumque alia quos vel quas recipere debeat a Comune amelie vel spetialibus personis dicte Civitatis et comitatus ad penam quinquiginta (sic. Nello stat. del 1560 è detto "qungentarum") librarum et Nichilominus talis Contractus si fieret non valeat ipso iure et si quis dederit vel dabit vel alium contractum fecerit et conmune amelie vel spetiales persone dicte Civitatis vel comitatus dampnum aliquod receperint vel alter ipsorum receperit quod talis qui dederit vendiderit vel donaverit vel alium contractum fecerit cogatur realiter et personaliter ad restitutionem dicti dampni   Et Nichilominus ad dictam penam V.c. libr. dicto Cammerario solvendarum teneatur. 

23 - Quod habentes plures artes debeant solvere in Cereo

Cuiuslibet artis.  R.ca 

SJ homines et persone Civitatis amelie et in ea habitantes plures artes fecerint vel de pluribus artibus se intromiserint quod in cereo cuiuslibet artis de qua fecerint solvere teneantur partem eos contignentem  Et quod potestas et Guardianus et quilibet alius offitialis ad petitionem Rectorum artis cogat tales nolentes solvere ad solvendum id quod eisdem seu eidem esset impositum.

24 - De Mercede danda Capientibus exbanditum.  R.ca.

QUicunque ceperit aliquem exbanditum Civitatis amelie in aliqua quantitate pecunie occasione Malefitij Conmissi per eum et illum duxerit et presentaverit in fortiam dicti Conmunis quod habeat de bonis et havere dicti Conmunis quartam partem eius quod idem exbanditus vel alius pro eo solverit dicto Conmuni pro exbandimento seu Condempnatione de eo facta quam quartam partem Cammerario Conmunis qui pro tempore fuerit statum cum ad manus eius pervenerit solvere teneatur eidem vinculo Juramenti et ad penam dupli stanto (cancellata la "n" e sost. sopra con "tu") aliquo non obstante  Si vero qui ceperit aliquem exbanditum conmunis in persona vel membro et ipsum duxerit in fortiam Conmunis et assignaverit si in persona condempnatum et exbanditum extiterit talis capiens et curie presentans habeat et habere debeat de bonis et havere dicti Conmunis quinqueginta libr. den.  Si vero in membro exbanditus fuerit capiens et ducens ut supra habeat ("at" cancellato e sost. con "re") debeat a Conmune decem libr. den. quas quantitates den. Cammerarius Conmunis qui pro tempore fuerit absque aliqua alia deliberatione et alicuius requisitione solvere teneatur statuto aliquo non obstante dummodo hoc statutum locum non habeat in offitialibus forensibus dicte Civitatis et eorum familijs set famulis qui nullam quantitatem pecunie habere debeant a conmune ex captione vel representatione huiusmodi  Statuentes quod quicumque exbanditus dicti Conmunis presentaverit aliquem exbanditum conmunis predicti et eum in fortiam dicti conmunis duxerit quod presentans sive ille cuius nomine representatio fieret sit et habeatur pro rebandito conmunis dicte civitatis si representatus (per "representans") esset exbanditus impari (sic) et equali pena cum representato et excederet cuiuscumque ipsorum summam Centum libr. den. sed si non in pari et equali pena de eius exbandimento fiat detractio usque ad summam condempnationis eius qui fuerit representatus   Addentes quod dominus potestas qui pro tempore fuerit in civitate predicta vinculo Juramenti et ad penam vigintiquinque librarum de suo salario retinendarum teneatur et debeat presens capitulum notum facere per publicum bandimentum quolibet mense sui offitij. 

25 - De pena portantium forcellas.  R.ca

FOrcelle pali et saramenti non apportentur per aliquem ad Civitatem amelie sine licentia Notarij dampnorum datorum Et portanarij portarum teneantur eis accipere et Jurare tempore quo acceptant offitium adimplere predicta.

26 - De foro faciendo Jn platea vetere Conmunis.  R.ca

VEterem consuetudinem servnantes (la prima "n" è stata cancellata) Statuimus quod quolibet die sabati boves ad vendendum debeant retineri in platea veteri Conmunis amelie ad penam Centum soldorum den. pro quolibet retinente in aliquo alio loco dicta die causa vendendi Et Jnsuper quod mulieres que veniunt dicto die ad forum cum rebus venalibus  Statuimus quod ipse venire et stare debeant ad vendendum cum pullis caseo et alijs rebus venalibus in dicta platea tempore extivali videlicet a kalendis aprelis usque ad kalendas octobris exclusive ad penam viginti sold. pro qualibet muliere contrafaciente et qualibet vice de facto exigendam ab eis.

27 - Quod cuilibet liceat monetam falsam Rumpere.  R.ca.

LJceat cuilibet mercatori monetam falzam rumpere que ad eius manus devenerit et defractare pro libito voluntatis ita et taliter quod expendi non possit absque pena.

28 - Quod tabernarij habeant mensuras sigillatas.  R.ca

QUilibet tabernarius seu vinum vendens habeat petictum medium petictum et fogliectum sigillatos sigillo plumbeo et ipsum vinum cum ipsis mensuris vendere secundum ordinem inferius declaratur (sic).  Et semper quando petitum fuerit vinum debeat dare et ire ad vegetem  ad ipsum vinum auriendum (sic) et debeat ipsum vinum quod venditur sive quod vendetur retinere in aliquo vase (sic) nec mensuret dictum vinum nisi cum mensuris sigillatis nec habeat in disco nisi dictas mensuras sigillatas possit tantum habere et retinere urceum cum aqua et unum vas pro aqua danda petentibus et qui contrafecerit in aliquo predictorum solvat pro bando (sic) vice qualibet viginti soldos  Et quilibet possit contrafacientem denumptiare et accusare et habeat medietatem banni  Et nullus tabernarius possit miscere aliquod vinum cum aliquo vino quod venderetur ad penam decem libr. den. et non possit habere discum ante tabernam et ante hostium quod impediat quin possit intrare tabernam usque ad vegetem et debeat dictus tabernarius seu vinum vendens proprijs manibus miscere vinum omnibus ementibus et petentibus ad penam decem soldorum pro quolibet et qualibet vice   Et quilibet possit contrafacientem denumptiare et accusare et stetur et credatur sacramento accusatoris et habeat medietatem banni  Et quilibet tabernarius vinum vendens alteri teneatur et debeat proprijs sumptibus ad ipsum vinum vendendum retinere vasa et ciatos ad penam quatraginta soldorum pro quolibet et qualibet vice  Et quod si quis per Jochum vel alio modo ruperit vel fregerit aliquod ex dictis vasibus vel ciatis ante quam recedat a dicta taberna teneatur et debeat emendare id quod fregerit ipsi tabernario ad penam Centum soldorum pro quolibet et qualibet vice  Si vero furtive vel alio modo aliquis exportaverit vel acceperit clam aliquid vas vel ciatum cuiuscumque fuerit extimationis condempnetur et puniatur in decem libris denariorum quarum medietas sit tabernarij et alia Comunis amelie  Et quilibet admictatur ad denumptiandum et accusandum  Et ne fraus conmicti possit in venditione dicti vini  Statuimus quod ad ipsum vinum mensurandum per Conmune amelie pro utilitate conmunis habeatur et haberi debeat expensis comunis unus sciabecator qui teneatur et debeat mensurare vegetes et vinum quod venditur et eius dicto et mensure stetur et stari debeat et tabernarij rationem redere teneantur et debeant domino dicti vini secundum mensuram et dictum dicti Sciabecatoris ad penam decem librarum denariorum pro quolibet Contrafaciente et habeat ipse Sciabecator pro sua provisione pro qualibet salma vini quatuor den. et a Conmuni domum sue habitationis et inmunitatem ab omni hono (cancellato) onere personali  Addentes quod non obstantibus verbis suprascriptis in presenti capitulo licitum sit vinum vendentibus ad menutum in discho et extra retinere quecumque vasa voluerint etiam non sigillata dum modo ipsa vasa que sic retinerentur sint maiora peticto et teneantur et debeant una cum alijs mensuris predictis retinere medium foliectum sigillatum ad ipsam penam  Et teneantur et debeant dictas mensuras dare plenas et Justas et nullam fraudem conmictere in predictis ad penam quinque soldorum pro qualibet vice et post quam dictus Sciabecator erit et habebitur in civitate predicta ad mensurandum vinum vendendum in predicta Civitate et ipsum adiustandum  Nullus vinum vendi faciens in civitate predicta vel comitatu eiusdem possit dictum vinum vendi facere dicta mensuratione et adiustatione non facta ad penam decem librarum dicto vendi facienti pro qualibet vice et qualibet vegete seu carrato Cuius vinum venderetur  Et ad eandem penam teneatur vinum vendens dicta mensuratione non facta aliquo non obstante   Et quod in causis occurrentibus occasione venditionis dicti vini contra ipsos vendentes pro alijs ad petitionem cuius fuisset dictum vinum Judex civitatis amelie possit et debeat procedere et super hijs congnoscere precipere et mandare sumarie et de plano sine libello et sine strepitu et figura Judicij omni solempnitate obmissa ad penam vigintiquinque libr. den. dicto Judici si non observaverit supradicta  Addentes etiam quod nullus recedat a dicta taberna invito tabernario ante solutionem vini recepti ad penam viginti soldorum pro quolibet et vice qualibet.

29 - Quod quilibet teneatur favere Rectoribus artium.  R.ca

PRo honore et statu Conmunis et populi Civitatis amelie potestas et guardianus et domini antiani populi et quilibet ipsorum teneantur et debeant Rectoribus Artium dicte Civtatis et cuilibet ipsorum favere et opportunum consilium et auxilium quotiens requisiti fuerint dare.

30 - Quod cuilibet liceat Carnes morticinas vendere 

extra portas.  R.ca 

UNicuique liceat (annullato con puntinatura sottostante) sit licitum vendere carnes morticinas extra muros Civitatis amelie sine pena aliqua pro duobus denarijs libr. tantum non obstante aliquo capitulo statim in contrarium loquente  Addentes quod nulla persona possit vendere alicui de dictis Carnibus ultra quinque libras ad penam viginti soldorum den. in quolibet dictorum casuum et quilibet possit contra facentem in predictis denumptiare et accusare et habeat medietatem banni et in credentia teneatur et habeantur pro carnibus norticinis omnes que venduntur extra muros predictos et quilibet possit tales contrafacientes denumptiare et accusare et credatur sacramento accusatoris cum uno teste et habeat medietatem banni et potestas recepta dicta accusatione et attestatione unius testis ut dictum est summarie et de facto dictam penam accipiat vinculo Juramenti ac etiam inquirere possit teneatur et debeat.

31 - De pena Macellariorum tenentium Carnes

Jn domo propria vel Conducta.  R.ca.

NUllus macellarius tenere debeat de die in domo sua propria vel conducta aliquas carnes sine signo porci maschuli vel crastati carnibus bovinis exceptis et qui contrafacere inventus fuerit in decem libris denariorum vice qualibet puniatur ac si esset Jnventus vendere unam carnem pro alia et de hoc stetur et Credatur Jnventioni et relationi cuiuslibet offitialis domini potestatis et Jnventioni Notarij dampnorum datorum et cuiuslibet alterius offitialis cui conmissum fuerit et cuilibet eorum vel duorum famulorum dicti domini potestatis ac etiam si legitime probatum esset  Super quibus dictus dominus potestas Notarius et alij offitiales quibus Conmissum fuerit   Et quicumque eorum invenerit possit inquirere procedere et punire eo modo quo sibi videbitur et inventos culpabiles condempnare ipsos et punire   Addicientes quod de penis predictis et alijs appositis in quocumque Capitulo presentium statutorum Contra macellarios tantum quilibet offitialis habeat et habere debeat quartam partem de Jnventionibus eorum tantum quamvis alibi nulla fieret mentio de predictis. 

32 - Quod Notarius dampnorum datorum possit

(omesso "procedere") Contra macellarios  Rubrica.

NOtarius dampnorum datorum Conmunis et populi Civitatis amelie possit teneatur et debeat procedere per a(superfluo) accusationem denunptiationem et Jnquisitionem et omni modo et Jurre (sic) quibus melius potest et quo melius sibi videbitur contra omnes et singulos macellarios et omnes vendentes pisces et carnes in Civitate amelie et eius districtu qui non observarent ordinamenta facta et que fierent Contra eos et ab alijs contrafacientibus penam et bannum quibus incurrerent auferre de facto  Qui Notarius teneatur de predictis semel Jnquirere qualibet edomata et predicta et quolibet predictorum summarie observare ad penam decem librarum den. de suo salario  Super quibus per dominos antianos fiant et eligantur custodes celati  qui contrafacientes denumptient et eorum et cuiuslibet ipsorum relationi stetur et credatur usque in decem soldis ab inde vero supra usque ad viginti soldos credatur cum uno teste bone fame et Nichilominus quelibet alia pernasona (sic) eosdem contrafacientes possit denumptiare et accusare et in credentia teneantur et habeant quartam partem eius quod ex sui denumptiaretione (sic) vel accusa devenerit in Conmuni  Reservata domino potestati et suis offitialibus autoritate procedendi contra predictos non obstante presenti capitulo. 

33 - De pena macellariorum et pisciaiolorum.  R.ca

MAcellarius seu alius aliquis vendens carnes pro carnibus et querenti non verum respondens cuius animalis sint carnes ille seu macellans scrofas vel porchas aliquas a kalendis Maij usque ad festum omnium sanctorum solvat pro pena vice qualibet Conmuni amelie Centum soldos denariorum Et super hijs potestas et sui offitiales cum accusatore et sine procedere debeant omni mense et culpabiles punire et quilibet possit contrafacientes denumptiare et accusare et habeat quartam partem banni predicti et si accusatus non fuerit aliter convictus sacramento puro accusatoris puniatur in decem libris pro quolibet predictorum cuius pene quartam partem sit accusatoris et alia quarta pars offitialis executionem facientis alie due conmunis  Et si potestas non faceret vel fieri faceret executionem predictam ipso facto pena incurrat decem flor. auri possint autem Macellarij vendere carnes scrofinas hircinas vaccinas et hijs similes extra Macellum comunis ubicumque seperatim ab alijs bonis carnibus  Et quod vendi non possint prope locum ubi perfecte et bone carnes venduntur per decem pedes vel via mediante ad penam predictam  Et Nullus macellarius inflet carnes nec inflari faciat ad penam quinque librarum denariorum  Et ad hec eligantur duo homines de qualibet contracta quorum accusationibus et relationibus debeat stari et stetur vel alicuius ipsorum et habeant quartam partem banni qui Jurent eorum offitium facere bona fide sine fraude qui debeant perpendere et ire et custodire ad predicta et si fiat contra vel ne et accusare contrafacientes de singulis predictorum ad penam decem librarum den.  Et potestas de negligentia et fraude contra eos inquirere teneatur omni mense  Macellarij autem non incidant seu dividant carnes ante diem ad dictam penam Et debeant retinere septem pondera ad minus .i. (idest?) septem pectia ferri quorum unum sit ponderis quinque librarum et alia unius libre pro quolibet et unum sit pondere medie libre et omnia sint sigillata sigillo conmunis et adiustatoris   Et quilibet vendere debeat carnes cuilibet petenti ad perfectum pondus videlicet ad libram et mediam libram per vicem et tot et quot et qualibet vice petite sint ad penam quatraginta soldorum et quod si habens excusam nolle petitas dare quia vendite essent et contrarium probaretur solvat vice qualibet pro mendacio et negatione quatraginta soldos denariorum et carnes quas dixerit vendidisse post quam petite fuerint ab intotum vel in partem ante quam dictus petens recedat macellarius teneatur extrahere et extrahi facere de dicto macello ad dictam penam et de hijs possit denumptiari et accusari et (cancellato e postovi sopra "ut") de alijs et etiam puniri pisces autem tempore quatragesimali vendantur solum in macello conmunis   Alio vero tempore in tota platea Sancte marie et non alibi et vendi intotum debeat eo die quo portantur ameliam vel sequenti per illos a quibus portantur  Qui vero eos assotiaverit ad vendendum eosdem (la "s" scritta sopra) pisces solvat vice qualibet viginti soldos denariorum quam penam solvat quilibet contrafaciens in aliquo predictorum et semper pisces vendantur ad libram  Addicientes supradictis quod dicti Macellarij vel aliqui alij Carnes vendentes ad minutum seu taglium non possint nec debeant aliquo modo vel causa vendere ad pondus vel alicui ponderare aliquas coccias capitis nec pedes vel gambas usque ad iunturam ginocchij alicuius animalis quod venderent ad minumtum (sic) nec etiam Capita animalium predictorum ad penam quatraginta soldorum denariorum pro qualibet vice  Et predicta pondera per eos fiant Justa et fieri debeant cuiuscumque quantitatis sint carnes que ponderarentur primo (?) ipsam venditionem ad penam predictam pro qualibet vice qua contrafecerint in predictis  Et quod quilibet macellarius teneatur in dicto macello virilium animalia (sic. Lo Stat. del 1560 reca la esatta dizione "virilia animalium") retinere donec carnes fuerint vendite per eum ad penam .xx. soldorum pro quolibet et qualibet vice declarantes quod omnes et singuli vendentes carnes sabato pascali resurrectionis domini usque ad .xv. dies mensis maij quandocumque teneatur facere Carnes et cogi possint et debeant pro toto anno per potestatem et quemlibet alium offitialem Conmunis amelie  Et si potestas negligens fuerit in predictis vel aliquo predictorum seu obmiserit pena incurrat decem flor. auri ipso facto.  Ac etiam declarantes quod omnes predicte pene sine diminutione Jntelligantur aliquo non obstante. 

34 - Quod Rectores Macellariorum teneantur requirere

alios Macellarios pro malis Carnibus. Rubrica.

REctores macellariorum et quilibet eorum possint teneantur et debeant qualibet edomata semel et pluries si eis videbitur ire ad apotechas banchas et domos aliorum macellariorum et ad alia locha in quibus carnes invenire crediderint unas Carnes pro alijs seu aliquid facerent Contra formam statutorum  Et quod invenerint statim referre debeant domino potestati seu Notario dampnorum datorum seu alijs offitialibus quibus conmissum fuerit quorum relationi stetur et credatur ac si legitime probatum esset  Et de omni quod ex denumptiatione ipsorum venerit in Conmuni medietas sit Conmunis et alia medietas sit artis macellariorum predicte   Et Rectores predicti teneantur predicta Jurare et observare vinculo Juramenti  Et si negligentes fuerint in quinque soldis den. de facto vice qualibet puniantur .

35 - Quod quilibet habeat ortum Jn sua possessione.  R.ca.

ITem quod quilibet habens possessionem in tenuta Civitatis amelie teneatur facere et habere ortum saltim in una ex suis possessionibus sub pena viginti soldorum  Et potestas possit inquirere suo (omesso "offitio") et similiter Notarius dampnorum datorum et hoc bandiatur.

36 - Quod Cuilibet liceat Carniferulos per Capillos Capere.  R.ca

STatuimus quod si quis consuetus portare carnes et requisitus noluerit portare Carnes a macello ad ("d" scritta sopra) domum requirentis sine pena possit Capi a dicto requirente per Capillos et cogi et extrascinari per capillos predictos tantum cum moderamine ita quod penitus Cogatur ad portandum dictas carnes.

37 - De Molendinarijs.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod domini molendinariorum et Molendinarij ipsorum molendinorum teneantur et debeant accipere pro multura duos octaiolos rasos pro qualibet salma grani septem quartorum et tres octaiolos pro qualibet salma misticanze et aliorum bladorum et Nullus det vicendam alteri et recolligat bene circum archa farinam molendam ad penam quinque librarum denariorum.  Et quod si aliqua mulier portaverit in capite frumentum ad macinandum molendinarius debeat ei molere macinato frumento quod esset in tremoia ad penam decem soldorum et credatur sacramento ipsius mulieris   Et quod in omni molendino retineantur et retineri debeant mensure sigillate cum sigillo Conmunis videlicet quartus et octaiolus et medius octaiolus ad penam quinque librarum denariorum  Si vero alie mensure non sigillate reperte fuerint in ipsis molendinis vel aliquo ipsorum predictorum eandem penam quinque libr. den. solvere teneantur et dampnum emendare patienti (omesso "et") credatur sacramento cuiuslibet accusatoris cum uno teste  Addicientes quod potestas et quilibet alius (offiti)alis habeat et habere debe(at qua)rtam partem pene de Jnv(entionibus) eorum tantum. 

38 - De Juramento forn(ariorum pa)nifacularum

Ma(cellariorum et) eorum assectu. (R.ca)

(Il testo della rubrica è quasi totalmente mancante per una lacuna del foglio)

......................infrascriptam nec etiam (vicen)nam dare vel tollere al(icui de)beat nec ardere seu de(guastare) panem vel subtrahere (debeat) alicui contrafacientes (autem in pre)dictis vel aliquo pre(dictorum so)lvat pro banno vi(ce qualibet vi)ginti soldos et dam(num emendet) patienti dom(ini vel domine pa)nis sacra(mento stando vel eius) quem..............................................................................             

.........................(Cancell)arium Conmunis Narnee (pro ha)bendis dicto assectu et (modo ut) secundum eos Carnes (vendant)ur et non aliter vel a(lio modo) ad penam decem libr. (den. pro quolib)et contrafacientes (sic) Et (potestas faci)at publice banniri pre(dicta per civi)tatem. Et etiam (banniri faciat quod q)uelibet pa(nifacula seu panem) vendere (volens faciat se scribi) in quat(erno...........................

...............et tenere ad ven)dendum iuxta assectum faciendum per dominos Antianos et consiliarios decem vel maiorem partem ipsorum ad penam decem librarum den. de facto auferendam sine aliqua diminutione.

39 - De pena extrahentium grassiam extra districtum. R.ca

GRasciam aliquam preter vinum oleum ficus mala et pira aliquis extrahere non audeat de dicta Civitate et eius districtu  Et qui contrafecerit perdat somarium et salmam et puniatur in decem libris denariorum  Et quicumque accusaverit (ex)trahentem dictam grasciam (habe)at medietatem banni predi(cti lici)tum sit tamen patri habe(nti filium) fratri habenti fratrem (extra ameli)am ad sustinendum mi(ctere duas sal)mas grani pro (sua vita Et licit)um sit unicuique (extrahere vinum o)leum nuces (ficus mala et pira et) etiam bladum (ad macinandum et) quicumque re(pertus fuerit alio tempo)re quam...........

(Il resto della rubrica manca per lacuna del foglio. 

Mancano anche l'intestazione e l'inizio  della seguente rubrica 40)

(Il manoscritto è stato erroneamente assemblato. Per una corretta lettura, dopo il foglio 52, vanno inseriti i fogli 56 e seguenti, fino al foglio 65, dopo il quale debbono venir inseriti i fogli 53, 54 e 55, indi riprende la numerazione dal foglio 66, fino alla fine del manoscritto stesso)

 

(40 - De textricibus et modo texendi  R.ca

Textrices vel textores panni lini vel canapis consuete vel consueti texere dictum pannum cogantur teneantur) et debeant ad petitionem cuiuscumque petentis masculi vel femine texere ipsum pannum pro pretijs infra scriptis videlicet  quod accipiant et accipere debeant pro quolibet bracchio sacchi et grosselli soldum unum et denarios tres pro quolibet bracchio panni decem ligaminum soldum unum et denarios tres pro quolibet bracchio panni undecim et duodecim ligaminum soldum unum et denarios sex pro quolibet bracchio panni tresdecim ligaminum soldos duos pro quolibet bacchio panni quindecim et sexdecim ligaminum soldos duos et denarios sex pro quolibet tobaglolo (sic) usitando in domo quotidie quatuor unciarum bombicis et abinde infra soldos sex et denarios tres pro quolibet tobagliolo a quatuor uncijs bombicis supra bon. unum pro qualibet uncia bombicis pro quolibet brachio tobalie subtilis bon. tres pro quolibet bracchio tobalie usitande in domo quotidie minus subtilis videlicet grosselli seu grossi filati bon. duos et pro quolibet sciucchatorio bon. unum pro qualibet uncia bombicis et non ultra exceptis tantum tobagliolis laboratis seu laborandis cum scacchis ucellis (sic) et alijs novis laborerijs de quibus fieri possit conventio cum textricibus predictis et secundum ipsorum conventionem ita solutio fieri debeat  Et quod dicte textrices seu textores teneantur et debeant facere et exercere dictam artem bene legaliter bona fide et sine fraude pro supradictis prectijs ad penam cuilibet contrafacienti et deneganti in predictis vel aliquo predictorum et exercere pro pretijs predictis quatraginta sold. pro quolibet (sic) vice Et potestas dicte civitatis et sui offitiales teneantur et debeant vinculo Juramenti et ad penam decem libr. de eorum salario pro quolibet eorum et qualibet mense inquirere et inquiri facere et ad petitionem cuiuscumque petentis procedere in predictis saltim semel in mense et contrafacientes in predictis vel aliquo predictorum punire debeant summarie et de facto dictas penas ab ipsis contrafacientibus ("ti" scritto sopra) exigi faciendo absque aliqua diminutione et deveniri ad manus camerarij dicti conmunis.

41 - Quod Nullus emat olera causa revendendi.  R.ca.

OLera cucurbides porros caules et cetrones nullus emat nec accipiat causa revendendi ante vesperas et qui contra fecerit solvat vice qualibet quatraginta soldos denariorum  Et quod nullus emat pro revendendo lepores ova pullos et alias aves et alias res commestibiles exceptis apris cervis et capriolis ad penam predictam  Et quod potestas et sui offitiales de predictis habeant quartam partem pene. 

42 - Quod mercatores Legaliter faciant Artem eorum.  R.ca.

MErcator quilibet seu artifex vel negotiator faciat fideliter artem suam et legaliter et Nullus vendat unum pannum pro alio et unam rem pro alia Et qui contra fecerit puniatur vice qualibet in viginti libris denariorum  Et quilibet Canapacciaiolus debeat portare secum per terram quando vadit emendo pannum bracchium panni canapis iustum et vegiatum vegis de ferro a capite et a pede.

43 - De pesone Conmunis habendo qui vocatur Justitia. R.ca

QUia varietates in pesonibus mercatorum ut plurimum Jnveniuntur in dicta civitate Statuimus quod mercatores civitatis predicte teneantur et debeant fieri facere unum pesonem Justum ad ponderandum florenos et congrui ponderis Jta quod pondus Justitie sit et nominetur secundum pondus Justitie Civitatis Tuderti ita quod secundum predictum pondus iustitie et ad dictum pesonem et non ad alium unusquisque teneatur et debeat ad penam decem libr. den. pro quolibet contrafaciente florenos sive ducatos dare et recipere ita quod floreni et ducati dicti ponderis occasione ponderis recusari non possint  Quem pesonem dicti mercatores bene et legaliter faciant per unum ex eis publice retineri ita quod dictus peso et mercator qui eum debeat retinere ordinentur et publice appareant cuilibet ponderare volenti infra quindecim dies post publicationem et scriptionem presentis statuti et perpetuo duret dictus peso et pondus in civitate amelie dum modo dictus mercator cuilibet petenti suos florenos et ducatos ad petitionem ponderare volentis (sic) debeat ponderare et eidem dicere si florenus ponderatus sit Justi ponderis vel iniusti sine aliquo salario vel mercede ad penam decem libr. pro quolibet eorum et quotiens contra venerint in predictis quarum penarum habeat potestas vel eius offitialis de Jnventionibus suis tantum quartam partem.

