Nota: Per comodità di consultazione, le Rubriche con gli Indici e il Corpo del testo vero e proprio, che nell’originale sono di seguito, sono stati suddivisi su due pagine separate.

STATUTO DI AMELIA

DEL 1560

 

(CODICE FARRATTINI)

 

(Trascrizione di Giovanni Spagnoli)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I N D E X   R U B R I C A R U M

 

 

Liber primus

  De Regimine Civitatis.

 

Liber secundus

  De oblationibus et elemosinis.

 

Liber tertius

  Causarum Civilium.

 

Liber quartus

  De Publicis iudicijs.

 

Liber quintus

  Extraordinariorum.

 

Liber sextus

  De electionibus Civium; de concilijs, et consiliarijs.

 

Liber septimus

  De damnis datis. et vijs, et fontibus reaptandis.

 

Extravagantes.

 

Constitutiones in causis criminalibus confirmatae

a Pio .v. fel. record. Anno 1567 di 24 mensis Junij

 

Capitula artis bubulcorum.

Eorumdemque reformationes.

 

 

 

 

--------------------------

 

 

 

 

 

 

LIBRI P.J

 

Proemium.                                  (cancell.) R.   J

De Regimine Civitatis.                                R.   J

De Juramento Potestatis.                                R.   2

Quod ubicumque fit mentio Potestatis idem sit in quolibet alio

  rectore, qui tenet locum potestatis.                        R.   3

De Salario potestatis.                                    R.   4

De Juramento Judicis Potestatis.                            R.   5

De officio notarij, et familia Potestatis.                    R.   7

De iuramento notarij Potestatis.                            R.   6

De officio Potestatis, et eius officialium.                    R.   8

De Prohibitis Potestati, et eius officialibus.                    R.   9

De exercitio custodis, et officio Guardiani.                     R.  I0

De officio, et electione d.norum Antianorum.                R.  IJ

De officio decem de populo.                            R.  I2

De modo servando in ambasiatoribus transmittendis.            R.  I3

De Juramento d.norum Antianorum.                        R.  I4

Quod D.ni Antiani Populi teneantur manutenere iurisditiones

  Communis, et introitus.                                R.  I5

Quod d.ni Antiani Populi non permittant quod Pecunia Communis

  expendatur contra formam statutorum.                    R.  I6

Quod d.ni Antiani Populi sint exempti ab onere personali.        R.  I7

Quod d.ni Antiani Populi possint pulsari facere campanam.        R.  I8

Quod d.ni Antiani Populi teneantur facere custodire campanile.    R.  I9

Quod quicumque habuerit, seu receperit aliquod damnum pro

  Communi Ameriae si(bi) emendetur.                     R. 20

Quod d.ni Antiani teneantur assignare Cammerario quicquid ad

  ipsorum manus pervenerit.                             R. 22

Quod d.ni Antiani possint proponere utilia pro Communi.        R. 2J

De electione custodum celatorum.                        R. 23

De Inventario faciendo iurium communium (sic).                R. 24

De Proponendo unde veniat pecunia Communis quando proponitur

  de expensis.                                        R. 25

Quod d.ni Antiani possint eligere  centum iuratos de populo.         R. 26

De officio notarij super Catastis infernis.                    R. 27

Quod quilibet reneatur accipere officium sibi datum.            R. 28

De non rebanniendo aliquem exbanditum.                    R. 29

Quod d.ni Antiani debeant (corretto) singulis quindecim diebus

  rationem facere de introitibus, et expensis Communis.        R. 30

Quod nullus Antianus possit ire in Ambasciariam.             R. 3J

De electione duorum sindicorum.                        R. 32

De non constringendos d.nos Antianos, Cancellarium, vel

  Camerarium tempore eorum officij.                        R. 33

Quod potestas, et sui officiales non possint aliquid (corr.) recipere

  pro custodia alicuius detenti.                            R. 34

De balistis dimittendis per Potestatem.                    R. 35

De expellendo per Potestatem omnes furiosos.                R. 36

De capiendo filium ad petitionem patris.                    R. 37

De cantonibus, et hostiorum murellis devastandis.            R. 38

De constringendo per Potestatem debitorem alicuius banniti.    R. 39

Quod notarius Potestatis debeat omnes scribere in catasto (sic)

  condennatos in cartis pecudinis.                        R. 40

De electione Cancellarij.                                R. 4J

De officio Cancellarij Communis. (omesso)                     R. 42

Quod Cancellarius Communs reassignet omnia acta, etc.        R. 43

Quod per Cancellarium Communis copietur liber introitus

  Communis Ameriae.                                    R. 44

De Sigillo, et litteris Communis.                            R. 45

Quod omne partitum fiat ad bussulas.                        R. 46

De bulletta d.norum Antianorum apponenda etc.                R. 47

De Sindicatu Camerarij Communis.                        R. 48

De ordinarijs introitibus Communis reducendis ad manus

  Camerarij.                                        R. 49

De Pallijs portandis infrascriptis Ecclesijs.                    R. 50

 

LIB. II.

 

De Pallio, et cereo dando Ecclesiae S. Firmine.                R.  J

De luminarijs faciendis in festo S. Catherinae.                R.  2

De luminarijs faciendis in festo B. Mariae de mense Augusti,

  et S. Firminae de mense Novembris.                        R.  3

Quod Potestas teneatur accedere ad Ecclesiam S. Firminae.        R.  4

De reddendo ius summarium pijs locis.                    R.  5

De Cereo faciendo per Potestatem in vigilia S. Firminae suis

  expensis.                                            R.  6

De faciendo exportari (sic) cereum in festo S. Mariae de mense

  Augusti.                                            R.  7

 

LIB. III.

 

De Citationibus.                                        R.  J

De relatione Castaldi, et horis sedendi per Judicem.            R.  2

De oblatione libelli à x libris supra et datione in tenutas.        R.  3

De Salario in Civilibus causis solvendo.                    R.  4

Infra quantum tempus terminentur Civiles causae.            R.  5

De modo dandi in solutum.                            R.  6

De precepto faciendo in Civilibus causis.                    R.  7

De Exceptionibus opponendis.                            R.  8

De refectione expensarum.                                R.  9

De partito faciendo parti, et modo tenendo per iudicem.        R. I0

De vigore Compromissi, et executione laudi.                R. IJ

De redditione instrumenti debiti soluti.                    R. I2

Quod Fideiussor possit pignorare debitorem.                R. I3

Quod Creditor possidens bona sui debitoris debeat recolligere

  concreditorem                                    R. I4

De conservando indemnem fideiussorem.                    R. I5

Quod nullus contrahat cum minore, vel filiofamilias.            R. I6

De Communi dividundo.                                R. I7

Quod Civis possit pignorare suum debitorem.                R. I8

(Da questa rubrica in poi, nel testo dello statuto la numerazione salta in avanti di una cifra, per omissione del numero I9)

De alienando arborem illi cuius est solum.                    R. I9

Quod filiae foeminae superstite masculo non succedant ab intestato,

  et qualiter tunc dotentur.                                R. 20

De successione decedentium ab intestato.                    R. 2J

De advocatis, et procuratoribus dandis petentibus.            R. 22

De diebus Feriatis in Civilibus causis.                        R. 23

Quod per principales personas iuretur de Calunnia et positionibus

  respondeatur.                                        R. 24

Lucretur maritus quartam partem dotis suae uxoris decedentis

  sine filijs. (Omesso nell'indice; nel testo indicato come r.ca  26)

Quod mulieres bonae famae non teneantur intrare palatium.        R. 26

De non recipiendo in fideiussorem qui patrem habet.            R. 27

Quod per Communem Ameriae nulla obligatio fiat.            R. 28

Quod cogatur damnificans ad refectionem damnorum.            R. 29

Quod habitantes in eadem domo non faciant iniuriam unus alteri.  R. 30

De muro inter consortes.                                R. 3J

Quod omnes exceptiones possint opponi contra instrumenta

  extra districtum etc.                                R. 32

De Cedendo bonis.                                    R. 33

Quod nullus det damnum in tenutam datam.                R. 34

Quod viso publico instrumento facto à xx annis citra fiat

  praeceptum debitori.                                R. 35

Quod quilibet debitor possit offerre de bonis suis creditori suo.    R. 36

De sequstratione facienda.                                R. 37

De conservando indemnes qui se obligaverunt pro Communi        R. 38

De arbitris cogendis per Potestatem.                        R. 39

Quod acta Communis possint publicari in cartis bombacinis.        R. 40

De ratificatione gestorum.                                R. 4J

Quod habentes dotes mulieris teneantur alimenta praestare.        R. 42

Quod nulla donatio possit fieri per mulierem sine consensu

  infrascriptorum.                                    R. 43

De constringendo forensem qui se constrinserit ad bancum

  Civitatis Ameriae.                                    R. 44

De contractibus simulatis per appodium factis.                R. 45

Quod restitutio dotis fiat in bonis specialiter hipothecatis.        R. 46

De cogendo debitorem ad petitionem eius fideiussoris.            R. 47

De oblatione promissa bonorum debitoris.                    R. 48

De non molestando mulierem in bonis per eam possessis

  occasione suarum dotium.                            R. 49

Quod pro dote alicuius mulieris solvenda possit personaliter

  conveniri principalis, et fideiussor.                        R. 50

De exbanditis in Civilibus, et citationibus forensis.            R. 5J

Quod confessio dotis facta in testamento valeat.                R. 52

Quod notarius teneatur ostendere protocolla.                R. 53

Quod male utentibus eorum substantia interdicatur bonorum

  administratio.                                        R. 54

Quod vicini habentes muros communes teneantur inaltiare        R. 55

De praesumptione fictitiae venditionis.                    R. 56

De augumentatione probationis contra potentes.                R. 57

Quod tabernarij possint vendere pignus.                    R. 58

De gestis bona fide et ratis habendis.                        R. 59

De Ferijs repentinis.                                    R. 60

De ordine procededi contra exbanditum.                    R. 6J

De ratione reddenda per tutorem, et Curatorem.                R. 62

De Confirmatione, et convalidatione testamenti scripti manu

  notarij testantis.                                    R. 63

De poena officialium consulentium Cives.                    R. 64

 

LIB. IIII.

 