44 - Quod Nullus neget artem suam operari.  Rubrica.

ARtem suam nullus operari et de ea alicui petenti servire neget oblato salario conpetenti et qui contrafecerit puniatur vice qualibet in viginti soldis den. nisi iustam excusationem haberet.

45 - De Tegularijs et forma Tegularum.  Rubrica.

TEgulas et mactores et canales quilibet tegularius debeat facere bene coptas et coptos et bone crete  Et debeat tegularius quilibet facere ipsas tegulas lognitudinis unius pedis et tertij et latitudinis unius pedis infra orlos ad pedem comunis amelie et quod grossitudo respondeat longitudini et latitudini et mactones in lognitudine unius pedis et in amplitudine unius sommissi ad pedem predictum et in grossitudine trium digitorum et qui contrafecerit qualibet vice puniatur in decem libris denariorum dicto conmuni solvendis sine aliqua diminutione et quilibet possit contrafacientem denumptiare et accusare  Et quilibet tegularius canales faciat ad lognitudinem tegule et quod bene coperiant tegulas ad dictam penam  Et potestas civitatis predicte teneatur et debeat rimari facere quolibet mense contra predictos tegularios ut mictere (sic) unum ex notarijs suis pro investigatione dictorum ita quod de predictis appareat in actis dicti conmunis   Et habeat ipse potestas duodecim denarios per libram de quacumque quantitate quam occasione predicta perveniri fecerit ad manus Camerarij  dicti Conmunis quam de facto ad eius manus faciat deveniri.

46 - De puniendo non solventes dativas.  Rubrica.

DAtium aliquod impositum per libram mensure terrarum sive per capita vel foculare et generaliter quomodocumque et qualitercumque inponeretur secundum formam statu (cancellato) presentium statutorum quilibet teneatur solvere condempnatos (contendentes?) vero et nolentes potestas et sui offitiales possint punire et condempnare et contra eum cui impositum esset datium procedere et bona sua et ab eo penas et banna accipere ad suum arbitrium et voluntatem non obstante aliquo statuto  Et potestas et sui offitiales teneantur et debeant excutere seu solvi facere omnia datia que tempore sui regiminis inponerentur per Conmune amelie ex forma statutorum vel ordinamentorum   Addentes quod si predictam excusationem non fecerint requisiti ab antianis qui pro tempore fuerint quod quantitas non exapta in salarium dicti potestatis conputetur et conputari debeat. 

47 - Quod Nulla mulier vadat ad luctum vel ad forum. Rubrica

NUlla mulier dicte civitatis et comitatus amelie possit ire extra territorium dicte civitatis et diocesis ad aliquem luctum nec ad aliquod forum causa emendi vel vendendi aliquam nummatam vel mercantiam sine licentia potestatis et Antianorum vel etiam cum licentia et qui(sic) contrafecerit puniatur in Centum soldis pro quolibet et qualibet vice cuius pene medietas sit accusatoris et alia sit conmunis et cuilibet sit licitum contrafacentes denumptiare et accusare et teneatur in credentia et habeat dictam partem banni et credatur sacramento accusatoris cum uno teste.  Et potestas teneatur predicta bandiri facere infra octo dies primos sui regiminis ad penam decem librarum den. et bis infra tempus sui regiminis Jnquirere et Jnquiri facere et repertos culpabiles punire et condempnare. 

48 - De pena aperientium apotechas diebus festivis.  Rubrica.

ITem quod nulla persona Artifex dicte civitatis amelie debeat aperire aliquam apotecham aliquo die dominico vel aliquo die festivitatum infrascriptarum videlicet Sancte firmine de mense Novembris Nativitatis et resurrectionis domini et festivitatibus beate Marie excepto festo de mense Semptembris et nisi concurrant in die Sabati quo casu in dicto die sabati non obstantibus dictis festivitatibus possit quilibet aperire apotecham suam pro merchato faciendo vel ostendendo alicui predictis non obstantibus pro aliquo mercato faciendo vel ostendendo alicui vel aliquod laboritium facere ad penam decem sold. comuni applicandorum  Et quod Rectores cuiuslibet artis teneantur et debeant iurare omni festo et die dominico predicta Jnquirere et contrafacientes denumptiare quorum denumptiationi credatur et predicta pena de facto auferatur  Et si quis alius contrafacientem denumptiaverit aut accusaverit stetur eius accuse et habeat medietatem pene  Et quoniam res et medicine que sunt et esse consueverunt in apotecis Spetiariorum sint quolibet tempore necessarie pro remedio et salute personarum Statuimus et de cernimus quod non obstantibus verbis dicti Capituli et quolibet tempore diebus festivis vel non Spetiarij possint et valeant eorum apotechas apertas retinere et de rebus ipsorum vendere et dare petentibus pro ut eis videbitur et placebit et occasione eorum artis cum lumine de nocte inpune possint ire per civitatem amelie dummodo sine armis et recta via de ipsorum apotecis ad domum Jnfirmorum et ad eorum propriam non obstante statuto quod in contrarium loqueretur  Et credatur et credi debeat eorum libris cum Juramento de eorum credentijs usque in quantitatem Centum sol. 

49 - Quod omnis Conventio fiat ad denarios monete Currentis.  R.ca.

ITem quod quelibet Conventio emptio vel venditio et quilibet contractus ubi pecunia appareret et quelibet nummata de singulis rebus debeat fieri ad monetam currentem per tempora et non ad ravenensem et perusinam ut actenus consuetum extitit et qui contrafecerit solvat nomine pene pro qualibet libra quinque soldos denariorum  Et quod quilibet possit contrafacientem denumptiare et accusare et credatur sibi et habeat medietatem banni et teneatur in credentia  Et quod in civitate amelie non possit expendi ravenensis nec perusina ad penam predictam  Et quod pro Conmune amelie procuretur perusinos parvos haberi sicut videbitur per Consilium spetiale  Addentes quod de omni conventione et solutione que ascenderet quantitatem quatraginta quatuor sold. inclusive et ab inde supra quilibet teneatur recipere florenum vel ducatum pro illo prectio quod comuniter valet in civitate amelie absque aliquo cambio Sed a quatraginta quatuor soldis infra teneatur solvere monetam pro qualibet conventione nisi aliud processerit de voluntate creditoris vel recipere debentis et ad hoc conpellatur et conpelli possit tam solvens quam recipiens aliquo non obstante. 

50 - De terminatione facienda Jn Montibus et vijs fornoli. R.ca.

ITem statuimus quod mons et castellare castri fornolis terminetur et discernatur a possessionibus spetialium personarum adiacentium dicto monti et vijs quibus itur ad fontes  Et quod silva Sancti Silvestri bandiatur et custodiatur per homines dicti castri et contrafacientes puniantur secundum formam statutorum  Et ad predictas vias et montes terminandos sint et esse debeant duo homines eliendi et deputandi per dominos antianos populi et quod per eos factum fuerit valeat et teneat.

51 - De via vicinali terminanda et amplitudine eius.  R.ca.

AD petitionem Cuiuscumque petentis potestas et eius offitiales et etiam Notarius dampnorum datorum qui pro tempore fuerint teneantur et debeant facere terminari cum effectu quamlibet viam vicinalem unde via vicinalis est  Et vadat  Et sit ipsa via ampla quinque pedum adminus et fiat expensis adiacentium  Et predicta omnia dictus potestas ad penam vigintiquinque libr. den. et quilibet alius offitialis eius et dictus Notarius dampnorum datorum ad penam decem libr. den. fieri facere teneantur sine salario summarie sine libello si tunc terminata non fuerit  Salvis tantum semper pactis inter partes  Et similiter possessiones non terminatas ad dictam penam.

52 - Quod fons Nucicchie Reactetur.  Rubrica

FOns nucicchie reactetur et in ea remictatur tota aqua que exit vel emanat de muro antiquo comunis amelie in fosso supra dictum fontem  Et si videbitur domino potestati et Antianis cum consilio magistrorum lapidum et lignaminis quod pro meliori conmunis amelie esset quod micteretur in alio loco Camerarius conmunis teneatur expendere de avere conmunis omnem necessariam quantitatem pecunie pro dicto opere faciendo  Et ad dictum opus faciendo sit suprestis unus vel duo eliendi per dominos antianos populi. 

53 - De vijs super apprehensis reactandis.  R.ca.

POtestas vel notarius dampnorum datorum vel quivis alius offitialis civitatis amelie teneatur et debeat ad petitionem petentis vias sive stratas conmunis vel vicinales vel loca conmunia inter consortes superapprensas per aliquem relapsari et in pristinum statum reponi et reduci et ingommerata facere exgommerari expensis adiacentium pro ut videbitur suprestitibus eliendis per dominos Antianos populi vel saltim pro ut videbitur potestati vel notario dampnorum datorum ubi suprestis non eligeretur infra decem dies postquam fuerint requisiti per aliquem vel aliquos  Et dicti domini antiani et dictus potestas vel quivis alius offitialis teneantur et debant sollicite ad petitionem cuiuscumque petentis procedere in predictis ad penam vigintiquinque libr. den. de eorum salario si negligentes fuerint in predictis  Et quod domino proximi convicini vie seu viarum superapprensarum teneantur et debeant ad penam decem libr. den. denumptiare predicto domino potestati vel Notario dampnorum datorum infra quindecim dies post aperturam presentium statutorum et assignare viam seu vias super apprensas vel ingommeratas  Et subsequenti potestati infra decem dies in principio sui regiminis  Et predictum capitulum sit precisum et Nichilominus offitialis (sic) prefati et quilibet ipsorum teneantur vinculo iuramenti predicta inviolabiliter observare  Addicientes quod omnes vie et strate et superapprense tam publice quam vicinales mundentur et spaczentur singulis diebus sabati  Et si aliqua dictarum viarum esset ingomerata lapidibus vel terrapleno per convicinos debeat exgommerari  Si vero per conmune exgommeretur per conmune (ripetuto) Et si aliqua dictarum viarum fuerit superapprensa per potestatem predictum fiat relapsari et in pristinum statum reponi. 

54 - Quod liceat Cuilibet populari hedifaicare ("a" cancellata)

in Castris.  R.ca.

QUilibet populari et de populo civitatis amelie liceat domum emere seu edificare in quibuscumque castris Comitatus amelie tam factis quam faciendis statuto vel ordinamento aliquo non obstante dum modo nullus possit emere vel edificare nisi unam domum tantum. 

55 - De fonte porcelli actando.  R.ca.

FOns porcelli actetur expensis Conmunis ea via et modo quibus videbitur suprestibus (sic) eliendis per dominos antianos populi   Et aqua que est in gripta que fuit Martini cinciglioni expensis conmunis ducatur ad ipsum fontem   Et potestas teneatur fieri facere vinculo Juramenti infra terminum statuendum per dictos dominos antianos ad penam vigintiquinque libr. den.

56 - Quod ars Merciariorum sit seperata ab arte

piczicaiolorum.  R.ca.

ARs Merciariorum sit seperata ab arte piczicaiolorum et quelibet dictarum artium per se faciant seperatim suos Rectores cereum et alias factiones ad quas tenentur alie artes.

57 - De prestantia non imponenda per Conmune Amelie.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod nulla prestantia possit inponi per Comune amelie vel aliquem offitialem comunis alicui persone Civi vel Comitatensi nec fieri executio in predictis et talis contra faciens non habeatur ex tunc pro offitiale nec ei obediatur. 

58 - De non tollendo pedagium alicui Civi. R.ca

UT Cives et districtuales Civitatis amelie occasione padagij et gabelle non graventur Statuimus et ordinamus quod nulli subdito Jurisdictioni vel diocesi amelie liceat auferre alicui civi vel districtuali ameliensi aliquod pedagium vel gabellam ad penam Centum libr. den. nisi dictum pedagium sit consuetum eg (cancellto) exigi vel levari temporibus retrohactis ad quod presens statutum non extendatur nec talis sic auferens incidat in penam presentis statuti Et si aliquis terrigena vel Castellanus alicuius terre in qua exigeretur contra dictam formam pedagium vel gabella aliquid traxerit de civitate vel districtu amelie sine apodissa quod perdat res quas portaverit et bestiam in qua portaverit  Et cuilibet liceat accusare et id quod extraheret accipere et gabellario comunis presentare et habeat medietatem eius quod acceperit  Et presens statutum biandiatur (sic) quolibet mense una vice et die sabati et durante foro ordine gabelle dicte civitatis in suo statu remanentibus.

59 - Quod bona illorum de Canali et podio qui non 

solverunt datium applicentur Conmuni.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod omnes de canali et de podio qui consueverunt datium ordinatum conmuni amelie solvere et omnes alij de districtu amelie qui exiverunt extra districtum amelie seu qui habitant alibi quam in districtu amelie qui cogi non possint ad dictum datium solvendum quod eorum bona apprehensa sint dicti conmunis et per ipsum conmune vendantur et locentur et fructentur ut alia bona dicti comunis in dicto comuni  Et quod inmunitas talium corrigatur ut alij de districtu in districtu amelie habere non possint   Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris  Et de predictis potestas Jnquisitionem facere teneatur ita quod dicto Conmuni persolvatur tale datium ad penam vigintiquinque libr. den. dicto Conmuni solvendam.

60 - De modo tenendo per Castaldos de pignoribus

(Manca "R.ca")

QUia pignora que per Castaldos conmunis amelie tolluntur vel recipiuntur ut plurimum abmictuntur ut ab eis occasio cesset et tollatur materia delinquendi  Statuimus et Ordinamus quod quilibet Castaldus dicti conmunis teneatur et debeat die acceptionis pignoris que per eum fieret ipsum pignus dare et assignare Massario dicti conmunis seu suprestiti cuiuscumque operis si ad eius petitionem pignoratio fieret  Et curare quod ipse Massarius vel suprestis ipsum pignus et nomen cuius est scribat in quodam quaternulo ipsius castaldi ita quod si ex tunc ipsum pignus perderetur dicto Massario vel suprestiti perditum intelligatur et ad eius dampnum alias ad dampnum dicti castaldi aliquo statuto non obstante. 

61 - De Castro novo faciendo in Colle resto.  R.ca.

UT terre et possessiones circumstantes iusta (sic) Castrum focis melius laborentur et colantur et laboratores existentes in territorio civitatis Amelie ultra foce iuxta confines Jnter Civitatem Amelie et Civitatem Narnee habeant et habere possint domos et recursum propinquiorem ad habitandum standum et morandum et ordinandum quod per homines Civitatis Amelie fiat et fieri debeat quoddam castrum in colle resto prope Castrum focis quod vocetur Castrum guardie et Nullus Civis vel comitatinus dicte civitatis Amelie audeat vel presummat in posterum directe vel per obliqum vendere donare vel cedere alicui fociano vel habitatori dicti Castri focis aliquam suam possessionem nec alij recipientes pro eis nec de dictis possessionibus aliquem contractum facere cum predictis focianis vel habitantibus in foce ad penam quingentarum libr. den. de facto auferendam eidem Et ipse contractus qui fieret contra predicta non valeat nec teneat ipso iure  Et potestas Civitatis Amelie teneatur contra predictos et de predictis Jnquisitionem facere omni mense ad penam decem libr. den.

62 - De Capiendo tenutam auctoritate publici Jnstrumenti.  R.ca.

STatuimus et Ordinamus quod autoritate propria licitum sit unicuique sine requisitione alicuius Judicis vel offitialis capere tenutam rei empte autoritate instrumenti emptionis et rem emptam intrare et eam tenere et possidere et ex ea fructus percipere et habere statuto aliquo non obstante vel aliqua constitutione que in contrarium loqueretur  Et quod laboratores teneantur reddere et respondere de fructibus dicto emptori ad penam decem libr. den. Predictis locum habentibus in preteritis presentibus et futuris.

63 - De electione procuratorum et Sindicorum

 bonorum Jndefensorum.  R.ca.

STatuimus et Ordinamus quod per dominos Antianos populi eligantur duo procuratores Cives Amerini qui sint et esse debeant procuratores miserabilium personarum et conmunis Amelie ad videndum Jura dicti conmunis et ad opponendum se ne facta conmunis dicti male procedant  Et quod sint Curatores legi(omesso "timi bonorum indefensorum et defunctorum sine heredibus ita quod quicquid per eos") et cum eis in iudicio vel extra factum fuerit sive gestum de ipsis bonis et ipsorum occasione valeat et teneat et inter creditores ipsorum possint distributionem facere et eidem satisfacere etiam sine requisitione Judicis et citatione fienda dummodo ipsi Curatores fuerint Citati vel requisiti quorum offitium duret sex menses et promictant et Jurent eorum offitium facere bona fide et sine fraude.

64 - De Rebus acquisitis per filium familias seperatum

a patre   R.ca.

QUia equm est qui in laboribus pregravatur lucro et honoribus relevetur et aliorum sollicitudine gesta cedant aliis in exemplum Statuimus et Ordinamus quod si quis filius familias in preteritum stetisset seperatus a patre extra patris familiam seu in futurum steterit et non probaretur dictum filium peculium habuisse seu pecuniam vel res mobilis dicti sui patris et tempore retroacto suis sumptibus et labore acquisivisset vel lucratus fuisset aliqua bona vel pecunie quantitates vel in futurum acquireret vel lucraretur ex persone industria in quolibet dictorum casuum que presumatur si dictum peculium quantitates pecunie vel res mobiles a dicto suo patre non habuisset vel Jnfuturum habebit quod ipse filius dicta acquisita et per eum lucrata conmunicare non debeat nec teneatur fratribus suis vel alicui  cuicumque persone set sua sicut propria et ad ipsum pertineant pleno Jure ususfructu patri debito semper salvo non obastante aliquo Jure seu statuto quod in contrarium loqueretur. 

65 - De prohibita retentione Logiarum et hedeficiorum(sic)

supra viam.  Rubrica.

STatuimus et ordinamus quod Nulli liceat Logiam facere vel aliquod aliud edifitium supra viam vicinalem nec facere possit contra voluntatem suorum vicinorum seu alicuius ipsorum ad penam centum sold. den. si non tolleret ad petitionem cuiuscumque petentis dictorum vicinorum statuto seu ordinamento quod in contrarium loqueretur non obstante  Et si aliquod edificium iam factum esset super quacumque via vel Jnfuturum fieret dum modo non sit Strata realis que intelligatur a palatio conmunis usque ad portam pusciolini per rectam viam quo ad hec tantum ipsum edificium sic(sic) et debeat esse firmum si vicini non prohibuerunt a principio et in principio dicte edificationis non obstante aliquo quod in contrarium loqueretur  Et quilibet possit edificare supra viam publicam per altitudinem duodecim pedum alicuius prohibitione nonobstante.

66 - De purgatione puteorum et ipsorum aque ductus.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod per dominos Antianos populi eligatur unus vel plures pro ut eis videbitur qui mundent et purgent seu mundari faciant puteos platee veteris dicte civitatis et curent et curare debeant quod aqua que currere consuevit ad ipsos puteos seu aliquem ipsorum et intrare in eis more solito currat et intret undecumque et qualitercumque   Et si dicti domini Antiani vel electi per eos in predictis fuerint negligentes vel remissi puniantur ad petitionem cuiuscumque post quam requisiti fuerunt de predictis in decem libris  Et Nullus possit aquam a suo consueto cursu dirivare (sic) intus Civitatem Amelie vel extra in quacumque parte sui districtus in preiudicium alicuius nec inpedimentum dare quin libere currat et vaadat (la seconda "a" cancellata) ad dictam penam decem libr. den. statuto aliquo non obstante.

67 - De augumentatione Castrorum   Rubrica.

AD augumentationem Castrorum Statuimus et Ordinamus quod si quod Castrum Civitatis predicte voluerit in futurum Conmuniter ad Conmunem usum dicti castri aliquod melioramentum facere quod Conmune Amelie teneatur pro adiutorio dicti castri solvere salarium Magistri necessarij.  Addentes quod ipsum melioramentum fiat et fieri debeat et non aliter de voluntate comunis Amelie et cum licentia Antianorum qui pro tempore fuerint.

68 - De Credentijs Mercatorum (manca "R.ca")

STatuimus et ordinamus quod stetur et credatur libro et scripture cuiuslibet Mercatoris occasione prectij pannorum usque in quantitatem decem libr. den. si debitum factum esse appareret ante unum Annum Ab vero uno anno supra credatur usque in quantitatem quinque libr. den. inclusive et non ultra  Si vero mercator mortuus esset credatur eius libro et scripture usque in quantitatem quinqueginta sold. den. nisi probaretur contrarium dummodo dictus mercator et ipsius nomen reperiatur inscriptus in matricula sue artis  Et viso dicto libro et scriptura potestas vel Judex conmunis Amelie teneatur et debeat preceptum facere suo debitori usque in dictas quantitates de pannis credentijs et accomanditijs pannorum guarnellorum diproidiorum burdi et bombicis dum modo Juret dictus mercator quod de dicta quantitate non est in totum nec in parte satisfactum in aliquo et quod recipere debet ex causa in dicto libro inserta et non aliter. 

69 - De vigore laudi inter Coniunctos.  Rubrica.

STatuimus et Ordinamus quod quicumque fuerit laudatum dictum terminatum vel diffinitum in preteritum vel in futurum laudabitur inter coniunctos vel affines per aliquos arbitros quod valeat et teneat et retadar (la "ta" aggiunta sopra. C'è traccia di puntinatura sotostante) retardari infringi cassari vel tolli non possit aliquo Jure vel quesito colore actionis Jure offitio Judicis restitutionis benefitio vel alio modo dummodo statutum locum non habeat si dictum laudum fuerit tempore quo aliqua pars expulsa esset de civitate amelie. 

70 - De Cessione facienda per principalem fideiussorem.  R.ca

ORdinamus et statuimus quod si quis fideiussor ab eius creditore conventus debitore pro quo fideiussit obmisso debitum dicto creditori qualitercumque persolverit quod dictus creditor ante solutionem sibi factam ut de Jure valere possit ne decipiatur tantum a dicto fideiussore per eum receptum de solvendo cautione sollempni teneatur et debeat cedere ipsi fideiussori contra principalem debitorem omnia sua Jura et quod ipse fideiussor et heredes eius ipsum debitorem et eius facultates et bona si extant in patrimonio debitoris alias contra bonorum possessorem de quandocumque fuerunt dicti debitoris autoritate presentis capituli possit habere recursum et ipsa bona capere et ea inrevocabiliter Jure dominij retinere dum modo de ipsa fide et solutione predicta quam in pecunia sive rebus ipse fideiussor suo creditori asserit se fecisse constet publico instrumento vel saltim actestatione trium testium fidedignorum quod statutum in preteritis presentibus et futuris aliquo non obstante nec etiam cursu temporis obtinere volumus plenum robur. 

71 - De Jmmunitate artificum forensium.  R.ca

STatuimus et Ordinamus quod si quis venerit in Civitate Amelie ad operandum aliquam artem que non operaretur per aliquem in dicta Civitate quod tali seu talibus venientibus in dicta civitate et operari voluerint  dictam artem quod per Conmune Amelie dentur et solqvantur (la "q" cancellata) de pecunia dicti conmunis Amelie pro pensione domus Centum sold. de perusinis pro quolibet anno solvendo (sic) pro rata temporis quo steterint in dicta civitate ad dictam artem exercendam usqua ad tres annos et non ultra dum modo predicta locum non habeant nisi tantum in forensibus qui venirent ad aliquam artem novam exercendam que non operaretur in dicta Civitate  Et dicti Artifices de novo venientes non teneantur facere custodiam in Civitate predicta Addentes quod quilibet forensis veniens ad Civitatem Amelie seu Jn futurum venire volens et in dicta civitate seu eius comitatu vel districtu habitare voluerit et habitaverit et artem aliquam seu laboritium facere voluerit et promiserit et fideiussionem dederit de Continuo habitando in Civitate seu comitatu predictis quod talis sic veniens et promictens a die dicte promissionis et fideiussionis  prestite sit inmunis ab omni onere personali et etiam ab onere ignis usque ad tempus quinquennij tunc proxime secuturum et quod elapso dicto tempore si in Civitate habitaverit ut verus Civis in omnibus habeatur et traccetur (sic) si in Comitatu ut verus Comitatinus preter quam ad offitia Conmunis que per ipsam habitationem habere non possit et Jdem intelligatur de forensibus nunc habitantibus et qui tam venerunt in Civitate Amelie ad habitandum sicut dispositum est supra in forensibus qui venient in futurum et facientibus et promictentibus ut supra  Et quod dicta promissio et fideiussio scribatur et rogetur per Cancellarium dicti conmunis per tempora existentem et in libro uno distincte dicti Cancellarij ad hec facto scribantur   Et dictum capitulum bandiatur in principio offitij cuiuslibet potestatis seu rectoris ut in omnium notitiam pervenire possit. 

72 - Quod reactetur fons qui est Jn strada Montis Labri.  R.ca.

ORdinamus et Statuimus quod reactetur fons qui est in strata publica Montis labri iuxta campum Marchi bucciarelli et prope campum Jacobi luce per adiacentes contratarum ad voluntatem duorum suprestitum eliendorum per Antianos  Et Notarius dampnorum datorum qui pro tempore fuerit teneatur dictum fontem fieri facere ad requisitionem predictorum suprestitum vel alterius ipsorum vinculo Juramenti et ad penam decem libr. de suo salario  Et occasione reductionis aque dicti fontis si dictus Marcus in aliquo dampnificaretur reficiatur et emendetur per homines dicte contrate et adiacentes ipsius fontis secundum extimationem faciendam per suprestites seu homines dicte contrate. 

73 - De pena retinentium formas contra suum convicinum.

R.ca.

STatuimus et Ordinamus ad tollendum materiam scandalj inter homines et vicinos Civitatis Amelie quod quicumque miserit seu fecerit formas seu sciacquagiales (sic) in consuetos sciacquantes supra possessionem alterius quod ipsam vel ipsas tollere debeant ita quod deinceps non dampnificet suum convicinum infra quindecim dies post quam a suo convicino fuerit requisitus ad penam quatraginta sold. pro quolibet et vice qualibet  Et dicta requisitio debeat fieri coram duobus testibus adminus et nichilominus teneatur talis mictens vel retinens dictas formas et sciacquaiales emendare dampnum patienti et credatur sacramento dampni passi usque in quinque sold. et cum uno teste usque in decem soldis et cum probatione duorum testium usque in quantitate vel interesse quocumque et dicti testes sint homines bone fame et bone fidei et hoc (scritto sopra) locum habeat in preteritis presentibus et futuris. 

74 - De custodiendo festivitatem Sancti Augustini

Et Sancti francisci.  R.ca

AD Laudem et reverantiam omnipotentis dei et beate Marie semper virginis matris eius et beatorum Augustini et sancti francisci Et ut status pacificus dicte civitatis Amelie de bono in melius agumentetur dicimus et censemus quod festivitates sancti Augustini et sancti francisci Custodiantur et venerentur per Cives et Comitatenses ipsius Civitatis et habitantes in ipsa civitate et comitatu Et nulla persona in dictis festivitatibus audeat vel presummat facere aliquod laboritium ad penam viginti sold. Et potestas teneatur predicta facere bandiri per dictam Civitatem Jn vigilijs ipsarum festivitatum Ac etiam teneatur ire ad missam ad dicta (sic) ecclesias tempore dictarum festivitatum cum uno cereo eisdem ecclesijs dimictendo valoris Centum sold. emendo per Camerarium Conmunis de pecunia conmunis predicti asque (sic) aliqua deliberatione. 