De Jurisditione d.ni Potestatis, et suorum officialium.            R.  J

De ordine procedendi, et citandi in maleficijs.                R.  2

De transmissione accusae, et inquisitionis.                    R.  3

De termino dando.                                    R.  4

De publicatione processus.                                R.  5

De puniendo maleficia secundum statuta                     R.  7

De cogendo malefactorem ad confitendum.                    R.  8

De poena blasphem. praesent. stat. Civitatis                R.  9

De poena receptantium exbanditos.                        R. I0

De penis duplicandis.                                    R. IJ

De poena d.norum Antianorum dantium favorem magnatibus.    R. I2

Quod quilibet popularis, et de populo teneatur iurare ad populum. R I3

De poena facientium Cavalcatam, vel guerram.                R. I4

Quilibet iuratus de populo conpareat quando requisitus fuerit etc. R. I5

De poena d.norum Antianorum recipientium simonias.            R. I6

Quod nullus vendat alicui forensi iuspatronatus.                R. I7

De poena petentis debitum iam solutum.                    R. I8

De poena non probantium accusam.                        R. I9

De poena surgentium in concilio                         R. 20

De poena patrocinantis pro aliquo exbandito                R. 2J

De exceptuatis à poenis.                                R. 22

De poena ementium ius, et actionem ab aliquo                 R. 23

Quod nullus intromittat se occasione (cancell.) in causis

  occasione alicuius Ecclesiae habitis.                        R. 24

De poena facientium cavalcatam contra commune.            R. 25

De poena facientium bellum, et intrantium aliunde per portas.    R. 26

De poena falsificantium ceram.                            R. 27

De poena facientium cinerem.                            R. 28

Quod nemo faciat impedimentum calceolarijs in lavatorio

  pisciarelli                                        R. 29

Quod nullus vadat ad aliquam terram ubi fieret congregatio

  gentium.                                            R. 30

De poena homicidium committentis.                        R. 3J

De poena mandantis, et auxiliantis.                        R. 32

De poena assassinorum.                                R. 33

De poena proditorum.                                R. 34

De praemio referentis prodimentum.                        R. 35

De exfortiamento mulierum.                            R. 36

De sodomitis, et eorum poenis.                            R. 37

De falsis testibus, et poena falsitatis.                        R. 38

De dolose referentibus, et eorum poenis.                    R. 39

De poena capientium columbos.                            R. 40

De poena laborantium terras exbanditorum.                R. 4J

Quod unicuique sit licitum tenere accipitrem (sic) ante domum      R. 42

De poena publicis, et famosi latronis.                        R. 43

De poena furis.                                        R. 44

De poena non trahentium ad rumorem.                    R. 45

De capiendo furem.                                    R. 46

De poena ementis bladum ultra unam salmam.                R. 47

Quod quicumque receperit fructus de bonis exbanditorum debeat

  assignare infra mensem Camerario Communis.                R. 48

De poena ementis bladum infra muros Civitatis.                R. 49

Quod eligantur duo homines ad recolligendos fructus

  exbanditorum.                                        R. 50

De poena laborantium terras unde non fuerit solutum datium.    R. 5J

De poena non capientium exbanditos.                        R. 52

De poena non capientium malefactorem.                    R. 53

De poena facientis falonem sine lcentia.                    R. 54

De poena optantium malum fochi.                        R. 55

De poena euntium ad concilium, cum non sint de concilio.        R. 56

De poena gridantium, quod populus moriatur.                R. 57

De poena forensis offendentium (sic) Civem.                R. 58

De poena amputantium manum etc.                        R. 59

De poena percutientium, et offendentium in personam.        R. 60

De poena percutientium, et offendentium in persona (cum armis)  R. 6J

De poena insultantium, et admenantium etc.                R. 62

De poena portantium arma.                             R. 63

De poena facientium vindictam contra insontem.             R. 64

De poena trahentium terminum finalem.                    R. 65

De verbis iniuriosis, et eorum poenis.                        R. 66

De faciendum param Castaldo.                            R. 67

De exceptuatis à poenis ratione minoris aetatis.                R. 68

De poena offendentium officialem forensem.                R. 69

Quod cuilibet sit licitum capere exbanditum.                R. 70

De poena molestantis in tenuta.                            R. 7J

De poena occidentis, vel vulnerantis animal alterius.            R. 72

De poena negantis dotem.                                R. 73

De poena negantis depositum.                            R. 74

De poena euntium post tertium sonum Campanae.            R. 75

De poena ludentium ad ludum taxillorum.                    R. 76

De poena intrantium, vel exeuntium nisi per portas.            R. 77

De custodiendo sanctissimos dies.                        R. 78

Quod filius non elevet manum contra patrem.                R. 79

De modo faciendi Luctum.                                R. 80

De poena laboratorum non laborantium bene terras.            R. 8J

De poena non ponentium possessiones in catasto.            R. 82

Quod introitus Communis non recipiantur nisi per Cammerarium

  Communis                                        R. 83

De poena frangentium pacem.                            R. 84

De inquisitione facienda contra malos homines. (omesso)        R. 85

De iuramento medicorum.                                R. 86

Quod occasione solennitatis omissae non vitietur processus si

  constabit de maleficio.                                R. 87

Quod Castaldi Communis portent Caputeum.                R. 88

De securitate attributa arengantibus.                        R. 89

De securitate advocatorum, et Procuratorum.                R. 90

De beneficijs confessionis, solutionis.                        R. 9J

De poena comburentis stipulas.                            R. 92

Quod quodlibet Castrorum Civitatis Ameriae habeat Syndicum

  qui iuret sequi iussa regiminis, etc.                        R. 93

De Poena tondentis monetam.                            R. 94

De stratis, et vijs custodiendis.                            R. 95

De poena revelantis secretum.                            R. 96

De poena facientium iuram.                            R. 97

De non sedendo ad strangam (sic) maleficiorum.                R. 98

De poena euntium, seu petentium quod mittatur in servitium

  faciendi guerram.                                    R. 99

De poena Civis, vel districtualis procurantis habere officium

  potestariae.                                        R.I00

Quod si aliqua persona fuerit condennata, et non solverit

  infra terminum puniri debeat in quarto pluris.                R.I0J

De poena non rassignantium iura Communi.                R.I03

De reducendo homines canalis, et lacuscelli ad servitia Communis

  Ameriae.                                            R.I02

De his qui non possunt esse Castaldi.                        R.I04

De poena incendiarij                                    R.I05

De non capiendo artifices pro executione sententiae corporalis    R.I06

De non recipiendo in fideiussorem aliquem procuratorem         R.I07

De sindicatu Potestatis.                                R.I08

 

LIB. V.

 

Quod nullus vadat ad aliquam terram habentem represalias contra

  Communem.                                        R.  J

De Poena non habentium mensuras iustas.                    R.  2

De non pignorando debitorem in vigilia S. Firminae.            R.  3

Quod fratres divisim ponantur sortiti.                     R.  4

De terlminando iura Communis quae habet in Monte Pilio.        R.  5

De defendendo Ecclesiam S. Pauli.                        R.  6

Quod cuilibet licitum sit arborem pendentem incidere.            R.  7

Quod declaretur in titulo libri datij, et quare imponitur.        R.  8

De conservando indennem occasione represaliarum.            R.  9

Quod Emptor, possessor, et laborator teneatur solvere datium.    R. I0

Quod cuilibet liceat ducere bestias inventas damnum dare.        R. IJ

Quod mensurae Communis cum quibus venditur bladum die fori

  stent in platea communis.                                R. I2

De molendinis accatastandis et stimandis.                    R. I3

Quod quilibet teneatur solvere datium.                    R. I4

Quod quaelibet ars possit consules facere.                    R. I5

Quod nullus habeat calcinarium ante Ecclesiam.                R. I6

De divisione contratarum.                                R. I7

De immunitate advocatorum, et medicorum.                R. I8

Quod qaelibet ars habeat duos rectores.                    R. I9

Quod quilibet teneatur solvere pro libra, et foculari.            R. 20

Quod laborator non possit accusari de damno dato à custode

  celato.                                            R. 2J

Quod nulla donatio fiat forensi de denarijs quos habere debet a

  communi.                                        R. 22

Quod habentes plures artes debeant solvere in cereo cuiuscumque

  artis.                                            R. 23

De mercede danda capientibus exbanditum.                    R. 24

De poena portantium forcellas.                            R. 25

Quod cuilibet sit licitum falsam monetam rumpere.             R. 27

Quod tabernarij habeant mensuras sigillatas.                R. 28

Quod quilibet teneatur favere rectoribus artium.                R. 29

Quod cuilibet liceat vendere carnes morticinas extra portam.    R. 30

De foru (sic) faciendo in platea veteri. (posposto)            R. 26

De poena macellariorum tenentium carnes in domo propria        R. 3J

Quod Notarius damni dati possit procedere contra macellarios.    R. 32

De poena Macellariorum, et Piscialorum                    R. 33

Quod Rectores Macellariorum teneantur inquirere alios

  macellarios pro malis carnibus.                            R. 34

Quod quilibet habeat ortum in sua possessione.                R. 35

Quod cuilibet liceat capere carnis ferulos per capillos.            R. 36

De molendinarijs.                                    R. 37

De iuramento fornariorum Panifacularum etc.                R. 38

De poena extrahentis grasciam extra districtum.                R. 39

De textricibus, et modo texendi.                            R. 40

Quod nullus emat olera causa revendendi.                    R. 4J

Quod Mercatores lealiter faciant artem eorum.                R. 42

Quod habeatur marcum, qui vocatur Justitia.                R. 43

Quod nullus neget artem, quam exercet.                    R. 44

De Tegularijs, et forma tegularum.                        R. 45

De puniendo non solventes dativas.                        R. 46

Quod nulla mulier vadat ad luctum seu ad forum                R. 47

De poena aperientium apothecas diebus festivis..                R. 48

Quod omnis conventio fiat ad denarios monetae currentis.        R. 49

De terminatione facienda in montibus Fornolis                R. 50

De via vicinali terminanda, et amplitudine eius.                R. 5J

Quod fons Nucichiae reaptetur.                            R. 52

De vijs super apprehensis reaptandis.                        R. 53

Quod liceat cuilibet populari aedificare in castris.            R. 54

De fonte porcelli reaptanda.                            R. 55

Quod ars merciariorum sit separata ab arte pizzicarolorum.        R. 56

De praestantia non imponenda per Communem Ameriae.        R. 57

De non tollendo pedagium alicui civi.                        R. 58

Quod bona illorum de Canali, et Podio, qui non solverint datium

  applicetur (sic) Communi.                            R. 59

De modo tenendo per Castaldos de pignoribus.                R. 60

De Castro novo faciendo in Colle resto.                    R. 6J

De capiendo tenutam authoritate publici instrumenti            R. 62

De electione procuratorum, et Sindicorum bonorum

  indefensorum.                                        R. 63

De rebus acquisitis per filium familias.                    R. 64

De prohibita retentione (corretto) logiarum, et aedificiorum.    R. 65

De purgatione puteorum, et ipsorum aquaeductorum.            R. 66

De augumentatione Castrorum.                            R. 67

De Credentijs mercatorum.                                R. 68

De vigore laudi inter coniunctos.                        R. 69

De Cessione facienda per principalem fideiussorem            R. 70

De immunitate artificum forensium                        R. 7J

Quod reaptetur fons, qui est in strata Montis labri.            R. 72

De poena retinentium formam contra suum vicinum.            R. 73

De custodiendo festivitatem S. Francisci, et S. Augustini        R. 74

De Cereis faciendis per sindicos Castrorum Civitatis Ameriae.    R. 75

De Poena baiulorum ludentium  cum ludunt aliquod pignus.        R. 76

De Fortificatione Montis Campani.                        R. 77

Quod denarij, qui solvuntur per consiliarios et Rectores propter

  ipsorum inobedientiam conserventur in quodam cippo        R. 78

Quod Camerarius Communis emat unum Marchium.            R. 79

De modo multarum, et poena inobedientium.                R. 80

Quod Potestas praestet familiam Camerario, et Cancellario

  Communis                                        R. 8J

Quod Potestas visitet castrum focis.                        R. 82

De assignatione librorum facienda per Potestatem.            R. 83

(Dalla rubrica 74 alla rubrica 83 inclusa, nel testo dello statuto si riscontrano numerose alterazioni nell'ordine progressivo dei testi corrispondenti e molteplici correzioni apportate ai numeri delle rubriche)

Quod Potestas teneatur observare omnia statuta etc.            R. 84

Quod Potestas excutiat omnes dativas.                        R. 85

Quod domus non caventur.                            R. 86

De non immittendo aliquem in pagliatam.                    R. 87

De modo congregandi Concilium.                        R. 88

Quod Notarij d.ni Potestatis teneantur mittere ad quinternum

  scripturas.                                        R. 89

Quod Potestas et sui officiales non ludant.                    R. 90

Quod nullus tormentetur sine licentia d.norum Antinorum.        R. 9J

De refutatione generali facienda per Potestatem.                R. 92

Quod Catasta Communis non possint exiri de Cammera Communis    R. 94

De massaritijs Communis conservandis.                    R. 95

De Cathenis claudendis.                                R. 96

De fraude adhibita in gabellis.                            R. 97

Quod nullus aedificet in vijs publicis sine licentia.            R. 98

Quod mulieres vidue possint stare in domo mariti defuncti(posp.) R. 93

De modo Colligendi dativas.                            R. 99

De mensuratione terrarum.                            R.I00

De pignoribus Communis vendendis.                        R.I0J

De poena intrantium violenter per portas cum armis, vel sine.    R.I02

De poena Colligentium gabellas in districtu Ameriae sine licentia

  vel authoritate.                                    R.I03

De nuptijs faciendis, et vestibus portandis.                    R.I04

De Clocacis (sic) , quae non debent respondere in stratis publicis.    R.I05

 

LIB. VI.