75 - De Cereis faciendis per Sindicos Castrorum.  R.ca.

AD honorem et reverentiam Beate firmine virginis et martiris Statuimus et Ordinamus quod omnes et singuli Sindici Castrorum districtus Civitatis Amelie teneantur et debeant Conparere singulis annis in vigilia Beate firmine de mense Novembris in platea conmunis Amelie cum uno cereo cere pro quolibet ipsorum ponderis tot unciarum quot sunt foculares in Castro cuius est Sindicus et cum dictis Cereis accensis sequi regimina Civitatis Amelie et cereos artium dicte Civitatis dum portantur ad vigiliam dicte festivitatis ad penam vigintiquinque libr. pro quolibet Sindico et quolibet Castro  Et quod ad predicta facienda requirantur Singulis Annis in festo omnium Sanctorum pro parte domini potestatis Civitatis predicte. 

76 - De pena baiulorum Ludentium seu suppignorantium 

aliquod pignus.  R.ca.

SJ quis Banditor vel Castaldus luxerit vel suppignoraverit vel aliter alienaverit aliquod pignus conmunis vel spetialis persone quod talis banditor et Castaldus stet ligatus in palactio conmunis in interula per totam diem  Et ille qui habet tale pignus ipsum restituat sine denarijs et perdat quod debet habere super ipso pignore  Et hoc bandiatur per loca consueta Civitatis Amelie in principio regiminis domini potestatis ad hoc ut non possit pretendere ignorantiam.

77 - De fortificatione Castri Montis Campani.  R.ca

COnsiderantes quod temporibus retrohactis homines et persone Castri Montis campani comunitatus (sic) Amelie fuerunt et sunt plurima et maxima dampna paxi quia propter debilitatem ipsius Castri et murorum eius fuerunt cohacti multis et diversis vicibus cum eorum familijs et superlectilibus (sic) fugere et dictum Castrum inhabitatum relinquere in dampnum et preiudicium ipsorum et conmunis Amelie et contra honorem Sancte matris ecclesie Jd Circho volentes predicti requisiti et actente rogati pro parte universitatis dicti Castri salubriter providere Statuimus et Ordinamus ad tollendum debilitatem Castri predicti et ad ipsum fortificandum pro statu provincie ne ibi gentes rebbelles Ecclesie statum recipere possint pro ut actenus iam fecerunt quod universitas et homines Castri predicti pro ipsa fortificatione facienda teneantur et debeant infra quatuor annos proxime futuros incipiendos de Mense martij proxime tunc venturo post confirmationem presentium statutorum fiendam per offitiales Ecclesie et deinde ut sequitur finiendos dictum castrum reparare et fortificare de quatuor Turrionibus bene muratis et constrictis (sic) lapidibus calce et arena altitudinis supra terram ad minus quatraginta pedum pro quolibet turrione ad mensuram seu pedum ("u" corretta con "e" scritta sopra) conmunis Amelie et muros dicti Castri reparare construere et firmare in locis opportunis et etiam fovens facere in locis habilibus consuetis et necessarijs ita et taliter quod dictum castrum sit forte et non expediat derelinqui propter Novos incursus gentium predictarum  Et ut universitas supradicta et persone dicti Castri que obturerunt per ipsorum petitionem se paratos facere pro ut superius continetur materiam habeant faciendi que sunt superius ordinata pro adiutorio dicte fortificationis et eorum relatione Statuimus et firmamus quod infra dictos quatuor Annos a die et tempore inceptionis dicte fortificationis et ipso tempore quatuor annorum ipsa universitas et persone castri predicti sint exenti et inmunes et inmunes et exenti esse Jntelligantur a dicto Conmune Amelie ab omnibus et singulis oneribus et gravaminibus realibus et personalibus seu mistis datijs et gabellis que eos tangeret (sic) et tangere possint in futurum infra dictos quatuor annos a die inceptionis predicte dum tamen non Jntelligatur  de gabellis venditis et que vendi consueverunt in Civitate predicta a quibus inmunitatem aliquam per hoc habere non possint nec etiam ab onere eundi et standi in generali exercitu qui per Romanam Ecclesiam Jnterim imponeretur vel indiceretur Conmuni Amelie vel eius districtui Et quod Jnsuper persone adiacentes et possessiones habentes iuxta et prope dictum Castrum sint et esse debeant ad adiutorium dicte fortificationis et ad id cogi et conpelli possint per dominum potestatem Civitatis Amelie realiter et personaliter et Jntelligantur adiacentes omnes persone possidentes et possessiones habentes a fossato asignani ultra versus dictum Castrum et a dicto Castro ultra versus fines et usque ad ipsos fines territori Civitatis Amelie et ipsa contributio fiat et fieri debeat per ipsas personas pro ut fuerit declaratum et impositum per Antianos populi dicte Civitatis qui ad ipsum offitium deputati erunt tempore inceptionis predicte  Addentes quod pro ipsa fortificatione fieda homines (omesso "et") persone habentes domos in dicto Castro et prope muros dicti Castri teneantur et debeant Sintico et universitati dicti Castri vendere et traddere ipsas domos pro ipsarum destructione si expediet ad petitionem dicte universitatis  Et quod ipsa universitas teneatur et debeat ante omnia per eius ligitimum (sic) Sinticum habentem spetiale mandatum dictis dominis Antianis promictere omnia supradicta et fideiussionem dare super observationem dicte promissionis et aliter et alio modo presens provisio executioni nullatenus demandetur  Et insuper quod prectium dictarum domorum sic vendendarum ut prefertur sit et esse Jntelligatur legitimum sicut fuerit declaratum per ipsos Antianos vel suprestites dicti operis qui per Antianos predictos possint et debeant deputari et nominari unus vel plures pro ut eis videbitur Convenire aliquo non obstante. 

78 - Quod omnes denarij qui solvuntur per Consiliarios et Rectores

propter eo(sic) inobedientiam Conserventur 

in quodam Cippo:  R.ca

OMnes denarij qui solvuntur per consiliarios Conmunis et populi et decem de populo et Rectores Artium conserventur et mictantur in quodam Cippo et singulis duobus mensibus durante Consilio generali dictus Ceppus (sic) aperiatur et denarij qui invenientur distribuantur inter Consiliarios supradictos ibi in consilio abstante per Camerarium conmunis et hoc potestas et Camerarius teneantur observare ad penam decem libr. den.

79 - Quod Camerarius Conmunis emat unum marcum expensis Conmunis.  R.ca.

PRo adiustandis stateris Conmunis et aliarum spetialium personarum Civitatis Amelie Camerarius Conmunis predicti de pecunia dicti Conmunis emere teneatur et debeat unum marcum cum quo dicte statere debeant adiustari et in conmuni predicto retineatur.

80 - De modo mulctarum et pena inobendientium.(sic) R.ca.

PRo inobedientijs cohercendis ex legitima causa precedentibus possit et valeat dominus potestas pro conservatione suorum preceptorum ultra penam spetialem ordinatam ex capitulis presentis statuti de facto exigere a quocumque usque in quatraginta soldis denariorum  Judex vero usque in viginti soldis Miles usque in decem soldis Notarius usque in quinque soldis den. et ultra ipsas penas extraordinarie procedendo exigere vel accipere non possint vel possit nec eadem die contra unum met ipsas penas agumentare nisi ex nova Causa non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur ubi vero ex forma alicuius statuti pena ordinaria esset et spetialiter Contra euntem de nocte vel alios teneantur observare ipsam penam Limitatam et aliam de facto pro ipsa vel similibus Causis imponere non possint vel possit non obstante aliquo statuto in contrarium disponente.

81 - Quod potestas prestet familiam Camerario et Cancellario Conmunis.  R.ca.

POtestas teneatur dare familiam suam ad petitionem Antianorum populi et Camerario et Cancellario Conmunis Amelie et Cuilibet ipsorum petenti prestare quotiens petierint pro executione facienda seu pro suo offitio debite exercendo ad penam decem libr. quam penam Conmuni Amelie solvere teneatur quotiens non servaverit predicte et de hoc stetur relationi dictorum Antianorum Camerarij et Cancellarij predictorum vel alterius ipsorum.

82 - Quod potestas visitet Castrum focis.  R.ca

POtestas semel tempore sui Regiminis debeat ad penam vigintiquinque libr. den. ire ad requirendum Castrum focis si videretur ibi aliquid faciendum pro utilitate dicti Castri teneantur (sic) facere pro ut melius videbitur domino memorato ad penam Centum libr. den.

83 - De assignatione librorum facienda per potestatem.  R.ca.

STatuimus quod potestas qui pro tempore fuerit in dicta Civitate teneatur et debeat reassignare omnes libros et acta Conmunis decem diebus ante finem sui Regiminis et quod de processibus tam Civilibus quam Criminalibus concurrentibus infra dictos decem dies novi libri intitulentur et ipsos in dictis libris scribere teneatur ad penam decem libr. et hoc fiat coram antianis qui Antiani teneantur et debeant eligere duos bonos et sufficientes homines licteratos (manca "et") Notarios qui videant et revidere debeant omnes et singulos processus factos per dictum potestatem et eius offitiales in malefitijs et omnia acta et condempnationes et absolutiones factas per dictum potestatem et omnes processus non conpletos reducant in scriptis et si dicti duo sic electi reperierint in dictis actis processibus et libris dicti potestatis aliquam fraudem vel defectum teneantur et debeant tempore Sindicatus assignare inscriptis Sinticatoribus electis et deputatis ad sinticandum dictum potestatem et eius offitiales et familiam  Et ipsi Sintici et Sinticatores predicti teneantur et debeant delinquentes in predictis punire et Condempnare secundum formam statutorum et ubi statutum non loqueretur quod sit pena xxv libr. et condempnetur ad interesse tam Conmuni quam parti  Et predicti sic electi Jurent ad Sancta dei evangelia predicta omnia et singula facere legaliter bona fide et sine fraude.

84 - Quod potestas teneatur observare omnia statuta Et 

Ordinamenta et Sententias exequi facere. Rubrica.

ITem Statuimus et Ordinamus quod si potestas et sui offitiales non facerent et executioni non mandarent que facere debent secundum formam statutorum et ordinamentorum dicte Civitatis Amelie et requisiti ab Antianis vel Sintico conmunis quod Antiani et Sinticus per se teneantur et possint executioni mandare et quod per eos factum fuerit valeat et teneat ac si factum esset per potestatem statuto aliquo non obstante  Et quod dictus dominus potestas teneatur predicta facere ad penam quinqueginta libr. de suo salario  Et potestas Civitatis predicte et sui offitiales teneantur et debenat executioni mandare omnes et singulos contractus et Sententias tam factas quam per eum et suam Curiam fiendas infra spatium viginti dierum  Et hoc Jntelligatur de illis Contractibus et sententijs de quibus possit executio fieri quod si non fecerit et executioni non mandaverit ut dictum est quod quantum in summa capient ille Sententie vel Contractus de quibus executio facta non esset et potuerit fieri tantum detrahatur de suo salario et nomine pene Conmuni Amelie applicetur.

85 - Quod potestas excutiat Omnes dativas et Condempnationes.

R.ca.

POtestas et sui offitiales teneantur et debeant excutere condempnationes et dativas et quascumque alias collectas et gabellas ac etiam omnes alios proventus dicti Conmunis Amelie solvendos et solvendas elapsis decem diebus post latam Sententiam seu condempnationem et elapsis terminis bandimentorum datis ad solvendum dativas et collectas et gabellas vinculo Juramenti et ad penam vigintiquinque libr. de suo salario et Nichilominus si non fecerit fiat per dominos Antianos populi   Addentes et declarantes quod si quis voluerit Conmunicare ignem et unum idem ignem facere cum patre fratre patruo socero genero n(superfluo) Nuru seu socru quod dicti duo ad invicem unum ignem facientes non teneantur nec cogi possint ad solvendum nisi pro uno foculari tantum statuto vel ordinamento aliquo non obstante. 

86 - Quod domus non Caventur.  R.ca

POtestas seu offitiales eius non permictant cavari seu destrui nec Cavari faciant aliquam domum sitam in Civitate Amelie et eius burgis occasione alicuius malefitij vel occasione quacumque ad penam quinqueginta libr. solvendarum per eum sui tempore sinticatus et dampnum emendet domino domus et de hac absolvi non valeat non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur exceptis Casibus permissis in aliquo ex capitulis infrascriptis hoc tantum servato quod ille vel illi qui habebunt solvere dativas vel Conmiserint aliquod malefitium et venerint ad mandata domini potestatis et ad districtam (sic) quod domus talis venientis ad mandata Cavari non possint nec debeant ullo modo et si aliquis per datium fuerit detentus in Curia et non solverit infra duos dies quod potestas et sui offitiales possint eum mictere in paglactiam et eum ibi retinere donec solverit datium quod debuerit non obstante aliquo stast (cancellato) statuto quod in contrarium loqueretur. 

87 - De non mictendo in pagliciam (sic) seu Carceres aliquem qui voluerit satisdare.  R.ca.

IN paglacciam seu carceres conmunis nulla persona offerens Curie vel parti dare fideiussores de parendo mandatis  Curie et de non discedendo de palactio micti et poni debeat ullo modo preter quam homicida Jncendiarius depopulator Latro publicus exbanditus pro gravi malefitio et in alijs casibus a statutis permissis etiam talis offerens vel dans fidem predicto modo non debeat custodiri seu dispendio custodum gravari nisi personali pena esset puniendus  Et hoc locum habeat in Civilibus et criminalibus  Si autem aliquis cohactus in palatio pro executione alicuius precepti Jnstrumenti vel Sententie non solverit infra quinque dies quod debitor ab inde in antea ponatur in paglacciam et cogatur ad solutionem ad voluntatem creditoris et etiam eius fideiussor et potestas vel aliquis eius offitialis qui contrafecerit solvat pro banno conmuni Amelie vice qualibet vigintiquinque libr. den. et eidem gravato et carcerato pro suis gravaminibus et emendatione decem libr. den. pro quolibet die et qualibet vice  Et sufficiat si hoc probaretur per publicam famam Cum Juramento talis positi in paglacciam seu carcerem contra dictam formam et etiam sacramento talis missi in paglacciam seu carcerem contra dictam formam sine alia probatione dictus dominus potestas per sinticos tempore sui sinticatus condampnetur in Centum sold. den.

88 - De modo Congregandi Consilium  Rubrica.

COngregare vel facere consilium adunantiam vel arrengam quocumque nomine censeatur potestas seu Judex et quilibet alius offitialis Conmunis Amelie non possint nec debeant ullo modo sine expressa licentia et voluntate dominorum Antianorum populi vel maioris partis ipsorum et ante quam consilium congregetur ea proposita que processerit de voluntate Antianorum scribatur per Notarium Reformationum et aliter non procedat nisi esset proposita fienda de facto alicuius Ambassiate retracte in dicto consilio quod tunc proposita fieri possit etiam durante Consilio licet non fuerit scripta ante dictum consilium et si contra fieret non valeat  Sed potestas et quilibet ex suis offitialibus contrafaciens seu per se contra fieret solvat pro banno Conmuni Amelie vigintiquinque libr. den. de suo salario Et quod Camerarius Conmunis Amelie qui pro tempore fuerit debeat retinere de salario dicti potestatis in hac forma et forma (annullato con punteggiatura sottostante) semper consensus et licentia Antianorum scribatur.

89 - Quod Notarij potestatis teneantur mictere

ad quaternum scripturas.  R.ca

STatuimus etiam quod Notarij potestatis teneantur et debeant mictere ad quaternum in actis omnes scripturas que agitarentur in Judicio Coram eis vinculo Juramenti et si aliqua scriptura propter defectum dicti Notarij vel alicuius ipsorum missa non (fuori margine) fuerit ad quaternum et aliquis ad cuius instantiam facta esset dicta scriptura vel causa sua in aliquo lederetur dicti Notarij teneantur tempore Sinticatus ipsorum reficere sibi dampna et interesse et pene Nomine Conmuni Amelie Centum sold. den. et teneantur ("a" scritta sopra) dictas scripturas mictere ad quaternum ea die vel sequenti post quam fuerit Coram Curia agitata ad dictam penam pro quolibet et vice qualibet et nichilominus mictere teneantur et dampna parti reficere si ob dictum defectum aliquod sentiret.

90 - Quod potestas et sui offitiales non ludant.  R.ca.

POtestas seu aliquis eius offitialis vel familiaris in Civitate Amelie seu in palactio non debeat ludere cum aliquo Cive vel Comitatensi Amelie ad aliquem ludum taxillorum vel alearum vel ad aliquem alium Ludum seu etiam interesse Cum aliquo alio undecumque existat salvo quod inter se tantum diebus feriatis ludere possint ad Cartas vel aleas et qui Contrafecerit solvat pro banno vice qualibet conmuni amelie vigintiquinque libr. den. eandem penam ludens Cum quicumque ipsorum.

91 - Quod Nullus tormentetur sine licentia dominorum Antianorum.  R.ca.

TOrmentare aliquam personam potestas seu offitiales et familiares seu aliquis ipsorum occasione alicuius malefitij vel occasione quacumque non possint nec debeant per se vel alium aliquo modo aliquod genus tormentorum inferre alicui sine expressa licentia Antianorum omnium vel maioris partis ipsorum et eorum liberali voluntate nisi fuerit persona male fame vel homicida vel proditor vel falzarius vel alius fabricator falze monete vel robator stratarum vel aliquis alius conmictens aliquod malefitium de nocte vel offenderet aliquem offitialem forensem Civitatis Amelie vel aliquem de suis familiaribus vel aliquem qui fecisset vel fieri fecisset seu diceret contra honorem seu statum Sancte Romane Ecclesie vel Conmunis Amelie et non posset Curare Curie vel dare fideiussionem qui possint torqueri sine licentia Antianorum precedentibus tantum legitimis Jnditijs et si contra fecerint solvat quilibet contrafanciens de suo salario ymmo potestas nomine pene conmuni Amelie Centrum libr. den. et confessio tormentati contra hoc Capitulum sit cassa et nulla et persona tormentata contra dictam formam possit petere pro tali Jniuria a predictis potestate et offitialibus et quolibet ipsorum contrafaciente ac ipse potestas pro se et quolibet contrafacientes (sic) de suo salario eidem persone dare et solvere debeat quinqueginta libr. et ad probationem talis Jniurie seu tormenti facti sufficiat publica fama per duos testes bone fame qualitercumque probantes  Et Sinticatores seu qui rationem fecerint offitij predictorum teneantur omnia predicta facere observari in quolibet capitulo et si fuerint negligentes puniantur in quinqueginta libris denariorum. 

92 - De Refutatione generali facienda per potestatem.  R.ca.

ITem statuimus quod potestas et quilibet offitialis post depositionem sui offitij ante quam licentietur et de Civitate discedat teneatur et debeat Sintico conmunis Amelie qui recipiat pro ipso conmuni et singulis personis refutationem facere de salario soluto ipsi potestati et generaliter de omni eo quod dicto conmuni vel spetialibus personis dicte Civitatis vel eius districtus petere et dicere posset quacumque occasione vel Causa usque in presentem promictens non molestare nec molestari facere in iudicio vel extra per modum querele vel alicuius petitionis vel reprehensaliarum dictum Conmune et spetiales personas nec aliquem ipsorum in persona vel rebus modo aliquo sive causa et spetialiter Juret Jn principio offitij eiusdem inviolabiliter observare omni exceptione remota et aliter ultima terzaria solvi non possit potestati vel alteri eius Nomine et si aliter fieret Camerarius de suo solvisse intelligatur.

93 - Quod mulieres vidue possint stare in domo 

mariti defuncti.  R.ca.

STatuimus quod mulieres que vidue remanserint in civitate vel Comitatu Amelie possint et valeant stare aliqua (annullato) et habitare in domo mariti defuncti cum dotibus suis sine aliqua contradictione donec vidua stare voluerit et casta et honesta visserit (sic) vel dotes predicte sibi restitute fuissent nisi per eius virum fuerit aliter provisum.

94 - Quod Catasta ("ta" scritto sopra) Conmunis non possint

extrahy de Camera Conmunis.  Rubrica.

AD hoc ut catasta conmunis serventur inlesa et in eis fraus aliqua conmicti non possit Statuimus et presenti lege firmamus quod in Camera Conmunis sit et esse debeat quodam suppedanium in quo suppedanio reponantur ipsa catasta et nullus possit ipsa catasta extragere sine presentia et voluntate notariorum deputatorum vel deputandorum super ipsis catastais (la terza "a" cancellata) vel alterius ipsorum ad penam .xxv. libr.  Et dicti Notarij teneantur et debeant ipsa catasta ostendere volentibus ipsa videre et ponere et elevare terras et possessiones de una libra ad aliam ad petitionem partium vel alicuius ex partibus   Et quod nullus ex dictis Notarijs vel quevis alia persona possit nec debeat dicta catasta vel aliquod ipsorum extragere vel extragi facere de dicta Camera Conmunis sine licentia dominorum Antianorum ad dictam penam quam penam a contrafacientibus auferatur de facto per potestatem Conmunis Amelie.

95 - De Massaritijs Conmunis Conservandis.  Rubrica.

QUia massaritie et res defectu offitialium Conmunis perduntur et devastantur et si offitiales deputarentur ad custodiam dictarum Conmune non dampnificaretur sed potius res ipse conservarentur  Jd Circo Statuimus et ordinamus quod per Antianos populi Civitatis Amelie eligatur unus vel duo boni viri et sufficientes homines qui sint massarij omnium librorum conmunis Amelie exceptis catastis et infernatis et libris existentibus in sacristia Sancte firmine et Cancellaria Conmunis predicti et teneantur et debeant facere inventarium de omnibus et singulis massaritijs et rebus Conmunis existentibus in palactio domini potestatis in palactio dominorum Antianorum et in domibus Notarij dampnorum datorum et Cancellarij et ipsas res inventas in dictis locis dictorum offitialium vel que fierent novo in principio eorum offitij et cuiuslibet (scritto fuori margine) alterius offitialis forensis assignare in scriptis ipsis offitialibus qui offitiales teneantur et debeant ipsas massaritias et res bene custodire et salvare et in fine eorum offitij reassignare dictas res et massaritias et si aliqua ipsarum tempore reassignationis non reperirentur vel perdita (sic) seu devastate essent quod talis offitialis cui assignate fuerint teneatur et debeat emendare  Et Camerarius Conmunis teneatur et debeat retinere de salario talis offitialis extimationem dictarum rerum perditarum vel deguastatarum ad petitionem dictorum massariorum et secundum extimationem per ipsos Massarios fiendam  Et quod eorum offitium duret tantum per unum Annum et tempore eorum offitij non teneantur facere custodiam nec ire ad Consilia si noluerint et habeant pro eorum salario ultra dictam provisionem .x. sold. pro quolibet mense et pro quolibet eorum  Et etiam teneantur dicti Massarij Simile Jnventarium ponere in Ecclesia Sancti Augustini ad penam .x. libr. den. et secundum ipsum reddere rationem massarijs futuris qui deputati essent ad dictum offitium  Volumus tamen quod quando dicta electio de dictis hominibus non fieret ad hoc ut Conmune dampnum aliquod non patiatur Cancellarius conmunis qui pro tempore fuerit dictum offitium faciat et facere teneatur pro ut alias extitit deliberatum et reformatum.

96 - De Catenis Claudendis.  R.ca

QUia in quibuscumque negotijs nichil videtur actum si aliquid restat agendum et in Civitate Amelie fuerit deliberatum quod Catene fierent et strate conmunis incatenarentur et sint perfecte Jd Circo videntes quod interdum opus sit (cancellato) est ipsas claudere Statuimus et firmamus quod dicte Catene Civitatis Amelie tempore quo dominis Antianis populi videbitur et placebit claudantur et claudi possint de sero per illas personas que per dominum potestatem seu dominos Antianos deputabuntur  Et dicti sic deputati ad claudendum ipsas Catenas teneantur et debeant claudere et aperire horis debitis ad penam decem sold. pro quolibet et qualibet vice eis de facto auferendorum et non teneantur facere custodiam. 

97 - De fraude adhibita Jn gabellis.  Rubrica.

QUia experientia manifesta cognovimus quod pro possessionibus et bonis situatis in comitatu et districtu Amelie iuxta et prope confines ipsius districtus vicini et maxime porchianenses et fociani in solutionibus gabellarum frumenti et musti cotidianas fraudes adhibuerunt et cotidie adhibent non solvendo ipsas gabellas Et quod in hijs precepta offitialium Ecclesie fuerunt sepissime vilipensa et hoc redundat et redundare cognoscitur ad dandum dispendium et Jacturam dicte Civitatis consideratis eorum oneribus que maxime per Ecclesiam imponuntur Yd Circho volentes predictis possetenus (per "in posterum") oviare Statuimus et ordinamus quod dominus potestas Civitatis Amelie qui pro tempore fuerit super predictis ne fiant sollicitam Curam gerat et gerere debeat annuatim per se et familiam suam ipsam mictendo temporibus habilibus prope ipsos confines pro inveniendis capiendis et deducendis fraudatoribus supradictis et qui de ipso districtu et extra eum trageret vel portaret per se vel cum bestijs blada seu frumenta tempore quo recolliguntur seu etiam musta quos sic inventos dicta familia et offitiales dicti potestatis et alie persone etiam Cives quos secum duceret dicti offitiales de mandato dicti potestatis et conscientia Antianorum populi dicte Civitatis possint et valeant dictos sic inventos et eorum bestias in actu dicte dicte (ripetuto) extractionis prope ipsos confines capere et in fortiam dicti conmunis deducere et presentare una Cum salmis quas deferrent  Et quod ipse potestas Jnsuper contra predictos sic fraudantes possit et valeat teneatur et debeat et quoscumque alios dictas gabellas non soventes in eis fraudem conmictentes procedere et inquirere cum denumptiatione et sine semel de mense Augusti et semel de mense Novembris ad minus quolibet anno super quibus Jnquisitis et quolibet predictorum teneatur et debeat pro veritate reperienda examinare quatuor homines de quolibet castro civitatis amelie ad minus et viginti cives dicte civitatis et maxime habentes possessiones prope dictos confines et quos reperiverit culpabiles super predictis condempnare et punire in decem libris denariorum pro qualibet salma frumenti vel musti defraudata et abinde supra vel infra pro rata et in perditione salmarum et bestiarum si reperirentur in ipso actu extragendi et exportandi extra dictum districtum  Et intelligatur quilibet extragere de districtu Amelie quicumque fuerit inventus ire vel deferre versus Confines et terras circumstantes vicinas dicto districtu videlicet versus foce per medium miliare et etiam versus porchianum et versus confines aliarum terrarum propinquarum etiam per medium meliare (sic)  Et quod quilibet Jnventor et presentator dictorum fraudantium bestiarum et salmarum sic Jnventarum contra presentem prohibitionem etiam si sit de familia et offitialibus supradictis autoritate presentis statuti lucretur et lucrari debeat quartam partem omnium que ratione dicte inventionis et presentationis venirent in conmuni aliquo in contrarium loquente non obstante  Et quod quilibet possit denumptiare et accusare dictos contrafacientes in predictis et super eis cuius nomen si voluerit teneri debeat in secretum et pro tali denumptia et accusa habeat et lucretur etiam quartam partem totius eius quod occasione sue accuse vel denumptie venerit in conmuni   Et si dictus potestas super predictis fuerit negligens vel remissus non inquirendo et procedendo ut supra dictum est puniatur in quinqueginta libris de suo salario retinendis per Camerarium conmunis Amelie de eius ultima terzaria pro interesse dicti Conmunis Amelie tempore Sinticatus. 