 

De Exceptuatis ab officio Communis                        R.  J

Quod quilibet possit agere contra potestatem tempore sindicatus    R.  2

De Concilio Generali d. Civitatis, et modo eligendi.            R.  3

De Electione syndici ad prosequendam appellationem.            R.  4

Quod omnis electio, quae non distinguitur fiat per Concilium

  speciale.                                            R.  5

Quod officium Civium duret tantum duobus mensibus.            R.  6

De electione, et officio viariorum.                        R.  7

De officio, et electione terminatorum.                        R.  8

De purgatione Plateae Communis et S. Mariae de porta.            R.  9

De Statutis Castrorum corrigendis.                        R. I0

De electione custodum celatorum.                        R. IJ

De modo congregandi Concilium.                        R. I2

Quod Castaldi, et banditores obediant d.nis Antianis.            R. I3

De salario, et officio banditorum.                        R. I4

Quod Consules mercatorum,et capita aliarum artium possint

  imponere poenam.                                    R. I5

Quod Ecclesiae Civitatis Ameriae et S. Pauli defendantur.        R. I6

De non alienando aliqua bona immobilia forensi                R. I7

De affrancatis lacuscelli reducendis ad Castrum S. Focetuli.        R. I8

De non defraudando iurisditiones Communis.                R. I9

De reducendo affrancatos de canali ad unum locum.            R. 20

De manutentione affrancatorum lacuscelli reducendorum ad

  S. Focetulum.                                        R. 2J

Quod Casalena Castri Mach. (per "Maclis") vendantur Communi

  Ameriae.                                            R. 22

De venditione facienda de terris necessarijs pro cortinis.        R. 23

De rebannitione exbanditorum.                            R. 24

De habenda notitia statutorum per officiales.                R. 25

Quod molendinarij, et valcarij paciscantur.                    R. 26

De cogendo per Potestatem, et Antianos partes ad faciendum

  pacem.                                            R. 27

De prohibita refirmatione officialium.                        R. 28

(Le rubriche da 29 a 31 inclusa non corrispondono ai rispettivi testi dello statuto. Nell'ordine progressivo dell'indice, la r.29 è stata reiterata e la 31 risulta omessa))

De modo concedendi represalias conquerenti.                R. 29

Qui non solverint datium non possint habere officium in

  Communi.                                        R. 30

De salario cuiuslibet superstitis Civitatis Ameriae.            R. 29

Quod Vallis parlasij sit de contrata urbestoli.                R. 32

Quod quis possit vendere vinum ad minutum, etc.            R. 33

De venditione Macelli Communis facienda, et de praetio ipsius.    R. 34

Quod quando dubitatio est de vocabulo alicuius rei declaretur

  per quinque comitatinos.                                R. 35

Quod Cuilibet sit licitum in consilio, vel arrenga protestari

  Potestati, et alijs officialibus dicti Communis.                R. 36

Quod Potestas teneatur expellere malsanos de Civitate Ameriae.    R. 37

Quod d.ni Antiani possint facere Concilium ubicumque voluerint

  in absentia potestatis.                                R. 38

Quod d.ni Antiani cum praesentia, et authoritate Consilij possint

  facere sindicum.                                    R. 39

Quod d.ni Antiani Populi teneantur videre omne scritium.        R. 40

De non accipiendo Pedagium ab illo, qui esset de aliqua terra in

  qua Amerini Pedagium non solverent.                    R. 4J

Quod Potestas non faciat ligna in bonis alterius.                R. 42

De non ferendo aliquam sententiam absolutoriam ultimo mense

  sui regiminis.                                        R. 44

Quod nullus officialis d. Civitatis durante suo officio possit se

  absentare.                                        R. 45

De beneficijs milierum quae admittantur in testes. (posposto)    R. 43

Quod fideiussor qui fideiusserit pro forensi possit ipse et

  principalis conveniri.                                R. 46

Quod acta facta contra aliquem existentem in exilio non valeat.    R. 47

Quod Porci non vadant per Civitatem.                        R. 48

Quod ementes possessiones à fraternitate faciant scribere in

  ipsorum libra.                                        R. 49

Quod quiliber volens artem facere admittatur in dicta arte sine

  praetio.                                            R. 50

Quod ius laboratoribus sit salvum.                        R. 5J

Quod agens non audiatur nisi primo satisdederit.                R. 52

Quod habeat domum Ameriae, qui vult habere beneficium

  cittadinantiae.                                        R. 53

Quod aptetur via, qua itur ad S. Mariae (sic) de Monticellis.        R. 54

Quod Operarij vadant de mane in Platea cum ferris etc.            R. 55

Quod Rectores Civitatis Ameriae non retineant aliquem ad

  studendum.                                        R. 56

De aestimatione ronzenorum facienda infrascripto modo.        R. 57

De poena aperientium bussulas.                            R. 58

De poena capientium tenutam authoritate propria.            R. 59

Quod fiat resignatio dotis quando vir vergeret (sic) ad inopiam.    R. 60

De poena castaldi (sic) intrantium domum clausam.            R. 6J

Quod tres (per "fratres") simul stantes teneantur omnes, et sint

  obligati pro dote uxoris fratis.                            R. 62

De prohibita suspensione praesentium statutorum.            R. 63

Quod troscionus Castri Machis, et fons capetae aptetur.        R. 64

De meretricibus retinendis in loco publico.                    R. 65

De dubijs praesentium statutorum declarandis.                R. 66

Quod Civilis, et criminalis actio possit eodem libello intentari.    R. 67

De electione Magistri Scholae.                            R. 68

De electione , et officio notariorum Civilium. (omesso)            R. 69

Quod omnia praedia sint tributaria Communi Ameriae.            R. 70

(Nell'indice, detta rubrica è indicata con il n.69).

 

LIB. VII.

 

De officio damni dati, et custode, et eius electione.            R.  J

De iuramento Notarij damnorum datorum.                    R.  2

De ratione reddenda per d. Notarium de administratione sui

  officij.                                            R.  3

Quod dicti notarij non possint aliquid petere ultra salarium

  sibi deputatum.                                    R.  4

De prohibita familiaritate dicti notarij et sui famuli.            R.  5

Quod dictus Notarius possit procedere in damnis datis per

  inqisitionem, et denunciationem etc.                        R.  6

De fide adhibenda scripturis d. notarij.                    R.  7

Quod omnes termini sint in arbitrio d. notarij.                R.  8

Quod dictus notarius teneatur, et debeat de omnibus et singulis

  inquisitionibus per eum faciendis ferre sententias.            R.  9

Quod dictus notarius teneatur omnes accusationes, quae

  porrigerentur coram eo recipere ad petitionem damnum passi.    R. J0

Quod dictus notarius teneatur in confessione damni dati, ea die,

  qua confitetur ipsum damnum datum, vel in qualibus stari debet

  sacramento per sententiam terminare.                    R. IJ

Quod dictus notarius teneatur ad minus bis in hebdomada ire per

  territorium Civitatis Ameriae.                            R. I2

Quod quilibet ex famulis dicti notarij habeatur pro legitimo

  accusatore, vel denuntiatore, ut si esset custos.                R. I3

Quod dictus notarius non debeat se absentare toto tempore sui

  officij.                                            R. I4

Quod dictus notarius debeat d.nis Antianis Populi suam familiam,

  et Ronzenum qualibet hebdomada assignare.                R. I5

Quod dictus notarius penes Cammerarium Communis.(etc.)        R. I6

Quod in damnis datis iuris solemnitas non servetur.            R. I7

Quod dictus notarius possit de similibus ad similia procedere.    R. I8

De poena metentium granum, vel aliud bladum in possessione

  alterius.                                            R. I9

De poena colligentium olivas, avellanas, nuces etc.            R. 20

De poena colligentium ficus fullones, uvas etc.                R. 2J

De poena incidentis, vel succidentis aliquam arborem domesticam R. 22

De poena damnum dantis in vinea.                        R. 23

De poena damnum dantis in horto, vel casali.                R. 24

De poena accipientis palos, cannas etc.                    R. 25

De poena damnum dantis studiose cum bestijs.                R. 26

De duplicatione poenarum, et earum mitigatione in damnis datis.    R. 27

De poena damnum dantis in sylva bannita etc.                R. 28

De poena portantium uvas sine licentia d. notarij.            R. 29

Quod nullus portet nuces, allia, amigdala, avellanas, cicios, vel

  aliquid genus etc.                                    R. 30

De poena damnum dantis cum pecudibus in blado, vel legumine.    R. 3J

De poena damnum dantis cum bove, asino, equo, iumento.        R. 32

De poena damnum dantis cum capris, becchis etc.            R. 33

De poena damnum dantis cum pullis.                        R. 34

Quod unicuique liceat animalia, quae invenientur damnum dare

  sua authoritate apprehendere, tenere, et curiae presentare.        R. 35

De poena facientium viam traversam in possessione alterius.        R. 36

Quod unicuique liceat tempore brigae attraversare sine poena    R. 37

Quod quilibet tenens canem teneatur uncinum ad collum

  apponere.                                        R. 38

Quod porci, scrophae, et porcelli extra Civitatem Amer. debeant

  portare troppum, seu bastonem ligatum ad collum.            R. 39

Quod porci scrophae, et capre, vel pecudes non vadant sub

  ficubus, vel quercubus tempore fructuum.                    R. 40

De poena mictentium pecudes inter Barchones.                R. 4J

De poena mictentium sues in tegris (sic) S. Secundi, et S. Petri.    R. 42

Quod in omnibus casibus dominus rei, colonus, laborator et

  predictorum filij (sic) possit accusare.                    R. 43

Quod dictus notarius faciat reinveniri omnia sciacquatoria per

  quae solita esset aqua discurrere.                        R. 44

Quod ubicumque non est specificata quantitas credatrur

  sacramento accusatoris, vel denunciatis (sic), vel domini rei, etc. R. 45

Quod omnis poena duplicetur forensibus, contumacibus, et de

  nocte etc.                                        R. 46

Quod dominus rei possit dare licentiam de bonis suis, quibus

  voluerit.                                            R. 47

Quod Guardiani facti per adiacentes debeant dicto notario

  accusare.                                        R. 48

De poena abbeverantis aliquod animal in fontibus, quibus homines

  utuntur ad bibendum.                                R. 49

Quod nulla persona ammollet, vel lavet aliquam follem (sic) prope

  aliquam fontem.                                    R. 50

De purgatione, et mundatione fontis Porcelli S. Secundi Nucicchiae,

  aquae sanctae, et montis labri.                            R. 5J

De requisitione fontium facienda per dictum notarium.        R. 52

Quod cuilibet liceat cum bestijs pascere in bonis non accatastatis.    R. 53

Quod dictus notarius faciat qualibet hebdomada purgari, et

  mundari omnes stratas silciatas.                        R. 54

Quod dictus notarius teneatur omnes vias silciatas intus, et extra

  Civitatem manutenere.                                R. 55

Quod dictus notarius teneatur videre, et requirere omnes vias

  publicas et vicinales, et loca, ubi iam fuerunt viae.            R. 56

Quod dictus notarius teneatur superstitibus viarum prestare

  auxilium, consilium, et favorem.                        R. 57