98 - Quod Nullus hedificet Jn vijs publicis sine Licentia.  R.ca.

IN vijs publicis Civitatis predicte nullus edificet seu ponat aliquod edifitium et qui contrafecerit solvat pro banno decem libras denariorum et ipsum edificium et rem in pristinum statum reducendo et nullus eetiam (sic) possit edificare (spazio in bianco) iuxta ipsas vias seu plateas  et rem conmunis sine licentia potestatis et sine presentia Sintici conmunis fundamentum quod de novo faceret ponere et qui contrafecerit puniatur in viginti libris denariorum et Nichilominus quod posuerit in fundamento noviter debeat elevare  Et si inde accusatus non fuerit volumus habere locum quod per Jnquisitionem procedi non possit  Et potestas teneatur predicta executioni mandare infra primos duos menses sui regiminis et teneatur videre omnes vias et plateas Civitatis ad petitionem cuiuscumque petentis et si viderit aliquem contrafacientem eum puniat secundum dictam formam Quicumque vero superhapprehenderit sive superhapprehensum tenet a triginta annis citra de vijs publicis vel vicinalibus vel possessionibus conmunis debeat superhapprehensum restituere ad penam viginti libr. pro vijs publicis et possessionibus Conmunis pro vicinalibus autem ad penam quatraginta sold. conmuni predicto solvendorum  Qui vero de bonis et rebus conmunis Amelie mobilibus habet vel abstulit vel subtrassit ipsa seu ipsam restituat conmuni saltim infra terminum in banno assignandum ex parte potestatis et qui contrafecerit si res penes eum inventa valuerit a decem libr. supra solvat detentor Centum libr. pro banno conmuni Amelie si autem valuerit decem libr. et ab inde infra usque ad centum soldis solvat detentor pro banno viginti libras si autem valuerit centum sold. usque ad quatraginta soldos solvat viginti soldos et abinde Jnfra solvat pro pena decem soldos denariorum et potestas et sui offitiales in principio sui regiminis teneantur omnia hec per Civitatem facere publice bandiri mandando ea Conmuni restitui infra terminum supradictum  Et qui ad dictum terminum restituerit ad penam aliquam non teneatur et elapso dicto termino teneatur potestas sollempniter inquirere de omnibus supradictis et inquisitum punire et restitui facere vinculo Juramenti et etiam ad petitionem cuiuscumque Et quilibet tales detentores et occupatores possit denumptiare et accusare et teneatur in credentia et si potestas fuerit negliens (sic) in predictis solvat Conmuni pro pena centum libras den.  appodiare autem muro conmunis vel edificium aliquod vel appodiatum tenere nemo possit sub dicta pena et edificium cesset.

99 - De modo Colligendi dativas.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod quicumque colligerit aliquam dativam seu gabellam in civitate amelie vel eius Comitatu debeat ipsam seu ipsas colligere et legaliter ab omnibus eam solvere volentibus et si dicti tales solventes voluerint apodissam de dicta solutione quod dictus talis colligens teneatur et debeat manu propria scribere apodissam in Carta pecudina vel alibi prout sibi petitum fuerit cum millesimo mense Jndictione et die et quantitate soluta receptis primo a dicto petente sex den. pro suo labore pro qualibet apodissa ad penam Centum sold. si predicta facere recusaverit.

100 - De Remensuratione terrarum.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod terre et possessiones Civitatis et Comitatu (sic) amelie intus et extra mensurentur et mensurari debeant de novo ac etiam extimari et nova libra fiat per Mensuratores et extimatores eliendos per dominos Antianos populi infra octo menses post publicationem presentium statutorum et de predictis nova Catasta fiant et scribantur primo in Cartis bambacinis secundo in cartis pecudinis expensis Conmunis Amelie  Et quod domini Antiani qui erunt de mense Junij et Julij proxime futuro primo mense eorum offitij teneantur et debeant eligere et nominare Mensuratores forenses qui mensurare debeant possessiones et terras predictas et etiam Notarios qui scribere debeant et pro eis mictere quod veniant ad predicta facienda et Jncipiendum de mense Julij cum salario deliberando in consilio generali Et etiam eligantur per Antianos dicti extimatores Cives ad extimandum terras et possessiones predictas et sint dicti extimatores etatis ad minus quatraginta annorum cum salario in supradicto consilio ordinando Alias vero personas pro assignatione terrarum et possessionum et alijs necessarijs eligere debeant domini Antiani predicti pro ut eis videbitur et placebit. 

101 - De pignoribus Conmunis vendendis.  R.ca

STatuimus quod in principio cuiuslibet Antianatus infra quindecim dies ipsi domini Antiani teneantur et debeant reinvenire et reinveniri facere omnia pignora Conmunis Amelie accepta cuicumque persone et pro quibuscumque de causis et ipsa pignora post modum infra octo dies vendi facere in platea Conmunis  Et plus offerenti dentur factis primo infra dictos quindecim dies tribus bandimentis quod quicumque habet aliquod pignus in Conmuni debeat ipsum recolligere  Et quicumque fuerit tempore retrohacto massarius Conmunis et habet aliqua pignora dicti conmunis teneatur eisdem dominis Antianis infra terminum dictorum bandimentorum assignare et restituere ad penam vigitiquinque libr. pro quolibet contrafaciente et Cancellarius dicti Conmunis sit presens una Cum Camerario quando dicta pignora vendentur et prectium eorumdem scribere debeat in libro introhituum Camerarij et scribere debeat nomen ementis pignus et cuius fuit et quantitatem solutam.

102 - De pena intrantium violenter per portam Cum armis vel sine 

 contra voluntatem Cudstodis (prima "d" canc.).  Rubrica.

STatuimus etiam quod nulla persona forensis cuiuscumque status et conditionis existat audeat vel presummat intrare per aliquam portam dicte Civitatis violenter cum armis vel sine contra voluntatem custodum portarum exceptis offitialibus et stipendiarijs Sancte matris Ecclesie ad penam Mille libr. den. quam penam si non solverit infra decem dies a die late Sententie contra eum unus pes amputetur eidem et cuilibet liceat ipsum Capere et ducere in fortiam conmunis sine pena aliqua et hoc Capitulum bandiatur in principio offitij cuiuslibet potestatis.

103 - De pena coligentium Gabellas in districtu amelie

sine licentia vel auctoritate.  R.ca.

ORdinamus Jnsuper quod nulla persona audeat vel presummat in territorio et districtu Amelie colligere vel exigere aliquod pedagium viagium seu gabellam aliquam vel transeuntes cum salmis vel mercantijs seu bestijs quoquo modo impedire preter habentes autoritatem seu licentiam ab Antianis populi seu a Comunitate Amelie vel ab eius offitialibus  Si quis autem contrafecerit vel actentaverit seu auxilium consilium vel favorem prestiterit vel contra predicta fieri mandaverit habeatur proinde ac si stratas rupisset in ipsisque stratis  derobaverit et pena Centum flor. auri condampnetur. 

104 - De Nuptijs faciendis . Et vestibus portandis.  R.ca.

VOlentes sequi formam reformationis  super infrascriptis capitulis alias facte et circha utilitatem publicam providere ipsa primo quidem reformatione moderata et correcta xpi nomine invocato Statuimus et ordinamus quod nulla mulier oriunda Civitatis Comitatus et districtus Amelie cuiuscumque gradus vel conditionis existat preter infrascriptas nec ulla alia mulier tam nupta quam nubenda alicui civi vel forensi in dicta Civitate Comitatu et districtu Amelie possit ferre aliquam vestem seu clamidem que sit coloris scarlacti vel rosati grane neque velluti neque alterius generis sirici seu sete ad penam centum librarum exceptis mulieribus doctorum ac Militum et omnibus alijs personis forensibus que non sint nupte Civibus Conmunita (sic) Comitatensibus et districtualibus Civitatis predicte quibus liceat ferre indumenta pro earum libitu voluntatis impune  Jtem quod nulla mulier tam civis quam Comitatina ac districtualis prefate civitatis Amelie possit nec debeat nec sibi licitum sit ferre aliquod vestimentum quod excedat mensuram undecim bracchiorum ad mensuram dicte civitatis volumus tamen in vestibus quas licet dictis mulieribus portare non possit ferre aliquid racamen seu racamatum neque argentum neque aurum aliquod preter uncinellos vel maspillos seu buctones argenteos qui non excedant pondus quarte partis unius uncie salvis mulieribus iam dictis ad penam quinqueginta libr.  Jtem quod dicte Mulieres nec aliqua earum salvis predictis possit portare aliquod ornamentum capitis munitum perlis nequem comptum aliquo ornamento quod excedat valorem et extimationem trium flor. ad rationem quinqueginta bon. pro quolibet floreno nostris currentis monete ad penam decem libr. den.  Jtem quod prefate mulieres exceptis predictis non possint ferre aliquem balteum vel zonam corrigiam seu fiectam argenteam que excedat pondus sex unciarum conputata fiecta in dicto pondere sub decem librarum pena  Jtem quod mulieres predicte non possint ferre maspillos seu buctones argenteos nisi in manechettis tantum qui non excedant pondus unius uncie cum dimidia ac etiam non possint ferre Anulos qui excedant valorem et summam sex flor. auri inter omnes quos portare contigerit una simul ad penam decem libr.  Jtem ad refrenandum onerosos et insupportabiles sumptus qui ultra modum sepe numero profundebantur et fiebant in nuptijs seu convivijs nuptiarum Civium comitatensium et districtualium civitatis Amelie Jn quibus prerique (sic) etiam ultra facultates suas conabantur procedere Ordinamus quod quando contingat (sopra la "a" risulta scritta una "i") nuptias celebrari  per aliquos Cives comitatenses et districtuales Amelie Hij qui dictas nuptias de cetero celebrabunt non possint nec debeant quoquo modo ducere et retinere ad dictas nuptias ultra numerum sex hominum et totidem mulierum conviviarum ultra consanguineos et affines usque in tertium gradum conputandos tam de affinibus et consanguineis mariti quam ipsius sponse non conputando in hoc numero servitores et Coquinatores tam maschulos quam feminas quos ducere et retinere possint ad eorum velle conputando dictos consanguineos secundum Jus canonicum expresse decernentes quod nullus conviva neque alius qui accederet ad dictas nuptias possit donare seu tradere aliquod ensenium seu donum illis celebrantibus dictas nuptias neque alteri pro eis que omnia etiam observari volumus quand (sic) mulier vel sponsa reintromictitur in sanctum et quod nullum donum seu bursia Cum denarijs vel sine neque cum aromatibus fieri possit per Matrem vel aliquam aliam personam inter sponsum et sponsam quando reintromictitur ad sanctum pro ut alias consuetum extitit ad penam vigintiquinque libr. den.  Jtem addentes quod nullus Socer neque Socrus aliqua Civitatis comitatus et districtus Amelie teneatur nec abstringi possit alicuius usitate consuetudinis in dicta Civitate comitatu et districtu Amelie vigentis reducere sponsum neque sponsam ad eorum propriam domum neque pro illis expensas aliquas facere plus quam ipsis placuerit tam ante quam post celebratas nuptias predictorum  Jtem statuimus et decernimus declarantes quod in die sponsalitij vel eo die quo narratur sponsa eius sponsus non possit nec debeat aliquod convivium facere sed post ipsum sponsalitium factum vel narrationem sponsus possit sotios et quos voluerit ducere solum ad bibendum ad tabernam prout actenus in dicta Civitate consuetum extitit ad penam convivanti .xxv. libr.  Addentes ad tollendum omnem abusionem quod si quis percuteret in huiusmodi celebrandis sponsalitijs sponsum pugno vel alapa vel alia percussione pena dupli puniri debeat ac si in platea vel in presentia potestatis dicte civitatis id conmicteret et perpetraret qui potestas ut predicta firmius servari possint in futurum teneatur et debeat in huiusmodi sponsalitijs mictere unum ex offitialibus suis ad videndum ne sponsus aliquis percuti valeat vel percutiatur ab aliquo seu aliquibus hominum circumstantibus (sic) ibidem  Ytem volumus et mandamus quod post diem nuptiarum per octo dies tunc proxime sequturos tam sponsus quam retromictens sponsam ad sanctum nullum aliud convivium facere vel continuare possint ipsi vel aliquis ipsorum in Civitate Comitatu ei districtu Amelie excepto die quo sponsus faceret nuptias et die quo dicta sponsa reintraret ad Sanctum que assotiari possit a sex hominibus tantum usque ad Ecclesiam et a sex mulieribus post exinde ad domum die predicto de mane  Et similiter quando eadem sponsa reverteretur ad domum mariti die quo reintromissa fuerit ad sanctum de sero per sex homines et non per plures assotiari possit ad penam decem libr. exceptis duobus qui torcias ferrent   Et si quis non vocatus assotiaret eandem sponsam contra formam et ordinem predictum ille talis penam in Currat (sic) et non alter  Ytem quod nullus sponsus post contractum sponsalitium de sero possit ire ad domum sue sponse nisi primo sero cum duobus sotijs et non pluribus excepto puero seu altero qui torcias deferat ad penam decem libr. decernentes quod quando sponsa accedit ad domum mariti nec eo die quo reintromictitur ad Sanctum possit deferri vel portari crescia seu panis aliquis neque prohici possit granum seu aliud genus bladi pro ut iam fuerat consuetum et quod nullus sponsus solus neque sotiatus accedere possit neque debeat ad domum sue sponse de sero ante diem quo sponsa duci debet nuptui ad dictam penam.  Jtem volumus et mandamus quod nulla mancia de cetero detur neque dari possit alicui sponso nisi per patrem fratrem tutorem vel curatorem vel alium in propria domo existentem et ipsi sponse pertinentem  Et quod (agg. sopra) quando dicta sponsa ducitur ad domum sui mariti nulla alia congregatio fieri possit nec sequenti die post celebratas nuptias ullum cortegium seu visitatio fieri possit per mulieres ad domum Mariti ipsius sponse sub pena et ad penam in quolibet dictorum trium casuum vigintiquinque libr. den.  Ytem decernimus et mandamus quod in convivio nuptiarum tam Mariti quam etiam sponse quando reintromictitur ad sanctum de mane non possit dari nisi una maneries ciborum lissorum seu assatorum ad penam .xl. librarum den. sine diminutione exceptis insalatitijs seu solzis et subtestis  tam de mane quam de sero predictis et predicta dicimus et intelligi volumus quo ad tabulas primas et non quo ad alias tabulas servitorum in quibus dari posse volumus ad voluntatem convivatium de assato et lisso simul sine pena. Jtem Reformamus quod cofani sponsarum qui feruntur in domo Mariti non possint excedere valorem sex ducatorum auri  Et quod mobile dandum illis non excedat illis (annullato da punteggiatura sottostante) quantitatem decem ducatorum auri ad penam quinqueginta libr. den. sine aliqua diminutione de cuius extimatione stetur et stari debeat Juramento dictum mobilem tradentis si per offitiales fieret requisitio aliqua.  Ytem quod quotienscumque Mulier parit nullum alium donum seu ensenium sibi dati tradi et donari possit per patrem Matrem vel alium sibi pertinentem ultra quatuor paria Capponum seu pullorum tollentes omnia alia usitata dona que dabantur in partu dictarum mulierum pro ut sint mobile coltrarelle cunabule et alie consuete res nec etiam in dicto partu fiant dona per alias personas de denarijs vel onis (per "ovis"?) seu alijs rebus ad penam vigintiquinque librarum sine aliqua diminutione in quolibet dictorum casuum  Ytem ulterius statuimus quod in prima vice qua sponsus ducatur ad domum sponse per ipsum sponsum nullum donum fieri vel donari possit eidem sponse et e converso dicta sponsa donare non possit suo sponso quando stat in domo sui patris  Et quod ante quam dicta sponsa tradatur nuptum (sic) nullum donum micti seu dari possit sibi nec in planellis neque caleis seu alijs ornamentis sub pena libr. quindecim sine diminutione aliqua.  Jtem statuimus et ut predicta et infrascripta melius observari valeant Ordinamus et ne ignorantia allegari possit quod pater frater consanguineus vel affinis illius quem nuptias celebrare contingerit vel ipse met teneatur et debeat dicere et notificare potestati dicte civitatis Amelie nuptias quas celebrare intendit per unum diem adminus ante dictas nuptias ad penam decem librarum  Qui potestas teneatur et debeat quando fiunt dicte Nuptie destinare offitialem suum ad Jnquirendum et Jnvestigandum omnes et singulos qui contra predicta ordinamenta vel aliquod Jnfrascriptorum quicquam actentare presummerent et repertos culpabiles punire suprascriptis et infrascriptis penis ad penam centum libr. dicto potestati de suo salario auferendarum vice qualibet qua contrafecerit in predictis vel aliquo predictoruim. Jtem ordinamus ad tollendum omnem malem (sic) consuetudinem quod post quam sponsa iverit ad domum mariti non possit destinare quartum carnium ad domum patris Matris vel ipsi sponse ad penam decem librarum den.  Jtem Statuimus quod in publico ut consuetum extitit in preteritum stipulari neque constitui possint alique dotes alicuius mulieris set alibi in loco honesto eadem dotes stipulari debeant ut omnis mali exempli materia deponatur ad penam centum libr. den.  Et predicta omnia et singula constituimus observanda tam pro presenti quam pro futuro sub penis superius declaratis quarum penarum predictarum medietas sit conmunis Amelie quarta pars sit accusatoris et quilibet possit accusare et et (ripetuto) eius nomen sit secretum omnibus preter quam dominis Antianis quibus Notificari debeat et reliqua quarta pars sit potestatis executionem facientis. Declantes (sic) quod dicta ordinamenta et decreta non vendicent sibi locum in militibus et doctoribus et in eorum Mulieribus qui et que a predictis et quolibet predictorum sint penitus exclusi et excluse.

105 - De Coaclis que non debeant Respondere 

in stratis publicis.  R.ca.

VOlumus Jnsuper statuentes quod cohacle alique non respondeant nec aliquis ipsas respondere faciat ita quod exitum vel meatum habere possint seu faciant in stratis publicis maxime in strata reali a porta pusciolini usque ad domum Ser petri Stefani et palatium conmunis  Et si quis ipsas haberet ipsas muret et actet ita et taliter quod nil turpe exeat inde ad penam decem libr. denariorum sine aliqua diminutione auferendam de facto vice qualibet Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

Jncipit Liber Sextus de electionibus Civium.

Et primo

1 - De exceptuatis ab offitio Conmunis.  Rubrica.

MINORES DECEMocto annorum et etiam non allibrati in catastis et qui non solvunt dativas conmuni amelie vel qui non sunt subiecti curie potestatis Amelie non possint esse seu eligi in aliquo offitio et electio de eis facta non valeat et etiam si contra fieret elector ac acceptans solvant pro quolibet quatraginta soldos conmuni pro banno Et nemo qui haberet potestatem eliendi aliquem debeat eligere patrem filium fratrem carnalem filium fratris vel sororis vel nepotem ipsius electoris nec possit eligere ad dictum offitium exercendum aliquem de electoribus electis ad eligendum dictum offitialem nec se ipsum ad dictam penam  Et qui habet unum offitium in conmuni uno et eodem tempore non possit habere aliud exceptis consiliarijs qui habere possint unum aliud offitium et qui contra fecerit eligendo vel acceptando electio non valeat et puniatur in viginti soldis denariorum  Et (omesso "hoc" con spazio in bianco) Capitulum in singulis electionibus legatur per Cancellarium Conmunis et si contra fecerit pro qualibet vice pene nomine decem librarum solvere teneatur.

2 - Quod quilibet possit agere contra potestatem 

tempore sindicatus.  Rubrica.

NON TANTUM per hec intendentes derogare aliud statutum super simili materia superius condito (sic) ymo ipsum confirmando Statuimus quod de omni eo et pena quod est quam potestas vel aliquis eius offitialis vel familiaris incurreret dando vel accipiendo obmictendo et negligendo fraudem conmictendo vel quicquid faciendo contra formam statutorum et ordinamentorum Civitatis amelie contra eos et quemlibet ipsorum post depositionem eorum offitio possit quilibet agere et pro legitimo actore habeatur seu accusatore aut denunptiatore sive de facto proprio sive alieno ageretur et audiatur sine salario oblatione libelli ac sine strepitu et figura Juditij et causa determinetur ac si actor vel accusator seu denunptiator legitime intervenisset in causa non obstante aliquo statuto et Jure in contrarium loquentibus  Et teneatur potestas pro omnibus offitialibus suis penam solvere in qua fuerit condempnatus vel aliquis ex eis.

3 - De Consilio generali dicte Civitatis et modo eligendi

(Manca "R.ca")

INherentes dispositionei (la "e" cancellata) et ordinationi Rectorum patrimonij Volumus et firmamus quod in Civitate predicta pro ordinandis et gerendis negotijs Conmunis dicte Civitatis et Casibus occurrendis in Civitate predicta sit et esse debeat una Cum consilio spetiali Consilium generale dicte Civitatis et ipsum consilium sit et esse debeat creari et nominari et esse de triginta bonis hominibus ipsius Civitatis eliendis et deputandis per dominum potestatem dominos antianos populi ac Reformatores positos seu ponendos ad reformandum offitia et offitiales conmunis predicti sicut alias reformatum fuit quorum consiliariorum offitium duret et durare debeat sex menses tantum.

4 - De Electione Sindici ad prosequendum appellationes.  

R.ca 

AD prosequendum appellationem contra quemlibet appellantem in Malefitijs fiat Sinticus ad petitionem Jniuriam passi Et appellationem ipsam prosequi teneatur  Si autem aliquis condampnatus appellans et postea venerit et supplicet quod admictatur pariturus mandatis potestatis et conmunis Amelie et solvere voluerit medietatem residuj a.............................

(Il manoscritto manca di alcuni fogli e riprende con la parte terminale della rubrica 14)

(14 - De salario et officio bannitorum.  R.ca

..........................................Et dicti banditores qualibet die post vesperas debeant se presentare coram domino potestate et notario reformationum dicte Civitatis et dicere dictis offiti)alibus si per ipsos in servitium dicti conmunis est aliquid faciendum ad penam duorum soldorum pro quolibet et qualibet vice qua contrafecerint  Et quod singulis consilijs debeant interesse ad primam pulzationem Campane calciati cum caleis et alluptos ad supradictam penam de facto per ipsum potestatem et quemlibet offitialem conmunis a quolibet contrafaciente auferendam  Addentes quod dicti Tubatores pro futuro tempore non graventur nec gravari possint pro aliquibus oneribus personalibus in civitate et Comitatu predictis imponendis durante eorum offitio.

15 - Quod Consules Mercatorum Et etiam Capita aliarum Artium

possint inponere penam.  R.ca.

ITem Statuimus quod Consules seu Rectores cuiuslibet Artis possint inter se Artifices inponere penam et etiam a contrafacientibus accipere quinque sold. et si petierint Curie Castaldum pro executione facienda quod Curia teneatur eis dare.

16 - Quod Ecclesie Civitatis Amelie et sancti pauli defendantur.

R.ca

Ecclesie omnes Civitatis et Comitatus Amelie et maxime Ecclesia Sancti pauli prope Lugnanum mensalis Episcopatus Amelie defendantur Contra omnes personas et si quis Contrarium Arrengaverit solvat pro banno decem libras  Et si potestas fuerit Negliens solvat de suo salario quinqueginta libr. den.

17 - De non alienando aliqua bona inmobilia alicui forensi. R.ca

STatuimus et firmamus pro utilitate et pacifico statu Civitatis Amelie quod nullus de dicta Civitate vel eius districtu Audeat vel presummat per se vel alium aliquo colore quesito Alienare vel obligare vel pignorare vel malum transferre ("s" agg. sopra) quocumque alienationis titulo quo ad proprietatem vel ususfructum vel locare in emphiteosim vel ad modicum tempus concedere alicui aliqua bona inmobilia vel Jura vel possessiones que vel quas haberet vel possideret in Civitate Amelie vel eius districtu alicui vel in aliquem forensem non oriundum Civitatis Amelie vel qui non esset legitime constitutus Civis in Civitate predicta  Et si quis contractus fieret in futurum contra dictam formam ipse contractus sit nullus ipso iure Et si quis contrafecerit alienando dicta bona vel Jura condampnetur et condampnari debeat per potestatem Civitatis Amelie pro qualibet ("t" scritta sopra) vice in ducentis libris denariorum absque alia diminutione. 

18 - De affrancatis lacuscelli redducendis ad Castrum 

sancti fucetuli.  Rubrica.

ITem quod potestas teneatur vinculo Juramenti redducere et redduci facere omnes personas de Castro sancti focetuli ad ipsum Castrum et ibi habitare et stare sicut olim steterunt et si quis ipsorum non obediverit et non steterit ibidem solvat pro banno conmuni Amelie Centum soldos et super hos Curia possit procedere suo offitio.

19 - De non defraudando Jurisdictiones.  R.ca

QUoniam multi excogoitatis (seconda "o" annullata) fraudibus Jurisdictiones conmunis Amelie defraudare conantur et penes alios indebite transferuntur in preiudicium dicti conmunis  Ad hoc ut dicta malitia penitus exurperetur (per "extirperetur"). Statuimus quod nullus Comitatinus dicte Civitatis audeat vel presummat aliquo quesito colore directe vel per oblicum facere se vassallum vel perpetuo subiecta persona alicuius domini vel baronis vel alterius cuiuscumque persone sub pena et ad penam confiscationis omnium et singulorum bonorum contra predicta facientes applicanda dicto conmuni et Nichilominus pena capitis puniatur Et quilibet Rectore Civitatis predicte teneatur primo mense sui regiminis de predictis contra predicta facientibus Jnquisitionem facere et repertos culpabiles penis supradictis punire et predicta locum habeant in preteritis presentibus et futuris.

20 - De Reducendo affrancatos de Canali ad unum locum.

R.ca.

ITem Statuimus quod potestas et Antiani qui sunt et pro tempore erunt teneantur et debeant vinculo Juramenti ad penam decem libr. ipsi potestati et .xl. sold. cuilibet Antiano omnes et singulos affrancatos Castri Canalis redducere et reduci facere ad locum quem dicti Antiani duxerint eliendum et eos defendere contra quemlibet dominum qui eorum libertati vellet contradicere  Jtem quod dominus potestas et d.ni Antianti  (sic) teneantur sub dicta pena recuperare et manutenere omnem Jurisdictionem quam habet conmune Amelie in Castro Canalis et hominibus dicti Castri et in Castro fractuzole et podij et in hominibus dictorum Castrorum et contra contradictores procedere ad depopulationem arborum et ad aliam penam eorum arbitrio auferendam cuiuscumque conditionis et dignitatis existant dicti contradictores et Rebelles Et si aliquis de affrancatis dictorum locorum fuerit factus vassallus quod reducatur in pristinam libertatem et talis qui vassallus factus fuerit conpellatur et cogatur facere omnia et singula que facere tenebatur conmuni predicto ad dictam penam. 

21 - De Manutentione Affrancatorum Lacuscelli

redducendorum ad sanctum fucetolum.  R.ca.

Affrancatos Lacuscelli et habitantes Castri Sanctifucetuli et affrancatos de Canali et in Castro podij proprijs conmunis et homines Castri Maclis et de Castellis et fractucciola et omnes alios hmines districtuales et subiectos Curie Civitatis Amelie potestas et eius offitiales et Conmune Amelie teneantur manutenere in franchitiam Juxta posse.

22 - Quod Casalena Castri Macchis vendantur Conmuni 

Amelie.  R.ca.

STatuimus quod omnes homines qui habent Casalena in Castro Maclis teneantur vendere conmuni Amelie pro Justo prectio et dictum Conmune vendat Conmuni (sic) Maclis pro dicto prectio et si non concordarent homines qui habent ponantur duo homines unus pro parte eorum et alius pro parte Conmunis Et quod per eos factum fuerit sit ratum et firmum Et predicta teneantur facere omnes dicta Casalena habentes infra mense post quam fuerint requisiti ad penam quinqueginta libr. 

23 - De venditione facienda de terris necessarijs pro

corcinis (?).  R.ca

AD hoc ut Castra Civitatis Amelie manuteneantur Statuimus quod quicumque Civis vel districtualis Amelie habet aliquam possessionem prope aliquod Castrum factum et fiendum dicti Conmunis utilem et necessarium dicto Castro teneatur et debeat Sintico dicti Castri vendere dictam suam possessionem pro prectio conpetenti secundum extimationem fiendam per duos bonos viros eliendos unum pro parte domini rei et alium pro parte Sintici dicti Castri Et si dicti duo sic electi non essent in concordia quod eligatur quidam tertius per Consilium spetiale ad briscialos Cuius extimationi stari debeat tam per venditorem quam per Sinticum et dictus talis dominus possit et debeat cogi ad petitionem Sintici supradicti per offitiales conmunis Amelie vel alterum ipsorum ad ponendum dictum extimatorem et facta extimatione facere debeat venditionem pro prectio declarato per predictos ad penam Centum librarum den. Cuius pene medietas sit conmunis Amelie et alia medietas dicti Sintici Et an sit necessaria et utilis dicta possessiao ("a" cancellata) dicto Castro remaneat in provisione duorum bonorum virorum eliendorum per Antianos populi Si vero aliquis vendiderit in preteritum vel in futurum vendet Conmuni Civitatis Amelie vel alicui ex ditis Castris aliquam suam possessionem et aliqua persona spetialis dicte Civitatis aut dictorum Castrorum vel conmune vel universitas molestavit molestat et molestabit in futurum per se vel alium solvat pro banno Conmuni Amelie pene nomine quinqueginta libr. et nichilominus cesset et cessare debeat a molestatione predicta Et si dicti offitiales vel alter ipsorum fuerint negligentes solvat (sic) pena quinqueginta libras de suo salario vice qualibet.

24 - De Rebampnitione exbampnitorum.  R.ca.

STatuimus et ordinamus quod nullus exbanditus et condempnatus de Civitate Amelie vel exbandiendus et condempnandus de Civitate predicta possit vel debeat rebandiri et ad (scritto aopra) Civitatem Amelie redduci aliquo quesito colore nisi solverit suam condempnationem Cammerario Conmunis Amelie vel nisi de ipso rebandimento fiendo et quod fieri possesset (sic) procederet  deliberatio consilij generalis dicte Civitatis Amelie obtenta per quatuor partes de quinque partibus consilij supradicti quo Casu possit et valeat rebandiri et de banno Cancellarij (per "cancellari") secundum deliberationem dicti conslij dum modo dictus talis sic rebandiendus et de cuius rebanditione tractaretur haberet pacem ab eo quem offendisset vel cuius causa exbanditus fuisset vel ab eius patre vel tutore vel curatore quando dictus offensus pupillus esset vel adultus et solverit quartam partem sue condempnationis que nullatenus remicti possit  Et aliter quis rebandiri non possit aliquo non obstante.

25 - De habendo Notitiam Statutorum Conmunis

per offitiales.  R.ca

AD hoc ut offitiales conmunis statutorum ad eos spectantium non possint ignorantiam allegare Statuimus quod omnes et singuli offitiales dicti conmunis teneantur et debeant vinculo Juramenti et ad penam vigintiquinque libr. infra primos octo dies eorum regiminis scribere et notare quo ad effectum omnia et singula capitula et statuta conmunis dicte Civitatis pro ut de cuiuscumque offitio loquntur (sic) et in quantum ad ipsorum offitium spectant in quodam quaterno quem quaternum et nomina dictorum statutorum debeant toto tempore eorum offitij penes se retinere Et ipsum debeant presentare et exibere Rectoribus Judicibus et notarijs dicte Civitatis ad ipsorum petitionem ad penam predictam a contrafacientibus vice qualibet auferendam.

26 - Quod molendinarij et valcarij paciscant cum potestate.

R.ca.

MOlendinarij et valcarij extra districtum Amelie si post quam fuerint requisiti non venerint seu promiserint ad paciscendum cum potestate et Antianis pro Conmuni secundum quod consilium ordinabit in qua conventione debeat esse unus pannarius Ameliensis potestas inhibitionem faciat per bannum quod Nullus vadat ad molendum seu valcandum donec veniant facturi cautionem de molendo seu valcando quibus post modum venientibus fiat pactum et cautio et conventio inter eos ad voluntatem Consilij.

27 - De Cogendo per potestatem Et Antianos partes

ad faciendum pacem.  R.ca

PAcem et concordiam et finem et refutationem perpetuam potestas ad petitionem cuiuscumque persone et offitiales potestatis et Antiani populi teneantur et debeant vinculo Juramenti fieri facere a quibuscumque personis de omnibus et singulis iniurijs et offensionibus secundum formam petitam que coram eo seu eis fuerit exibita seu verbo facta contra quas diceretur inimicitiam esse  Et hec teneantur fieri facere infra decem dies conputandos a die date vel facte petitionis predicte et hoc locum habeat in offensis et iniurijs factis et in faciendis  Et quicumque non obediverit potestati in predictis solvat dicto conmuni pene nomine quinqueginta libras den. et nichilominus ipsam pacem facere teneatur et cogatur et etiam secundum formam statutorum domini pape Et si potestas vel aliquis eius offitialis fuerit negliens in predictis solvat pro pena quinqueginta libras quas Camerarius conmunis retineat de suo salario si contrafactum fuerit per eum.

28 - De prohibita Refirmatione offitialium.  R.ca.

NE offitiales forenses in Civitate Amelie Civilitatem contrahant et amicitiam nimiam in eadem propter quam iustitiam (sic) retardatur plerumque Statuimus quod nullus offitialis forensis quocumque nomine censeatur possit vel debeat in aliquo offitio dicte civitatis refirmari vel de novo eligi aliquo quesito colore infra quinquennium a die finiti offitij numerandum et si fieret ipsa elepctio ("p" cancellata) et refirmatio sit ipso Jure nulla . Et si quis contra dictam formam aliquod offitium acceptaverit nullum a dicto conmuni salarium mereatur capitulo aliquo non obstante quod in contrarium loqueretur  Addentes quod hoc capitulum et eius prohibitio non intelligatur in cancellario conmunis super quo statutum de eius offitio et electione loquens vendicet sibi locum.

29 - De Salario Cuilibet suprestitis Civitatis Amelie.  R.ca.

SUprestantes alicuius operis conmunis Amelie debeant habere pro suo salario pro quolibet die quo steterint ad opus conmunis id quod per dominos Antianos fuerit declaratum et tempore eorum solutionis dicti suprestantes debeant vinculo Juramenti assignare omnes puntatos qui non interfuerunt ad dictum opus potestati et nisi iuraverint et assignaverint de eorum salario non solvatur eisdem. 

30 - De modo concedendi represalias Conquerenti.  R.ca.

SJ quis conquerens de aliquo forense vel universitate aliqua ratione vel causa propter quam petierit reprehensalias sibi concedi contra aliquem vel aliquam universitatem teneantur et debeant dictas reprehensalias et causas quare petit exprimere in quolibet consilio Civitatis predicte et sua Jura narrare et tunc dictus potestas teneatur et debeat ad penam vigintiquinque libr. expensis Conquerentis cum licteris conmunis sigillo conmunis predicti sigillatis requirere personam vel universitatem predictam ut satisfaciat conquerenti et transmictere eis non in publica forma et sine die et consule omnia Jura dicti conquerentis et si ille cui dicte lictere fuerint transmisse vel universitas supredicta (sic) satisfaceret dicto conquerenti infra unum mensem post transmissionem dictarum licterarum bene quidem alias dicto mense elapso debeat predicta in consilio generali per ordinem enarrare et ad petitionem conquerentis in quolibet consilio dicte Civitatis propositam fieri facere  Et quod deliberatum super predictis per dicta consilia pro maiori parte presentium cuiuscumque Consilij id debeat observari   Et si dictus conquerens de petitis per eum non haberet publicum Jnstrumentum seu instrumenta quod de petitis per eum et enarratis aliter fidem facere teneatur  Et si aliter reprehensalie concedentur ipsa concessio non valeat ipso Jure  Et Notarius qui contra predicta conficeret publicum instrumentum condampnetur in vigintiquinque libr. den.

31 - Quod qui non solverit datium non possit habere

offitium in conmuni.  R.ca.

DAtium sibi per conmune inpositum non solvens non possit habere aliquod offitium in Conmuni nec in curia potestatis audiatur in Juribus suis  Et hoc teneatur potestas vinculo Juramenti observare  Et quicumque renunptiaverit bonis nullum offitium habere possit a conmuni predicto  Et etiam predicta omnia locum habeant in condempnatis de falzitate furto vel disrobaria.  Addentes quod si quis intraverit offitium Antianatus et Cammerariatus et non solverit sua datia pena incurrat ipso facto decem libr. 

32 - Quod Vallis parlasij cum colle sit de Contrata Urbestoli.

R.ca.

VAllis parlasij cum colle sit de contrata urbestoli usque ad pemdem (la "m" centrale annullata con puntinatura)) montis labri  Et contrata sancti pangratij sit de contrata montis nigri ad factiones hominum et honores.

33 - Quod quilibet possit vendere vinum ad minutum 

Cum apodissa et mensuris sigillatis.  R.ca.

VJnum ad minutum cum mensuris cum mensuris (ripetizione cancellata) sigillatis sigillo conmunis quilibet vendere possit pro suo libito voluntatis sine pena et possit habere in taberna quascumque mensuras maiores peticto non sigillato (sic) et qui contra fecerit solvat conmuni pro pena viginti soldos et nullus possit crescere prectium vini postquam inceperit vendere vinum predictum et de hoc habeat apodissam a potestate cum prectio in qua dicatur quantum vinum vult vendere quam debeat ponere in vegete et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum solvat pro banno conmuni Amelie predicto quinque libr. den. Et quilibet possit contrafacientes denumptiare et accusare et stetur sacramento ipsius cum uno teste et habeat medietatem banni predicti et teneatur in Credentia.

34 - De venditione Macelli conmunis facienda

et de prectio ipsius.  R.ca.

MAcellum conmunis Amelie positum in platea sancte Marie vendatur et vendi debeat post quam ad manus conmunis pervenerit pro ipso conmuni Macellarijs Civitatis Amelie pro (scritto sopra) prectio sexaginta libr. den. pro quolibet Anno quas sexaginta libr. solvere teneantur Macellarij predicti Cammerario dicti Conmunis in festo pascatis resurrectionis domini et eisdem venditio dicti Macelli fiat per dominos Antianos et Sinticum conmunis et ad penam predictam emptionem cogantur macellarij consueti macellare carnes pro dicto prectio et hoc locum habeat quando non venderetur una Cum gabella carnium  Et quilibet macellarius negans velle vendere (annullato) emere puniatur in vigintiquinque libris den. et Nichilominus cogatur ad emendam  (sic) Addentes ad hoc ut dictum macellum non sit ita fetidum pro ut esse consuevit et est et ut sit efficiatur nitidum et purum ut melius conservetur Statuimus et ordinamus quod extra dictum macellum versus plagias quantum pretenditur (="protenditur") ipsum macellum ex parte exteriori pro occidendis animalibus et alijs necessarijs ad predicta expensis conmunis Amelie et de pecunia dicti conmunis fiat et fieri debeat sufficiens et actum quodam proferlum de lignamine et tabulis copertum Cum Cura et sollicitudine domini potestatis et Antianorum Civitatis Amelie qui pro tempore fuerint ad quod opus faciendum et perficiendum sint ex nunc duo suprestites eliendi per dominos Antianos.  Et si potestas et Antiani requisiti ad predicta fuerint negligentes puniatur in Centum libris denariorum dominus potestas et in vigintiquinque libr. quilibet Antianus.

35 - Quod quando est dubitatio de vocabulo alicuius rei

declaretur per quinque Convicinos.  R.ca.

AD declarationem in quo vocabulo sit res aliqua posita in cognito potestas ad petitionem cuiuscumque cogere debeat quinque viros a se eliendos de contrata quorum declarationi stetur et si potestas in predictis fuerit negliens solvat vice qualibet conmuni Amelie vigintiquinque libr. denariorum.

36 - Quod Cuilibet sit licitum in consilio ver arrenga protestari

potestati et alijs offitialibus Conmunis.  R.ca.

PRotestationem quamcumque contra potestatem Judicem vel Notarium vel eorum alterum in consilio vel arrenga possit quilibet facere de suo nomine vel conmunis nec ipsi potestas Judex vel notarius protestationi ostendendo se dicto vel facto nec Notarij prohibeant quod ipsam protestationem non scribant sed quilibet notarius ex ea rogatus eam scribere teneatur et qui contra fecerit solvat dicto conmuni pro banno decem libras pro qualibet vice in quolibet predictorum. 

37 - Quod potestas teneatur expellere malesanos de Civitate.  

R.ca.

AD sanitatem conservandam potestas et eius offitiales teneantur ad penam quinquaginta (sic) libr. de eorum salario Jnquirere subtiliter contra lebrosos et male sanos civitatis predicte infra primum mensem  sui regiminis Et si invenerint aliquem superhapprehensum de dicto morbo teneantur ei mandare vel eius consanguineis vel alijs personis ("so" scritto sopra) sibi coniuntis (sic) quod usque ad octo dies post factum preceptum debeant eum expellere extra civitatem ad remotas partes sine spe redeundi et qui dictis offitialibus non obediverit in predictis sit in pena quinquaginta libr. Et unicuique sit licitum tales infectos accusare et si de aliquo esset contentio remaneat in potestate consilij Et nullus lebrosus audeat stare nec stet in Civitate Amelie  Et hoc Capitulum potestas faciat servari ad penam viginti libr.  Et quod custodes portarum dicte Civitatis non permictant aliquem de predictis lebrosis intrare Civitatem predictam ad penam viginti sold. pro quolibet lebroso et qulibet custode dicte porte Et predicta notificent custodibus portarum et bandiantur quolibet mense. 

38 - Quod d.ni Antiani possint facere Consilia ubicumque 

voluerint in absentia potestatis.  R.ca

ANtiani populi possint facere consilia et reformationes et arrengam in palatio conmunis et populi et extra palactium et in absentia potestatis et instrumenta et Sinticatus cum consensu consilij et quod per ipsos factum fuerit valeat et teneat ac si presentialiter interesset potestas dummodo primo ipse potestas fuerit requisitus ut intersit ad consilium supradictum.

39 - Quod domini Antiani possint (cancellato) cum presentia

et auctoritate Consilij possint facere Sindicum.  R.ca.

COngregare omne Consilium et arrengam possint Antiani populi ubi eis placuerit et ipsi vel maior pars ipsorum cum voluntate et autoritate  cuiusque consilij adunantie vel arrenge et consilium vel adunantia vel arrenga huiusmodi cum autoritate et voluntate dictorum Antianorum possit facere et ordinare quemcumque Sindicum Rectorem procuratorem et nunptium spetialem eorum et dicti conmunis Amelie ad quecumque acta causas et negotia ut eis videbitur autoritate presentis capituli et quicquid impredictis (sic) et de predictis factum fuerit valeat et teneat pleno Jure.

40 - Quod domini Antiani populi teneantur decidere omne scretium

quod nasciaretur (sic) inter aliquos unde status Amelie

posset perturbari.  R.ca. 

SJ aliqua questio scretium sive lix ab (scr. sopra) aliquo vel inter aliquos orta o (cancellato) esset seu nasceretur in posterum inter aliquas personas unde posset status dicte civitatis aliquo modo turbari quod Antiani populi qui sint et pro tempore erunt possint debeant et teneantur ipsam questionem Litem et contraversiam (sic) summarie facere decidere et terminare et disbrigare pro ut eis melius videbitur et eorum diffinitioni partes inter quas questio scretium vel contraversia fuerit parere et stare debeant et quod per conmune predictum fiat ita quod ea que per dictos Antianos dicta fuerint super predictis perpetuo observentur.

41 - De non accipiendo pedagium ab illo qui esset de aliqua

terra in qua Amerini pedagium non solverent.  R.ca.

PEdagium non accipiatur alicui homini qui est de aliquo loco ubi non accipitur pedagium hominibus de Amelia et eius districtu.

42 - Quod potestas non faciat ligna in bonis alterius.  R.ca.

POtestas non possint (sic) fieri facere ligna in bonis alicuius de Amelia ad penam .xxv. libr.  Et si quis prestiterit opem vel bestiam pro dictis lignis puniatur in quinque libris nisi dicta ligna emisset et nisi de labore suo et mercede satisfaceret.

43 - De benefitijs mulierum quod admictantur in testes.  R.ca.

NOn obstante Jure Canonico vel civili ut inopia probationum malefitia non remaneant impunita Statuimus et Ordinamus quod quelibet mulier non male fame possit induci recipi et produci ac etiam examinari in testem in causis criminalibus et malefitiorum que examinatio dictarum mulierum et acta fienda cum eis in causis malefitiorum et etiam in Civilibus causis fiant et fieri debeant ubi presentia ipsarum mulierum esset necessaria in Claustro Ecclesie sancti Augustini de Amelia vel ante ipsam Ecclesiam et non alibi cum presentia duorum Civium dicte Civitatis et non alio modo  Addentes quod nulla mulier pro ipso testimonio ferendo vel pro debito pecuniario seu pro aliqua dativa solvenda possit micti in carceribus dicti conmunis et obmictens ydonee satisdare de non discedendo ante Ecclesiam predictam recludatur et recludi debeat in et apud aliquod monasterium dicte civitatis et ad beneplacitum potestatis ad penam quinqueginta libr. den. contrafacienti in aliquo predictorum.

44 - De non ferendo aliquam Sententiam absolutoriam

ultimo mense Regiminis potestatis.  R.ca.

REctores et potestas Civitatis Amelie vel aliqui alij offitiales dicte Civitatis non debeant in causis malefitiorum ferre aliquam Sententiam absolutoriam ultimo mense sui regiminis sive offitij et si ferret dictam Sententiam ipso Jure non teneat ipsa Sententia et sit nullius valoris et offitialis in predictis contrafaciens puniatur vice qualibet in vigintiquinque libr. den.  Addentes dicto Capitulo et Statuentes ac firmantes quod quilibet offitialis dicti Conmunis tam potestas quam quilibet alius offitialis qui Sententias ferret et ferre potest in Civitate predicta et qui erit pro tempore possit et valeat teneatur et debeat in causis criminalibus extraordinarijs et in dampnis datis Sententias Condempnatorias vel absolutorias per se vel suum Notarium in ipsius presentia legere ferre et recitare in Consilio generali dicte Civitatis de mandato dicti potestatis bandiendo et congregando etiam si in dicto consilio postquam fuerit banditum et more solito pulsatum ad illud non fuerit numerus consiliariorum presens dum modo sententie ipse ferrantur (sic) et ferri debeant presentibus dominis Antianis populi Civitatis predicte vel maiore parte ipsorum et sic late recitate et promulgate valeant et teneant sive fuerint presentes tunc illi qui condempnabuntur vel absolventur sive erunt absentes sive erunt citati sive non ad dictas Sententias audiendum dummodo tempore bandimenti dicti Consilij ex parte dicti potestatis ferre debentis ipsas sententias bandiatur per publicum preconem dicti Conmunis in Capite scalarum palactij dicte Civitatis quod omnes habentes aliquid facere in Curia malefitiorum extraordinariorum et dampnorum datorum intersint et interesse debeant ad audiendum dictas Sententias in dicto Consilio et dictum tale bandimentum scribatur in actis ipsius potestatis per eius Notarium Et sic factum et scriptum habeatur pro vera et legitima Citatione dictorum postea Condempnatorum vel absolutorum autoritate presentis statuti non obstante aliquo Jure quod in contrarium loqueretur. 

45 - Quod Nullus offitialis Conmunis Amelie durante suo offitio

possit se absentare.  R.ca.

NUllus offitialis Conmunis Amelie durante toto tempore sui offitij et etiam post depositionem sui offitij durante tempo quo debet stare ad Sindicandum possit se absentare extra Civitatem et districtum Amelie sine expressa licentia Consilij generalis dicte Civitatis et si aliquis ex dictis offitialibus Contrafecerit in predictis puniatur pro qualibet die qua steterit Contra dictam formam in decem libris den. Et quod semper dictis offitialibus satisfiat per Camerarium Conmunis pro rata temporis quo serviverint et ultima eorum salarij paga remaneat in depositum penes Camerarium Conmunis que demum facta absolutione de predictis secundum formam statutorum solvatur eisdem offitialibus.

46 - Quod fideiussor qui fideiusserit pro forensi possit ipse 

et  principalis conveniri. (Manca "R.ca")

FJdeiussor si quis pro aliquo forense aut aliquis fideiusserit pro forense qui non constringat se ad bancam Civitatis Amelie et non esset Curie Amelie subiectus quod creditor apud quem dicta fideiussio facta extiterit possit tam fideiussorem quam principalem debitorem et quem ex eis voluerit Convenire pro suo libito voluntatis non obstante Capitulo supra posito quod loquitur quod primo Conveniatur Jnprincipalis ("Jn" cancellato) debitor quam fideiussor nec aliquo alio quod in contrarium loqueretur  Et hoc locum habeat in preteritis presentibus et futuris.

47 - Quod acta facta contra aliquem tunc assentem (sic) exititium

 non valeat.  R.ca

OMnia et singula acta tam Civilia quam Criminalia quam extraordinaria acta facta seu gesta in aliqua Curia Civitatis predicte quacumque Causa a viginti annis Citra Contra aliquem essentem exititium vel expulsum ratione partielitatis (sic) sint et debeant esse Cassa irrita et inania ipso Jure et ex dictis actis et Sententijs Conmuni vel alicui privato nullum sit Jus acquisitum nec aliquis audiatur allegans et cuilibet dicto modo absenti sit licitum Jus suum prosequi Contra quemcumque nec possit sibi distractio prescriptio vel usu Captio (sic) que cucurrissent dictis temporibus vel facta esset vel inducta obici vel opponi.

48 - Quod porci non vadant per Civitatem.  R.ca

(Di mano successiva, di seguito è stato scritto: "videas item in ultimo libro pr (?) statuti 98")

POrcos et Scrofas quicumque habet in Civitate Amelie ad trogum teneatur ipsos retinere ligatos aut reclusos ita quod nullo modo vadant per Civitatem et qui Contrafecerit solvat pro pena viginti soldos denariorum de facto pro quolibet porco seu scrofa  Et quilibet possit contrafacientes denumptiare et accusare et stetur accusationi ipsius et habeat tertiam partem banni et teneatur in Credentia  Addentes quod si quis reperieret in ortum suum laboratum aliquem pullum possit impune ipsum occidere et occisum prohicere extra ipsum ortum non obstante aliquo statuto.

49 - Quod ementes possessiones a fraternitate faciant

scribi in eorum libra.  R.ca    

STatuimus quod quicumque in preteritum vel Jn futurum fuisset adeptus aliquas possessiones  vel in futurum acquireretur aliquo titulo vel Colore a fraternitate Sancte Marie seu alio pyo loco persona vel universitate Conmuni Amelie non Subiecta teneatur ipsas possessiones ponere et poni facere in suo Catasto et libra et solvere cum effectu Conmuni Amelie omnia et singula datia et collectas pro tempore quo possedit infra mense a die publicationis presentium et solvere in futurum pro ut et tempore quo datia imponentur per dictum Conmune ad penam vigintiquinque libr. de facto auferendarum a quolibet contrafaciente et qualibet vice et pro quolibet pectio terre Et quod si aliquod pectium terre relinqueretur seu relictum fuerit de quo fuerit in possessione ipsa fraternitas ita quod fructus dicti pectij terre cedant et convertantur in utilitatem dicte fraternitatis quod dictum pectium terre elevetur et elevari debeat de libra et catasto dicti relinquentis vel eius heredum et ponatur in libra dicte fraternitatis.

50 - Quod quilibet volens artem facere admictatur 

in ipsa arte sine prectio.  R.ca.

QUicumque vellet vellet (ripetuto e annullato) artem aliquam intrare quod possit et recipiatur per homines ipsius artis sine aliquo prectio vel intratura.

51 - Quod Jus Laboratoris sit salvum.  R.ca.

SJ aliquis vendet in futurum aliquam terram quod semper Jus Laboratoris sit salvum et idem dicimus de inquilinis ita quod non possit de possessione vendita existentes fructus in ea expelli nec ipse renumptiare possit Sed exfructata possessio remaneat ementi.

52 - Quod agens non audiatur nisi primo satisdederit

in causa reconventionis.  R.ca.

STatuimus quod nullus agens vel aliquid petens in curia Amelie Audiatur vel audiri possit per aliquem Judicem vel offitialem dicti Conmunis coram quo esset questio vel petitio porrecta nisi ante omnia ad petitionem et voluntatem conventi satisdederit de stando Juri coram dicto offitiali et in dicta Curia in causa reconventionis que fieri vellet vel diceretur per ipsum conventum et de Juditio sisti et Judicato solvendo. 

53 - Quod habeat domum Amelie qui vult habere 

benefitium Ciptadinantie. (Manca "R.ca")

STatuimus quod quicumque vult habere beneficium Cictadinanze qui fuerit receptus in civem teneatur habere domum propriam et liberam in dicta civitate infra annum a die publicationis presentis statuti  Et quod quilibet forensis qui voluerit esse civis dicte Civitatis in futurum nisi primo domum propriam et liberam habuerit esse non possit salva et reservata dispositione alterius capituli statuti posita sub Rubrica de penis duplicandis contra forenses.  Et si quis deinceps volet dictum benefitium adipisci personaliter debeat coram dominis Antianis conparere et suam petitionem offerrere (la "re" finale cancellata) teneatur et debeat in consilio dicte Civitatis et id quod in dicto consilio firmabitur circha predicta habeat plenum Robur. 

54 - Quod actetur via qua itur ad sanctam Mariam de Monticellis. 

 R.ca.

ACtetur et actari debeat via qua itur ad Sanctam Mariam de monticellis usque ad Sanctum Laurentium de urbestulo per adiacentem ad voluntatem dominorum antianorum et domini potestatis amelie.