Quod si aliquis esset informatus, (sic) quia (sic) consuevisset

  damnum dare in bonis de foris. d. notarius debeat mandari

  quod non discedat.                                    R. 58

Quod dictus notarius teneatur singulis mensibus pandere in

  generali concilio summas omnium introituum.                R. 59

Quod ubi praesens statutum non loquitur servetur statutum

  Commune.                                        R. 60

Quod dictus notarius teneatur, et debeat quolibet die dominico

  de mane, et de sero ire ad portas, ut nullus portet ligna.        R. 6J

De poena facientium herbas in vineis plenis uvis, in canneto etc.    R. 62

Quod si quis accusatus de damno dato cum bestijs iurare

  voluerit, se non habere bestias, non teneatur ad poenam.        R. 63

Quod dictus notarius teneatur ad petitionem cuiuscumque petentis

  per inquisitionem procedere de omni damno dato.            R. 64

Quod dictus notarius teneatur omnes vias tam publicas quam

  vicinales, et plateas ad petitionem cuiuscumque facere

  disgommerari.                                        R. 65

Quod nullus habeat cloacam, vel foneam cloacae in aliquo loco

  publico, vel palam.                                    R. 66

De poena Colligentis glandes de quercubus alienis, sine licentia

  domini.                                            R. 67

Quod dictus notarius teneatur facere reaptare, et allargare omnes

  vias publicas.                                        R. 68

Quod dictus notarius teneatur facere levare omnes logias

  existentes in vijs publicis.                                R. 69

Quod si aliquis inventus fuerit noctis tempore in vineis alterius

  presumatur damnum dedisse.                            R. 70

De poena damnum dantis in bonis alterius presente, et inhibente

  domino rei.                                        R. 7J

Quod nullus hortulanus possit permutare cetrones, cepas

  cucurbitas etc. ad gregnas grani.                        R. 72

Quod nulla persona proijciat turpitudinem in Guardiola tucci

  posita in contrada pusterlae in muris Communis.            R. 73

Quod accusatus per Custodem celatum solvat tantum domino rei

  quantum solveret Camerario pro damno.                    R. 74

De electione custodum celatorum facienda in bonis de foris.        R. 75

Quod omnia pignora, quae accipiuntur mandato dicti notarij

  occasione executionis deponantur penes massarium Communis.    R. 76

Quod dictus notarius teneat nomina Custodum ita, et taliter quod

  non videantur.                                        R. 77

Quod custodes celati teneantur aestimare damnum datum.        R. 78

Quod dictus notarius faciat satisfieri dictis custodibus de parte

  eis contingente.                                    R. 79

De poenis puniendis arbitrio dicti notarij.                    R. 80

Quod dictus notarius teneatur observare omnia capitula

  statutorum supra et infra posita.                        R. 8J

De poena non obedientium dicto notario.                    R. 82

Quod nomina custodum celatorum sint penes d. notarium et

  Camerarium Communis.                                R. 83

Quod si aliquis accusaret aliquem de re, quam ipse non possideret

  puniantur (sic) ea poena, qua accusatus.                    R. 84

De poena collentis (sic) paleas.                            R. 85

De poena Colligentis fabas.                                R. 86

Quod nullus vindemiator, seu vindemiatrix possit ferre ultra

  quatuor racemos uvarum.                            R. 87

Quod quilibet possit accusare.                            R. 88

De incendio, et guastu emendando.                        R. 89

De poena facientium lorduram.                            R. 90

Quod nullus projciat aliquid tempore pluviarum.                R. 9J

De poena projcientis aliquid in fossi Communis.                R. 93

De via terminanda.                                    R. 92

Quod via porcelli purgetur qualibet hebdomada            (sic)    R. 93

De poena proijcientis sozzuram de fenestris (omesso)            R. 95

Quod quilibet habens sepes super vijs teneatur ipse incidere.    R. 96

Quod dictus notarius teneatur facere remundari, et raptari (sic)

  fontem siccum viae planae.                            R. 97

Quod porci non possint ire per Civitatem Amer.                R. 98

Quod silicentur omnes viae, et stratae Civitatis Ameriae et

  quomodo.                                        R. 99

Quod silicetur via qua itur ad Ecclesiam S. Augustini            R.I00

Quod dictus Notarius teneatur observare omnia statuta.        R.I0J

 

 

F i n i s .

S t a t u t o r u m   c o n f i r m a t i o n e

 

In statu Ecclesiastico statuta nisi fuerint confirmata Authoritate Apostolica non tenent, vid. Const. Aegidij Cardinalis, et sic ex illius dispositione cessat dispositio .l. onnes (sic) populos .ff. de instit. et iura Greg. .xv. decis. 267. n° 24 ib. ad. n° I4. ubi quod debet esse expressa confirmatio, nec sufficiat presumpta lapsu xxx. annorum et an sufficiat confirmatio in forma communi, et quod honestum, vel licitum dicatur. et post confirmationem, num dici possit de non usu. et quando dicantur confirmata à Papa papalia.

 

Non usus vero statuti quomodo per testes probetur, ubi quod ratio reddi debet non usus, et quod ipsi testes si forent in usu scirent, quia versati in foro, et loco. Greg. xv;. decis. 269. n°.3. et seqq

 

Iuramenti effectus statuta restringentia generali confirmatione ipsorum statutorum approbata minime censentur. Aretin. concil. 8. per tot. Caball. consil. I80. n°.30. lib. J.

 

 

Breve confirmationis Statutorum, ac

reformationum.

Civitatis Am.

 

Pius Papa iiij

 