55 - Quod operarij vadant de mane in plateam cum ferris 

aptis ad laborandum (fuori margine e senza "R.ca")

STatuimus quod quilibet operarius tam Civis quam Comitatensis vel forensis quando iverit de mane in platea sancte Marie ad summendum operam debeat secum portare feramenta cum quibus debet laborare et panem necessarium pro ipsa die et incontinenti facta conventione cum patrono teneatur ire recto tramite ad portam per quam exire debet ad laborandum et qui contrafecerit solvat vice qualibet quinque soldos et liceat dicto patrono retinere de salario convento quod duxerit si operarius non iverit ad laborandum ut dictum est pro rata diey et predicta bandiantur. 

56 - Quod rectores Civitatis Amelie non retineant aliquem

ad studendum.  Rubrica.

STatuimus quod potestas vel aliquis offitialis Civitatis predicte non possit nec debeat retinere ad staudium ("a" annullata) filium fratrem vel nepotem nec aliquem suum familiarem in aliqua arte tempore eorum offitij et qui contrafecerit solvat pro quolibet et qualibet vice vigintiquinque libras denariorum.

57 - De extimatione Ronzinorum facienda infrascripto modo. 

R.ca.

PEr Antianos populi eligantur duo boni viri homines ad extimandum Ronzinos et equos actos ad locandum ad vecturam et Nullus habens Ronzinum vel equm possit eum locare ad vecturam nisi primo sint extimati ipsi equi vel Ronzini ad petitionem cuiuscumque petentis infra tres dies postquam fuerint ipsi domini Antiani requisiti ad penam decem libr. pro quolibet ipsorum et qui contrafecerit etiam in decem libris vice qualibet puniatur Conmuni pro pena  Et si talis equis (sic) vel Ronzinus acciderit vel moriretur vel magagnaretur penes conductorem ipsius quod teneatur dictum equm vel Ronzinum emendare domino Cuius est secundum extimationem que fieret per dictos extimatores non obstante alia cura vel cautela que quocumque quesito colore vel sub quacumque conceptione verborum fieret non obstante etiam quod instrumentum esset liquide scriptum mutui vel depositi que cura et cautela sit ex nunc autoritate presentis statuti cassa et nullius valoris que extimationes fiende per dictos extimatores sint secrete penes cancellarium conmunis donec casus evenerit qui extimatores habeant pro ipsorum et cuiuslibet ipsorum salario viginti sold. pro quolibet autoritate presentis statuti. 

58 - De pena aperientium bussolas.  R.ca.

BAnditores conmunis Amelie nec aliquis alius dicte civitatis audeat vel presummat aperire bussolas palluctarum recollectarum in consilijs Civitatis predicte et quando consilia fiunt Cancellarius tantum valeat aperire et qui contrafecerit vice qualibet et pro quolibet in quinque soldis denariorum puniatur.

59 - De pena Capientium tenutam Auctoritate propria.  R.ca.

NUlla persona audeat vel presummat capere aliquam tenutam de aliqua re autoritate propria vel alicuius publici Jnstrumenti alicuius crediti sine autoritate et decreto Judicis Causarum Civilium Conmunis Amelie secundum formam statutorum ad penam Centum libr. den. et si ceperit ipsa captio sit nulla.

60 - Quod fiat Reassignatio dotis quando vir uerget (sic)

ad inopiam.  R.ca

Quicumque vir uergerit ad ynopoyam (seconda"o" cancellata) et petitum fuerit pro parte uxoris quod fiat sibi reassignatio et restitutio dotium quod vir teneatur eas reassignare de bonis de quibus vir esset in possessione  Et potestas et Judex vel alij offitiales Coram quibus esset expositum pro parte uxoris teneantur eidem restitueri et reassignari facere cum effectu sine aliquo strepitu et figura Judicij sollempniter (per "sollempnitate") Juris qualibet pretermissa et etiam sine solutione salarij ne mulieres mendicare et meretricare cogantur. 

61 - De pena castaldi intrantis domum Clausam.  R.ca.

NUllus Castaldus possit intrare aliquam domum clausam causa et animo pignorandi vel aliqua alia Causa et intraverit et aliquid extrasserit aliquo quesito Colore puniatur in decem libris et potestas teneatur ad petitionem Cuiuscumque vinculo Juramenti dictos Castaldos sic intrantes domum alienam puniatur secundum formam statutorum ac si esset furatus res quas extrasserit de dicta domo dummodo in dicta domo aliquis non existat  Et quod credatur domino domus Contra dictum Castaldum pro re subtracta usque ad decem soldos et abinde infra.

62 - Quod fratres simul stantes teneantur omnes et sunt

obligati pro dote uxoris fratris.  R.ca

SJ plures fratres simul stantes aliquis ipsorum uxorem ceperit et unus fuerit obligatus pro dote dicte uxoris et alter non tamen omnes teneantur tempore restitutionis pro rata non obstante quod in du(cancellato) strumento dotis non fuerint omnes obligati dummodo ipsa dos fuerit conversa in utilitatem conmunem omnium dictorum fratrium et si sic conversus non esset teneatur solus ille qui dotem receperit.

63 - De prohibita suspensione presentium statutorum.  R.ca.

UT Statuta in presenti volumine designata et scripta ad licteram pro ut Jacent perpetuo conserventur inlesa et de facili revocari non possint Statuimus et Ordinamus quod omnia et singula statuta et Capitula supra et infra scripta in qualibet parte sui de verbo ad verbum de lictera ad licteram perpetuo sint firma et rata et esse debeant et inviolabiliter observentur ita quod ipsa vel aliquod ex eis in totum vel in partem tolli Cassari arrogati diminui vel suspendi quoquo modo non possint aliquo quesito colore nisi de predictis cassatione diminutione arrogatione abolitione et suspensione et qualibet ipsarum fieret proposita spetialis cum toto tenore capituli vel statuti de quo suspendendo vel tollendo ageretur in Consilio Civitatis Amelie ad penam Centum libr.  Addentes quod si qua privata vel publica persona auserit vel actentaverit aliquid de supredictis statutis vel insertis cassare irritare vel adolere (sic) puniatur de facto in quinqueginta flor. auri  Et quod si quis in margine ipsorum scripserit similiter de facto puniatur in vigintiquinque libris den.

64 - Quod troscionus Castri Maclis et fons Capite actentur.

R.ca

SJnticus Castri Maclis comitatus Amelie faciat per homines dicti Castri (omesso "bene purgari et mundari fontes et troscionum dicti Castri") totiens et quotiens fuerit opus ad penam vigintiquinque libr. et potestas faciat executioni mandare ad petitionem cuiuscumque petentis ad penam decem libr. Et quod quilibet de Massano det unam operam personalem ad fodendum et actandum fontem et aquam capete supra Maclem Et quilibet de Macle duas operas ad dictum opus et unus suprastans ponatur per conmune Amelie seu Antianos populi ita quod probetur omni tempore fuisse per conmune Amelie dicta Cavatio facta de Jnde quilibet de affrancatis seu subiectis conmuni Amelie habitans ultra pontem det unam aliam operam demum ponatur in Consilio conmunis si ad dictum opus est aqui (cancellato) aliquid alium faciendum et quod in dicto Consilio deliberabitur observetur.

65 - De meretricibus retinendis in loco publico.  R.ca.

AD hoc ut Sodomiticum vitium extirpetur de civitate Amelie et meretrices tute permaneant in ea Statuimus et firmamus quod meretrices que e (superfluo) erunt et stare vellent in Civitate predicta sint et esse debeant sub protectione conmunis Et Rectores dicte Civitatis teneantur et debeant ipsas defendere ab omni nocumento et offensione que fieret contra eas eorum vinculo Juramenti Et ut in certo loco moram trahant volumus et decernimus quod domus earum habitationis expensis conmunis ematur vel conducatur per ipsum conmune et per Antianos populi dicte Civitatis pro ut eis videbitur et in predictis sollicitam Curam geratur ita quod predicta domus ematur vel conducatur per ipsos d.nos Antianos infra duos menses a die publicationis presentis statuti sub vinculo Juramenti et ad penam vigintiquinque libr.  Addentes quod benefitium ipsis meretricibus concessum extendatur ad publicos lenones ipsarum aliquo non obstante declarantes quod ipsa protectio intelligatur in hoc videlicet quod ipse meretrices earumque lenones et ruffiani toto tempore quo stabunt in loco deputato in Civitate Amelie sint et habeantur pro Civibus dicte Civitatis quod tantum ad penas et banna sive offendant alios sive offendantur ab alijs dicto vel facto. 

66 - De dubijs presentium statutorum declarandis.  R.ca.

SJ aliqua obscuritas ambiguitas titubatio dubium vel incertum oriretur in posterum vel oriri contingerit in presenti volumine statuti vel aliqua parte sui Statuimus quod domini Antiani populi qui pro tempore erunt teneantur et debeant ad ipsorum vel alicuius eorum declaratione adhibere statutarios vel maiorem partem ipsorum una cum eis et quod per ipsos dominos Antianos et statutarios fuerit declaratum obtineat plenum robur.  Addicientes quod post publicationem presentium per ipsos statutarios fiendam in consilio generali dicte Civitatis statuta per ipsos statutarios in presenti volumine descripta et non alia vetera debeant observari in futurum  Sed ipsa vetera conserventur in archivio Conmunis et in Ecclesia sancte Firmine de Amelia ad hoc ut gesta retro per quoscumque Rectores et offitiales ipsius Civitatis ipsorum statutorum vigore firma sint et rata et teneant et valeant ac si dicta statuta mutata non essent.

67 - Quod Civilis et criminalibus (sic) actio possit in eodem

libello simul intentari.  R.ca. 

AD reprimendum Calumpnias intentum Statuimus et firmamus quod in uno et eodem libello accusatorio seu denunptiatorio possint accusantes et denunptiantes intendere et in eodem libello intentare Civilem et Criminalem actionem ex eodem vel diversis factis descendentes et plures in eodem libello etiam de factis diversis possint et valeant accusare ac etiam potestas et Judex possint per offitium procedendo (condemnare) parte ad privatum (interesse al)terius etiam si petitum (non esset ab) ea non obstante aliq(uo Jure vel sta)tuto quod in contrarium l(oqueretur)

(Le parti fra parentesi anche nelle successive rubriche non sono leggibili per lacuna del foglio).

68 - De electione magistri Gr(amatice.  R.ca)

AD hoc ut pueri C(ivitatis) Amelie doctrinam (et sci)entiam gramaticalem summ(ere po)ssint Statuimus et Ordinam(us) pro Comodo et utilitate Conmuni quod domini Antiani populi qui pro tempore erunt possint teneantur et debeant nominare et eligere unum Magistrum sufficientem et expertum in gramaticali scientia ad elegendum (sic) et docendum quoscumque volentes in Civitate predicta cum salario et provisione declaranda per Collegium Advocatorum et Notariorum dicte Civitatis quia de hijs sunt melius informati et ipsum salarium possit et debeat ("a" scritta sopra) sibi solvi et de pecunia dicti conmunis absque alia nova deliberatione statuto aliquo non obstante  Addicientes etiam quod pro eius salario habeat et habere debat a quolibet scolare auditore vesperorum et abinde infra pro quolibet mense .ij. sold. tantum pro auditore donati quolibet mense j bon. pro faciente Latinum cuiuscumque Conditionis existat quinque sold. pro quolibet mense et dictum salarium per dictos scolares debeat sibi solvi in fine Cuiuslibet mensis  ad penam .xL. soldos pro quolibet contrafaciente  Et super omnibus potestas eidem Magistro favorem impendat quolibet tempore etiam feriato.

69 - De electione et offitio Notariorum Civilium.  R.ca.

PRo utilitate conmunis Amelie et spetialium personarum ipsius et ut gerenda et scribenda de cetero in Causis Civilibus de Jure subsistant Statu(i)mus et firmamus quod  ad scriben(d)um acta Civilia in Curia Civi(ta)tis Amelie eligantur et eligi (d)ebeant duo Notarij Cives dicte Civitatis equalitate servata secundum formam statuti quorum scripturis stetur et Credatur et stari debeat per quoscumque tamquam publicis et autenticis licet scripta forent sine interventu testium et ipsa sic scripta per ipsos Notarios sic electos et deputatos et qui deputabuntur ad scribendum predicta valeant et teneant et obtineant roboris firmitatem tamquam scripta per legitimas personas et publicas Et offitialis (sic) conmunis Amelie aliquo non obstante et ut de ipsa electione contentio oriri non possit ipsam electionem de ipsis Notarijs ex Nunc facimus in hac forma videlicet quod omnes Judices Medici et Notarij et spetiales Civitatis predicte mictantur et micti debeant in quadam bussula existente et que existere consuevit in Ecclesia sancti francisci et in ea existere debeant et singulis duobus mensibus Cuiuslibet anni duo ex Notarijs supradictis sint et esse intelligantur ad ipsum offitium et quando extrauntur Antiani et alij offitiales dicte Civitatis dicta bussula portetur in consilio generali dicte Civitatis et ibidem in presentia ipsorum Antianorum populi Civitatis predicte dicta bussula una vel plures que fuerint aperiatur et ex ea trahantur duo Nomina dictorum inmissorum et existentium in dicta bussula qui fuerint Notarij et habiles ad ipsum offitium equalitate servata d(i)cti sic extracti habeantur pro legi(timis) Notarijs et legitime electis a(lias) sic (la "c" cancellata) non sunt Notarij ambo vel  unius Conditionis dicti sic ex(tracti) teneantur et debeant duos pr(e)dictos Notarios eligere et Nomin(a)re ad ipsum offitium ita quod quomodocumque sit ipsi Notarij sive de extractis sive de electis per extractos sint equalitate predicta servata et habeantur pro veris et legitimis Notarijs et eorum scripturis etiam sine testibus stari debeat preter quam in diffinitiva Sententia que debeat scribi cum testibus et non aliter et postquam omnia Nomina dictorum imbussulatorum tracta fuerint de ipsis bussulis seu bussula remictantur omnes predicti Medici Judices Notarij et spetiales in ipsis bussulis ut de eis pro futuro tempore fiat electio supradicta forma servata  Et quod ipsi Notarij sic extracti et electi teneantur et debeant eorum offitium facere gerere et esercere (sic) bona fide et sine fraude et klennarium facere et scribere dierum utilium secundum formam statuti dicte Civitatis et quod contra eos vel eorum scripturas publicas opponi non possit nec ex negatione partis detragatur vel detragi possit fidei dictarum scripturarum pretextu Notariatus non existentis vel dicte electionis non apparentis vel non legitime facte. 

(Nello statuto del 1560 figura anche la rubrica 70 "Quod omnia predia sint tributaria Communis Amerie").

Liber Septimus dampnis datis Jncipit 

et de penis dampnum dantium Et primo

1 - De Offitio dampnorum datorum et Custodie et eius electione.  

R.ca

(A)D HOC  UT Offitium dampnorum datorum ut custodie Civitatis Amelie melius valeat Statuimus et Ordi(namus) quod ad Offitium dampnorum (datorum) viarum fontium et po(ntium) ac Custodie dicte Civi(tatis) eligatur et eligi debeat de Cetero per dominos Antianos populi unus Notarius expertus et sufficiens cum uno famulo Licterato et cum salario consueto per se tantum moram trahens in aliqua domo dictis (sic)  conmunis ita quod ipsius offitium concedi dari et applicari non possit alicui alteri Rectori Civitatis predicte non obstante aliqua deliberatione que fieret in futurum que ex nunc pro ut ex tunc et ex tunc pro ut ex nunc sit cassa et irrita  Et quod ipse Notarius possit et debeat ipsum offitium operari gerere et exercere secundum formam statutorum et ordinamentorum dicte Civitatis de eius offitio disponentium decernentes et declarantes quod dictus Notarius non possit refirmari aliquo modo vel aliquo quesito colore in offitio supradicto et si refirmaretur non valeat quod fieret per eum nec habere possit salarium a conmuni  Addentes quod si dictum salarium aliquo tempore declarari contingerit fiat et fieri debeat dicta declaratio per consilia opportuna videlicet per Consilium spetiale et generale triginta et non aliter  Et dictus Notarius possit teneatur et debeat gerere et operari omne aliud offitium quod sibi conmicteretur per Conmune Amelie seu dominos Antianos dicte Civitatis absque aliquo alio salario vel mercede ad penam unius flor. de auro ipso facto incurrendam et totiens quotiens contra factum fuerit  Concedentes et mandantes eidem quod debeat ipso facto exigere vel exigi facere pro Conmuni a quolibet custode de nocte et pro qualibet puntatura xij denariorum pro quolibet qui non fecerit Custodiam de nocte .v. sold. ab illo vero qui rediret ad domum ad dormiendum .x. sold. pro custodia vero totius diei xx sold. de alijs vero puntaturis fiat et fieri debeat pro ut actenus Consuetum extitit et aliorum costodum esse debeant et pro ipsis exigere. 

2 - De Juramento Notarij dampnorum datorum.  R.ca

ITEM STATUIMus et ordinamus quod Notarius Custodie dampnorum datorum viarum pontium et fontium Civitatis Amelie et eius districtus et qui pro tempore fuerit ad dictum offitium primo die sui adventus ad Civitatem predictam ipse et eius famulus Coram dominis Antianis et Cancellario Civitatis predicte Juret ad sancta dei Evangelia Corporaliter manu tactis scripturis observare et observari facere Omnia et singula statuta et ordinamenta provisiones et reformationes factas et faciendas in posterum per dictum Conmune ad offitium Guardianatus dampnorum datorum viarum pontium et fontium spectantia et (scritto sopra) spectantes et Omne aliud Offitium facere et gerere quod sibi per dictum Conmune vel dominos Antianos conmicteretur de novo sine alio salario et mercede vel parte alicuius pene nec aliquid percipere vel habere possit ultra salarium sibi Conventum per Sindicum Civitatis Amelie vel Conmune predictum pro executione sui offitij vel promissum  Et predicta etiam promictat per se et suum famulum Notario Cancellarie dicti Conmunis qui pro tempore fuerit scripta pro dicto Conmuni servare et servari facere vinculo Juramenti ad penam Centum libr. denariorum de suo salario Conmuni Amelie solvendam pro quolibet Capitulo quo contrafecerit ipse vel eius famulus in non observando vel adimplendo pro ut inferius statuitur observandum. 

3 - De Ratione reddenda per dictum Notarium de administratione

sui offitij tempore sui Sindicatus.  R.ca

ITem Statuimus et ordinamus quod finito tempore sui offitij teneatur et debeat dictus Notarius cum suo famulo p (annullato) post sui offitij depositionem stare et morari in Civitate Amelie ad sindicandum ad reddendum rationem plenariam administrationis sui offitij tribus diebus integris  Et quod infra tempus sui offitij nec infra tempus dictorum trium dierum ullo modo possit nec debeat licentiari vel absolvi per directum vel per oblicum aliquo colore quesito se teneatur et debeat promictere Coram sindicis dicti conmunis qui electi erunt ad sindicandum et fideiussionem prestare pro se et dicto suo famulo eisdem Sindicis recipientibus pro dicto conmuni Amelie de stando et parendo mandatis dictorum Sindicorum et se personaliter presentare totiens quotiens fuerit opus et solvere condempnationem ut postulat ordo Juris Declarantes quod Sindici predicti eligantur et eligi debeant per dominos Antianos populi qui pro tempore erunt cum uno Notario et super hijs et contra eos procedatur et procedi debeat modo et forma quibus in alijs offitialibus Civitatis predicte. 

4 - Quod dictus Notarius non possit aliquid petere

ultra salarium sibi deputatum.  R.ca.

ITem ordinando statuimus quod dictus Notarius nec eius famulus possit per directum vel per obliqum (omesso "petere") et recipere aliquid ab aliquo Cive vel districtuale Amelie ultra et preter salarium sibi promissum ad penam decem libr. de suo salario Et nichilominus teneatur restituere duplum.

5 - De prohibita familiaritate dicti Notarij et sui famuli.  R.ca.

Item statuimus ne nimium ("ni" agg. sopra) familiaritas contentum pariat vel ipsius familiaritatis pretextu in aliquo Jus alterius subvertatur quod dictus Notarius vel aliquis eius familiaris nullo modo possit nec debeat conmedere vel bibere in Civitate amelie vel eius comitatus Cum aliquo Cive vel districtuale dicte Civitatis ad penam centum sold. pro qualibet vice Et si quis Civis vel districtualis Amelie cum eis vel aliquo ipsorum conmederit vel biberit eandem penam eum volumus substinere  Et quod contra dictum Notarium et eius famulum Cives et districtuales dicte Civitatis (omesso "contra") facientes potestas et sui offitiales teneantur et debeant procedere per Jnquisitionem denumptiationem et accusationem et ipsos condempnare et condempnationem exigere pro dicto Conmuni vinculo Juramenti.

6 - Quod dictus Notarius possit procedere in dampnis datis

per inquisitionem denumptiationem et accusationem

ad petitionem cuiuscumque petentis.  R.ca

ITem ad hoc ut offitium dampnorum datorum viarum fontium et pontium sine aliquo impedimento procedat Statuimus et Ordinamus quod Notarij dampnorum datorum possint teneantur et debeant procedere super dampnis datis vijs seu traversis pontibus et fontibus per accusationem Jnquisitionem et denumptiationem ad petitionem cuiuscumque petentis sine strepitu et figura Judicij quomodocumque et qualitercumque sibi placuerit omni Jure (sic) ordine pretermisso dummodo ubi procederetur per Jnquisitionem Juret dampnum passus quod sibi dampnum datum est salvo ubi spetialiter inhiberetur .  Et si dictus Notarius fuerit negliens in procedendo incurrat penam ipso facto decem libr. den.

7 - De fide adhibenda scripturis manu dicti Notarij 

factis tanquam publicis scripturis.  R.ca. 

ITem ut mandatis dicti Notarij pareantur Statuimus et Ordinamus quod predictus Notarius possit teneatur et debeat omnes et singulas scripturas ad suum offitium spectantes exercendum scribere et in actis ponere et eis detur fides tamquam publicis scripturis et manu cuiuscumque Notarij factis possit quod precipere et penas imponere decem sold. ut sibi videbitur inspecta conditione persone et qualitate delicti.

8 - Quod omnes termini sint in arbitrio dicti Notarij.  R.ca.

ITem quod omnes termini per eundem Notarium prefiendi in causis sint et esse debeant in arbitrio dicti Notarij pro ut eidem prefigendum videbitur convenire.

9 - Quod dictus Notarius teneatur et debeat de omnibus et singulis

inquisitionibus denumptiationibus et accusationibus et

processibus per eum faciendis ferre Sententias.  R.ca

ITem ut offitium dampnorum datorum viarum pontium et fontium sine aliquo inpedimento et suspitione procedat Statuimus et Ordinamus quod de omnibus et singulis accusationibus denumptiationibus et Jnquisitionibus ac processibus fiendis per dictum Notarium Jdem Notarius No (cancellato) teneatur et debeat ferre sententias vel condempnationes secundum penas in capitulis declaratas tenendo in condempnando hunc modum  Talem accusatum denumptiatum vel Jnquisitum de dampno dato personaliter vel cum animalibus in possessione talis confinata in accusatione vel Jnquisitione in tanta quantitate Condempnamus et in emendatione dampni domino rei pro ut extimatum et probatum fuerit ut et dictas condempnationes teneantur exigere hoc modo videlicet quod faciat condempnato apodissam de quantitate quam solvere teneretur et ipsam mictat ad Camerarium dicti conmunis pro ipso conmuni recipienti quantitatem predictam et precipiat dicto condempnato ipsam apodissam subscriptam manu Camerarij dicti deportari  Qui etiam Camerarius scribat se pro dicto Conmuni ipsam quantitatem recepisse  Quas Apodissas teneatur ipse Notarius infilzare et conservare ad hoc ut possit videri ratio cum dicto Camerario quando videbitur Antianis vel rationatoribus expedire quam rationem Jdem Notarius teneatur et debeat reddere quolibet mense Camerario conmunis vel cui placuerit dominis Antianis ad penam decem libr. et dicta solutione facta per dictum Notarium Cancelletur condempnatio sive Sententia supradicta et aliter vel alio modo condempnare vel exigere non possit ad penam .xxv. libr. de suo salario et extimationem dampni teneatur exigere et solvi facere ad petitionem partis dampni passe teneatur etiam dictus Notarius in condempnationibus reducere omnes et singulos dampnum dantes de quibus sibi legitime constiterit  Et si predicti dampnum dantes penas solverint ante sententiam quod in ipsa sententia faciat mentionem de quantitate jam soluta quas Sententias dictus Notarius teneatur in logia posita subtus scalas palactij dicti conmunis ad bancum suum vel alibi ubi Jus reddere consueverit  Addentes quod accusationes in scriptis tantum porrecte in dampnis datis non possint retrahi tolli vel aboleri nisi infra terminum  .xv. dierum si fuerit petitum per accusatorem ac etiam soluti fuerint Camerario dicti conmunis .x. sold. den. pro abolitione predicta. 

10 - Quod dictus Notarius teneatur omnes accusationes que porrigentur

 coram eo recipere ad petitionem dampnum passi. R.ca

ITem ut contra dampnum dantes ex vigore Justitie procedatur Statuimus et Ordinamus quod Notarius predictus teneatur et debeat omnes et singulas accusationes et denumptiationes que Coram eo porrigentur recipere et Jnquisitiones ad petitionem dampnum passi ex suo offitio facere ad penam Centum soldorum pro qualibet vice qua recusaverit recipere vel Jnquisitionem facere ut supra dictum est.  Addicientes quod ipse Notarius non possit nec debeat accusationes vel denumptiationes Coram se oblatas retardare quin procedat super eis nec reddere accusatori vel denumptiatori supradictas accusationes nisi ut supra in precedenti capitulo continetur ad penam supradictam.

11 - Quod dictus Notarius teneatur in confessis dampnum ea die 

qua confitetur ipsum dampnum datum vel in quibus stari

debet sacramento per Sententiam terminare.  R.ca.

ITem statuimus quod Jdem Notarius Omnes et singulos processus in quibus rei confessi fuerint dampnum vel in quibus stari debet sacramento accusantis vel denumptiantis incontinenti ea die teneatur et debeat per Condempnationem vel Sententiam terminare in alijs vero processibus terminandis infra (non precisato) dierum spatium (in bianco) infra quos a die dunumptiationis (sic) vel accusationis numerandos singulos debeat terminare ad penam (in bianco) libr. et dicti processus debeant revideri per d.nos Antianos populi dicte Civitatis qui pro tempore fuerint qui Notarius teneatur et debeat ipsos processus dictis dominis (omesso "Antianis") demonstrare ad dictam penam.

12 - Quod dictus Notarius teneatur ad minus bis in edomata

ire per territorium Civitatis amelie.  R.ca.

ITem ad hoc ut huiusmodi dampna cessent saltim terrore dicti offitialis Statuimus quod dictus Notarius cum famulo teneatur et debeat ad minus bis in edomada (sic) ire per territorium Amelie extra Civitatem et secum ducere unum ex baiulis conmunis ad perquirendum de dampnis datis personaliter vel cum bestijs ad penam Centum sold. de salario suo Et quod Sindicatores tempore sindicatus et dictus Notarius eorum teneantur et debeant ipsum Notarium de predictis sindicare et Rationare.