Dilecti filij salutem et Apostolicam beneditionem. Sedes Apostolica, ea que rationabiliter gesta, et ordinata esse dicuntur apostolico consuevit munimine roborare, unus igitur in hac parte porrectis supplicationibus inclimati, omnia, et singula Statuta , reformationes ordinationes, et constitutiones per vos quomodolibet inita, et facta (1), quatenus tamen licita (2), et in usu fuerint; nec non immunitates exemptiones, gratias privilegia, facultates, authoritates indultos per quoscumque Romanos Pontifices predecessores nostros vobis hactenus quomodolibet concessa (3), quorum omnium tenores, ac si de verbo ad verbum insererentur, praesentibus haberi volumus pro expressis (4), praesertim, ut de poenis quorumcumque maleficiorum iuxta constitutiones, concessiones, et gratias, et privilegia praedicta disponere, et ordinare possitis, et valeatis prout in usu sunt, ex certa nostra scientia (5), auctoritate nostra, tenore praesentium approbamus, et confirmamus, et volumus quod Gubernatores dictae Civitatis, quavis dignitate etiam Cardinalatus honore fulgen., illorumque loca tenentes, nec non potestates, et alij quicumque officiales, quovis nomine nuncupati litteras Apostolicas in forma brevis super eorum deputatione obtinere, nec non statuta Civitatis huiusmodi observare, et ipsos officio finito iuxta dictorum statutorum, seu reformationum tenorem sindicatui stare paenitus, et omnino teneantur, liceatque nobis illos ad id cogere, et compellere. Decernentes praemissa omnia, et singula valida, et efficacia existere, ac perpetue et inconcussae firmitatis vim robur, et decretum obtinere, nosque omnibus illis uti, potiri, gaudere sicque per quoscumque quavis authoritate surgentes iudices, et Commissarios etiam S. Romanae Ecclesiae Cardinales, sublata (6) eis quavis aliter, iudicandi et interpretandi facultate iudicari, et diffiniri debere, supplentes omnes, et singulos Juris, et facti defectus, si qui forsan intervenerint in eisdem (7) irritum et (8) inane nihilominus decernentes quicquid secus fieri contigerit. Non obstantibus constitutionibus, et ordinationibus Apostolicis caeterisque contrarijs quibuscumque; Datum Romae apud S. Petrum sub Annulo Piscatoris die xviij Martij MDLX Pont. N.ri Anno Primo.

 

                                                        Caesar Glorerius

 

Note a margine

(1) Vid. Mart. in suo lib. de clas. cap. I05. vid. Prot. decis. 780. n°.4. et 5.lib. J. add. istam esse confirm. de iur. communi (annullato) in form. communi. vid. Grat. lib.2. cap. ccxlv. n°.38 et seq. disc. for.

(2) Vid. Rot. in una Amerina successionis 24 Maij 1593 coram Paenia et late per Mart. de clausulis claus. I0(?) per tot. Stefan. grat. in dec. March. decis. I4 per tot.

(3) Vid. Gonzalez de alternat. glos. 36. n°. 29. et seqq.

(4) Vid. Gabriell. lib.6. de claus. conclus. 5.

(5) Vid. Gabriell. lib. 6. conclus. j. de claus.

(6) Vid. semper Gonzalez de alternat. glos. 66. per tot.

(7) Vid Gabriell. eod. lib. 6. conclus. iij. de clausul. Gonzalez in suo glos. de alternat. glos. 67. et ultima.

(8) Decretum irritum facit inter caetera ut presumatur usu receptum vid. Seraph. decis. II3. lib. J. quamvis etiam de iure ita praesumendum sit. id. Seraph. decis I447 et quae requirantur ad hoc ut probetur statutum non esse in usu. vid. Seraph. decis. I63. lib.J. Rot. in recentiss. p. 2. decis. 49I.

 

 

Sed nunquid ista statuta confirmata à Papa comprehendant causas spirituales, et fori Ecclesiastici respondeat negat. iuxt. constit. Eccl. S. Maria de constit. neque suffragari confirmationem Papae, quia illa tantum roborat Statutum quoad causas in illo comprehensas, non autem illud extendit ad alias causas spirituales Jas.in .l. more (?) n°.4J Dec. n° 5J .ff. de iurisd. omnium iudic. Alex. consil. 59. et consil. 39. lib.  4. Ruen.(?) consil. 6. n°.2. lib. 3. secus vero quando Stat. est Papale, hoc est conditis à deputatis à Papa et non est restrictum ad forum Potestatis, sed servatur in omnibus curijs. vid. Rot. in una Romana separ. thori (?) 2 Xbris I605. coram D. M. Montio: unde Stat. urbis ligant clericos, et habent locum  in spiritualibus non ob id solum, quia confirmata fuerunt à Papa, sed etiam quia de mandato eiusdem fuerunt condita, et à deputatis à Papa. Rot. in ead. Romana separ. thori (?) I6 Januarij I606. coram eodem D. M. Montio. ubi vid. quam habes registr. per Statil. Pacif. in suo tract. Salvian. interd. ubi robur in tali casu non venit Stat. ex confirmat. sed ex origine Papali; et iccirco Constit. Aegid. quae originem habuerunt à bon. mem. Cardinal. Aegid. qui non habuit iurisdictionem nisi in temporalibus etiam confirm. à Papa in spiritualibus non ligat: ut ipsius fuit in ead. Rot. Resolut. et per Nonded.  late consil. 20. lib. 2.

 

Legati de latere non possunt confirmare statuta contra ius commune glos. in cap. fin. in verbo Figura (?) de haeret. in 6 (?) vid. Gambar. in tract. legali de later. cap. .... Stephan. Grat. lib. 2. cap.300 n°. 48. et seqq. in suis discept. forens.

 

Confirmatio ista stante clausula (?) dummodo aequa etc. dicitur confirmatio in forma communi, nec alias habet vires specificae confirmationis (?) vid. Beronus q. 50 n°.3° Alex Consil. p°. n°35. lib. 9. Manc. in suo tract. de iuram. effect. p°. part. 4. cap. seu q. 4. n° I9. usq. ad 22.

 

Revocari, aut redigi ad ius commune non poterunt ista Stat. cum sint confirmata à Papa cum decreto irritanti. vid. Marescoctus lib. 2. var. resolut. cap. 23. neque illis dispensare. vid. Novar.(?) in suis forens. qq. p. j. q. cxxiiij

 

Note a margine

Post. Const Aegid. indigent necessario confirmatione omnia Stat. popul. subiect. sedi Apostolicae; vid. Rot. in recentiss. p. 2. decis. lx.

Add. quod statim confirmata, et publicata presumuntur usu recepta. Rot. ib. p. 2. in recentiss. decis. xxij.

Etiam quid si perderetur aut laceratur inveniretur originale stat. huiusmodi, an copiae inde exactae probarent. Rot. ib. decis. ccxliij. tenet quod sic. ubi vid.(?)