13 - Quod quilibet ex famulis dicti Notarij habeatur

pro legitimo accusatore.  R.ca.

ITem statuimus quod quilibet ex familiaribus dicti Notarij habeatur pro legitimo accusatore et denumptiatore ut esset custos ex forma statuti vel ordinamenti legitime ordinatus dummodo non habeant aliquam partem banni nisi dictus familiaris invenerit dampnum dare et tanquam inventum denumptiet cum assignatione et probatione unius testis qui non sit Castaldus conmunis quo Casu habeat partem sicut alij Custodes secreti et stetur accusationi ipsorum vel denumptiationi alicuius eorum usque in quantitatem decem sold. sine aliqua alia probatione abinde vero supra usque in quantita ( "ntita"cancellato) traginta  sold. credatur denumptiationi et relationi ipsius famuli cum uno teste sotio vel custode  Et si Notarius dixerit et viderit sive scripserit seu vidisse vel invenisse dampnum dantem personaliter vel cum animalibus credatur sibi in totum et stetur dicto dicto (ripetuto) et scripture sue in predictis usque in quantitatem quinqueginta sold. 

14 - Quod dictus Notarius non debeat se absentare 

toto tempore sui offitij.  R.ca.

ITem statuimus quod dictus Notarius non possit nec debeat se absentare ullo modo toto tempore quo steterit ad dictum offitium a Civitate et Comitatu Amelie nec suus famulus sine expressa licentia dominorum Antianorum Civitatis Amelie ad penam Centum sold. pro quolibet die quo se absentaverit.

15 - Quod dictus Notarius debeat dominis Antianis et suam familiam

 et Ronzinum qualibet ebdomata assignare.  R.ca

ITem statuimus quod dictus Notarius qualibet ebdomata teneatur et debeat dominis Antianis populi Civitatis Amelie suam familiam et Ronzenum quando esset opus et pactum retinendi et se ipsum personaliter assignare et ipsam familiam et Ronzenum per cancellarium conmunis scribi facere ad penam .xx. sold. pro quolibet famulo et Ronzeno et pro qualibet ebdomata qua non assignaverit ut dictum est .

16 - Quod dictus Notarius penes Camerarium conmunis deponi

faciat partem contingentem custodibus et accusatoribus

secretis.  R.ca.

ITem statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat quamcumque quantitatem seu partem pene debende alicui custodi accusatori vel denumptiatori vel domino rei ad petitionem ipsorum deponi facere penes Camerarium conmunis predicti recipientem pro dicto Custode denumptiatore accusatore vel domino rey Qui Camerarius teneatur ipsam partem dare et solvere illis pro quibus recepit ad petitionem dicti Notarij  Et teneatur tantum dicto Notario in predictis obedire ad penam decem sold. pro qualibet vice  Et de predictis dictus Camerarius nullam mercedem recipere possit ad dictam penam  Addentes quod ipse Camerarius predicta facere teneatur sub vinculo Juramenti et ad penam .xx. sold. pro qualibet vice.

17 - Quod in dampnis datis iuris sollempnitas non servetur.  

R.ca.

ITem Statuimus quod Cum non sit Conveniens quod in dampnis datis Juris sollempnitas servetur nec ordo Judiciarius quando probatum fuerit dampnum datum per unum testem de visu puniatur in penis in ordinamentis et statutis contentis usque in quantitatem viginti sold. ac si probatum esset legitime per plures testes salvo ubi spetialiter inhiberetur. 

18 - Quod dictus Notarius possit de similibus ad similia

procedere.  R.ca.

ITem Statuimus quod ubi non esset declarata pena per presens statutum et per Ordinamentum quod dictus Notarius possit et debeat de similibus ad similia procedere.

19 - De pena metentium granum vel alium bladum.  R.ca.

ITem Statuimus et Ordinamus quod nulla persona audeat vel presummat in possessione alterius metere bladum Cuiuscumque Conditionis etiam si sit Conmune sibi Cum alio sine requisitione sotij vel aliam partem habentis in dicto blado ad penam viginti sold. pro quolibet fascio dicti bladi et Nichilominus teneatur sibi dampnum in duplum emendare et Credatur sacramento dampni passi usque in quantitatem viginti sold. pro qualibet vice ab inde supra probetur legitime et si in accusatione facta de dicto dampno sic dato non contineretur extimatio dicti dampni tamen autoritate presentis statuti habeatur pro extimato ad rationem .xx. sold. pro quolibet fascio dicti bladi. 

20 - De pena colligentis olivas Avellanas nuces vel aliquod genus pomorum.  R.ca.

ITem Statuimus quod si aliqua persona Colligerit olivam (sic) Avellanas nuces vel aliquod genus pomorum de re alterius solvat pro banno Conmuni Amelie viginti soldos denariorum pro qualibet vice qua contra fecerit et dampnum emendet domino rei in duplum et Credatur domino rei si iuraverit se vidisse dampnum dare et probaverit per unum testem de visu  Sed si Jurare noluerit se vidisse dampnum dare Accusatum nec potuerit probare per unum testem et voluerit Jurare predictos fructus vel aliquem ipsorum esse Collectos ut dictum est puniatur qui colligerit si accusatus a domino rei vice qualibet in quinque soldis den.  Et credatur de sacramento domini rey sic facto in dicta quantitate quinque sold. tam de pena quam de emendatione dampni  Si vero colligerit olivas sub olivio (sic) solvat medietatem dictarum penarum et dampnum emendetur in quolibet dictorum Casuum ut supra dictum est.  Si vero probaretur dampnum per duos testes solvat accusatus duplum supradictarum penarum. 

21 - De pena coligentis ficus fullones uvas de pergulis

stantibus in Arboribus.  R.ca.

ITem Statuimus quod si aliqua persona Colligerit ficus fullones uvas de pergulis stantibus in arboribus vel in pergulis extra vineam persica pira mala cerasa fiscines Celza et hijs similia fructus de re alterius solvat pene nomine viginti soldos den. et dampnum emendet domino rey in duplum  Et credatur sacramento domino rey si Juraverit se vidisse accusatum dampnum dedisse usque in quantitatem decem sold.  Si vero Noluerit Jurare se vidisse sed pro Certo habere accusatum dampnum dedisse huiusmodi puniatur ex supradicto suo sacramento domini rei accusatus in .v. sold.  Si vero habuerit unum testem nec tamen Juraverit accusator dampnum dantem vidisse puniatur accusatus propter huiusmodi sacramentum testis in decem soldis   Si vero Juraverit accusator de dampno dato vidisse et probaverit per unum testem puniatur accusatus in viginti soldis ac si legitime probavisset pro qualibet vice et pro quolibet genere predictorum fructuum de cerasis vero et fiscinibus solvat accusatus Jnquisitus vel denumptiatus pro (omesso "pena") Conmuni predicto quinque sold. denariorum. 

22 - De pena Jncidentis vel succidentis aliquam Arborem 

domesticam.  R.ca

ITem Statuimus quod si aliqua persona inciserit seu succiserit aliquam arborem domesticam videlicet olivam pergulam ficum pirum malum Cerasum Amindolam Nucem et Avellanam solvat pro qualibet dictarum arborum quinque libras denariorum  Si vero in ramis si quidem omnes ramos inciserit solvat quatuor libras  Si vero unum vel plures solvat viginti soldos pro quolibet Ramo dummodo non possit transcendere penam que ponitur pro incisione totius arboris et dampnum emendet domino rey in duplum et credatur sacramento domini rei seu accusatoris tantum custodis celati usque in quantitatem viginti sold. pro pena conmunis et in totidem (soldos pro emenda)tione  dampni Cum Juramento dampnum passi Cum uno autem teste Credatur sacramento ipsius testis usque in quantitatem quatraginta sold. pro pena Conmunis et pro emendatione dampni usque in quantitatem triginta sold. abinde supra probetur legitime de alijs vero arboribus domesticis solvat medietatem dicte pene in quolibet predictorum casuum et dampnum emendet ut Supra declarantes quod omnes arbores existentes in territorio cultivato habeantur intelligantur et sint pro domesticis de alijs autem arboribus solvat quartam partem dicte pene vel penarum et dampnum emendet patienti  Et credatur sacramento accusatoris de emendatione dampni credatur eidem accusatori cum uno teste usque in quantitatem viginti sold. abinde supra stetur extimationi fiende per duos bonos viros de contrata ubi dampnum datum fuerit eliendos unum pro parte dampnum passi et alium pro parte Notarij predicti vel per ipsum Notarium dampnorum datorum Jn omnibus vero Casibus suprascriptis in quibus creditur sacramento domini rei cum uno teste de Jncisione Arborum domesticarum Credatur Juramento Custodis Celati in medietatem ipsarum penarum ut supra dictum est.  Addentes quod dantes dampnum in silva Ecclesie beate marie nunptiate de Micchignano seu in orto personaliter vel cum bestijs solvant pro pena conmuni predicto quinque lib. den.

23 - De pena dampnum dantis in vinea.  R.ca 

QUia tem(poribus retroac)tis in vineis aliorum multipliciter dampnum illatum esse comperimus ad oviandum predictis et ut dampnum dantes diarceantur (sic) de Cetero ab illatione dicti dampni Statuimus et Ordinamus quod Nullus personaliter vel Cum Canibus venanando (la seconda "na" cancellata) vel alio modo intret in vineam alicuius temporibus quibus vinea est plena uvis et infrascriptis precipue videlicet de mense Martij Aprilis Maij Junij Julij Augusti Septembris et Octobris vel aliquo ipsorum Mensium nec dampnum det vel dare debeat in ipsis vineis personaliter vel Cum Canibus seu alijs bestijs  Et si quis contrafecerit Jntrando pro solo introhitu puniatur in quatraginta sold. Et si cum Canibus etiam dampnum non faciendo puniatur in duplum ducens ipsos Canes Et si dampnum dederit quis in dictis vineis Colligendo uvas existentes in eis si de die pro qualibet vice qua quis ipsum dampnum dederit Coligendo uvas acerbas vel maturas Condampnetur et puniatur in Centum soldis den. si de nocte condampnetur in duplum  Et si dicti Canes ducti per ipsam vinenam (seconda "n" cancellata) dampnum dederint in vineis predictis pro qualibet vice ultra penam dicti Jngressus ducens ipsos Canes condampnetur et puniatur pro quolibet Cane dampnum dante in quatraginta soldis de die et in duplum de nocte  Et in quolibet dictorum Casuum dampnum Jnferens personaliter vel Cum Canibus vel simul Cum eis emendet duplum dampnum passo  Alijs vero temporibus et Mensibus quam supra expressis et nominatis si quis contrafecerit condampnetur et puniatur in quarta parte dictarum penarum in quolibet Casuum predictorum et in emendatione dampni illati  Et ad hoc ut dicti dampnum dantes puniantur de predictis et eorum delicta non remaneant inpunita volumus et firmamus quod Juramento domini vinee in qua dampnum datum fuerit in Casibus supradictis vel in qua fuerit introhitus factus cum probatione u(superfluo) unius testis habeatur pro plena et legitima probatione omnium predictorum  Et si testem habere non posset quod sufficiat eius Juramentum in quolibet dictorum Casuum usque in quantitatem quatraginta sold.  Et quod etiam usque in dictam quantitatem sufficiat Juramentum famuli domini dicte vinee vel eius laboratoris seu filij domini dicte vinee maioris quatuordecim Annis Et quod si quis Jnvenerit dictos Canes seu porcos in vinea possit et valeat per se et laboratorem vel famulum vel eius filium dictos Canes et porcos vel alterum ipsorum et quemlibet eorum Capere percutere vulnerare et etiam occidere sine pena non obstante aliquo statuto vel ordinamento conmunis Amelie qui in contrarium loquerentur  Et si quis dampnum dederit in dicta vinea dictis mensibus vel aliquo ipsorum cum porco scrofa equo Jumenta Asino vel asina bove vaccha et Capra et hijs similiabus (sic) sive de die sive de nocte Condempnetur et puniatur pro quolibet eorum in dictis penis et qualibet ipsarum et in emendatione dictorum dampnorum sicut de Cane superius est Conplessum  Et quod Nullus possit vel debeat ad Civitatem Amelie deducere vel portare absque licentia Notarij dampnorum datorum etiam de sua propria vinea seu possessione aliquam quantitatem uve seu agreste ultra duos ramos (cancellato) rampaczos pro qualibet vice ad penam quinque soldorum pro quolibet rampaczo ultra dictos duos  Et quod ille qui portaret duos sicut superius est permissum Juret et Jurare debeat ad sancta dei evangelia quod de sua possessione portat vel sui domini et aliter puniatur pena predicta pro quolibet predictorum rampaczorum  Et dictum Capitulum bandiatur primo mense offitij dicti Notarij ad penam decem libr. Notario supradicto si negligens fuerit in fieri faciendo dictum bandimentum. 

24 - De pena dampnum dantis in orto vel Casali.  R.ca.

ITem Statuimus et Ordinamus quod si quis vel qua persona personaliter dampnum dederit in orto vel canepina broco seu lino condampnetur et puniatur per ipsum Notarium pro qualibet vice de die in Centum soldis de nocte autem in duplum  Et quod si quis vel qua personaliter dampnum dederit in casali colligendo de dicto casali avellanas amindolas vel fullones seu rancies vel alia existentia in dicto Casali condampnetur et puniatur in medietate dicte pene  Et si cum bestijs quibuscumque quis dampnum dederit in dicto orto Canepina broco seu lino calpistando vel pascendo vel in fructibus existentibus Jn dicto orto condampnetur et puniatur ac puniri debeat pro qualibet bestia bovina porcina Cavallina Asinina et Caprina si de die in viginti soldis pro alijs vero bestijs in quinque soldis pro qualibet de Nocte autem in duplum declarantes quod casale intelligatur dummodo sint in eo tres arbores olivarum ficuum seu vituum ad minus. 

25 - De pena accipientis palos Cannas vel forcellas.  R.ca.

ITem Statuimus quod si quis acceperit palos Cannas vel forcellas vel quecumque ligna de vinea vel Canneto Alterius vel Casalibus solvat pro banno conmuni Amelie quatraginta soldos pro qualibet vice et credatur sacramento domini rei accusatoris vel denumptiatoris et dampnum emendet et Credatur sacramento accusatoris de emendatione dampni usque in quantitatem viginti sold. Nulli tamen liceat deferre de foris in Collo vel in Capite palos vel forcellas ad Civitatem Amelie a klennis Novembris usque ad klennas Maij sine licentia dicti Notarij ad penam decem sold. pro quolibet contrafaciente et vice qualibet Si quis vero acceperit Saramentos de vinea vel Casalibus alterius solvat pro banno vice qualibet conmuni predicto viginti soldos et dampnum emendet patienti. 

26 - De pena dampnum dantis studiose Cum bestijs.  R.ca.

STatuimus etiam et Ordinamus quod si quis dampnum dederit cum animalibus studiose in bonis alterius alicuis videlicet in sodo culta magese et silvis calpestando pascendo vel alio modo condampnetur et puniatur Custos dictarum bestiarum in quatuor den. pro qualibet pecude et in sex den. pro qualibet Capra vel porco et pro qualibet animali grosso ultra predicta animalia in duodecim den. et si domino dicte rei prohibente vel laboratore vel filio dictum dampnum fuerit illatum condampnetur inferens in duplum in quolibet dictorum casuum Et quod sit licitum domino rei eiusque laboratori vel filio et etiam famulo dictas bestias dampnum dantes que non pertinerent subiectis conmuni Amelie Capere et offitiali conmunis Amelie presentare detinendas occasione predicta mandato dicti Notarij quousque dominus dictarum bestiarum solventi conmuni amelie condempnationem factam et fiendam de eis et penam debitam pro dictis bestijs et extimationem domino dampnum passo  Et si quis cum predictis bestijs seu animalibus dampnum dederit seu per ipsa animalia dari fecerit in aliquo campo vel re alterius bladato seu bladata qui vel que non sit Casale vel vinea seu ortum de quibus supra provisum est condampnetur pro qualibet vice et puniatur dominus seu Custos dictarum bestiarum in duplum penarum superius contenptarum   Et hec locum habeant a klennis Novembris usque ad klennas Martij proxime venturi quo tempore ipsum bladum est parvum a dictis vero klennis Martij usque ad mensem Novembris tunc proxime futuri condampnetur et puniatur dominus bestiarum seu custos earum dampnum dantium in dicta re bladata pro qualibet bestia pecudina duodecim den. pro qualibet bestia caprina et porcina decemocto  den. pro qualibet (omesso "bestia") grossa supradicta quinque sold.

27 - De duplicatione penarum et mitigatione in dampnis datis.

R.ca

STatuimus et Ordinamus quod contra omnes et singulos delinquentes dampnum dando in rebus alterius personaliter vel cum bestijs noctis tempore condampnatio fieri et dari debeat in pena dupli eius pene que statuta esset pro ipso dampno ubi alias de die datum vel illatum fuisset ita quod duplicetur pena dampnum danti vel dampnum facienti dari in aliqua re cum bestijs dicto tempore noctis ubi non esset spetialiter dicta pena provisa in casu occurrente per formam statuti loquentis de dicto dampno  Et ut dampnum dantes dicta dampna confiteantur et confiteri volentes  Statuimus et ordinamus quod si quis dampnum dederit personaliter vel cum bestijs et accusatus vel denumptiatus seu Jnquisitus de predictis sponte fuerit confessus ipsum dampnum quod eidem sic confitenti sponte remictatur et remissa intelligatur quarta pars pene resultantis ex dicto dampno et ex forma statuti loquentis de ipsa materia et ratione pacis vel solutionis infra terminum Nullam remissionem habeat vel consequatur non obstante aliquo statuto quod in contrarium loqueretur.

28 - De pena dampnum dantis in silva bampnita.  R.ca.

ITem Statuimus et ordinamus quod si quis inciserit in silva bandita solvat pro banno conmuni Amelie viginti soldos pro quolibet salma et si amputaverit cerquastrellas vel alias arbores non domesticas existentes in ipsa silva solvat pro qualibet cerquastra vel arbore non domestica decem sold. et credatur sacramento accusatoris usque in quantitatem decem sold. et pro emendatione dampni usque in dictam quantitatem decem sold. Et abinde supra sacramento accusatoris Cum uno teste probetur et habeatur pro legitima probatione  Addentes quod si silva non fuerit etiam bandita et placuerit domino silve solvat quilibet incisor et in quolibet dictorum Casuum m(superfluo)  medietatem penarum predictarum. 

29 - De pena portantis uvas sine licentia Dicti Notarij.  R.ca.

ITem statuimus et ordinamus quod Nulla persona audeat vel presummat deferre uvas absque licentia dicti Notarij nisi ut superius est provisum et qui contrafecerit solvat pro banno pro quolibet raspo vel rampaczo usque ad quinque rampaczos duodecim den. pro quolibet rampaczo usque ad decem et abinde supra quinque sold. pro quolibet  Salvo quod unicuique liceat uvas de sua vinea apportare in gilia (sic) Sancte Marie de mense Augusti sancti laurentij et Sancti bartholomei sine licentia et banno et absque pena  Et quod dictus Notarius possit teneatur et debeat super predictis Jnquirere et rimare ad Januas extra civitatem Amelie ubicumque ut sibi videbitur et penas et banna a Contrafacientibus exigere de facto et in conmuni facere devenire summarie et qui non permiserit se rimari a dicto Notario vel familiare ipsius solvat nomine pene Conmuni predicto pro qualibet vice viginti sold. de facto auferendos  Salvo quod dictus Notarius et eius familiaris non possit pro predictis aliquam Mulierem tangere personaliter ullo modo  Sed canestra guluppatas et gregnum sibi facere demostrari et in terra poni. 

30 - Quod Nullus portet Nuces Aleos Amindolas Avellanas Cicios

vel aliquod genus Leguminum.  R.ca.

ITem Statuimus et ordinamus quod Nullus audeat vel presummat secum portare extra possessionem suam nuces aleos nucleos Amindolas Avellanas Cicios nec aliquod genus leguminis a klennis Junij usque ad festum Sancte crucis de mense Septembris ad penam quinque sold. pro quolibet et qualibet vice sine licentia dicti Notarij possit tamen unusquisque Cum licentia ipsius Notarij a (omesso "sua") possessione libere absque pena aliqua apportare.

31 - De pena dampnum dantis cum pecudibus in blado

vel legumine.  R.ca

ITem Statuimus et Ordinamus ac presenti statuto firmamus quod si pecudes alterius dampnum dederint in blado vel legumine alterius a tempore facte sementis usqua ad klennaas Martij custos earum seu qui eas tenuerit solvat pro banno conmuni Amelie pro qualibet pecude sex den. et idem dicimus in Cultis signatis usque quo fuerit factum fenum et messum a klennis vero Martij usque ad factas messuras solvat duplum dicte pene  Si vero in canepa lino Orto vel vinea solvat pro (qualibet p)ecude Agno vel Cast(rato duodeci)m den. et dampnum (emendet patie)nti in utroque Casu  Addentes quod si quis signa abstulerit seu removerit de Cultis signatis et dederit dampnum in dictis cultis cum aliquo genere animalium solvat et solvere teneatur penam dupli pro quolibet animali seu bestia. 

32 - De pena dampnum dantis cum bove Asino equo Jumenta 

in blado alterius.  R.ca.

ITem statuimus et Ordinamus quod si bos Equs Jumenta vel asinus alicuius dampnum dederit vel paschuaverit (sic) in blado alterius vel in terra seminata a tempore facte sementis usque ad klennas Martij solvat custos dictorum animalium vel alterius ipsorum duos soldos pro quolibet et qualibet vice si vero a dictis klennis usque ad factas messuras solvat duplum dicte pene si dampnum dederint Si vero dicta animalia dampnum dederint in arboribus domesticis ficubus et olivis solvat pro quolibet dictorum animalium et vice qualibet decem soldos et dampnum emendet patienti in duplum. 

33 - De pena dampnum dantis cum Capris bicchis porcis

vel scrofis.  R.ca

ITem Statuimus et Ordinamus quod si Capra bicchus vel scrofa dampnum dederit in blado vel legumine a tempore facte sementis usque ad klennas Martij solvat custos earum seu qui eas pascuerit videlicet pro qualibet capra vel biccho duodecim den. pro quolibet porco vel scrofa decemocto den. a dictis vero klennis usque ad factas messuras solvat duplum dicte pene.

34 - De pena dampnum dantis cum pullis et Anseribus in orto

vel vinea.  R.ca.

ITem Statuim(us et ordina)mus quod si pul(li vel anser)es damnum dederint (in vinea vel in) orto seu in pergulis tempore uvarum et quo uve pendent acerbe vel mature in dictis vineis et pergulis et dominus rei vel aliquis de sua familia vel famulus dicti domini seu laborator invenerit eos dampnum dare possit eos inpune occidere et proicere Si vero non occiderit solvat dominus dictorum pullorum vel anzerum pro quolibet ipsorum et qualibet vice sex den. Si vero in Alijs Locis dampnum dederint solvat tres den. pro quolibet et vice qualibet. 

35 - Quod unicuique Liceat alimalia que invenerit dampnum dare 

sua uc(canc.) auctoritate apprehendere tenere 

et Curie presentare.  R.ca.

ITem Statuimus et Ordinamus quod unicuique liceat quecumque animalia invenerit dampnum dare si fuerint sine custode vel cum custode sua autoritate ea apprehendere tenere et ad Curiam ea die vel sequenti presentare sine pena et banno et predicta locum habeant et intelligantur de domino re (sic) vel aliquis de sua familia famulo vel laboratore  Et si ad Curiam duxerit non restituantur nisi dominus vel custos ipsorum vel qui ea tenuerit penam Contingentem dicto Conmuni et dampnum solverit et dampnum emendaverit domino rei  Et quicumque inventus fuerit dare dampnum cum animalibus in possessione alterius vel sine animalibus ac etiam pascuando et noluerit dicere nomen suum illi qui eum interrogaverit vel nomen quod habet et unde sit et cuius filius solvat pro banno conmuni predicto centum sold. den. pro qualibet vice qua contra fecerit et de predictis stetur sacramento accusatoris dummodo Juraverit in suo loco proprio vel laborerio invenisse  Et si quis dicta animalia sic inventa apprehenderit et infra dicta tempora curie non assignaverit vel presentaverit solvat pro banno conmuni Amelie Centum sold. et dicta animalia domino ipsorum restituat omnia vel ipsorum extimatione de qua Credatur domino dictarum bestiarum pastori vel sotio Juramento premisso.

36 - De pena facientis viam transversam ("ns" scritto sopra) 

per possessiones alterius.  R.ca.

ITem Statuimus et Ordinamus quod quicumque fecerit viam traversam sine animalibus per terram non seminatam si per viam transire possit et terra esset culta solvat pro pena quinque sold. sed si esset prohibitum a domino rei solvat duplum  Si vero per terram seminatam solvat decem soldos  Si vero cum bestijs duplum pene et possit accusari non solum a domino rei sed a custode celato et quando a dicto custode celato accusaretur solvat medietatem dicte pene eo casu cum fecerit traversam dummodo firme sint alie pene in alijs casibus provise ex forma statutorum pro introitibus et traversis in quibus provisionibus et casibus expressis non intelligatur nec sit derogatum per presens statutum quod remaneat firmum in casibus spetialibus non provisis per alia statuta  Addicientes quod transitus per terram sodam cum arboribus vel sine et etiam cum bestijs vel sine bestijs ad penam aliquam non teneatur nec astringi possit  Ac etiam quod pro via t(superfluo) traversia ("i" cancellata) undecumque aucupatores et venatores ad penam aliquam cogi vel constringi non possint exceptis vineis in quibus essent uve vel agreste per quas tunc tempore minime  intrare nec transire Liceat quoquo modo.

37 - Quod unicuique liceat tempore brige adtraversare.  R.ca

ITem statuimus quod tempore brige cavalcate vel rumoris per loca possessiones et bona aliena aufugere transire et transitum facere cum bestijs et sine bestijs cuilibet liceat sine pena dummodo dampnum per eum illatum emendet.

38 - Quod quilibet tenens Canens (cancellato) Canem teneatur 

uncinum apponere.  R.ca.

ITem statuimus et Ordinamus quod quilibet tenens canem quando dictus Canis Jverit vel steterit extra Civitatem Amelie de mensi augusti Septembris et octobris debeat apponere uncinum unius summissi  a (sic) collum dicti canis ad penam quinque sold. pro quolibet Cane et vice qualibet qua fuerit accusatus vel inventus per dictum Notarium vel eius familiam.  

39 - Quod porci scrofe et porcelli extra Civitatem Amelie debeant portare troppum seu bastonem ligatum ad Collum.  R.ca.

ITem statuimus quod porci scrofe vel porcelli extra Civitate Amelie debeant portare uncinum  Ligatum ad collum sive troppum vel bastonem unius pedis de mensibus Julij Augusti Septembris Octobris et quotiens contra factum fuerit pro quolibet porco scrofa vel porcello qui ipsos tenuerit vel custodiverit vice qualibet duos soldos solvere teneatur porcelli autem et porchecte de dicta portatione uncini et troppi excludantur et remaneant in providentia dicti Notarij qui sint porcelli et porchette et de predictis teneatur dictus Notarius contra delinquentes ipsos (o "in ipsis"?) quolibet predictorum mensium Jnquirere.

40 - Quod porci scrofe vel Capre ac pecudes non vadant sub 

 ficubus Olivis vel quercubus tempore fructuum.  R.ca

ITem statuimus et Ordinamus quod tempore quo erunt ficus olive et glandes porci scrofe capre et pecudes non discurrant sub arboribus dictorum fructuum vel aliqua ipsarum ad penam quinque sold. pro quolibet dictorum animalium et vice qualibet porcelli porchecte Caprecte vel agni pro quolibet teneantur ad penam sex den. et in utroque Casu dampnum emendetur patienti.

41 - De pena mictentium pecudes Jnter barcones metas vel 

gregnas.  R.ca 

ITem statuimus quod Nulla persona audeat mictere pecudes in terra ubi barcones mete grani vel alterius bladi vel leguminis existerent et qui contra fecerit solvat pro banno conmuni Amelie si dampnum dederit dictis barconibus vel in aliquo predictorum vel gregnis pro qualibet pecude et vice qualibet qua contra fecerit duodecim den.  Si vero in ipsis barconibus dampnum non dederint pro solo in (cancellato) transitu solvat pro qualibet pecude et qualibet vice sex den. aliquo non obstante  Si vero predicta conmiserint Equi Jumente boves asini porci scrofe Capre bicchi et hijs similia pro quolibet ipsorum et vice qualibet si dampnum dederint solvat dominus ipsorum decem sold.  Si vero dampnum non dederint in ipsis barconibus metis vel gregnis vel aliquo loco solvat duos soldos.

42 - De pena mictentium porcos in tregijs Sancti Secundi 

et Sancti petri.  R.ca.

ITem Statuimus quod Nullus inmictat porcos vel scrofas intus tregia sancti secundi et Sancti petri ad penam quinque sold. pro quolibet dictorum animalium et vi(ce qua)libet.

43 - Quod in omnibus casibus dominus colonus vel eorum

filij possint accusari.  R.ca 

(Titolo quasi del tutto illeggibile)

ITem Statuimus et Ordinamus quod in omnibus prefatis casibus liceat accusare domino rei Colono laboratoribus et predictorum filijs.

44 - Quod dictus Notarius faciat reinveniri omnia sciacquatoria.

R.ca. 

ITem statuimus et Ordinamus quod dictus Notarius teneatur invenire et reinveniri facere sciacquatoria per que solita esset vel est aqua discurrere ad petitionem cuiuscumque petentis et reducere in antiquum statum ita quod possit aqua et quicquid consuetum erat discurrere per ea libere pertransire (sic) ita quod non possit inundatio sive aqua per ea discurrens redundare ullo modo et ad revidendum predicta teneatur dictus Notarius Jnquisitionem summarie facere seu examinationem inter vicinos loci (sic) (omesso "ubi") occupata seu reinventa essent dicta sciacquatoria et quod quilibet teneatur dicto Notario in predictis obedire et si quis contra fecerit solvat pro banno conmuni Amelie decem libras pro quolibet et qualibet vice quam penam dictus Notarius possit de facto contrafacienti auferre.

45 - Quod ubi non esset specificata quantitas credatur sacramento accusatoris vel denunptiatoris vel domino rei.  R.ca.

ITem statuimus et statuendo Ordinamus quod in omnibus Casibus sive statutis in quibus non esset specificata quantitas Credatur sacramento accusatoris vel denunptiatoris vel domini rei tam de pena quam de emendatione dampni usque in quantitatem viginti sold. ab inde Supra usque in quantitatem............................................................................

(Mancano la parte terminale della rubrica 45 e le intere rubriche da 46 a 53 inclusa) 

54 - Quod dictus Notarius faciat purgari et mundari qualibet 

edomata omnes stratas silciatas.  R.ca.

ITem Statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat omnes vias silciatas et non silciatas tam publicas quam vicinales et plateas existentes infra muros Civitatis amelie mundari et purgari facere qualibet edomata et ipsas purgatas et mundatas manutenere sine alio ingomeramine vel impedimento et ipsas et quaslibet ipsarum personaliter requirere et contra inhobedientes procedere et repertos Culpabiles punire et Condempnare vice qualibet in quinque soldis et Credatur Relationi dicti Notarij et suorum familiarium et omnes et singulos (sic) vias intus et extra dictam Civitatem Amelie ad petitionem Cuiuscumque petentis actari facere ad penam .x. libr. den. de suo salario. 

55 - Quod dictus Notarius teneatur omnes vias silciatas

intus et extra Civitatem Manutenere.  R.ca

ITem Statuimus et ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat vias silciatas Jntus et extra Civitatem Amelie manutenere et reactari facere et resilciari ubi destructe et devastate essent usque in amplitudunem decem pedum per adiacentes ipsarum viarum pro ut sibi videbitur expedire et ut opportunum et decens fuerit ad petitionem Cuiuscumque petentis  Et qui in predictis dicto Notario non obediverit solvat pro banno Comnuni Amelie pro quolibert et vice qualibet quinque soldos et vias Jntus Civitatem et burgos mundari et purgari facere qualibet edomata.

56 - Quod dictus Notarius teneatur omnes vias videre et 

requirere publicas et vicinales et loca ubi fuerunt vie.  R.ca.

ITem Statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat videre et requirere omnes et singulas vias publicas et vicinales et loca ubi Jam fuerunt vie que essent aliquibus ingommeraminibus occupate intus et extra Civitatem Amelie et ipsa ingommeramina facere removeri et ipsas vias aperiri et exoccupari ac  etiam allargari et ubi apprehense essent non obstante tempore prescriptionis terminari facere ubi sibi placuerit et videbitur et sepes super vijs et stratis pendentes facere incidi et elevari secundum formam statuti per dictum terminum prefigendum ad penam Centum sold. prolibet (sic) et qualibet vice.

57 - Quod dictus Notarius teneatur suprastitibus viarum

prestare Auxilium Consilium et favorem.  R.ca

ITem Statuimus et Ordinamus quod si in aliqua parte statuti vel ordinamenti Conmunis et populi Civitatis Amelie Contineretur quod aliqua via in aliquo loco deberet fieri nova vel amplari Jntus vel extra Civitatem Amelie per aliquem vel aliquos suprastites quod dictus Notarius teneatur et debeat dictis suprastitibus prestare ausilium Consilium et favorem et eisdem precipere quod dictum opus deducant ad effectum et penam ponere et exequi.

58 - Quod si aliquis esset infamatus quod Consueverit dampnum 

dare in bonis de foris dictus Notarius debeat mandare

quod non discedat.  R.ca.

ITem Statuimus et ordinamus quod si aliquis esset Jnfamatus dicto Notario quod Consueverit dampnum dare personaliter in bonis de foris dictus Notarius possit teneatur et debeat mandare tali infamato quod ad penam quatraginta sold. non debeat extra Civitatem Amelie exire absque licentia Notarij predicti  Et si exiverit dictus talis Jnfamatus sine licentia dicti Notarij et inventus fuerit portare aliquos fructus vel olera secum quod puniatur vice qualibet in decem soldis ultra penam sibi impositam per dictum Notarium pro dicta portatione et Credatur sacramento Cuiuslibet denunptiantis usque in quantitatem decem sold. et teneatur in credentia et habeat quartam partem banni et ad probationem dicti diffamati sufficiant quinque testes fidedigni quorum testium Nomina sint secreta et quod ad petitionem Cuiuscumque dicti Notarij teneatur Jnquisitionem facere de tali diffamato et eius Nomen teneatur in Credentia.

59 - Quod dictus Notarius teneatur singulis mensibus pandere 

 in generali consilio summas omnium introitum (sic).  R.ca.

ITem statuimus quod dictus Notarius teneatur et debeat singulis mensibus in Consilio generali dicte Civitatis assignare et pandere summas omnium introhituum perventorum in conmuni ex suo offitio et contra Contumaces ferre Sententias in scriptis ad penam decem libr. de suo salario.

60 - Quod ubi presens statutum non loquitur servetur

statutum conmunis.  R.ca. 

ITem quod ubi dictum presens statutum non loquitur quod per dictum Notarium servetur forma statuti Conmunis et populi Civitatis Amelie quod de tali delicto vel malefitio loqueretur. 

61 - Quod dictus Notarius teneatur et debeat quolibet die dominico    de mane et de sero ire ad portas ut nullus portet ligna vel lapides.

R.ca.

ITem statuimus et Ordinamus ad hoc ut Sanctissimi dies dominici Custodiantur quod dictus Notarius vinculo Juramenti et ad penam decem librarum de suo salario teneatur et debeat omni die dominico de mane et de sero ire ad portas Civitatis Amelie ut nullus portet ligna vel lapides ad Civitatem predictam et quos invenerit portare vel portari facere solvant quinque soldos pro qualibet salma que quos eisdem de facto accipere teneatur et de predictis per aliquem offitialem dicte Civitatis Nulla licentia exibeatur.

62 - De pena facientis herbas in vinea orto vel Canneto.  R.ca.

Item statuimus quod si aliquis fecerit erbam in vinea plena uvis Canneto vel orto alicuius solvat pro banno Conmuni Amelie viginti soldos et dampnum emendet Jn duplum post vendembias autem si quis si quis (ripetuto) erbam fecerit in predictis medietatem pene predicte solvere teneatur et Jdem de pampana dicimus  Et de predictis Credatur sacramento domini rei vel eius familiaris vel Laboratoris vel filij quas penas solvere teneatur Contrafaciens in quolibet dictorum Casuum non derogando alijs penis ordinatis per alia capitula statutorum Contra intrantes et dampnum inferentes in dictis locis vel aliquo ipsorum.

63 - Quod si quis accusatus de dampno dato cum bestijs Jurare

voluerit se non habere bestias non teneatur ad penam. R.ca

ITem statuimus quod si quis fuerit accusatus vel denunptiatus de dampno dato cum bestijs et talis accusatus voluerit Jurare se non habere bestias de quibus accusatus esset et alias bestias non pasculasse tempore dampni dati quod non teneatur ad penam nisi de hijs quas dixerit se habere et pasculare . Sed si quis talis Jurans esset repertus in mendacio solvat quatruplum pene predicte. 

64 - Quod dictus Notarius teneatur (ad petitionem cuiuscumque petentis per inquisitionem procedere de omni dampno dato. R.ca)

..............................................................................................................

(Mancano l'intero testo della rubrica 64, la prima terza parte della seguente rubrica 65 e parti delle rubriche 67 e 68)

(65 - Quod dictus Notarius teneatur omnes vias et plateas ad

petitionem cuiuscumque petentis facere disgomberari. R.ca)

...............................................................................................................

sine edifitio vel lignis lapidibus vel terrapleno vel scalis tam lignorum quam lapidum vel etiam si occupasset omnibus istis ingommeraminibus vel parte ipsorum vel aliquo alio ingommeramine aliquem predictorum locorum teneatur et debeat elevare et disgommerare infra decem dies post quam sibi mandatum fuerit per dictum Notarium ad penam decem libr. den. pro quolibet contrafaciente et qualibet vice qua fuerit per dictum Notarium preceptum quam penam dictus Notarius habita executione summarie sine alia declaratione convicinorum possit et debeat a Contrafaciente de facto auferre et a predictis vel in predictis peti non possit  Et predicta bandiantur in locis Consuetis Civitatis Amelie.

66 - Quod Nullus habeat coaclam vel foramen (coacle) in aliquo 

loco publico.  R.ca

(It)em statuimus et ordinamus (quod) nulla persona audeat vel (presumma)t habere aliquam coaclam (seu asc)ium coacle vel foramen in aliquo loco palam vel (hijs sim)iles ita quod possit Convici(ni tur)pitudo exiens vel descende(ns exin)de impedimentum vel feto(rem pre)stare  Et si aliquis haberet (debeat i)psos reclaudere tertia die (post pub)licationem huius statuti ad pe(nam qu)inque libr. pro quolibet et vi(ce qualibet) qua fuerit preceptum alicui (per dictum) Notarium  Et ad discern(endum predi)cta sive ad probationem (omnium) predictorum sufficiat provisio (et discret)io dicti Notarij et quod Nu(llus aud)eat vel presummat etiam ha(bere aliqua c)ohaclam Juxta aliquam (viam) vicinalem vel Juxta aliquod ......vel Juxta aliquem vicum vie vel Juxta aliquod sciacquatorium ad dictam penam pro quolibet et vice qualibet que fuerit alicui preceptum  Et quod dictus Notarius possit et debeat Contrafacientibus dictas penas auferre de facto in quolibet predictorum Casuum  Et si negligens fuerit pena incurrat .xxv. libr. de facto auferendorum (sic).

67 - De pena coligentis glandes de quercubus alienis.  R.ca.

ITem statuimus et Ordinamus quod Nulla persona audeat vel presummat Colligere glandes de quercubus alienis sine licentia domini rei ad penam decem soldorum (omesso "pro quolibet") et vice qualibet liceat tamen cuilibet colligere de fructibus pendendentibus (sic) super possessione sua quos possit accipere manu vel uncino et fructus Cadentes in possessione ipsius sine (pena et) banno sed si ex arbore al(iena ca)derent fructus in possessione (aliena do)minus arboris sine lic(entia do)mini rei non possit col(ligere de ip)sis fructibus in terra al(iena sic) stantibus et qui contra(fecerit) solvat tantam penam (quantam) solveret si Colligisset (in arbore) aliena.

68 - Quod dictus Notarius te(neatur facere elevari) omnes 

 logias existentes (in vijs pu)blicis.  R.ca

ITem statuimus (et ordina)mus quod dictus Not(arius tene)atur et debeat facere (elevare) omnes logias existe(ntes super) vijs publicis vel vici(nalibus nisi) fuerint in altitudine (decem pe)dum abinde supra u(nicuique licit)um sit logiam retiner(e).

69 - Quod dictus Notarius te(neatur facere re)actari omnes 

vias pu(blicas.  R.ca)

ITem quod dictus Notarius teneatur et debeat omnes vias publicas facere reactari et allargari usque in amplitudinem decem pedum extra Civitatem Amelie et ipsas facere silciari explanari et dirigi et aquam ipsarum viarum facere recipi ab ipsis hijs quorum essent possessiones stantes iuxta vias et maxime ab hijs per quorum possessiones dicta aqua labere consuevit  Et quilibet teneatur in predictis dicto Notario obedire et q(superfluo) qui non obediverint dicto Notario solvat Conmuni predicto vice qualibet viginti soldos den.

70 - Quod si aliquis fuerit Jnventus Noctis tempore in vineijs (sic)

alterius presumatur dampnum dedisse.  R.ca

ITem statuimus et ordinamus quod si aliqua persona noctis tempore fuerit Jnventa Jn vi..................................................................................

(Mancano la residua parte della rubrica 70 , le intere rubriche da 71 ad 87inclusa, quasi l'intera rubrica 88 e buona parte della rubrica 89)

(88 - Quod quilibet possit accusare.  R.ca)

.................................................................................................................

aliquo Capitulo statutorum vel ordinamentorum Conmunis populi quod in contrarium loqueretur in quibus volumus presenti Capitulo derogari Salvo quod in dampnis datis de nocte conmissis in quibus servetur forma in supradictis Capitulis declarata.

(Mancano parti delle rubriche 89, 90 e 91)

89 - De Jncendio et guasto emendando.  R.ca.

ITem statuimus et Ordinamus quod si advenerit dampnum guastum vel incendium per aliquem ignotum vel forensem vel non ydoneum ad solvendum Conmicti in domibus Campis areis vineis Casalibus vel Jn quibuscumque bonis de foris quod ipsum dampnum guastum vel incendium emendetur per delinquentem dicto dampnum passo secundum extimationem faciendam per duos homines ponendos per do

.................................................................................................................

dampnorum datorum teneatur ire ad videndum ipsum dampnum et locum et arbitrari per que animalia esset verisimile ipsum dampnum datum fuisse et dicta arbitratione facta si non posset habere notitiam cuius fuisset ipsa animalia que intulissent dictum dampnum quod vicini dicte possessionis habitantes in contrata et habentes bestias generis cuius arbitrate fuerint vel alij qui in dicto tempore ibidem stetissent cum dictis bestijs per ipsum Notarium teneantur et cogi possint ad emendationem dampni illati in dicta possessione.

90 - De pena facientis Lorduram.  R.ca

REptilia vel animalia mortua vel Carnes sanguinolentas stercora Capillos aquam scotanatam aquam olivarum zoczuram vel urinam terraplenum (lapides v)el ingommeramentum ali(quod vel) immonditiam vel quecumque alia (turpia ve)l eorum aliquod qui fecerit (tenuerit) vel posuerit vel poni fe(cerit vel c)oria Cruda radens ex(tendens vel) trascinans seu etiam pel(les et ung)uens in aliqua platea conmunis vel vi)js publicis vel in ar(cu vel domo) alterius et prope Ecclesias (seu religios)a loca seu prope ipsa ...... loca Rumorem tantum vel (lascivia fe)cerit ad penam decem (soldorum pro qu)olibet et vice qualibet te(neatur ci)anciam olivarum  ar(dens seu gu)atum macinans vel ho(rum aliquo)d faciens in platea (aliqua decem) sold. in alio loco pre(dictorum quinque) sold. Conmuni Amelie vi(ce qualibet so)lvat et ea prorsus (debeat elev)are  Et quilibet pos(sit contrafa)cientes denunptiare (et accusare et) eius accuse cum sac(ramento cred)atur Salvo quod lit(amen) et terraplenum possit ibidem prohici si sequenti die elevetur alias puniatur ut supra si licentiam a dicto Notario non habuerit et etiam salvo benefitio edificandi in Capitulo de offitio viarum  Et quicumque in casaleno Sancti Laurentij de urticheto et de urbestulo vel prope monasterium Sancti Stefani vel in Casaleno Sancti proculi vel Sancti Nicolai vel eorum aliquo terraplenum vel immunditiam proiecerit vel prohici fecerit solvat pro banno Conmuni vice qualibet quinque soldos  Terraplenum autem predictum proiectum prope monasterium predictum elevetur inde per homines Contrate platee et adiacentis Contrate pusterule et Notarius dampnorum datorum predictus omni die et sero more solito bandiri faciat quod sequenti die ante vesperas quilibet (omnia ante) domum suam purget (et mundet) et omne ingommeramen(tum et mu)nditiam extra terram (eandem) penitus portari faciat (ad penam) predictam  Et dictus No(tarius ela)pso dicto termino debe(at ire ad) videndum die term(ini predicta) et inobedientes scribe(re et puni)re secundum forma(m statuti) predicti et secundum (formam ca)pituli viarum et de (singulis pre)dictis dictus Notariu(s inquirat) ad petitionem Cui(uscumque in cre)dentiam retinendo v(olumus autem) quod per hec alteri sta(tuto non dero)getur de materia predicta l(oquenti). 

91 - Quod Nullus proiciat (aliquid tempore) pluvie

aque curre(ntis.  R.ca)

TEmpore plu(vie vel alio) tempore Nullu(us proiciat) aliquid aque curre(nti vel aliud faciat) quod impedim(entum) prestet vel preiudicium generet suo Convicino seu dictam aquam et eius cursum aliter divertat quam ire Consueverit tempore retrohacto ad penam viginti sold. quam penam solvat quotiens contrafecerit et nullus mictat aquam unde non Convenit et non ire consuevit ad predictam penam  Et nichilominus aqua reducatur unde ire consuevit.

92 - De via terminanda.  R.ca.

ITem quod dictus Notarius teneatur vinculo Juramenti ad petitionem cuiuscumque non habentis viam terminatam unde possit accedere per viam sive possessionem ad eius petitionem cogere quemcumque ad vendendum eidem viam et iter quinque pedum in amplitudine ad extimationem duorum bonorum virorum ponendorum unus pro una parte........................................................................................................

(Mancano sia la parte terminale della rubrica 92, quanto l'intera rubrica 93 ed il titolo della seguente rubrica 94)

(94 - Quod via porcelli purgetur qualibet edomata.  R.ca)

VJa porcelli usque ad aportam (prima "a" annullata) pusciolini bis in qualibet edomata purgetur per adiacentes et nemo in dicta via faciat seu prohiciat aliquam turpitudinem ad penam quinque sold. den. et quilibet possit denumptiare et accusare et credatur ei.

95 - De pena proicientis zozuram de fenestra. (Manca "R.ca")

ITem statuimus et Ordinamus quod Nullus de Amelia prohiciat aliquam zoczuram de fenestra Jn vijs publicis ad penam quinque sold. et possit super predictis quilibet offitialis dicti Conmunis procedere.

96 - Quod quilibet habens sepes super vijs teneatur ipsas

incidere.  R.ca.

QUicumque habet sepes super vijs Conmunis teneatur ipsas Jncidere et super vijs elevare et de hoc teneatur Laborator rei habens sepem super vijs ut dictum est ad penam quinque sold. Conmuni predicto solvendorum et quilibet possit Contrafacientem denumptiare et accusare et credatur eius sacramento.

97 - Quod dictus Notarius teneatur facere reiveniri et reactari 

 fontem sicchum vie plane.  R.ca. 

ITem statuimus et Ordinamus quod dictus Notarius dampnorum datorum teneatur et debeat vinculo Juramenti et ad penam vigintiquinque libr. de suo salario ad petitionem adiacentium vel partis ipsorum facere reinveniri aquam fontis sicchi Positi in Contrata vie plane et ipsa reinventa facere dictum fontem reactari expensis adiacentium infra duos menses postquam fuerit requisitus et quilibet ex adiacentibus teneatur ei obedire et inobedientes punire possit vice qualibet in decem soldis denariorum.

98 - Quod porci npon possint ire per Civitatem .  R.ca .

(Aggiunto da altra mano in epoca successiva: "etiam videas stat. supra in stat. 48")

ITem statuimus et ordinamus quod porci scrofe et porcelli maiores quatuor mensium non possint ire per Civitatem Amelie et si inventi fuerint per dictum Notarium vel eius famulum vel alium offitialem Conmunis predicti ire per dictam Civitatem nisi in eundo vel redeundo de foris domini ipsorum porcorum solvant pro quolibet porco scrofa vel porcello vice qualibet viginti sold. den. non derogando per hec alij statuti de tali materia Loquentes  Et quilibet possit denumptiare et accusare.

99 - Quod silcentur omnes vie Civitatis Amelie et quo modo.  

R.ca

QUia vie et strate Civitatis Amelie sunt adeo devastate quod tota Civitas videtur deformis et per eas libere ambulari non potest pro honore dicte Civitatis presentis (sic) statuto firmamus statuimus et ordinamus quod omnes vie et strate Civitatis Amelie silcentur et mactonentur modo et forma inferius declarata Et primo silcetur et mactonetur strata a porta pusciolini usque ad turrem et deinde omnes strate quibus itur ad Ecclesiam Sancte firmine videlicet strate que procedunt a p(latea) Conmunis et a platea (Sancte) Marie de porta ad dic(tam Eccle)siam Sancte firmine (alie vero) strate silciande remaneant in provisione dominorum Antianorum populi qui pro tempore fuerint qui possint providere super ipsea ("e" annullata) silciatione facienda et in quibuscumque partibus pro ut eis viderib (annullato) videbitur Convenire   Et quod omnes et singuli introhitus datorum dampnorum dicti conmunis Convertantur pro expensis et actaminibus dictarum stratarum de quibus introhitibus et pecunia emantur mactones pro ipsis stratis silciandis vel alie expense fiant et fieri debeant quandocumque occurrerit per adiacentes dictarum stratarum et quod pro predictis introhitibus denariorum (o "denarijs"?) dampnorum datorum recipiendis et retinendis eligatur per dominos Antianos populi quidam bonus et sufficiens et legalis homo popularis et de populo Civitatis Amelie Qui Camerarius possit et sibi liceat pecunias dictorum introhituum expendere pro dictis mactonibus emendis tantum absque aliqua alia deliberatione. Cuius Cameraij offitum duret per Annum tantum et teneatur reddere rationem in fine offitij Cuiuslibet Notarij dampnorum datorum et habeat pro suo salario Cambium monetarum et quod Conventum fuerit per dominos Antianos et Consilium decem Et suum deputatum salarium licet eidem Camerario de dictis Jntrohitibus et denarijs dampnorum datorum retinere Adiacentes vero dictatum stratarum silciandarum et qui solvere debeant et contribuere in predictis r(em)aneant Jn declaratione dominorum (Antia)norum qui pro tempore erunt (et finito) offitio unius Camera(rij alius ) eligatur modo predicto et sic fiat donec strate ipse fuerint silciate Et quod Notarius predictus teneatur et debeat vinculo Juramenti et ad penam decem librarum de suo salario omni mense predicta Notificare et dicere dominis Antianis ut executioni mandentur et quod Camerarius predictus non permictat quod dicti introhitus perveniant ad alias manus nec ad alium Camerarium quam dicti operis ad superationem debeat rationem de denarijs solutis Custodibus secretis reddere Convertatur in dicto o(superfluo) opere  Et si dicto tempore non solverit totam partem eis Contingentem ipsum residuum convertatur in dicto opere et pro satisfactione prectij dictorum mactonorum   Et Notarius antedictus teneatur predicta executioni mandare et fieri facere et incipi facere dictus opus infra sex Menses a die publicationis presentis statuti ad penam quinqueginta libr. de suo salario.

100 - Quod silcetur via qua itur ad Ecclesiam sancti Augustini

R.ca

SJlcetur via recta qua Jtur ad Ecclesiam Sancti Augustini per viam processionis modo predicto et etiam via superior. 

101 - Quod dictus Notarius teneatur observare omnia statuta

R.ca

ITem statuimus et Ordinamus quod dictus Notarius teneatur et debeat observare et observari facere omnia et singula Capitula presentis statuti ad suum offitium spectantia et pertinentia ad penam .xxv. libr. den. de suo salario.  Statuentes quod habeat et habere debeat quartam partem penarum per eum exactarum pro suis inventionibus tantum in dampnis datis sepibus dumtaxat exceptis.

Laus deo Amen    

_______________

A P P E N D I C E 

In calce al manoscritto dello Statuto del 1560 (Codice Farrattini) riproducente copia dello statuto del 1441, di seguito all'ultima rubrica del Libro Settimo, prima dell'apposizione finale "Finis  Laus Deo", può leggersi quanto appresso riportato.

"Acta edita, ordinata, et correcta fuerunt supradicta statuta, et ordinamenta, et omnia, et singula capitula eorumdem cum rubricis suis per Antedictos statutarios authoritate eis concessa per Populum et Comune Civitatis Amerie cum presentia, et voluntate Magnificorum Dominorum Antianorum Populi Civitatis predicte in sala superiori Palatij di(cti) Populi, et Comunis residentia ipsorum dominorum Antianorum posita in dicta Civitate iuxta Plateam veterem, res dicti Comunis, et alia latera mandantes ea authoritate predicta in omnibus et per omnia, vel ut in eis continetur plenarie, et inviolabiliter observavi, rogantesque me notarium infrascriptum, ut ipsa in publicam formam redigerem sub Anno domini MCCCCXLJ Indictione iiij tempore S.mi in Xpo Patris et d.ni D.ni Eugenij Divina Providentia Pape IIIJ die XVIJ Mensis viijbris presentibus ser Nicolao ser Jo: Nicolai, Hyeronimo Fredi, Jo: Jacobi Xandri, et Angelello Gioni de dicta Civitate Amerie testibus ad hoc adhibitis, vocatis et rogatis".   

Vai a Statuti comunali